Program prac konserwatorskich i restauratorskich przy polichromii

Program prac konserwatorskich i restauratorskich przy polichromii

______________________________________________________________________________
Znak sprawy Zp 02/2012
______________________________________________________________________________
Załącznik nr 1 do SIWZ
Program prac konserwatorskich i restauratorskich
przy polichromii ściennej w kaplicy św. Bartłomieja na Zamku Średnim
w zespole zamkowym w Malborku.
Zakres prac:
1. Malowidło na ścianie zachodniej – powierzchnia 2700 dcm²
a. konserwacja odsłoniętej polichromii i tynku
b. uzupełnienie ubytków tynków i polichromii - retusz i rekonstrukcja
2. Malowidła na ścianie północnej – powierzchnia 2400 dcm²
a. konserwacja odsłoniętej polichromii i tynków
b. uzupełnienie ubytków tynków i polichromii - retusz i rekonstrukcja
3. Polichromia na sklepieniu – powierzchnia 5000 dcm²
a. odsłonięcie polichromii
b. usunięcie wtórnych tynków
c. konserwacja odsłoniętej polichromii i tynków
d. uzupełnienie ubytków tynków i polichromii - retusz i rekonstrukcja
4. Malowidła we wnękach okiennych – powierzchnia 600 dcm²
a. odsłonięcie polichromii
b. usunięcie wtórnych tynków
c. konserwacja odsłoniętej polichromii i tynków
d. uzupełnienie ubytków tynków i polichromii - retusz i rekonstrukcja
5. Żebra i wsporniki sklepienne – powierzchnia 1000 dcm²
a. oczyszczenie powierzchni.
b. konserwacja żeber i wsporników
c. rekonstrukcja polichromii żeber.
6. Ściany bez polichromii – malatura – powierzchnia 6000 dcm²
a. usunięcie wtórnych tynków
b. konserwacja odsłoniętych oryginalnych tynków
c. uzupełnienie ubytków tynków
7. Scalenie kolorystyczne powierzchni tynków bez polichromii – powierzchnia 6000 dcm²
a. wykonanie malatury scalającej na powierzchniach tynków bez polichromii
8. Wymiana instalacji elektrycznej we wnętrzu kaplicy
9. Konserwacja drzwi wejściowych – powierzchnia 830 dcm²
10. Renowacja współczesnych drzwi - 2 szt. – powierzchnia 2 x 400 dcm²
11. Oczyszczenie i konserwacja betonowych schodów we wnętrzu – powierzchnia 1130 dcm²
12. Konserwacja elementów metalowych (krata i balustrada) – krata pow.42.5 dcm² i balustrada
wys.1,10 m x10mb
13. Oczyszczenie i konserwacja posadzki we wnętrzu – powierzchnia 3600 dcm²
14. Konserwacja witraży okiennych – powierzchnia 735 dcm²
15. Badania chemiczne i stratygraficzne tynków i polichromii
16. Dokumentacja konserwatorska.
1
______________________________________________________________________________
Znak sprawy Zp 02/2012
______________________________________________________________________________
Program prac
Podane w programie materiały konserwatorskie mogą zostać zamienione na inne, jeśli mają
swoje równoważne odpowiedniki. Oznacza to, że ich właściwości muszą być porównywalne, a pod w
względem jakości nie mogą być gorsze. Wszystkie materiały stosowane na oryginalnych warstwach
tynków i warstwach malarskich powinny spełniać wymóg odwracalności. Jeśli to możliwe, należy
stosować materiały o jak najmniejszej szkodliwości i nie powodujące zanieczyszczenia środowiska.
Program prac – dekoracje malarskie
1. Usunięcie warstw pobiał z powierzchni malowideł. Proponowane tradycyjne metody mechaniczne:
dłuta, noże, szczoteczki, skalpele, sztyfty z włókna szklanego.
2. Ostrożne usunięcie wtórnych łat i kitów tynkarskich w obrębie malowideł metodami mechanicznymi.
3. Doczyszczenie powierzchni odsłoniętych tynków i warstw malarskich.
4. Pobranie od 10 do 15 próbek i wykonanie badań technologicznych wypraw tynkarskich i warstw
malarskich (analiza wypełniaczy, spoiw i pigmentów, stratygrafia warstw, dokumentacja
fotograficzna i opisowa z interpretacją wyników badań).
5. Utrwalenie pudrującej się warstwy malarskiej – roztwory Paraloidu B-82 w etanolu lub Paraloidu B-72
w toluenie.
6. Wzmocnienie zdegradowanych tynków: impregnaty krzemoorganiczne np. z serii Funcosil
Steinfestiger Remmers.
7. Podklejenie odspojonych i rozwarstwionych tynków i warstw malarskich:
- wstępna konsolidacja struktury tynku i podłoża – zastrzyki z rozcieńczonych preparatów:
nanocząsteczkowe wapno Nanorestore, rozcieńczona żywica dyspersyjna Primal AC 33 z
dodatkiem etanolu – żywicę należy stosować w ograniczony sposób, aby nie zaklejać porowatej
struktury tynku,
- w przypadku głębokich rozwarstwień, po konsolidacji wstępnej, zastrzyki z LEDAN TB (Tecnoedile
Toscana) lub Malty 2000 (Bresciani) bez dodatków akrylowych,
- stemplowanie odspojonych fragmentów tynków.
8. Uzupełnienie ubytków tynku – zaprawa mineralna (wapienno-piaskowa) o składzie
i
właściwościach dobranych w oparciu o badania technologiczne próbek oryginalnego tynku. Do
uzupełniania niewielkich ubytków zaprawę można modyfikować dodatkiem 2% Primalu AC 33 lub
redyspergowalnej żywicy akrylowej przeznaczonej do tego celu.
Opracowanie faktury uzupełnień zbliżonej do faktury oryginalnego tynku.
9. Ujednolicenie chłonności uzupełnień i wyrównanie nasycenia kolorystycznego malowideł 3%
roztworem Paraloidu B-72 w dowanolu.
10. Wyretuszowanie ubytków warstwy malarskiej – farby akwarelowe z pigmentów odpornych na
środowisko alkaliczne i światłotrwałych - głównie pigmenty ziemne; retusz należy dostosować do
faktury tynku - punktowanie kreską tratteggio i lawowanie.
11. Rekonstrukcja większych fragmentów warstw malarskich na podkładzie z pobiały wapiennej lub
wapiennej modyfikowanej np. farbami sporządzonymi z pigmentów np. Kremer z dodatkiem
spoiwa akrylowego lub kazeiny amonowej albo farbami systemowymi np. Keim Optil
krzemianowe, Keim Sodalit lub równorzędnymi.
12. Rekonstrukcja brakujących fragmentów kompozycji malarskich na podstawie zachowanych
materiałów archiwalnych. Do rekonstrukcji stosować farby sporządzone z gatunkowych pigmentów
np. Kremer, z dodatkiem spoiwa dobranego po wykonaniu prób. Dopuszcza się np. stosowanie farb
na bazie wysoko jakościowej kazeiny amonowej, spoiw lub farbami systemowymi np. Keim Optil,
Keim Sodalit lub równorzędnymi.
2
______________________________________________________________________________
Znak sprawy Zp 02/2012
______________________________________________________________________________
13. Końcowe zabezpieczenie powierzchni polichromii oraz wykonanych retuszy: 3% Paraloid B-82 w
etanolu. Kontrolować czy aplikacja spoiwa nie powoduje wybłyszczeń.
Program prac – tynki historyczne na sklepieniach i ścianach
1. Usunięcie warstw wtórnych pobiał pokrywających sklepienia i ściany. Prace prowadzić z należytą
ostrożnością, sprawdzając, czy pod warstwami wtórnymi nie kryją się inne niż w/w dekoracje
malarskie, oraz aby nie uszkadzać powierzchni historycznego tynku, co jest szczególnie ważne,
gdyż powierzchnia ta jest integralnym elementem dekoracji malarskiej. Polichromię żeber,
wysklepek i wnęki wykonano bezpośrednio na tynku, stąd jego kolor i faktura stanowią część
całościowej dekoracji wnętrz.
2. Doczyszczanie powierzchni szczotkami nylonowymi, sztyftami z włókna szklanego; zmywanie gorącą
wodą.
3. Usunięcie partii zdegradowanych, zasolonych, odparzonych, silnie zdezintegrowanych – wyłącznie po
uzgodnieniu z nadzorem inwestorskim.
4. Wzmocnienie strukturalne odsłoniętych tynków. Środki np.
a. Keim Porosil Verdünnung albo równoważny - środek gruntujący m.in. do starych, silnie
piaszczących się i kredujących powłok mineralnych;
b. Remmers Hydro-Tiefengrund albo równoważny - wodorozcieńczalny preparat do wgłębnego
gruntowania;
c. Remmers Tiefengrund albo równoważny - środek gruntujący zawierający rozpuszczalniki
organiczne; wzmacnia powierzchnię i głęboko wnika w podłoże;
d. Paraloid B-82 w etanolu.
5. Podklejenie rozwarstwień i odspojeń tynku od podłoża ceglanego wg procedury: wstępna konsolidacja
struktury tynku i podłoża – zastrzyki z rozcieńczonej żywicy dyspersyjnej Primal AC 33 z
dodatkiem etanolu, następnie zastrzyki z roztworu 10%-15% Primalu AC 33. W przypadku
głębokich rozwarstwień po konsolidacji wstępnej zastrzyki z LEDAN TB (Tecnoedile Toscana)
Malty 2000 (Bresciani) bez dodatku żywic akrylowych, stemplowanie.
6. Usunięcie wadliwych łat i kitów (całkowita eliminacja łat gipsowych i cementowych, usunięcie łat
wapiennych uzależnić od ich stanu);
a. Przygotowanie podłoża murowego do nałożenia tynków (oczyszczenie szczotkami odsłoniętych
partii muru, lokalne wzmocnienie podłoża, naprawy i korekty wcześniejszych wstawek wątku
ceglanego);
b. Uzupełnienie tynków - ręczne nałożenie tynków wewnętrznych dopasowanych charakterem do
zachowanych tynków XIX – wiecznych (dopasowanie granulacji wypełniaczy i sposobu
zacierania do tynków zabytkowych; na podstawie dotychczasowych doświadczeń w salach
zamkowych zaleca się stosowanie zapraw wapienno-piaskowych, modyfikowanych
dodatkiem trasu ).
7. Scalenie kolorystyczne tynków historycznych i uzupełnień - należy scalić łaty i kity plamą i
laserunkiem farbami mineralnymi, wapiennymi lub np. w systemie farb Keim: Restauro – Lasur,
Remmers Historic Lasur albo równorzędnych. Uwaga: stosować farby bez bieli tytanowej.
Program prac – pozostałe elementy wnętrza
1. Konserwacja i renowacja drzwi wejściowych:
- oczyszczenie z zabrudzeń i warstw wtórnych: metodami mechanicznymi ręcznymi, z użyciem
rozpuszczalników organicznych dobranych po próbach.
- dezynsekcja drewna: 3v3, Boramon lub porównywalne preparaty firmowe
- wzmocnienie powierzchni drewna: np. Paraloid B-72 lub B-82 w odpowiednim stężeniu w
rozpuszczalniku organicznym.
3
______________________________________________________________________________
Znak sprawy Zp 02/2012
______________________________________________________________________________
- uzupełnienie ubytków drewna: fleki drewniane w odpowiednim gatunku i usłojeniu, kity
rozpuszczalnikowe z wypełniaczem trocinowym.
- scalenie kolorystyczne powierzchni: bejce wodne np. Syntilor Aquarethane w odpowiednim
odcieniu nakładane wielowarstwowo.
- zabezpieczenie powierzchni drewna: trwały i światłoodporny lakier firmowy półmat np.
poliuretanowe Syntilor Blanchon Polska o wysokiej odporności (półpołysk), z efektem
woskowanego drewna firmy V33 Polska.
2. Renowacja współczesnych drzwi 2 szt.:
Oczyszczenie powierzchni rozpuszczalnikami lub preparatami powierzchniowo - czynnymi po
wykonaniu prob. Zabezpieczenie powierzchni drewna.
3. Oczyszczenie i konserwacja betonowych schodów we wnętrzu: mechaniczne;
Do czyszczenia powierzchni stopni z utrwalonego zabrudzenia z jednoczesną ekstrakcją
zatłuszczeń: preparaty czyszczące COPEX w roztworze wodnym o stężeniu uzależnianym od
stopnia zabrudzenia.
Do gruntowania (regulacja chłonności): założenie powłok gruntujących i zabezpieczających za
pomocą środka myjącego TREND w stężeniu fabrycznym.
4. Konserwacja elementów metalowych (krata i balustrada, okucia):
Oczyszczenie mechaniczne lub przy użyciu rozpuszczalników organicznych zabezpieczenie
antykorozyjne - preparaty firmowe np. Cortanin F (preparat z taniną tworzący z tlenkami
żelaza nieczynne kompleksy).
5. Oczyszczenie i konserwacja posadzki we wnętrzu:
Do czyszczenia powierzchni posadzek z utrwalonego zabrudzenia z jednoczesną ekstrakcją
zatłuszczeń: preparaty czyszczące COPEX w roztworze wodnym o stężeniu uzależnianym od
stopnia zabrudzenia;
Do gruntowania (regulacja chłonności): założenie powłok gruntujących i zabezpieczających za
pomocą środka myjącego TREND w stężeniu fabrycznym.
6. Konserwacja witraży okiennych:
Oczyszczenie przy użyciu preparatów powierzchniowo - czynnych, uszczelnienie, wzmocnienie
konstrukcji witraża za pomocą wymiany spoin, ewentualnie wymiana fragmentów
zniszczonych profili ołowianych.
Dokumentacja:
1. Wykonanie dokumentacji fotograficznej sklepień i ścian przed i po konserwacji.
2. Wykonanie detalicznej dokumentacji fotograficznej przebiegu prac.
3. Rozpoznanie techniczno-technologiczne dekoracji malarskiej – badania
podstawowych pigmentów oraz spoiw).
4. Opracowanie dokumentacji powykonawczej zgodnej z rozporządzeniem MKiDN.
(oznaczenie
opracowanie
Bernard Jesionowski
starszy kustosz w DKZ MZM
Malbork styczeń 2013r.
4