POJĘCIE I ZAKRES TOWAROZNAWSTWA Towaroznawstwo

ZAKRES TOWAROZNAWSTWA
1. Istota i cel i zakres towaroznawstwa towaroznawstwo jako nauka interdyscyplinarna;
2. Podział towaroznawstwa - towaroznawstwo
przemysłowe i spożywcze;
3. Towary - właściwości, klasyfikacje, zasady znakowania,
analiza cyklu życia, gospodarka opakowalnicza;
4. Jakość towarów - cechy jakościowe, czynniki
determinujące jakość, badanie, ocena i kontrola jakości;
5. Konsument jako punkt wyjścia dla kształtowania
i analizy jakości towarów - badanie oczekiwań i zachowań
klientów zewnętrznych i wewnętrznych, prawa
i obowiązki konsumenta oraz sprzedawcy, polityka
ochrony konsumenta Unii Europejskiej, gwarancje
i procedury reklamacyjne;
6. Systemy zarządzania jakością;
7. Normalizacja i certyfikacja - systemy
normalizacji i certyfikacji w Unii Europejskiej,
normy - budowa, klasyfikacja i numeracja,
organizacje normalizacyjne;
8. Logistyka, transport i magazynowanie
towarów, znakowanie;
9. Nowe trendy w towaroznawstwie społeczna odpowiedzialność biznesu jako
narzędzie różnicowania towarów na rynku.
POJĘCIE I ZAKRES TOWAROZNAWSTWA
Towaroznawstwo - dogłębne znawstwo, czyli
znajomośd towarów.
Towary - różnego rodzaju dobra, które są na
ogół dostępne na rynku i zaspokajają większośd
różnorodnych potrzeb człowieka.
POJĘCIE I ZAKRES TOWAROZNAWSTWA
Jak definiowad towaroznawstwo?
-
różnorodnośd problematyki towaroznawczej –
interdyscyplinarnośd;
- bardzo szybki rozwój - coraz to nowe obszary;
- z jednej strony rozległa dziedzina wiedzy i nauki,
a z drugiej - bardzo ważna wiedza praktyczna.
DEFINICJA TOWAROZNAWSTWA
Ogólna definicja towaroznawstwa:
„Nauka, obejmująca ogół wiadomości o towarach”.
Według Mieczysława Mysony:
„Towaroznawstwo jest rozległą dziedziną wiedzy, której
przedmiotem poznania jest towar”.
W szerszym ujęciu Towaroznawstwo definiowane jest jako:
„Nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania
i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących
na ich jakość i wartość użytkową, właściwym
kształtowaniu jakości produktów w sferach
przedprodukcyjnej, produkcji i poprodukcyjnej”.
ZNACZENIE I ROZWÓJ NAUKI O TOWARACH
Okres poprzedzający rewolucje przemysłową towaroznawstwo encyklopedyczne - gromadzenie
możliwie szerokiej wiedzy o towarach;
Podboje krajów zamorskich i tworzenie kolonii napływ do Europy nowych nieznanych wcześniej surowców
i towarów - towaroznawstwo surowcowe - badanie
i ocena przydatności przewożonych surowców;
Rewolucja przemysłowa - towaroznawstwo
technologiczne - powiązania towaroznawstwa z technologią
produkcji;
ZNACZENIE I ROZWÓJ NAUKI O TOWARACH
Rewolucja naukowo-techniczna - zmiany sposobu
patrzenia i podchodzenia do rozwiązywania zagadnień
dotyczących jakości towaru, a także zagadnień logistycznych
i ekologicznych;
Okres gospodarki rynkowej: dynamiczny rozwój koncepcji
marketingowych, nowoczesne systemy zarządzania - zarządzanie
jakością, szybki rozwój produkcji towarowej i jej gwałtowna
dywersyfikacja;
Nowoczesne towaroznawstwo strategiczne - ujmujące
wiedzę o towarach nie opisowo, lecz problemowo i procesowo,
z uwzględnieniem jego kompleksowości zależnie od wyzwań
czasu i stawianych przed nim zadań.
Współcześnie towaroznawstwo - nauka o jakości
Współcześnie towaroznawstwo w coraz większym
stopniu postrzegane jest przede wszystkim jako nauka
o jakości.
W tym ujęciu dotyczy ono:
- jakości z perspektywy konsumenta,
- projektowania jakości - punkt widzenia producenta,
- zarządzania jakością i oceny jakości produktów,
- zmian relacji konsument – producent.
W towaroznawstwie oczekiwania konsumentów
wyrażane są poprzez zdefiniowanie parametrów
jakościowych i technologicznych.
Współczesne towaroznawstwo jest też ściśle
związane z marketingiem i sprzedażą.
Poprzez znajomość natury wyrobów i analizę
rynku pozwala:
- określić nowe trendy ciągłego, jakościowego
rozwoju produktu;
- umożliwia wgląd i ingerencję we wszystkie
możliwe typy relacji pomiędzy towarem,
a konsumentem, producentem
i handlowcem.
DLACZEGO TOWAROZNAWSTWO JEST TAK
WAŻNE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE?
Od początku 21 stulecia rozwój cywilizacji doprowadził do
pokrycia powierzchni całej planety Ziemia śmieciami.
W roku 2105 ludnośd ewakuowano na luksusowe
kosmiczne liniowce pasażerskie – Aksjomaty, na których
życie miało byd łatwe, przyjemne, nie wymagające wysiłku.
Roboty klasy WALL-E miały wszystko posprzątad i w ciągu
pięciu lat uczynid Ziemię zdatną do życia. Plan upadł, kiedy
Ziemię uznano za zbyt zatrutą i ludzkośd musiała pozostad
w kosmosie na kolejne siedem stuleci.
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Jak daleko jesteśmy od takiej wizji świata?
Film animowany „Wall-e” Pixar Animation Studios i Walt Disney Pictures 2008
Czy wygodniej, łatwiej, szybciej zawsze oznacza lepiej?
Co zrobid, aby taka wizja świata pozostała jedynie
bajkową fikcją?
Jaka jest rola towaroznawstwa w pokonywaniu wyzwao
współczesnego świata?
Aby wizja świata z filmów fantastycznych pozostała
fikcją, musimy umieć ocenić jakość ogromnej ilości
otaczających nas towarów i wybrać te dobre, zdrowe
i bezpieczne.
Kluczowa staje się więc umiejętność oceny,
a następnie wyboru tych produktów, które:
- spełniają oczekiwania konsumentów;
- są uzasadnione ekonomicznie - z punktu widzenia
producentów;
- nie szkodzą długofalowym interesom społecznym
i środowiskowym.
W ustawie Prawo ochrony
środowiska z dnia 27 kwietnia
2001 roku zapisano definicję
zrównoważonego rozwoju.
Zgodnie z art. 3 pkt 13 ustawy o ochronie
środowiska ochrona polega, przede wszystkim
na:
•
racjonalnym kształtowaniu środowiska
i gospodarowaniu jego zasobami zgodnie
z zasadą zrównoważonego rozwoju;
• przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom;
• przywracaniu elementów przyrodniczych
do stanu właściwego.
http://www.tvr24.pl/wiadomosc-Koalicja_Klimatyczna
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ
-
to rozwój
społeczno-gospodarczy, w którym następuje
proces integrowania działań politycznych,
gospodarczych i społecznych, z zachowaniem
równowagi przyrodniczej oraz trwałości
podstawowych procesów przyrodniczych w celu:
zagwarantowania możliwości zaspokajania
podstawowych potrzeb poszczególnych
społeczności lub obywateli zarówno
współczesnego pokolenia, jak i przyszłych
pokoleń.
2
1
4
3
1. Sfera społeczna
3. Sfera środowiskowa
2. Sfera gospodarcza
4. Ekorozwój
Główne zasady rozwoju
zrównoważonego
1. Stała ochrona środowiska przyrodniczego
w różnorodności flory i fauny;
2. Zachowanie równowagi ekosystemów, jaką
jest homeostaza, w samoodtwarzaniu się
zasobów odnawialnych;
3. Efektywne użytkowanie zasobów
nieodnawialnych i dążenie do ich
zastępowania zasobami odnawialnymi;
4. Eliminowanie w działalności gospodarczej
substancji niebezpiecznych i toksycznych;
5. Przy wprowadzaniu limitów w korzystaniu
ze środowiska, zapewnienie podmiotom
gospodarczym możliwości uczestniczenia
w uczciwej konkurencji na rynku produktów;
6. Uspołecznienie procesów podejmowania
decyzji dotyczących, zwłaszcza lokalnego
środowiska zgodnie z Ustawą o dostępie do
informacji o środowisku.
7. Zapewnienie społeczeństwu poczucia
bezpieczeństwa ekologicznego w zachowaniu
zdrowia fizycznego, psychicznego,
społecznego i tworzeniu warunków do
kultywowania oraz rozwoju więzi rodzinnych
i lokalnych.
https://www.google.pl/search?q=zasady+rozwoju
Zrównoważony rozwój to rozwój, który zaspokaja potrzeby
teraźniejszości, bez narażania na szwank zdolności przyszłych
pokoleń do zaspokajania ich własnych potrzeb.
http://www.bantex.com.pl/hamelinpl/index.php/wartoscihamelin.html
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
DLACZEGO TOWAROZNAWSTWO JEST TAK
WAŻNE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE?
Wyzwaniem staje się poszukiwanie, ocena i wybór
alternatywnych rozwiązań - produktów
Alternatywą dla konwencjonalnych materiałów polimerowych są
biodegradowalne materiały polimerowe, które ulegają
całkowitemu rozkładowi pod wpływem naturalnych czynników
fizycznych, chemicznych oraz biologicznych, np. działania
mikroorganizmów (grzyby, bakterie), czy organizmów wyższych
(owady), a ich produkty rozkładu ulegają samozniszczeniu.
Są więc zagospodarowane przez przyrodę i nie
zagrażają środowisku.
Znanymi polimerami termoplastycznymi, które ulegają
całkowitej biodegradacji w warunkach naturalnych, są poliestry
alifatyczne np. tzw. kwas mlekowy.
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
W społeczeństwie konsumpcyjnym najważniejszymi
zasadami są zarabianie pieniędzy i wydawanie
pieniędzy.
Wpływa to na kształtowanie się nowych wzorów
zachowań oraz zmiany stylu życia.
Konsumpcja wyznacza pozycję społeczną,
a posiadane przedmioty kształtują obraz
i wizerunek jednostek.
DEKONSUMPCJA - świadome ograniczanie
spożycia (ograniczanie osiągniętego poziomu
konsumpcji, przy wzroście świadomości
prozdrowotnej i prośrodowiskowej).
Ograniczenie ilościowe konsumpcji:
na rzecz zwiększenia aspiracji jakościowych
z powodu znużenia i rozczarowania wysokim
poziomem konsumpcji - świadomością potrzeby
jej racjonalizacji.
Obniżeniem się rangi konsumpcji w systemie
wartości człowieka „człowiek nie żyje, aby konsumować
ale konsumuje aby żyć”.
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Szybkie jedzenie
-
Szybka moda/zakupy -
Wolne
Przemyślane
„Makdonaldyzacja społeczeństwa”
https://www.google.pl/search?q=makdonaldyzacji+spo%C5%82ecze%C5%84stwa&source
Cena cywilizacyjnego postępu
Szybko żyjemy, jemy w biegu
i ekspresowo tyjemy.
Polacy już tyją i chorują
w amerykańskim stylu.
Szybka żywność (Fast food”)
kusi dostępnością, ale szkodzi
bylejakością.
http://zdrowo-zakreceni.pl
Fast food - „szybka żywność”
Fenomen: smakuje identycznie w każdym
zakątku świata.
Jedzenie Fast foodów uzależnia, m.in. ze
względu na dużą ilość cukrów i tłuszczu,
powoduje wydzielanie hormonów szczęścia
(endorfiny).
Przyzwyczajamy się do charakterystycznego
smaku, do tzw. pustych kalorii.
Towar i sposoby jego definiowania
„Wszystkie ruchome, realnie istniejące dobra materialne,
posiadające wartość wymienną, a więc
i cenę, które z tego powodu są lub mogłyby stać się
przedmiotem handlu”
„Towar jest to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do
sprzedaży. Dzięki swym właściwościom jest użyteczny,
gdyż zaspokaja potrzeby materialne i niematerialne
człowieka. Towar musi mieć odpowiednią postać
handlową i cenę; posiada wartość i wartość użytkową”.
J. Holzl
Towar – wartość użytkowa i wymienna
Wartość użytkowa - zdolność zaspokajania
potrzeb;
Wartość wymienna - wyrażona w pieniądzu
czyli cena;
Wartość wymienna towaru jest pochodną
jego wartości użytkowej
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Dobro w sensie zbliżonym do pojęcia towar
• Dobra powszechnego użytku – produkty
nabywane często, zazwyczaj pod wpływem
nawyku lub impulsu np. pieczywo, cukier,
mąka, środki higieny osobistej itp..
• Dobra trwałego użytku – produkty, które mogą
być używane wielokrotnie, charakteryzują się
długim okresem użytkowania, wysoką ceną
jednostkową i małą częstotliwością zakupu.
Podział produktów konsumpcyjnych ze względu na
częstotliwość zakupów:
1. produkty częstego zakupu, czyli produkty nabywane
często, bez namysłu i porównywania ich z innymi ofertami,
przeważnie są dość tanie i szeroko dostępne (promocja).
2. produkty wybieralne są kupowane rzadziej i w ich zakup
konsumenci wkładają więcej wysiłku i czasu, aby porównać
różne dostępne oferty. Przykładem jest odzież, samochody.
3. produkty specjalne, będą to dobra o unikalnych cechach,
o silnej identyfikacji marki, przy ich zakupie konsumenci muszą
podjąć dodatkowy wysiłek. Na przykład szczególne marki
samochodów.
4. produkty niepostrzegane, produkty których konsument
nie zna albo po prostu nie myśli o ich zakupie. Są to głównie
innowacje na rynku.
Wprowadzania towaru
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
WYRÓB A TOWAR
Wyrób to końcowy efekt określonego procesu
produkcyjnego.
Proces - zbiór zadań wzajemnie powiązanych lub
wzajemnie oddziałujących, które przekształcają wejścia
w wyjścia.
W tym sensie wyrobem jest każda usługa np.
transport, wytwór intelektualny np. program
komputerowy, przedmiot materialny np. (krzesło, stół),
a także materiały przetworzone (np. paliwa).
Wyrób materialny przeznaczony do sprzedaży staje
się towarem.
Wyrób - asortyment towarowy
Pojęcie wyrób jest niekiedy używane
zamiennie z pojęciem produkt, np.:
Wyroby chemii gospodarczej
Wyroby czekoladopodobne
Wyroby jubilerskie
Wyroby włókiennicze
Wyroby ceramiczne
Wyroby gumowe
Wyroby żeliwne
Wyroby dziewiarskie
Wyroby a artykuły
Artykuł w odniesieniu do towarów to określenie
wskazujące na ich rodzaj - typ,
Pojęcie to używane jest w odniesieniu do towarów
w zestawach asortymentowych. Pojawia się często
w katalogach i ofertach handlowych, jak również
w oznaczaniu towarów kodami kreskowymi, np.:
Artykuły przemysłowe
Artykuły poligraficzne
Artykuły higieniczne itd..
Dyferencjacja, dywersyfikacja,
uniwersalizacja towarów
Dyferencjacja (tac. Differentia - różnica) - proces,
czynność lub rezultat różnicowania.
Dyferencjacja produktu - jego różnicowanie zarówno
pod względem fizycznym (faktycznym), jak i pozornym
mające podłoże psychiczne wyłącznie w wyobraźni
kupującego, np. poprzez opakowanie, promocje, usługi,
miejsce zakupu itd.
Dyferencjacja, dywersyfikacja,
uniwersalizacja towarów
Dywersyfikacja (łac. diversus) - mający różny
kierunek, w różne strony skierowany - czynność
lub proces prowadzący do wzrostu.
Różnorodności produktów lub zakładów
produkcyjnych.
Dywersyfikacja to jedna ze strategii
asortymentyzacji
Dyferencjacja, dywersyfikacja,
uniwersalizacja towarów
Uniwersalizacja - to strategia asortymentacji
odnosząca się przede wszystkim do obiektów
wielkopowierzchniowych, które poprzez bardzo
rozbudowaną ofertę asortymentową i unifikacje tej
oferty starają się zaspokajać możliwie największą
liczbę potrzeb i kierują ją do jak największego
grona odbiorców.
Łączenie towarów posiadających wspólne
cechy w grupy, wprowadza ład w obrocie
handlowym i ułatwia tworzenie zestawów
asortymentowych.
Asortyment - celowo dobrany zestaw
wyrobów wykazujący określone cechy wspólne
wynikające, bądź z podobieństwa użytych
surowców, procesu technologicznego, sposobu
wykończenia, bądź przydatności do
zaspokajania określonych potrzeb.
UWAGA
Asortyment stanowi zawsze zestaw towarów, a nie pojedynczy towar !!
Asortyment produkcyjny - zestaw towarów wytwarzanych przez zakład
produkcyjny. Powstaje w wyniku działalności prowadzonej przez jednego
producenta i jest bardziej jednorodny, jest najczęściej ograniczony pod
względem ilości odmian i rodzajów towarów ze względu na możliwości
produkcyjne wytwórcy.
Asortyment handlowy - zestaw towarów oferowanych do sprzedaży
przez jednostkę handlową - jest celowo dobierany, kompletowany w taki
sposób, aby najpełniej zaspokoić potrzeby klientów jednostki handlowej.
Asortyment ten tworzą najczęściej towary pochodzące od różnych
producentów, dzięki temu klient może dokonywać wyboru pomiędzy
zróżnicowanymi towarami.
Asortyment branżowy - zestaw towarów określonej branży.
Poszczególne elementy składające się na asortyment to sortymenty
Asortyment handlowy składa się z towarów
tworzących:
branżę towarową,
grupę towarową,
podgrupę towarową,
artykuły.
Branża towarowa - to ogół towarów zaspokajających
te same potrzeby, pochodzących z tej samej gałęzi
produkcji, na ogół wytworzonych z tych samych
surowców np.:
branża spożywcza,
branża odzieżowa,
branża przemysłu mięsnego.
Artykuł - to najmniejszy element asortymentu
handlowego.
Artykuły różnią się pomiędzy sobą:
rodzajem, modelami, fasonami, odmianami,
gatunkiem, rozmiarem, kolorem, marką.
Artykuły łączy jednak wspólne przeznaczenie lub
rodzaj zastosowanego surowca np. artykuły papiernicze,
kosmetyczne, higieniczne.
Artykuł, jakim są np. peleryny może występować
w różnych kolorach, rozmiarach, fasonach, gatunku,
z różnych surowców włókienniczych od różnych
producentów.
Asortyment
Ilość rodzajów produktów oferowanych w placówce
handlowej stanowi o szerokości asortymentu:
szeroki i wąski.
Liczba typów produktów w ramach jednego rodzaju
produktu charakteryzuje głębokość asortymentu:
głęboki i płytki.
Klasyfikacja towarów
Kryteria klasyfikacji towarów:
1. specyfika zaspokajania potrzeb:
- konsumpcyjne (zaspokajanie indywidualnych potrzeb
jednostki),
- przemysłowe (potrzeby przedsiębiorstw).
2. pochodzenie: krajowe i zagraniczne.
3. funkcje, jakie spełniają w procesie produkcyjnym:
- surowce i materiały,
- półfabrykaty czyli wyroby częściowo przetworzone,
- wyroby gotowe.
4. sposób użytkowania:
- przemysłowe, powszechnego użytku (pralki),
- zaopatrzenia technicznego (maszyny),
- spożywcze.
5. właściwości:
- towary w różnych gałęziach przemysłu (przemysł spożywczy,
hutniczy, papierniczy...);
6. sposobu dokonywania zakupu:
- nabywane bez większego zastanowienia,
- wymagające większego zastanowienia,
- warte dokonania wysiłku w celu ich pozyskania;
7. udziału człowieka w procesie wytwarzania:
- kopaliny czyli produkty, które powstały w skorupie ziemskiej
bez udziału człowieka (rudy, węgiel, gaz ziemny, ropa naftowa),
- towary do otrzymania których człowiek wykorzystuje rośliny
i zwierzęta (płody rolne, produkty zwierzęce),
- towary, w których udział człowieka jest decydujący (jedwab
sztuczny, komputery);
8. wielkości dostaw:
- drobnica lub towary masowe,
- hurt lub detal.
Obecnie w obrocie towarowym stosuje się indeksy
materiałowe, które służą uszczegółowieniu klasyfikacji
i usprawnieniu obrotu towarowego.
Dzięki indeksom materiałowym łatwiej zamawiać
towary, realizować dostawę i rozliczenie zgodnie
z życzeniem klienta.
Dość powszechną praktyką stosowaną przez
producentów jest publikowanie katalogów wyrobów,
w których każdy towar oznaczony jest indeksem.
Klienci posługując się tylko indeksami towarowymi,
mogą określić rodzaj, gatunek, jakość, kolor, rozmiar
towaru, jaki chcą zamówić.
Takie oznaczanie i klasyfikowanie towarów
niezwykle usprawnia obrót towarowy.
ZAKRES PKWiU 2008
Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2008)
jest klasyfikacją produktów pochodzenia krajowego oraz
z importu, przy czym:
pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi;
pod pojęciem wyrobów rozumie się surowce,
półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części tych
wyrobów - o ile występują w obrocie,
pod pojęciem usług rozumie się:
wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych
prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, tzn. usługi dla
celów produkcji, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych,
wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki
narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów
konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej.
Zharmonizowany system klasyfikacji - klasyfikacja celna
Wykorzystywany głównie do klasyfikacji narodowej produktów
i gromadzenia statystyk dotyczących globalnego handlu.
Na numer HS składa się 6 cyfr.
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013
Czym jest kod kreskowy?
Kod kreskowy jest swego rodzaju
identyfikatorem, pozwalającym na szybkie
otrzymanie potrzebnych danych.
Rzadko sam w sobie zawiera istotną dla
jego użytkownika informację.
Dane zawarte w samym kodzie kreskowym są
tylko ciągiem znaków, któremu w odpowiedniej
bazie danych przyporządkowane są pewne
Informacje.
Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013