2014 Metodyka WF studia I stopnia W17 Intelektualizacja (632.9

METODYKA
WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO
Studia I stopnia
Autor:
Tomasz Frołowicz
INTELEKTUALIZACJA
CZYLI ROZWÓJ WIEDZY
JAKO SKUTEK
WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
„Wychowanie jest to sztuka, której nikt
dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś
dobra głowa dopiero ma ułożyć.”
Jędrzej Śniadecki
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Wiedza jako cel wychowania fizycznego:
Maciej Demel i Krzysztof Zuchora (1975) do celów wychowania
fizycznego i zdrowotnego zaliczyli m.in.:
„wzbogacenie samowiedzy dotyczącej organizmu i jego potrzeb, zdrowia
fizycznego, psychicznego i społecznego, zaznajomienie się ze sposobami
doskonalenia i pielęgnacji ciała…”.
Stanisław Strzyżewski (1986) wśród celów kształcenia w kulturze fizycznej
wymienił m.in.:
rozwijanie wiedzy “o organizmie i jego potrzebach rozwojowych, o wpływie
środowiska na organizm człowieka, o kształtowaniu sprawności i wydolności,
o sposobach kontroli osobistej sprawności i wydolności…”.
Wiesław Osiński (1996) wskazał na funkcję poznawczą wychowania fizycznego,
czyli:
“przekazywanie i zdobywanie pewnego zasobu wiedzy, m.in. w zakresie rozwoju
fizycznego, zdrowia i higieny człowieka, znaczenia różnych form aktywności
fizycznej…”.
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Wiedza jako cel WF w programach nauczania
Rok wydania programu WF
+
+
+
2009
+
1999
1964
+
1985
1961
+
1966
1950
Zdobywanie wiadomości o wpływie
aktywności fizycznej na organizm
człowieka
Zdobywanie wiadomości na temat
zasad higieny i wypoczynku
Rozwijanie umiejętności
samodzielnego doboru ćwiczeń dla
celów zdrowotnych i rekreacyjnych
Rozwijanie postawa wobec aktywności
fizycznej
Rozwijanie wiadomości na temat
postępowania zawodnika i kibica
sportowego
Rozwijanie gotowości do
upowszechniania aktywności fizycznej
1949
Cele wychowania fizycznego
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Kierunek przekształcania szkolnej edukacji:
od werbalizmu (dominacji metod słownych pozbawionych
pierwiastka realnego działania)
do kształcenia wielostronnego (zrównoważenia działania,
wiedzy i przeżyć).
Szkoła
werbalizm
Kształcenie
wielostronne
WF
praktycyzm
Kierunek przekształcania wychowania fizycznego:
od skrajnego praktycyzmu (dominacji działania pozbawionego
refleksji)
do kształcenia wielostronnego (zrównoważenia działania wiedzy
i przeżyć)
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
II etap edukacji (szkoła podstawowa):






dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą
nauczyciela interpretuje ich wyniki;
mierzy tętno w spoczynku i po wysiłku;
wymienia zasady i metody hartowania organizmu;
demonstruje po jednym ćwiczeniu kształtującym wybrane
zdolności motoryczne oraz ułatwiające utrzymywanie
prawidłowej postawy ciała;
organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową,
rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej;
omawia zasady aktywnego wypoczynku;
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
III etap edukacji (gimnazjum):








ocenia poziom własnej aktywności fizycznej;
omawia zmiany zachodzące w organizmie w czasie wysiłku
fizycznego;
wskazuje korzyści z aktywności fizycznej w terenie;
przeprowadza rozgrzewkę;
wybiera i pokonuje trasę crossu;
wyjaśnia wymogi higieny wynikające ze zmian zachodzących
w organizmie w okresie dojrzewania;
planuje szkolne rozgrywki sportowe według systemu
pucharowego i „każdy z każdym”;
wyjaśnia, co symbolizują flaga i znicz olimpijski;
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy z WF
(wg Podstawy programowej)
I etap edukacji (szkoła podstawowa, klasy I-III):

realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut, umie wykonać próbę
siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa;
II etap edukacji (szkoła podstawowa, klasy IV-VI):

wykonuje próby sprawnościowe pozwalające ocenić wytrzymałość
tlenową, siłę mięśni posturalnych oraz gibkość dolnego odcinka
kręgosłupa oraz z pomocą nauczyciela interpretuje uzyskane wyniki;
III etap edukacji (gimnazjum):

wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły
i gibkości;

ocenia poziom własnej aktywności fizycznej;
IV etap edukacji (szkoła ponadgimnazjalna):

wskazuje mocne i słabe strony swojej sprawności fizycznej;

opracowuje i realizuje program aktywności fizycznej dostosowany do
własnych potrzeb;
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Nie są przejawem intelektualizacji WF :


informacje instruktażowe, np. nazwy typowych
ćwiczeń, przyrządów,
opis techniki czynności ruchowych.
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 17
1. Realne doświadczenie
3. Wnioskowanie
(abstract conceptualization)
(active experimentation)
2. Obserwacja i namysł
Model uczenia się
przez doświadczanie
Davida Kolba
(druga połowa
XX wieku)
(reflective observation)
4. Eksperymentowanie
(concrete experience)
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 17
Wprowadzanie wiadomości na lekcji wychowania fizycznego
(na podstawie modelu Johna Deweya – przełom XIX i XX wieku):





DOŚWIADCZENIE - uczeń powinien być postawiony w sytuacji
autentycznego doświadczenia i aktywności, którą jest prawdziwie
zainteresowany.
UŚWIADOMIENIE PROBLEM - sytuacja powinna wyłonić pewien
problem wymagający zastanowienia.
OBSERWACJA - uczeń musi posiadać odpowiednie informacje
i dokonywać obserwacji potrzebnych do realizacji interesującego go
zadania.
PRZYPUSZCZENIE - uczeń powinien poczynić pewne
przypuszczenia odnośnie rozwiązywania problemu i dokładnie
je sformułować.
SPRAWDZENIE - uczeń powinien mieć możliwość i okazję
do wypróbowania i sprawdzenia swoich przypuszczeń przez
zastosowanie ich.
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Co zrobić, gdy już zaplanujemy cel lekcji
w zakresie wiedzy uczniów, bądź cele
w zakresie umiejętności lub samodzielności
nawiązujące do wiedzy uczniów?
1) Np. Uczeń zna zasady fair play.
Zastanowić się, co uczeń już wie na ten temat, czyli
czego już nauczył się.
2) Np. Uczeń zna zasady fair play.
Zastanowić się, czy cel nie jest zbyt ogólny lub
obszerny, czyli czy dokładnie wiem, czego ma nauczyć
się uczeń.
3) Np. Uczeń respektuje w trakcie gry zasady
czystej gry: podporządkowania się decyzjom sędziego
i podziękowania za wspólną grę.
Ustalić, czy uczeń ma nowe informacje zapamiętać lub
zrozumieć, czy może posiadaną wiedzę zastosować w
działaniu.
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Co zrobić, gdy już zaplanujemy cel lekcji
w zakresie wiedzy uczniów, bądź cele
w zakresie umiejętności lub samodzielności
nawiązujące do wiedzy uczniów?
4) Np. Uczeń zna zasadę fair play: niewykorzystywanie przewagi
losowej.
Ocenić, jaka jest „objętość” potrzebnych uczniowi informacji
(Zapisz je na kartce i zastanów się ile czasu potrzebuje
człowiek, aby je zapamiętać, oraz przemyśl co zrobić by
zapamiętać je mogła większość, a może wszyscy uczniowie.).
5) Np. Uczeń potrafi przygotować kodeks czystej gry na potrzeby
szkolnego turnieju piłki siatkowej.
Rozstrzygnąć, kiedy uczeń będzie się uczyć oraz
w jaki sposób uczeń będzie mógł zademonstrować
posiadaną wiedzę i umiejętność.
Studia I stopnia
Wykład 17
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
ILE ZAPAMIĘTUJEMY?
10%
z tego, co czytamy
50%
z tego, co słyszymy
i widzimy
20%
z tego, co słyszymy
70%
z tego, co sami
mówimy
30%
z tego, co widzimy
90%
z tego, co sami
robimy
Tomasz Frołowicz
Metodyka WF
Studia I stopnia
Wykład 17
Metody wspierania rozwoju wiedzy
(klasyfikacja wg kryterium
stopnia aktywności wewnętrznej ucznia):
1.
2.
3.
-
Odtwórcze (reproduktywne), np.:
wykład,
praca z tekstem.
Usamodzielniające (proaktywne), np.:
praca z hipertekstem,
pogadanka,
obserwacja.
Twórcze (kreatywne), np.:
dyskusja,
eksperyment,
burza mózgów,
kosz i walizka,
drama.
Koniec