1 - IPEX

KOMISJA
EUROPEJSKA
Strasburg, dnia 12.4.2016 r.
COM(2016) 222 final
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
Drugie sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedlenia
PL
PL
1
Wprowadzenie
W dniu 16 marca 2016 r. Komisja przyjęła pierwsze sprawozdanie podsumowujące w sprawie
relokacji i przesiedlenia1, w którym przedstawiono zidentyfikowane wyzwania i
doświadczenia nabyte w pierwszych miesiącach realizacji tych programów oraz
przedstawiono zalecenia i działania krótkoterminowe w celu poprawy ich wdrażania.
Od dnia 16 marca 2016 r. do Grecji przybyło 9 928 osób2. Po zamknięciu granicy między
Grecją i byłą jugosłowiańską republiką Macedonii, w Grecji przebywa między 50 000 a
56 000 osób3 i zgodnie z początkowymi szacunkami UNHCR4, 65 % do 70 % z nich posiada
obywatelstwo uprawniające do relokacji. Ponadto we Włoszech odnotowuje się dobrze znane
sezonowe zmiany przepływów migracyjnych; obecnie przepływy te znów się zwiększają. Od
połowy marca do Włoch przybyło ponad 8 564 migrantów5.
W dniu 18 marca 2016 r. Unia Europejska i Turcja uzgodniły podjęcie kroków w celu
położenia kresu nielegalnej imigracji z Turcji do UE i uzgodniły szereg działań zmierzających
do tego celu. W oświadczeniu UE-Turcja6 przewidziano, że wszystkie osoby, które przybyły do
Grecji nielegalnie po dniu 20 marca mogą zostać odesłane do Turcji oraz określono
podstawę działania mechanizmu 1:1, zgodnie z którym każdemu odesłaniu Syryjczyka z wysp
greckich do Turcji będzie towarzyszyć przesiedlenie innego Syryjczyka z Turcji.
Ogólnie rzecz biorąc, postępy odnotowane od czasu pierwszego sprawozdania w sprawie
relokacji i przesiedleń są niezadowalające. W odniesieniu do relokacji, Komisja ustanowiła
cel zakładający przeniesienie co najmniej 6 000 osób do momentu opublikowania drugiego
sprawozdania. Cel ten nie został osiągnięty. Jedynie 208 dodatkowych osób zostało
relokowanych podczas okresu sprawozdawczego, a działania w zakresie relokacji zostały
podjęte jedynie przez kilka państw członkowskich i państw stowarzyszonych. Realizacja
zobowiązań w zakresie relokacji jest nadal priorytetem w celu odciążenia Grecji i Włoch.
Jeżeli chodzi o przesiedlenia, do tej pory objęto nimi jedynie 5 677 osób z uzgodnionej liczby
22 504. Od dnia 4 kwietnia7, w którym to dniu rozpoczęto stosowanie porozumienia
określonego w oświadczeniu UE-Turcja, w krótkim czasie z Turcji do UE przesiedlono 79
osób w ramach mechanizmu 1:1. W wyniku działania tego mechanizmu jeszcze bardziej
priorytetowe znaczenie nadano przyspieszaniu i zwiększaniu zakresu działań
przesiedleńczych.
1
COM(2016)165 final
Źródło Frontex, liczba zgłoszona przez Grecję zgodnie z dziennym sprawozdaniem Bałkanów Zachodnich.
3
Źródło Frontex.
4
UNHCR opracowuje obecnie bardziej precyzyjne szacunki. Zgodnie z informacjami znajdującymi się na
stronie portalu informacyjnego UNHCR około 65 % osób, które przybyły do Grecji od początku 2016 r.
stanowią Syryjczycy i Irakijczycy. Zatem uznano, że – do momentu otrzymania oficjalnych danych – zgodnie z
ogólnymi
szacunkami
odsetek
osób
kwalifikujących
się
do
relokacji
wynosi
65 %.
http://data.unhcr.org/mediterranean/country.php?id=83.
5
Liczba osób przybyłych do Włoch (łączna liczba migrantów, obejmująca grupy nie tylko w hotspotach) we
wspomnianym okresie (okres zbierania danych: 16.03 – 09.04.2016 r.) i zgłoszona za pomocą aplikacji do
informowania o wspólnych działaniach (JORA-Joint Operations Reporting Application) w ramach wspólnej
operacji „Tryton” w 2016 r. (ostatecznie zatwierdzone akcje na dzień 11.04.2016 r.). .
6
http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2016/03/18-eu-turkey-statement/.
7
SN 38/16, 18.3.2016 r.
2
2
W drugim sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń przedstawiono aktualną sytuację i
oceniono działania podjęte w okresie od 16 marca 2016 r. do 11 kwietnia (okres
sprawozdawczy) na rzecz realizacji zaleceń sformułowanych w celu przyspieszenia realizacji
programów relokacji i przesiedlenia. Komisja będzie nadal przedkładać comiesięczne
sprawozdania na temat wdrażania zobowiązań dotyczących relokacji i przesiedleń.
2
Relokacja
2.1 Działania podejmowane przez państwa członkowskie relokacji
W okresie od 16 marca do 11 kwietnia relokowano zaledwie 208 dodatkowych osób; z czego
46 z Grecji (do Estonii, Portugalii i Finlandii) i 162 z Włoch (do Portugalii, Francji, Finlandii
i Rumunii), dzięki czemu całkowita liczba relokowanych osób wzrosła do 1 145 (615
relokowanych z Grecji i 530 z Włoch).
Do 16 kwietnia 42 osoby mają zostać objęte procedurą relokacji z Grecji do Finlandii, Łotwy,
Rumunii i Bułgarii8, 42 osoby – z Włoch do Rumunii i Finlandii9. Irlandia, Estonia,
Luksemburg i Republika Czeska niedawno przyjęły wnioski Grecji dotyczące relokacji; w
najbliższym czasie zostaną zorganizowane loty transferowe10. Ponadto Francja, Niderlandy i
Portugalia przetwarzają dużą liczbę wniosków o relokację złożonych przez Grecję, w
odniesieniu do których przewidywany transfer ma zostać przeprowadzony przed końcem
kwietnia11.
Działania zmierzające do rozwiązania kwestii ograniczonej liczby zobowiązań: siedem
państw członkowskich (Belgia, Francja, Estonia, Łotwa, Litwa, Malta i Rumunia)
przedstawiło 793 nowych wskazań gotowości do szybkiej relokacji wnioskodawców
ubiegających się o ochronę międzynarodową („formalne zobowiązania”). Łączna liczba
formalnych zobowiązań podjętych przez państwa członkowskie relokacji wynosi 4 516 (1 573
odnosi się do Włoch, a 2 943 – do Grecji); stanowi to 2,82 % łącznej liczby uprawnionych.
Austria12, Chorwacja, Węgry i Słowacja nadal nie złożyły żadnego zobowiązania. Republika
Czeska, Polska i Słowenia jeszcze nie wypełniły złożonych zobowiązań. W dniu 22 marca
zawarto dwustronne porozumienie 13 między Norwegią a Włochami, natomiast porozumienie
dwustronne ze Szwajcarią zostało zawarte w dniu 24 lutego. Włochy przedstawiły już
Szwajcarii pierwsze wnioski o relokację. Norwegia i Szwajcaria złożyły zobowiązanie do
8
5 osób do Finlandii, 15 do Łotwy, 20 do Bułgarii, 2 do Rumunii.
29 do Rumunii oraz 13 do Finlandii. Ponadto na 18 kwietnia zaplanowano pierwszą relokację z Włoch na
Łotwę (8 osób).
10
Irlandia przyjęła 26 wniosków o relokację z Grecji, Estonia 15, Luksemburg 37, a Czechy 7 takich wniosków;
11
Francja przyjęła ich 110-120 (przemieszczenia dotyczące 123 osób zaplanowane na 19 – 20 kwietnia),
Holandia – 96, a Portugalia – 229.
12
Austria korzysta z tymczasowego zawieszenia relokacji do 30 % przypisanych jej wnioskodawców na mocy
decyzji Rady (UE) 2015/1601. W rezultacie Austria ma możliwość odroczenia relokacji 1 065 osób o jeden rok.
Austria powinna jednak uczestniczyć w relokacji (i składać deklaracje dotyczące zobowiązań) w odniesieniu do
pozostałych przydziałów.
13
Artykuł 11 decyzji Rady: „Przy pomocy Komisji zarówno Włochy, jak i Grecja mogą zawierać umowy
dwustronne z, odpowiednio, Islandią, Liechtensteinem, Norwegią i Szwajcarią dotyczące relokacji
wnioskodawców z terytorium Włoch i Grecji na terytoria tych państw. W umowach tych uwzględnia się
w należyty sposób główne elementy niniejszej decyzji, w szczególności dotyczące procedury relokacji oraz praw
i obowiązków wnioskodawców.”
9
3
relokacji 900 azylantów z Włoch. Uzgodnienia między Norwegią a Grecją i między
Szwajcarią i Grecją są obecnie finalizowane.
Działania zmierzające do skrócenia czasu udzielania odpowiedzi na wnioski o relokację:
w większości państw członkowskich przetwarzanie wniosków o relokację trwa zbyt długo.
Luksemburg, Francja, Finlandia i Portugalia podjęły istotne wysiłki zmierzające do skrócenia
czasu udzielania odpowiedzi na wnioski, w tym procedury poświadczenia bezpieczeństwa,
aby osiągnąć ustanowiony przez Komisję w pierwszym sprawozdaniu w sprawie relokacji i
przesiedlenia docelowy dwutygodniowy czas udzielania odpowiedzi na wnioski. Wszystkie
państwa członkowskie powinny zagwarantować osiągnięcie docelowego dwutygodniowego
czasu reakcji.
Działania zmierzające do sprostania wyzwaniom związanym z relokacją
wnioskodawców wymagających szczególnej troski, w tym małoletnich bez opieki: od
początku realizacji programu relokacji przeniesiono 250 małoletnich (234 z Grecji i 16 z
Włoch), a 4 z nich – należących do kategorii małoletni bez opieki – przeniesiono do
Finlandii14. Kolejnych 10. małoletnich bez opieki zostanie relokowanych do Finlandii w dniu
11 kwietnia. Belgia odpowiedziała na wezwanie Komisji dotyczące zwiększenia liczby miejsc
dla małoletnich bez opieki i w ramach swojego pierwszego zobowiązania w odniesieniu do
Grecji dotyczącego relokacji 100 wnioskodawców, zaoferowała 10 miejsc dla tej kategorii
wnioskodawców wymagających szczególnej troski.
Działania zmierzające do zwiększenia akceptacji i zaufania do mechanizmu wśród
migrantów oraz unikanie przypadków wycofywania się z procesu relokacji: 14 państw
członkowskich (Belgia, Cypr, Finlandia, Francja, Niemcy, Irlandia, Litwa, Malta, Niderlandy,
Polska, Portugalia, Rumunia, Hiszpania i Szwecja) oraz Szwajcaria przesłały informacje
przed wyjazdem.
Działania zmierzające do wzmocnienia zdolności EASO na potrzeby wspierania Włoch i
Grecji: odpowiedź na poszczególne ogłoszenia o naborze ekspertów opublikowane przez
EASO w styczniu, lutym i marcu na potrzeby oddelegowania ekspertów do Włoch była w
dużym stopniu pozytywna i wszyscy mianowani eksperci zostali oddelegowani. W
odpowiedzi na poszczególne ogłoszenia o naborze ekspertów do oddelegowania
opublikowane 10 grudnia, 4 marca i 9 marca na potrzeby oddelegowania do Grecji minimum
30, 39 i 57 ekspertów, do oddelegowania zgłosiło się odpowiednio 40, 30 i 26 osób. Obecnie
34 osób z EASO rozmieszczono w Grecji w ramach procesu oddelegowania. EASO
opublikował dodatkowe ogłoszenie 6 kwietnia, zwracając się o nabór 42 ekspertów w okresie
od połowy kwietnia do połowy czerwca15.
14
Nie ma dostępnych informacji dotyczących innych kategorii wnioskodawców wymagających szczególnej
troski.
15
W dniu 5 października 2015 r. EASO ogłosił ogólne ogłoszenie o naborze 374 ekspertów do oddelegowania;
jednak w odpowiedzi otrzymał jedynie 201 kandydatur na obsadzenie tych stanowisk. Kolejne szczegółowe
ogłoszenia stanowiły działania następcze względem wspomnianego ogólnego ogłoszenia o naborze ekspertów;
określono w nich szczególne wymagania w odniesieniu do profilu ekspertów i do określonych okresów.
Najnowsze najnowsze ogłoszenie o naborze ekspertów do oddelegowania (ogólna liczba początkowo wynosiła
400 stanowisk, następnie zwiększono ją do 472 stanowisk) jest szczególnym ogłoszeniem opublikowanym w
następstwie konkluzji Rady Europejskiej z posiedzenia w dniach 17 i 18 marca na potrzeby obsadzenia
stanowisk eksperckich związanych z zadaniami dotyczącymi dopuszczalności wniosków będącymi następstwem
oświadczenia UE-Turcja.
4
2.2 Działania podjęte przez Grecję i Włochy, w tym wnioski z planów działania

Grecja
Działania zmierzające do zagwarantowania pełnej operacyjności hotspotów: obecnie
działają wszystkie hotspoty z wyjątkiem jednego na wyspie Kos. Charakter pracy w
hotspotach uległ znacznej zmianie po przyjęciu oświadczenia UE-Turcja; przekazywanie w
hotspotach informacji dotyczących programu relokacji zostało obecnie zawieszone w
odniesieniu do migrantów, którzy przybyli po 20 marca.
Działania służące poprawie zdolności greckiej służby azylowej w zakresie rejestracji : w
dniu 3 kwietnia Grecja przyjęła przepisy, które m.in. stanowią transpozycję przekształconej
dyrektywy w sprawie procedur azylowych16. Zwiększają one uprawnienia służby azylowej i
organu odwoławczego oraz dostosowują podstawę prawną funkcjonowania tych służb. W
ramach nowych przepisów przekształcono Służbę ds. Pierwszego Przyjęcia na Służbę ds.
Przyjęcia i Kontroli oraz utworzono nowe organy zarządzania odpowiednimi funduszami UE
i realizacji programów krajowych. Ustawa zawiera również przepisy mające na celu
ułatwienie wdrożenia procedury niedopuszczalności składania wniosków przez osoby
ubiegające się o azyl przybywające z Turcji i umożliwia udzielanie pomocy przez ekspertów
EASO oraz tłumaczy ustnych w krajowej procedurze azylowej.
Działania zmierzające do poprawy koordynacji: protokół relokacji, którego celem jest
wyjaśnienie obowiązków i określenie ram czasowych dla poszczególnych etapów procedury
relokacji został omówiony z wszystkimi odpowiednimi partnerami i zmodyfikowany tak, by
uwzględnić również rozwój sytuacji w Grecji. Zmieniony protokół zostanie przyjęty
prawdopodobnie w tygodniu rozpoczynającym się 11 kwietnia.
Działania zmierzające do poprawy zdolności w zakresie przyjmowania w Grecji: obecnie
całkowita zdolność przyjmowania migrantów w Grecji wynosi 41 360 miejsc. W ramach
swojego programu wynajmu17 UNHCR zapewni dodatkowe miejsca przyjęcia w obozach,
mieszkaniach i hotelach jako cześć działań ukierunkowanych na zwiększenie zarówno liczby
takich miejsc, jak i centralizacji miejsc zakwaterowania dla wnioskodawców o relokację.
UNHCR rozpoczęło już budowę specjalnego obozu dla wnioskodawców objętych procedurą
relokacji w Lagadikia, w okolicy Salonik. Obóz, które ma być gotowy w tygodniu
rozpoczynającym się 11 kwietnia, będzie dysponował 1 400 miejscami; oczekuje się, że jego
uruchomienie znacznie ułatwi proces relokacji na obszarze Salonik. Greckie władze i
UNHCR prowadzą obecnie rozmowy dotyczące udostępnienia większej liczby terenów
przeznaczonych na budowę obozów dla wnioskodawców, którzy mają zostać relokowani,
zwłaszcza w regionie Attyki.
Działania zmierzające do sprostania wyzwaniom związanym z relokacją
wnioskodawców wymagających szczególnej troski, w tym małoletnich bez opieki:
organizacje pozarządowe wspierają prokuraturę przez zapewnianie usług adwokatów, którzy
podejmują się reprezentowania małoletnich bez opieki na wyspach. Trwają dyskusje między
właściwymi zainteresowanymi podmiotami zmierzające do zagwarantowania podobnych
usług na obszarze Aten i Salonik.
16
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych
procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej, Dz.U. L 180 z 29.6.2013, s. 60.
17
UNHCR dysponuje obecnie 3 600 miejscami noclegowymi w ramach swojego programu wynajmu.
5

Włochy
Działania zmierzające do zagwarantowania pełnej operacyjności hotspotów: w dniu 31
marca 2016 r. Włochy przedłożyły Komisji Europejskiej zmieniony plan działania. Obecnie
działają hotspoty w Pozzallo, w Trapani, Tarencie i na Lampedusie. W zmienionym planie
działania Włochy wskazały, że wkrótce zostanie otwarty dodatkowy hotspot, którego
działanie jest istotne ze względu na konieczność zagwarantowania prawidłowego zarządzania
przepływami przybywających migrantów podczas okresów ich szczególnego nasilenia, do
których prawdopodobnie dojdzie w lecie. Ponadto na ukończeniu jest tworzenie mobilnych
posterunków hotspot. Władze włoskie przyjęły również standardowe procedury operacyjne w
odniesieniu do hotspotów.
Działania zmierzające do poprawy koordynacji: oddano do użytku nową siedzibę
regionalnej grupy zadaniowej UE (EURTF) w Katanii, w związku z czym przeniesiono tam
wszystkie operacje. Oficjalne otwarcie nowej siedziby EURTF planowane jest na 29 kwietnia.
Działania zmierzające do poprawy zdolności przyjmowania i obsługi we Włoszech: w
związku z nadchodzącymi miesiącami letnimi władze włoskie przedstawiły nowy plan
dotyczący przyjęć/plan awaryjny. Całkowita włoska zdolność przyjmowania wynosi obecnie
111 081 miejsc w całym kraju; przed końcem roku planowane jest zwiększenie zdolności
pierwszego poziomu przyjmowania o 3 498 dodatkowych miejsc oraz 10 000 dodatkowych
miejsc w przypadku drugiego poziomu. Od 1 stycznia do 26 lutego 2016 r. złożono 14 754
wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, a liczba związanych z nimi decyzji
wyniosła 14 139, co oznacza wzrost o odpowiednio 37,53 % i 145,72 % w porównaniu z tym
samym okresem poprzedniego roku.
Działania zmierzające do sprostania wyzwaniom związanym z relokacją
wnioskodawców wymagających szczególnej troski oraz małoletnich bez opieki: odbywają
się spotkania z Ministerstwem Sprawiedliwości i Ministerstwem Spraw Wewnętrznych w
sprawie procedur umożliwiających relokację małoletnich bez opieki, jednak do tej pory nie
przyjęto ostatecznej procedury w tym zakresie.
2.3 Działania Komisji i agencji UE

Komisja Europejska
W dniu 17 marca Komisja wraz z państwami członkowskimi, EASO oraz UNHCR i IOM
zorganizowała 5. forum ds. przesiedleń i relokacji, w celu przedstawienia i omówienia
wyzwań i zaleceń określonych w pierwszym sprawozdaniu w sprawie relokacji i
przesiedlenia. Komisja nadal organizuje regularne spotkania przynajmniej raz w miesiącu z
urzędnikami łącznikowymi oddelegowanymi odpowiednio do Włoch i Grecji w celu
przyspieszenia procesu relokacji.

EASO
Działania zmierzające do przyspieszenia procesu relokacji: w ramach działań EASO na
rzecz wsparcia greckiej służby azylowej, w dniu 15 marca 2016 r. w Atenach EASO
rozpoczął projekt pilotażowy w zakresie rejestracji, a następnie w dniu 21 marca 2016 r.
kolejny taki projekt w Salonikach, gdzie eksperci EASO wspierają grecką służbę azylową w
6
procesie rejestracji kandydatów do relokacji. 6 kwietnia 2016 r. projekt pilotażowy został
również uruchomiony w kolejnej, trzeciej lokalizacji – w Alexandropouli. Ponadto EASO
prowadzi obecnie rozmowy z władzami greckimi w sprawie wdrożenia procesu rejestracji
wstępnej w celu poprawy dostępu do programu relokacji osób ubiegających się o ochronę,
kwalifikujących się do relokacji. UNHCR prowadzi również rozmowy z grecką służbą
azylową w związku ze świadczeniem podobnych usług.
EASO prowadzi też posterunki mobilne we Włoszech; urząd zorganizował również pierwsze
pilotażowe spotkanie ze społeczeństwem obywatelskim na Sycylii w dniach 15-16 marca
2016 r. w celu zapewnienia lepszej koordynacji z organizacjami społeczeństwa
obywatelskiego.
Działania zmierzające do zwiększenia akceptacji i zaufania do mechanizmu wśród
migrantów oraz unikanie przypadków wycofywania się z procesu relokacji: EASO
wdrożył wiele zaleceń zawartych w pierwszym sprawozdaniu w sprawie relokacji i
przesiedleń w odniesieniu do działań informacyjnych. EASO prowadzi stronę na Facebooku
dotyczącą programu relokacji UE w języku angielskim i arabskim; na stronie udostępniane są
informacje dla osób zainteresowanych relokacją oraz opisywane przypadki udanych relokacji.
Oprócz istniejącej już ogólnej broszury na temat relokacji, EASO przygotował dwie inne
broszury; jedną skierowaną do osób relokowanych z Grecji i drugą skierowaną do osób
relokowanych z Włoch. EASO opracował również pakiet ogólnych informacji o
podstawowych usługach dla wnioskodawców, którzy mają zostać relokowani z Włoch i
Grecji. Urząd przygotowuje obecnie pakiet komunikatów dotyczących relokacji skierowany
do dzieci i aplikację na urządzenia mobilne, odzwierciedlającą treść broszur informacyjnych
dotyczących relokacji z Włoch i Grecji. EASO finalizuje również prace nad narzędziem
służącym do najlepszego zabezpieczenia interesów dziecka do celów relokacji i współpracuje
z władzami Włoch i Grecji w celu dostosowania go do kontekstu krajowego.
3
Przesiedlenia
Na podstawie informacji otrzymanych od uczestniczących państw do 11 kwietnia 2016 r. w
ramach programu przesiedleń z dnia 20 lipca 2015 r. przesiedlono 5 677 osób18 do 15 państw
(Austria, Belgia, Republika Czeska, Dania, Finlandia, Francja, Niemcy, Islandia, Irlandia,
Włochy, Liechtenstein, Niderlandy, Norwegia, Szwajcaria i Zjednoczone Królestwo).
Większość państw uczestniczących w programie wskazała, że podejmowane przez nie
działania w zakresie przesiedleń ukierunkowane są głównie, choć nie wyłącznie, na
Syryjczyków przebywających w Jordanii, Libanie i Turcji.
Chociaż w ramach konkluzji z dnia 20 lipca 2015 r. państwa członkowskie uzgodniły raczej
szerokie spektrum regionów priorytetowych do przesiedleń, oczekuje się, że w następstwie
oświadczenia EU-Turcja z dnia 18 marca 2016 r.19 większość z około 16 800 pozostałych
miejsc do przesiedlenia w ramach tego programu powinno dotyczyć Turcji.
18
Dokument Rady 11130/15 „Konkluzje przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w
sprawie przesiedlenia – za pomocą wielostronnych i krajowych systemów – 20 000 osób w sposób oczywisty
wymagających ochrony międzynarodowej”.
19
http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2016/03/18-eu-turkey-statement/.
7
Jak ogłoszono w oświadczeniu UE – Turcja z dnia 18 marca 2016 r., ustanowiono mechanizm
zastępowania nielegalnych i niebezpiecznych przepraw migrantów z Turcji na wyspy greckie
legalną drogą przesiedleń z Turcji do UE. UE i Turcja uzgodniły, że każdej readmisji
Syryjczyka do Turcji związanej z nielegalnym przybyciem na wyspy greckie towarzyszyć
będzie przesiedlenie innego Syryjczyka z Turcji do UE. Wspomniany mechanizm 1:1 ma na
celu zastąpienie nielegalnych przepływów migrantów podróżujących w niebezpiecznych
warunkach po Morzu Egejskim przez uporządkowany i zgodny z prawem proces przesiedleń.
Od dnia 4 kwietnia 2016 r., czyli od momentu rozpoczęcia stosowania mechanizmu 1:1, 37
Syryjczyków przesiedlono do Niemiec, 11 do Finlandii, a 31 do Niderlandów.
Komisja pracuje razem z państwami członkowskimi i władzami tureckimi nad
wprowadzeniem szybkich standardowych procedur operacyjnych w zakresie wdrażania
programu przesiedleń związanego z mechanizmem 1:1 uzgodnionym z Turcją. EASO oraz
UNHCR są włączone do działań w ramach tej procedury. Oczekuje się, że ostateczne
zatwierdzenie standardowych procedur operacyjnych przez UE i Turcję odbędzie się
sprawnie.

Udostępnienie 54 000 miejsc z ramach systemu relokacji przeznaczonych dla
migrantów wykorzystujących legalne drogi wjazdu do UE
W dniu 21 marca 2016 r. Komisja przedstawiła wniosek20 mający na celu udostępnienie
dodatkowych miejsc do przesiedleń lub innych form legalnego przyjęcia migrantów z Turcji
w drodze zmiany decyzji Rady (UE) 2015/1601 z dnia 22 września w celu relokacji osób
ubiegających się o ochronę międzynarodową z Włoch i Grecji.
W ramach tej zmiany zaproponowano udostępnienie 54 000 miejsc –– pierwotnie
przeznaczonych na relokację – w celu przyjęcia Syryjczyków z Turcji w ramach
przesiedlania, przyjmowania ze względów humanitarnych lub innych legalnych dróg, takich
jak wizy humanitarne, stypendia, łączenie rodzin itd. Wspomniane 54 000 miejsc
udostępnionych do celów legalnego przyjęcia stanowi obecnie nieprzydzieloną rezerwę do
relokacji na podstawie obowiązującej decyzji Rady. Państwa członkowskie byłyby w stanie
odjąć od liczby wnioskodawców, którzy mają zostać relokowani, liczbę Syryjczyków legalnie
przyjętych na ich terytorium z Turcji w ramach krajowych lub wielostronnych programów
przesiedleń. Liczby te stanowiłyby uzupełnienie zobowiązań podjętych w ramach konkluzji
dotyczących przesiedleń z dnia 20 lipca 2015 r. Negocjacje w sprawie proponowanej zmiany
rozpoczęły się w Radzie i strony dążą do ich zakończenia w możliwie najkrótszym terminie.

W stronę ustrukturyzowanego systemu przesiedleń UE
W dniu 6 kwietnia Komisja zorganizowała 6. forum ds. przesiedleń i relokacji w celu
przeprowadzenia konsultacji się z państwami członkowskimi, państwami stowarzyszonymi na
podstawie rozporządzenia dublińskiego, a także z UNHCR i IOM na temat przyszłego
wniosku dotycząego ustrukturyzowanego systemu przesiedleń UE, nad którym prace
ogłoszono w komunikacie Komisji przyjętym w tym samym dniu21.
20
21
COM(2016) 171 final.
COM(2016) 197 final.
8
Dyskusje koncentrowały się na określeniu elementów, które mogłyby stanowić część
przyszłej strategii UE w zakresie przesiedleń, a także na wspólnych procedurach i zbiorowych
ustaleniach, których przyjęcie można byłoby rozważyć, sposobach zagwarantowania
sprawiedliwego podziału płynącej z przesiedlania odpowiedzialności między poszczególne
państwa członkowskie, intensyfikacji działań przesiedleńczych UE jako całości oraz roli
podmiotów takich jak UNHCR, IOM i EASO.

Konferencja UNHCR na temat globalnego podziału odpowiedzialności za
pośrednictwem mechanizmów przyjmowania uchodźców syryjskich
Komisarz Avramopoulos wziął udział w posiedzeniu wysokiego szczebla poświęconemu
globalnemu podziałowi odpowiedzialności za pośrednictwem mechanizmów przyjmowania
uchodźców syryjskich, które zostało zorganizowane przez UNHCR w dniu 30 marca. Przy tej
okazji Komisja potwierdziła zobowiązanie UE do wspierania wysiłków międzynarodowych w
odpowiedzi na globalne kryzysy związane z przesiedleniami, zachęcając jednocześnie
wszystkich członków społeczności międzynarodowej do wzmożenia wysiłków w tej
dziedzinie.
Według UNHCR, konferencja przyniosła umiarkowane rezultaty; w jej ramach zobowiązano
się do osiągnięcia pułapu około 185 000 miejsc do celów przesiedlenia i innych legalnych
form przyjmowania syryjskich uchodźców; przed konferencją ilość zadeklarowanych miejsc
dla uchodźców wynosiła 178 000. W związku z tym wydarzenie to jest uważane za kolejny
krok przed szczytem mającym na celu zajęcie się problemem dużych przepływów uchodźców
i migrantów, który odbędzie się podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ we wrześniu 2016 r.;
oczekuje się, że w trakcie tego wydarzenia państwa biorące udział w przesiedleniach podejmą
dalsze konkretne i istotne zobowiązania.
4
Perspektywy
Na podstawie najnowszych dostępnych informacji, od 35 000 do 40 000 osób przebywających
w Grecji będzie kwalifikować się do relokacji; również we Włoszech obserwuje się nasilenie
przepływów migracyjnych. Państwa członkowskie relokacji muszą wypełnić w całości swoje
zobowiązania wynikające z decyzji Rady w sprawie relokacji w celu złagodzenia presji na
państwa członkowskie pierwszej linii. Komisja wzywa zatem państwa członkowskie relokacji
do znacznego zwiększenia wysiłków w zakresie reagowania na pilną sytuację humanitarną w
Grecji i zapobiegania pogarszaniu się sytuacji we Włoszech.
W konkluzjach Rady Europejskiej systematycznie wzywa się do przyspieszenia procesu
relokacji. Wezwaniom szefów państw lub rządów powinny towarzyszyć zdecydowane
działania podjęte przez właściwe służby krajowe w terenie.
Komisja stwierdziła w swoim pierwszym sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń, że
do dnia 16 kwietnia powinno odbyć się co najmniej 6 000 przeniesień, a do dnia 16 maja –
kolejne 20 000. Komisja nadal uważa, że cel ten można osiągnąć, jeżeli wszystkie
zainteresowane strony, w szczególności państwa członkowskie relokacji, wykażą gotowość
do przeprowadzenia relokacji oraz podejmą szybko wspólne działania.
9
Komisja będzie nadal monitorować realizację zaleceń i celów zawartych w pierwszym
sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń oraz zastrzega sobie prawo do podjęcia
działań w sytuacji, gdy państwa członkowskie nie wywiązują się ze swoich zobowiązań.
Jednocześnie państwa członkowskie muszą wywiązać się ze swoich zobowiązań w zakresie
przesiedleń. W szczególności konieczne jest udzielenie terminowego wsparcia na potrzeby
realizacji umowy UE-Turcja. W dniu 20 kwietnia Komisja przedstawi sprawozdanie z
realizacji niniejszej umowy, w tym działań przesiedleńczych prowadzonych w jej ramach.
10