program prac konserwatorskich ekspertyza konserwatorska i

KLASZTOR BERNARDYNÓW
obecnie
MISJONARZY ŚWIĘTEJ RODZINY
SEMINARIUM DUCHOWNE
w Kazimierzu Biskupim przy ul. Klasztornej nr 2,
PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH
EKSPERTYZA KONSERWATORSKA I
BADANIA ZABYTKÓW
OPRACOWAŁ :
mgr inŜ. arch. Zbigniew Antczak
POZNAŃ: 12 / 2013 – 01 / 2014
WSTĘP
Opracowanie dotyczy zespołu budynków po byłym klasztorze bernardynów,
obecnie Misjonarzy Świętej Rodziny zlokalizowanym w Kazimierzu Biskupim
Zespół wzniesiony na początku XVI wieku z fundacji Jana i Mikołaja
Lubrańskich.
1.
Rys historyczny
1.1. Kazimierz Biskupi
Kazimierz Biskupi to wieś gminna połoŜona około 12 km na północny
zachód od Konina, przy drodze do Kleczewa niegdyś miasteczko, a dzisiaj
wieś i ośrodek gminny. Jest miejscowością głęboko osadzoną w historii
Polski i polskiego Kościoła.
.
W roku 1287 biskup lubuski Konrad otrzymał od Przemysła II przywilej
zezwalający na lokację w Kazimierzu miasta.
Prawa miejskie miejscowość utraciła dopiero wskutek decyzji administracji
carskiej w 1870 r.
1.2. Zespół Klasztorny
Klasztor Bernardynów powstał w latach 1513 – 1523 r. z fundacji biskupa
Poznańskiego Jana Lubrańskiego i jego brata Mikołaja Gardziny –
Wojewody poznańskiego, ówczesnego właściciela miasta.
Tutaj rozwijał się kult Pięciu Braci Męczenników związany, to z nim jest
związany kompleks klasztorny wybudowany z inicjatywy biskupa Jana
Lubrańskiego, zamieszkały w latach 1515 – 1864 przez ojców bernardynów
Zespół Klasztorny został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A –
70 / 52 z dnia 01.02.1965 r.
Pierwsi bernardyni przybyli do Kazimierza dnia 26 września 1514 r.
PapieŜ Leon X zezwala na fundację klasztoru w Kazimierzu Biskupim
21 sierpnia 1514 r.
Wzniesiono go na planie podkowy przylegającej do bryły kościoła od
strony północnej, tworząc niewielki kwadratowy wirydarz. Około 1520 r.
zakończono budowę klasztoru
W dwóch pomieszczeniach skrzydła wschodniego – zakrystii i dawnym
skarbcu – zachowały się oryginalne gotyckie sklepienia gwiaździste.
W kruŜgankach zachowały się dwa późnogotyckie portale: drewniany z
1520 r. oraz kamienny z 1508 r.
Od strony północnej, w latach 1621-24 dobudowano do gotyckiego
budynku wydłuŜone otynkowane skrzydło północne.
Kościół i klasztor zniszczone w czasie wojny szwedzkiej zostały
odbudowane w 2 poł. XVII w.
Kościół jak i klasztor zostały znacznie zniszczone w czasie wojny
szwedzkiej. W latach 1760 – 61 zespół odbudowano po zniszczeniach
wojennych, kościół i Klasztor otoczono kruŜgankami oraz dobudowano
wieŜę bramną pełniącą jednocześnie rolę dzwonnicy.
W 1898 r. władze carskie zamknęły klasztor ( Konwent bernardynów
zniesiono w końcu XIX w., w 1891 roku umarł ostatni bernardyn z
kazimierskiego klasztoru ).
Od tego momentu, przez trzydzieści lat, klasztor bez jakiejkolwiek opieki,
naraŜony był na zniszczenie
Od 1921 r. klasztor stał się siedzibą Zgromadzenia Misjonarzy Świętej
Rodziny, które prowadziło do 1939 r. gimnazjum klasyczne dla chłopców.
W pierwszych miesiącach okupacji w klasztorze znajdował się obóz
przejściowy dla księŜy, których następnie wywoŜono do obozów
koncentracyjnych. W klasztorze zlokalizowano równocześnie koszary
Wehrmachtu.
W okresie późniejszym obiekt został przejęty przez wojska sowieckie.
W okresie okupacji i bezpośrednio po niej, klasztor został zdewastowany.
Gruntownej renowacji poddano kościół w latach 1970 – 1973.
Po odbudowie do dnia dzisiejszego mieści w nim WyŜsze Seminarium
Duchowne Misjonarzy Świętej Rodziny MSF prowadzone przez księŜy
misjonarzy ( obecnie oddział Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu ).
Mieści się tutaj Ośrodek Rodzinnych Spotkań Rekolekcyjnych.
W klasztorze funkcjonuje takŜe niewielkie muzeum misyjne.
Szkic sytuacyjny – widok ogólny zespołu klasztornego
Wirydarz
2. Stan zachowania elementów w obrębie objętym opracowaniem:
Stan elewacji wirydarza oraz pozostałych części klasztoru podlegających
opracowaniu moŜna zdefiniować jako dobry.
Ze względu na duŜy upływ czasu od ostatniego remontu przeprowadzonego
w latach 70 – tych XX wieku wymaga obiekt kompleksowej interwencji
funkcjonalno uŜytkowej, budowlano – konserwatorskiej i restauratorskiej.
W trakcie prowadzenia prac inwentaryzacyjnych szczegółowej ocenie
poddano stan zachowania poszczególnych elementów obiektu, w tym lica
ceglanego, wypraw tynkarskich na elewacjach i we wnętrzach, instalacji
zewnętrznych i wewnętrznych.
Stwierdzono liczne zacieki, zawilgocenia, odspojenia i pęknięcia elementów
ceglanych jak i tynków, które naleŜy wykonać na nowo.
Stwierdzono w wielu miejscach przemurowania wykonane z cegły
współczesnej na zaprawach cementowych, nowo wykonane przypory
Ŝelbetowe, liczne wtórne przemurowania oraz łuszczące się tynki cementowo
wapienne. Nowe tynki były wielokrotnie zacierane na źle oczyszczone
podłoŜa. W wyniku takiego postępowania występują liczne odspojenia
tynków, liczne zarysowania.
W latach 70 – tych XX wieku zastosowano system osuszenia ścian w postaci
ścianki dystansowej odizolowanej od muru pierwotnego wentylowaną pustką
powietrzną. Na dzień dzisiejszy moŜna jednoznacznie stwierdzić, Ŝe jest to
metoda mało skuteczna ( optycznie ściany są suche, nie ma wykwitów,
jednakŜe po usunięciu ścianki osłonowej z otwartej przestrzeni wydobywa
się nieprzyjemny zapach, a lico cegły jest w dalszym ciągu zawilgocone ).
W związku z projektowaną przebudową naleŜy równieŜ dostosować
pozostałe elementy najbliŜszego otoczenia do nowej funkcji eksponując
zachowane zabytkowe relikty – sedilia przy oknach ujawnione w trakcie
badań architektonicznych oraz nadając reprezentacyjny charakter tak
ukształtowanemu wnętrzu poprzez wymianę stolarki istniejącej z lat 70 –
tych XX wieku na nową nawiązująca formą, kształtem i kolorystką do
wymienionej wcześniej w pozostałej części klasztoru.
W podobny sposób naleŜy postąpić z posadzkami w obrębie wirydarza,
kruŜganków i nowoprojektowanej klatki schodowej, gdzie zaprojektowano
posadzki kamienne: granit płomieniowany, alternatywnie marmur Morawica
w duŜych płytach układanych osiowa wzdłuŜ poszczególnych części obiektu.
3. Zakres opracowania działań konserwatorskich
• Elementy ceglane w obrębie ścian wirydarza oraz otaczającego go
kruŜganka ( przypory, szkarpy, cegła gotycka wielkoformatowa, cegła
rozbiórkowa – palcówka, )
• Izolacja murów w obrębie przyziemia – relikty kamienne
• Wyprawy tynkarskie ( zaprawy, faktura, opaski okienne, przypory,
gzymsy )
• Obróbki blacharski ( miedź: rynny, rury spustowe, kosze zlewowe, siatki
zabezpieczające kosze, króćce Ŝeliwne z rewizjami w poziomie terenu )
• Roboty dekarskie – pokrycie dachu ( karpiówka w kolorze natura
układana w koronkę, płotki śniegowe )
• Instalacja odgromowa ( lokalizacja )
• Drewniana stolarka okienna i drzwiowa ( rysunki wykonawcze )
• Elementy wewnętrzne ( posadzka kruŜganków, tynki wewnętrzne,
parapety, sedilia na kruŜgankach, kolorystyka )
4. ZałoŜenia programowo konserwatorskie
Aby zapewnić profesjonalny efekt prac konserwatorskich i renowatorskich
naleŜy spełnić następujące załoŜenia projektowo – programowe:
• Prace elewacyjne oraz w obrębie kruŜganków winny być wykonywane
przy zastosowaniu rusztowań specjalistycznych, ustawianych przez
koncesjonowane
firmy.
Dopuszczenie
kaŜdorazowo wpisywane w dziennik budowy.
rusztowania
winno
być
• Przed przystąpieniem do prac oraz w trakcie ich prowadzenia naleŜy
zabezpieczyć folią PCV zabytkowe elementy, stolarkę okienną i
drzwiową oraz pozostałe elementy budowlane nie podlegającą wymianie.
• Przed przystąpieniem do realizacji zadania, po ustawieniu rusztowań,
naleŜy wykonać dodatkowe badania stratygraficzne na elewacjach,
ścianach kruŜganków w celu ustalenia pierwotnej kolorystyki w partiach
tynków, które były wcześniej niedostępne. Podczas prowadzenia badań
naleŜy je w tych partiach wykonywać ze szczególną ostroŜnością. Wyniki
badań naleŜy przedstawić słuŜbom konserwatorskim w celu ustalenia
docelowej – ostatecznej kolorystyki elewacji, poszczególnych detali
architektonicznych obiektu jako wynik szczegółowych badań.
• Szczegółowe ustalenia odnośnie doboru ostatecznego koloru farby na
poszczególnych elementach, detalach będą ustalone bezpośrednio na
podstawie prób wykonanych na poszczególnych fragmentach tynków
wspólnie ze SłuŜbami Konserwatora Zabytków.
4.1. Prace wstępne – przygotowawcze:
• Zmycie elewacji wodą za pomocą aparatu ciśnieniowego ( Karcher ).
• Skucie zmurszałych i odstępujących tynków od podłoŜa na całości
płaszczyzn. Dla celów kosztorysowych przyjęto 100 % wymiany tynków.
• Usunięcie zmurszałych elementów ceramicznych – cegieł wraz z
wtórnymi przemurowaniami wykonanymi z cegieł współczesnych
• Usunięcie – rozbiórka tzw. ścianek dystansowych w obrębie ścian
kruŜganków.
4.2. Roboty elewacyjne i na ścianach kruŜganków:
• Po wykonaniu powyŜszych robót naleŜy wykonać uzupełnienia i naprawy
lica ceglanego muru zarówno na elewacjach wirydarza jak i ścianach
kruŜganków, minimum na głębokość 12 cm z materiału ceramicznego o
zbliŜonej kolorystyce i kształcie ( cegła palcówka pochodząca z rozbiórki
oraz cegła wielkoformatowa z współczesnych cegielni np.: produkowane
są przez cegielnie np.: Ceramus w Pogolewie Małym, Brzeg Dolny itp. w
strefach nie objętych tynkami.).
UWAGA!
Wielkość, faktura, gabaryty, kolor cegły winien być uzgodniony z
słuŜbami konserwatorskimi i nadzorem autorskim. Cegły stosowane do
uzupełnień winny jak najbliŜej być zbliŜone do oryginału.
• Remont i uzupełnienia tynków na elewacjach:
płaszczyzny, opaski okienne, blendy, pilastry / przypory – przyjęto
wymianę ok. 75% tynków na nowe tynki wapienno – trasowe
( z zastosowaniem wysoko – hydraulicznego wapna).
• Technologia wykonywania tynków w strefie cokołowej na fragmentach
zawilgoconych, np.: zastosowanie tynków renowacyjnych – system WTA
– linia produktów Bayosan BAUMIT.
Bariera przeciw przenikaniu soli – przy średnim lub wysokim stopniu
zasolenia naleŜy stosować układ warstw, który zabezpiecza ostatnia
warstwę świeŜo nałoŜonego tynku przed penetracją rozpuszczonych soli.
Dostępne są takŜe specjalne preparaty przekształcające sole rozpuszczalne
w trudno rozpuszczalne. Ich wadą jest to, Ŝe są szkodliwe dla zdrowia i
nie moŜna nimi całkowicie skutecznie zneutralizować azotanów. NaleŜy
je nakładać ( zwykle przez malowanie lub natryskowo ) zawsze na
odpowiednio przygotowanym podłoŜu, zgodnie z wytycznymi producenta
i przestrzegając odpowiednich przepisów BHP.
Obrzutka – w praktyce pełni ona rolę warstwy zczepnej. Wykonujemy ją
zazwyczaj jako półkryjącą. ( wykonana jako w pełni kryjąca musi
spełniać podane wymogi ). Jej grubość nie moŜe przekraczać 5 mm
( szczególnie waŜne przy nakładaniu maszynowym). Musi być wykonana
w sposób i z materiałów zaleconych przez producenta systemu. Spoiny
muru nie mogą być wypełnione materiałem obrzutki.
Tynk wyrównawczy – Właściwe tynki renowacyjne muszą być
nakładane warstwą o jednakowej grubości. Większe ubytki i nierówności
naleŜy uzupełnić warstwą tynku wyrównawczego nakładaną w osobnym
przejściu.
Tynki renowacyjne – muszą być przygotowane i nakładane w sposób
zalecony przez producenta systemu – WTA np.: firmy REMMERS.
Szczególnie istotny jest sposób i czas mieszania. Zapewnia to właściwą
objętość porów w gotowej do nałoŜenia masie. Przy nakładaniu w kilku
warstwach (szczególnie waŜne przy sumarycznej grubości tynku większej
od 2 cm) kolejną nakładać po wyschnięciu poprzedniej. Szybkość
schnięcia przyjmuje się następująco : 1mm grubości na 1 dzień. Jeśli to
konieczne
powierzchnię
wygładzać
tylko
specjalnie
do
tego
przeznaczonymi mieszankami. Wchodzą one zazwyczaj takŜe w skład
systemu tynków renowacyjnych. Tynków renowacyjnych nie wolno
nakładać warstwą cieńszą niŜ 1 cm w jednym przejściu.
Ponownie uzupełnić posadzkę wzdłuŜ muru.
Po wyschnięciu tynków moŜna przystąpić do prac malarskich wewnątrz
obiektu.
• Wzmocnienie
pozostałych
–
istniejących
tynków
preparatem
Fesigergrund.
• Wykonanie tynków wapiennych drobnoziarnistych: na gzymsach,
opaskach okiennych – stosować sztukatorskie zaprawy trasowe, o duŜej
plastyczności
i
dobrych
właściwościach
wiąŜących
oraz
nie
powodujących wykwitów wapiennych na powierzchniach.
• Malowanie tynków 2 x farbą silikatową – krzemianową o aksamitnej
fakturze
–
szczegółową
kolorystykę
przedstawiono
w
części
architektonicznej dokumentacji projektowej.
• Przypory: naleŜy zdemontować zwieńczenia przypór wykonane z róŜnych
materiałów i je ujednolicić poprzez wykonanie ich z cegły układanej na
płask, alternatywnie z dachówki ceramicznej w kolorze natura układanej
w
koronkę,
nowo
ułoŜoną
ceramikę
na
przyporach
naleŜy
hydrofobizować.
• Izolacja murów w obrębie przyziemia – relikty kamienne – opisane
szczegółowo w dalszej części.
4.3. Pozostałe roboty budowlano konserwatorskie:
• Zabezpieczenie całości elementów architektonicznych przed gołębiami
poprzez zastosowanie kolcy plastikowych mocowanych wg systemu na
gzymsach, parapetach, zwieńczeniach okien.
• Kosze spływowe do rur spustowych naleŜy zabezpieczyć specjalnymi
wkładkami – siatkami, uniemoŜliwiającymi ich zatkanie.
• Wykonanie nowych obróbek blacharskich, rynien, rur spustowych oraz
opierzeń z blachy miedzianej.
• MontaŜ Ŝeliwnych „gulików” wraz z czyszczakami na kaŜdym z pionów
odprowadzających wody opadowe z dachu.
• Wymiana zewnętrznych instalacji elektrycznych – wykonanie ich jako
podtynkowe
zgodnie
z
obowiązującymi
obecnie
przepisami,
alternatywnie na płaszczyznach murów licowanych przewody układać w
fugach pomiędzy cegłami i fugować.
• Wymiana instalacji odgromowej na nową, zwody pionowe odprowadzane
do gruntu w pobliŜu rur spustowych w kaŜdym naroŜniku. Po pracach
elewacyjnych wykonać pomiary instalacji odgromowej
• Wymiana stolarki istniejącej z lat 70 – tych XX wieku na nową
nawiązującą formą, kształtem i kolorystką do wymienionej wcześniej w
pozostałej części klasztoru.
• Wymiana
posadzek
w
obrębie
wirydarza,
kruŜganków
i
nowoprojektowanej klatki schodowej. Zaprojektowano tam posadzki
kamienne: granit płomieniowany, alternatywnie marmur Morawica w
duŜych płytach układanych osiowa wzdłuŜ poszczególnych części obiektu
– szczegóły przedstawiono w części rysunkowej.
5. ZałoŜenia programowo – konserwatorskie do prac elewacyjnych
dotyczących lica ceglanego
5.1. Stan zachowania i przyczyny zniszczeń elewacji:
Stan zachowania elewacji w sensie estetycznym i konserwatorskim
oceniono jako dobry.
Lico ceglane zanieczyszczone
opadami atmosferycznymi niosącymi w
sobie resztki spalin i produktów spalania
dla celów ogrzewczych z
obiektów sąsiadujących.
Stwierdzono występowanie flekowania i uzupełnień cegłą współczesną. W
tych partiach zastosowano materiał ceramiczny zbliŜony kolorystycznie do
pierwotnego jednakŜe o innych gabarytach oraz wykonano nowe
spoinowanie, niestety odmienne formą i kształtem od oryginalnego,
jaśniejsze, z dodatkiem cementów portlandzkich. UŜycie zapraw z
dodatkiem cementu spowodowało lokalne wysolenia z siarczanów wapnia
na licu ceglanym uwidaczniające się do dnia dzisiejszego w zaleŜności od
warunków atmosferycznych.
5.2.W
trakcie
wykonywania
i
prowadzenia
prac
konserwatorskich,
restauratorskich
winna być obligatoryjnie prowadzona dokumentacja
konserwatorska
opisowa,
fotograficzna
i
szkicowa
zgodnie
z Rozporządzenie MK i Dz N z 27 lipca 2010 i instrukcją KOB i Dz.
( NID ) oraz po ich zakończeniu opracowana dokumentacja powykonawcza
dokumentująca wszystkie etapy ich prowadzenia.
Niezbędna
dla
osiągnięcia
właściwego
efektu
końcowego
prac
budowlano – konserwatorskich w obrębie elewacji będzie naprawa i
korekta połaci dachowych wraz z naprawą i uzupełnieniem pasa
nadrynnowego i pokrycia dachowego w tej strefie budynku.
1. Wszelkie prace konserwatorskie i rewaloryzacyjne winny być wykonane
przez renomowaną, specjalistyczną, uprawnioną firmę konserwatorską pod
kierunkiem
dyplomowanego
architektonicznych,
we
konserwatora
współpracy
z
elementów
i
detali
przedstawicielami
SłuŜb
Konserwatorskich.
2. Proponuje się wyeksponowanie oczyszczonego wątku murów z całościową
rekonstrukcją ubytków powierzchni – spoin i cegieł. W miejscach
szczególnie skorodowanych i raŜących, przewiduje się wykonanie
uzupełnień zgodnie z technologią podaną w dalszych punktach programu.
3. Wykonanie szczegółowej inwentaryzacji fotograficznej i konserwatorsko –
technologicznej stanu zachowania obiektu przed przystąpieniem do
bezpośredniej realizacji prac konserwatorskich i restauratorskich.
4. Mechaniczne, ręczne. usunięcie i zinwentaryzowanie obluźnionych,
rozwarstwionych elementów cegieł z uwzględnieniem ponownego ich
wbudowania.
5. Ręczne – mechaniczne usunięcie metalowych haków, dybli drewnianych,
nieczynnych i zbędnych przewodów elektrycznych, itp.
6. Usunięcie zanieczyszczeń, nawarstwień i obluźnionych, zdezintegrowanych
partii tynków z całej powierzchni ścian metodą ciśnieniową na mokro.
NaleŜy
zastosować
oczyszczenie
powierzchniowe
lica
metodą
hydrodynamiczną przy uŜyciu aparatu ciśnieniowego typu Karcher.
Najlepiej wodą przegrzaną o ciśnieniu pow. 105 barów wspomagane
preparatami do oczyszczania cegły elewacyjnej np.: Remmers Alkutex AC
Klinkerreiniger,
Reinigerpaste Remmersa czy preparatami kompozycji
własnej konserwatora opartymi na fluorku amonu czy HF – do 3% ( pełne
zabezpieczenie środowiska ).
Zabiegi usuwania nawarstwień naleŜy prowadzić etapowo – pasowo, pod
kontrolą konserwatora z zachowaniem rygoru technologicznego i
szczególnej ostroŜności.
Przewiduje się konieczność lokalnego doczyszczania ręcznego przy uŜyciu
twardych szczotek ryŜowych.
7. W miejscach pojawienia się wykwitów solnych wykonanie zabiegu
odsalania cegieł o zawyŜonej zawartości soli rozpuszczalnych w wodzie, na
drodze swobodnej, kapilarnej migracji roztworów soli do rozszerzonego
środowiska w postaci dezynfekowanych Aseptiną M okładów z pulpy
ligninowej. Skuteczność zabiegów będzie kaŜdorazowo sprawdzana
laboratoryjnie poprzez oznaczanie stęŜenia soli w strukturze cegieł –
zawartość soli w cegłach nie moŜe przekraczać wartości 0,8 % ( wagowo ).
8. Uzupełnienie ubytków lica zewnętrznego wykonanego z cegły zewnętrznej
naleŜy wykonać materiałem toŜsamym z ceramiką oryginalną – ubytki
całych cegieł, połówek i ćwiartek. PoniŜej tego pola wymiany proponuje
się stosować kitowanie ubytków masami syntetyczno – mineralnymi.
Wobec oferty rynkowej materiałów ceramicznych o charakterystyce
podobnej do ceramiki tych budynków materiał bez trudu moŜna dopasować
do oryginału, np.: f – my Weinberger, Jopek czy ceramika rozbiórkowa.
Po starannym oczyszczeniu do formy oryginalnej główki uzupełnianego
ubytku, fugowanie połówką cegły na zaprawę opartą na kruszywie
i
wapnie trasowym, w proporcjach 3 : 1 + 0,1 wapna hydratyzowanego lub
gotową trasową zaprawą murarską dla ceramiki i kamienia STO, Baumit,
Caparol czy Henkel ( zaprawa wapienno trasowa ).
9. Uzupełnienie
drobnych
modyfikowanymi
Ŝywicami
ubytków
cegły
syntetycznymi,
kitami
gotowymi,
mineralnymi
dobranymi
kolorystycznie w obrębie ubytków.
Dla nadania właściwej faktury i struktury zewnętrznej moŜna kity
impregnować roztworami Ŝywic siloksanowych czy spoiwem silikatowym.
Kity takie dostępne są w firmach HUFGARD OPTOLITH, Remmers czy
Keim Farben AG. Spełniają one właściwe dla materiału warunki
odporności mechanicznej i dyfuzyjności. Właściwe dobranie kolorystyczne
winno być indywidualne, w danym obszarze.
10. Scalenia i retusze kolorystyczne wykonać naleŜy metoda laserunkową.
Farbą silikatową laserunkową najwyŜszej jakości dobierając kolorystyczne
do barwy ceglanego otoczenia. Zaleca się farby tzw. oparte na wodnym
szkle potasowym z minimalnym udziałem substancji klejących. Warunki
takie spełniają m. innymi farby firm Keim czy Remmers. Scalanie metodą
„ plamy wibrującej”
11. Szczególnie starannie naleŜy impregnować detale ceramiczne naraŜone na
bezpośrednie działanie wody opadowej, ceramiczne okapniki, parapety
ceramiczne, poziome lica cegieł.
Zaleca się tutaj do impregnacji Funcosil SL – oligomeryczny roztwór
siloksanowy.
12. Renowacja spoinowania polegać będzie na usunięcie wtórnych spoinowań
cementowych i zniszczonych oraz odspojonych od powierzchni spoinowań
oryginalnych
(
z
reguły
usuniętych
w
procesie
mycia
myjką
hydrodynamiczną ). Powierzchnie pod nowe czy renowacyjne spoinowanie
moŜna przygotować malując ( ściśle w granicach spoiny ) Escofluatem
Schomburga przekształcającym sole rozpuszczalne w kompleksy trudno
rozpuszczalne i impregnują
remmersowskim Steinfestigerem OH 100 do 500 w zaleŜności od
porowatości otwartej. Spoinowanie gotową renowacyjną spoiną mineralna
na trasach w kolorze oryginału – jasnego antracytu. Spoinowanie jak w
oryginale cofnięte na głębokość ca 1 - 3 mm. Spoinowanie oryginalne, z
przetartą lub niekompletną warstwa licową moŜna punktować i scalać
kolorystycznie gotową tzw. szlemą z wyŜej wymienionych firm w dziale
materiałami malarskimi i konserwatorskimi. Kształt, formę i wygląd
nowych fug naleŜy dostosować do zachowanych oryginałów.
5.3. Izolacja murów w obrębie przyziemia – relikty kamienne:
W poziomie cokołu wirydarza zachowały się fragmenty z kamieni i głazów
kamiennych – granitowych.
Zachowane fragmenty kamienne naleŜy oczyścić, oczyścić spoiny,
wypełnić je zaprawą trasową przeznaczoną do murowania i fugowania przy
zachowaniu kształtu spoinowania. Kształt spoin winien być identyczny ze
spoinami występującymi w pozostałych częściach muru kamiennego.
Jest to cokół mieszany ( kamień + cegła ), dlatego zaleca się wykonanie
izolacji pionowej w postaci szlemy hydrofobowej np. przy uŜyciu
materiałów Firm: Botament, Remmers, Schomburg, Weber / Deitermann.
Ten typ izolacji umoŜliwi przenikanie wilgoci z murów na zewnątrz.
Nie zaleca się wykonywania izolacji poziomej w postaci podcinania murów
fundamentowych.
6. Uwagi ogólne:
• Wszystkie prace poniŜej poziomu posadzki winny być wykonywane
pod ścisłym nadzorem autorskim projektanta, nadzorem archeologicznym
i konserwatorskim.
• Cały materiał rozbiórkowy naleŜy wywieźć na wysypisko odpadów
komunalnych. Ze względu na występujące duŜe zasolenie skutych tynków
oraz materiałów innych materiałów rozbiórkowych nie moŜna wtórnie
wykorzystać tych materiałów oraz powstałego w wyniku rozbiórek gruzu.
• Remont elewacji wymaga bardzo dobrego przygotowania wykonawców,
którzy powinni biegle posługiwać się wiedzą na temat współczesnych
technologii konserwatorsko – renowatorskich i ogólnobudowlanych.
• Osoby sprawujące nadzór na budowie winny poza uprawnieniami
budowlanymi posiadać uprawnienia do kierowania i nadzorowania prac
przy
obiektach
budowlanych.
zabytkowych,
być
członkami
właściwych
izb
• Wszelkie zmiany lub odstępstwa od rozwiązań zawartych w niniejszym
programie są moŜliwe jedynie za zgodą autora projektu oraz słuŜb
konserwatorskich..
• Wszystkie prace naleŜy wykonywać zgodnie z projektem i sztuką
budowlaną.
• Przy realizacji obowiązują warunki techniczne wykonania i odbioru robót
budowlano – montaŜowych oraz przepisy BHP jakie obowiązują w
budownictwie.
•
opracował:
mgr inŜ. arch. Zbigniew Antczak