dr Kinga Piber Indywidualne koszty tłumienia niepożądanych myśli

Prowadzący:
dr Kinga Piber
Tytuł seminarium:
Indywidualne koszty tłumienia niepożądanych myśli o innych ludziach
Opis i cele przedmiotu:
Tłumienie myśli jest najczęściej zalecanym sposobem kontroli niepożądanych skojarzeń względem innych
ludzi. Uruchamiane jest z reguły prostym komunikatem typu „podczas oceniania tego ucznia nie brać pod
uwagę, że jest dzieckiem psychologa”, „nie wolno dociekać orientacji seksualnej kandydatki”,
„rozmawiając z tym chłopakiem nie robić aluzji do jego kryminalnej przeszłości”. Tłumienie myśli jest
bardzo trudnym procesem, wymagającym zaangażowania i wysiłku mentalnego. Często kończy się klęską,
i to paradoksalną: nie tylko nie dochodzi wtedy do usunięcia określonych skojarzeń ze strumienia myśli,
ale, jak na ironię, następuje ich natłok; wręcz cisną się na myśl (i „na język”). Badacze koncentrują się na
poszukiwaniu czynników zwiększających skuteczność tłumienia. W małym stopniu eksplorowane są
psychologiczne konsekwencje, które niesie za sobą zarówno samo otrzymanie zalecenia by tłumić, jak i
podjęcie się tłumienia myśli, a także doświadczenie oraz uświadomienie sobie klęski tłumienia. Ale
zakłada się, że są takie skutki (np. lęk sytuacyjny, frustracja, mentalne wyczerpanie), i że do tego mogą
one wpływać na gotowość i skuteczność podejmowania przez człowieka kolejnych prób tłumienia myśli o
innych ludziach. Dlatego tematykę seminarium wyznaczać będzie dociekania, jakie indywidualne koszty –
emocjonalne, poznawcze, motywacyjne – ponosi człowiek, który, na przykład z powodów poprawności
politycznej, skłaniany jest do tłumienia niepożądanych myśli o innych ludziach.
Efekty kształcenia realizowane w ramach seminarium magisterskiego:
Seminarium magisterskie I (semestr I)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego I
Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę z zakresu problematyki
przygotowywanej pracy magisterskiej
Na podstawie przeczytanej literatury potrafi sformułować i uzasadnić hipotezy
badawcze
Student jest świadomy, jaki jest stan jego wiedzy oraz ma zdaje sobie sprawę z
potrzeby jej poszerzania i aktualizowania
K_U06
Zadanie
Dyskusje,
Analiza literatury
Dyskusje
K_K01
Dyskusje
K_W08
Zadanie
Dyskusje
K_W02
Seminarium magisterskie II (semestr II)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego II
Wie, jak tworzyć i weryfikować narzędzia badawcze, a także wie jak dobierać i
stosować narzędzia dostępne, aby uzyskiwać wiarygodne dane
Potrafi przygotować narzędzia potrzebne do przeprowadzenia zaplanowanych
badań
Potrafi zaplanować swoją pracę.
K_U08
K_K05
Prezentacja metody
badawczej
Dyskusje
K_W07
Zadanie
Dyskusje
Seminarium magisterskie III (semestr III)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego III
Student wie, jak zaplanować i przeprowadzić badanie zgodnie ze standardami
metodologicznymi oraz w jaki sposób analizować dane pochodzące z
przeprowadzonego badania
Student potrafi wyszukiwać, interpretować oraz wyjaśnić uzyskane wyniki
będące odwzorowaniem realnych sytuacji psychologicznych
Student ma świadomość odpowiedzialności za prowadzone badania i za osoby
badane, odpowiedzialnie podejmuje decyzje
K_U02
K_K08
Dyskusje,
omówienie
wyników badań
Dyskusje
K_W13
Zadanie
Dyskusje
Seminarium magisterskie IV (semestr IV)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego IV
Student wie, jak należy przygotować i napisać pracę magisterską (zasady
etyczne, formalne i merytoryczne)
Student potrafi przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki,
przeprowadzić ich dyskusję zgodnie z obowiązującymi go zasadami etyki i
względami formalnymi
Potrafi napisać pracę magisterską
Świadomie stosuje się do zasad etyki zawodowej i w ich świetle rozpatruje
napotykane trudności w realizacji projektu
K_U07
K_U12
K_K07
Napisanie i złożenie
pracy magisterskiej
Dyskusje
Tematyka i przykładowe pytania badawcze:
Przedmiotem pracy magisterskiej – realizowanej jako projekt badawczy – będzie jeden z wybranych
kosztów, które może ponosić człowiek skłaniany do tłumienia niepożądanych myśli o innych ludziach:
koszt poznawczy, intelektualny, emocjonalny, lub motywacyjny. Badane będzie, jak wysoki koszt ponosi
człowiek, opcjonalnie, albo bezpośrednio po zaleceniu tłumienia stereotypowych skojarzeń, ale jeszcze
przed realizacją tłumienia
albo bezpośrednio po realizacji zalecenia o tłumieniu stereotypowych
skojarzeń. Ponadto badane będzie, jaką rolę dla wielkości ponoszonego przez człowieka kosztu odgrywa:
 sformułowanie instrukcji motywującej człowieka do tłumienia myśli (opcjonalnie: albo motywowanie
normatywne: przywołanie antyuprzedzeniowych norm społecznych, albo motywowanie prospołeczne:
uwrażliwienie na kondycję osoby, o której należy tłumić )
 indywidualna charakterystyka człowieka skłanianego do tłumienia (np. jego samoocena, lękowość,
inteligencja emocjonalna, umiejscowienie kontroli; rodzaj charakterystyki będzie do wyboru)
 człowieka indywidualna motywacja do kontroli myśli
 subiektywna ocena – przez człowieka – realizacji zaleconego mu tłumienia (ocena zaangażowania w
tłumienie,
antycypowana/doświadczana
trudność
z
tłumieniem,
antycypowana/doświadczana
skuteczność tłumienia).
W zamierzeniu, badania magisterskie będą miały charakter kwestionariuszowy. Jednakże możliwe jest
dostosowanie kwestionariuszy do metodyk komputerowych.
Wymagania wobec uczestników seminarium:
Od magistrantów oczekuję efektywności oraz terminowego realizowania wyznaczonych etapów pracy
magisterskiej. Ze swej strony w „pakiecie promotorskim”, poza gruntowną i stale aktualizowaną wiedzą z
zakresu seminarium, oferuję gotowość pomocy przy:
• zrozumieniu tekstów anglojęzycznych (nieobowiązkowych)
• przygotowaniu materiałów do badania
• statystycznej analizie danych (w SPSS)
Wstępny harmonogram pracy i warunki zaliczenia:
semestr I zimowy: studiowanie i dyskutowanie literatury przedmiotu, określenie obszaru tematycznego
(roboczego tematu pracy magisterskiej); początek pracy nad narzędziami do badania; warunkiem
zaliczenia – sformułowanie roboczego tematu, hipotez (z podaniem przesłanek teoretycznych i
empirycznych dla hipotez)
semestr II letni: cd. pracy nad narzędziami do badania, przeprowadzenie badania; warunkiem zaliczenia
złożenie rozdziału Metoda oraz przedstawienie „danych surowych” z badania (w SPSS lub Excelu)
semestr III zimowy: analiza statystyczna danych; warunkiem zaliczenia złożenie rozdziałów Wstęp oraz
Wyniki
semestr IV letni: „kompletowanie” pracy magisterskiej (rozdział Dyskusja wyników, streszczenie,
załączniki, bibliografia itd.); warunkiem zaliczenia – złożenie pracy magisterskiej
Podstawowa literatura do zajęć:
Aronson, E. i Wieczorkowska, G. (2001). Kontrola naszych myśli i uczuć. Warszawa: Jacek Santorski i CO
Wydawnictwo. Obowiązkowe: s. 102-107
Bodenhausen, G. V. i Macrae, C. N. (1999). Samoregulacja w spostrzeganiu międzygrupowym:
mechanizmy i skutki tłumienia stereotypów. W: C. N. Macrae, C. Stangor i M. Hewstone (red.),
Stereotypy i uprzedzenia (s. 189-207). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Krejtz, I. i Sędek, G. (2001). Pułapki nieświadomego przetwarzania treści emocjonalnych. W: R. Ohme, M.
Jarymowicz i J. Reykowski (red.), Automatyzmy w procesach przetwarzania informacji (s. 135152). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk, Szkoła Wyższa
Psychologii Społecznej. Obowiązkowe: wstęp s. 135/136 oraz s. 143-146.
Maciuszek, J., Daren, A. i Langie, D. (2006). Tłumienie i koncentracja myśli – czyli o ironicznych efektach
procesów kontroli. Studia Psychologiczne, 44(2), 31-40.
Nelson, T.D. (2003). Psychologia uprzedzeń. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Obowiązkowe: s. 114-120
Piber-Dąbrowska, K. (2009). Kontrola myśli o innych ludziach: indywidualne versus społeczne koszty i
profity. W: M. Kossowska i M. Kofta (red.), Psychologia poznania społecznego: nowe idee (s. 203224). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piber–Dąbrowska, K. i Sędek, G. (2006). Jak bezpowrotnie stłumić myśli o alkoholizmie niedźwiedzia?
Pomyśleć o jego kumplu – niealkoholiku. Psychologia Społeczna, 1, 151-163.
Piber, K. i Kossowska, M. (w druku). Wpływ motywowania do tłumienia stereotypowych myśli na poziom
wyczerpania wolicjonalnego. Psychologia Społeczna.
Biogram Promotora:
od 2010 – adiunkt w Interdyscyplinarnym Centrum Stosowanych Badań Poznawczych SWPS
od 2004 – adiunkt na Wydziale Psychologii SWPS Warszawa
od 2002 – doktor psychologii (Wydział Psychologii Uniwersytet Warszawski)
 wypromowała ponad 60 magistrów; w przygotowaniu kolejne kilkanaście prac magisterskich