Nowoczesne technologie i systemy zarządzania

Nowoczesne technologie i systemy zarządzania

sitk
II Ogólnopolska Konferencja
Nowoczesne technologie i systemy zarządzania
w kolejnictwie
W dniach 19 do 21 listopada 2003 r., w Zakopanem odbyła się II Ogólnopolska Konferencja pt. „Nowoczesne technologie i systemy zarządzania w kolejnictwie”.
Protektorat honorowy nad konferencją przyjęli: Maciej Leśny –
podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Janusz Sepioł
– marszałek województwa małopolskiego oraz Tadeusz Augustowski – prezes Polskich Linii Kolejowych PKP S.A.
Konferencji przewodniczyła kol. Józefa Majerczak – wiceprezes ds. Kolejnictwa SITK RP Oddział w Krakowie.
Cele konferencji to:
n przegląd nowoczesnych technik, technologii i organizacji,
zwłaszcza podnoszących interoperacyjność transportu kolejowego;
n identyfikacja i ocena warunków technicznych, ekonomicznych
i prawnych, które wpływają na pozycję konkurencyjną transportu kolejowego na rynku usług transportowych;
n wskazanie zakresu poprawy standardów eksploatacji i usług,
dla budowy pożądanych systemów zapewnienia jakości, jako
ważnych instrumentów wiarygodności i konkurencyjności
transportu kolejowego;
n omówienie funduszów strukturalnych jako instrumentu zarządzania w transporcie kolejowym i wspomagania jego rozwoju;
n analiza uwarunkowań i możliwości transferu systemów organizacji i finansowania kolejowych przewozów regionalnych
z krajów UE na teren Polski.
Wygłoszono 24 referaty, z których 22 zostały wydane w Zeszycie Naukowo-Technicznym nr 59 (109) Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej Oddział
w Krakowie. Zeszyt ten, wraz z innymi materiałami informacyjno-reklamowymi, wręczano uczestnikom w dniu rozpoczęcia konferencji.
Po powitaniu uczestników, głos zabrali zaproszeni goście,
tj. Pan Leszek Zieliński – poseł ziemi krakowskiej i Pan Andrzej
Gąsienica-Makowski – starosta tatrzański.
W konferencji wzięło udział 88 uczestników reprezentujących
zainteresowane tematem spółki PKP S.A., świat nauki oraz firmy
wykonawcze współpracujące z koleją z Polski, Niemiec i Słowacji. Referaty zostały wygłoszone w pięciu sesjach, którym kolejno
przewodniczyli: prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czyczuła z Politechniki Krakowskiej, prof. dr hab. inż. Bożysław Bogdaniuk z Politechniki Gdańskiej, prof. dr hab. inż. Henryk Bałuch z CNTK
Warszawa, prof. dr hab. inż. Wiesław Starowicz z Politechniki Krakowskiej oraz dr inż. Andrzej Massel z Politechniki Gdańskiej.
q
Rola Polski w transporcie międzynarodowym
w poszerzonej Unii Europejskiej
Pod patronatem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników
Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej 1 grudnia 2003 r.
w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie odbyła się
konferencja pod tym tytułem, zorganizowana przez Studenckie Koło Naukowe Transportu, Spedycji i Logistyki
w tej uczelni. Patronat medialny nad konferencją objęły
też wydawane przez SITK miesięczniki Drogownictwo
i Przegląd Komunikacyjny.
W ramach konferencji odbyły się 4 sesje panelowe poświęcone
poszczególnym rodzajom transportu: drogowemu, kolejowemu,
morskiemu i lotniczemu.
W sesji poświęconej transportowi drogowemu, zatytułowanej
Konkurencyjność polskich przewoźników drogowych na poszerzonym rynku wewnętrznym Unii Europejskiej, wypowiadali się: Jerzy
Lesiak – spedytor, redaktor poradnika Transport i spedycja w handlu krajowym i międzynarodowym, Katarzyna Nowakowska – dyrektor w Vos Logistics Polska Sp. z o.o., Edward Popowski – właściciel firmy transportowej Polbret s.c. i Maciej Wroński
– dyrektor Departamentu Transportu Drogowego w Ministerstwie
Infrastruktury.
Z wypowiedzi uczestników panelu można wnioskować, że
polscy przewoźnicy drogowi, uczestniczący dotychczas w trans-
92
1-2/2004
porcie międzynarodowym, dysponujący stosunkowo „młodym”
taborem, są przystosowani do sprostania konkurencji unijnej. Podobnie polscy kierowcy samochodów ciężarowych i ciągników
nie muszą obawiać się o pracę. Najistotniejszym problemem jest
pozostawienie w polskim ręku tzw. gestii transportowej. Polskich
przedsiębiorców transportowych czeka harmonizacja socjalna, tj.
dostosowanie polskich przepisów do przepisów UE w dziedzinie
warunków pracy kierowców.
Uczestnicy dyskusji nie otrzymali zadowalającej odpowiedzi
na pytanie o program budowy parkingów wzdłuż dróg krajowych,
parkingów dostosowanych do postoju cystern drogowych z materiałami niebezpiecznymi.
Rynek kolejowych przewozów towarowych w Polsce po 1 maja 2004 r. był tematem kolejnej sesji, w której swoje poglądy na
ten temat przedstawili: Jarosław Gacki – główny specjalista ds.
przewozów konwencjonalnych w TRANS-KOL s.c., Ireneusz Górski – prezes TRADE TRANS, Andrzej Harkot – dyrektor Departamentu Regulacji Rynku i Licencji w Urzędzie Transportu Kolejowego. Pomimo zapowiedzi w konferencji nie wziął udziału Józef
Marek Kowalczyk – prezes PKP Cargo S.A. Zabrakło więc możliwości uzyskania źródłowej informacji o przygotowaniu PKP Cargo
S.A. do działania tej firmy po przystąpieniu Polski do Unii i po
sitk
okresie przejściowym określonym w układzie stowarzyszeniowym.
W porównaniu do poprzedniej sesji, pomimo optymistycznej
wypowiedzi I. Gójskiego o znacznym zwiększeniu transportu kolejowego w Polsce po przystąpieniu do Unii w wyniku zwiększenia
wymiany towarowej z partnerami unijnymi tak, jak to miało miejsce po poszerzeniu Unii o Austrię i kilka innych państw, można
było odnieść wrażenie mniejszego zainteresowania tą dziedziną
transportu.
Sesja panelowa dotycząca transportu morskiego zgodnie z jej
tytułem – Polskie porty morskie w Unii Europejskiej – ograniczyła
się do problematyki obecnej roli portów Szczecin – Świnoujście,
Gdańsk i Gdynia jako portów dowozowych oraz dowozu i odwozu
ładunków transportem kolejowym i drogowym. W sesji wypowiadali się: Krzysztof Anzelewicz i Artur Pawłowski – kierownicy
działów w zarządzie Morskiego Portu Gdańsk S.A., Maciej Brzozowski – dyrektor warszawskiego biura portu w Hamburgu, Franciszek Jaśniak – przewodniczący rady Polskiej Izby Spedycji i Logistyki, Monika Niemiec-Butryn z Departamentu Transportu
Morskiego w Ministerstwie Infrastruktury i Janusz Skinder – członek zarządu POLZUG Polska Sp. z o.o. – firmy dysponującej 4
terminalami kontenerowymi w Polsce.
Z wypowiedzi można było wyciągnąć jeden bezsporny wniosek, że dla sprawnego funkcjonowania polskich portów nie-
odzowne są nowoczesne drogi łączące je z nadawcami i odbiorcami w kraju i za granicą, szczególnie na osi północ – południe
Europy.
Ostatnią sesją konferencji poświęcono transportowi lotniczemu – perspektywom rozwoju polskiego sektora lotniczego, na
którą do dyskusji panelowej zaproszono przedstawicieli Urzędu
Lotnictwa Cywilnego, Polskich Portów Lotniczych oraz dwóch krajowych przewoźników: PLL LOT i Air Polonia.
Moderatorem wszystkich sesji konferencji był prof. dr hab.
Bogusław Liberadzki – kierownik Katedry Transportu AGH, minister transportu i gospodarki morskiej w latach 1993 – 1997, poseł na Sejm, zastępca przewodniczącego sejmowej komisji infrastruktury.
SITK na konferencji reprezentowali dr Henryk Komorowski –
redaktor Drogownictwa i mgr inż. Stefan Krychniak – sekretarz
generalny.
Konferencji towarzyszyła wystawa ze stoiskami PLL LOT, TRADE TRANS, PKP Cargo S.A., Polskiej Izby Spedycji i Logistyki,
studenckich kół naukowych: transportu, spedycji i logistyki oraz
zarządzania logistycznego, a także stoiskiem prasowym Drogownictwa, Przeglądu Komunikacyjnego, Gospodarki Materiałowej
i Logistyki.
sk
Transport, informatyzacja, innowacje i technologie
9 grudnia 2003 r. pod tym tytułem odbyła się w warszawskim Centrum EXPO XXI konferencja zorganizowana przez
Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii
Europejskiej, Instytut Badawczy Dróg i Mostów oraz Polskie Towarzystwo Informatyczne.
Celem konferencji było zapoznanie polskich jednostek badawczych i przemysłowych (w tym małych i średnich przedsiębiorstw), działających w dziedzinie transportu: drogowego, szynowego (kolejowego) i wodnego, z możliwościami finansowania
działań innowacyjnych i wdrażania nowych technologii przy wykorzystaniu funduszy strukturalnych i środków 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej Badań i Rozwoju Technicznego. Tematyka konferencji była adresowana do podmiotów działających
w obszarze zainteresowania Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej. Stąd też zaproszenie
do uczestnictwa w konferencji skierowane zostało do Zarządu
Krajowego i Oddziałów Stowarzyszenia.
Konferencję otworzyli jej organizatorzy: dr Andrzej Siemaszko
– dyrektor Krajowego Punktu Kontaktowego, prof. Leszek Rafalski
– dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów oraz Borys Czerniejewski z Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Sesji
plenarnej przewodniczyli dr Andrzej Siemaszko i dr Zbigniew Turek – delegat rządowy do Komitetu Unii Europejskiej Transport
Powierzchniowy.
Perspektywy nauki polskiej w przededniu integracji z Unią Europejską przedstawił prof. Michał Kleiber, minister nauki, podkreślając wagę możliwych do wykorzystania środków unijnych dla
rozwoju polskiej nauki i gospodarki, w tym infrastruktury transportowej. Minister M. Kleiber przypomniał o możliwości korzy-
stania z pomocy krajowego punktu kontaktowego 6. Programu
ramowego Unii Europejskiej i koordynatorów wojewódzkich.
Polską politykę transportową w kontekście integracji europejskiej omówił prof. Leszek Rafalski, zwracając uwagę na konieczność poprawienia – przy wykorzystaniu środków unijnych – stanu
infrastruktury transportu drogowego i kolejowego oraz ograniczenia liczby wypadków drogowych i ich kosztów – sięgających
15 mld zł rocznie.
Przedstawiciel Komisji Europejskiej Joost de Bock zaprezentował tzw. platformy technologiczne dla wdrażania 6. Programu
ramowego badań i rozwoju technicznego, a Małgorzata Snarska-Świderska z Krajowego Punktu Kontaktowego – fundusze strukturalne na badania, infrastrukturę badawczą oraz finansowanie
działań innowacyjnych i wdrażanie technologii ze środków strukturalnych Unii Europejskiej.
Po krótkiej przerwie, dalsze obrady konferencji toczyły się
równolegle w dwóch sesjach.
1. DonQ Pol (projekt adresowany do przedsiębiorstw i instytucji
badawczych z obszaru transportu powierzchniowego, mający na
celu zwiększenie uczestnictwa polskich zespołów naukowo-badawczych i przemysłowych w projektach europejskich wspierających finansowanie nowych technologii i produktów oraz innowacji).
2. IST – Inteligentny System Transportowy.
W sesji DonQ Pol, zorganizowanej przez Krajowy Punkt Kontaktowy i Instytut Badawczy Dróg i Mostów, omówiono wyniki
pierwszego i priorytety drugiego konkursu w dziedzinie transportu
powierzchniowego, dokonano prezentacji projektu DonQ Pol, narzędzi wspierających uczestnictwo polskich partnerów w projektach transportu powierzchniowego w ramach 6. Programu ramo-
1-2/2004
93
sitk
wego. Zbigniew Turek z KPK omówił korzyści projektu DonQ Pol.
Uczestnicy konferencji otrzymali Biuletyn DonQ Pol nr 2 z artykułami:
n Aleksandra Halaka i Zbigniewa Ujdy z Infotron Sp. z o.o.
w Warszawie – System nadzoru ruchu pojazdów,
n dr. inż. Janusza Krasuckiego z Przemysłowego Instytutu Maszyn Budowlanych w Kobyłce k/Warszawy – Nowa koncepcja
tramwaju regionalnego z napędem hybrydowym,
n dr. inż. Jacka Makucha z Instytutu Inżynierii Lądowej Politechniki Wrocławskiej – Zintegrowany system komunikacji tramwajowo-trolejbusowo-autobusowej jako propozycja dla zatłoczonych miast,
n Mirosława Mrzygłoda z Instytutu Pojazdów Szynowych Politechniki Krakowskiej – Symulacyjna optymalizacja własności
ergonomicznych kabiny maszynisty pojazdu szynowego,
n Piotra Pawła Przybyły z Instytutu Podstawowych Problemów
Techniki PAN – Dostawa zawsze na czas – Nowoczesne rozwiązanie teleinformatyczne GasSoft w zarządzaniu logistyką
instalacji gazu LPG,
n Adama Redmera, Piotra Rawickiego i Jacka Żaka z Politechniki
Poznańskiej – Komputerowy system wspomagania decyzji dla
przedsiębiorstw transportu drogowego,
n Adama Tureckiego z Instytutu Pojazdów Szynowych Politechniki Krakowskiej – Górska kolejka turystyczna,
n Kornela B. Wydro z Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej
w Warszawie – Strategia informatyzacji transportu,
n Adama Piotra Dubowskiego z Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych w Poznaniu – Fundusze strukturalne dla transportu rolniczego warunkiem koniecznym dla poprawy bezpieczeństwa i płynności ruchu drogowego, zwłaszcza na drogach
tranzytowych,
n Włodzimierza Kopyckiego i Janusza Amanowicza – Preparaty
na bazie chlorku sodowego i chlorku wapnia do usuwania gołoledzi i śniegu.
W sesji IST, zorganizowanej przez Branżowy Punkt Kontaktowy
6. Programu Ramowego przy Polskim Towarzystwie Informatycznym, mówiono o sukcesach polskich projektów IST w budowaniu
konsorcjów (Krzysztof Głąb – Stowarzyszenie „Miasta w Internecie”) i zdobywaniu grantów (Adam Turowiec – ITTI Sp. z o.o.),
jak znaleźć się w projekcie finansowanym ze środków UE, o pozytywnych i negatywnych aspektach programów europejskich,
europejskich programach ramowych „od kuchni” (Małgorzata Kalinowska-Iszkowska – Computerland S.A. i Piotr Fuglewicz – TiP
Sp. z o.o.). Dyskusję panelową moderował Borys Czerniejewski.
Konferencja zakończyła się warsztatami Fundusze strukturalne
i Składanie wniosków.
W czasie pierwszej sesji plenarnej odbyła się konferencja
prasowa ministra M. Kleibera i organizatorów, a także wystawa
polskich ośrodków uczestniczących w programach unijnych.
W wystawie uczestniczyła między innymi Katedra Transportu Szynowego – Centrum Doskonałości TRANSMEC Politechniki Śląskiej w Katowicach.
sk
Odsłonięcie tablicy poświęconej pamięci
Profesora Czesława Jaworskiego
9 grudnia 2003 r. w galerii zasłużonych gmachu Wydziału Elektrotechniki i Elektroniki Politechniki Łódzkiej odsłonięto tablicę poświęconą pamięci Profesora zwyczajnego
dr. inż. Czesława Jaworskiego, ufundowaną z inicjatywy
Rady Wydziału. Uhonorowano w ten sposób wybitnego
naukowca, twórcę i wieloletniego kierownika Katedry Kolei Elektrycznych, niestrudzonego orędownika idei wielkiej elektryfikacji polskich kolei.
W uroczystości udział wzięli: J.M. Rektor Politechniki Łódzkiej
prof. dr hab. Jan Krysiński, dziekan i członkowie Rady Wydziału
Elektrotechniki i Elektroniki, prezesi i dyrektorzy firm sponsorujących oraz licznych przedsiębiorstw związanych z energetyką
i trakcją elektryczną, a także liczne grono absolwentów – wychowanków Profesora Jaworskiego. Uroczystość prowadził dyrektor
Instytutu Elektroenergetyki prof. dr hab. Maciej Pawlik, a wspomnienie o Prof. Czesławie Jaworskim wygłosił dr inż. Stanisław
Kubik.
Wykonanie tablicy wsparły finansowo: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne – Łódź Spółka z o.o., PKP Polskie Linie Kolejowe Spółka Akcyjna, PKP Energetyka Spółka z o.o., Zespół
Elektrociepłowni w Łodzi
Spółka Akcyjna, Zakład
Energetyczny Łódź Teren
Spółka Akcyjna.
q
94
1-2/2004
sylwetki
Profesor Czesław Jaworski
Profesor dr inż. Czesław Jaworski urodził się
w Warszawie 20 lipca 1905 r. W 1922 r.
ukończył z odznaczeniem gimnazjum humanistyczne w Zamościu. Studia na Wydziale
Elektrycznym Politechniki Warszawskiej
ukończył w 1933 r. pisząc pracę dyplomową
pod opieką prof. Romana Podoskiego zatytułowaną Projekt elektryfikacji linii Jabłonna –
Warszawa – Otwock. Nota bene linia Warszawa – Otwock była jedną z dwóch linii
zelektryfikowanych w węźle warszawskim
w pierwszej kolejności i oddanych do eksploatacji 15 grudnia 1936 r. Po studiach
podjął pracę na PKP. Odbył roczną praktykę
referendarską i prowadził budowę linii energetycznych, zasilających podstacje trakcyjne
elektryfikowanych linii kolejowych. Organizował i prowadził budowę pierwszej w węźle
warszawskim elektrowozowni i pełnił funkcję
jej naczelnika od 1937 r. do wybuchu wojny.
Od początku 1946 r. pracował jako dyrektor
techniczny Zakładów Jedwabiu Naturalnego
w Milanówku, a po utworzeniu – w sierpniu
1947 r. – Biura Elektryfikacji Kolei podjął
w nim pracę. Na zlecenie Biura Elektryfikacji
Kolei wykonał w następnym roku pracę zatytułowaną Teoria opłacalności trakcji elektrycznej i warunki jej rozwoju w Polsce. Nakreślił w niej śmiałą, lecz realną wizję
wielkiej elektryfikacji polskich kolei w perspektywie 20 lat, zakładającą zelektryfikowanie do końca 1968 r. 8250 km linii kolejowych z 80% przewozów w PKP. Uzasadnianie
ekonomicznej efektywności trakcji elektrycznej i uporczywa walka o zwiększanie tempa
elektryfikacji PKP stały się życiowym posłannictwem Profesora Jaworskiego.
Z Politechniką Łódzką związał się jako
naukowiec w 1949 r., obejmując kierownictwo Katedry Elektrotechniki Ogólnej na Wydziale Elektrycznym. W tym okresie wykładał
również w Politechnice Warszawskiej, gdzie
w 1950 r. zdobył stopień doktora nauk technicznych, po obronie pracy doktorskiej pod
tytułem O rentowności elektryfikacji kolei.
Dr inż. Czesław Jaworski rok później, w Katedrze Elektrotechniki Ogólnej Politechniki
Łódzkiej, utworzył Zakład Kolei Elektrycznych
i uruchomił specjalność kolejnictwa elektrycznego. Tytuł profesora nadzwyczajnego
otrzymał w 1954 r., a zwyczajnego – w 1972 r.
Staraniem Profesora Jaworskiego Zakład Kolei Elektrycznych przekształcił się w 1957 r.
w Katedrę Kolei Elektrycznych, którą Profesor
kierował nieprzerwanie do 1970 r. Po reorganizacji struktury Politechniki Łódzkiej został
kierownikiem Zespołu Trakcji Elektrycznej
w Instytucie Elektroenergetyki i pełnił tę
funkcję do przejścia na emeryturę.
Pasja naukowa Profesora Jaworskiego
ujawniła się już w czasie studiów. Przy pisaniu swojej pracy dyplomowej opracował
koncepcję maszyny analogowej, nazwanej
trasografem, służącej do wykonywania tak
zwanych przejazdów teoretycznych metodą
graficzną. Maszyna ta została rzeczywiście
zbudowana, lecz niemal 30 lat później.
W działalności naukowej Profesora można wyróżnić dwa nurty: badawczy, wynikający z jego głębokiej wiedzy i dociekliwości,
oraz propagatorski, u którego podstaw leżał
patriotyzm i niewzruszone przekonanie o korzyściach, jakie elektryfikacja kolei przyniesie polskiej gospodarce. Przekonanie to
oparte było na przesłankach technicznych
i wynikach gruntownej analizy ekonomicznej.
Te dwa nurty najpełniej zogniskowały się
w dwóch monografiach Profesora. Pierwszą
z nich jest wydana w 1956 r. Teoria trakcji
elektrycznej, stanowiąca ciągle aktualne i bogate kompendium wiedzy z tej dziedziny,
wzbogacone wieloma oryginalnymi dokonaniami Profesora. Na uwagę zasługują między
innymi: analiza warunków pracy silnika trakcyjnego, sposób obliczania jednostkowego
zużycia energii trakcyjnej, metodyka przejazdów teoretycznych, obliczanie prędkości
optymalnej pociągów różnych rodzajów
oraz zasady energooszczędnego prowadzenia pociągów. Druga monografia, napisana
w 1959 r., Progi opłacalności elektryfikacji
i dieselizacji PKP określa właściwe miejsce
trakcji elektrycznej na polskich kolejach.
Jest ona mniej znana, bowiem ówczesne
władze opatrzyły ją klauzulą poufności. Profesor uzasadnił w niej opłacalność elektryfikacji ponad 12 tys. km linii kolejowych sieci
PKP, skupiających ponad 90% przewozów,
oraz celowość i możliwość zakończenia tego
procesu w 1987 r. Jako wieloletni członek
Rady Techniczno-Ekonomicznej przy Ministrze Komunikacji oraz Rady Naukowej Centralnego Ośrodka Badań i Rozwoju Techniki
Kolejnictwa miał możliwość przekonywania
licznych oponentów do tej idei. Teraz miałby
Profesor Jaworski satysfakcję, że zakreślony
przez niego program docelowej elektryfikacji
polskich kolei został, choć z opóźnieniem
zrealizowany.
Zasługi Profesora Czesława Jaworskiego
w dziele wielkiej elektryfikacji sieci PKP Resort Komunikacji uczcił symbolicznie już
w 1988 r. odsłonięciem tablicy pamiątkowej
na budynku dworca Warszawa Śródmieście.
Tablica profesora Jaworskiego wisi vis a’vis
tablicy pamiątkowej innej wielkiej postaci –
profesora Romana Podoskiego, pioniera trakcji elektrycznej, któremu polskie koleje zawdzięczają odważny i trafny wybór systemu
3 kV prądu stałego, wówczas najnowocześniejszego na świecie.
Pamięć o dokonaniach Profesora Jaworskiego jest wciąż żywa w środowisku kolejowym. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników
Komunikacji z okazji 60-lecia trakcji elektrycznej PKP wybiło medal okolicznościowy
z wizerunkiem Profesora. Co dwa lata przyznawane są również nagrody SITK imienia
Profesora Jaworskiego za wybitne osiągnięcia na polu trakcji elektrycznej.
Profesor Czesław Jaworski zmarł 23
marca 1981 r. Na dziesięć miesięcy przed
Jego śmiercią, w tygodniku Polityka ukazał
się ostatni artykuł Profesora Moja wojna trzydziestoletnia. Bez porozumienia z Autorem,
redakcja opatrzyła ten artykuł rysunkiem Don
Kichota na koniu, dzierżącego w ręku ogromne pióro jako rycerską kopię. Profesor był
niezadowolony z tego żartu, uznając, że nie
licuje on z powagą treści artykułu. Dziś,
z perspektywy lat, rysunek ten wyraża symboliczną prawdę. Był to szlachetny rycerz
– rycerz nauki, do końca wierny swemu posłannictwu.
Stanisław Kubik
1-2/2004
95