Analityka: W Białorusi w IV kwartale br. rośnie ryzyko walutowe

Analityka: W Białorusi w IV kwartale
br. rośnie ryzyko walutowe
2014-12-15 12:59:53
2
Przegląd rynku finansowego i systemu bankowego RB – styczeń-październik 2014 r.
Tradycyjny dla Białorusi wzrost oczekiwań dewaluacyjnych przed Nowym Rokiem w tym roku potęguje
deprecjacja rosyjskiego rubla. NB RB jest pod presją rządu, który występuje za przyspieszenie przeprowadzenia
dewaluacji BYR w ślad za rosyjskim rublem, oraz presją ludności, której popyt na walutę obcą w październiku był
wyższy niż podaż. Kolejnym powodem do niepokoju w październiku był odpływ depozytów rublowych osób
fizycznych, spowodowany zarówno oczekiwaniami dewaluacyjnymi, jak i próbami inwestycji w zakup towarów w
Rosji, które w znacznym stopniu staniały z powodu deprecjacji rosyjskiego rubla. Wśród czynników mających
negatywny wpływ na rynek walutowy można szczególnie podkreślić krytykę prezydenta wobec NB RB.
Tabela 1. Główne wskaźniki działalności sektora monetarnego Białorusi w 2014 r.
Rzeczywisty,
wg stanu na
dzień
01.11.2014 r.
Prognoza na 1
stycznia 2015 r.
minus 12,72
minus 12 – 13
rocznie
Zmiana wartości
koszyka walut w
stosunku do 31 grudnia
2013 r., %
Stopa redyskontowa, %
20*
18 – 20 na
koniec roku (wg
szacowań NB
RB)
Inflacja od początku roku, w
%
14,8
11 (18 - wg
szacowań NB RB)
3
Międzynarodowe aktywa
rezerwowe Białorusi, SRD
MFW, mld USD
6,024
6,851 – 7,151
Przyrost rublowej masy
pieniężnej od początku roku,
%
18,1
17
14,8
16 – 19
Przyrost zadłużenia
gospodarki w bankach,
%
*od 13 sierpnia 2014 r.
Popyt na walutę obcą ze strony społeczeństwa w październiku 2014 r. wyniósł 93,7 mln USD wobec podaży w
wysokości 33,5 mln USD we wrześniu br. Sprzedaż waluty obcej ze strony przedsiębiorstw-rezydentów w
październiku br. wyniosła 107 mln USD wobec popytu na walutę we wrześniu w wysokości 39,2 mln USD.
Tradycyjnie wśród kupujących walutę znajdują się nierezydenci, którzy w październiku br. kupili 34,3 mln USD
(59,2 mln USD w październiku 2013 r.). Według NB RB, popyt netto na walutę obcą we wszystkich segmentach
białoruskiego rynku walutowego w okresie styczeń-październik 2014 r. wyniósł 493,1 mln USD (2,02 mld USD w
analogicznym okresie 2013 r.).
Stabilny popyt netto na walutę oraz konieczność spłaty kredytów walutowych wobec zagranicznych
kredytodawców nie pozwalają władzom RB osiągnąć wzrostu rezerw złota
i walut obcych. Wśród oficjalnych przyczyn takiego stanu rezerw NB RB są płatności przez rząd i NB RB z tytułu
zewnętrznych i wewnętrznych zobowiązań w walucie obcej oraz zmniejszenie wartości złota na
międzynarodowym rynku kamieni szlachetnych.
Wg danych NB RB, w październiku br. międzynarodowe aktywa rezerwowe Białorusi wyniosły 6,02 mld USD, tj.
wzrost o 0,3% (o 19,3 mln USD).
Negatywne zmiany były odnotowane w październiku br. w strukturze szerokiej masy pieniężnej. Wg danych NB
RB, rublowa część zmniejszyła się z 42,8% wg stanu na dzień 01.10.2014 r. do 41,4% wg stanu na dzień
1.11.2014 r.
Oznacza to, że już w październiku zaczęły się wzmacniać tradycyjne przednoworoczne oczekiwania
dewaluacyjne.
Wysokie oczekiwania dewaluacyjne wśród ludności miały negatywny wpływ na lokaty w BYR. W październiku
2014 r. ilość terminowych depozytów w BYR wzrosła zaledwie o 0,7% do 32,41 bln BYR (3,04 mld USD) przy
oprocentowaniu 26,5%. Terminowe depozyty walutowe ludności w październiku br. wzrosły o 1,2% do 7,36 mld
4
USD. To oznacza, że skłonność społeczeństwa do oszczędzania w BYR maleje. Pozytywnym momentem w tej
sytuacji jest to, że ludzie nie stracili zaufania do białoruskiego systemu bankowego i zabierając ruble uzupełniają
depozyty walutowe, a nie trzymają oszczędności w domu.
Wg wyników października widoczna jest aktywizacja kredytowania w BYR. Wg danych NB RB, w październiku
2014 r. zadłużenie gospodarki w bankach wyniosło 325,4 bln BYR (ok. 30,5 mld USD), tj. wzrost o 1,4%. Wzrost
zadłużenia gospodarki w bankach od początku roku wyniósł +14,8% przy prognozie rocznej wzrostu o 16-19%.
Spadek zadłużenia gospodarki w bankach w walucie wyniósł w październiku o 1,1% do 15,5 mld USD.
Wzrost zadłużenia gospodarki w bankach w BYR w październiku wyniósł 2,7% do 158,9 bln BYR (ok. 14,9 mld
USD), od początku roku – o 13,1%.
Sytuacja taka oznacza, że najbardziej dotkliwym problemem w sektorze finansowym Białorusi jest ustalenie
polityki kursowej. Z jednej strony logiczne jest przeprowadzenie dewaluacji BYR w ślad za rosyjskim rublem w
celu zapobiegania zmniejszeniu konkurencyjności białoruskich wyrobów na rosyjskim rynku oraz wywozu waluty
do Rosji w celu opłaty importu konsumpcyjnego. Z drugiej strony zaś znaczne osłabienie BYR w stosunku do USD
może doprowadzić do paniki na rynku walutowym i rynku lokat oraz wzrostu niezadowolenia wśród ludności. Przy
tym po raz pierwszy w ciągu ostatnich lat nie ma zgody wśród administracji rządowej w zakresie ustalenia
polityki kursowej.
Zagraniczni eksperci z MWF i BŚ podkreślają znaczenie elastyczności kursu wymiany BYR
w warunkach wahania kursu w państwach głównych partnerów handlowych Białorusi. Jednak dla Białorusi
elastyczność kursu +10 BYR w ciągu kilku dni oznacza destabilizację sytuacji gospodarczej. Oznacza to, że
białoruskie władze są w pułapce kursowej, z której wyjść jest bardzo trudne, biorąc pod uwagę niski poziom
rezerw złota i walut obcych.
5