Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji

Sprawozdanie z działalności Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej
we Wrocławiu za rok 2008
Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do ochrony
interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.
Inspekcja działa na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U.
z 2001 r. Nr 4, poz. 25 z późn. zm.).
Działalność WIIH we Wrocławiu w roku 2008 wytyczały zatwierdzone przez Prezesa Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów kierunki działania Inspekcji Handlowej oraz kwartalne
plany pracy.
Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej we Wrocławiu przeprowadzał kontrole
następujących zagadnień:
 bezpieczeństwa produktów w zakresie spełniania wymagań zasadniczych i ogólnych
wymagań bezpieczeństwa,
 jakości handlowej artykułów żywnościowych,
 jakości paliw,
 przestrzegania zasad sprzedaży konsumenckiej, w tym prawa konsumenta do rzetelnej
informacji o towarze (jego właściwościach, cenie, ilości),
 jakości świadczonych usług,
 legalności działalności przedsiębiorców.
Priorytetowe znaczenie miało wykonywanie ustawowych zadań Inspekcji Handlowej
jako organu wyspecjalizowanego w rozumieniu ustawy o systemie oceny zgodności, wyrażające
się zintensyfikowaniem działań kontrolnych w zakresie spełniania przez wyroby zasadniczych
wymagań, określonych w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o systemie oceny
zgodności, implementujących dyrektywy nowego podejścia.
W roku 2008 kontynuowano zakrojone na szeroką skalę kontrole w oparciu o ustawę
z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. Nr
169, poz. 1200 ze zm.). Przeprowadzone kontrole wykazały, że nadal na rynku oferowane jest do
sprzedaży paliwo niespełniające wymagań jakościowych.
W działalności kontrolnej w 2008 r. przeprowadzano kontrole produktów pod względem
spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa. W zakresie artykułów nieżywnościowych
kontrola objęto m.in. kosmetyki. Kontrolowano także przedsiębiorców świadczących usługi dla
ludności. W toku kontroli brano pod uwagę nie tylko zgodność produktów z określonymi
przepisami prawa i deklaracją przedsiębiorcy, ale również badano legalność prowadzonej
działalności gospodarczej.
Kontrole artykułów żywnościowych kładły nacisk na przestrzeganie przepisów prawa
wspólnotowego dotyczącego jakości handlowej żywności. Zakres przeprowadzonych kontroli
obejmował również prawidłowość oznakowania wprowadzanych do obrotu wyrobów. Kontrole
przyczyniły się do zwiększenia ochrony interesów ekonomicznych konsumentów poprzez
eliminowanie z obrotu produktów niewłaściwej jakości, jak również wymusiły na
przedsiębiorcach rzetelną i prawidłową informację o oferowanych produktach.
1
Dobór tematów do kontroli produktów żywnościowych, nieżywnościowych oraz usług, a
także przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą związaną z produkcją, handlem i
usługami wynikał z przyjętych kierunków działania, analiz zjawisk występujących na rynku,
napływających informacji od przedsiębiorców i konsumentów oraz rozeznania własnego.
Niezależnie od powyższego, Inspekcja Handlowa realizowała działania w zakresie
podejmowania mediacji i prowadzenia stałych polubownych sądów konsumenckich oraz
poradnictwa konsumenckiego.
Jednym z celów Inspekcji Handlowej jest propagowanie wśród konsumentów, a także
przedsiębiorców tych form niesienia pomocy w rozstrzyganiu sporów i poznawaniu
obowiązujących przepisów prawa.
Realizując swoje zadania ustawowe w 2008 r. Wojewódzki Inspektorat Inspekcji
Handlowej we Wrocławiu współpracował z licznymi instytucjami takimi jak: Policja, Urzędy
Miar, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Państwowa Inspekcja
Pracy, Straż Pożarna, Inspekcja Sanitarna, Urzędy Celne, Izba Celna, Urząd Kontroli Skarbowej,
Inspekcja Ochrony Środowiska, NIK, Prokuratura, urzędy miast i gmin, starostwa powiatowe,
Urząd Marszałkowski, Dolnośląski Urząd Wojewódzki.
Kontrola wyrobów objętych dyrektywami nowego podejścia w zakresie zgodności
z zasadniczymi wymaganiami.
W trybie nadzoru rynku w 2008 roku Inspekcja Handlowa prowadziła regularne kontrole
wyrobów pod kątem spełniania wymagań przepisów krajowych wdrażających dyrektywy
nowego podejścia. Kontrolą objęto wyroby podlegające 8 dyrektywom, działania kontrolne
prowadzono na terenie całego Dolnego Śląska. W ramach współpracy z organami celnymi
Inspekcja Handlowa wydawała opinie dotyczące spełniania zasadniczych wymagań przez
wyroby sprowadzane spoza Unii Europejskiej. Ścisła współpraca w omawianym zakresie
umożliwia zatrzymanie na granicy wyrobów, które nie spełniają przepisów obowiązujących we
Wspólnocie.
W 2008 r. w oparciu o programy kontroli opracowane przez Główny Inspektorat
Inspekcji Handlowej w Warszawie realizowano następujące tematy kontrolne:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Kontrola zabawek.
Kontrola produktów oferowanych przez Internet.
Kontrola stateczników do lamp fluorescencyjnych.
Kontrola sprzętu elektrycznego.
Kontrola maszyn.
Kontrola sprzętu elektrycznego oferowanego na placach targowych.
Kontrola urządzeń ciśnieniowych i prostych zbiorników ciśnieniowych.
Kontrola środków ochrony indywidualnej.
Kontrola sprzętu elektrycznego – lampki choinkowe i girlandy świerkowe oraz
oprawy oświetleniowe, żarówki, listwy zasilające.
10. Kontrola wyrobów objętych dyrektywami nowego podejścia w zakresie
oznakowania znakiem CE oraz dołączania niezbędnych dla konsumenta instrukcji
i ostrzeżeń.
2
Efektem przeprowadzonych kontroli było stwierdzenie różnych nieprawidłowości tj.:




niezgodności z zasadniczymi wymaganiami,
nieprawidłowego oznakowania CE lub jego braku,
nieprawidłowo sporządzonej deklaracji zgodności lub jej braku,
innych – brak wymaganych informacji, ostrzeżeń itp.
Zgodnie z ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jednolity:
Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087) w toku kontroli pobierane były próbki wyrobów do badań
laboratoryjnych. W dalszym ciągu barierą w tego rodzaju kontrolach są niewystarczające środki
na pokrycie kosztów tych badań, które w przypadku pozytywnych ich wyników pokrywane są ze
środków własnych Inspektoratu.
W związku z ustaleniami kontroli wydano 19 decyzji z art. 40k ust. 1 cytowanej ustawy,
zakazujące dalszego przekazywania użytkownikowi, konsumentowi i dystrybutorowi wyrobów
niespełniających zasadniczych wymagań. Materiały kontrolne przekazywano Głównemu
Inspektorowi Inspekcji Handlowej jako organowi wyspecjalizowanemu w celu prowadzenia
dalszego postępowania administracyjnego jak również zgłaszano kwestionowane wyroby do
ogólnokrajowego systemu informatycznego „HERMES”.
Kontrola wyrobów pod kątem spełniania ogólnych wymagań bezpieczeństwa.
W 2008 r. Inspekcja Handlowa, realizując założenia strategii polityki konsumenckiej,
swoje działania skoncentrowała także na prowadzeniu kontroli w zakresie spełniania przez
produkt ogólnych wymagań bezpieczeństwa. Ich efektem było eliminowanie z obrotu tych
produktów, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia użytkowników. Ponadto kontrolą
z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów objęte zostały wyroby wymienione w systemie
RAPEX (System Szybkiego Ostrzegania – Rapid Alert System). W ubiegłym roku kontrolowano
następujące zagadnienia:
1. Bezpieczeństwo sprzętu oferowanego w sklepach wędkarskich i myśliwskich.
2. Bezpieczeństwo mebli mieszkaniowych.
3. Bezpieczeństwo wyrobów, prawidłowość oznakowania i jakość produktów
włókienniczych stosowanych w gospodarstwach domowych.
4. Bezpieczeństwo wyrobów, prawidłowość oznakowania i jakość produktów
włókienniczych.
5. Bezpieczeństwo grilli i podpałek do grilli.
6. Bezpieczeństwo mebli do stosowania na zewnątrz domu (mebli ogrodowych) i
akcesoriów ogrodowych.
7. Bezpieczeństwo zapalniczek.
8. Bezpieczeństwo produktów oferowanych na placach targowych.
9. Bezpieczeństwo sprzętu sportowego i akcesoriów.
10. Bezpieczeństwo urządzeń przeznaczonych do montowania na placach zabaw.
11. Bezpieczeństwo, prawidłowość oznakowania i jakość wyrobów konfekcyjnych
przeznaczonych dla dorosłych ze szczególnym uwzględnieniem wyrobów
importowanych.
12. Bezpieczeństwo ozdób bożonarodzeniowych.
13. Bezpieczeństwo artykułów przeznaczonych dla małych dzieci.
14. Bezpieczeństwo, prawidłowość oznakowania i jakość wyrobów konfekcyjnych
przeznaczonych dla dzieci ze szczególnym uwzględnieniem wyrobów importowanych.
3
Oceniając bezpieczeństwo produktów uwzględniono:
 cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcje montażu i uruchomienia, a
także - biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcje instalacji i konserwacji,
 oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że
będzie on używany łącznie z innymi produktami,
 wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania
i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi
wskazówki lub informacje dotyczące produktu,
 kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem
produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.
W związku z ustaleniami kontroli wydano 1 decyzję z art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia
12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. Nr 229, poz. 2275 ze zm.)
wstrzymującą wprowadzenie produktu na rynek do czasu jego odpowiedniego oznakowania,
gdyż w toku kontroli stwierdzono, że produkt może stwarzać zagrożenie w określonych
warunkach. Materiały z kontroli przekazano Prezesowi UOKiK, jako organowi nadzoru w celu
prowadzenia dalszego postępowania.
Kontrole stacji paliw.
Przeprowadzone w 2008 roku w ramach Systemu Monitorowania i Kontrolowania
Jakości Paliw Ciekłych i Biopaliw Ciekłych kontrole jakości paliw potwierdziły, że sprzedaż
tych produktów nadal budzi zastrzeżenia i wskazane są dalsze systematyczne kontrole rynku
paliwowego. Szczegółowe sprawozdanie z działalności w tym zakresie zostanie przekazane w
terminie późniejszym.
Inne kontrole.
W 2008 r. Inspekcja Handlowa objęła również kontrola produkty, pod względem
zgodności z deklarowaną przez producentów szczegółową charakterystyka jakościową, a także z
informacjami zamieszczonymi na opakowaniach jednostkowych lub reklamach. W toku każdej
kontroli sprawdzano także oznakowanie produktów czy spełnia wymagania określone prawem
oraz czy nie wprowadza konsumentów w błąd. Przy doborze tematów kontroli uwzględniono
obszary, w których występują największe zagrożenia naruszeń interesów konsumentów takie jak:
nieuczciwa promocja produktów, fałszowanie żywności, niewłaściwa informacja o towarach i
cenach oraz inne praktyki naruszające interesy konsumentów. Inspekcja kontrolą objęła także
legalność i rzetelność działania przedsiębiorców sprawdzając m.in. posiadanie zezwoleń na
działalność gospodarczą, prawidłowość stosowania cen oraz sposób ich uwidaczniania.
W toku kontroli prawidłowości świadczenia usług sprawdzano jakość i rzetelność ich
wykonania przez usługodawcę, a także umowy, czy nie zawierają niedozwolonych klauzul i
warunków ograniczających prawa konsumenta.
W przypadku podejrzenia stosowania czynów nieuczciwej konkurencji naruszających
interesy konsumentów oraz ujawnienia stosowania nieuczciwych praktyk naruszających
zbiorowe interesy konsumentów sprawy były kierowane do Prezesa UOKiK, jako organu
właściwego.
4
Wśród zagadnień objętych kontrolą w 2008 r. znalazły się:
ARTYKUŁY ŻYWNOŚCIOWE
1. Jakość handlowa i prawidłowość oznakowania mięsa i przetworów mięsnych.
2. Jakość i prawidłowość oznakowania mrożonych wyrobów kulinarnych.
3. Prawidłowość funkcjonowania handlu detalicznego towarami żywnościowymi i usług
gastronomicznych w rejonach o nasilonym ruchu turystycznym, w tym przy wyciągach
narciarskich i przy szlakach turystycznych w sezonie zimowego wypoczynku.
4. Prawidłowość funkcjonowania podmiotów gospodarczych prowadzących obrót
wyrobami alkoholowymi i tytoniowymi.
5. Jakość i oznakowanie produktów żywnościowych oferowanych w sklepach sieci wielko
powierzchniowych, głównie pod marką sieci lub wyprodukowanych dla tych sieci.
6. Prawidłowość funkcjonowania placówek detalicznych i gastronomicznych oraz punktów
handlu detalicznego zlokalizowanych na targowiskach.
7. Prawidłowość wprowadzania do obrotu i oznakowania pasz dla zwierząt towarzyszących.
8. Jakość i prawidłowość oznakowania herbat oraz kawy naturalnej i jej ekstraktów.
9. Jakość i oznakowanie ryb i przetworów rybnych, w tym głównie ryb świeżych i
mrożonych oraz konserw.
10. Prawidłowość funkcjonowania usług gastronomicznych w rejonach o nasilonym ruchu
turystycznym w sezonie letniego wypoczynku.
11. Jakość i oznakowanie mleka i przetworów mlecznych.
12. Jakość handlowa, w tym prawidłowość oznakowania i prezentacji, jaj spożywczych.
13. Prawidłowość stosowanych promocji przez sieci handlowe dla produktów
żywnościowych.
14. Jakość i oznakowanie produktów rolnictwa ekologicznego.
ARTYKUŁY NIEŻYWNOŚCIOWE I USŁUGI
1. Prawidłowość oznakowania i obrotu kosmetykami.
2. Legalność działania przedsiębiorców prowadzących sprzedaż produktów przez Internet
oraz kontrola oferowanych produktów.
3. Legalność działania przedsiębiorców świadczących usługi dla ludności.
4. Prawidłowość obrotu akumulatorami samochodowymi i bateriami.
5. Legalność działania przedsiębiorców prowadzących punkty skupu złomu.
6. Legalność działania przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne.
7. Legalność działania przedsiębiorców świadczących usługi hotelarskie.
8. Prawidłowość oznakowania substancji i preparatów niebezpiecznych oferowanych w
placówkach detalicznych i hurtowych.
9. Wyroby chemii gospodarczej.
10. Części samochodowe podlegające obowiązkowej homologacji i innych.
11. Prawidłowość i rzetelność promocji organizowanych przez przedsiębiorców.
5
Wybrane dane statystyczne dotyczące przeprowadzonych kontroli.
Liczba kontroli ogółem – 1451:










detal – 759,
sklepy wielkopowierzchniowe – 187,
gastronomia – 50,
usługi – 74,
hurt – 146,
zakłady produkcyjne – 35,
importer – 14,
magazyny centralne – 1,
targowiska – 153,
pozostałe podmioty – 32.
Sprawy o wykroczenia:




Liczba wniosków o ukaranie ogółem – 33;
Liczba nałożonych mandatów karnych – 570;
Wartość grzywien nałożonych w drodze mandatu – 97600 zł;
Kwota grzywien orzeczonych przez sądy – 7850 zł.
W 151 przypadkach wobec sprawców wykroczeń na zasadzie art. 41 kw odstąpiono od ich
ukarania poprzestając na pouczeniu.
Sprawy skierowane do organów ścigania:




Liczba zawiadomień – 36,
Liczba wszczętych postępowań karnych – 16,
Liczba skierowanych aktów oskarżenia – 2,
Odmowy ścigania – 7.
Liczba
czynności
dochodzeniowych
prowadzonych
przez
Dolnośląskiego
Wojewódzkiego Inspektora w trybie Rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z dnia 13
czerwca 2003 r. w sprawie określenia organów uprawnionych obok Policji do prowadzenia
dochodzeń oraz organów uprawnionych do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem
pierwszej instancji w sprawach podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, jak
również zakresu spraw zleconych tym organom (Dz. U. Nr 108, poz. 1019 z późn. zm.) – 3.
W 2008 r. wydano 269 decyzji z art. 18 ust. 1 ustawy o Inspekcji Handlowej
polegających na wycofaniu z obrotu lub niezwłocznym usunięciu stwierdzonych
nieprawidłowości ze względu na bezpieczeństwo lub interes konsumentów albo interes
gospodarczy państwa. W trybie natomiast art. 16 ust. 1 pkt 5 cyt. wyżej ustawy wydano 839
żądań o usunięcie uchybień porządkowych i organizacyjnych.
Do innych organów (m.in. izb skarbowych, inspekcji sanitarnych) skierowano łącznie
506 spraw.
6
Poradnictwo konsumenckie, sądownictwo polubowne.
W 2008r. Wojewódzki Inspektorat, tak jak w latach ubiegłych, niósł pomoc
konsumentom przy rozwiązywaniu sporów z przedsiębiorcami.
Działając z upoważnienia art. 36 ustawy o Inspekcji Handlowej prowadzono działania
mediacyjne w celu polubownego zakończenia sporu cywilno-prawnego między konsumentem a
przedsiębiorcą.
Liczba rozpatrzonych wniosków o mediację i informacji na różne nieprawidłowości w
handlu, gastronomii i usługach – 1949. Podania rozpatrywane były w formie mediacji, kontroli
oraz porady i informacji prawnej.
Zakres tematyczny wniosków o mediację związany jest z ustawowymi zadaniami
Inspekcji Handlowej w zakresie działań interwencyjnych mających na celu ochronę interesów
konsumentów oraz kontrole jakości, oznaczeń handlowych i bezpieczeństwa towarów i usług.
Szczegółowe dane dotyczące tej problematyki zawarto w sprawozdaniu „Analiza
zbiorcza z przyjmowania i załatwiania wniosków o mediację w roku 2008 przez Wojewódzki
Inspektorat Inspekcji Handlowej we Wrocławiu oraz Delegatury w Legnicy, Jeleniej Górze i
Wałbrzychu” przekazane Panu Wojewodzie w dniu 8 stycznia 2009 r.
Działalność Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego przy Dolnośląskim
Wojewódzkim Inspektorze oraz działania mediacyjne są alternatywnym sposobem rozstrzygania
sporów konsumenckich. Sądy polubowne działają na podstawie art. 37 ustawy o Inspekcji
Handlowej. Sądy rozpatrują spory o prawa majątkowe wynikłe z umów sprzedaży i świadczenia
usług zawartych pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami na podstawie regulaminu.
Warunkiem rozpoznania sporu przez sąd polubowny jest zgoda obu stron.
Liczba wniosków złożonych do Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego w 2008
roku wyniosła 39, a łączna wartość roszczeń – 67 816,91 zł.
Dwadzieścia cztery wnioski pozostawiono bez rozpatrzenia, z czego 13 z powodu
odmowy zapisu na sąd polubowny, natomiast pozostałe 11 – z powodu milczenia strony.
W postępowaniu sądowym wydano 3 wyroki oraz zostało zawartych 7 ugód.
Bardzo istotnym elementem sprawowanej przez Inspekcje Handlową ochrony interesów
konsumentów jest poradnictwo konsumenckie. Sieć poradnictwa konsumenckiego obejmuje
teren działania Inspektoratu (Wrocław oraz Delegatury w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu)
i umożliwia konsumentom oraz przedsiębiorcom uzyskanie informacji o obowiązujących
przepisach w zakresie reklamacji i obrotu handlowego. Porady i instruktaże udzielane są
bezpośrednio, telefonicznie oraz pisemnie.
W 2008 roku udzielono ogółem 13 237 porad i instruktaży, z czego:
 konsumentom – 10 569,
 przedsiębiorcom – 2668.
7