Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny

19. S I A R K A
Od kilku lat obserwuje się w gospodarce światowej radykalny spadek wydobycia siarki
rodzimej, który związany jest z odzyskiwaniem siarki z zasiarczonych złóŜ gazu ziemnego i
ropy naftowej. W Polsce udokumentowano cztery złoŜa zasiarczonej ropy naftowej i gazu
ziemnego, o łącznych zasobach 822 tys. t siarki. Odzysk jej prowadzony jest na złoŜach Zielin,
BMB, Cychry oraz okresowo ze złoŜa Górzyca. W gospodarce krajowej siarka z tych złóŜ ma
minimalne znaczenie.
Siarka rodzima jest produktem ekshalacji wulkanicznych, jednak w większości powstaje
w wyniku redukcji siarczanów (głównie gipsu i anhydrytu) przy współudziale bakterii i
węglowodorów.
ZłoŜa siarki rodzimej występują w zapadlisku przedkarpackim w obrębie osadów
chemicznych tortonu, głównie wapieni pogipsowych, w postaci wypełnień drobnych kawern i
szczelin. Zawartość siarki w skale wynosi, średnio, 25-30 %, maksymalnie moŜe dochodzić do
70 %. Wydobycie siarki rodzimej prowadzone jest obecnie tylko ze złoŜa Osiek, metodą
wytopu podziemnego. Jest to ostatnia na świecie duŜa kopalnia siarki rodzimej. Oprócz niej
siarka rodzima pozyskiwana jest na świecie w niewielkich ilościach ze złóŜ wulkanicznych.
Stosowany głównie ze względów ochrony środowiska, odzysk kwasu siarkowego przy
przeróbce rud miedzi oraz cynku i ołowiu ma niewielkie znaczenie.
Stan zasobów siarki oraz stopień ich rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w
tabeli 19.1.
Tabela 19.1
SIARKA - mln t
Ilość
złóŜ
Wyszczególnienie
ZASOBY OGÓŁEM
18
Razem -
Zasoby geologiczne
bilansowe
A+B+C1
C2
Razem
515.02
458.60
pozabilansowe
Zasoby
przemysłowe
56.42
35.65
28.75
w tym - zasoby złóŜ zagospodarowanych
5
29.14
29.14
-
0.55
28.75
1. ZłoŜa zakładów czynnych
4
29.14
29.14
-
0.55
28.75
2. ZłoŜa ekspl. okresowo
1
-
-
-
-
0.00
w tym - zasoby złóŜ nie zagospodarowanych
7
256.69
201.17
55.53
Razem -
14.64
-
1. ZłoŜa rozpoz. sczegółowo
4
158.94
158.94
-
5.89
-
2. ZłoŜa rozpoz. wstępnie
3
97.75
42.23
55.53
8.76
-
20.46
-
Razem -
w tym - złoŜa, których eksploatacji zaniechano
6
229.19
228.29
0.89
Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
SIARKA
2
Przy dokumentowaniu złóŜ siarki rodzimej wartościami granicznymi dla zasobów
bilansowych są: minimalna zawartość siarki w rudzie 10 %, minimalna średnia zawartość siarki
w serii złoŜowej 10 %, zasobność złoŜa co najmniej 150 m% oraz maksymalna głębokość
spągu złoŜa 400 m.
Udokumentowane zasoby siarki rodzimej wynoszą 515 mln t. Wydobycie siarki w
2009 r. wyniosło 287 tys. t. Z tej ilości 25 tys. t uzyskano z odsiarczania gazu ziemnego.
W omawianym okresie eksport siarki surowej wyniósł 140 tys. t i w stosunku do roku
poprzedniego zmniejszył się o 250 tys. t. Do Polski sprowadzono w 2009 r. 34 tys. t siarki
surowej, która w większości pochodziła z Niemiec.
Wielkość, wartość oraz główne kierunki eksportu i importu siarki, kwasu siarkowego
oraz związków siarki przedstawiono tabeli 19.2.
Tabela 19.2
Kierunki polskiego importu i eksportu siarki,
kwasu siarkowego oraz związków siarki
Lp.
Kraj
IMPORT
Ilość
tys. ton
Świat (ogółem)
1 Niemcy
2 Węgry
1
2
3
4
1
2
3
4
5
34.16
31.78
1.09
Świat (ogółem)
1.20
Niemcy
Francja
Hiszpania
Słowacja
1.19
0.00
0.00
0.00
EKSPORT
Kraj
Ilość
tys. ton
Wartość Lp.
tys. PLN
Siarka surowa
5 995
Świat (ogółem)
5 577
1 Maroko
182
2 Czechy
Siarka rafinowana
9 489
Świat (ogółem)
9 440
33
13
3
Świat (ogółem)
1 Rumunia
2 Rosja
3 Węgry
4 Czechy
5 Niemcy
6 Słowacja
7 Francja
8 Chorwacja
9 Belgia
10 Serbia
Kwas siarkowy i związki siarki
20.91
32 940
Świat (ogółem)
Niemcy
Czechy
Chiny
Włochy
Wielka Brytania
3.63
10.77
1.37
0.58
0.15
12 471
5 460
3 572
2 351
1 940
1
2
3
4
5
Niemcy
Słowacja
Czechy
Węgry
Białoruś
Wartość
tys. PLN
139.78
19 212
137.75
2.00
18 610
579
12.26
17 446
1.00
0.31
0.77
1.02
0.83
1.01
0.70
1.16
0.66
0.49
4 035
2 076
1 912
1 077
1 044
963
833
657
615
531
373.75
34 715
79.12
31.44
24.12
2.41
0.78
13 734
4 271
2 834
1 608
1 483
Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
SIARKA
Lp.
6
7
8
9
10
11
12
13
Kraj
Indie
Holandia
Słowacja
Belgia
Słowenia
Francja
Turcja
Węgry
IMPORT
Ilość
tys. ton
0.62
0.15
0.80
0.16
0.01
0.09
0.13
1.53
3
EKSPORT
Wartość Lp.
Kraj
Ilość
tys. PLN
tys. ton
1 373
6 Litwa
0.97
1 046
7 Maroko
47.55
868
8 Stany Zjednoczone
75.61
711
9 Holandia
0.39
615 10 Austria
13.13
587 11 Chile
15.73
372 12 Rosja
0.24
370 13 Wielka Brytania
3.88
Wartość
tys. PLN
1 363
1 247
1 211
993
860
699
635
607
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania poszczególnych złóŜ zestawiono
w tabeli 19.3.
Tabela 19.3
Wykaz złóŜ siarki - tys. t
Stan
zag.
złoŜa
ZŁOśA UDOKUMENTOWANE
złóŜ: 18; OGÓŁEM
woj. lubuskie
złóŜ: 1
1 Górzyca g)
T
woj. podkarpackie
złóŜ: 7
1 Baranów Sand.-Skopanie
R
Lp.
Nazwa złoŜa
Zasoby
geologiczne
przemybilansowe
słowe
515 017
28 753
Wydobycie
288
Powiat
2
2
1
2
427 677
2
-
1 słubicki
-
99 231
-
2
3
4
Basznia
Grębów
Jamnica
Z
R
P
102 528
58 368
42 228
-
5
6
7
Jeziórko-Grębów-Wydrza
Machów I (odkrywka)
Machów II (otworówka)
woj. świętokrzyskie
złóŜ: 7
Grzybów-Gacki
Osiek
Piaseczno
Rudniki
Solec
Świniary
Wola śyzna
Z
Z
Z
87 135
13 965
24 221
86 720
28 521
- staszowski,
tarnobrzeski
- lubaczowski
- tarnobrzeski
- stalowowolski,
tarnobrzeski
- tarnobrzeski
- m.Tarnobrzeg
- m.Tarnobrzeg
263
Z
E
Z
P
P
R
R
1 337
28 521
tylko pzb.
49 950
5 576
80
1 257
28 521
-
263
-
1
2
3
4
5
6
7
buski, staszowski
staszowski
sandomierski
staszowski
buski, staszowski
sandomierski
buski, staszowski
Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
SIARKA
Lp.
g)
Nazwa złoŜa
Stan
zag.
złoŜa
4
Zasoby
geologiczne
przemybilansowe
słowe
618
230
1
woj. zachodniopomorskie
złóŜ: 3
BMB g)
E
568
223
2
3
Cychry g)
Zielin g)
E
E
39
11
3
4
Wydobycie
24
Powiat
22 myśliborski,
gorzowski
0 myśliborski
2 gryfiński
– złoŜa siarki towarzyszące złoŜom ropy naftowej i gazu ziemnego.
Opracował: Tomasz Bereda
Copyright © 2010 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy