Raport - Kuratorium Oświaty w Krakowie

Transkrypt

Raport - Kuratorium Oświaty w Krakowie
Nadzór pedagogiczny
System Ewaluacji Oświaty
RAPORT Z EWALUACJI
PROBLEMOWEJ
Szkoła Podstawowa im. Ks. Jana Twardowskiego w
Widomej
Widoma
Małopolski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Krakowie
Wstęp
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów
do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej
wymagań państwa.
Ewaluacja
zewnętrzna
polega
na zbieraniu
i analizowaniu
informacji
na temat
funkcjonowania
szkoły
w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa:
1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów.
2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się.
3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.
4. Uczniowie są aktywni.
5. Respektowane są normy społeczne.
6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych.
8. Promowana jest wartość edukacji.
9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki.
10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju.
11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu,
egzaminu
gimnazjalnego,
egzaminu
maturalnego,
egzaminu
potwierdzającego
kwalifikacje
zawodowe
i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych.
12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi.
Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych
w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie nadzoru pedagogicznego z dnia 7
października 2009 r. wraz z nowelizacją z dnia 10.05.2013r.
Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach:
●
Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
●
Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę.
2/30
Opis metodologii
Badanie zostało zrealizowane w dniach 17-09-2013 - 30-09-2013 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji,
w skład którego weszli: Danuta Mroszczyk, Zofia Dziedzic. Badaniem objęto 74 uczniów (ankieta i wywiad
grupowy),
43
rodziców
(ankieta
i wywiad
grupowy)
i 14
nauczycieli
(ankieta
i wywiad
grupowy).
Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem szkoły, grupowy z przedstawicielami samorządu lokalnego
i partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji oraz szkoły i analizę
dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary
działania szkoły.
3/30
Obraz placówki
Szkoła Podstawowa w Widomej im. Księdza Jana Twardowskiego jest jedną z czterech szkół prowadzonych
przez Gminę Iwanowice, leży w odległości o ok. 20 km od Krakowa. Liczy 6 oddziałów, do których uczęszcza 85
uczniów. Przy Szkole działają dwa Oddziały Przedszkolne i Punkt Przedszkolny. Szkoła dysponuje zapleczem
sportowym w postaci jedynej w gminie pełnowymiarowej sali gimnastycznej z zapleczem sportowym oraz
dwoma nowoczesnymi placami zabaw dla najmłodszych dzieci.
Uczniowie biorą udział w konkursach i zawodach, osiągając sukcesy na szczeblu gminy, powiatu i rejonu. Swoje
zainteresowania
i zdolności
mogą
rozwijać
na zajęciach
pozalekcyjnych
takich
jak:
koło
plastyczne,
muzyczno-taneczne, teatralne, języka angielskiego, języka niemieckiego, gitarowe, zajęcia sportowe SKS.
Ponadto w Szkole działają: Samorząd Uczniowski, Szkolne koło Caritas.Uczniom ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi Szkoła zapewnia zajęcia wyrównawcze, zajęcia logopedyczne, gimnastykę korekcyjną.
W Szkole realizowane są projekty edukacyjne, ogólnopolskie i lokalne akcje: „Owoce w szkole”, „Szklanka
mleka”, „Góra grosza”, „Odblaskowa szkoła”, „Smok Mądragon daje radę”, „Pomóż i Ty”, „Nakręć się – Zbieraj
nakrętki razem z nami”. Szkoła organizuje Gminne Konkursy: Plastyczne „Anioły”, Wielki, Mały Matematyk,
Turniej Tenisa Stołowego, Festiwal Małych Form Teatralnych oraz stałe imprezy środowiskowe i okolicznościowe.
Jest przyjazną placówką przygotowująca uczniów do kontynuowania nauki na kolejnym etapie edukacyjnym.
Udział Szkoły w projektach i programach tj: "Dodatkowa edukacja szansą na rozwój uczniów Szkoły
Podstawowej im. Ks. Jana Twardowskiego w Widomej", „Z wiatrem w żaglach przez życie”, "Dukaty Decjusza",
„Młodzież pamięta”, ponadto dzięki staraniom Dyrektora Szkoły powołano Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno Oświatowych, którego członkami są rodzice i nauczyciele Szkoły.
4/30
Informacja o placówce
Patron
Szkoła Podstawowa im. Ks. Jana Twardowskiego w
Widomej
Ksiądz Jan Twardowski
Typ placówki
Szkoła podstawowa
Miejscowość
Widoma
Nazwa placówki
Ulica
Numer
51
Kod pocztowy
32-095
Urząd pocztowy
Iwanowice
Telefon
0123884211
Fax
0123884211
Www
Regon
00069946000000
Publiczność
publiczna
Kategoria uczniów
Dzieci lub młodzież
Charakter
brak specyfiki
Uczniowie, wychow., słuchacze
104
Oddziały
7
Nauczyciele pełnozatrudnieni
9
Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy)
5
Nauczyciele niepełnozat._(w etatach)
2
Średnia liczba uczących się w oddziale
14.86
Liczba uczniów przypadających na jednego
pełnozatrudnionego nauczyciela
11.56
Województwo
MAŁOPOLSKIE
Powiat
krakowski
Gmina
Iwanowice
Typ gminy
gmina wiejska
5/30
Poziom spełniania wymagań państwa
Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych
B
Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu
procesów edukacyjnych (D)
Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja,
analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D)
Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B)
Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B)
Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników
sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego
kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych
B
W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i
wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje
się i podejmuje działania (D)
Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby
modyfikowane (D)
W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B)
W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć
uczniów i losów absolwentów (B)
Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów uwzględniając ich indywidualną sytuację
B
W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia
się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D)
Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne
organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy
psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie
do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D)
W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły
lub placówki (D)
Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami
świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D)
W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w
odniesieniu do każdego ucznia (B)
W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B)
Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi
A
Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz
zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków (D)
Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli oraz doskonaleniu
zawodowemu (D)
Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami (D)
W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się
działania służące rozwojowi szkoły lub placówki (D)
Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich działań, innowacji i
eksperymentów (B)
Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników szkoły lub placówki
oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki (B)
6/30
Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce wspomaganie zewnętrzne
odpowiednie do jej potrzeb (B)
7/30
Wnioski
1. W Szkole praca nauczycieli odbywa się w zespołach, które utworzone są w celu planowania, analizowania
i ewaluowania
efektów
swojej
pracy,
co przekłada
się
na wspólne
rozwiązywanie
problemów,
a także
doskonalenie metod i form pracy.
2.
W Szkole
rozpoznaje
się
możliwości
psychofizyczne
i potrzeby
rozwojowe
uczniów
uwzględniające
indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia. Sprzyja temu poszerzanie oferty
edukacyjnej Szkoły oraz istotne działania wychowawcze.
3. Szkoła prowadzi systematycznie analizę wyników sprawdzianu, a wdrażane z niej wnioski w widoczny sposób
przyczyniają się do poprawy efektów kształcenia.
4. Wszyscy respondenci podkreślają, że uczniowie mają zapewnione bardzo dobre warunki do nauki oraz
przyjazną atmosferę sprzyjającą twórczej pracy, co znacząco wpływa na pozytywne postrzeganie Szkoły
w środowisku lokalnym.
5. Procesy edukacyjne zachodzące w Szkole są planowane, a podejmowane działania służą realizacji koncepcji
pracy Szkoły oraz nabywaniu przez uczniów wiadomości, umiejętności i kształtowaniu właściwych postaw.
6. W opinii respondentów Szkoła integruje środowisko lokalne wokół realizowanych we współpracy z otoczeniem
instytucjonalnym działań edukacyjnych, ekologicznych i kulturowych, co korzystnie wpływa na rozwój uczniów.
7. Kreatywne zarządzanie Szkołą przez Dyrektora i zachęcanie nauczycieli do podejmowania różnorodnych
działań, przyczynia się do jej rozwoju oraz osiągania przez uczniów licznych i znaczących sukcesów.
8/30
Wyniki ewaluacji
Wymaganie:
Nauczyciele
współpracują
w planowaniu
i realizowaniu
procesów
edukacyjnych
O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć nauczyciele powinni
działać zespołowo organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od
siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu
nauczycieli
Poziom spełnienia wymagania: B
Wszyscy nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu
i realizowaniu procesów edukacyjnych, wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy
współpracy
oraz
pomagają
sobie
nawzajem
w ewaluacji
i doskonaleniu
własnej
pracy.
Wprowadzanie zmian w przebiegu procesów edukacyjnych dotyczących: planowania, organizacji,
realizacji, analizy i doskonalenia następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami.
Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w
organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych
Wszyscy nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu
i realizowaniu procesów edukacyjnych.
Nauczyciele są zaangażowani w pracę następujących zespołów: wychowawczy i profilaktyczny, ds. ewaluacji
wewnętrznej, organizacji imprez dla uczniów, rodziców lub nauczycieli, zespół nauczycieli oddziału oraz zespół
ds. pomocy psychologiczno–pedagogicznej, ds. zarządzania Szkołą oraz szkoleniowy. Zdaniem ankietowanych
w pracę angażują się wszyscy nauczyciele ponadto współpracują i współdziałają uzyskując dzięki temu lepsze
efekty pracy. Konsultują swoje plany zajęć edukacyjnych i harmonogram dyżurów z innymi i modyfikują jeśli
zajdzie potrzeba. Zespoły nauczycieli wspólnie planują m. in. przeprowadzenie badań i diagnoz osiągnięć
uczniów, pracę dydaktyczną i wychowawczą, przygotowanie i realizację projektów edukacyjnych, działania
z zakresu bezpieczeństwa i profilaktyki. Wspierają się wzajemnie poprzez: wymianę doświadczeń, konsultacje,
doradztwo, wymianę poglądów, prowadzenie zajęć o charakterze wychowawczym przez psychologa szkolnego
w uzgodnieniu z wychowawcami klas. Prowadzone są konsultacje z logopedą szkolnym oraz pedagogiem.
Istnieje
korelacja międzyprzedmiotowa: nauczyciele poszczególnych przedmiotów realizują lub wzajemnie
uzupełniają te same treści jednocześnie, co daje lepsze przyswojenie wiedzy i umiejętności przez z uczniów.
Ponadto wspólnie organizowane są Imprezy szkolne.
9/30
Współpraca nauczycieli uczących w tej klasie polega na: spotkaniach zespołów zadaniowych i wychowawczych;
rozmowach, wymianie informacji, organizacji imprez i konkursów, wymianie pomocy dydaktycznych, ofercie
zajęć dodatkowych, korelacji międzyprzedmiotowej, pomocy plastycznej, rozpoznawaniu potrzeb uczniów
pod kątem rozwoju zainteresowań i wsparcia mających trudności w nauce, prowadzeniu zajęć wychowawczych
zgodnie z programem profilaktyki i wychowawczym, dzieleniu się wiedzą nabytą podczas szkoleń i warsztatów,
organizowanie wyjazdów integracyjnych, współpraca w ramach realizacji projektu - opracowanie KIPU. Zdaniem
nauczycieli do elementów lekcji wynikających z ustaleń z innymi nauczycielami uczącymi w tym oddziale należy:
sprawność
rachunkowa,
wykonaniu
prezentacji
multimedialnej,
dostosowanie
wymagań
do możliwości
psychofizycznych dzieci - aktywizowanie dzieci nieśmiałych - dostosowanie tempa pracy - dodatkowe prace dla
ucznia nadpobudliwego - konsekwencja w stosowaniu zasad zachowania, dostosowanie wymagań do możliwości
uczniów z dysleksją.
Wprowadzanie
zmian
dotyczących
przebiegu
procesów
edukacyjnych
(planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w
wyniku ustaleń między nauczycielami
Wprowadzanie zmian w przebiegu procesów edukacyjnych dotyczących: planowania, organizacji,
realizacji, analizy i doskonalenia następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami.
Ankietowani nauczyciele wskazali zmiany w procesie edukacyjnym, które zostały wprowadzone w wyniku
wspólnych ustaleń z innymi nauczycielami tj: dostosowanie organizacji zajęć edukacji wczesnoszkolnej
do prawidłowej realizacji podstawy programowej, standaryzowanie systemu oceniania i samooceny ucznia,
praca ukierunkowana na zdolności, sukcesy w konkursach, organizowanie próbnych sprawdzianów, poprawa
współpracy między nauczycielami przez wzajemne wspieranie się w zakresie organizacji zaplanowanych działań,
wymiana informacji o uczniach, rozwiązywanie problemów uczniów, organizacja zajęć wyrównawczych. Ponadto
rozszerzono ofertę edukacyjną o zajęcia dodatkowe z języka polskiego i matematyki w kl. VI, konsultacje
indywidualne
oraz
rozwijające
zainteresowania
uczniów
plastyczne,
muzyczne,
teatralne.
Dla
dzieci
z trudnościami w czytaniu i pisaniu wprowadzono zajęcia logopedyczne, wzbogacono ofertę konkursów oraz
zajęcia z
gimnastyki korekcyjnej. Nauczyciele doskonalą proces edukacyjny w danej klasie poprzez:
analizowanie efektów pracy dydaktycznej i wychowawczej, formułowanie wniosków i wdrażanie ich w pracy
codziennej oraz w następnym roku szkolnym, formułowanie uwag, ustalanie zakresu korelacji treści nauczania,
dobór uczniów do udziału w konkursach przedmiotowych i innych oraz zawodach sportowych. Jako przykłady
zmian
wprowadzonych
w efekcie
wspólnych
ustaleń
nauczyciele
podają:
uszczegółowienie
regulaminu
zachowania się uczniów w różnych sytuacjach, wprowadzenie czterech zasad postępowania oraz metody pracy
z uczniem nadpobudliwym.
10/30
Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy
współpracy
Wszyscy nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy.
Nauczyciele korzystają w swojej pracy z uczniami z pomocy innych nauczycieli przy organizacji imprez
i uroczystości szkolnych, rozwiązywaniu problemów wychowawczych, wymianie pomocy dydaktycznych,
przekazywaniu informacji o uczniach, przekazywaniu zdobytej na kursach wiedzy. Prowadzą konsultacje,
wymieniają doświadczenia, organizują konkursy oraz wspólnie planują i opracowują materiały dydaktyczne.
Zdaniem nauczycieli pomoc uzyskiwana od innych w pracy z uczniami polega na korelacji międzyprzedmiotowej,
wspólnym prowadzeniu zajęć lekcyjnych, lekcjach koleżeńskich i otwartych. Jako przykłady wzajemnej pomocy
nauczyciele podają: organizację imprez i uroczystości szkolnych (Wieczornica, Piknik Jesienny, Wigilia Szkolna,
Zabawa Karnawałowa, Dzień Patrona), promocję Szkoły, rozwiązywanie problemów wychowawczych (Karty
Indywidualnych Potrzeb ucznia, dostosowanie wymagań do potrzeb uczniów, lepsza praca z uczniem zdolnym
i mającym trudności, działania profilaktyczne), wymiana pomocy dydaktycznych (uatrakcyjnienie zajęć),
dostosowanie wymagań do potrzeb uczniów, działania profilaktyczne), planowanie i opracowywanie materiałów
(KIPy,
Kart
Pracy,
harmonogramy
wycieczek,
dokumentacja
Szkoły.
Ponadto
praca
w zespołach
wychowawczych, rozwiązywanie bieżących problemów wychowawczych, planowanie wspólnych przedsięwzięć.
Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej
pracy
Wszyscy nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy.
Wszyscy ankietowani nauczyciele prowadzą regularnie ewaluację swojej pracy.
nauczyciele poddawali ewaluacji elementy własnej pracy tj.:
współpracy
z uczniami,
stopień
realizacji
podstawy
W ciągu ostatniego roku
metody nauczania, kryteria oceniania i zasady
programowej,
atrakcyjność
zajęć,
wykorzystanie
nowoczesnych technologii podczas zajęć, współpraca z rodzicami, indywidualizacja pracy z uczniem, efekty
nauczania przez śledzenie wyników uczniów na egzaminach zewnętrznych, efekty podejmowanych działań
wychowawczych, efekty pracy z uczniami o indywidualnych potrzebach edukacyjnych, organizacja lekcji,
narzucane tempo, intensywność pracy na lekcjach, poziom jasności, zrozumiałości przekazu do uczniów, poziom
własnej wiedzy z nauczanego przedmiotu. Prowadząc ewaluację własnej pracy wszyscy nauczyciele wskazali,
że współpracują z innymi nauczycielami. Współpraca ta polega na: wspólnym przygotowaniu
harmonogramu
ewaluacji,
wspólnym
wdrażaniu
wniosków,
przygotowaniu
narzędzi
i realizacji
badawczych,
przeprowadzeniu badań, opracowaniu i analizie wyników, opracowaniu raportu i sformułowaniu wniosków,
wdrożeniu
porównania stopnia realizacji podstawy programowej, wspólnej analizie osiągnięć uczniów,
wspólnym
wypracowywaniu
wniosków
i rekomendacji
z własnych
badań,
wymianie
lub wspólnym
opracowywaniu narzędzi ewaluacyjnych (ankiet), wypracowywaniu wspólnych narzędzi oceniania postępów
uczniów, wzajemnej obserwacji lekcji, wzajemnej pomocy w przeprowadzeniu ankiet, wywiadów, zbieraniu
doświadczeń
w zakresie
prowadzenia
własnych
badań
ewaluacyjnych
innych
nauczycieli,
zbieraniu
od nauczycieli opinii o swojej pracy. Większość ankietowanych nauczycieli ocenia tę współpracę jako
zdecydowanie przydatną.
11/30
Wymaganie:
Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski
z analizy
wyników
maturalnego
sprawdzianu,
i egzaminu
egzaminu
potwierdzającego
gimnazjalnego,
kwalifikacje
egzaminu
w zawodzie
oraz
innych badań zewnętrznych i wewnętrznych
Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół i innych placówek są niezbędnym
elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych
szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane
służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne uwzględnia
się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł.
Poziom spełnienia wymagania: B
Wszyscy nauczyciele analizują wyniki sprawdzianu i ewaluacji wewnętrznej. Dokonywana analiza
stanowi
podstawę
nauczycieli
działań
monitorowane
do formułowania
jest
ściśle
i analizowane.
wniosków
z nimi
W razie
związany.
potrzeby
a zakres
i charakter
Podejmowane
dokonuje
się
podejmowanych
w Szkole
ich
przez
przedsięwzięcia
modyfikacji.
są
Nauczyciele
wykorzystują wyniki badań zewnętrznych, co wpływa na planowanie podejmowanych przez nich
działań. W Szkole prowadzone są badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów odpowiednio
do jej potrzeb.
W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz
wyniki
ewaluacji
zewnętrznej
i
wewnętrznej.
Analizy
prowadzą
do
formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i
podejmuje działania
Wszyscy nauczyciele analizują wyniki sprawdzianu i ewaluacji wewnętrznej. W oparciu o analizę
formułowane są wnioski do dalszej pracy. Zakres i charakter podejmowanych przez nauczycieli
działań jest z nimi ściśle związany.
Dyrektor przedstawił sposoby wykorzystania wniosków z analiz wyników sprawdzianu po klasie szóstej oraz
z ewaluacji wewnętrznej, podkreślając, że prowadzona jest systematyczna analiza tych wyników - jakościowa
i ilościowa. Podał także przykłady działań, które podjęto w oparciu o wnioski z analizy wyników sprawdzianu.
Zaliczył do
nich: dodatkowe zajęcia przygotowujące uczniów klasy VI do sprawdzianu, organizowanie
sprawdzianów próbnych, zajęcia dydaktyczno wyrównawcze dla szóstoklasistów, indywidualne konsultacje
prowadzone przez nauczycieli j. polskiego i matematyki, spotkania podczas ferii przygotowujące uczniów
do sprawdzianu, poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych, doposażenie księgozbioru biblioteki szkolnej,
stworzenie kącików czytelniczych w klasach, prowadzenie akcji Pochwal się swoją książką, Książka i ja. Ponadto
12/30
Dyrektor podał przykłady działań podjętych na podstawie wniosków z ewaluacji wewnętrznej: utworzenie chóru
szkolnego oraz kółka tańca towarzyskiego, tenisa stołowego, j. niemieckiego. Szkoła uczestniczy w projektach:
Szkoła przyjazna żywieniu i aktywności fizycznej, WF z klasą , Z wiatrem w żaglach oraz
Dodatkowa
edukacja szansą na rozwój uczniów Szkoły Podstawowej w Widomej
Dukaty Decjusza.
i w programie
Zwiększono liczbę zajęć dydaktyczno - wyrównawczych i wspomagających, wydłużono czas pracy w świetlicy
szkolnej, poszerzono ofertę zajęć pozalekcyjnych, złożono wnioski o środki na program Ze sztuką za pan brat.
W szkole prezentowane są nowości czytelnicze biblioteki szkolnej. Zorganizowano
i stoisko do zabrania.
stoisko do poczytania
Zmianie uległ harmonogram zebrań z rodzicami. Udostępniono im akty prawa
szkolnego.Propagowane są działania rady rodziców. Zorganizowano kącik Nowości w bibliotece. Uczniowie klas
młodszych prowadzą
zeszyty czytanych książek. Nauczyciele wspierają się w przygotowywaniu uroczystości,
wycieczek, konkursów. Opracowują KIPU i PDW.
Ankietowani nauczyciele wymienili wnioski wynikające z ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej oraz z wyników
egzaminów zewnętrznych a także przedstawili sposób ich wykorzystania. Ich zdaniem najważniejsze wnioski
wynikające z badań OBUT i OPERON oraz ze sprawdzianu dla uczniów klasy szóstej dotyczą:
ćwiczenia
czytania
ze
zrozumieniem
i poszukiwania
informacji
w tekście,
zwiększenia
liczby
ćwiczeń
słownikowych, ortograficznych i interpunkcyjnych; doskonalenia umiejętności pracy z tekstem, stwarzania
sytuacji dydaktycznych, w których uczeń występuje w roli twórcy a nie odbiorcy; układania przez uczniów pytań
w oparciu o informacje zawarte w tekście, kształtowania nawyku samodzielnego sprawdzania otrzymanego
wyniku, doskonalenia znajomości tabliczki mnożenia, ćwiczenia w wykonywaniu obliczeń z wykorzystaniem liczb
ułamkowych, częstszego korzystanie ze źródeł informacji, zwracania uwagi na poprawność wypowiedzi ustnych
i pisemnych, podjęcia starań o wzbogacenie księgozbioru szkolnego, zwrócenia większej uwagi na pracę
z uczniem
zdolnym,
dostosowania
wymagań
do potrzeb
uczniów.
Zdaniem
ankietowanych
nauczycieli
do najważniejszych wniosków wynikające z ewaluacji wewnętrznej należy zaliczyć: realizowanie programów
nauczania zgodnie z podstawą programową, dostosowywanie metod pracy do właściwej realizacji tej podstawy,
bardzo dobrą współpracę rodziców ze szkołą, dążenie do poprawy stanu bazy szkoły, objęcie większej liczby
uczniów zajęciami wyrównawczymi. Ponadto nauczyciele wskazali inne wnioski, tj.: słabą znajomość aktów
prawa dotyczących roli rodziców w szkole, konieczność zmian w organizacji spotkań z rodzicami, zwiększenie
liczby i atrakcyjności zajęć pozalekcyjnych, integrację grona pedagogicznego.
Ankietowani nauczyciele podali przykłady wykorzystania wniosków , tj.:
uwzględnienie ich w opracowaniu
koncepcji pracy szkoły i w modyfikacji programu profilaktyki oraz programu wychowawczego, objęcie większej
liczby uczniów zajęciami dydaktyczno - wyrównawczymi, wzbogacenie oferty zajęć z uczniem zdolnym. Ponadto
nauczyciele wskazali przykłady wykorzystania wniosków, które są ściśle z nimi związane i dotyczą kształcenia
umiejętności kluczowych uczniów oraz rozwijania ich zainteresowań.
Nauczyciele w wywiadzie byli pytani o to, które z analiz wyników egzaminów zewnętrznych mają największe
znaczenie w formułowaniu wniosków - ich zdaniem taką wagę należy przypisać analizie jakościowej i ilościowej.
Nauczyciele uczący w jednym oddziale podczas wywiadu wskazali wnioski z analizy testów przeprowadzanych
po klasie trzeciej. Wnioski te odnosiły się do wsparcia uczniów mających trudności w nauce oraz do działań
wychowawczych. Przedstawili także przykłady ich wykorzystania w pracy z klasą,tj.: uczestnictwo w projekcie
SORE oraz objęcie zajęciami wyrównawczymi większej liczby uczniów.
13/30
Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i
analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane
W Szkole monitoruje się i analizuje podejmowane działania. Wnioski z przeprowadzonych analiz
i monitorowania pozwalają modyfikować realizowane przedsięwzięcia.
Dyrektor wymienił najważniejsze wyniki monitorowania działań podjętych w oparciu o wnioski z analiz wyników
sprawdzianu i testu trzecioklasisty oraz ewaluacji. Zdaniem Dyrektora wyniki monitorowania wykorzystuje się
do planowania procesów edukacyjnych i do podejmowania właściwych decyzji. W szkole prowadzona była
indywidualizacja nauczania w odniesieniu do wszystkich uczniów - zdolnych oraz mających trudności w nauce.
Nauczyciele wspólnie rozwiązywali problemy i pomagali sobie nawzajem w podejmowanych działaniach oraz
doskonaleniu własnej pracy. Szkoła uzyskała środki zewnętrzne na poprawę stanu technicznego budynku
i poprawę warunków nauki. Ponadto podejmowane były działania nowatorskie, tj.: realizowano projekty
edukacyjne ze środków europejskich oraz wolontariat pracowniczy. Szkoła w szerokim zakresie realizowała
przedsięwzięcia służące integracji środowiska lokalnego. Prowadzono szeroko zakrojoną akcję promocji szkoły.
Dyrektor przedstawił zmiany wprowadzone w oparciu o wyniki monitorowania działań podjętych ze względu
na wnioski z analiz dotyczących sprawdzianu oraz ewaluacji. Są nimi: poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych koła zainteresowań i zajęcia wyrównawcze, zintegrowanie nauczycieli, udział w projektach unijnych, duże
zaangażowanie nauczycieli, wzbogacenie bazy dydaktycznej szkoły, wzrost poziomu bezpieczeństwa uczniów,
zaangażowanie społeczności szkolnej w obchody świąt państwowych i imprez okolicznościowych, współpraca
z otoczeniem instytucjonalnym szkoły i organizacjami ponadlokalnymi, organizowanie licznych przedsięwzięć
kształtujących tożsamość narodową uczniów, zmiana wizerunku szkoły w środowisku lokalnym, wzrost
zaangażowania rodziców, poprawa atmosfery w szkole.
Ankietowani nauczyciele wymienili najważniejsze ich zdaniem wyniki monitorowania działań wynikających
z podjętych wniosków z ewaluacji i analizy danych ze sprawdzianu. Należą do nich te, które dotyczą: organizacji
pracy oraz jej metod i form, poszerzenia oferty zajęć pozalekcyjnych,organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej, pracy z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych, integracji rodziców, udziału uczniów
w konkursach, powiększenia księgozbioru biblioteki szkolnej. Te wyniki były wskazywane najczęściej. Ponadto
nauczyciele wskazywali: osiągnięcia uczniów, współpracę z rodzicami, doskonalenie pracy własnej.
Zdaniem ankietowanych nauczycieli najważniejsze w ich pracy zmiany, które nastąpiły w oparciu o wspomniane
wnioski to przede wszystkim: poprawa wyników nauczania, zmiana postawy rodziców i dzieci, indywidualizacja
pracy z każdym uczniem, dokonywanie zmian w planowaniu pracy nauczyciela, lepsza współpraca z rodzicami,
wzbogacenie warsztatu pracy, uatrakcyjnienie zajęć w świetlicy szkolnej, doskonalenie zawodowe. Ponadto
nauczyciele wskazali zmiany w postaci: motywowania rodziców do pracy na rzecz szkoły, zintegrowania rady
pedagogicznej oraz większego udział uczniów w zajęciach pozalekcyjnych.
Dyrektor Szkoły przedstawił podlegające monitorowaniu działania wynikające z analizy wyników sprawdzianu:
zorganizowanie dodatkowych zajęć z j. polskiego, matematyki i przyrody oraz prowadzenie kół zainteresowań,
indywidualne konsultacje nauczycieli dla uczniów, powtarzanie i utrwalanie materiału, odczytywanie informacji
z tabel,
wykresów
i schematów
podczas
wszystkich
lekcji,
doskonalenie
umiejętności
wnioskowania,
przeprowadzanie sprawdzianów próbnych. dostosowanie form i metod pracy do indywidualnych potrzeb ucznia.
14/30
W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych
W Szkole wykorzystywane są wyniki badań zewnętrznych. Wyniki te wpływają na planowanie
działań podejmowanych przez nauczycieli.
Dyrektor stwierdził, że nauczyciele wykorzystują dane z ewaluacji zewnętrznej prowadzonej w innych szkołach
oraz z Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasisty (OBUT) i sprawdzianu dla klasy trzeciej OPERON.
W oparciu
o te
badania
wszyscy
nauczyciele:
dostosowują
formy
i metody
pracy
do indywidualnych
predyspozycji uczniów i doskonalą umiejętności kluczowe. Ponadto zwiększono liczbę zajęć dydaktyczno wyrównawczych oraz objęto nimi więcej uczniów. Prowadzone są zajęcia dodatkowe przygotowujące
szóstoklasistów do sprawdzianu. Nauczyciele w ramach przygotowań prowadzą konsultacje indywidualne dla
uczniów klasy szóstej. Przeprowadzane są sprawdziany próbne. Poszerzono ofertę zajęć pozalekcyjnych. Szkoła
organizuje więcej konkursów, imprez i wycieczek.
Ankietowani nauczyciele, podobnie jak Dyrektor szkoły, wskazali te same wykorzystywane przez siebie badania
edukacyjne, tj.: dane ze sprawdzianu i zewnętrzne badania edukacyjne - sprawdzian dla klasy trzeciej OPERON
oraz OBUT. Badani nauczyciele podali przykłady danych pochodzących z tych badań: przygotowanie
dodatkowych kart pracy dla uczniów, dodatkowe ćwiczenia w pracy z tekstem, doskonalenie znajomości
tabliczki mnożenia, układanie pytań, prowadzenie zajęć wyrównawczych dla większej liczby uczniów,
dostosowanie wymagań edukacyjnych do możliwości uczniów, opracowanie planu działań wspierających
uczniów, opracowanie planów pracy przez zespoły nauczycieli. Trzech badanych nauczycieli stwierdziło,
że zapoznaje się z raportami z ewaluacji zewnętrznej prowadzonej w innych szkołach i stara się zawarte w nich
wnioski analizować w odniesieniu do realiów własnej szkoły . Zarówno Dyrektor, jak i badani nauczyciele
stwierdzili, że w Szkole gromadzi się systematycznie informacje o losach absolwentów.
W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub
placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów
W Szkole prowadzone są badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów odpowiednio do jej
potrzeb.
Dyrektor, jak i badani nauczyciele wskazali te same - prowadzone w Szkole badania wewnętrzne, tj.: diagnozę
umiejętności z j. polskiego i matematyki
uczniów klasy IV, badanie wyników nauczania w kl. IV i V,
sprawdziany próbne w klasie VI, analizę osiągnięć uczniów uczestniczących w konkursach przedmiotowych
i innych oraz w zawodach sportowych, analizę wyników nauczania a także analizę efektów pracy z uczniem
o specyficznych potrzebach edukacyjnych. Zdaniem Dyrektora prowadzone w szkole badania wewnętrzne:
przyczyniają się do poprawy wyników nauczania oraz organizacji pracy, kształtowania właściwych postaw
uczniów i pełniejszego ich rozwoju. Nauczyciele w wywiadzie podzielili opinię Dyrektora dotycząca przydatności
prowadzonych badań.
Zarówno Dyrektor, jak i nauczyciele uważają, że szkoła systematycznie gromadzi informacje o absolwentach
oraz, że z nimi współpracuje. Zdaniem badanych: absolwenci dobrze radzą sobie w gimnazjum i w szkołach
ponadgimnazjalnych.
Sami proponują szkole wspólne działania. Odbywają tu staże i praktyki. Jako
wolontariusze organizują z uczniami wspólne wyjazdy do Domu Dziecka w Sieborowicach. Niektórzy podejmują
w szkole pracę jako nauczyciele. Szkoła wykorzystuje informacje o losach absolwentów w procesie nauczania
i wychowania. Absolwenci sponsorują szkołę. Biorą czynny udział m.in. w organizowaniu: pikniku rodzinnego,
uroczystości szkolnych, akcji społecznych, wyjazdów, zawodów sportowych, itp..
15/30
Ankietowani nauczyciele wskazali te rodzaje wewnętrznych badań edukacyjnych, które wykorzystują w swojej
pracy oraz sposoby ich wykorzystania, tj.: dostosowanie wymagań edukacyjnych, metod
i form pracy
do indywidualnych predyspozycji i potrzeb ucznia, objęcie większej liczby uczniów zajęciami wyrównawczymi,
modyfikacja planów pracy dydaktycznej, zwiększenie zakresu działań rozwijających i wspierających uczniów
w celu zapewnienie prawidłowego rozwoju ucznia zdolnego i ucznia mającego trudności w nauce.
Nauczyciele uczący w jednym oddziale stwierdzili, że rozpoznają potrzeby, zdolności, możliwości i osiągnięcia
edukacyjne uczniów poprzez: zapoznawanie się z opiniami poradni psychologiczno pedagogicznej, obserwację
uczniów podczas zajęć, diagnozę poziomu wiedzy i umiejętności uczniów kończących klasę III, rozmowy
z rodzicami,
dziećmi
i nauczycielami,
pozyskiwanie
informacji
od nauczycieli
uczących
w kl.
I-III,
przeprowadzanie ankiet dotyczących zajęć pozalekcyjnych. W oparciu o rozpoznanie potrzeb i możliwości
uczniów sformułowano wnioski, które ukierunkowują działania nauczycieli. Nauczyciele częściej stosują
ćwiczenia z zakresu: pracy z tekstem, redagowania różnych form wypowiedzi w mowie i piśmie, czytania ze
zrozumieniem, interpretacji tekstu, wyszukiwanie informacji, poszerzenia słownictwa. Zwracają większą uwagę
na: kształtowanie relacji rówieśniczych, dobór lektur, korzystanie z rysunku i jego wykonywania , unikanie
podobnych zadań tekstowych, formułowanie przez uczniów pytań do tekstu. Częściej stwarzają sytuacje
dydaktyczne ukazujące życie codzienne. Badani nauczyciele stwarzają uczniom możliwość proponowania lektur
kolegom z klasy.
Wymaganie:
Szkoła
lub placówka
wspomaga
rozwój
uczniów
uwzględniając
ich
indywidualną sytuację
W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się
różnorodne, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska, działania. Powinny być one oparte na diagnozie, a
ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy
edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów.
Poziom spełnienia wymagania: B
W Szkole rozpoznawane są możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się
oraz sytuacja społeczna każdego ucznia. Podejmowane w tej kwestii działania mają charakter
systemowy. Zdecydowana większość badanych rodziców i uczniów zgodnie uważa, że wsparcie
udzielane przez szkołę jest odpowiednie do rozpoznanych potrzeb.
Prowadzone są liczne i różnorodne zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów oraz
zajęcia dydaktyczno - wyrównawcze i specjalistyczne dla uczniów wymagających szczególnego
wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno - pedagogicznej.
Szkoła współpracuje z poradnią psychologiczno - pedagogiczną i - w bardzo szerokim zakresie z wieloma podmiotami niosącymi pomoc uczniom, kształtując ich aspiracje edukacyjne.
W Szkole prowadzone są działania antydyskryminacyjne mające na celu podnoszenie poziomu
wiedzy i kształtowanie postaw uczniów.
Wszyscy nauczyciele podejmują przedsięwzięcia, które umożliwiają indywidualizację procesu
edukacyjnego. Obejmują one wszystkich uczniów i są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb.
16/30
W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby
rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia
W Szkole rozpoznawane są możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się
oraz sytuacja społeczna każdego ucznia. Podejmowane w tej kwestii działania mają charakter
systemowy.
Zdaniem Dyrektora 39 uczniów Szkoły wymaga wsparcia ze względu na sytuację rodzinną (rodzina rozbita,
eurosieroty ), sytuację materialną (bezrobocie) oraz specyficzne potrzeby edukacyjne, tj.:dysfunkcje, problemy
z opanowaniem treści nauczania, uzdolnienia, stwierdzone zaburzenia i odchylenia rozwojowe, specyficzne
trudności w uczeniu się. Dla 25 uczniów uruchomiono program wspierania ze względu na specyficzne potrzeby
edukacyjne.
Zdecydowana
większość
(33
z 38)
ankietowanych
rodziców
uważa,
że nauczyciele
rozmawiają
z nimi
o możliwościach i potrzebach dziecka raz lub kilka razy w roku, natomiast (5 z 38) sądzi, iż rzadziej niż raz
w roku.
Nauczyciele podczas wywiadu stwierdzili, że rozpoznają możliwości, zdolności, potrzeby i osiągnięcia edukacyjne
uczniów poprzez zapoznawanie się z opiniami poradni psychologiczno - pedagogicznej i obserwację dzieci w tym ich uzdolnień. Diagnozują poziom wiedzy i umiejętności uczniów kończących klasę III. Prowadzą
rozmowy z rodzicami, dziećmi i innymi nauczycielami. Uzyskują również informację od nauczycieli uczących
w kl. I-III. Przeprowadzają ankiety dotyczące zajęć pozalekcyjnych.
Zdaniem nauczycieli do najważniejszych potrzeb rozwojowych uczniów należą: potrzeba miłości, szacunku,
akceptacja
rówieśników,
poczucie
bezpieczeństwa,
sukcesu,
akceptacji
i uznania,
potrzeba
rozmowy,
dostrzeganie tego, co dobre, potrzeba samorządności i decydowania oraz wykorzystania zdolności.
Zajęcia
rozwijające
dydaktyczno-wyrównawcze
wymagających
zainteresowania
i
szczególnego
psychologiczno-pedagogicznej
i
specjalistyczne
wsparcia
oraz
zajęcia
uzdolnienia,
organizowane
w
rozwoju
rewalidacyjne
dla
lub
dla
zajęcia
uczniów
pomocy
uczniów
niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia
W szkole prowadzone są zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów oraz zajęcia
dydaktyczno - wyrównawcze i specjalistyczne dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia
w rozwoju lub pomocy psychologiczno - pedagogicznej. Podejmowane działania są ściśle związane
z rozpoznanymi potrzebami.
Dyrektor stwierdził, że przy organizowaniu zajęć pozalekcyjnych brane są pod uwagę: potrzeby uczniów, ich
17/30
zainteresowania, prośby rodziców,możliwości szkoły, propozycje dzieci i rodziców. Niewielkie ograniczenia
w organizacji tych zajęć wynikają z dowożenia. Zdaniem Dyrektora tylko dwóch uczniów nie korzystało z żadnej
formy zajęć pozalekcyjnych, natomiast 3/4 ogółu uczniów uczestniczyło w kilku formach tych zajęć. Według
Dyrektora szkoła wspiera uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi poprzez: przeprowadzanie
diagnozy uczniów w postaci obserwacji pedagogicznej i psychologicznej, rozmowy z rodzicami, badania
ankietowe, zapoznanie się z opiniami poradni psychologiczno - pedagogicznej. W oparciu o sformułowane
wnioski ustalane są w ramach zespołów pomocy pedagogiczno - psychologicznej formy wsparcia. Dla uczniów
zdolnych i pragnących rozwijać swoje umiejętności oraz zainteresowania nauczyciele organizują dodatkowe
zajęcia i kółka zainteresowań. Przygotowują ich do konkursów. Wykorzystują w pracy z nimi metodę projektu.
Dla uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi opracowano KIP i PDW. Uczniowie ci wspierani są
poprzez działania wyrównujące szanse edukacyjne (projekty z POKL), zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze oraz
indywidualne konsultacje, zajęcia z psychologiem, zajęcia z logopedą, zajęcia gimnastyki korekcyjnej, opiekę ze
strony poradni psychologiczno - pedagogicznej ( 22osoby). Zdaniem Dyrektora szkoła dysponuje bogatą ofertą
zajęć pozalekcyjnych i konkursów oraz zajęć rozwijających uzdolnienia. Zapewnia uczniom potrzebującym
opiekę w świetlicy. Nauczyciele dostosowują wymagania edukacyjne do możliwości uczniów, indywidualizują
pracę z nimi podczas zajęć edukacyjnych. Dla znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej organizowane są
w szkole
kwesty.
Szkoła
pomaga
w uzyskaniu
wsparcia
finansowego
z pomocy
społecznej
poprzez
dofinansowanie uczniom posiłków. Ponadto zabiega o sfinansowanie obiadów przez prywatnego darczyńcę.
Spośród 38 badanych rodziców 34 uważa, iż prowadzone w szkole zajęcia pozalekcyjne są dostosowane
do potrzeb ich dzieci i odpowiadają tym potrzebom. Rodzice podali przykłady takich zajęć. Zaliczyli do nich
zajęcia:
językowe, sportowe, artystyczne, logopedyczne, wyrównawcze, gimnastykę korekcyjną, zajęcia
rozwijające zainteresowania i zdolności, zajęcia opiekuńcze prowadzone w świetlicy.
Spośród 33 ankietowanych uczniów: 32 jest zdania, że prowadzone w szkole zajęcia pozalekcyjne są im
potrzebne a 28 uczniów uważa, że
są nimi zainteresowani. Natomiast 8 z 33 ankietowanych stwierdziło,
że w szkole są takie zajęcia, w których nie mogą uczestniczyć.
Rodzice podczas wywiadu wyrazili opinię, że nauczyciele uwzględniają potrzeby i możliwości dzieci. Podali
następujące przykłady:
- prowadzenie zajęć dodatkowych - wyrównawczych z matematyki w klasie VI ;
- prowadzenie zajęć dla uczniów klas młodszych, którzy mieli trudności z j. polskiego i matematyki:
Nauczyciel prowadził zajęcia wyrównawcze cały rok dla uczniów lub krótko dla tych, którzy szybciej uzupełnili
braki;
- prowadzenie zajęć dydaktyczno - wyrównawczych z
j. angielskiego, w których uczestniczyli uczniowie
wskazani przez nauczyciela oraz dzieci zgłoszone przez rodziców;
- prowadzenie zajęć ze środków unijnych: gimnastyka korekcyjna, indywidualizacja nauczania w kl. I -III,
zajęci logopedyczne, plastyczne, teatralne.
Ponadto rodzice zwrócili uwagę na: konkurs z j. angielskiego i kółko z tego języka przygotowujące dzieci
do konkursu oraz inne liczne konkursy ( ok.30 - tu). Stwierdzili także, iż dzieci są dopingowane przez
nauczycieli do udziału w konkursach poprzez pochwały, nagrody, zachętę. Podkreślili także - istotne ich zdaniem
- inicjatywy szkoły, tj.: utworzenie Szkolnego Koła Caritas oraz odwiedziny w
Hospicjum św. Łazarza
w Miechowie, gdzie dzieci spotkały się i rozmawiały z siostrami, które prowadzą hospicjum:
Uczniowie dowiedzieli się dla kogo je utworzono i dlaczego. Zbierali żywność dla jego podopiecznych
i odwiedzili ich przed Bożym Narodzeniem. Wizyty te zdaniem rodziców mają olbrzymią wartość wychowawczą.
Według nich samo bycie tam, zamienienie przez osobę tam mieszkającą kilku słów z dzieckiem, uwrażliwia je,
jest przeżyciem. W szkole zorganizowano dla środowiska lokalnego wieczór kolęd. Uczestniczyli w nim rodzice,
18/30
dziadkowie, dzieci, nauczyciele. Rodzice podkreślili, że w ten sposób podtrzymuje się tradycję i okazuje
gościnność. Zwrócili też uwagę na wartość wspólnej pracy, którą podczas takich spotkań wykonują dzieci
i dorośli. Zauważyli, że w takich sytuacjach: Dzieci mają kontakt z nauczycielem na innej płaszczyźnie. Rodzice
wskazali też na inne doświadczenie wspólne dzieciom, tj. próbną ewakuację w szkole którą dzieci " były
zachwycone". Podkreślili również znaczenie zorganizowanej przez szkołę w 2012 r. wieczornicy środowiskowej
z okazji Święta Niepodległości 11 Listopada. Rodzice wyrazili także opinię dotyczącą zajęć edukacyjnych : Nie
było sytuacji by podczas lekcji dziecko się nudziło. Nauczyciel jest cierpliwy, gdy dziecko pracuje w swoim
tempie. Dzieci odwiedzają Dom Dziecka w Sieborowicach i goszczą u siebie rówieśników. Zdaniem rodziców ma
to duże znaczenie dla ich integracji, podobnie jak i zorganizowanie na Boże Narodzenie kiermaszu, na którym
sprzedawano wykonane prace, a dochód został przeznaczony na zakup komputera dla Domu Dziecka. Kontakty
z hospicjum i domem dziecka według rodziców mają dużą wartość dla zachowania się i wychowania dzieci.
Rodzice podkreślili wagę uwrażliwiania uczniów na potrzeby innych osób, na współodczuwanie, wspólną pracę
z dziećmi i poznania przez nie sytuacji osób starszych i chorych.
Zdaniem nauczycieli rozpoznane potrzeby i możliwości uczniów pozwalają na sformułowanie i wykorzystanie
wniosków do dalszej pracy. Stąd też nauczyciele częściej stosują ćwiczenia takie jak: praca z tekstem,
redagowanie różnych form wypowiedzi w mowie i piśmie, czytanie ze zrozumieniem, interpretacja tekstu,
wyszukiwanie w nim informacji, formułowanie pytań do tekstu, poszerzenie słownictwa. Ponadto wykorzystano
wnioski w zakresie doboru lektur, korzystania z
rysunku i jego wykonywania , unikania podobnych zadań
tekstowych, proponowania lektur przez uczniów. Nauczyciele tworzą sytuacje dydaktyczne ukazujące życie
codzienne. Kształtują właściwe relacje rówieśnicze.
Nauczyciele
prowadzący
obserwowane
zajęcia
wskazali
działania
wynikające
z rozpoznanych
potrzeb
i możliwości uczniów: utrwalenie ćwiczeń dopełniających do 10 i przekroczenie progu 10, dodatkowe zadania dla
ucznia zdolnego, dalsze rozpoznawanie potrzeb poszczególnych uczniów, utrwalanie nawyków zachowania,
dodatkowe wskazanie zadań dla uczniów pracujących w szybszym tempie niż reszta zespołu klasowego,
rozpoznawanie potrzeb uczniów mających trudności w nauce poprzez powtarzanie poleceń. Inne działania
wskazane przez nauczycieli to: zajmowanie przez uczniów mających problemy z koncentracją uwagi miejsc
przy komputerach wzdłuż ściany, a nie przy oknie; usytuowanie uczniów słabszych w pobliżu uczniów
zdolniejszych, którzy im pomagają oraz w pobliżu nauczyciela, aby mieli z nim dobry kontakt. Nauczyciele
wskazali
także
na elementy
ćwiczeń
logopedycznych,
pracę
dodatkową
dla
dziecka
nadpobudliwego,
formułowanie dodatkowych pytań dla uczniów zaangażowanych, dostosowanie tempa pracy do możliwości
ucznia. Nauczyciele kilkakrotnie wymienili także działania aktywizujące dzieci nieśmiałe
i mniej aktywne.
19/30
W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne
obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki
W szkole prowadzone są działania antydyskryminacyjne mające na celu podnoszenie poziomu
świadomości i kształtowanie właściwych postaw uczniów.
Zdaniem Dyrektora: Zasadniczo w szkole nie występują przykłady dyskryminacji. Dyrektor stwierdził, że:
miały miejsce trzy przypadki zachowań dyskryminacyjnych wśród uczniów i były one sporadyczne.
Dotyczyły sytuacji materialnej oraz rodzinnej uczniów (rodzina rozbita) oraz trudności w nauce. Wszyscy
wychowawcy klas podejmowali wiele działań antydyskryminacyjnych, które miały przede wszystkim charakter
profilaktyczny. Były to głównie pogadanki, prelekcje wychowawców, pedagoga i psychologa. Ponadto Dyrektor
przedstawił podjęte działania, tj.: Bezpieczne areny – uczymy się kibicować, wspólny wyjazd uczniów i rodziców
na mecz oraz współpracę z: Fundacją na Rzecz Osób Niepełnosprawnych i Niewidomych - zbiórka makulatury,
z Fundacją „ Przyjazny Świat Dziecka” , z Domem Dziecka w Sieborowicach, Hospicjum w Miechowie. Wskazał
także na działania Szkolnego Koła Caritas – zbiórka zakrętek plastikowych. Dyrektor stwierdził ponadto,
że szkoła współpracuje w tym zakresie również z opieką społeczną i asystentem rodzinnym.
Wszyscy ankietowani nauczyciele uważają, że podejmowali działania antydyskryminacyjne, które wynikały
przede wszystkim z przesłanek dotyczących pochodzenia społecznego, statusu ekonomicznego i innych. Badani
nauczyciele podali przykłady działań antydyskryminacyjnych, tj.: rozmowy,konsultacje z rodzicami, rozpoznanie
sytuacji społecznej i możliwości ucznia oraz rozpoznanie jego potrzeb rozwojowych, prelekcje, pogadanki,
gry dramowe oraz spotkania: z policjantem, z psychologiem, z pedagogiem,udział w akcji „Bezpieczne areny”
– kibicuj bezpiecznie , opracowanie własnych zasad pracy z dzieckiem z ADHD, indywidualizacja procesu
edukacyjnego, imprezy integracyjne.Nauczyciele podczas wywiadu wskazali przykłady dyskryminacji wśród
uczniów wynikające ze statusu ekonomicznego rodziny, trudności w nauce, statusu społecznego rodziny - dzieci
z rodzin niepełnych,
eurosieroty.
Przedstawili także działania podejmowane przez szkołę w celu zmiany
zachowań uczniów, tj: udział dzieci w koloniach organizowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, zwiększenie liczby zajęć pozalekcyjnych, pogadanki, prelekcje, omawianie tematów
z zakresu profilaktyki. Nauczyciele w wywiadzie wymienili następujące działania podejmowane przez szkołę:
rozpoznanie sytuacji społecznej i możliwości ucznia oraz rozpoznanie potrzeb rozwojowych; prelekcje,
pogadanki, konsultacje, gry dramowe , spotkania z policjantem, z psychologiem, z pedagogiem, prelekcje dla
rodziców,
indywidualizacja
procesu
edukacyjnego,
imprezy
integracyjne.
Nauczyciele
wskazali
także
na działania wymienione przez Dyrektora szkoły a podejmowane przez koło Caritas a także we współpracy
z organizacjami pozarządowymi i placówkami sprawującymi opiekę nad dziećmi oraz osobami chorymi.Rodzice
podczas wywiadu stwierdzili:
Dzieci są z różnych domów. Jest dziecko z rodziny ubogiej, ale jeździło
na wycieczki. Nie jest wycofane. Jest lubiane. Nauczyciele rozwiązują problemy. Nie było sytuacji, aby
nauczyciel nie reagował. Wychowawca wytłumaczył dzieciom i to wystarczyło. Pani łagodzi sytuacje, tłumaczy.
Chłopcy noszą dłuższe włosy i nikomu to nie przeszkadza. Pokłócą się jednego dnia a potem rozmawiają ze
sobą. Uczniowie podczas wywiadu wyrazili pogląd, że wszyscy uczniowie są w szkole traktowani na równi. Swoją
opinię zawarli w następujących stwierdzeniach: Jesteśmy zgraną paczką. Klasy są zgrane i jest miła atmosfera.
Często wyjeżdżamy na wycieczki szkolne i wszyscy uczniowie biorą w nich udział. Nawet jeśli się pokłócimy ze
sobą, to po godzinie już jesteśmy zgodni. Nauczyciele traktują nas równo. Pomagają nam zawsze, nie tylko
na zajęciach
ale i na
przerwach.
Zauważyć
należy
zgodność
opinii
Dyrektora
i badanych
nauczycieli
co do zakresu i form działań, których celem jest przeciwdziałanie takim zachowaniom uczniów, które świadczą
o gorszym traktowaniu kolegów. Badani nauczyciele oraz Dyrektor identyfikują te same przyczyny sporadycznie
20/30
zdarzających się przypadków nierównego traktowania.
Szkoła
lub
placówka
psychologiczno-pedagogicznymi
współpracuje
i
innymi
z
poradniami
podmiotami
świadczącymi
poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną
Szkoła współpracuje z poradnią psychologiczno - pedagogiczną i wieloma podmiotami niosącymi
pomoc uczniom ze względu na ich potrzeby
i sytuację społeczną. Współpraca ta jest
adekwatna do ich potrzeb.
Podczas wywiadu zarówno Dyrektor, jak i nauczyciele wymienili, podając przykłady wspólnych działań, te same
i bardzo liczne podmioty, z którymi współpracuje szkoła. Są nimi: poradnia psychologiczno - pedagogiczna,
opieka społeczna w Iwanowicach, Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Iwanowicach,
Policja, Gminny Ośrodek Kultury w Iwanowicach, Asystent Rodziny w Michałowicach, Ośrodek Zdrowia
w Iwanowicach, Parafia Rzymsko Katolicka w Widomej, Muzeum Regionalne w Iwanowicach, Filharmonia
w Krakowie,
Katolicki
Teatr
Edukacji
w Krakowie,
Stowarzyszenie
Edukacji
Nieformalnej
Meritum.,
Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Oświatowych przy SP w Widomej, Diecezjalne Centrum Wolontariatu
w Kielcach, Stowarzyszenie Laboratorium Troski /Smok Mądragon daje radę/.,Stowarzyszenie Ekologia i Żagle,
IPN Kraków, wydawnictwa: Znak i Rafael, Małopolskie Centrum Edukacji /„Młodzież pamięta”/,Centrum Edukacji
Obywatelskiej , Towarzystwo „Nasz dom” , Małopolskie Stowarzyszenie Pomocy Szkole, Fundacja „Przyjazny
Świat Dziecka”, Fundacja na rzecz Osób Niewidomych i Niepełnosprawnych Pomóż i Ty , Instytut Żywności
i Żywienia, Nadleśnictwo Miechów, Starostwo Powiatowe w Krakowie „Bezpieczny Powiat Krakowski”, Hospicjum
w Miechowie, Dom Dziecka w Sieborowicach, Zajazd „Zagłoba” w Widomej, Restauracja „Cichy Gaik”, Rolnicza
Spółdzielnia Produkcyjna
w Czechach, Firma transportowa „Stefan”, Małopolskie Stowarzyszenie Edukacji MEC
- PSP Kraków, Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Iwanowicach, Szkoła Podstawowa im. Szarych Szeregów
w Sieciechowicach, Szkoła Podstawowa im. Jana Bosko w Celinach.
Nauczyciele podczas wywiadu podali liczne i znaczące przykłady współpracy z otoczeniem instytucjonalnym
szkoły, tj.: pomoc w organizowaniu imprez, konkursów i wyjazdów, rozwijanie u dzieci wrażliwości na potrzeby
innych osób, konsultacje wychowawcze i psychologiczno-pedagogiczne, wyrównywanie szans edukacyjnych,
promowanie zdrowego stylu życia, dbałość o bezpieczeństwo dzieci, kształtowanie tożsamości narodowej
uczniów. Zdaniem badanych nauczycieli współpraca ta jest adekwatna do potrzeb dzieci. Uwrażliwia je
na dbałość o własne bezpieczeństwo. Kształtuje ich poczucie estetyki. Pozwala wspierać materialnie uczniów.
Włącza ich w działania na rzecz innych i zwraca uwagę na potrzeby ludzi znajdujących się w trudnej sytuacji
życiowej.
Dyrektor przedstawił wiele przykładów współpracy z instytucjami wspierającymi szkołę. Jego zdaniem polega
ona na: wspólnym realizowaniu projektów edukacyjnych, programów profilaktycznych i proekologicznych,
organizacji: wsparcia materialnego dla uczniów potrzebujących, wycieczek, kolonii, lekcji muzealnych,
uroczystości, imprez szkolnych i środowiskowych oraz na wsparciu materialnym szkoły (darowizny), udziale
w konkursach, organizacji działań wolontariackich. Zdaniem Dyrektora najistotniejszymi dla szkoły korzyściami
wynikającymi z tej współpracy są: realizowanie podstawy programowej w atrakcyjnych warunkach, korzystanie
z innych źródeł informacji (eksperci), wzbogacanie zasobów szkoły (spotkania, prezentacje), poprawa stanu
bazy szkoły, zmiana postaw dotyczących funkcjonowania w społeczeństwie obywatelskim, kształtowanie postaw
związanych z bezpieczeństwem. Według Dyrektora ta współpraca wzbogaca uczniów w wymiarze poznawczym
i wychowawczym oraz kształtuje ich motywację. Zarówno Dyrektor, jak i badani nauczycieli zgodnie
21/30
stwierdzają, że jest adekwatna do potrzeb uczniów.
W
szkole
lub
placówce
są
prowadzone
działania
uwzględniające
indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia
Wszyscy
nauczyciele
prowadzą
działania,
które
umożliwiają
indywidualizację
procesu
edukacyjnego. Obejmują one wszystkich uczniów i są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb.
Spośród 33 ankietowanych uczniów 27 uważa, że w przypadku trudności w nauce nauczyciele pomagają im się
uczyć. Opinia ta odnosi się zdaniem 17 uczniów do wszystkich nauczycieli a według 10 do większości z nich.
Pozostali uczniowie uważają, iż pomaga im połowa lub mniej niż połowa nauczycieli. Zdaniem 22 z 33 uczniów
nauczyciel porusza podczas lekcji zagadnienia z innych przedmiotów. Opinia ta dotyczy zdaniem 5 uczniów
wszystkich lekcji a większości zajęć - zdaniem 17 badanych uczniów. Pozostali z ankietowanych uważają,
że podczas połowy lekcji i na mniej niż połowie takie zagadnienia nie są omawiane.
Nauczyciele uczący w jednym oddziale stwierdzili, że indywidualizują proces nauczania poprzez przygotowanie
uczniów do konkursów, tj.: konkursu humoru, języka angielskiego, na palmę wielkanocną, konkursów
przedmiotowych oraz zawodów sportowych ( piłka nożna, biegi przełajowe, tenis stołowy). Ponadto
wprowadzają dodatkowe ćwiczenia i dostosowują wymagania do możliwości ucznia. Uwzględniają w ocenianiu
uczniów opinie o dysleksji. Przygotowują dwa rodzaje ćwiczeń - dla uczniów mających trudności w nauce i dla
uczniów zdolnych. Opracowują dodatkowe karty pracy dla uczniów wykazujących uzdolnienia z zakresu danych
zajęć.
W oparciu o obserwację zajęć można stwierdzić, że nauczyciele motywowali uczniów poprzez pochwały (cyt.
celująco,
wzorowo,
wszyscy
sobie
poradzicie
).
Stwarzali
stale
sytuacje
angażujące
ich
do udziału
w różnorodnych formach aktywności, np.: praca z podręcznikiem i zeszytem ćwiczeń, zadawanie pytań przez
uczniów, udział uczniów w podsumowaniu zajęć, rozmowa, liczenie, układanie figur geometrycznych, ćwiczenia
w mówieniu, ćwiczenie spostrzegawczości, przeprowadzanie wywiadu, ćwiczenia ukierunkowane na orientację
w schemacie własnego ciała, śpiewanie, zabawa, czytanie ze zrozumieniem, kolorowanie, zadanie dla
nauczyciela
przygotowane
interpretowanie
znaków,
z udziałem
wskazywanie
dzieci,
poszukiwanie
na prawdziwość
informacji,
lub fałsz
uzasadnianie
stwierdzenia,
własnego
tworzenie
zdania,
schematu
porozumiewania się. Nauczyciele prowadzący obserwowane zajęcia: stawiali uczniom pytania, instruowali ich,
wyjaśniali, formułowali polecenia, naprowadzali na poprawny tok myślenia, odwoływali się do tego co uczniom
bliskie. Zachęcali ich do przedstawienia własnego zdania i do tego, by odnosić swoje opinie do sytuacji z życia
codziennego.
Działania nauczycieli były skuteczne w odniesieniu do prawie wszystkich uczniów. O skuteczności działań
świadczy: poprawne wykonywanie zadań, np.: odgadywanie nazw przedmiotów za pomocą dotyku i węchu;
zgłaszanie się do odpowiedzi, wymiana wiedzy pomiędzy uczniami, zrozumienie poleceń, częstotliwość
wypowiedzi uczniów, aktywna praca w grupach,
Nauczyciele indywidualizowali proces edukacyjny poprzez: komentowanie pracy wykonanej przez każdego
ucznia,
formułowaniu
dodatkowych
zadań,
zachęcanie
do wypowiedzi
uczniów
nieśmiałych,
zadawanie
dodatkowych pytań, dostosowanie tempa pracy do możliwości ucznia, dodatkowe ćwiczenia. Indywidualizacja
pracy obejmowała cały zespół klasowy bądź kilku uczniów.
22/30
W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce
odpowiada ich potrzebom
Zdecydowana większość badanych rodziców i uczniów zgodnie uważa, że wsparcie udzielane przez
szkołę odpowiada potrzebom każdego ucznia.
Zdaniem 33 z 38 ankietowanych rodziców ich dziecko może liczyć w szkole na odpowiednie wsparcie
w pokonywaniu trudności. Spośród 33 badanych uczniów 24 stwierdziło, że w ich możliwości wierzą wszyscy
lub większość nauczycieli. Pozostali uczniowie sądzą, iż ta opinia odnosi się do połowy i mniej niż połowy
uczących. Uczniowie ustosunkowali się do dotyczącego ich odczuć stwierdzenia: Czuję, że nauczyciel we mnie
wierzy. Ankietowani - 28 z 33 sądzi, że ta opinia jest prawdziwa. Spośród 33 badanych uczniów 32 stwierdziło,
że zdaniem nauczycieli są oni w stanie pokonać trudności w nauce a 28 z nich potwierdza, że nauczyciele w nich
wierzą. Natomiast 31 uczniów jest zdania, że nauczyciele wspierają ich w rozwijaniu zainteresowań.
Wymaganie:
Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi
Kluczowym elementem decydującym o jakości każdej organizacji jest zarządzanie, które służy jej rozwojowi.
Skuteczne zarządzanie szkołą powinno koncentrować się na stworzeniu optymalnych warunków do nauczania i
uczenia się uczniów, do indywidualnej i zespołowej pracy nauczycieli, ich doskonalenia zawodowego. Wnioski z
prowadzonej zespołowo ewaluacji wewnętrznej i nadzoru pedagogicznego dyrektora powinny umożliwiać
podejmowanie decyzji służących rozwojowi szkoły.
Poziom spełnienia wymagania: A
Zarządzanie
Szkołą
jest
adekwatne
do jej
podstawowych
celów,
gdyż
koncentruje
się
na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich warunków do realizacji
tych
zadań.
Ponadto
sprzyja
indywidualnej
i zespołowej
pracy
nauczycieli
oraz
udziałowi
w doskonaleniu zawodowym zgodnie z potrzebami Szkoły. Prowadzi do podejmowania przez
Dyrektora skutecznych przedsięwzięć i inicjowania nowatorskich działań, co sprzyja udziałowi
nauczycieli i innych pracowników oraz uczniów i rodziców w procesie podejmowania decyzji.
Dyrektor
podejmuje
odpowiednie
skuteczne
do potrzeb
działania
wspomaganie
w poszukiwaniu
zewnętrzne,
wsparcia
co przynosi
zapewniającego
widoczne
efekty
Szkole
w jej
funkcjonowaniu w środowisku lokalnym.
Udział Szkoły w projektach i programach: "Dodatkowa edukacja szansą na rozwój uczniów Szkoły
Podstawowej im. Ks. Jana Twardowskiego w Widomej", „Z wiatrem w żaglach przez życie”, "Dukaty
Decjusza",
„Młodzież
pamięta”,
ponadto
dzięki
staraniom
Dyrektora
Szkoły
powołanie
Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno - Oświatowych, którego członkami są rodzice i nauczyciele
Szkoły świadczy o nowatorskim podejściu Dyrektora do zarządzania Szkołą.
23/30
Zarządzanie szkołą lub placówką koncentruje się na wychowaniu, nauczaniu i
uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich do realizacji tych zadań warunków
Zarządzanie Szkołą jest adekwatne do podstawowych celów pracy Szkoły, gdyż koncentruje się
na wychowaniu, nauczaniu i uczeniu się oraz zapewnieniu odpowiednich warunków do realizacji
tych zadań.
Ankietowani nauczyciele podają, że w Szkole odbywają się spotkania nauczycieli dotyczące: nauczania i uczenia
się uczniów, doskonalenia zawodowego, relacji z uczniami kilka razy w półroczu; rozwiązywania problemów
wychowawczych kilka razy w miesiącu, organizacji pracy oraz współpracy z nauczycielami raz w tygodniu
i częściej natomiast spraw administracyjnych kilka razy w miesiącu. Zdaniem wszystkich ankietowanych
nauczycieli Szkoła zapewnia im możliwość korzystania z potrzebnych podczas zajęć pomocy dydaktycznych oraz
w Szkole stworzono warunki do pracy własnej (np. przygotowywania się do zajęć czy rozwoju zawodowego).
Z obserwacji zajęć (6) wynika, iż przestrzeń w klasie jest zorganizowana adekwatnie do sposobu prowadzenia
zajęć i wykorzystywanych metod. Nauczanie i uczenie się uczniów odbywa się w przestrzennych klasach z małą
liczbą uczniów, warunki sprzyjają uczeniu się, sale urządzone funkcjonalnie, umieszczone są tablice i ilustracje pomoce do nauczania przedmiotów oraz uwidoczniona jest postać Patrona Szkoły. Ułożenie przedmiotów
w planie dnia sprzyja uczeniu się, gdyż zajęcia są rozłożone równomiernie dla poszczególnych klas na cały
tydzień. Dla dzieci oczekujących na odwóz zorganizowana jest opieka świetlicowa. Pod względem warunków
lokalowych i wyposażenia zdaniem partnerów i organu prowadzącego Szkołę mocne strony to: położenie Szkoły,
pełnowymiarowa sala gimnastyczna, wyposażenie Szkoły (drugie miejsce w gminie), organizacja pracy,
utworzenie oddziału przedszkolnego, zjednanie rodziców przez Dyrektora Szkoły, znacząca pozycja Szkoły
w środowisku, możliwość rozwoju Szkoły.
Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy
nauczycieli oraz doskonaleniu zawodowemu
Zarządzanie Szkołą i skuteczność działań Dyrektora sprzyja indywidualnej i zespołowej pracy
nauczycieli oraz udziałowi w doskonaleniu zawodowym zgodnie z potrzebami Szkoły.
Nauczyciele
korzystali
kwalifikacyjne,
z następujących
wizyty
form
obserwacyjne/studyjne
doskonalenia
w innych
zawodowego:
szkołach,
studia
konferencje
podyplomowe,
i seminaria,
kursy
szkolenia
internetowe. Zdaniem wszystkich ankietowanych nauczycieli w Szkole zapewniony jest dostęp do odpowiednich
zasobów, przydatnych dla rozwoju zawodowego nauczycieli. Ankietowani nauczyciele wskazują, że w Szkole
mają miejsce, inspirowane przez dyrekcję, następujące sytuacje: zauważanie sukcesów i nagradzanie,
zespołowa praca nauczycieli, dbanie o profesjonalną komunikację, przypominanie nauczycielom o założeniach
koncepcji
pracy
Szkoły,
upowszechnianie
wiedzy
na temat
najlepszych
praktyk
i najnowszych
teorii,
przydatnych w pracy nauczyciela, dzielenie się swoją wiedzą z innymi nauczycielami. Zdaniem Dyrektora
wszyscy nauczyciele pracujący w Szkole są bardzo otwarci na wszelkie sugestie i uwagi Dyrektora. Chętnie
angażują się w pracę zespołową, gdyż wtedy osiągają lepsze i widoczne efekty. Najważniejsze w zarządzaniu
ludźmi jest dostrzeżenie ich mocnych stron, podkreślanie umiejętności, zainspirowanie do działania. Najczęściej
stosowane metody zachęcania to: zachęta ustna, prośba, podkreślanie współodpowiedzialności, a następnie
docenienie i podziękowanie. Ważne jest by Dyrektor był „z”, a nie „ponad” nauczycielami. Szczególnie wartym
podkreślenia jest fakt, że najlepszą dla nauczycieli nagrodą jest satysfakcja, radość dzieci i rodziców.
24/30
W minionym roku szkolnym wszystkie imprezy środowiskowe organizowane były w soboty i niedziele, ponadto
ich przygotowanie wymagało poświęcenia wielu popołudni a nawet wieczorów. Mimo to nigdy z ust nauczycieli
nie było słowa skargi, bądź odmowy, co więcej wielokrotnie wspierali Dyrektora we wszystkich podejmowanych
działaniach. "Ci eszę się, że spotkałam takich ludzi, na których zawsze mogę liczyć. Praca z nimi przynosi mi
wiele satysfakcji. Pojawiające się problemy i nieporozumienia rozwiązujemy wspólnie na bieżąco. Nawzajem
mobilizujemy się do działania i rozwoju, ale też wspieramy się w tym" - dodaje Pani Dyrektor w wywiadzie.
Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana wspólnie z nauczycielami
Wszyscy nauczyciele biorą udział w ewaluacji wewnętrznej oraz formułują wnioski, które na bieżąco
wykorzystują w swojej pracy.
Ankietowani nauczyciele wskazują, że ewaluacji wewnętrznej poddawane były następujące obszary pracy
Szkoły: zespół nauczycieli klas I - III badał obszar: Rodzice są partnerami Szkoły, natomiast zespół nauczycieli
klas IV - VI objął badaniem obszar: Procesy zachodzące w Szkole - czy oferta edukacyjna umożliwia realizację
podstawy programowej?. Dyrektor stara się angażować wszystkich nauczycieli do udziału w ewaluacji
wewnętrznej, przedstawiając informacje o jej zakresie i wskazując, że ewaluacja wewnętrzna poprawia jakość
pracy Szkoły. Daje bowiem informację zwrotną o funkcjonowaniu Szkoły w poszczególnych obszarach,
wskazując zarazem, co trzeba zmienić i w ten sposób pozwala planować nasze dalsze działania. Nauczyciele
wzbogacają przez to własny warsztat pracy, badając swoje działania dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze.
Wszystko to przyczynia się do doskonalenia pracy zespołowej i odpowiedzialności za jej efekty. Narzędzia
ewaluacji wewnętrznej opracowują członkowie zespołu, muszą one bowiem być odpowiednie do wybranych
metod badań, badanej grupy, wieku badanych itp. Najczęściej stosuje się ankiety, arkusze diagnostyczne,
wywiady, obserwacje i dyskusje grupowe. Zasadniczo wszyscy nauczyciele uczestniczą w ewaluacji mimo,
że nie są bezpośrednio członkami zespołów ewaluacyjnych to jednak pośrednio poprzez przeprowadzenie ankiet
i obserwacji przyczyniają się do realizacji badania. Ewaluacja pozwoliła określić słabe i mocne strony Szkoły
w w/w obszarach. Zostały określone wnioski i rekomendacje do dalszej pracy, które uwzględniono w planie
pracy Szkoły w bieżącym roku szkolnym. Niektóre udało się już zrealizować np.; zmiana harmonogramu zebrań
z rodzicami, zwiększenie liczby zajęć wyrównawczych, zaktualizowane dokumenty Szkoły znajdują się na stronie
internetowej, w bibliotece oraz są dostępne na tablicy ogłoszeń. Ponadto na zebraniach z rodzicami zostały
szczegółowo omówione. Rodzice z pasją podjęli działania organizacyjne w zakresie przeprowadzenia zabawy
andrzejkowej w bieżącym roku szkolnym dla środowiska Szkoły, jako imprezy dochodowej na reorganizację
świetlicy. W zakresie realizacji podstawy programowej największą przeszkodą jest słabe wyposażenie
wszystkich sal w pomoce dydaktyczne, dlatego zorganizowano wymienianie się między nauczycielami
dostępnymi
środkami
dydaktycznymi,
wykonywanie
pomocy
dydaktycznych
przez
uczniów
(bryły
geometryczne, makiety grodów, prezentacje itp.), ponadto pozyskuje się środki finansowe z realizacji projektów
edukacyjnych oraz od sponsorów i donatorów.
25/30
W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru
pedagogicznego,
podejmuje
się
działania
służące
rozwojowi
szkoły
lub
placówki
W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje się
działania służące rozwojowi Szkoły, które są spójne z koncepcją pracy Szkoły.
Podczas wywiadu nauczyciele podali przykłady wdrożonych wniosków z nadzoru pedagogicznego wskazując
działania w roku szkolnym 2013/14 tj.: zmiana harmonogramu zebrań z rodzicami, publikacja i aktualizacja
dokumentów Szkoły, rozpowszechnienie działań Rady Rodziców (utworzenie zakładki na stronie internetowej),
wprowadzenie większej ilości zajęć wyrównawczych (zgłoszenia uczniów): kl. I-III zajęcia wspomagające
i rozwijające, w kl.IV- VI zajęcia wyrównawcze, wdrażanie odpowiednich metod pracy, modyfikacja organizacji
pracy (praca do 16.00), zwiększono ofertę zajęć pozalekcyjnych, złożono wnioski o środki do programów
konkursowych: „Ze sztuką na ty” do Fundacji Kronenberga, ustalenie harmonogramu współpracy z partnerami:
Małopolskie
Centrum
Edukacyjne
MEC,
Orkiestra
Dęta
Tempo
w Iwanowicach,
GOK
w Iwanowicach,
Stowarzyszenie Willa Decjusza, podniesienie wyników na sprawdzianie (2012 rok stanin piąty, 2013 rok stanin
siódmy),
zintegrowanie
nauczycieli
i pogłębienie
współpracy:
wzajemne
wspieranie
się
w organizacji
zaplanowanych działań, wspólne rozwiązywanie problemów, rozwój osobisty w oparciu o stwierdzone potrzeby
Szkoły: projekt Aktywna edukacja – CEO przygotowanie nauczycieli do Cyfrowej Szkoły, projekt: System
doskonalenia nauczycieli oparty na kompleksowym ogólnodostępnym wspomaganiu szkół (SORE) "Nowa jakość
doskonalenia
nauczycieli
w powiecie
krakowskim",
indywidualizacja
nauczania
-
wyrównywanie
szans
edukacyjnych w wyniku realizacji projektów edukacyjnych, dodatkowe zajęcia edukacyjne w ramach POKL
zajęcia teatralne, plastyczne, taneczne, zajęcia z logopedą, gimnastyka korekcyjna, zajęcia dydaktycznowyrównawcze. Dla klas IV - VI projekt: „ Dodatkowa edukacja szansą na rozwój umiejętności uczniów Szkoły
Podstawowej w Widomej”, w ramach którego od stycznia 2014 r. prowadzone będą dodatkowe zajęcia takie
jak: ciekawa matematyka, przyroda, informatyka, zajęcia z j. angielskiego, zajęcia z logopedą, zajęcia
dydaktyczno-wyrównawcze z j. polskiego i matematyki. Ponadto projekt przyczyni się do wzbogacenia bazy
dydaktycznej Szkoły, wzrost bezpieczeństwa i odpowiedzialności za swoje zdrowie poprzez odpowiednie
przygotowanie i przeszkolenie pracowników i uczniów (okresowe szkolenie bhp, szkolenie PSP w Krakowie wraz
z OSP Widoma i organizacja ćwiczeń ewakuacyjnych) oraz realizację projektów (Odblaskowa szkoła, Smok
Mądragon daję radę, Ratujemy i uczymy ratować, Szkoła przyjazna żywieniu i aktywności fizycznej, WF
z klasą), nowe działania antydyskryminacyjne: Bezpieczne areny, współpraca z Fundacją na Rzecz Osób
Niepełnosprawnych i Niewidomych, Fundacją „Przyjazny Świat Dziecka”, Domem Dziecka w Sieborowicach,
Hospicjum w Miechowie, działalność SKC – zbiórka zakrętek plastikowych - rozwój edukacji regionalnej
i patriotycznej (organizacja środowiskowej Wieczornicy (współpraca GOK i Orkiestra Dęta Tempo z Iwanowic,
projekt Młodzież pamięta –wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych, zorganizowanie dla mieszkańców wystawy
IPN: Życie w krakowskim Gettcie i Nowa Huta miasto walki i pracy, przygotowanie śpiewników patriotycznych,
opieka nad mogiłą z czasów I wojny światowej w Maszkowie, rozprowadzanie wśród mieszkańców flag
i chorągiewek z okazji świąt narodowych, wykonanie kotylionów dla świętujących mieszkańców z okazji święta
Konstytucji 3 maja, udział w gminnych obchodach rocznic państwowych, wspólne z rodzicami kolędowanie po
okolicy i przedstawianie jasełek w kościele parafialnym, w remizie OSP Widoma, OSP Maszków i OSP Zalesie –
zbiórka środków na zieloną szkołę, organizacja koncertu kolęd dla mieszkańców, przygotowanie wieńca i udział
w dożynkach parafialnych - rozwój odpowiedzialności za innych: rozwój działalności charytatywnej – założenie
SK Caritas i jego działalność, pomoc dla Domu Dziecka w Sieborowicach i Hospicjum w Miechowie, rozwój
26/30
samorządności - integracja społeczności lokalnej - wzrost odpowiedzialności mieszkańców z obwodu Szkoły za
losy placówki (udział w zebraniach wiejskich, wsparcie w kontaktach z organem prowadzącym, pozyskiwanie
sponsorów), wzrost zaangażowania rodziców, którzy z obserwatorów stali się inicjatorami działań, rozwój
współpracy z absolwentami i nauczycielami emerytami, strona internetowa środkiem komunikacji i źródłem
informacji dla mieszkańców, zmiana wizerunku Szkoły w środowisku lokalnym (Szkoła zaczyna być postrzegana
bardzo pozytywnie), zorganizowanie Punktu Przedszkolnego „Biedroneczki” dla dzieci 3-4 letnich, oraz otwarcie
drugiego oddziału przedszkolnego w bieżącym roku szkolnym, zapoczątkowanie współpracy z Latyczowem
(wizyta nauczycieli na Ukrainie, rewizyta delegacji z Latyczowa), poprawa atmosfery w Szkole.
Zdaniem partnerów Szkoły oraz pracowników niepedagogicznych jako najważniejsze uznano: zmianę atmosfery
pracy Szkoły i stylu zarządzania Szkołą , poprawę stanu bazy dydaktycznej i remonty, pozyskiwanie środków
unijnych, utworzenie oddziału przedszkolnego, termomodernizacja, współpraca rodziców ze Szkołą, uroczystości
środowiskowe, działania charytatywne w Szkole z zaangażowaniem rodziców.
W zakresie sprawowanego nadzoru bardzo ważne są wnioski z analiz egzaminów wewnętrznych i w tym
zakresie założony cel (podniesienie wyników na sprawdzianie) został osiągnięty, uczniowie klas IV - VI uzyskują
rokrocznie średnie ocen powyżej 4,00, poszerzono ofertę kół zainteresowań (chór, kółko gitarowe, tańca
nowoczesnego, tańca towarzyskiego j. niemieckiego, tenisa stołowego, SKC), zorganizowano dodatkowe zajęcia
dla uczniów potrzebujących wsparcia ( zajęcia z logopedą, psychologiem, dydaktyczno-wyrównawcze), rozwój
bazy Szkoły (termomodernizacja, malowanie, zakup pomocy, firanek, lamp ledowych). Równomierne obciążenie
wszystkich nauczycieli zadaniami dodatkowymi, wzmocnienie dyżurów (dodatkowy nauczyciel), reorganizacja
pracy świetlicy szkolnej.
Zarządzanie szkołą lub placówką prowadzi do podejmowania nowatorskich
działań, innowacji i eksperymentów
Zarządzanie Szkołą
prowadzi do podejmowania skutecznych działań Dyrektora w inicjowaniu
nowatorskich działań, innowacji i eksperymentów.
Zdaniem Dyrektora wspiera się nauczycieli wykazujących inicjatywę w zakresie stosowania nowatorskich
rozwiązań, wspomagających rozwój uczniów poprzez zachęcanie nauczycieli do poszukiwania nowatorskich
rozwiązań.
Podpowiadanie
przygotowywania
wniosku
im
gdzie
szukać
do programu
propozycji
lub konkursu,
projektów
a później
edukacyjnych,
podczas
jego
wspieranie
realizacji.
w trakcie
Z wypowiedzi
nauczycieli przeprowadzonych po obserwacji zajęć wynika, że podczas lekcji pojawiły się elementy, które można
uznać, w opinii prowadzącego zajęcia za nowatorskie. Skuteczność działań Dyrektora przejawia się
pracą
w projektach, które są bardzo ważnym źródłem wzbogacenia bazy Szkoły (pozabudżetowe środki finansowe)
oraz interesującą formą realizacji podstawy programowej i rozwijania zdolności dzieci. Opracowano projekt wraz
ze Stowarzyszeniem Meritum w zakresie konkursu 9.5 dla klas IV- VI. Otrzymano dofinansowanie na zajęcia
wyrównawcze i rozwijające w/w klasach. Dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Edukacji Nieformalnej Meritum
udało się opracować projekt edukacyjny "Dodatkowa edukacja szansą na rozwój uczniów Szkoły Podstawowej
im. Ks. Jana Twardowskiego w Widomej", w ramach którego od stycznia 2014 r. wraz ze stowarzyszeniem będą
prowadzone dodatkowe zajęcia edukacyjne dla uczniów klas IV- VI. Współpraca ze Stowarzyszeniem Ekologia
i Żagle zaprocentowała udziałem uczniów w projekcie „Z wiatrem w żaglach przez życie”, Stowarzyszenie Willa
Decjusza umożliwiło realizację programu "Dukaty Decjusza", który popularyzuje wiedzę o ekonomii, historii
i numizmatyce, natomiast Małopolskie Stowarzyszenie Edukacyjne MEC pozwala na realizację projektu
„Młodzież pamięta”. Ponadto powołanie dzięki staraniom Dyrektora Szkoły Stowarzyszenia Inicjatyw Społeczno -
27/30
Oświatowych,
którego
członkami
są
rodzice
i nauczyciele
Szkoły
świadczy
o nowatorskim
podejściu
do zarządzania Szkołą.
Zarządzanie szkołą lub placówką sprzyja udziałowi nauczycieli i innych
pracowników szkoły lub placówki oraz uczniów i rodziców w procesie
podejmowania decyzji dotyczących szkoły lub placówki
Zarządzanie Szkołą sprzyja udziałowi nauczycieli i innych pracowników Szkoły oraz uczniów
i rodziców w procesie podejmowania decyzji dotyczących Szkoły.
Nauczyciele zachęcają
rodziców do zgłaszania propozycji działań w Szkole lub klasie podczas: spotkań
klasowych, rozmów, konsultacji, imprez okolicznościowych, poprzez ankiety, współpracę z radą rodziców,
organizację zebrań ogólnoszkolnych, poprzez anonimową skrzynkę pytań dla rodziców przy realizacji projektu
"Jacy jesteśmy, jacy chcemy być?". Pracownicy niepedagogiczni proszeni są przez kierownictwo Szkoły
lub innych pracowników Szkoły o opinie w sprawach gospodarczych, remontach bieżących, przy przyznawaniu
pomocy dzieciom: wyprawki szkolnej oraz opinii dotyczących zachowania uczniów na terenie Szkoły. Zdaniem
Dyrektora w Szkole konsultuje się ważne decyzje z uczniami, gdyż uczniowie maja wpływ na wiele działań
Szkoły m. in. poprzez wyrażanie opinii, sugestii i uwag, udziale w warsztatach "Jacy chcemy być", planowanie
i realizację pracy Samorządu Uczniowskiego, zgłaszanie propozycji do planów wychowawczych (miejsce
wycieczek,
zielonej
szkoły,)
i planu
pracy
Szkoły
(organizacja
żywej
wystawy
zwierząt,
warsztatów
plastycznych, dekoracji Szkoły, zorganizowania Nocy z filmem, utworzenia gimnazjum), zbiórek na rzecz
potrzebujących, uroczystości i imprez szkolnych, wielokrotnie proponują metody pracy na lekcji (projekt, gry,
zabawy edukacyjne).
Dyrektor podejmuje skuteczne działania zapewniające szkole lub placówce
wspomaganie zewnętrzne odpowiednie do jej potrzeb
Dyrektor
podejmuje
wspomaganie
skuteczne
zewnętrzne
działania
w poszukiwaniu
odpowiednie
do jej
wsparcia
potrzeb,
zapewniającego
co przynosi
widoczne
Szkole
efekty
w funkcjonowaniu Szkoły w środowisku lokalnym.
Wszyscy nauczyciele twierdzą, że Dyrektor Szkoły jest skuteczny w pozyskiwaniu zewnętrznych zasobów dla
Szkoły. Skuteczność Dyrektora w pozyskiwaniu środków zewnętrznych to: doprowadzenie do utworzenia Punktu
Przedszkolnego ”Biedroneczki”, uczestnictwo w zebraniach wiejskich wsi: Maszków, Zalesie, Domiarki, Widoma
z prośbą o przekazanie funduszy wiejskich na remont budynku Szkoły (wysoka frekwencja rodziców – miała
decydujący wpływ na uzyskanie w/w środków. Udział wraz z Radą Rodziców w licznych posiedzeniach komisji
edukacji Rady Gminy Iwanowice oraz komisji budżetowej celem uzyskania akceptacji na ubieganie się o środki
z WFOŚ. Opracowanie projektu termomodernizacji i pozyskanie środków na jego realizację. Wzbogacenie
księgozbioru biblioteki. Opracowanie projektu wraz ze Stowarzyszeniem Meritum w zakresie konkursu 9.5 dla
klas IV- VI. Otrzymano dofinansowanie na zajęcia wyrównawcze i rozwijające w/w klasach. Pozyskiwanie
sponsorów
i przyjaciół
Szkoły,
którzy
wspierają
jej
działania
oraz
uzyskanie
dodatkowych
funduszy
na organizację oddziałów przedszkolnych. Zachęcanie nauczycieli do poszukiwania sponsorów: np. pozyskanie
środków na organizację gminnego konkursu. Efektywna współpraca z Radą Rodziców w zakresie działań
gospodarczych w Szkole. Partnerzy Szkoły podczas wywiadu przedstawili sposoby wspierania Szkoły w realizacji
28/30
jej działań.
Dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem Edukacji Nieformalnej Meritum udało się opracować projekt edukacyjny
"Dodatkowa edukacja szansą na rozwój uczniów Szkoły Podstawowej im. Ks. Jana Twardowskiego w Widomej",
w ramach którego od stycznia 2014 r. wraz ze stowarzyszeniem będą prowadzone dodatkowe zajęcia
edukacyjne dla uczniów klas IV- VI. Ponadto w ramach projektu przewidziane są również zakupy pomocy
dydaktycznych. Stowarzyszenie Ekologia i Żagle – udział uczniów w projekcie „ Z wiatrem w żaglach przez
życie”, Stowarzyszenie Willa Decjusza - realizacja programu Dukaty Decjusza, który popularyzuje wiedzę
o ekonomii,
historii
i numizmatyce.
Powołanie
z inicjatywy
Dyrektora
Szkoły
Stowarzyszenia
Inicjatyw
Społeczno - Oświatowych, którego członkami są rodzice i nauczyciele Szkoły, Małopolskie Stowarzyszenie
Edukacyjne MEC - realizacja projektu „Młodzież pamięta”, "Wspólne śpiewanie”. Współpraca z w/w instytucjami
stanowi ważny element działalności Szkoły. Polega na wspólnym realizowaniu projektów edukacyjnych,
programów profilaktycznych i proekologicznych, organizacji wsparcia materialnego dla uczniów potrzebujących,
wycieczek, kolonii, lekcji muzealnych uroczystości, imprez szkolnych i środowiskowych, wsparciu materialnym
Szkoły (darowizny), udziale w konkursach, organizacji działań wolontaryjnych. Podstawowymi korzyściami jakie
Szkoła
czerpie
ze
współpracy
z instytucjami
i partnerami
jest
realizowanie
podstawy
programowej
w atrakcyjnych warunkach, korzystanie z inny niż w Szkole źródeł informacji (eksperci) wzbogacanie zasobów
szkoły
(spotkania,
prezentacje)
poprawa
bazy
Szkoły,
zmiana
postaw
dotyczących
funkcjonowania
w społeczeństwie obywatelskim, kształtowanie postaw związanych z bezpieczeństwem (ćwiczenia ewakuacyjne).
Uczniowie
czerpią
wiele
korzyści
z takiej
współpracy
w kategoriach
poznawczych,
wychowawczych
i motywacyjnych.
29/30
Raport sporządzili
Danuta Mroszczyk, Zofia Dziedzic
Kurator Oświaty: ........................................
30/30