Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE” Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE”
jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków
Europejskiego Funduszu Społecznego
Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie
DANE INFORMACYJNE
• Nazwa szkoły: ZESPÓŁ SZKÓŁ W LIPNICY
• ID grupy: 96_54_MP2
• Opiekun: MARIA LATUSZEWSKA
• Kompetencja: MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZA
Temat projektowy: MOJA DROGA DO SZKOŁY
• Semestr/rok szkolny: SEMESTR IV, 2011/2012
Plan prezentacji:
Co to jest ruch?
Czas
 Droga, długość
Prędkość
 O mapach
 Wędrówka piesza
 Nasza droga do szkoły
 Bibliografia
Ruch
Ruch – w fizyce to zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie
względem określonego układu odniesienia.
Podział ze względu na tor ruchu:
 prostoliniowy (poruszanie się po linii prostej),
krzywoliniowy (poruszanie się po linii krzywej).
Podział ze względu na wartości prędkości:
jednostajny – prędkość nie zmienia się,
zmienny – prędkość zmienia się.
Parametry opisujące ruch to:
 czas
 droga
 prędkość
 przyspieszenie.
Jak mierzono czas dawniej?
 Zegar słoneczny – III wiek p.n.e.
 Klepsydra – III wiek p.n.e.
 Zegarek kieszonkowy- XIII w.
 Zegar wahadłowy – XVI wiek
 Zegar / zegarek – XX wiek
Zegar słoneczny –
zegar
określający czas w godzinach na
podstawie pozycji Słońca, przez
wskazanie cienia rzucanego przez
nieruchomy wskaźnik na powierzchnię
tarczy
z
podziałką
godzinową,
umieszczoną na ziemi, posadzce,
ścianie budowli lub postumencie.
Zegar księżycowy
to odpowiednik
zegara słonecznego używany nocą, w którym
światło słoneczne zastępuje światło Księżyca.
Zegar księżycowy wskazuje dokładną godzinę
tylko o północy podczas pełni Księżyca, ponieważ
górowanie Księżyca opóźnia się 48 minut na
dobę.
Zegar piaskowy i wodny
Klepsydra – zegar wodny, w późniejszych
czasach także piaskowy, składający się z dwóch,
zazwyczaj szklanych baniek, z czego jedna
znajduje się dokładnie nad drugą, połączonych
rurką przepuszczającą określoną ilość wody lub
piasku w określonym czasie.
Zegar ogniowy
to chiński zegar,
który był świecą z podziałką oznaczającą czas
spalania. Wtedy można było dosłownie
powiedzieć, że czas topnieje. Pewien chiński
zegarmistrz ogniowy wynalazł wolno
spalający się pręt, który nasycił kadzidłem i
odtąd każda godzina pachniała odmiennie.
W dzisiejszych czasach używa się:
Zegarów wahadłowych – z XVI wieku
Zegarów / zegarków – z XX wieku
Zegarów elektronicznych – z XXI wieku
Zegarów atomowych – z XXI wieku
Zegary można podzielić ze względu
na
wielkość
na
zegary
monumentalne i przenośne. Jedne
z zegarów wykorzystują do wskazań
czasu tarcze i wskazówki, inne
symbole
faz
księżyca
lub
wyświetlacze diodowe.
Jednostki czasu
1 tysiąclecie - 1000 lat
1 wiek - 100 lat
1 dekada - 10 lat
1 rok - zwykły - 365 dni, rok przestępny - 366 dni
1 miesiąc - 28 - 31 dni
1 tydzień - 7 dni,
1 doba (dzień) - 24 godziny
1 godzina – 60 minut
1 minuta - 60 sekund
1 sekunda - 1 s
Nietypowe jednostki czasu
• Tercja jest to pozaukładowa jednostka miary czasu oznaczająca
jedną sześćdziesiątą część sekundy.
• Rok księżycowy – okres złożony z 12 miesięcy księżycowych i jednego
krótkiego miesiąca dodatkowego (wyrównawczego). Rok ten jest krótszy od roku
słonecznego i trwa 354,367 średnich dób słonecznych.
• Olimpiada – okres pomiędzy dwoma następującymi po sobie igrzyskami.
Zazwyczaj trwał około 4 lat.
• Kwarta jest to pozaukładowa jednostka miary czasu oznaczająca jedną
sześćdziesiątą część tercji.
• Sol – marsjański odpowiednik ziemskiej doby słonecznej, tj. czas pomiędzy
kolejnymi górowaniami Słońca na planecie Mars; wynosi on 88 775,24409 sekund.
• Rok drakoniczny, rok smoczy lub rok zaćmieniowy – odstęp czasu
pomiędzy dwoma kolejnymi, następującymi po sobie, przejściami Słońca przez ten
sam węzeł orbity Księżyca. Rok ten trwa 346,6201 średnich dób słonecznych.
Strefa czasowa
to wytyczony obszar powierzchni Ziemi o szerokości średnio
15° (360°/24) długości geograficznej, rozciągający się południkowo między
biegunami, w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas (czas strefowy).
Przeważnie jest on średnim czasem słonecznym środkowego południka tej strefy,
który różni się o całkowitą liczbę godzin od czasu uniwersalnego.
Pomiar czasu przejścia korytarza szkolnego
Osoba
Kuba
Damian S.
Maria
Mateusz
Sylwia
Intuicja (s)
25
21
22
20
21
Klepsydra
4
3,5
4
4
3,5
1 klepsydra = 6 s
Stoper (s)
23,86
20,33
21,51
21,19
20,4
Pomiar czasu przejścia boiska szkolnego
Pomiar czasu spadających ciał
Przedmiot
Intuicja
Klepsydra
Stoper
Piłeczka
4s
0,5s
1,51s
Kartka
5s
1,5s
9,06s
Zgnieciona kartka
4s
0,3s
1,27s
Ścierka
2s
0,6s
3,55s
Gąbka
3s
0,3s
2,86s
Kubek
1s
0,25s
1,29s
Jednostki długości
Podstawową jednostką długości w układzie SI jest metr.
1 metr jest równy drodze jaką przebywa w próżni światło w ciągu 1/299792458 s.
Podwielokrotności i wielokrotności jednego metra:
1 mm = 0,001 m, 1 cm = 0,01 m, 1 dm = 0,1 m, 1 km = 1000 m.
Inne jednostki długości:
Cal (in)= 2,54 cm
Jard (yd) = 3 stopy
Sążeń (fm) = 6 stóp
Mila morska = 1852 m
Kabel = 185,2 m
Rok świetlny = 9,4605 * 1015 m.
Wzorzec metra przechowywany w
Międzynarodowym Biurze Miar i Wag
w Sevres pod Paryżem.
Jednostki długości
używane w dawnych czasach
wiorsta - zasięg donośności głosu ludzkiego (ok. 1066 m)
sążeń - największa szerokość rozkrzyżowanych poziomo rąk (ok. 1,82m)
łokieć mały - odległość od końcu średniego palca do pachy
(ok. 57 cm)
palec - miara zwana calem równa szerokości ośmiu ziaren jęczmienia
(ok.2,5 cm)
stopa - odległość miedzy rzędami kartofli (ok.24 cm)
pręt - 15 stóp (ok. 5,03 m )
Rozmiary w przyrodzie
- obiekty niewidzialne
Komórki drożdży osiągają
zwykle 2-7 μm szer., 3-10 μm
dł.
Atomy mają rozmiary
rzędu 10−10 m.
Wielkość bakterii wynosi od 0,2
do kilkudziesięciu mikrometrów.
Mimivirus – największy znany wirus DNA
będący dwudziestościanem foremnym o
średnicy dochodzącą do 400 nm.
Małe obiekty widzialne
Kropelka wody
jest kulką o
średnicy 3 mm .
Ryż krótkoziarnisty ma
długość od 5 do 5,2 mm .
Ziele angielskie ma od
4 do 7 mm średnicy .
Koliber ma długość
od 6 do 22 cm .
Rozmiary ciała owadów
wahają się od 0,25 mm do
ponad 350 mm .
Rozmiary dużych obiektów
Burj Dubai - najwyższy wieżowiec na
świecie ma ponad 828 m wysokości.
Wieża Eiffla ma 324 m
wysokości!
Przykładowa długość
okrętu to 70 m.
Długość samochodu to 3–5 m.
Długość wagonu to ok.11,5 m. Pociąg
składający się z 10 wagonów i lokomotywy
ma długość ok. 124 m.
Pomiar długości boiska
różnymi przyrządami
Taśmą mierniczą
Taśmą mierniczą
Linijką
Krokami
Pomiar długości korytarza różnymi
przyrządami
Długość korytarza mierzyliśmy miarą krawiecką,
taśmą mierniczą, linijką, stopami i krokami.
Wyniki pomiarów długości
korytarza szkolnego
Przyrząd
Pomiar, obliczenia
Długość [m]
Miara krawiecka [1,5 m]
31*1,5 m
46,5
Linijka [1 m]
39,3*1 m
39,3
15,6*3 m
45,6
Stopy [28 cm]
150*0,28 m
42
Kroki [70 cm]
58*0,7 m
40,6
Taśma miernicza [25 m]
1,72*25 m
43
Taśma miernicza [3 m]
Po zrobieniu pomiarów dowiedzieliśmy się, że korytarz ma długość 43 m.
To znaczy, że najdokładniejszy wynik otrzymaliśmy mierząc najdłuższą taśmą mierniczą – 25 m.
Co to jest prędkość?
Prędkość - to wielkość fizyczna która informuje nas o tym, jaką
drogę i w jakim czasie przebyło ciało.
Wzór na prędkość
Zapis słowny
Zapis skrócony
Znaczenie symboli
symbol
nazwa wielkości
rodowód symbolu
jednostka
wielkości
v
prędkość (szybkość)
z ang. velocity prędkość
m/s
S
droga
z ang. sector - odcinek
m
t
czas przebywania drogi
z ang. time - czas
s
Jednostki prędkości
SYMBOL
JEDNOSTKA
[m/s]
metr na sekundę (meter per second)
[km/h]
kilometr na godzinę (kilometer per hour)
[mph]
mila lądowa na godzinę (land mile per hour)
[kt]
węzeł - mila morska na godzinę (knot - nautical mile per hour)
[ma]
mach (prędkość dźwięku w powietrzu)
[c]
prędkość światła (speed of light)
Warto zapamiętać, że
10 m/s = 36 km/h
PRĘDKOŚĆ W TECHNICE
Rekord szybkości samolotu bezzałogowego (dane z
2005 r.) to prawie 10 Ma (1 Ma = 1224km/h = 340 m/s)
Średnia prędkość kuli
rewolwerowej
wynosi 1700 km/h
Szybkość samochodu
Formuła 1 na torze
wyścigowym wynosi
ponad 300 km/h.
Szybkość odrzutowego
samolotu pasażerskiego 800 – 1000 km/h
Ken Warby, kierujący łodzią na
rzece Tumut w Australii,
osiągnął prędkość 511 km/h.
Rekordową łódź rozpędzał
silnik rakietowy.
Prędkość dźwięku
Prędkość rozchodzenia się dźwięku dla różnych ośrodków:
powietrze - 340 m/s
rtęć - 1500 m/s
woda - 1500 m/s
lód - 3300 m/s
beton - 3800 m/s
stal - 5100 m/s - 6000 m/s
szkło - 6000 m/s
Prędkość światła
Prędkość światła w próżni wynosi 299729.5 km/s. Jest to prędkość maksymalna,
żadne ciało nie może zostać przyspieszone do prędkości większej od prędkości
światła.
Prędkość w technice
Francuski pociąg TGV ustanowił nowy rekord szybkości
pojazdu poruszającego się po torach. Na wyremontowanej
trasie z Paryża do Strasbourga osiągnął prędkość 574,8 km/h.
Rekordowej prędkości, z jaką poruszał się kiedykolwiek
człowiek, dokonano 26 maja 1969 r. w dzień powrotu na
Ziemię statku kosmicznego Apollo 10 (14 km od
powierzchni). Prędkość ta wynosiła 39 879 km/h.
Dopuszczalna prędkość
samochodu w Polsce
• 50 km/h - na terenie zabudowanym
• 90 km/h - poza terenem zabudowanym na drodze zwykłej
• 100 km/h - na drodze ekspresowej jedno jezdniowej oraz na
drodze dwujezdniowej o co najmniej dwóch pasach
przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu
•110 km/h - na drodze dla pojazdów samochodowych
• 130 km/h - na autostradzie
Prędkość w przyrodzie - ciekawostki
Prędkość przepływu
krwi w aorcie wynosi
0,6 m/s.
Kolibry mogą trzepotać skrzydłami
nawet 90 razy na sekundę, a tempo
uderzeń serca wynosi średnio
500 – 600 uderzeń na minutę.
Najszybsza dwunożna
istota struś emu osiąga
prędkość 70 km/h.
Szybkość sprintera –
ok. 10 m/s = 36 km/h
Gepard może osiągnąć
prędkość aż 120 km/h
Mapa to obszar powierzchni Ziemi wykonany w pomniejszeniu.
Aby można było prawidłowo ją odczytać, należy zapoznać się z legendą, która
zawiera skalę i objaśnienia zastosowanych znaków. Mapa i plan pomagają w
poruszaniu się po terenie.
Niezastąpione na wycieczkach
są mapy turystyczne.
Z kolei treści ważne dla kierowców można
znaleźć na mapach samochodowych.
Co to jest skala?
Przy wykonywaniu rysunków niektórych przedmiotów lub
sporządzaniu map, planów, musimy zmniejszyć rzeczywiste
wymiary przedmiotów, aby rysunki zmieściły się na kartce.
Są też niewidoczne obiekty dla oka, które obserwujemy za
pomocą mikroskopu, wówczas rysunki przedstawiamy w
powiększeniu. W tym celu stosujemy pewną skalę. Skala
określa, ile razy wszystkie wymiary przedmiotu zostały
zwiększone lub zmniejszone.
Przekształcanie skali mapy
Zamiana skali liczbowej na mianowaną
Skala 1:40000
Skala 1:45000000
Skala 1:170000
1cm – 40000cm
1cm – 400m
1cm – 0,4km
1cm – 45000000cm
1cm – 450000m
1cm – 450km
1cm – 170000cm
1cm – 1700m
1cm – 1,7km
Skala liczbowa:
1:600000
Podziałka liniowa:
6
0
6
12 18 [km]
|___|___|___|___|
Wędrówka piesza
Planując wędrówkę pieszą skorzystaliśmy z mapki gminy, aby ustalić trasę i obliczyć
przybliżoną jej długość. Przy oszacowaniu czasu skorzystaliśmy z Reguły Naismitha.
Reguła Naismitha pozwala określić mniej więcej, jak
długo może zająć piesze pokonanie danej trasy.
Została opracowana przez Williama Naismitha,
szkockiego alpinistę, pod koniec XIX wieku i do dziś
jest używana. Głosi ona, że na przejście 5 km należy
przeznaczyć godzinę, dodając pół godziny
na każde 300 metrów pokonywanej wysokości. Tak
więc trasa długości 15 kilometrów, podczas której
pokonasz różnicę wzniesień 500 metrów, powinna
zająć Ci około 4 godzin.
Trasa wędrówki: Jezioro Trzebielsk
Czas: 1,5 h
Droga: 6 km
Średnia prędkość: 4 km/h
Najlepszą dokumentacją z pieszych wędrówek są zdjęcia:
Droga do szkoły
Nasza szkoła znajduje się w
Lipnicy.
Docieramy do niej
autobusami z następujących
miejscowości: Ostrowite,
Borzyszkowy i Budy.
Pokonujemy drogę od 5 do15 km.
Z jaką średnią prędkością
poruszamy się w drodze do szkoły?
Imię i nazwisko
Droga [km]
Czas [min]
Czas [h]
Predkość [km/h]
Ania Felska
5
9
9/60
33,3
Martyna Malich
4
7
7/60
34,3
Damian Stoltmann
4
7
7/60
34,3
Nikodem Gliniecki
5
9
9/60
33,3
Damian Półczyński
10
15
0,25
40
Mateusz Leper
4
7
7/60
34,3
Iwona Biłanicz
4
7
7/60
34,3
Sylwia Szyca
5
9
9/60
33,3
Patrycja Rudnik
5
9
9/60
33,3
Maria Leszczyńska
4
7
7/60
34,3
Kazik Labun
4
7
7/60
34,3
5
9
9/60
33,3
Kuba Pupka Lipinski
Skład grupy projektowej:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Iwona Biłanicz
Anna Felska
Maria Leszczyńska
Martyna Malich
Patrycja Rudnik
Sylwia Szyca
Nikodem Gliniecki
Kazimierz Labun
Mateusz Leper
Damian Półczyński
Jakub Pupka Lipinski
Damian Stoltmann
Maria Latuszewska - opiekun
Bibliografia:
•K. Horodecki, A. Ludwikowski, Fizyka 1, GWO, Gdańsk 2009
• M. Braun, W. Śliwa, To jest fizyka, Nowa Era, Straszyn 2009
• Roman Malarz, Puls Ziemi 1, Nowa Era, Straszyn 2009
• wikipedia.org
• www.math.edu.pl
• www.geografiana6.pl
• www.sciaga.pl
• www.mice.pl
• www.fizykon.org
• pl.wikiquote.org