Proponowane treści

8. Streszczenie
Wstęp: Syndrom słabości/kruchości (FS, frailty syndrom) jest opisany w literaturze
jako stan związany z niewydolnością rezerw fizjologicznych. Osoby z rozpoznanym
zespołem słabości/kruchości znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka upadków,
trudności w poruszaniu się, niepełnosprawności w zakresie podstawowych czynności
życiowych, a w konsekwencji są narażone na hospitalizację lub zgon. Syndrom
słabości/kruchości występuje najczęściej u osób w podeszłym wieku i wywiera
negatywny wpływ na ich funkcjonowanie oraz jakość życia.
Cel pracy: Celem podjętych badań jest diagnoza i ocena wybranych elementów
sprawności funkcjonalnej słuchaczy uniwersytetów trzeciego w województwie
świętokrzyskim wieku jako czynnika prognostycznego zespołu słabości/kruchości (ZS).
Materiał i metody: W celu zrealizowania problemu badawczego, przeprowadzono
badania w grupie słuchaczy uniwersytetów trzeciego wieku w województwie
świętokrzyskim. Badania wykonano na przestrzeni 9 miesięcy: od października 2012 r.
do czerwca 2013 roku. Zastosowano narzędzie badawcze CHS jako najczęściej stosowane
do rozpoznania zespołu słabości/kruchości. Skala CHS umożliwia ocenę następujących
kryteriów zespołu słabości/kruchości: niezamierzonej utraty masy ciała (4,5 kg w ciągu
ostatniego roku), osłabienia określane na podstawie dynamometrycznego pomiaru siły
uścisku dłoni przy uwzględnieniu wieku oraz wartości wskaźnika masy ciała badanego,
wyczerpania ocenianego za pomocą skali depresji (GDS-SF), szybkości chodu określany
poprzez graniczny czas przejścia 4,6 metra w określonym czasie przy uwzględnieniu płci i
wzrostu badanego, obniżenia poziomu aktywności fizycznej stwierdzanego za pomocą
skróconej wersji Międzynarodowego Kwestionariusza Aktywności Fizycznej (IPAQ). O
wyborze zastosowania (skali GDS-SF i kwestionariusza sprawności fizycznej IPAQ)
innych testów niż zaproponowanych na użytek badania CHS aktywności fizycznej i
depresji zdecydowały następujące czynniki:
4. Test GDS-SF i IPAQ, są krótkimi i zrozumiałymi, testami do zastosowania
w populacji ludzi o możliwych ograniczeniach poznawczych, związanych z
podeszłym wiekiem.
5. Posiadają wysoką spójność i rzetelność w porównaniu do zaproponowanych
dla użytku badania CHS [271; 272; 273; 274; 275; 276].
6. Możliwość wykorzystania i porównania wyników badań przeprowadzonych
w różnych krajach.
181
.
Wyniki: Podczas analizy statystycznej wykazano, że najistotniejszymi determinantami
powstania ZS w pierwszej grupie wiekowej są: siła uścisku dłoni (100%, p<0,000,
R=0,734), wyczerpanie (66,7%, p<0,001,R=0,490), szybkość chodu (66,7%, p<0,005,
R=0,430), niezamierzona utrata masy ciała (66,7%, p<0,040, R=0,322), natomiast
stadium prodromalne implikują: siła uścisku dłoni (100%), niezamierzona utrata
masy ciała (17,1%), szybkość chodu (5,7%), wyczerpanie (2,9%) i aktywność
fizyczna (2,9%).
Znaczącym determinantem dla wystąpienia ZS w II grupie wiekowej są:
wyczerpanie (83,7%, p<0,000,R=535), siła uścisku dłoni (100%, p<0,000, R=0,524),
szybkość chodu (7,4%, p<0,000,R=0,500), aktywność fizyczna (30,2%, p,0,000, R=0,303) i niezamierzona utrata masy ciała (34,9% p<0,000,R=0,293)
. W przypadku stadium prodromalnego kluczowe są kryteria: graniczna siła uścisku
dłoni (96,1%), depresja (17%), szybkość chodu (15,5%), niezamierzona utrata masy
ciała (8,7%) i aktywność fizyczna (2,9%).
Wnioski: Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej zgromadzonego
materiału badawczego, opracowano następujące wnioski:
1. Zjawisko występowania zespołu słabości/kruchości wśród słuchaczy UTW w
województwie świętokrzyskim jest na poziomie 14,9%, zaś stadium
prodromalne stanowi 78,2% badanych.
2. Siła uścisku dłoni, niezamierzona utrata masy ciała, szybkość chodu, aktywność
fizyczna to czynniki prognostyczne zespołu słabości/kruchości, które korelują z
występowaniem zespołu słabości/kruchości i są istotne statystycznie w obydwu
grupach wiekowych.
3. Wśród czynników społeczno-demograficznych największe znaczenie dla
wystąpienia zespołu słabości/kruchości ma płeć, wykształcenie oraz miejsce
zamieszkania.
4. W niniejszej pracy zjawisko występowania zespołu słabości/kruchości i stadium
prodromalnego
mogą
świadczyć
o
poważnych
konsekwencjach
dla
funkcjonowania osób starszych w przyszłości.
5. Wyłonienie czynników prognostycznych zespołu słabości/kruchości odgrywa
ważną rolę w rokowaniu i ocenie zapotrzebowania na opiekę zdrowotną wśród
osób po 60 roku życia.
182
Słowa kluczowe: zespół słabości/kruchości, osoby starsze, UTW
183