zakładanie i rejestracja stowarzyszenia KRS

ZAKŁADANIE I REJESTRACJA STOWARZYSZEŃ
Stowarzyszenie nie ma narzuconych celów działań. Zarówno swoje cele, programy
działania, jak i struktury organizacyjne określa samodzielnie. Ponadto
stowarzyszenie uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Zmieniona
i ujednolicona ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach,
wprowadza regulacje prawne dotyczące tworzenia, celów, rodzajów i likwidacji
stowarzyszeń. W myśl art. 2 § 1 tej ustawy stowarzyszenie jest dobrowolnym,
samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.
Działalność stowarzyszenia jest oparta na pracy społecznej członków. Jednakże do
prowadzenia swych spraw (jak na przykład w kwestiach prawnych) stowarzyszenie
może zatrudniać pracowników.
Stowarzyszenie musi powołać co najmniej 15 pełnoprawnych osób, które
„uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski” (art. 9 ustawy).
W przypadku powoływania członków ważne jest, aby pamiętać, że osoba prawna
może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.
STATUT STOWARZYSZENIA
Statut stowarzyszenia jest to akt prawny
organizacyjną i sposób działania organizacji.
regulujący
zadania,
strukturę
W statucie stowarzyszenia powinny być określone w szczególności następujące
rzeczy:
 nazwa stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i
instytucji,
 teren działania i siedzibę stowarzyszenia,
 cele i sposoby ich realizacji,
 sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz
prawa i obowiązki członków,
 władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu
oraz ich kompetencje,
 sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań
majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał,
 sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek
członkowskich,
 zasady dokonywania zmian statutu,
 sposób rozwiązania się stowarzyszenia.
Zmiany w statucie mogą być dokonywane w Statucie w formie uchwały. Zmiany
powinny być zgłaszane do KRS.
UWAGA:
W przypadku,
kiedy
stowarzyszenie
decyduje
się
na
utworzenie
jednostki
1
organizacyjnej (jednostki terenowej) może tego dokonać, jednak i ona podlega
rejestracji.
Zgodnie z art. 20 § 1 zarząd terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia jest
obowiązany, w terminie 14 dni od chwili jej powołania, zawiadomić o tym organ
nadzorujący właściwy ze względu na siedzibę tej jednostki, podając skład zarządu i
adres siedziby jednostki. Powinien on również doręczyć statut stowarzyszenia.
W przypadku zmian w składzie zarządu, adresie siedziby terenowej jednostki
organizacyjnej stowarzyszenia bądź w statucie stowarzyszenia należy powiadomić o
tym organ nadzorujący w terminie 14 dni od zaistniałych zmian.
Ponadto zgodnie z art. 21 zarząd stowarzyszenia ma obowiązek niezwłocznie
zawiadomić sąd rejestrowy o zmianie statutu.
W sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje się
odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji stowarzyszenia.
Istnieje również możliwość założenia związku stowarzyszeń, w którego skład musza
wchodzić co najmniej trzy stowarzyszenia.
Należy nadmienić, że założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby
prawne. Jednak warunkiem jest, aby osoby prawne mające cele zarobkowe mogły
być jedynie członkami wspierającymi.
MAJĄTEK STOWARZYSZENIA
W art. 33. ustawy o stowarzyszeniach można odnaleźć listę źródeł, z których może
być tworzony majątek stowarzyszenia.
Powstaje on z:

składek członkowskich,

darowizn,

spadków,

zapisów,

dochodów z własnej działalności,

dochodów z majątku stowarzyszenia,

z ofiarności publicznej.
Jak wynika z powyższej listy oraz z prawa stowarzyszenie może przyjmować
darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej.
Ponadto stowarzyszenie zarejestrowane (a nie zwykłe) może prowadzić działalność
gospodarczą.
Dochód z tej działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów
2
statutowych. Nie może on stanowić okazję do wzbogacenia się członków
stowarzyszenia. Więc nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
Stowarzyszenie może otrzymywać również dotacje z funduszy wspierających
działalność różnych stowarzyszeń i organizacji, które mają określone cele.
ZEBRANIE ZAŁOŻYCIELSKIE
Pierwszym krokiem prowadzącym do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwołanie
zebrania założycielskiego. Na zebraniu założycielskim zostanie podjęta oficjalna
decyzja, czyli uchwała o powołaniu do życia stowarzyszenia.
Najpierw ustalamy termin zebrania oraz miejsce, w którym ma się odbyć. W
zebraniu musi wziąć udział co najmniej piętnaście osób – tym samym staną się one
członkami założycielami naszego stowarzyszenia. Dla pewności lepiej jest zaprosić
na zebranie kilka osób więcej niż wspomniane piętnaście, gdyby okazało się, że ktoś
z jakiejś przyczyny nie dotrze na zebranie. Nie obawiajmy się formalności
związanych z zebraniem założycielskim. Warto też wcześniej znaleźć osobę, która
sprawnie poprowadzi zebranie. Na zebraniu powołuje się tez władze stowarzyszenia,
czyli Zarząd i Komisję Rewizyjną, która będzie kontrolować pracę Zarządu. W myśl
art. 11. najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków.
To walne zebranie członków podejmuje uchwały w sprawach, w których statut nie
określa właściwości innych organów stowarzyszenia.
Oprócz projektu statutu trzeba przygotować wcześniej następujące
dokumenty: listę członków założycieli z danymi: imię i nazwisko; data i miejsce
urodzenia; adres zameldowania; własnoręczny podpis. Listę możemy mieć pełną lub
możemy ją uzupełnić o brakujące informacje przed zebraniem lub w trakcie.
Wygodnie jest, jeśli ta sama lista zawiera też oświadczenie członków założycieli o
posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni
praw obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy Prawo o stowarzyszeniach).
LISTA CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA-przykładowy wzór
My niżej podpisani założyciele Stowarzyszenia o nazwie…….. z siedzibą w….., obecni na
zebraniu założycielskim w dniu……, świadomi odpowiedzialności prawnej-oświadczamy, że
spełniamy warunki określone w art.3 ust 1 Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o
stowarzyszeniach
Imię
nazwisko
i Data i miejsce Miejsce
urodzenia
zamieszkania
Posiadam
Własnoręczny
obywatelstwo podpis
polskie
i
pełnię
praw
obywatelskich
3
UCHWAŁY
Uchwała o powołaniu organizacji
Uchwała nr 1
Zebrani w dniu ........................... 2007 r. w .............................. postanawiają
założyć
stowarzyszenie,
którego
pełna
nazwa
będzie
brzmieć:
Stowarzyszenie
..........................., z siedzibą w ................................................................
Uchwała została przyjęta przez zebranych jednogłośnie / Za uchwałą głosowało
............... osób.
Uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego
Uchwała nr 2
Zebrani zgłosili następujące kandydatury na członków Komitetu Założycielskiego:
1. ..............................
2. ..............................
3. .............................. itd.
W wyniku głosowania tajnego kandydaci do Komitetu Założycielskiego otrzymali
następujące ilości głosów:
1. .............................. ; 2. ......................... ; 3. .......................... itd.
Wobec tego członkami Komitetu Założycielskiego wybrani zostali:
1. ..............................
2. ..............................
3. ..............................
Założyciele Stowarzyszenia ..........................., z siedzibą .............................. przy
ulicy .............................., upoważniają członków Komitetu Założycielskiego w
wymienionym powyżej składzie do zarejestrowania Stowarzyszenia
........................... w Sądzie ................................... w ................................. .
4
Uchwała o wyborze Zarządu
Uchwała nr 3
Zebrani zgłosili następujące kandydatury na członków Zarządu Stowarzyszenia….
1. ……………
2. ……………
3. ……………
4. itd.
Wszyscy zgłoszeni kandydaci wyrazili zgodę na kandydowanie.
W wyniku głosowania tajnego kandydaci do Zarządu otrzymali następujące ilości
głosów:
1. ……………, 2. ……………, 3. ……………, 4. itd.
Wobec tego członkami Zarządu wybrani zostali:
1. ……………, 2. ……………
pełniąc funkcję:
Prezes Zarządu…….
Wiceprezes Zarządu…….
Założyciele Stowarzyszenia ……………, z siedzibą w …………… przy ulicy .
……………, upoważniają członków Zarządu Stowarzyszenia w wymienionym powyżej
składzie do zarejestrowania Stowarzyszenia …………… w Sądzie ……………w
…………… .
Uchwała o powołaniu Komisji Rewizyjnej
Uchwała nr 4
w sprawie powołania Komisji Rewizyjnej
§1
Stowarzyszenie…… powołuje Komisję Rewizyjną do kontroli prac Stowarzyszenia
określonych w Statucie.
§2
Ustala się następujący skład osobowy Komisji
1.
2.
3.
§3
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia
5
Proponowany, przykładowy przebieg zebrania założycielskiego:
 Przedstawienie celu zebrania oraz jego uczestników.
 Ustalenie sposobu głosowania i podejmowania uchwał.
 Wybór przewodniczącego (prowadzi spotkanie) i sekretarza (sporządza
protokół z zebrania) – kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni
przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym –
przechodzą osoby, które uzyskają najwięcej głosów.
 Podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia.
 Dyskusja nad statutem, zgłoszenie i ewentualne zatwierdzenie poprawek oraz
uwag.
 Zgłoszenie kandydatów i wybór KOMITETU ZAŁOŻYCIELSKIEGO (np. 3
osoby) stowarzyszenia w głosowaniu jawnym (podjęcie uchwały o wyborze
Komitetu Założycielskiego).
 Wybór władz stowarzyszenia: ZARZĄDU i organu kontroli wewnętrznej, np.
KOMISJI REWIZYJNEJ (podjęcie 2 uchwał o wyborze władz).
 Zamknięcie zebrania.
Na tym kończy się zebranie założycielskie. Komitet Założycielski, który bierze na
siebie formalności związane z rejestracją, musi teraz wypełnić właściwe formularze
oraz skompletować wymagane dokumenty i załączniki (art. 12).
POSTĘPOWANIE REJESTROWE W SĄDZIE
Od dnia 1 stycznia 2001 r. sądem właściwym dla rejestracji stowarzyszeń (także
fundacji) jest sąd rejonowy mający siedzibę w mieście będącym siedzibą wojewody
(sąd rejestrowy). Obejmuje on swoją właściwością obszar danego województwa.
W czasie procedury rejestracyjnej sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu
(wojewodzie lub staroście) odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami
dołączonymi do wniosku. Organowi nadzorującemu przysługuje prawo do
wypowiedzenia się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego
doręczenia, a także przystąpienie, za zgodą sądu, do postępowania jako
zainteresowany.
Sąd rejonowy zgodnie z art. 13. § 1 powinien niezwłocznie rozpoznać wniosek
o zarejestrowanie stowarzyszenia. Natomiast na rozstrzygnięcie sąd ma nie więcej
niż 3 miesiące licząc od dnia złożenia wniosku.
Zgodnie z art. 14 ustawy sąd rejestrowy może odmówić zarejestrowania
stowarzyszenia, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie.
Może się również zdarzyć i tak, że tylko niektóre kwestie budzą zastrzeżenie sądu
i może on wówczas przed wydaniem postanowienia o zarejestrowaniu
stowarzyszenia wyznaczyć w celu dokonania dodatkowych ustaleń posiedzenie
wyjaśniające. Na to posiedzenie wyjaśniające sąd rejestrowy wzywa uczestników
postępowania.
6
Kiedy statut jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania
określone
ustawą, to wówczas
sąd rejestrowy wydaje
postanowienie
o zarejestrowaniu stowarzyszenia.
Z chwilą wpisania stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego uzyskuje ono
osobowość prawną i może rozpocząć swą działalność.
O dokonaniu wpisu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego sąd rejestrowy
zawiadamia założycieli oraz organ nadzorujący, przesyłając jednocześnie temu
organowi statut stowarzyszenia.
Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) dotyczy tych podmiotów, na które przepisy ustaw
nakładają obowiązek takiego wpisu. KRS składa się m.in. z: rejestru
przedsiębiorców,
rejestru
stowarzyszeń,
innych
organizacji
społecznych
i zawodowych, fundacji. Rejestr jest jawny – każdy ma prawo dostępu do zawartych
w nim danych – za pośrednictwem Centralnej Informacji.
Przy KRS istnieje Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego, która ma
oddziały przy wszystkich sądach rejestrowych. Centralna Informacja wydaje
(odpłatnie) odpisy, wyciągi i zaświadczenia z Rejestru – mają one moc dokumentów
wydawanych przez sąd. Wniosek musi być złożony na specjalnym formularzu wraz
z załącznikami – formularzami oraz dokumentami:
FORMULARZE NIEZBĘDNE DO ZAREJESTROWANIA STOWARZYSZENIA
(Formularze są dostępne na stronie
http://www.ms.gov.pl/krs/krs_formularze.shtml)
KRS-W20* -Wniosek o rejestrację stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym
KRS-WA – Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne
KRS-WF – Założyciele lub fundatorzy (informacje o osobach wchodzących w skład
komitetu założycielskiego lub osobach zakładających organizację)
KRS-WK – Organy podmiotu – podajemy informacje o zarządzie i komisji rewizyjnej
(w dwóch załącznikach)
KRS-WI – Organizacje zrzeszone (załączamy, jeśli organizacja jest związkiem innych
organizacji np. związkiem stowarzyszeń)
KRS-WM – tylko gdy jednocześnie zgłaszana jest działalność gospodarcza
* UWAGA: W polu 47 formularza KRS-W20 wpisujemy organ sprawujący nadzór
(chodzi o nadzór zewnętrzny), czyli dla stowarzyszenia będzie to odpowiednio
starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu. Dla odróżnienia organem
nadzoru wewnętrznego w stowarzyszeniu jest np. Komisja Rewizyjna (uwzględniamy
jej skład w jednym z załączników KRS-WK).
Wniosek nie złożony na formularzu lub błędnie wypełniony podlega zwróceniu.
Dokumenty, które załączamy do wniosku:
 statut stowarzyszenia,
 protokół z zebrania,
 lista członków założycieli (co powinna zawierać patrz powyżej),
7

podjęte na zebraniu uchwały (opisywane powyżej: o powołaniu
organizacji; o wyborze Komitetu Założycielskiego; o wyborze Zarządu; o
wyborze organu kontroli wewnętrznej).
III. ETAPY REJESTRACJI STOWARZYSZENIA.
A) Członkowie Komitetu Założycielskiego muszą, w ciągu 7 dni od dnia zamknięcia
zebrania założycielskiego, złożyć wniosek o rejestrację w Krajowym Rejestrze
Sądowym wraz z wymaganymi dokumentami, we właściwym sądzie (art. 22 ustawy
o Krajowym Rejestrze Sądowym).
B) Sąd ma 3 miesiące (od dnia złożenia wniosku) na zarejestrowanie stowarzyszenia
(art. 13 ust.1) – oczywiście przy założeniu, że nie ma żadnych uchybień formalnych,
np. niekompletne dokumenty, źle wypełnione formularze, zastrzeżenia do treści
statutu. Wtedy oczekiwanie na zarejestrowanie może się przedłużyć. Sąd, przed
wydaniem postanowienia o rejestracji może też zwołać posiedzenie wyjaśniające (z
udziałem uczestników postępowania), jeśli uzna za niezbędne złożenie dodatkowych
wyjaśnień (art. 15). Sąd rejestrowy doręcza staroście (organ nadzorujący) odpis
wniosku o rejestrację wraz z załącznikami. Starosta ma 14 dni (licząc od dnia
doręczenia wniosku) na ustosunkowanie się do złożonego wniosku (art. 13 ust. 2).
Od dnia 1 stycznia 2001 r. stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą
wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Postanowienie o wpisie jest skuteczne i
wykonalne z chwilą wydania, tzn. sąd dokonuje wpisu w Krajowym Rejestrze
Sądowym niezwłocznie po wydaniu postanowienia.
Sąd rejestrowy zawiadamia założycieli i organ nadzorujący (przesyła mu też statut) o
wpisaniu stowarzyszenia do KRS (art. 17 ust.3).
8