docprzykładowy arkusz egzaminacyjny z biologii
download 
Reklamacja Transkrypt
przykładowy arkusz egzaminacyjny z biologii
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Autor: Ewa ak TEST PRZED MATUR 2007 PRZYKŁADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z BIOLOGII POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 150 minut Instrukcja dla zdaj cego 1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron (zadania 1–27) i barwn map . Ewentualny brak zgło przewodnicz cemu zespołu nadzoruj cego egzamin. 2. odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka dym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. U ywaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie u ywaj korektora, a bł dne zapisy wyra nie przekre l. 5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 6. Podczas egzaminu mo esz korzysta z ołówka i gumki (wył cznie do rysunków), linijki. yczymy powodzenia! Za rozwi zanie wszystkich zada mo na otrzyma ł cznie 60 punktów Arkusz przygotowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego. 1 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 1. (2 pkt) Błony retikulum endoplazmatycznego (RE) tworz trójwymiarowy system kanalików i p cherzyków, dzi ki czemu zwi kszona jest powierzchnia wewn trzna komórki, a cytozol podzielony na wiele przedziałów. W zale no ci od budowy retikulum endoplazmatycznego i pełnionej przez nie funkcji dzieli si je na szorstkie i gładkie. Nazwij zaznaczony na rysunku liter A rodzaj RE. Wytłumacz, dlaczego ten rodzaj RE jest dobrze rozwini ty w komórkach, których aktywno biochemiczna ukierunkowana jest na syntez białek. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 2. (2 pkt) Rysunek przedstawia pewn faz I podziału mejotycznego. Podaj nazw zilustrowanej fazy I podziału mejotycznego oraz nazw procesu oznaczonego liter B, który ma miejsce pod koniec tej fazy. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 2 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 3. (3 pkt) Pierwiastki wyst puj w organizmie człowieka w ró nej ilo ci w postaci makro- oraz mikroelementów. W poni szej tabeli zamieszczono objawy niedoboru wybranych pierwiastków w organizmie człowieka. Uzupełnij tabel nazwami pierwiastków oraz grup, do których nale . Lp. Nazwa pierwiastka Nazwa grupy pierwiastków …………………. ……………………… …………………. ……………………… …………………. ……………………… 1. 2. 3. Objawy niedoboru pierwiastka w organizmie łamliwo ko ci, choroby z bów, krzywica zwi kszenie pobudliwo ci nerwowo-mi niowej anemia, osłabienie, arytmia serca, zakłócenie oddychania Zadanie 4. (2 pkt) Fotosyntez przeprowadzaj fotoautotrofy, które maj zdolno wł czania dwutlenku w gla we własne zwi zki organiczne przy wykorzystaniu energii wietlnej. Równanie ogólne fotosyntezy przedstawia nast puj cy zapis: 6 H2O + 6 CO2 + ENERGIA WIETLNA C6H12O6 + 6 O2 Niektóre fotoautotrofy potrafi przeprowadza ten proces w warunkach beztlenowych, wykorzystuj c nie wod , lecz inny zredukowany zwi zek nieorganiczny. Zapisz w formie równania przebieg fotosyntezy przeprowadzony przez chemoautotrofy, wiedz c, e wykorzystuj do niego H2S zamiast wody. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. Zadanie 5. (3 pkt) W korze półkul mózgowych człowieka znajduj si ró nego rodzaju o rodki nerwowe. Przyporz dkuj odpowiednim płatom nast puj ce o rodki: dotyku, smaku, słuchowe, wzroku, ruchowe, kojarzeniowe. Płat O rodek ........................................................ .................................................... ........................................................ .................................................... ........................................................ .................................................... ........................................................ .................................................... 3 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 6. (3 pkt) W błonie luzowej j zyka znajduj si brodawki smakowe, w których znajduj si kubki smakowe zró nicowane pod wzgl dem wra liwo ci chemicznej, co umo liwia odbieranie ró nych wra e smakowych. Nieograniczona ilo smaków jest zawsze kombinacj czterech smaków podstawowych: słodkiego, kwa nego, gorzkiego oraz słonego. Poni sze rysunki ilustruj rozmieszczenie kubków smakowych wra liwych na podstawowe smaki. Wska , który z rysunków A, B, C lub D przedstawia rozmieszczenie kubków smakowych wra liwych na smak słodki, kwa ny, słony lub gorzki. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 7. (2 pkt) Jelito grube stanowi ostatni odcinek przewodu pokarmowego. Wi kszo rozło onych substancji pokarmowych zostaje wchłoni ta z jelita cienkiego do krwi i limfy. W jelicie grubym ju nie zachodz procesy trawienne. Wymie dwie funkcje, które pełni jelito grube w przewodzie pokarmowym człowieka. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 8. (2 pkt) Zaparcia nale do przykrych dolegliwo ci. Przyczyny ich powstawania mog by ró ne, jednak najcz stsz jest nieodpowiednia dieta. Podaj nazw składnika pokarmu, który mógłby zmniejszy takie dolegliwo ci. Swój wybór uzasadnij jednym argumentem. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 9. (2 pkt) Rysunek przedstawia e ski układ rozrodczy człowieka. Podaj nazw narz du oznaczonego na rysunku liter A oraz napisz, jak pełni rol w rozwoju prenatalnym człowieka. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 10. (2 pkt) Podstawow jednostk czynno ciow i strukturaln nerki jest nefron, którego budow przedstawia poni szy rysunek. 5 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Podaj nazw elementu oznaczonego liter A oraz wymie zwi zan z pełnion funkcj . jedn cech jego budowy ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 11. (2 pkt) Układ oddechowy człowieka tworz drogi oddechowe oraz płuca. Na rysunku przedstawiono niektóre narz dy tworz ce drogi oddechowe. Podaj nazw narz du oznaczonego liter A oraz wymie jedn funkcj pełnion przez niego. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 12. (2 pkt) Rysunek przedstawia budow zewn trzn korzenia. Wska , która z przedstawionych stref w pobieraniu wody i substancji mineralnych. Swój wybór uzasadnij jednym argumentem. korzeniowych odgrywa główn rol ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 13. (2 pkt) Bakterie oddychaj zarówno tlenowo, jak i beztlenowo. Oddychanie beztlenowe nazywa si fermentacj i polega na rozkładzie cukrów, którego ko cowym produktem mo e by kwas mlekowy, etanol, kwas octowy i inne zwi zki. Wydziela si równie energia. Poniewa proces ten jest mało wydajny pod wzgl dem energetycznym, dlatego wi kszo bakterii u ywa tlenu cz steczkowego do całkowitego utlenienia cukrowców do dwutlenku w gla i wody. Uzyskuj w ten sposób kilkakrotnie wi cej energii ni wydziela si w czasie fermentacji. Na podstawie powy szego tekst zapisz słownie reakcj oddychania tlenowego i beztlenowego. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 7 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 14. (1 pkt) Na podstawie metody Grama bakterie zostały podzielone na dwie grupy – Gram-dodatnie (G+) – barwi si na niebiesko oraz Gram-ujemne (G–) – nie barwi si na niebiesko, ale na czerwono. Wyja nij, od czego zale y opisany sposób barwienia si dwóch grup bakterii, podaj c jeden argument. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 15. (3 pkt) Schemat przedstawia jeden ze sposobów pobierania pokarmu przez protisty heterotroficzne. Podaj nazw tego sposobu pobierania pokarmu oraz wymie dwie cechy charakterystyczne dla niego. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 8 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 16. (2 pkt) Rysunek przedstawia elementy jednej z tkanek ro linnych. Podaj nazw elementu oznaczonego cyfr 1 oraz funkcj przez niego pełnion . ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 17. (2 pkt) Schematy przedstawiaj cykle rozwojowe mchu płonnika oraz narecznicy samczej. 9 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zanalizuj powy sze schematy oraz podaj jedn cech ró ni c te cykle i jedn wspóln . ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 18. (2 pkt) Schematy przedstawiaj budow pierwotn łodygi oraz budow pierwotn korzenia. Przeanalizuj powy sze schematy. Podaj dwie cechy, którymi si ró ni budowa pierwotna korzenia od budowy pierwotnej łodygi. ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………….. 10 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 19. (2 pkt) W woreczku zal kowym ro lin okrytonasiennych zachodzi jedyny w wiecie organizmów ywych proces podwójnego zapłodnienia, co zobrazowano na schemacie. Po przeanalizowaniu schematu obja nij, na czym polega ten proces. Uwzgl dnij obydwa plemniki, j dro diploidalne oraz komórk jajow . ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………................ Zadanie 20. (3 pkt) Zanalizuj rysunek, a nast pnie wyja nij, na czym polega replikacja semikonserwatywna. 11 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 21. (1 pkt) Poni szy zapis przedstawia sekwencj jednej nici DNA o nast puj cej kolejno ci nukleotydów: CCAAATTGGAGAT Napisz sekwencj drugiej komplementarnej nici DNA. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... Zadanie 22. (3 pkt) Poni szy schemat przedstawia fragment nici mRNA o nast puj cej sekwencji nukleotydów: UCUUCCUCACAG. Podaj, jakie trzy cechy kodu genetycznego mo emy odczyta z powy szego zapisu. Wyja nij, co one oznaczaj . UCU – seryna UCC – seryna UCA – seryna CAG – glutamina ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… 12 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Zadanie 23. (2 pkt) Na schematach A, B przedstawiono modele budowy DNA oraz RNA. Po zanalizowaniu schematów podaj dwie cechy, którymi ró ni si budowa RNA od DNA. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 24. (3 pkt) Wykres przedstawia krzywe prze ywania motyla i słonia. Wyj cia liczby osobników w % Krzywe prze ywania 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 13 50 60 krzywa 1 70 80 krzywa 2 90 100 Wiek Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Wypisz, która z krzywych (1–2), przedstawia krzyw prze ywania słonia, a która motyla. Uzasadnij swój wybór, podaj c po jednym argumencie. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 25. (3 pkt) Schemat przedstawia obieg materii w ekosystemie. A B C D Podaj nazwy kolejnych poziomów troficznych bior cych udział w kr eniu materii w ekosystemie oznaczonych literami A–D. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Zadanie 26. (2 pkt) Schemat przedstawia pewn chorob dziedziczn . 14 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Podaj nazw tej choroby dziedzicznej oraz rodzaj mutacji, której jest skutkiem. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Zadanie 27. (2 pkt) Czynniki mutagenne mog prowadzi do zakłócenia procesu crossing over lub do p kania chromosomów. Dochodzi wtedy do mutacji chromosomowych strukturalnych. Schemat A, B ilustruj dwie z takich mutacji. Podaj nazwy mutacji chromosomowych przedstawionych na schematach A, B. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 15
