Zmowy przetargowe

2013
Zmowy przetargowe
Ilustracja
Krzysztof Banach
Warszawa, 9 października 2013 r.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – informacje podstawowe
Istotą zmowy przetargowej jest rezygnacja uczestników z konkurowania
na rzecz współpracy przy składaniu ofert. W ten sposób zagwarantowują sobie
zyski, na ogół znacznie wyższe niż w sytuacji, gdyby musieli uczestniczyć
w rzeczywistej rywalizacji cenowej.
Zmowy
przetargowe,
podobnie
jak
inne
przypadki
niedozwolonych
porozumień, występują w wielu formach – różniących się skalą, metodą
wyłaniania zwycięzcy i podziału zysków, a także stopniem komplikacji.
Na kolejnych slajdach przedstawiono kilka często powtarzających się
schematów, przy czym należy pamiętać, że nie są to wszystkie formy, w jakich
występują na rynku zmowy przetargowe.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – przykładowe schematy
Rezygnacja z przetargu
Najprostsza forma zmowy przetargowej polega na rezygnacji uczestnika
bądź uczestników z udziału w przetargu. W ten sposób wygrywa go
przedsiębiorca z góry wybrany przez zmawiających się. Podobna forma
jest wycofywanie już złożonej oferty, niekiedy ocenionej przez
zamawiającego jako najkorzystniejsza.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – przykładowe schematy
Składanie ofert komplementarnych
Ta forma zmowy ma pozór rzeczywistej rywalizacji. Uczestnicy
składają oferty, lecz są one tak przygotowane, że wygrać może tylko
jedna z nich. Oferty pozostałych uczestników zmowy albo są mniej
korzystne, albo zawierają celowo poczynione błędy formalne. Niekiedy
zaś nie spełniają warunków umieszczonych przez zamawiającego
w specyfikacji zamówienia, nie dostarczają żądanych dokumentów itp.
Wszystko po to, by zwyciężył konkretny przedsiębiorca. Z tą formą
zmowy mamy do czynienia przy okazji przetargów, dla których
ważności konieczne jest, by wpłynęła więcej niż jedna oferta.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – przykładowe schematy
Rotacja ofert
Tu uczestnicy zmowy niejako dzielą między sobą kolejne przetargi.
Metoda przypisania zwycięzcy do konkretnego konkursu ofert może
być oparta na stałym bądź losowym schemacie. W ten sposób każdy
z uczestników na zmianę z innymi składa najkorzystniejszą, wcześniej
opracowaną ofertę.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – przykładowe schematy
Podział rynku
Niekiedy przedsiębiorcy zawiązują porozumienie, które polega na
uzgodnieniu, że każdy z nich bierze udział tylko w określonych
przetargach – na przykład organizowanych przez konkretne podmioty
lub mających miejsce na wyznaczonym terenie.
W rezultacie pewna firma może na przykład składać oferty na prace
budowlane tylko w jednym województwie, powstrzymując się od
udziału w przetargach ogłaszanych w województwach ościennych,
„przypisanych” innym uczestnikom zmowy.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – przykładowe schematy
Korzystania z potencjału podmiotów trzecich
Możliwość polegania przez wykonawców na potencjale podmiotów
trzecich (art. 26 ust. 2b ustawy Pzp) mimo iż przyczynia się do
zwiększenia liczby podmiotów biorących udział w przetargach, niesie
ze sobą znaczne ryzyko nadużywania go w celu ominięcia przepisów
zakazujących składania kilku ofert przez jednego przedsiębiorcę.
Istnieje bowiem ryzyko, że przedsiębiorca dysponujący wymaganym
potencjałem może złożyć własną ofertę a równolegle występować jako
udostępniający swój potencjał innym podmiotom.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Zmowy przetargowe – przykładowe schematy
Korzystania z potencjału podmiotów trzecich (cd)
Jednocześnie korzystanie z potencjału tego przedsiębiorcy może
w praktyce oznaczać, że zamówienie zostanie prawie w całości
zrealizowane przez udostępniającego potencjał.
W praktyce oznaczałoby to, iż ten sam przedsiębiorca złożył więcej niż
jedną ofertę co umożliwia manipulowanie wynikami przetargu.
W efekcie takiej praktyki dochodziłoby do sytuacji analogicznej do
zmowy przetargowej opartej na mechanizmie rozstawiania
i wycofywania ofert. Ponadto swój potencjał mogą udostępniać również
podmioty wykluczone z przetargów. W efekcie mogą one, korzystając
z pośrednictwa podstawionych „wykonawców” nadal startować
w przetargach.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Źródła informacji o zmowach przetargowych
Zmowy przetargowe, Warszawa 2009
http://www.uokik.gov.pl/download.php?plik=11132
Raport system zamówień publicznych a rozwój konkurencji w gospodarce,
(Warszawa, wrzesień 2013 r.)
http://www.uokik.gov.pl/download.php?plik=13822
Wzorzec zawiadomienia o podejrzeniu zmowy przetargowej
http://uokik.gov.pl/download.php?plik=13825
Warszawa, 09.10.2013 r.
Co robić w sytuacji podejrzenia, że uczestnicy przetargu działali
w zmowie?
Niekiedy, mimo zachowania przez organizatora wszelkich Środków
ostrożności, uczestnicy przetargu zawiązują zmowę.
W przypadku podejrzenia, że tak jest w istocie, należy:
- starannie dokumentować wszelkie istotne informacje (na przykład
dotyczące zachowania przedsiębiorców),
- nie dyskutować z podejrzewanymi o zmowę uczestnikami przetargu,
- rozważyć, czy procedura przetargowa powinna być kontynuowana,
- złożyć pisemne zawiadomienie do Prezesa UOKiK.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Wyrok z dnia 2 lipca 2012 r. o sygn. akt.: KIO 1287/12 dotyczący
odrzucenia oferty, jeżeli jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji
Zgodnie z treścią art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp zamawiający odrzuca ofertę
jeżeli jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu
przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ponadto w myśl art. 7 ustawy
Pzp zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równe traktowanie wykonawców.
Zdaniem Izby z powyższych przepisów ustawy należy wnioskować,
iż zamawiający na każdym etapie postępowania jest zobowiązany do
przestrzegania zasady uczciwej konkurencji, tak aby w konsekwencji mógł on
udzielić zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy.
Na zamawiającym ciąży obowiązek odrzucenia ofert, spełniających
przesłanki czynu nieuczciwej konkurencji.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Wzorzec zawiadomienia o podejrzeniu zmowy przetargowej –
wybrane informacje
Opis domniemanej zmowy przetargowej – przegląd treści wzorca
Przedstawienie dodatkowych okoliczności oraz dowodów bezpośrednich
lub pośrednich mogących wskazywać na zmowę przetargową, np.:
a) informacje na temat ofert przedsiębiorców, których dotyczy podejrzenie;
- treść ofert
- forma ofert
b) informacje na temat cech przedsiębiorców, których dotyczy podejrzenie;
c) informacje na temat zachowania przedsiębiorców, których dotyczy
podejrzenie;
d) porównanie zachowania przedsiębiorców, których dotyczy podejrzenie,
w danym przetargu do ich zachowań w innych procedurach przetargowych.
Warszawa, 09.10.2013 r.
Dziękuję za uwagę.
Krzysztof Banach
Instytucja Pośrednicząca PO RPW
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości