190-lecie istnienia Szkoły Podstawowej im. ks. Jana Długosza w

190-lecie istnienia Szkoły Podstawowej im. ks. Jana Długosza w

Zespół Szkół w Raciborowicach
Raciborowice 126
32-091 Michałowice
tel. 012 387 70 44
fax 012 387 73 20
e-mail: [email protected]
www.raciborowice.edu.pl
Wydanie sponsorowane przez Centrum Kultury i Promocji w Michałowicach.
Kolegium redakcyjne: Krzysztof Oprych, Joanna Karyś-Róg, Witold Dziura, Anita Osmęda, Monika Wołek, Tomasz Róg.
Przygotowanie do druku i druk: Wydawnictwo »Czuwajmy«, 32-091 Michałowice, ul. Ks. M. Pałęgi 41, www.czuwajmy.pl
ISBN 978-83-89675-82-8
Jubileusz 190-lecia szkoły
Jan Długosz
Patron Szkoły Podstawowej
i Gimnazjum
Jan Długosz urodził się w 1415 roku w Brzeżnicy
w rodzinie ubogiego rycerza Jana Długosza.
Ojciec Jana odegrał wybitną rolę w bitwie pod
Grunwaldem, gdzie pojmał okrutnego komtura
krzyżackiego, mordercę dzieci Wielkiego Księcia
Litwy Witolda. W nagrodę otrzymał bogate starostwo w Nowym Mieście Korczynie. Poprawiło to
znacznie sytuację materialną ubogiego rycerza.
W rodzinie Długosza wychowywało się dwunastu synów i kilka córek. Ta liczna gromada nie
mogła liczyć na pomoc ojca. Starym zatem zwyczajem niektóre z dzieci skierowano do stanu duchownego. Wybór padł też na późniejszego dziejopisa.
Mały Jan chętnie chodził do szkoły, szczególnie po
śmierci matki, która osierociła go w wieku kilku
lat. Macochy nie darzył sympatią, a ojca podziwiał
i z dużym zaciekawieniem słuchał jego opowieści i wspomnień o dawnych czasach. Nauki początkowo pobierał w szkole parafialnej w Nowym
Mieście Korczynie. Była to zwyczajna szkoła parafialna, gdzie uczono czytania i pisania w języku
łacińskim, kaligrafować a przede wszystkim wymagano udziału w codziennych nabożeństwach
kościelnych i śpiewach liturgicznych. W nauce dominowała metoda pamięciowa.
W roku 1428 Długosz zapisał się na Wydział
Sztuk Wyzwolonych Uniwersytetu Krakowskiego.
Jednak po trzech latach przerwał studia, nie uzyskawszy żadnego stopnia naukowego. Od 1431
roku znalazł się w służbie biskupa krakowskiego
Zbigniewa Oleśnickiego. Uzyskał to stanowisko
zapewne dzięki protekcji swego stryja Bartłomieja,
kapelana krakowskiego. Miał wówczas 16 lat.
U Oleśnickiego pracował przez 24 lata, tj. do śmierci
biskupa w roku 1455. Przeszedł wszystkie szczeble kariery dworskiej, od zwykłego notariusza, poprzez obowiązki zarządcy dworu i majątku biskupiego oraz zaufanego biskupa, wreszcie sekretarza
i pomocnika, któremu Oleśnicki powierzał ważne
zadania i delikatne misje dyplomatyczne. Pobyt
Długosza na dworze Oleśnickiego wprowadził wybitnego historyka we wszystkie problemy polityki
wewnętrznej i zagranicznej monarchii Jagiellonów.
Pozwolił na zgromadzenie obserwacji i doświadczeń, które Długosz wykorzystał zarówno w swej
pracy dziejopisarskiej, jak i w póżniejszej działalności w służbie Kazimierza Jagiellończyka.
Służbę królewską rozpoczął po śmierci Oleśnickiego, w roku 1457, jako 42-letni dojrzały mężczyzna. Jako dyplomata i ekspert od spraw krzyżackich brał udział w rokowaniach polsko-krzyżackich
1459–1460.
W latach 1464–1466 uczestniczył ponownie
w pracach komisji, prowadzącej rokowania z Krzyżakami. Brał też udział w rokowaniach toruńskich, które kończyły wojnę 13-letnią. W październiku 1467 r.
Kazimierz Jagiellończyk wyznaczył Długosza na
wychowawcę i nauczyciela swoich synów: najstarszego, 12-letniego Władysława, również młodszego – Kazimierza, oraz Jana Olbrachta i Aleksandra
a potem również Zygmunta. Długosz spełnił pokładane w nim nadzieje. Dał swoim uczniom gruntowne wykształcenie i zamiłowanie do pięknej książki
rękopiśmiennej, którą każdy z nich się interesował.
Zapewne też przygotował synów królewskich do
sprawowania w przyszłości rządów.
Jan Długosz w Raciborowicach
Pod koniec swego pracowitego i bardzo twórczego życia Jan Długosz związał się z parafią w podkrakowskich Raciborowicach, którą objął prawdopodobnie tuż po roku 1463. Zapewne właśnie za
pasterzowania Długosza ukończono budowę kościoła parafialnego w Raciborowicach (1471–1476).
Jest też bardzo prawdopodobnym, że właśnie
tutaj, w Raciborowicach, ukończył Długosz pracę
nad swym największym dziełem tj.: „Rocznikami”.
Zmarł w Krakowie 19 maja 1480 r. Grób Jana
Długosza znajduje się w Krakowie, w kościele
św. Stanisława biskupa Na Skałce.
Twórczość dziejopisarska
Pisarstwo Jana Długosza jest bardzo różnorodne. Jest on autorem następujących prac: „Sztandary
wojsk krzyżackich z Prus”, rejestrującą sztandary
krzyżackie zdobyte w bitwie pod Grunwaldem;
„Znaki albo godła Królestwa Polskiego” – dzieło
o rodach szlacheckich i herbach polskich. Największą jednak sławę u potomnych zyskało Długoszowi
dzieło pt. „Roczniki, czyli kroniki sławnego
Królestwa Polskiego”. Pracował nad nimi przez
25 lat swego dojrzałego życia, tj. od roku 1455, aż
do roku 1480. „Roczniki” były pierwszą, wszechstronną panoramą dziejów państwa i narodu polskiego od czasów najdawniejszych do roku 1480,
przedstawioną na tle dziejów sąsiednich krajów
i dziejów Kościoła.
opracowała H. Chrobaczyńska
–1–
22 maja 2009
190-lecie istnienia Szkoły Podstawowej
im. ks. Jana Długosza w Raciborowicach
D
zieje szkolnictwa w Raciborowicach sięgają 1819 roku, kiedy to w budynku starego
browaru odbyły się pierwsze lekcje. Sprzęt
szkolny stanowiło pięć ławek do siedzenia i trzy
do pisania. Ówczesny nauczyciel, zarazem organista, uczył dzieci czytania, pisania, prostych rachunków, śpiewania z nut, a także zajęć praktycznych – pszczelarstwa.
W 1865 roku dzieci rozpoczęły naukę w nowej jednoklasowej i jednoizbowej szkole, do której
w 1875 roku dobudowano drugą salę lekcyjną.
Kolejne pomieszczenia oraz mieszkanie dla nauczyciela powstało w 1895 roku.
Pod datą 24 kwietnia 1879 roku kroniki szkolne
odnotowują udział uczniów w uroczystej Mszy św.
w kościele parafialnym w Raciborowicach z okazji 25. rocznicy ślubu cesarza Austrii Franciszka
Józefa. W dniu zaślubin arcyksięcia Rudolfa z królewną belgijską Stefanią, 10 maja 1881 roku, uczniowie zwolnieni byli od nauki w szkole, gdyż
brali udział w uroczystym nabożeństwie. 12 września 1883 roku uczniowie i nauczyciele świętowali
200-lecie wiktorii wiedeńskiej króla Jana III Sobieskiego. 29 czerwca 1887 roku z okazji pobytu
w Krakowie następcy tronu arcyksięcia Rudolfa
z małżonką w uroczystym powitaniu wzięli udział
wychowankowie szkół krakowskich, w tym młodzież ze szkoły w Raciborowicach.
W 1914 roku w wyniku działań wojennych nauka w szkole zostaje przerwana, w budynku kwateruje wojsko austriackie. Nauczanie wznowiono
1 kwietnia 1915 roku. Po zakończeniu I wojny światowej szkoła w Raciborowicach stała się państwową
Publiczną Szkołą Powszechną, początkowo dwuklasową, od stycznia 1925 roku – czteroklasową.
W latach 1920–21 uczniowie zorganizowali
przedstawienia teatralne, z których dochód przeznaczono na potrzeby sierot wojennych i biednych
dzieci na kresach oraz na organizację plebiscytu na
Górnym Śląsku.
11 lipca 1925 roku nadano szkole imię księdza
Jana Długosza – słynnego kronikarza i historyka,
fundatora kościoła parafialnego pod wezwaniem
św. Małgorzaty.
Rok 1925 obfitował w szkolne przedstawienia
teatralne, których inicjatorem był kierownik pla-
cówki Kazimierz Rumian. Wystawiono między innymi sztuki: Bez ten święty opłatek H. Mrozowskiej,
Flisaków W. Anczyca, Zrękowiny u Druzgały
J. S. Pobratymca, Wiejskie małżeństwo autorstwa
miejscowego proboszcza księdza A. Lindy.
28 czerwca 1927 roku w uroczystości złożenia
na Wawelu prochów Juliusza Słowackiego brała
udział młodzież z Raciborowic. 1 września 1930
roku raciborowicka szkoła otrzymała status szkoły
siedmioklasowej.
W 1933 roku szkołę w Raciborowicach odwiedził Książę Metropolita Krakowski ksiądz Adam
Stefan Sapieha.
24 listopada 1934 roku odbyło się poświęcenie i uroczyste otwarcie nowej linii kolejowej Kraków–Miechów, przebiegającej między innymi
przez Zastów, Raciborowice i Batowice. W uroczystości wziął udział Prezydent Rzeczypospolitej
Polskiej Ignacy Mościcki. Na przystanku Batowice,
gdzie prezydent wysiadł z pociągu, miejscowa
ludność utworzyła szpaler, serdecznie go witając.
Uczniowie – ubrani w stroje krakowskie – ustawili
się wzdłuż torów na terenie Raciborowic, wznosząc
okrzyki na cześć prezydenta.
18 maja 1935 roku – sześć dni po śmierci Józefa
Piłsudskiego – jego ciało zostało przewiezione
z Warszawy do Krakowa, na Wawel, linią kolejową przechodzącą przez Raciborowice. Miejscowa
ludność i uczniowie tutejszej szkoły w głębokim
smutku pożegnali trumnę ze zwłokami pierwszego
marszałka Rzeczypospolitej.
W sierpniu 1939 roku budynek szkolny został zajęty przez wojska polskie. 6 września przez
Raciborowice przeszły pierwsze oddziały niemieckie, zatrzymując się tu na krótko. Część budynku
szkolnego zajęły oddziały Wehrmachtu i przebywały w nim przez całą zimę roku 1939/1940. Naukę
rozpoczęto z opóźnieniem. Podręczniki z rozkazu
władz niemieckich zostały skonfiskowane. Niemcy
wprowadzili zakaz nauczania historii i geografii
Polski oraz obowiązek nauki języka niemieckiego.
W czasie okupacji Niemcy zamknęli szkoły średnie i wyższe, a w szkołach powszechnych i zawodowych ograniczyli program nauczania. Jednakże
już w końcu roku 1939 zaczęto organizować tajne
nauczanie. Prowadzono je także w Raciborowicach.
–2–
Jubileusz 190-lecia szkoły
Nauczycielami, którzy narażali swoje życie byli
Janina Raźna, Irena Ślusarz i Kazimierz Rumian.
Ta tajna szkoła miała niezwykle istotne znaczenie – kształtowała charaktery młodych Polaków,
wychowywała w duchu patriotyzmu i poszanowania podstawowych wartości. Nauczyciele nie
dopuścili do powstania, zamierzonej celowo przez
okupanta, luki edukacyjnej. Uzupełniano przede
wszystkim wiedzę z literatury polskiej, historii
i geografii Polski. To właśnie dzięki tajnemu nauczaniu, również w raciborowickiej szkole możliwe
było godne przetrwanie okupacji przez uczniów.
17 stycznia 1945 roku nastąpiły pierwsze bombardowania przez samoloty rosyjskie. Najbliższe
bomby spadły w odległości 100–150 metrów od
budynku szkoły, nie spowodowały jednak żadnych
strat, podobnie jak atak wojsk rosyjskich na pozycje
niemieckie od strony Kończyc i Książniczek.
W 1946 roku z inicjatywy ówczesnego kierownika szkoły Kazimierza Rumiana i księdza dziekana Józefa Jamroza zwołano walne zebranie, na
którym postanowiono zrealizować zamierzenia
z 1937 roku i przystąpić do budowy nowego budynku szkolnego. Wybrano komitet składający się
z przedstawicieli okolicznych wsi i zarządu gminnego w Węgrzcach (wójt Pietrzyk). Przewodniczącym
został ksiądz Józef Jamróz, zastępcą – Jakub Raźny
z Zesławic, sekretarzem – Stefan Raźny, nauczyciel
szkoły w Raciborowicach, a skarbnikiem Kazimierz
Rumian, kierownik szkoły.
W roku 1952 powstał Zespół Pieśni i Tańca.
1 września 1956 roku rozpoczęto naukę w nowym budynku szkoły, który mieścił 6 sal lekcyjnych, salę gimnastyczną, gabinet fizyczny, salę
do prac ręcznych, kancelarię, pokój nauczycielski,
szatnię i jadalnię. W roku szkolnym 1963/64 została
zorganizowana drużyna harcerska.
Rok szkolny 1965/66 obchodzony był pod hasłem „Tysiąclecia Państwa Polskiego”. W szkole
zorganizowano z tej okazji między innymi wieczornicę historyczną.
W roku szkolnym 1985/86 powołano Społeczny
Komitet Budowy Szkoły w składzie: Józef Zbroja
(Zastów), Józef Kasznik (Dziekanowice), Stanisław
Sikora (sołtys Raciborowic), Adam Urbanik
(Raciborowice), Krzysztof Olech (Raciborowice),
ksiądz Stanisław Migas (proboszcz) i Augustyn
Jach (dyrektor szkoły). Przystąpiono do budowy
nowego budynku, początkowo jedynie przy zaangażowaniu okolicznych mieszkańców. W późniejszym okresie pomoc uzyskano od Urzędu Miasta
Krakowa oraz miejscowych zakładów (Stacja
Hodowli Roślin Ogrodniczych Dziekanowice,
Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Młodziejowicach),
władz oświatowych i gminnych.
W roku szkolnym 1995/96 obchodzono Jubileusz
175-lecia istnienia Szkoły Podstawowej imienia
księdza Jana Długosza. Z funduszy Komitetu
Rodzicielskiego wydano wówczas opracowanie historii szkoły autorstwa Heleny Chrobaczyńskiej.
2 września 1995 roku nastąpiło uroczyste otwarcie nowego budynku szkoły. 24 kwietnia 1999 roku
odsłonięto tablicę poświęconą patronowi księdzu
Janowi Długoszowi.
Rok 2000/01 to pierwszy rok funkcjonowania
gimnazjum w Raciborowicach, które 10 maja 2001
roku otrzymało imię księdza Jana Długosza.
30 kwietnia 2004 roku Rada Gminy Michałowice
podjęła uchwałę o powołaniu Zespołu Szkół
w Raciborowicach. 9 lutego 2006 roku oddano do
użytku nowoczesną halę sportową wraz z zapleczem i przełączką z salami lekcyjnymi.
W roku szkolnym 2008/09 w Zespole Szkół uczy
się 278 uczniów, zatrudnionych jest 30 nauczycieli.
Szkoła posiada bardzo dobre warunki do realizacji
zadań dydaktyczno-wychowawczych oraz opiekuńczych. Mieści się w niej trzynaście sal lekcyjnych, dwie pracownie informatyczne, pracownia
fizyczno-chemiczna i pracownia do nauki języków
obcych, działa świetlica oraz stołówka. Placówka
dysponuje bardzo dobrą bazą sportową, posiada
zewnętrzny i wewnętrzny monitoring. W bieżącym
roku szkolnym otrzymała certyfikat „Bezpieczne
gimnazjum”. W bibliotece szkolnej funkcjonuje
centrum multimedialne.
Szkoła organizuje dla uczniów zajęcia rewalidacyjne, logopedyczne, nauczanie indywidualne
oraz konsultacje nauczycieli. W celu pogłębiania
i rozwijania zainteresowań wychowanków prowadzone są różnorodne zajęcia pozalekcyjne (m.in.
badminton, wyjazdy na basen, kurs tańca, balet,
cheerleaderki, zajęcia z rękodzieła artystycznego
i sportowe), działają też liczne koła zainteresowań.
Wyniki badań edukacyjnych wskazują na dobre
efekty kształcenia. Uczniowie chętnie biorą udział
w różnych konkursach i zawodach sportowych,
odnosząc sukcesy i zdobywając nagrody. W bieżącym roku szkolnym szkoła szczyci się laureatką
konkursu biologicznego i finalistą konkursu języka
angielskiego organizowanych dla gimnazjalistów
przez Kuratorium Oświaty w Krakowie.
W szkole panuje klimat sprzyjający wychowaniu.
Dużą wagę przywiązuje się do wychowania patriotycznego oraz edukacji dotyczącej patrona szkoły.
W roku 2009 obchodzimy Jubileusz 190-lecia
istnienia Szkoły Podstawowej imienia księdza Jana
–3–
22 maja 2009
Długosza, szkoły o tak ciekawej i bogatej historii, że
wręcz nakazem czasów staje się jej przypomnienie.
Jak wspomina wieloletnia nauczycielka pani Maria
Raźna: „Uczciwość, patriotyzm, szacunek dla tradycji i chrześcijańskiego dziedzictwa kulturowego
Polski to wartości, które były zawsze w raciborowickiej szkole przekazywane uczniom z pokolenia
na pokolenie, nawet wówczas, gdy – jak to miało
miejsce w okresie PRL – były skazywane na zapomnienie. Szkoła ta miała bowiem zawsze szczęście
do nauczycieli z powołaniem, ludzi skromnych
i uczciwych, którzy z oddaniem uczyli i wychowywali tutejszą młodzież, starając się ze wszystkich
sił otworzyć jej drzwi do średnich i wyższych szkół
Krakowa. Dlatego wielu pośród jej wychowanków
to świetni fachowcy, ludzie z wyższym wykształ-
ceniem, działacze społeczni. Szczyci się nimi raciborowicka szkoła obecnie, szczyciła się również
wcześniej”.
22 maja 2009 roku – uroczystości jubileuszowe,
m.in. sesja naukowa poświęcona patronowi szkoły,
wystawa poplenerowa „Sacrum raciborowickie”.
W czasie uroczystej Mszy św. poświęcenie sztandaru – daru Rodziców dla Gimnazjum im. ks. Jana
Długosza.
Dyrekcja ZS w Raciborowicach
Opracowano na podstawie:
Kronik szkolnych,
H. Chrobaczyńska: 175 lat Szkoły Podstawowej im. ks. Jana
Długosza w Raciborowicach (1819–1994),
Wikipedia,
M. Matusiak: 175 lat raciborowickiej szkoły, „Wieści” 19/1995
Morskie Oko 1987
Oddział Przedszkolny – rocznik 1983/84
Abslowenci - rocznik 1982/83
–4–
Jubileusz 190-lecia powstania szkoły
PRACOWNICY NASZEJ SZKOŁY
W latach 1819/1820 – 2007/2008 pracowali
w tutejszej placówce szkolnej
następujący nauczyciele (rok rozpoczęcia pracy)
Dominik Palmowski
Józef Skalski
Jan Bicz
Ignacy Radzikowski
Tomasz Klimonda
Franciszek Ksan. Maciejewski
Józef Sierosławski
Stanisław Szarek
Feliks Gawlik
Łucja Strzelecka
Daniela Pazdańska
Wojciech Miełka
Aniela Majewska
Kazimierz Tarkowski
Karol Kozłowski
Zofia Dąbrowska
Franciszek Cieślik
Wanda Cieślik
Józef Głuc
Stefania Głucówna
Józefa Wojewodzianka
Zofia Polakiewiczówna
Emma Potmesił
Bronisława Wrońska
Stefania Ortyńska
Jadwiga Ortyńska
Karol Janowski
Bronisława Ryzińska
Julian Paluch
Stefania Tarkowska
Kazimierz Rumian
Janina ze Ślusarzów Rumianowa
Maria Ślusarzówna
Leoncja Hucułówna
Maria Burczykówna
Helena Schneidrówna
Maria Zielińska
Aniela z d. Dębicka Konarska
Wanda Boroniówna
Maria Ligięzianka
Janina z d. Skoczyńska Raźny
Stanisława Kunachowicz
Zofia Myslówna
Irena Kosecka
Ignacy Lejczak
Eugenia Nowak
Władysława Habelanka
Maria Kieres
Józefa Małusecka
Franciszek Faryna
Maciej Nawara
Stefan Raźny
Jan Stadnicki
Gertruda Biernat
Henryka Kleiber
1819/1820
brak daty
brak daty
1833/1834
1860/1861
1870/1871
1872/1873
1876/1877
1881/1882
1882/1883
1883/1884
1892/1893
1883/1884
1898/1899
1898/1899
1901/1902
1903/1904
1903/1904
1904/1905
1904/1905
1906/1907
1907/1908
1909/1910
1909/1910
1910/1911
1913/1914
1913/1914
1915/1916
1915/1916
1917/1918
1919/1920
1919/1920
1921/1922
1923/1924
1926/1927
1927/1928
1928/1929
1928/1929
1929/1929
1929/1930
1930/1931
1931/1932
1931/1932
1932/1933
1932/1933
1934/1935
1935/1936
1936/1937
1937/1938
1938/1939
1939/1940
1940/1941
1940/1941
1940/1941
1940/1941
Irena Ślósarz
Rozalia z d. Zbroja Lejczak
Zofia Rickesheuser
Maria Kruczek
Helena Aliśkiewicz
Stefania z d. Gładki Jednoróg
Janina Góra
Halina Rzepecka
Maria z d. Raźny Nowak
Anna Garus
Wanda Turczynowska
Janina Biesiada
Józefa z d. Janowska Szewczyk
Janina Rojowska
Zofia Rosenblat
Zofia Mikunda
Krystyna z d. Pietrzyk Mikulska
Maria Ptak
Janina Stach
Zdzisława Wojciechowska
Adolf Korzec
Maria Raźna
Anna Jagło
Janina Szankowicz
Daniela Pukszta
Barbara Tuchowicz
Ewa Gajer
Maria Kulas
Danuta z d. Padiasek Kramarska
Krystyna Banaś
Maria Gaudyn
Elżbieta Kasprzycka
Zdzisława Błaszczak
Marta Czubak
Augustyn Jach
Kazimiera Jach
Elżbieta Broś
Janina Rutkowska
Wanda z d. Ziomek Bebak
Helena Chrobaczyńska
Stanisława Szymska
Zofia Percik
Elżbieta Szczepanik
Piotr Trzópek
Elżbieta Brodzik
Elżbieta Zając
Ewa Bugańska
Krystyna Gergont
Bogusław Król
Jolanta Lepiarczyk
Joanna Lisicka
Józef Sapeta
Edward Łabuz
Adam Malinowski
Elżbieta Wojtowicz
Elżbieta Bauer
Wiesława Kołodziej
Jerzy Orlikowski
Maria Biedroń z d. Wilk
–5–
1941/1942
1944/1945
1946/1947
1949/1950
1951/1952
1952/1953
1952/1953
1955/1956
1956/1957
1956/1957
1958/1959
1958/1959
1960/1961
1960/1961
1961/1962
1961/1962
1961/1962
1961/1962
1961/1962
1961/1962
1963/1964
1963/1964
1965/1966
1967/1968
1968/1969
1968/1969
1969/1970
1969/1970
1969/1970
1970/1971
1970/1971
1970/1971
1971/1972
1972/1973
1972/1973
1972/1973
1973/1974
1973/1974
1973/1974
1975/1976
1975/1976
1976/1977
1977/1978
1979/1980
1980/1981
1980/1981
1982/1983
1982/1983
1982/1983
1982/1983
1982/1983
1982/1983
1985/1986
1985/1986
1985/1986
1986/1987
1986/1987
1986/1987
1986/1987
22 maja 2009
Klaudia Koruszowic
Marek Tęczar
Kazimiera Wiśniewska
Jerzy Wiśniewski
Elżbieta Modzelewska
Ewa Sabaj
Mirosława Balbus-Bartnik
Leszek Kłapcia
Marian Wikar
Elżbieta Nowak-Adamczyk
Beata Wawrzeniec
Anna Abratowska
Piotr Gaudyn
Małgorzata Ptak-Borycka
Klaudia Kasperska
Jarosław Kozłowski
Katarzyna Sado
Aneta Stec
Barbara Tomczyk
Barbara Zielińska-Mucha
Joanna Misiak
Małgorzata Majchrak-Nowak
Eliza Emerla
Elżbieta Binczycka
Agnieszka Broś
Ewa Jurkiewicz
Katarzyna Nieszkowiecka
Danuta Nowak
Anna Rolska-Misiewicz
Magdalena Żurek
Miłosz Gustowicz
Teresa Kurdziel
Joanna Dąbrowska
Małgorzata Durek
Katarzyna Stypuła
Stanisław Walendzewicz
1987/1988
1987/1988
1987/1988
1987/1988
1988/1989
1988/1989
1990/1991
1990/1991
1991/1992
1993/1994
1993/1994
1994/1995
1996/1997
1996/1997
1996/1997
1996/1997
1996/1997
1996/1997
1996/1997
1998/1999
1999/2000
1999/2000
1999/2000
2001/2002
2001/2002
2001/2002
2001/2002
2001/2002
2001/2002
2001/2002
2002/2003
2002/2003
2005/2006
2006/2007
2006/2007
2007/2008
ks. Jan Mróz
1937/1938
ks. Józef Fudali
brak danych
ks. Franciszek Szymonek
1942/1943
ks. Adam Biela
brak danych
ks. Władysław Majda
1947/1948
ks. Jan Sala
1958/1959
ks. Andrzej Badura
1990/1991
ks. Stanisław Migas – proboszcz
1990/1991
s. Barbara Zofia Żądło
1990/1991
s. Władysława Kantorowicz
1992/1993
ks. Kazimierz Dyl
1993/1994
s. Halina Mol
1993/1994
ks. Mirosław Mężyński
1995/1996
Krystyna Ochenduszko
1995/1996
Marek Dołkowski
1997/1998
ks. Jan Mrózek
1997/1998
ks. Kazimierz Dąbrowski
2001/2002
ks. Mariusz Mendyk
2002/2003 (nadal)
ks. Wiesław Cholewa – proboszcz 2006/2007 (nadal)
Kierownicy – dyrektorzy Szkoły Podstawowej
im. ks. Jana Długosza w Raciborowicach
w latach 1876/1877 – 2008/2009
Stanisław Szarek
Wojciech Mięłka
Karol Kozłowski
Franciszek Cieślik
Józef Głuc
Kazimierz Rumian
Jan Stadnicki
Stefan Raźny
Augustyn Jach
Katecheci uczący w szkole
do roku szkolnego 2007/2008
(brak pełnych danych dotyczących lat pracy oraz brak imion
w kronice szkolnej z pierwszych lat istnienia szkoły)
ks. Berżyński
ks. Giebułtowicz
ks. Nowak
ks. Zajączek
ks. Józef Krzemieniecki – proboszcz
ks. Kolslrag
ks. Karol Kurowski
ks. Dominik Kolasiński
ks. Wojciech Paszek
ks. Franciszek Pyclik
ks. Władysław Włodyga
ks. Franciszek Jeż
ks. Jan Gancarczyk
ks. Antoni Linda – proboszcz
ks. Jan Kozub
ks. Józef Ludkowski
ks. Leonard Skwarczewski
ks. Józef Jamróz – proboszcz
ks. Eugeniusz Wcisło
ks. Zbigniew Przeworski
ks. Walenty Chyc
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
brak danych
1918/1919
1920/1921
1920/1921
1920/1921
1928/1929
1929/1930
1929/1930
1932/1933
1936/1937
1876/1877 – 1891/1892
1892/1893 – 1897/1898
1898/1899 – 1902/1903
1903/1904
1904/1905 – 25.01.1920
25.01.1920 – 1.10.1948
1.10.1948 – 31.08.1952
1951/1952 – 1971/1972
1972/1973 – 1975/1976,
1982/1983 – zastępstwo
za dyr. Kazimierę Jach
1983/1984 – 1991/1992
Kazimiera Jach
1976/1977 – 1982/1983
Bogusław Król
1992/1993 – 1995/1996
Krystyna Banaś (zastępca dyr.) 1990/1991 – 1996/1997
Witold Czarnota
1996/1997 – 2003/2004
Małgorzata Tora (wicedyrektor) 1997/1998 – 1999/2000
Dyrektorzy Gimnazjum w Raciborowicach
Jarosław Kozłowski
Małgorzata Tora
1999/2000
(Gimnazjum w Michałowicach,
filia w Raciborowicach)
2000/2001 – 2003/2004
Dyrektorzy Zespołu Szkół w Raciborowicach
Witold Czarnota
2004/2005 – 2005/2006
Małgorzata Tora (wicedyrektor) 2004/2005 – 2005/2006
Joanna Karyś-Róg
od 2006/2007
od 2006/2007
Witold Dziura (wicedyrektor)
–6–
Jubileusz 190-lecia szkoły
Grono pedagogiczne Zespołu Szkół w Raciborowicach
BIOLOGIA
mgr Joanna Karyś-Róg
mgr Renata Świętek
CHEMIA
mgr Lilianna Gądek
FIZYKA
mgr inż. Jadwiga Bijak
GEOGRAFIA
mgr Joanna Gogól-Piotrowska
HISTORIA
mgr Monika Wołek
INFORMATYKA
mgr Jan Filipek
mgr Alina Kolasa
JĘZYK ANGIELSKI
mgr Renata Błaszczak
mgr Witold Czarnota
mgr Jolanta Urban
JĘZYK NIEMIECKI
mgr Małgorzata Tora
JĘZYK POLSKI
mgr Renata Błaszczak
mgr Anita Osmęda
mgr Magdalena Pasterz
mgr Małgorzata Tora
ODDZIAŁ ZEROWY
Maria Skarżycka
Edyta Ślusarczyk
MATEMATYKA
mgr inż. Jadwiga Bijak
mgr inż. Agnieszka Mroczek
Bożena Sikora
MUZYKA
mgr Witold Dziura
PRZYRODA
mgr Lilianna Gądek
mgr Joanna Gogól-Piotrowska
mgr Joanna Karyś-Róg
RELIGIA
ks. mgr Wiesław Cholewa
ks. mgr Mariusz Mendyk
TECHNIKA
mgr Alina Kolasa
WIEDZA
O SPOŁECZEŃSTWIE
mgr Witold Czarnota
mgr Monika Wołek
WYCHOWANIE FIZYCZNE
mgr Anna Albrecht
mgr Jan Herian
WYCHOWANIE DO ŻYCIA
W RODZINIE
mgr Izabela Kalicka
PEDAGOG/LOGOPEDA
mgr Ewa Drużkowska
BIBLIOTEKA
mgr Jolanta Jędralska-Połetek
ŚWIETLICA
mgr Izabela Kalicka
mgr Katarzyna Martyna-Ropa
Administracja
Marta Pstruś
Obsługa
NAUCZANIE
PLASTYKA
ZINTEGROWANE
mgr Katarzyna Martyna-Ropa
mgr Danuta Król
mgr Jolanta Misiak-Banet
mgr Lidia Motyka
mgr Jolanta Nogieć-Gajewska
Danuta Baran, Zyta Michalik, Wanda Szlachta,
Maria Twardosz, Jan Węgrzyniak
Obóz harcerski – Podgaje 1984
–7–
22 maja 2009
– 10 –
Jubileusz 190-lecia szkoły
– 11 –
22 maja 2009
FRAGMENTY KRONIKI SZKOŁY W RACIBOROWICACH
Cezurę chronologiczną zebranych fragmentów Kroniki szkolnej
stanowią lata 1819–1939
Zapis Kroniki szkoły informujący o utworzeniu szkoły początkowej parafialnej we wsi Raciborowice.
Notatka z Kroniki (cz. I, str. 3) informująca o zawieszeniu nauki w szkole w Raciborowicach w latach 1829–1832 z powodu braku odpowiednich warunków lokalowych.1
1
Oficjalnie zajęcia wznowiono 29 marca 1833 roku. Jednakże w Kronice czytamy, iż Ignacy Radzikowski – organista parafii
w Raciborowicach, już w lutym rozpoczął nauczanie miejscowych dzieci: „w domu organisty za dozwoleniem ks. plebana”
(Kronika, cz. I, str. 3).
– 12 –
Jubileusz 190-lecia szkoły
Wynagrodzenie nauczyciela
W Wolnym Mieście Krakowie wynagrodzenie nauczyciela wynosiło od 300 złp. do 600 złp. rocznie
(Kronika, cz. I, str. 6).2 Ponadto nauczyciel szkoły wiejskiej otrzymywał bezpłatnie mieszkanie, opał
i dwie morgi gruntu.3 Zgodnie z miarą powierzchni stosowaną w zaborze austriackim 1 mórg równy
był 0,5755 ha.4
Poniżej zapis z Kroniki odnoszący się do wynagrodzenia nauczyciela w szkole w Raciborowicach po
1856 roku. Uposażenie podawane jest w złotych reńskich, które były austriacką monetą konwencyjną
przywróconą przez zaborcę na terenie Galicji po Kongresie Wiedeńskim, przy czym na terenie Wolnego
Miasta Krakowa do roku 1846 roku posługiwano się złotym polskim.5 W Kronice (cz. I, s. 6) znajduje się
także zapis o „remuneracji” czyli jednorazowym wynagrodzeniu dla nauczycielki, która prowadziła dla
dziewcząt zajęcia z robót ręcznych.
2
Dla porównania w 1825 roku uposażenie robotnika w Krakowie wynosiło 10–15 złp. miesięcznie. Chleb kosztował 3 grosze,
funt (0,4025 kg) cielęciny – 15 groszy (Historia Krakowa w banknotach zapisana, Kraków 2007, s. 10).
3
H. Chrobaczyńska, Zarys dziejów szkoły, www.raciborowice.edu.pl
4
Ewidencja gruntów, Warszawa 1987, s. 2.
5
Historia Krakowa w banknotach zapisana, s. 7–12.
– 13 –
22 maja 2009
Podręczniki i przedmioty szkolne
– 14 –
Jubileusz 190-lecia szkoły
W obszernym fragmencie Kroniki przytoczonym powyżej przedstawiono podręczniki (wprowadzone
do szkoły w Raciborowicach w 1833 roku) do nauki języka polskiego, rachunków, religii, ale także rolnictwa. Na szczególną uwagę zasługuje praca księdza Onufrego Kopczyńskiego (członka Towarzystwa do
Ksiąg Elementarnych) „Zbiór nauki; I Chrześcijańskiej, II Obyczajowej, z dodaniem wzorów do początkowego czytania i rachowania, wydany dla szkół parafialnych”, która służyć miała wychowaniu patriotycznemu i kształtowaniu świadomości obywatelskiej.
W kolejnej części Kroniki opisano przedmioty oraz umiejętności, których nauczano w szkole
w Raciborowicach.
– 15 –
22 maja 2009
Reformy w oświacie w XIX wieku a szkoła w Raciborowicach
Ustawa państwowa 1869 roku wprowadzała powszechność i obowiązkowość nauczania dzieci w wieku od 6 do 14 lat, a zakreślony program miał charakter ogólnokształcący. W 1872 roku Sejm Krajowy
uchwalił Ustawę o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół ludowych i posyłaniu do nich dzieci. Jej przepisy
określały naukę jako obowiązkową i bezpłatną dla dzieci obojga płci w wieku 6–12 lat.6 Na podstawie
danych zebranych w Kronice można stwierdzić, iż do roku 1914 obowiązek szkolny realizowało ok. 90%
dzieci.
Poniższy fragment obrazuje nam rekrutację uczniów na rok szkolny 1876/1877. Na uwagę zasługuje
fakt, iż odnotowywano nie tylko płeć dziecka, ale również wyznanie.
W 1873 roku wyłączone zostały z obwodu szkoły w Raciborowicach wsie Prusy i Kantorowice. W 1874 r.
Rada Szkolna Krajowa orzeczeniem z dnia 16 lipca uznała szkołę w Raciborowicach za etatową (obowiązek utrzymania szkoły i nauczyciela ciążył na gminach i należących do nich obszarach dworskich).
Obowiązkiem gmin i obszarów będzie:
1. Budynek szkolny i przeznaczone dla nauczyciela pomieszczenia utrzymać w dobrym stanie i dbać o wewnętrzne
urządzenia szkoły wedle przepisów władz szkolnych.
2. Dostarczać środków na opalenie szkoły (...)
3. Starać się o oświetlenie i obsługę szkoły wedle szczegółowych postanowień miejscowej Rady Szkolnej i wyższych
władz szkolnych... (Kronika cz. 1)7.
6
7
H. Chrobaczyńska, dz. cyt., www.raciborowice.edu.pl
Tamże.
– 16 –
Jubileusz 190-lecia szkoły
Czas wojennej pożogi
– 17 –
22 maja 2009
Poniżej fragment Kroniki, który opisuje szkołę w Raciborowicach w marcu 1915 roku, kiedy to wrócił
z „wojennej tułaczki” ówczesny kierownik szkoły Józef Głuc, który w dniu 1 kwietnia 1915 roku po raz
kolejny rozpoczął rok szkolny 1914/1915.
Szkoła w Raciborowicach w wolnej Polsce
Po odzyskaniu niepodległości szkoła w Raciborowicach stała się państwową Publiczną Szkołą
Powszechną, początkowo 2-klasową, a od 1 stycznia 1925 roku 4-klasową. Do obwodu szkoły należały
gminy: Raciborowice, Kantorowice, Dziekanowice, Zastów, Zesławice.
Uczniowie szkoły pod kierunkiem swoich nauczycieli organizowali często przedstawienia, z których
dochód przeznaczano nie tylko na zakup książek, ale także na pomoc dla Powstańców Śląskich.
Przedstawienia teatralne wieńczyły takie szkolne uroczystości jak zakończenie roku szkolnego, które
było okazją do nagrodzenia zdolnych uczniów.
– 18 –
Jubileusz 190-lecia szkoły
Ważnym wydarzeniem było nadanie szkole imienia księdza Jana Długosza, kronikarza, wychowawcy
synów króla Kazimierza Jagiellończyka i fundatora raciborowickiego kościoła.
Społeczność szkolna była świadkiem ważnych wydarzeń związanych z historią naszej Ojczyzny.
Kronikarze szkolni wspominają m.in. o otwarciu nowej linii kolejowej Kraków–Miechów w 1934 roku,
kiedy to uczniowie, ubrani w krakowskie stroje mieli okazję pozdrowić Prezydenta Ignacego Mościckiego.
Kolejny fragment Kroniki opisuje ostatnią drogę marszałka Józefa Piłsudskiego.
– 19 –
22 maja 2009
Czasy wojny i okupacji
Rok szkolny 1939/1940 miał rozpocząć się dnia 15 września 1939 roku. Już 6 września budynek zajęli
Niemcy.
Siłą polskiej oświaty w czasie okupacji było tajne nauczanie, które prowadzili także nauczyciele
z Raciborowic, którzy narażając swoje życie przekazywali nie tylko wiedzę, ale także kształcili charaktery
młodych ludzi.8
8
H. Chrobaczyńska, dz. cyt., www.raciborowice.edu.pl
– 20 –
Zespół Szkół w Raciborowicach
Raciborowice 126
32-091 Michałowice
tel. 012 387 70 44
fax 012 387 73 20
e-mail: [email protected]
www.raciborowice.edu.pl
Wydanie sponsorowane przez Centrum Kultury i Promocji w Michałowicach.
Kolegium redakcyjne: Krzysztof Oprych, Joanna Karyś-Róg, Witold Dziura, Anita Osmęda, Monika Wołek, Tomasz Róg.
Przygotowanie do druku i druk: Wydawnictwo »Czuwajmy«, 32-091 Michałowice, ul. Ks. M. Pałęgi 41, www.czuwajmy.pl
ISBN 978-83-89675-82-8