Ryzyko walutowe i zarządzanie nim

Transkrypt

Ryzyko walutowe i zarządzanie nim
1
Ryzyko walutowe i zarządzanie nim
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
2
Istota ryzyka walutowego
− Istota ryzyka walutowego sprowadza się do konieczności
„przewalutowania” należności i zobowiązań (pozycji bilansu banku)
wyrażonych w walutach obcych
− Ryzyko walutowe jest tym większe im większe są wartości pozycji
niedomkniętych w poszczególnych walutach oraz im większa jest
zmienność kursów poszczególnych walut
− Nie ma ryzyka walutowego gdy pozycje walutowe są domknięte
nawet wtedy, gdy zmienność kursów jest duża
− Ilość walut, jakimi obraca bank ma także wpływ (pośredni) na
rozmiary ryzyka, ponieważ pojawia się ryzyko operacyjne
− Ważnym aspektem ryzyka walutowego jest pojawianie się ryzyka
kontrahenta i ryzyka rozliczenia transakcji
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
3
Międzynarodowy efekt Fischera
Wysoka stopa procentowa w kraju A
wzrost opłacalności eksportu,
spadek importu, nadwyżka w
bilansie płatniczym i handlowym
napływ zagranicznego kapitału
spekulacyjnego, powodujący
wzrost popytu na walutę kraju
A
Deprecjacja waluty kraju A
Aprecjacja waluty kraju A
odpływ kapitału spekulacyjnego
powodujący spadek popytu na walutę
kraju A
wzrost opłacalności importu,
spadek eksportu, deficyt bilansu
płatniczego i handlowego
Spadek stóp procentowych w kraju A
Żródło: opracowanie własne na podstawie: R. E. Hall, Makroekonomia, PWN, Warszawa 1997, ss. 356-360.
Aprecjacja jest to zjawisko polegające na wzroście wartości pieniądza krajowego względem walut obcych, a
deprecjacja związana jest ze spadkiem wartości pieniądza krajowego(waluty).
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
4
Klasyczna sytuacja
Należności
Zobowiązania
1 Euro = 4 zł
2500 euro → 10 000 zł
1500 euro → 6000 zł
różnica = 4000 zł
1 Euro = 5 zł
2500 euro → 12 500 zł
1500 euro → 7500 zł
różnica = 5000 zł
zysk = 1000 zł
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Należności w
walucie (i)
Pozycja krótka
(short position)
Należności w
walucie (i)
Pozycja
zamknięta
(close position)
Należności w
walucie (i)
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
>
Zobowiązania w
w walucie (i)
Zobowiązania w
w walucie (i)
=
Pozycja długa
(long position)
>
5
Pozycje jakie bank może mieć w
poszczególnych walutach (pozycje
indywidualne)
Zobowiązania w
w walucie (i)
6
Pozycja /
zmiana
kursu
Podsumowując
Wzrost kursu wymiany
waluty zagranicznej
Spadek kursu wymiany
waluty zagranicznej
Długa
Wzrost dochodu
Zysk
Spadek dochodu
Strata
Krótka
Wzrost strat
Strata
Zmniejszenie strat
Zysk-korzyść
Brak dochodu; brak strat
Brak dochodu; brak strat
Zamknięta
(domknięta)
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
7
Są także łączne pozycje dla walut łącznie (dla
banku ogółem)
Suma wszystkich pozycji
długich
-
Suma wszystkich pozycji
krótkich
Pozycja globalna banku walutach obcych (długa lub krótka)
Suma wartości bezwzględnych pozycji walutowych długich i
krótkich we wszystkich walutach
Pozycja całkowita banku w walutach obcych
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
8
Struktura wymogów kapitałowych z tytułu
ryzyka finansowego
− pośrednio jest wykres zawiera odpowiedź na pytanie jakie ryzyko
najbardziej zagraża bankom w Polsce
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
9
Struktura wymogów kapitałowych z tytułu
ryzyka rynkowego w 2004 i w 09.2006 r.
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
10
Pozycje krótkie i długie w walutach obcych
(dane niestety tylko za lata 2003 – 2004)
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
11
Pozycja globalna i całkowita banków
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
12
Ewolucja zagrożenia ze strony ryzyka stopy
procentowej
− Stopy procentowe spadają
− Marża banków pozostaje bez zmian
− Ryzyko zmian stóp procentowych
przerzucane jest na klientów
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
13
Co dalej z ryzykiem walutowym
− rozwój eksportu, wyjazdy Polaków zagranicę, inwestycje kapitału
zagranicznego w Polsce, środki unijne, wzrost kurs euro jest dla
korzystających z wymienionych zjawisk bardzo korzystny
− wzrost kursu euro jest niekorzystny tylko dla eksporterów do strefy
USD oraz dla importerów
− boom na walutowe kredyty mieszkaniowe
− perspektywa przyjęcia euro odsuwa się w czasie poza Euro2012
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
14
Transakcje rynku walutowego forex
− Jak wpłynęło na sytuację forex’a wejście Polski do UE ?
−
−
−
−
−
−
Transakcje kasowe
Transakcje terminowego zakupu walut
Transakcje lokacyjne
Transakcje typu swap (walutowy ale i procentowy)
Transakcje opcyjne
Kontrakty futures
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
15
STRATEGIE DZIAŁANIA W ZARZĄDZANIU
RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ
A. Faza niskiej stopy
− ograniczyć kredyty o stałej stopie
− zwiększyć zadłużenie długoterminowe
− skrócić terminy płatności inwestycji
− wydłużyć terminy płatności zasobów finansowych
B. Faza wysokiej stopy
− skrócić terminy płatności zasobów finansowych
− wydłużyć terminy płatności inwestycji
− rozszerzyć kredyty o stałej stopie
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
16
STRATEGIE DZIAŁANIA W ZARZĄDZANIU RYZYKIEM STOPY
PROCENTOWEJ
Instrumenty finansowe/
fazy stopy procentowej
Fazy stopy zmian wysokości stopy procentowej
NISKA
ROSNĄCA
WYSOKA
MALEJĄCA
Depozyty o stałym
oprocentowaniu
Przyjmowanie
Przyjmowanie
Wypłata
depozytów
Wypłata
depozytów
Depozyty o zmiennym
oprocentowaniu
Spłata
Spłata
Przyjmowani
e
Przyjmowanie
Kredyty o stałym
oprocentowaniu
Egzekwowanie
spłaty
Udzielanie
kredytów
Udzielanie
kredytów
Egzekwowanie
spłaty
Kredyty o zmiennym
oprocentowaniu
Udzielanie
kredytów
Egzekwowanie
spłaty
Egzekwowani
e spłaty
Udzielanie
kredytów
Instrumenty rynku
kapitałowego
Sprzedaż po
maksymalnej
cenie
Wstrzymywani
e się z zakupem
Zakup po
minimalnej
cenie
Utrzymywanie
składu portfela
Instrumenty rynku pieniężnego
(instrumenty o stałym
oprocentowaniu)
Sprzedaż
Sprzedaż
ZAKUP
ZAKUP
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
17
PRZEDSIĘWZIĘCIA OGRANICZAJĄCE RYZYKO STOPY
PROCENTOWEJ
− ustalanie i nieprzekraczanie odpowiednich limitów
− zmiana struktury aktywów i pasywów ze względu na terminy
przeszacowania,
− zawieranie umów z klauzulą zmiany oprocentowania,
− wykorzystanie instrumentów rynku pieniężnego,
− wykorzystanie nowych instrumentów finansowych np. Forward Rate
Agreement, Interest Rate Futures, swapy odsetkowe, transakcje CAP,
FLOOR,COLLAR.
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
18
LIMITY RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ
− udziału pozycji wrażliwych na wahania stóp procentowych w sumie
bilansowej
− udziału pozycji wrażliwych na wahania stóp procentowych w danych
przedziałach czasowych
− udziału papierów wartościowych o stałej stopie procentowej
− dopuszczalnej wielkości luki w danych przedziałach czasowych
− dopuszczalnej wielkości luki w relacji do dochodów z odsetek
− dopuszczalnej wielkości luki w relacji do sumy bilansowej
− maksymalnej róznicy między duracja aktywów i pasywów
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
19
Transakcja
Charakterystyka
FRA
Umowa, w której zostaje ustalona stopa procentowa od okreslonej
mininalnej wartosci kapitału, obowiązująca w uzgodnionym czasie w
przyszłosci
IRF
Umowa kupna lub sprzedazy określonego z punktu widzenia
oprocentowania i czasu instrumentu finansowego (np. papieru
wartościowego o stałej stopie procentowej) według z góry ustalonego
kursu w uzgodnionym standardowym terminie w przyszłości
SWAP
CAP
FLOOR
COLLAR
Wymiana płatności odsetkowych wyrażonych w jednej walucie
między dwoma partnerami
Umowa, zgodnie z którą w przypadku wzrostu ustalonego w umowie
rodzaju stopy procentowej powyzej okreslonej wartości sprzedający
zwróci jego nabywcy różnicę odsetek dla przyjetej w umowie wielkości
kapitału
Umowa, zgodnie z która w przypadku spadku ustalonego w umowie
rodzaju stopy procentowej ponizej określonej wartości sprzedający
wypłaci jego nabywcy różnicę odsetek dla przyjetej w umowie wielkosci
kapitału
Kombinacja CAP I FLOOR, nazywana Interest Rate Agreement
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
20
dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu
Dziękuję