gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy

Transkrypt

GMINNA
STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
GMINY RACHANIE
NA LATA 2007-2013
GMINNA STRATEGIA
GMINY RACHANIE NA LATA 2007-2013
SPIS TREŚCI
I
1.1
1.2
1.3
II
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
2.11
2.12
III
3.1
3.2
3.3
3.4
•
•
IV
•
•
•
•
WSTĘP..............................................................................................................
PROCES TWORZENIA STRATEGII..........................................................
Podstawy prawne opracowania GSRPS............................................................
Założenia metodologiczne opracowania aktualizacji GSRPS...........................
Spójność GSRPS z innymi dokumentami strategicznymi.................................
CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA..........................................................................
Charakterystyka gminy......................................................................................
Gospodarka i infrastruktura techniczna............................................................
Demografia........................................................................................................
Gospodarka mieszkaniowa................................................................................
Oświata i wychowanie.......................................................................................
Kultura, sport, turystyka....................................................................................
Bezpieczeństwo..................................................................................................
Opieka zdrowotna..............................................................................................
Pomoc społeczna................................................................................................
Najważniejsze problemy społeczne gminy........................................................
Bezrobocie.........................................................................................................
Ubóstwo.............................................................................................................
Alkoholizm oraz przestępczość i przemoc w rodzinie......................................
Niepełnosprawność............................................................................................
Analiza SWOT...................................................................................................
Podsumowanie części diagnostycznej...............................................................
MISJA I WIZJA GMINY RACHANIE........................................................
Misja społeczności lokalnej Gminy Rachanie..................................................
Wizja Gminy Rachanie......................................................................................
Cele strategiczne, szczegółowe oraz zadania w poszczególnych obszarach.....
Monitoring i wdrażanie strategii........................................................................
Cechy programów i projektów...........................................................................
Proponowane projekty.......................................................................................
ZAKOŃCZENIE..............................................................................................
Załączniki...........................................................................................................
GMINNA STRATEGIA
3
4
4
5
7
14
14
19
24
28
31
33
36
38
42
46
46
46
52
53
57
60
60
60
61
62
65
67
68
71
73
2
WSTĘP
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Gminy Rachanie przyjęta
została uchwałą Rady Gminy nr VIII/33/2007 z dnia 18 maja 2007 r. Horyzont czasowy
strategii obejmuje lata 2007-2012. Wyżej wymieniona strategia według opinii dotyczącej
Strategi Rozwiązywania Problemów Społecznych w związku z uczestnictwem Gminy
Rachanie w Programie Integracji Społecznej Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów
Wiejskich sporządzonej przez P. Iwonę Przewor- Konsultanta Regionalnego ds. strategii nie
spełnia wymagań stawianych tego typu dokumentom:
−w
strategii nie uczestniczyli przedstawiciele społeczności lokalnej
−strategia
nie była poddana konsultacjom społecznym
Dokument ten nie zawierał informacji o procesie partycypacji
ani przebiegu jego
wypracowania .
Stworzony został przez pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rachaniach i
traktowany jest jako dokument ośrodka pomocy społecznej.
Strategia w części diagnostycznej zawiera ogólne informacje o gminie dotyczące: kultury,
bezpieczeństwa, sportu, pomocy społecznej.
Zagadnienia dotyczące kultury, bezpieczeństwa, opieki zdrowotnej, sytuacji gospodarczej
potraktowano w strategii bardzo ogólnie. W ramach sytuacji gospodarczej pominięte są
kwestie przeciętnego wynagrodzenia. Brak jest odniesienia do sytuacji i tendencji na rynku
pracy, nie ma analizy grup społecznie wrażliwych. Brak jest ponadto diagnozy problemów na
tle danych powiatowych, wojewódzkich czy krajowych.
Przedstawione cele strategiczne, operacyjne oraz zadania strategiczne w większości
odniesione są do zadań ośrodka pomocy społecznej. Przy działaniach w większości nie
wskazano metody realizacji.
Sposób realizacji strategii został określony zbyt ogólnie. Nie określono koordynatora
realizacji strategii oraz jego zadań. Ponadto nie jest podana procedura aktualizacji strategii
oraz jej częstotliwość.
Gminną Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Rachań na lata
2007-2012 należało zatem aktualizować by wyeliminować jej słabości i spowodować, aby
dokument wskazywał istotne cele oraz kierunki działania dla rozwoju społeczności lokalnej
oraz rozwiązywania głównych problemów społecznych gminy.
Innym istotnym powodem jest fakt przystąpienia Gminy Rachanie do Poakcesyjnego
Programu Wspierania Obszarów Wiejskich realizowanego w ramach Programu Integracji
Społecznej, gdzie niezbędnym warunkiem do pozyskania środków na działania w ramach
GMINNA STRATEGIA
3
PPWOW jest posiadanie aktualnej strategii, opracowanej w sposób uspołeczniony, czyli
uwzględniający udział mieszkańców, lokalnych liderów, przedstawicieli organizacji i
instytucji działających na terenie gminy w procesie identyfikacji problemów w obszarze
polityki społecznej.
Z tego względu Zarządzeniem Wójta Gminy Rachanie Nr 4/2008 z dnia 17.03.2008 roku
został powołany zespół ds. aktualizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych na lata 2007-2012, którego skład przedstawia Załącznik Nr.1
I. PROCES TWORZENIA STRATEGII.
1.1. PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA GSRPS
Podstawą prawną opracowania niniejszej strategii jest ustawa z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 poz. 593 z późń. zm.).
Zgodnie z art.. 17 ust. 8 pkt. 1 cytowanej ustawy stanowi, że do zadań własnych
gminy o charakterze obowiązkowym należy opracowanie i realizacja gminnej strategii
rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów
pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których
celem jest
integracja osób i rodzin z grupy szczególnego ryzyka .zapobieganie ryzyku
wykluczenia społecznego,zapewnienie dostępu do pracy, zasobów, praw i usług dla
wszystkich mieszkańców gminy.
Ponadto pod uwagę wzięto także inne akty prawne, które mają istotny wpływ na
opracowanie tejże strategii.
Są to między innymi:
-ustawa
z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003r. Nr 122 poz.
1143)
-ustawa
z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
(Dz. U. z 2003r. Nr 96 poz. 873 z późń. zm.)
-ustawa
z dnia 20 kwietnia 2004 r o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.
U. z 2004r. Nr 99 poz. 1001)
-ustawa
z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2001r. Nr 147 poz. 1231 z późń. zm.)
-ustawa
z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu
osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997r. Nr 123 poz. 776 z późń. zm)
-ustawa
z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003r. Nr 228
GMINNA STRATEGIA
4
poz. 2255 z późń. zm)
-ustawa
z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005r. Nr 179,
poz. 1485 z późń. zm.)
-ustawa
z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r.
Nr 180 poz. 1493 z późń. zm)
-ustawa
z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych
oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. z 2005r. Nr 86 poz. 732 z późń. zm)
- ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z
1998r. Nr 137 poz. 887 z późń. zm.)
-ustawa
z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. z
1997r. Nr 28 poz. 153 z późń. zm.)
1.2. ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE OPRACOWYWANIA
AKTUALIZACJI GSRPS
Zgodnie z zaleceniami opinii dotyczącej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych w związku z uczestnictwem Gminy Rachanie w Programie Integracji Społecznej
Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich zorganizowano cztery warsztaty
A,B,C,D według Podręcznika Realizacji Programu Integracji Społecznej, którym głównym
założeniem było przeprowadzenie pełnego procesu tworzenia strategii gminy.
W czasie trwania warsztatu A –“Diagnoza sytuacji społecznej w gminie”, który
odbył się 11.08.2008 r. prowadzonego przez panią Katarzynę Braun – moderatora,
przedstawione były następujące zagadnienia:
−uczestnicy
−omówiona
dokonali autoprezentacji oraz zapoznali się z ogólnym planem zajęć
została procedura postępowania i organizacji warsztatów partycypacyjnego
modelu opracowania strategii rozwiązywania problemów społecznych w gminie
−ustalone
zostały zasady współpracy pomiędzy uczestnikami przedsięwzięcia
−dokonano
także analizy dostrzeganych przez uczestników problemów społecznych Gminy
Rachanie
−nastąpił
podział zadań do wykonania przed kolejnym spotkaniem warsztatowym
Podczas warsztatu B - “Analiza problemów oraz zasobów społecznych w
gminie”, który odbył się 29 sierpnia 2008 r. zaprezentowane zostały:
- działania instytucji zajmujących się rozwiązywaniem problemów społecznych oraz
wskazane i analizowane problemy społeczne widziane z perspektywy różnych podmiotów
- uczestnicy określili potrzeby społeczne poziom i możliwości ich zaspokojenia
GMINNA STRATEGIA
5
- ponadto osoby biorące udział w warsztacie dokonali oceny integracji społecznej w naszej
gminie
- określone zostały także zasoby instytucjonalne gminy (pomoc społeczna, edukacja, kultura,
bezpieczeństwo, sport, ochrona zdrowia).
W trakcie warsztatu C- “Sformułowanie założeń do GSRPS w oparciu o
partycypację społeczną oraz zasady rozwoju społecznego” mającego miejsce w dniu 25
września 2008 roku uczestnicy wypracowali wizję Gminy Rachanie oraz cele strategiczne i
zadania obrazujące kierunki pożądanego rozwoju społecznego.
Podczas ostatniego warsztatu D – “Przygotowanie koncepcji projektów
stymulujących zrównoważony rozwój społeczny” z dnia 30 października 2008 roku
uczestnicy wypracowali
koncepcję projektów odpowiadających na potrzeby i problemy
społeczne, dokonali ich oceny i wyboru w oparciu o zasady rozwoju społecznego.
Diagnoza problemów lokalnych została opracowana na podstawie zgromadzonych
danych:
-Rewiru
dzielnicowych w Rachaniach
-Niepublicznego
-Powiatowego
-Gminnego
-placówek
-statystyk
-danych
Zakładu Ambulatoryjnej Opieki Zdrowotnej w Rachaniach
Urzędu Pracy w Tomaszowie Lubelskim
Ośrodka Pomocy Społecznej w Rachaniach
oświatowych z terenu gminy
gminnych
Głównego Urzędu Statystycznego.
Partycypacja podmiotów środowiska lokalnego w procesie planowania
strategicznego przebiegała w następujący sposób:
-za
pomocą uczestnictwa powołanego zespołu do spraw strategii w warsztatach
szkoleniowych (z udziałem moderatora)
-poprzez
promocje strategii wśród mieszkańców gminy za pomocą konsultacji społecznych:
udostępnienie projektu strategii mieszkańcom Gminy Rachanie przez umieszczenie jej
egzemplarzy w GOPS, placówkach szkolnych gminy, przedszkolu samorządowym, GOK,
bibliotece gminnej, posterunku policji w Rachaniach, NZAOZ w Rachaniach; konsultacje na
temat projektu z mieszkańcami gminy.
Praca nad opracowaniem strategii i określeniem celów i zamierzeń odbyła się przy
udziale przedstawicieli następujących podmiotów:
-Kół
Gospodyń Wiejskich z miejscowości : Siemnice, Werechanie, Pawłówka, Wożuczyn
GMINNA STRATEGIA
6
Cukrownia, Wożuczyn, Siemierz, Józefówka),
- GOK,
- GOPS,
- Posterunku Policji w Rachaniach,
- Straży Granicznej,
- OSP,
- Parafii Rzymskokatolickiej w Rachaniach,
- placówek oświatowych,
- sołectw.
1.3. SPÓJNOŚĆ GSRPS Z INNYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI.
Istotny wpływ na konstrukcję Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych Gminy Rachanie miały następujące dokumenty strategiczne:
STRATEGIA ROZWOJU KRAJU NA LATA 2007-2015
29 listopada 2006 r. Rada Ministrów przyjęła Strategię Rozwoju Kraju na lata 2007-2015.
Jest to pierwszy tego typu dokument przyjęty przez Radę Ministrów. Oznacza rozpoczęcie
nowego etapu w zakresie programowania rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.
Istotną rolą SRK jest koordynowanie reform instytucjonalno-regulacyjnych z działaniami
finansowanymi ze środków UE, tak aby poprzez efekt synergii te dwa obszary przynosiły
możliwie
największy
efekt
prorozwojowy.
Głównym celem strategii jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców
Polski:
poszczególnych
obywateli
i
rodzin.
Przez podniesienie poziomu życia rozumiemy wzrost dochodów w sektorze
gospodarstw domowych, ułatwienie dostępu do edukacji i szkolenia, co prowadzi do
podwyższenia poziomu wykształcenia społeczeństwa i podnoszenia kwalifikacji obywateli,
wzrost zatrudnienia i wydajności pracy, skutkujące zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i
zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej oraz poprawę zdrowotności mieszkańców
Polski.
Przez podniesienie jakości życia rozumiemy istotną poprawę stanu i wzrost poczucia
bezpieczeństwa wśród obywateli, możliwość korzystania z funkcjonalnej i łatwo dostępnej
infrastruktury technicznej i społecznej, życie w czystym, zdrowym i sprzyjającym środowisku
przyrodniczym, uczestnictwo w życiu demokratycznym, uczestnictwo w kulturze i turystyce,
GMINNA STRATEGIA
7
przynależność do zintegrowanej, pomocnej wspólnoty lokalnej, umożliwiającej lepszą
harmonizację życia rodzinnego i zawodowego oraz aktywność w ramach społeczeństwa
obywatelskiego.
Podniesienie poziomu i jakości życia ma umożliwić polityka państwa pozwalająca na
szybki, trwały rozwój gospodarczy w perspektywie długookresowej, oparty na rozwoju
kapitału ludzkiego, zwiększaniu innowacyjności i konkurencyjności gospodarki i regionów, w
tym na inwestycjach w sferze badań i rozwoju, oraz na uzyskanie stabilnych warunków
ekonomiczno-społecznych i środowiskowych zapewniających europejski poziom i jakość
życia obywateli i rodzin w kraju i wspólnotach lokalnych. Funkcjonowanie wspólnoty i jej
bezpieczeństwo powinno być oparte o zasadę subsydiarności. W sytuacjach zagrożeń
przerastających możliwości reagowania społeczności lokalnej powinna ona mieć wsparcie
właściwych
organów
Priorytetami
administracji
strategicznymi
1. Wzrost
konkurencyjności
2. Poprawa
stanu
3. Wzrost
zatrudnienia
SRK
i
są:
innowacyjności
infrastruktury
i
publicznej.
gospodarki.
technicznej
podniesienie
i
społecznej.
jego
jakości.
4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa.
5. Rozwój
obszarów
wiejskich.
6. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI 2007-2013
Narodowa Strategia Spójności (NSS) to dokument strategiczny określający priorytety i
obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu
Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–2013. W dokumencie tym
przedstawiono sposób, w jaki będą wykorzystywane środki z Funduszy Europejskich w celu
osiągnięcia podstawowego celu unijnej polityki spójności, tj. zmniejszenia różnic w rozwoju
społeczno-gospodarczym między Polską i poszczególnymi regionami Unii Europejskiej.
Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności
gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia
oraz
wzrost
poziomu
spójności
społecznej,
gospodarczej
i
przestrzennej.
Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych.
Celami
horyzontalnymi
NSS
GMINNA STRATEGIA
są:
8
1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów
partnerstwa,
2.
Poprawa
jakości
kapitału
ludzkiego
i
zwiększenie
spójności
społecznej,
3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe
znaczenie
dla
wzrostu
konkurencyjności
Polski,
4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie
sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,
5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji
społecznej,
gospodarczej
i
przestrzennej,
6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach
wiejskich.
NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
Priorytety Narodowej Strategii Integracji Społecznej zostały stworzone z perspektywy ich
realizacji do 2010 roku. Krajowy Plan Działania uwzględnia te z nich, których realizacja jest
szczególnie pilna. Wynikają one z przedstawionej w dokumencie
ekonomiczno-społecznej,
ilustrującej
podstawowe
przyczyny
analizy sytuacji
ubóstwa
i
zagrożenia
wykluczeniem społecznym. Priorytety zawarte w Narodowej Strategii Integracji Społecznej
obejmują następujące obszary: edukacja, sieć bezpieczeństwa socjalnego, rynek pracy,
ochrona zdrowia, dostęp do dóbr i usług. Kluczowe problemy na których koncentruje się
dokument
to:
- kompleksowe działania prewencyjne, obejmujące przede wszystkim obszar dostępu do
rynku
pracy,
edukacji
czy
odpowiedniej
jakości
opieki
zdrowotnej
- budowa systemu bezpieczeństwa socjalnego, poprzez rozbudowywanie systemu
zabezpieczenia społecznego w celu osiągnięcia europejskich standardów i systematyczne
uruchamianie programów celowych skierowanych do grup w najtrudniejszej sytuacji oraz
zapewnienie osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym dostępu do podstawowych
usług
społecznych,
- tworzenie systemu wspierającego aktywizację i integrację grup zagrożonych wykluczeniem
lub
wykluczonych
z
rynku
pracy,
- reformy i rozwój instytucjonalny służb i usług społecznych oraz poprawa ich koordynacji.
KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA NA RZECZ INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
GMINNA STRATEGIA
9
„Krajowy plan działania na rzecz integracji społecznej”, oprócz analizy sytuacji społecznej w
Polsce, zawiera wiele zadań, które miała realizować administracja publiczna, przy współudziale partnerów społecznych i organizacji pozarządowych od 2004 do 2006 roku. Działania
te ujęto w cztery priorytety:
II.działania edukacyjne, socjalne i zdrowotne zapobiegające wykluczeniu oraz
wspierające równy start dzieci i młodzieży;
III.rozbudowa systemu bezpieczeństwa socjalnego oraz przeciwdziałania ubóstwu i
wykluczeniu społecznemu;
IV.aktywizacja i integracja grup zagrożonych wykluczeniem społecznym;
V.rozwój służb społecznych, rozwój instytucjonalny usług społecznych i ich koordynacji.
Krajowy Plan zakładał, że realizacja tych priorytetów zapewni nie tylko bezpieczeństwo socjalne osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, ale też umożliwi im aktywny udział w życiu społecznym i gospodarczym.
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
Celem Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego przyjętej w 2006 r. jest osiąganie trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego Lubelszczyzny poprzez zwiększenie konkurencyjności województwa oraz optymalne wykorzystanie jego potencjałów rozwojowych. Cel strategiczny zostanie osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, które określono w sposób następujący:
•Wzrost
konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do tworzenia miejsc
pracy,
•Rozwój
nowoczesnego społeczeństwa i zasobów ludzkich dostosowanych do wymogów
gospodarki opartej na wiedzy,
•Poprawa atrakcyjności
•Rozwój
i spójności terytorialnej województwa lubelskiego,
współpracy międzyregionalnej oraz poprawa skuteczności wdrażania polityki
rozwoju regionu.
STRATEGIA POLITYKI SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
NA LATA 2005 – 2013
GMINNA STRATEGIA
10
Misją Strategii Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego jest wspieranie osiągania postępu i rozwoju społecznego oraz wzrostu jakości i warunków życia mieszkańców regionu.
Do 2013, zgodnie z określoną wizją rozwoju, Lubelszczyzna ma stać się regionem pełnej integracji społecznej i wysokiego poziomu życia, stwarzającym możliwości zaspokajania potrzeb wszystkich mieszkańców oraz skutecznego rozwiązywania problemów z wykorzystaniem potencjału kapitału ludzkiego, aktywności organizacji pozarządowych i społeczności lokalnych.
Cele strategiczne, które należy osiągnąć w tej perspektywie czasowej to:
•Poprawa warunków
•Rozwój
i jakości życia mieszkańców województwa,
kapitału ludzkiego i społecznego,
•Efektywna
pomoc społeczna,
•Zapewnienie
osobom niepełnosprawnym pełnego uczestnictwa w życiu społecznym w
ramach zintegrowanych, kompleksowych działań,
•Profilaktyka
oraz ograniczenie problemów wynikających z uzależnienia od alkoholu i
narkotyków,
•Rozwój
infrastruktury społecznej.
STRATEGIA ROZWOJU POWIATU TOMASZOWSKIEGO
Nadrzędnym celem powiatu tomaszowskiego wyznaczonym w dokumencie strategicznym
jest zapewnienie rozwoju społeczno-gospodarczego .
Wizja przyszłości to powiat bezpieczny, w którym każdy ma miejsce do samorealizacji zgodnie ze swoimi możliwościami i oczekiwaniami. Osiągnięcie takiego stanu wymaga zjednoczenia wszystkich grup społecznych wokół działań na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego
całego powiatu.
Główne cele strategiczne w sferze polityki społecznej to:
−stymulowanie
działań na rzecz poprawy infrastruktury społecznej powiatu
−dostosowanie
edukacji i kierunków kształcenia do wymogów życia i pracy w
społe-
czeństwie oraz możliwości zatrudnienia na lokalnym rynku pracy
−rozwijanie
polityki zatrudnienia przyczyniającej się do tworzenia większej liczby miejsc pra-
cy (doskonalenie metod i form pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego, aktywizacja
GMINNA STRATEGIA
11
zawodowa młodzieży, pomoc w podejmowaniu przez bezrobotnych działalności gospodarczej
na własny rachunek)
−tworzenie
alternatywnych miejsc pracy na wsi dla odchodzących z rolnictwa
−wspieranie
−utrzymanie
rozwoju inicjatyw lokalnych na wsi
wysokiej wartości przyrodniczej regionu i kształtowanie wysokiej świadomości
ekologicznej mieszkańców
−promocja
walorów turystycznych powiatu
STRATEGIA ROZWOJU LOKALNEGO GMINY RACHANIE NA LATA 2008-2015
Dokument ten jest całościową koncepcją ewolucji społeczno-gospodarczej Gminy
Rachanie. Uzyskany rozwój i postęp umożliwi wysoki standard zamieszkiwania i życia,
wszechstronny rozwój cywilizacyjny, zapewnienie samorządowej społeczności mieszkańców
gminy możliwości życia w warunkach ekologicznie czystego otoczenia, stworzenie
korzystnego klimatu do rozwoju przedsiębiorczości, wykorzystanie walorów turystycznych i
dziedzictwa kulturowego, stworzenie atrakcyjnych warunków dla inwestorów zewnętrznych,
a
także
zbudowanie
zamożnego,
świadomego,
wykształconego
społeczeństwa
obywatelskiego, aktywnego we współdziałaniu z partnerami w kraju i za granicą, które
zapewni atrakcyjną przyszłość swojej wykształconej młodzieży, a także zapewnienie
wielofunkcyjnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju gminy .
W dokumencie tym wyznaczono główne obszary strategiczne, w ramach których określone
zostały cele strategiczne:
1. Obszar strategiczny „Gospodarka ” obejmujący
rozwój rolnictwa, wsparcie małej i
średniej przedsiębiorczości, rozwój bazy usługowo-handlowej, rozwój przetwórstwa,
współpraca z instytucjami działającymi na rzecz rozwoju przedsiębiorczości.
2. Obszar strategiczny „Infrastruktura i środowisko” określający rozwój infrastruktury
technicznej (gospodarka wodno – ściekowa, drogi), oraz infrastruktury społecznej – szkoły,
przychodnie, informatyzacja.
3. Obszar strategiczny „Kapitał Ludzki” który przewiduje rozwój społeczeństwa
obywatelskiego, edukację i kształcenie przez całe życie, ułatwienie dostępu do internetu,
bezpieczeństwo publiczne, bezpieczeństwo socjalne (pomoc społeczna).
4. Obszar strategiczny „Kultura, turystyka, wypoczynek” propagujący
rozwój kultury,
turystyki i wypoczynku poprzez promocję walorów turystycznych gminy, promocję
GMINNA STRATEGIA
12
produktów lokalnych, wspieranie działalności gospodarstw agroturystycznych, doposażenie
GOK w sprzęt techniczny.
5. Obszar strategiczny Promocja - „Przyjazna Gmina ” mający na celu wdrożenie programu
promocji gminy „Przyjazna Gmina” poprzez tworzenie warunków przychylnych inwestorom
oraz dobrego klimatu dla przyjezdnych turystów.
GMINNA STRATEGIA
13
II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA .
2.1. CHARAKTERYSTYKA GMINY
Położenie administracyjne
Gmina Rachanie położona jest w regionie południowo-wschodniej części województwa
lubelskiego w powiecie Tomaszów Lubelski. Pod względem fizjograficznym obszar GmiGMINNA STRATEGIA
14
ny Rachanie znajduje się we wschodniej części Grzędy Sokalskiej i Roztocza Środkowego. Gmina Rachanie graniczy: od północy z gminami Tyszowce i Komarów, od południa
z gminą Tomaszów Lubelski i Jarczów, od wschodu z gminą Łaszczów, od zachodu natomiast z gminami Krynice i Tarnawatka.
Powierzchnia Gminy Rachanie wynosi 94,05 km2, co stanowi 6,32% powierzchni powiatu
tomaszowskiego i liczy 5 853 mieszkańców (stan na dzień 31.12.2007).
Pod względem zajmowanej powierzchni Gmina Rachanie należy do średnich w powiecie i
zajmuje piątą pozycję na 13 gmin powiatu.
Administracyjnie Gmina Rachanie podzielona jest na 14 sołectw i 19 miejscowości wiejskich: Falków, Grodysławice, Grodysławice Kolonia, Józefówka, Kociuba, Kozia Wola,
Michalów, Michalów Kolonia, Pawłówka, Rachanie, Rachanie Kolonia, Siemierz, Siemnice, Werechanie, Werechanie-Kolonia, Wożuczyn, Wożuczyn Cukrownia, Źwiartówek,
Źwiartówk-Kolonia.
Rys historyczny
Dzieje terenu obejmowanego przez Gminę Rachanie sięgają początków Państwa Polskiego. Wieś Rachanie leżała w obszarze Grodów Czerwieńskich. Wielokrotnie w okresie od XI
do XIV w. była pod panowaniem władców ruskich i polskich. Ostatecznie w 1340 r. Kazimierz Wielki przyłączył te tereny do Polski, rozpoczynając osadnictwo ziemi chełmskiej i
bełskiej.
W roku 1425 Ziemowit IV książę mazowiecki i bełski nadał Michałowi Motycze mieszczaninowi szczebrzeskiemu wójtostwo i powierzył osadzenie na prawie magdeburskim miasta Rachanie. W roku 1436 Rachanie już jako miasto oddane zostało przez Kazimierza księcia
mazowieckiego i bełskiego Mikołajowi Lach z Brzewina. W zamian książę zobowiązał Mikołaja do wysyłania żołnierzy uzbrojonych w kopie oraz łuczników na każdą wyprawę wojenną
na ziemiach ruskich. Rachanie zostało poddane procesowi urbanizacji, który przebiegał bardzo powoli ze względu na niekorzystne położenie geograficzne miejscowości z dala od głównych szlaków komunikacyjnych i handlowych. Mieszkańcy Rachań zajmowali się głównie
rolnictwem, jedynie ludność żydowska zajmowała się handlem i rzemiosłem.
GMINNA STRATEGIA
15
W roku 1509 król Zygmunt I nadał Rachaniom na prośbę Trajana Rachańskiego ówczesnego właściciela miasta przywilej na jarmarki na św. Magdalenę i św. Marcina. Z jego rąk
Rachanie odkupili Cetnerowie, którzy ok. I połowy XVII w. założyli tutaj piękny ogród,
ufundowali w nim kaplicę i wznieśli zamek. Został on zniszczony w XVIII w. i ostatecznie
rozebrany w początkach XX w., materiał z rozbiórki budynków i murów użyto do budowy
pobliskiego dworu. Po Cetnerach właścicielami Rachań byli Czarnkowscy, Rostkowscy, Rzeczyccy, Fredrowie, w 1888 roku hrabina Starzyńska.
Prawa miejskie Rachanie utraciły po trzecim rozbiorze Polski, gdy znajdowały się z zaborze austriackim. W roku 1866 dobra Rachanie składały się z folwarków Rachanie i Michalów. W końcu XIX wieku przeszły w ręce Bełdowskich, zaś w 1931 r. właścicielem majątku
był Mieczysław Bełdowski i Emil Redych.
W czasie pierwszej wojny światowej Rachanie zostały prawie całkowicie zniszczone.
Po wojnie w Rachaniach zbudowano wiele budynków użyteczności publicznej m.in. remizę
strażacką, szkołę, dom ludowy i bibliotekę. Powstała również w roku 1935 gminna cegielnia,
z której cegła służyła budowie szkoły i traktu Tomaszów Lub. - Łaszczów.
Okres drugiej wojny światowej był bardzo burzliwy dla Rachań i okolic. Znalazły się
one zarówno pod okupacją Związku Sowieckiego i Niemiec Hitlerowskich. Wiosną 1940 r.
szkoła w Rachaniach została zajęta przez oddział niemieckiego wojska, który stacjonował tu
aż do czerwca 1941 r., do czasu niemieckiej agresji na ZSRR. W lipcu 1942 r. budynek szkoły stał się siedzibą liczącego około 30 osób oddziału „szupo”. Przez klika miesięcy był on
bazą niemieckiej żandarmerii rozprawczej, która wyruszała stąd na krwawe pacyfikacje okolicznych miejscowości. Po wojnie ogłoszono, że zginęło tu 68 osób o ustalonych nazwiskach
oraz 148 osób o niestwierdzonej tożsamości, wśród tych osób znajdowało się wielu obywateli
narodowości żydowskiej.
Od 28 listopada 1942 r. do marca 1943 r. władze niemieckie przeprowadziły masową
akcję wysiedleńczą, a od 23 czerwca do 15 lipca 1943 r. akcję pacyfikacyjno – wysiedleńczą
terenów Gminy Rachanie. Akcja ta objęła wsie: Rachanie, Grodysławice, Józefówka, Wożuczyn, Kozia Wola, Siemnice, Werechanie, Falków i Michalów. Miał to być teren przygotowany dla kolonistów pochodzenia niemieckiego z Alzacji i Lotaryngii, Rosji (Powołża), Bałkanów i krajów bałtyckich a także miejscowych volksdeutczy.
GMINNA STRATEGIA
16
Środowisko przyrodnicze
Pod względem fizjograficznym obszar Gminy Rachanie znajduje się we wschodniej
części Grzędy Sokolskiej i Roztocza Środkowego.
Skałą macierzystą gleb na obszarze Gminy stanowią piaskowce, wapienie i margle jurajskie, piaski plejstoceńskie oraz namuły i torfy holoceńskie. Na większości obszaru Gminy
występują gleby bielicowe, natomiast pozostały udział mają gleby wykształcone zwałowych:
gleby brunatne i czarne ziemie.
Warunki hydrologiczne na terenie Gminy Rachanie są dość korzystne. Zaopatrzenie w
wodę odbywa się z piasków jurajskich występujących na głębokości 25 -–80 m oraz z piasków i żwirów czwartorzędowych, występujących na głębokości 10 – 20 m.
Na obszarze Gminy Rachanie znajdują się duże kompleksy leśne. W lasach Werechańskim, Siemierskim, Rachańskim, Michalowskim i Sojnicy występują głębokie wąwozy lessowe.
Powierzchnia gruntów leśnych wynosi 1859 ha co stanowi 21 % powierzchni Gminy.
Struktura własności gruntów leśnych przedstawia się następująco:
• lasy stanowiące własność Skarbu Państwa pod zarządem PGL Lasy Państwowe 1516 ha,
• lasy stanowiące własność państwową 343 ha.
Udział gruntowy drzew występujących w drzewostanach przedstawia się następująco:
sosna 8 %, dąb 5 %, brzoza 22 %, olcha 5 %, osika 9 %, buk 30 %, grab 15 %, inne 6 %.
Brzoza i buk są głównymi gatunkami lasotwórczymi w lasach Gminy Rachanie.
Na terenie Gminy Rachanie występują następujące pomniki przyrody:
1. W miejscowości Rachanie w podworskim parku
•
9 lip drobnolistnych o obwodzie 210 do 545 cm i wysokości 20 m,
•
2 jesiony wyniosłe o obwodzie 336 i 390 cm i wysokości 25 m,
•
2 klony pospolite o obwodzie 2677 i 320 cm i wysokości 25m,
GMINNA STRATEGIA
17
2. W miejscowości Pawłówka w podworskim parku
•
2 lipy drobnolistne o obwodzie 270 i 210 cm i wysokości 20 m,
•
2 dęby błotne o obwodzie 215 i 160 cm i wysokości 20 m,
•
5 modrzewi europejskich o obwodzie 150 - 207 cm i wysokości 13 m,
3. W miejscowości Wożuczyn w pałacowym parku tzw. „ogrodzie włoskim”
•
lipa drobnolistna o obwodzie 380 cm i wysokości 20 m,
•
2 topole białe o obwodzie 480 i 395 cm i wysokości 28 m,
•
dąb szypułkowy odmiana strzępolistna o obwodzie 125 cm i wysokości 20 m,
4. W miejscowości Wożuczyn w pałacowym parku tzw. „ogrodzie włoskim”
•
leszczyna turecka o obwodzie w pnia 390 cm i wysokości 18 m.
Stan wód powierzchniowych reguluje rzeka Rachanka, która jest lewobrzeżnym do-
pływem rzeki Huczwy. Rachanka jest rzeką uregulowaną. Płynie z zachody w kierunku
wschodnim i wpada do Huczwy w miejscowości Łaszczów. W obrębie doliny Rachanki występuje gęsta sieć rowów melioracyjnych. Szerokość doliny wynosi 600 m. Na wschód od
Grodysławic do rzeki Rachanki wpada jej lewobrzeżny dopływ Wożuczynka. W kierunku południowym od Grodysławic najbliższą rzeką jest Siklawa będąca również dopływem Huczwy.
Jej dolina rozciąga się w odległości ok. 3 km od Grodysławic.
W Gminie Rachanie znajdują się stawy rybne w miejscowości Wożuczyn o łącznej
powierzchni 33 ha i w miejscowości Rachanie o powierzchni 1,2 ha. Istnieje możliwość wykorzystania ich do celów rekreacyjnych.
Pomimo ogólnie dobrego stanu środowiska naturalnego istnieje szereg problemów,
które występują na terenie Gminy. Problemy te dotyczą przede wszystkim następujących zagadnień: ochrony powietrza, gospodarki wodno – ściekowej, gospodarki odpadami, ochrony
przyrody.
Do najistotniejszych zanieczyszczeń powietrza należy zaliczyć dwutlenek siarki, tlenki azotu, amoniaku, tlenki węgla i pyły. Głównymi źródłami emisji tych substancji są ciepłownie, okoliczne kotłownie komunalne, jak również zakładu przemysłowe i przetwórcze
ulokowane w trójkącie Hrubieszów, Tomaszów Lub., Zamość.
GMINNA STRATEGIA
18
Jakość wód powierzchniowych zależy przede wszystkim od stanu gospodarki wodno –
ściekowej. Jednak problemem o szczególnym znaczeniu jest odprowadzanie do nich nie
oczyszczonych wód opadowych z zakładów i ciągów komunikacyjnych.
2.2. GOSPODARKA I INFRASTRUKTURA TECHNICZNA.
Gmina Rachanie posiada charakter rolniczy, wskazuje na to duża powierzchnia użytków rolnych, które stanowią 86 % całego obszaru gminy.
Tabela 1. Rolnictwo
Jednostka terytorialna:
Rachanie
Lata:
2005
Kategoria:
ROLNICTWO
Zakres danych:
OGÓŁEM
J. m.
2005
ha
6 789
ha
5 671
ha
33
UŻYTKI ROLNE
Powierzchnia użytków rolnych
powierzchnia użytków rolnych
ogółem
grunty orne
ogółem
sady
ogółem
GMINNA STRATEGIA
19
łąki
ogółem
ha
1 052
ha
33
ha
1 887
ha
729
pastwiska
ogółem
LASY
Lasy i grunty leśne
ogółem
POZOSTAŁE GRUNTY I NIEUŻYTKI
Pozostałe grunty i nieużytki
ogółem
Źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 2007
W Gminie Rachanie funkcjonuje 1434 gospodarstw rolnych, w których uprawiane są
głównie zboża, ziemniaki i warzywa gruntowe. Gleby na terenie gminy należą do III a i III b
klasy bonitacyjnej.
Sytuacja gospodarcza w Gminie Rachanie nie jest łatwa. Wśród małych i średnich
firm przeważają podmioty gospodarcze prowadzące działalność handlową. Dominuje działalność jednoosobowa lub składająca się z niewielkiej grupy wspólników spółek cywilnych/jawnych, które zatrudniają małą liczbę personelu i w związku z tym nie mają znaczącego wpływu
na sytuację na rynku pracy. Świadczy to o słabości kapitałowej lokalnej gospodarki, która nie
może zaproponować nowych, stałych miejsc pracy.
Tabela 2. Działalność gospodarcza
Rachanie
Lata:
2006
Kategoria:
PODMIOTY
GOSPODARCZE
GMINNA STRATEGIA
20
Zakres danych:
OGÓŁEM
J. m.
2006
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH
Ogółem
ogółem
jed.gosp.
254
jed.gosp.
12
państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp.
11
przedsiębiorstwa państwowe
jed.gosp.
0
spółki handlowe
jed.gosp.
0
spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego
jed.gosp.
0
państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze
jed.gosp.
0
Sektor publiczny
podmioty gospodarki narodowej ogółem
Sektor prywatny
podmioty gospodarki narodowej ogółem
jed.gosp.
242
osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą
jed.gosp.
211
spółki handlowe
jed.gosp.
1
spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego
jed.gosp.
0
spółdzielnie
jed.gosp.
3
fundacje
jed.gosp.
0
stowarzyszenia i organizacje społeczne
jed.gosp.
10
GMINNA STRATEGIA
21
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKCJI PKD
Jednostki zarejestrowane
ogółem
ogółem
jed.gosp.
254
sektor publiczny
jed.gosp.
12
sektor prywatny
jed.gosp.
242
Źródło: Bank Danych Regionalnych GUS
W gminie działają 254 podmioty gospodarcze, co daje wskaźnik 44 przedsiębiorstwa
na 1000 mieszkańców. Jest to wynik znacznie poniżej średniej krajowej charakterystyczny dla
regionów Polski wschodniej. Słaby rozwój przedsiębiorczości jest jedną z bardziej istotnych
przyczyn strukturalnej słabości gospodarki gmin całego województwa lubelskiego.
Gminę charakteryzuje wysoki odsetek zaopatrzenia mieszkańców w wodę z sieci wodociągowej (91%). Podobnie jak w całym regionie występuje niedostatek instalacji gazowych.
Tabela 3. Gospodarka komunalna
Rachanie
Lata:
2006
Kategoria:
GOSPODARKA KOMUNALNA
Zakres danych:
OGÓŁEM
J. m.
2006
URZĄDZENIA SIECIOWE
Wodociągi
GMINNA STRATEGIA
22
długość czynnej sieci rozdzielczej
km
78,3
długość czynnej sieci rozdzielczej stanowiącej własność
gminy
km
75,3
długość czynnej sieci rozdzielczej stanowiącej własność
gminy, eksploatowanej przez jednostki gospodarki komunalnej
km
0
połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
szt
1 541
woda dostarczona gospodarstwom domowym
dam3
144,4
ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach
osoba
0
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
osoba
4 399
km
3,8
Kanalizacja
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
długość czynnej sieci kanalizacyjnej stanowiącej własność
gminy
km
0
długość czynnej sieci kanalizacyjnej stanowiącej własność
gminy eksploatowanej przez jednostki gospodarki komunalnej
km
0
połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania
szt
26
ścieki odprowadzone
dam3
34,4
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach
osoba
0
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
osoba
266
sieć wodociągowa
km
87,7
sieć kanalizacyjna
km
4,3
Sieć rozdzielcza na 100 km2
GMINNA STRATEGIA
23
sieć gazowa
km
0,0
Aktualny stan urządzeń sieciowych na terenie gminy wskazuje na konieczność ich dalszej rozbudowy bowiem tylko 266 osób korzysta z sieci kanalizacyjnej.
Głównym operatorem stacjonarnym działającym na terenie Gminy Rachanie jest Telekomunikacja Polska SA. Ponadto obszar gminy jest objęty zasięgiem sieci telefonii komórkowych GSM: Era, Plus i Orange.
Podstawowy układ drogowy gminy tworzą drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne
Tabela nr 4 - Wykaz dróg wg kategorii (stan na 31.10.2008)
L.p.
Rodzaj drogi
Długość w km
W tym utwardzone w km
1.
Drogi wojewódzkie
18
18
2.
Drogi powiatowe
37
31
3.
Drogi gminne
35
28
4.
Drogi dojazdowe do gruntów rolnych
130
125
Drogi gminne stanowią uzupełnienie sieci dróg układu podstawowego, ułatwiają połączenie pomiędzy sołectwami, dojazdy do pół, łąk, pastwisk, lasów oraz stanowią sieć ulic we
wsi Rachanie.
2.3. DEMOGRAFIA
Pod względem zaludnienia Gmina Rachanie należy do gmin średniej wielkości, charakteryzuje się też średnią gęstością zaludnienia. Wskaźniki obciążenia demograficznego są
charakterystyczne dla obszaru województwa lubelskiego ok. 3/5 ludności znajduje się w wieku produkcyjnym, a po 1/5 to grupy w wieku przed- i poprodukcyjnym. Niestety wskazania
demograficzne są niekorzystne, społeczność cechuje ujemny przyrost naturalny, dodatkowo
GMINNA STRATEGIA
24
ujemne jest także saldo migracji. Jest to bez wątpienia największy obecny problem społeczności lokalnej Gminy Rachanie.
Sytuację demograficzną w Gminie Rachanie przedstawiają tabele poniżej:
Tabela 5. Demografia
Rachanie
Lata:
2005-2007
Kategoria:
LUDNOŚĆ
Zakres danych:
OGÓŁEM
J. m.
2005
2006
2007
Ogółem
osoba
5900
5817
5748
Mężczyźni
osoba
2927
2891
2858
Kobiety
osoba
2973
2926
2890
Ogółem
osoba
5854
5 783
5743
Mężczyźni
osoba
2908
2 881
2858
Kobiety
osoba
2946
2 902
2885
STAN LUDNOŚCI I RUCH NATURALNY
Ludność wg miejsca zameldowania/zamieszkania i płci
stałe miejsce zameldowania
stan na 30 VI
stan na 31 XII
Urodzenia żywe
GMINNA STRATEGIA
25
Ogółem
osoba
42
39
55
Mężczyźni
osoba
18
22
31
Kobiety
osoba
24
17
24
Ogółem
osoba
91
61
82
Mężczyźni
osoba
40
29
44
Kobiety
osoba
51
32
38
Ogółem
osoba
-49
-22
-27
Mężczyźni
osoba
-22
-7
-13
Kobiety
osoba
-27
-15
-14
Ogółem
osoba
1204
1155
1133
Mężczyźni
osoba
651
626
611
Kobiety
osoba
553
529
522
Ogółem
osoba
3367
3371
3364
Mężczyźni
osoba
1843
1852
1844
Kobiety
osoba
1524
1519
1520
osoba
1142
1149
1142
Zgony ogółem
Przyrost naturalny
Ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej), produkcyjnym i poprodukcyjnym wg płci
w wieku przedprodukcyjnym
w wieku produkcyjnym
w wieku poprodukcyjnym
Ogółem
GMINNA STRATEGIA
26
Mężczyźni
osoba
363
376
372
Kobiety
osoba
779
773
770
ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku pro- osoba
dukcyjnym
69,7
68,3
67,6
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku osoba
przedprodukcyjnym
94,9
99,5
100,8
ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku pro- osoba
dukcyjnym
33,9
34,1
33,9
Wskaźnik obciążenia demograficznego
Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności
ogółem
w wieku przedprodukcyjnym
%
21,1
20,4
20,1
w wieku produkcyjnym
%
58,9
59,4
59,7
w wieku poprodukcyjnym
%
20,0
20,2
20,3
ludność na 1 km2
osoba
61
64
60
kobiety na 100 mężczyzn
osoba
100
99
99
małżeństwa na 1000 ludności
para
3,7
5,5
5,9
urodzenia żywe na 1000 ludności
osoba
7,1
6,7
9,6
zgony na 1000 ludności
osoba
15,4
10,5
14,3
przyrost naturalny na 1000 ludności
osoba
-8,3
-3,8
-4,7
Ogółem
osoba
43
40
64
Miasta
osoba
17
14
19
Ludność wskaźniki modułu gminnego
Migracje na pobyt stały gminne wg typu i kierunku
Zameldowania
GMINNA STRATEGIA
27
Wieś
osoba
23
26
40
Zagranica
osoba
3
0
5
Ogółem
osoba
69
89
77
Miasta
osoba
43
34
36
Wieś
osoba
26
37
35
Zagranica
osoba
0
18
6
Wymeldowania
2.4. GOSPODARKA MIESZKANIOWA
Zasoby mieszkaniowe na terenie Gminy Rachanie przedstawia tabela:
Tabela 6.- Gospodarka mieszkaniowa
Zasoby mieszkaniowe
J. m.
2005
2006
2007
ogółem mieszkania
miesz.
1 782
1 782
1785
izby
izba
6 303
6 303
6316
powierzchnia użytkowa mieszkań
m2
138 180
138 180
138 468
mieszkania
miesz.
20
20
15
izby
izba
60
60
45
m2
894
894
704
mieszkania
miesz.
245
245
245
izby
izba
759
759
759
m2
13 258
13 258
13 258
zasoby gmin (komunalne)
zasoby spółdzielni mieszkaniowych
GMINNA STRATEGIA
28
zasoby zakładów pracy
mieszkania
miesz.
10
10
10
izby
izba
35
35
35
m2
689
689
689
mieszkania
miesz.
1 504
1 504
1512
izby
izba
5 435
5 435
5463
m2
122 907
122 907
123 385
mieszkania
miesz.
3
3
3
izby
izba
14
14
14
m2
432
432
432
wodociąg
miesz.
1629
1629
1632
ustęp spłukiwany
miesz.
952
952
955
łazienka
miesz.
1046
1046
1049
centralne ogrzewanie
miesz.
1030
1030
1033
wodociąg
%
91,4
91,4
b.d.
łazienka
%
58,7
58,7
b.d
centralne ogrzewanie
%
57,8
57,8
b.d.
zasoby osób fizycznych
zasoby pozostałych podmiotów
Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne
Mieszkania wyposażone w instalacje - w % ogółu
mieszkań
Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania
GMINNA STRATEGIA
29
1 mieszkania
m2
77,5
77,5
77,6
na 1 osobę
m2
24,2
24,2
24,6
ogółem (liczba)
szt
1043
939
949
kwota
zł
112 813
88 059
84 283
ogółem (liczba)
szt
0
0
0
kwota
zł
0
0
0
ogółem (liczba)
szt
309
297
294
kwota
zł
21 045
27 447
29 875
ogółem (liczba)
szt
0
0
0
kwota
zł
0
0
0
ogółem (liczba)
szt
734
642
655
kwota
zł
91 768
60 612
54 408
Liczba i kwoty wypłaconych dodatków mieszkaniowych
w zasobie gminnym
w zasobie spółdzielczym
w zasobie wspólnot mieszkaniowych
w zasobie prywatnym
Analizując powyższą tabelę należy stwierdzić, że większość wartości wykazuje stałą
liczbę na przestrzeni ostatnich trzech lat. Nieznacznie zwiększyła się liczba mieszkań i ich
przeciętna powierzchnia użytkowa.
Kwota wypłaconych dodatków mieszkaniowych w 2007 roku uległa zmniejszeniu w
stosunku do wcześniejszych lat. Wzrosła kwota dodatków mieszkaniowych w zasobie spółGMINNA STRATEGIA
30
dzielczym, zmalała natomiast w stosunku do mieszkań w zasobie prywatnym. Przyczyn tego
zjawiska należy upatrywać we wzroście wskaźnika dochodów.
2.5. OŚWIATA I WYCHOWANIE
O potencjale rozwojowym społeczności lokalnej w znacznym stopniu decyduje poziom wykształcenia mieszkańców oraz podejmowane przez nich kształcenia na wszystkich
poziomach edukacji.
Tabela nr 7 - Ludność według poziomu wykształcenia.
WYKSZTAŁCENIE
LICZBA LUDNOŚCI MĘŻCZYŹNI
OGÓŁEM
KOBIETY
WYŻSZE
201
69
132
POLICEALNE
126
38
88
ŚREDNIE
1084
508
576
ZASADNICZE ZAWODOWE
980
649
331
PODSTAWOWE
2191
1049
1142
139
265
PODSTAWOWE
LUB BRAK
NIEUKOŃCZONE 404
Źródło: Dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2002 r.
Wykres nr 1.
GMINNA STRATEGIA
31
3% 4%
8%
wy ż s
z
e
policealne
śr e d
n
i
zas adnicze zawodowe
pods tawowe
pods tawowe nieuk o ń
c
z
22%
44%
e
o
20%
wy ż s
z
e
policealne
śr e d n
i
e
zasadnicze zawodowe
podstawowe
po d s
t
a
w
o
w
201
126
1084
980
2191
404
e
Poziom wykształcenia mieszkańców jest zróżnicowany choć relatywnie niski. Najliczniejszą
populację stanowią osoby z wykształceniem podstawowym ukończonym.
W ramach gminnej oświaty funkcjonują 4 Szkoły Podstawowe i 1 przedszkole Samorządowe w Michalowie oraz 2 gminne gimnazja .
Tabela nr 8 -Wykaz placówek oświatowych Gminy Rachanie w roku szkolnym 2007/2008 z
podziałem na liczbę uczniów oraz nauczycieli:
Placówka oświatowa
Liczba placówek na tere- Liczba wychowanków
nie gminy
Liczba nauczycieli
Przedszkola
1
30
3
Szkoły podstawowe
4
374
41
Gimnazja
2
210
21
RAZEM
7
614
65
GMINNA STRATEGIA
32
n
Aktualna sieć placówek ogólnie zaspokaja potrzeby w zakresie realizacji obowiązku
oświatowego. Wysoko kwalifikowana kadra zarówno w przedszkolu jak i w szkołach zapewnia prawidłowy przebieg procesu kształcenia. Pozalekcyjny blok zajęć daje możliwość rozwoju uzdolnień i zainteresowań. Ponadto dla rozwoju szerokich horyzontów najmłodszych
uczniów- przedszkolaków (w wieku 3-6 lat) wprowadzono naukę języka angielskiego. Stan
komputeryzacji szkół jest zadowalający gdyż każda ze szkół posiada pracownię komputerową. Współczynnik skolaryzacji wynosi ponad 93% dla szkół podstawowych i ponad 92% dla
gimnazjum.
2.6. KULTURA, SPORT , TURYSTYKA
Kultura lokalna, dziedzictwo kulturowe, pielęgnowanie tradycji to nieoceniony kapitał
każdej społeczności. Kultura lokalna to także podstawa ważna dla kształcenia młodych pokoleń, kształtowania poczucia przynależności do swojej małej ojczyzny.
Funkcję upowszechnienia kultury na terenie gminy w dużej mierze zaspokaja Gminny Ośrodek Kultury wraz z Gminną Biblioteką Publiczną oraz Filią Biblioteki w Wożuczynie. W każdej miejscowości należącej do Gminy znajduje się świetlica, która podlega określonej jednostce Ochotniczej Straży Pożarnej.
Działający na terenie gminy Gminny Ośrodek Kultury prowadzi szeroką działalność na rzecz
dzieci i młodzieży:
•Ognisko
muzyczne pomagające dzieciom i młodzieży w rozwoju talentów. Działa ono od
1996 roku. Zajęcia odbywają się w Szkole Podstawowej w Wożuczynie i w budynku
GOK w Rachaniach. Uczniowie prezentują swoje umiejętności podczas festynów rekreacyjnych i uroczystości szkolnych.
•Dziecięcy
•Zespół
zespół wokalny „Śmieszki”.
wokalny „Quattro”, który jest muzyczną wizytówką GOK-u w Rachaniach. Dzia-
ła on od 2001 r. . Zespół bierze udział w konkursach i festiwalach na szczeblu gminy, powiatu i województwa zdobywając czołowe miejsca i wyróżnienia. Niejednokrotnie był
laureatem festiwali piosenek dziecięcych, młodzieżowych oraz przeglądów piosenek religijnych.
GMINNA STRATEGIA
33
•Dziewczęcy
•Zespół
zespół wokalny „Viva”.
Tańca Ludowego „Kleks”- założony w październiku 1982 r. przy Szkole Podsta-
wowej w Michalowie. Repertuar zespołu to polskie tańce narodowe, przyśpiewki i tańce
wielu regionów Polski. Zespół uczestniczy w wielu imprezach regionalnych oraz festiwali
ogólnopolskich i międzynarodowych zdobywając wiele nagród. Zespół występował również w niemieckiej telewizji. Zawsze chętnie uczestniczy w imprezach charytatywnych,
koncertach szkolnych i środowiskowych, dożynkach, świętach i uroczystościach państwowych. Podczas piętnastu wyjazdów zagranicznych zespół „Kleks” odwiedził: Ukrainę,
Słowację, Niemcy, Hiszpanię, Włochy, Francję i Austrię.
•Grupa teatralna
•Chór
''Fantazja''
''Contra'' w Rachaniach to zespół założony w latach siedemdziesiątych przez Stani-
sława Paliwodę emerytowanego nauczyciela muzyki. W jego skład wchodziły osoby dorosłe, miłośnicy śpiewu, w większości członkowie chóru kościelnego. Od bieżącego roku
wspólna pasja śpiewu jest kontynuowana przez młodzież gimnazjalną w Rachaniach. W
repertuarze chóru znajdują się pieśni ludowe, patriotyczne, klasyczne, religijne.
•Wypożyczanie
•Zajęcia
książek, prowadzenie czytelni ( działalność biblioteki )
świetlicowe (recytatorskie, inscenizacje, konkursy plastyczne, sprawnościowe,
praca z solistami )
•Gminny
Turniej Szkół i Gminny Turniej Wsi
•Prowadzenie
spotkań, dyskotek, zabaw
•Organizowanie
ferii zimowych i letnich oraz imprez okolicznościowych ze szkołami (po-
moc w przygotowaniu oprawy muzycznej, aranżowanie różnych uroczystości)
W ramach działalności na rzecz dorosłych GOK w Rachaniach prowadzi:
•Zespół
śpiewaczy PODOLANIE w Pawłówce
•Zespół
śpiewaczy SIEMNICZANIE w Siemnicach
•Zespół
artystyczny JAWOR w Michalowie
•Zespół
śpiewaczy JARZĘBINA w Józefówce
Działające na terenie gminy biblioteki zajmują się wypożyczaniem książek i prowadzeniem
czytelni. W ciągu 2007 roku z ich usług skorzystało 1121 czytelników.
Tabela 11. Kultura- działalność bibliotek
GMINNA STRATEGIA
34
Rachanie
GMINNA STRATEGIA
35
Lata:
2007
Kategoria:
KULTURA
Zakres danych:
OGÓŁEM
J. m.
2007
biblioteki i filie
ob.
2
pracownicy bibliotek
osoba
2
księgozbiór
wol.
17 597
czytelnicy w ciągu roku
osoba
1 121
wypożyczenia księgozbioru na zewnątrz
wol.
18 835
punkty biblioteczne w mieście
ob.
0
punkty biblioteczne na wsi
ob.
5
ludność na 1 placówkę biblioteczną
osoba
805,57
księgozbiór bibliotek na 1000 ludności
wol.
3 120,59
czytelnicy bibliotek publicznych na 1000 ludności
osoba
198,76
wypożyczenia księgozbioru na 1 czytelnika
wol.
16,80
ob.
1
BIBLIOTEKI
Placówki biblioteczne
Biblioteki- wskaźniki
KULTURA I SPORT
Domy i ośrodki kultury, kluby
instytucje
GMINNA STRATEGIA
36
imprezy
szt
45
uczestnicy imprez
osoba
6400
zespoły artystyczne
szt
9
członkowie zespołów artystycznych
osoba
144
koła (kluby)
szt
2
członkowie kół (klubów)
osoba
30
W ramach działalności sportowej funkcjonuje koło szachowe pod kierunkiem sędziego szachowego Mieczysława Pszeniczki z Michalowa. Szachiści osiągają sukcesy w turniejach na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewódzkim. Zadania z zakresu sportu i promocji
kultury fizycznej realizuje Gminny Klub Sportowy „Sparta” w Wożuczynie Cukrowni oraz
Uczniowskie Kluby Sportowe. Na infrastrukturę sportową składają się:
- boisko do piłki nożnej w Wożuczynie Cukrowni wykorzystywane przez GKS „Sparta” oraz
boiska przy szkołach w Rachaniach, Wożuczynie, Michalowie i Grodysławicach.
Kultura społeczności to także jej atrakcyjność turystyczna dla przybyszy obok atrakcyjności jako terenu wypoczynku i aktywnej turystyki. Dla mieszkańców gminy przyjmowanie turystów i ich obsługa stanowiły już w przeszłości, a także i w chwili obecnej nowe potencjalne źródło dochodów. Turystyka może stać się dla gospodarki gminy motorem napędzającym rozwój społeczności lokalnej. Obsługa i przyjmowanie turystów na odpowiednio wysokim poziomie może stanowić także formę promocji regionu i wpływać pozytywnie na działania mające na celu pozyskiwanie inwestorów. Zdrowa społeczność uprawia sport, krzewi kulturę fizyczną, spędza czas wolny w aktywnym wypoczynku. Takim celom ma służyć czynny
wypoczynek i baza dla niego w postaci obiektów sportowych dla mieszkańców i potencjalnych turystów
2.7. BEZPIECZEŃSTWO
Wśród potrzeb ludzkich uznanych jako potrzeby podstawowe, poczucie bezpieczeństwa zajmuje czołowe miejsce. Poprawa porządku i bezpieczeństwa publicznego przyczynia
GMINNA STRATEGIA
37
się do poprawy jakości życia mieszkańców i stanowi zachętę dla inwestorów oraz potencjalnych mieszkańców. Realizacja tego celu może być możliwa jedynie przy współpracy i koordynacji wszystkich służb odpowiedzialnych za szeroko pojęte bezpieczeństwo. Najlepszym
sposobem zapobiegania przestępczości jest odpowiednia prewencja. Istotnym elementem tej
prewencji jest praca socjalno-wychowawcza z młodzieżą. Należy dążyć do jak najlepszej koordynacji pracy służb na terenie gminy, co powinno dotyczyć wszystkich źródeł zagrożeń, a
więc pożarowych, powodziowych, włamaniowych, osuwiskowych, ochrony środowiska oraz
przeciwdziałania aktom wandalizmu.
Działania poświęcone bezpieczeństwu publicznemu na terenie Gminy Rachanie to:
-Aktywna współpraca i koordynacja działań służb bezpieczeństwa publicznego
-Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego (otoczenie dróg, chodniki, oświetlenie)
-Aktywne wspieranie pracy wychowawczo-socjalnej z młodzieżą w szkołach
-Organizacja akcji informacyjnych o zagrożeniach, uczestnictwo w organizowanych programach prewencyjnych.
Na terenie Gminy Rachanie funkcjonuje Rewir Dzielnicowych w którym zatrudnionych jest
trzech policjantów. Działania Rewiru Dzielnicowych w Rachaniach koncentrują się na:
-zapewnienie bezpieczeństwa i spokoju mieszkańcom gminy
-działalności prewencyjnej w celu zapobiegania zjawiskom kryminogennym, patologicznym
-ujawnienie i wykrywanie sprawców przestępstw i wykroczeń;
Według statystyki policyjnej, poziom zagrożenia przestępczością na terenie Gminy Rachanie
w latach 2005-2007 kształtował się następująco:
Tabela nr 9 - Poziom przestępczości na terenie Gminy Rachanie.
Rodzaj przestępstwa
2005
2006
2007
Kradzież cudzej rzeczy 7
18
10
Kradzież z włamaniem 6
4
8
GMINNA STRATEGIA
38
Znęcanie nad rodziną
8
3
1
Przestępstwa drogowe
21
19
17
Narkomania
3
0
1
Bójki i pobicia
1
5
I7
Inne
19
22
30
RAZEM
65
71
74
Nieletni sprawcy
1
0
1
W gminie działa Ochotnicza Straż Pożarna. O bezpieczeństwo w lasach dbają strażnicy leśni
Nadleśnictwa Tomaszów Lubelski.
W związku z przystąpieniem Polski do układu z Schengen w dniu 21 grudnia 2007
roku nastąpiło zniesienie kontroli granicznej osób na granicach wewnętrznych strefy Schengen, wzmocniona została natomiast ochrona zewnętrznych granic Unii Europejskiej. Gmina
Rachanie ze względu na swoje położenie znalazła się w strefie objętej zintensyfikowanymi
działaniami Straży Granicznej ukierunkowanymi na zwalczanie i zapobieganie różnym formom patologii i przestępczości o charakterze transgranicznym, co ma na celu zapewnienie
bezpieczeństwa obywateli i poszanowania prawa nie tylko na terytorium naszego kraju, ale na
obszarze całej strefy Schengen. Na terenie Gminy Rachanie coraz częściej można zauważyć
patrole pograniczników z placówki Straży Granicznej w Łaszczowie co niewątpliwie przyczynia się do podniesienia poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców.
2.8. OPIEKA ZDROWOTNA
Mieszkańcy Gminy Rachanie mają zapewnioną opiekę zdrowotną w dwóch ośrodkach
zdrowia w Rachaniach i Wożuczynie Cukrowni. W sumie w Ośrodkach Zdrowia w Gminie
Rachanie zatrudnionych jest pięciu lekarzy, sześć pielęgniarek, jedna położna ,higienistka
szkolna, oraz osoby z obsługi pomocniczej (sprzątaczki, palacz). W obu ośrodkach znajdują
GMINNA STRATEGIA
39
się gabinety stomatologiczne, w których pracuje dwóch lekarzy stomatologów. Ponadto w
Gminie Rachanie znajdują się dwie apteki.
Tabela 10. Ochrona zdrowia
Rachanie
Lata:
2006
Kategoria:
OCHRONA ZDROWIA
Zakres danych:
OGÓŁEM
J. m.
2006
PLACÓWKI AMBULATORYJNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ
Zakłady opieki zdrowotnej
ogółem
ob.
2
publiczne
ob.
0
niepubliczne
ob.
2
służby medycyny pracy
ob.
0
praktyki lekarskie w miastach
osoba
0
praktyki lekarskie na wsi
osoba
2
ob.
0
ogółem
jed.
20 975
podległa samorządowi terytorialnemu
jed.
0
Placówki podległe samorządowi terytorialnemu
przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie
Porady ogólnodostępne
porady ogółem
GMINNA STRATEGIA
40
APTEKI I PUNKTY APTECZNE
Apteki
ogółem
apteki
ob.
2
mgr farmacji
osoba
3
ludność na aptekę ogólnodostępną
osoba
2 838
Do głównych przyczyn zgonów w naszej gminie zaliczamy:
•
choroby sercowo-naczyniowe, obejmujące takie jednostki jak: choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, choroba naczyń obwodowych, udar mózgu,
•
choroby nowotworowe, gdzie zagrożenie życia z ich powodu nie zmniejsza się, a w
sytuacji niektórych rodzajów nowotworów wzrasta,
•
tak zwane przyczyny zewnętrzne, czyli wypadki, zarówno komunikacyjne, jak i specyficzne dla gmin z terenów wiejskich wypadki w rolnictwie.
Szczególnie istotną rzeczą są zauważalne różnice społeczne w stanie zdrowia mieszkańców
gminy w stosunku do terenów bardziej rozwiniętych. Gorszy stan zdrowia jest zauważalny
wśród osób z niższym wykształceniem, ubogich, bezrobotnych. Mimo korzystnych zmian
przeciętne trwanie życia w naszym województwie nadal jest o ok. 2 lata niższe niż średnia
krajowa.
Tabela nr 11- Problemy zdrowotne mieszkańców Gminy Rachanie:
Rozpoznanie
2005 rok
2006 rok
2007 rok
Gruźlica
12
17
17
Nowotwory
20
34
34
Choroby tarczycy
39
37
32
GMINNA STRATEGIA
41
Cukrzyca
105
108
104
w tym leczeni insuliną
16
17
17
Niedokrwistość
19
16
16
Choroby obwodowego 52
układu nerwowego
49
60
Choroby układu krąże- 248
nia , w tym:
243
238
- przewlekła choroba 19
reumatyczna
19
19
- choroba nadciśnienio- 112
wa
116
108
- choroby naczyń mó- 28
zgowych
27
24
- niedokrwienna choro- 71
ba serca
69
63
- przebyty zawał serca
34
32
30
Przewlekły
nieżyt 31
oskrzeli,
dychawica
oskrzelowa
29
28
Przewlekłe
choroby 63
układu trawiennego
57
57
Choroby układu mię- 89
śniowo-kostnego
i
tkanki łącznej
87
87
Pacjenci z innymi 24
schorzeniami wymagający opieki czynnej
23
23
OGÓŁEM
547
528
573
Źródło: Roczne sprawozdanie o działalności i zatrudnieniu w podstawowej ambulatoryjnej
opiece zdrowotnej.
GMINNA STRATEGIA
42
Tabela nr 12- Profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży:
Wiek / klasa
Liczba dzieci zbadanych
2005 rok
2006 rok
2007 rok
2 lata
32
38
19
4 lata
31
30
30
6 lat / klasa „0”
27
33
18
10 lat / klasa III
36
40
49
13 lat / I klasa gimna- 34
zjum
44
45
16 lat / I klasa szkoły 34
ponadgimnazjalnej
31
37
18-19 lat / ostatnia 52
klasa szkoły ponadgimnazjalnej
39
31
Źródło: Roczne sprawozdanie o działalności i zatrudnieniu w podstawowej ambulatoryjnej
opiece zdrowotnej.
2.9. POMOC SPOŁECZNA
Codziennemu życiu mieszkańców Rachań towarzyszą liczne problemy, które swoim
zasięgiem obejmują coraz młodsze pokolenia. Zmuszają one część społeczności do szukania
różnych form pomocy w tym korzystania z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.
Zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej realizuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zatrudniający 6 pracowników ( kierownik GOPS, księgowa, 3 pracowników socjalnych, pracownik do obsługi świadczeń) i 10 opiekunek społecznych zatrudnionych w ramach
robót publicznych organizowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Tomaszowie Lubelskim.
Do zadań pierwszoplanowych w działalności Ośrodka Pomocy Społecznej należy przede
wszystkim:
GMINNA STRATEGIA
43
•zaspokojenie
niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im byto-
wania w warunkach odpowiadającym godności człowieka;
•pomoc
w rozwiązywaniu problemów osób, rodzin i grup (m. in..: poprzez poradnictwo i
pracę socjalną);
•współpraca
z organizacjami instytucjami działającymi na rzecz poprawy sytuacji osób,
rodzin i grup wymagających pomocy;
•podejmowanie
działań zmierzających do zaspokojenia stwierdzonych potrzeb społecz-
nych, psychicznych i biologicznych;
•wykonywanie
zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej lub in-
nych ustaw mających na celu ochronę poziomu życia osób i rodzin;
•rozwiązywanie
problemów patologii społecznej m. in. : alkoholizmu, narkomanii, prze-
mocy w rodzinie, wykluczenia społecznego i bezdomności;
•tworzenie
warunków organizacyjnych funkcjonowania pomocy społecznej w tym rozbu-
dowę niezbędnej infrastruktury socjalnej;
•koordynacja
działań podmiotów działających na rzecz pomocy społecznej.
Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia
osób i rodzin. Świadczenia pomocy społecznej powinny być odpowiednie do okoliczności
uzasadniających udzielenie pomocy, powinny służyć umacnianiu rodziny oraz jej integracji
ze środowiskiem.
Zadaniem gminy w zakresie pomocy społecznej jest w szczególności:
•
prowadzenie domów pomocy społecznej i ośrodków wsparcia o zasięgu lokalnym,
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych i specjalnych zasiłków celowych,
•
przyznawanie pomocy rzeczowej,
•
przyznawanie pomocy (zasiłków, pożyczek) na usamodzielnienie ekonomiczne,
•
zadania o charakterze obligatoryjnym:
•
udzielenie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania,
•
świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania,
•
pokrywanie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom nieobjętym ubezpieczeniem.
Gmina realizuje również zadania zlecone przez administrację rządową. Wśród tych zadań
wyróżnia się:
GMINNA STRATEGIA
44
•przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych, renty socjalnej i dodatków przysługujących
do tych świadczeń,
•przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, gwarantowanych okresowych i specjalnych okresowych,
•opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne za osoby korzystające z zasiłków stałych i
zasiłków okresowych gwarantowanych,
•przyznawanie zasiłku celowego w formie biletu kredytowanego,
•świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych, przysługujących na podstawie umowy o ochronie zdrowia psychicznego,
•organizowanie i prowadzenie środowiskowych domów pomocy społecznej,
•zadania wynikające z rządowych programów celowych:
•pomoc wynikająca z ochrony macierzyństwa,
•
dożywianie dzieci i młodzieży w szkołach podstawowych,
•
dopłata do wydatków na leki.
•
przyznawanie i wypłacanie zasiłków rodzinnych i dodatków do zasiłków rodzinnych.
Wszystkie te zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej realizuje Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej zatrudniając 6 pracowników.
Mówiąc o zadaniach ośrodka należy stwierdzić, że całość budżetu ośrodka pomocy społecznej co roku na przestrzeni ostatnich trzech lat wzrasta , wzrasta też liczba rodzin korzystających z pomocy.
POMOC SPOŁECZNA- ZESTAWIENIE ZBIORCZE
Instytucje i świadczenia pomocy społecznej
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rachaniach
Budżet na zadania
pomocy społecznej
2005
215.736,03
Liczba świadczenio- 622
2006
2007
280.933,39
278.612,59
915
683
GMINNA STRATEGIA
45
biorców pomocy społecznej
Typy rodzin objętych pomocą społeczną:
1. Rodziny z dziećmi
112
461
240
2. Rodziny niepełne
36
51
47
3. Rodziny emerytów 24
i rencistów
91
39
Powody przyznania
pomocy:
1. Ubóstwo
81
421
407
2. Sieroctwo
0
1
0
3. Potrzeba ochrony
0
0
2
4. Bezrobocie
72
138
142
5. Niepełnosprawność 18
26
36
6. Długotrwała
ciężka choroba
57
71
7. Bezradność w spra- 15
wach opiekuńczych i
prowadzenia gospodarstwa domowego
101
112
8. Rodziny niepełne
7
51
47
wielo- 8
50
73
5
8
9. Rodziny
dzietne
lub 7
10. Przemoc w rodzi- 1
nie
GMINNA STRATEGIA
46
11.Alkoholizm
7
13
13
12. Narkomania
1
0
2
13. Trudności w przy- 1
stosowaniu do życia
po zwolnieniu z Zakładu Karnego
4
5
Źródło:Dane pochodzą ze sprawozdań rocznych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w
Rachaniach.
2.10. NAJWAŻNIEJSZE PROBLEMY SPOŁECZNE GMINY.
Większość problemów z jakimi borykają się mieszkańcy gminy uznawane są za problemy społeczne będące konsekwencjami zakłóceń organizacji życia społecznego. Pewne
czynniki takie jak:
•bezrobocie,
•ubóstwo,
•uzależnienia,
•niepełnosprawność,
•długotrwała
lub ciężka choroba,
•wielodzietność,
•przemoc
w rodzinie.
Problemy te nie występują w izolacji od siebie, zachodzi między nimi często związek
przyczynowo-skutkowy np. bezrobocie powoduje nie tylko utratę środków utrzymania ale
również pogłębianie i nawarstwianie innych problemów, takich jak: bezradność, izolacja społeczna i uzależnienia itp.
W Gminie Rachanie bezrobocie oraz ubóstwo stanowi jeden z głównych problemów społecznych:
BEZROBOCIE
GMINNA STRATEGIA
47
Bezrobocie - rozumiane jako zjawisko towarzyszące gospodarce rynkowej, oznaczające brak pracy zarobkowej dla osób zdolnych do jej wykonywania i deklarujących chęć jej
podjęcia.
Wyodrębnienie tego obszaru w strategii jest niezbędne, ponieważ dominującą obecnie grupą,
szukającą wsparcia są właśnie bezrobotni. Niska skuteczność programów rynku pracy na
rzecz długotrwale bezrobotnych pogłębia zjawisko dziedziczenia bezrobocia, degradację
świadczeniobiorców oraz pogłębiający się obszar ubóstwa.
Przyczyny bezrobocia w Gminie Rachanie :
Rynek pracy w Rachaniach jest bardzo mały , na terenie gminy jest jeden duży zakład produkcyjny „Cukrownia Wożuczyn”. Obecnie zakład przeznaczony jest do likwidacji, zatem
liczba osób korzystających z pomocy społecznej wzrośnie. Gmina jest gminą wiejską o charakterze typowo rolniczym. Liczba osób bezrobotnych w Gminie Rachanie na koniec lipca
2006 roku wynosiła 453.
Jako główne przyczyny narastania bezrobocia w naszej gminie można wymienić:
- brak zakładów produkcyjnych na terenie gminy,
- brak popytu na siłę roboczą,
- zwiększenie wymagań pracodawców dotyczących kwalifikacji zawodowych pracowników,
- niewystarczającą dynamikę rynku pracy w procesie tworzenia nowych miejsc pracy .
Skutki pozostawania bez zatrudnienia.
Okres bezrobocia członka rodziny jest dla wielu gospodarstw domowych szczególnie trudny.
W szybkim czasie pojawiają się problemy finansowe, rodzi się konieczność szukania doraźnych metod poprawy sytuacji ekonomicznej rodziny.
Liczba rodzin korzystających z pomocy finansowej ośrodka z powodu bezrobocia w ostatnich
latach miała tendencję wzrostową.
Bezrobocie naraża rodzinę na szereg niedogodności i niewłaściwe kształtowanie osobowości
jej członków. Praca zawodowa wyznacza bowiem postawy i zachowanie dzieci, system stosoGMINNA STRATEGIA
48
wanych przez nie ocen, kontakty ze środowiskiem rówieśniczym, uznawane przez nie wartości czy preferowane cele. Dążenia dzieci i młodzieży są silnie związane z pozycją zawodową
rodziców, a otaczająca rzeczywistość postrzegana jest przez pryzmat ich pracy zawodowej.
Zmiany w statusie zawodowym choćby jednego z rodziców nie pozostają więc bez wpływu
na dokonywaną przez młodych ludzi ocenę rzeczywistości oraz ich własnej pozycji. Bezrobocie jest często w rodzinie czynnikiem konfliktogennym i nasilającym patologie społeczne takie jak nadużywanie alkoholu, zdobywanie środków pieniężnych nielegalnymi sposobami,
itp.
Głębokość zmian w rodzinie spowodowanych bezrobociem zależy w dużej mierze od struktury rodziny, jej fazy rozwoju, statusu społecznego, stanu zagospodarowania materialnego, kondycji zdrowotnej członków rodziny oraz środowiska lokalnego.
Bezrobocie rodziców dla dzieci i młodzieży kończącej pewien etap edukacji niejednokrotnie
oznacza zmianę i ograniczenie planów dalszego kształcenia, obniżanie ich aspiracji edukacyjnych, zahamowanie rozwijania ich uzdolnień w drodze dalszej nauki czy zajęć dodatkowych.
Odczuwanie przez dzieci własnej sytuacji jako gorszej często prowadzi do stopniowej izolacji
środowiskowej, co jest dotkliwym ograniczeniem naturalnych potrzeb związanych z rozwojem intelektualnym i społecznym. Zawęża się krąg wspólnych zainteresowań rówieśniczych.
Zdarza się także, że jednocześnie z odrzuceniem przez rówieśników, z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny, dzieci popadają w sytuacje konfliktowe w szkole z wychowawcami i
nauczycielami. Odbija się to wszystko bardzo silnie na postawach dzieci i młodzieży, na ich
zachowaniu oraz wartościowaniu zjawisk i osób.
Obok wcześniej wymienionych skutków bezrobocia występuje jeszcze taki element
jak nieplanowe, bez zadaniowe funkcjonowanie rodziny, bez określonych bliżej celów i hierarchii zadań czekających na realizację. Racjonalne planowanie życia rodzinnego może odbywać się jedynie przy założeniu wydolności finansowej rodziny, w pokrywaniu wydatków na
cele konsumpcyjne i usługowe oraz poczuciu stabilności dochodów. Jeśli zachwianie podstaw
materialnych jest krótkotrwałe nastąpić może czasowe zawieszenie realizacji lub realizacja
okrojona, natomiast dłużej trwające braki mogą wywołać rezygnację z pewnych planów bez
szansy na ich realizację w przyszłości. Zaznaczyć należy, że pewnych zadań z natury przypisywanych rodzinie w danym cyklu jej rozwoju nie można przesunąć w czasie, ponieważ spowoduje to nieodwracalne skutki w wymiarze indywidualnym, rodzinnym i społecznym.
GMINNA STRATEGIA
49
Celem planowanych przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej działań jest wspieranie bezrobotnych w poszukiwaniu pracy oraz przeciwdziałanie i eliminowanie negatywnych skutków psychospołecznych bezrobocia.
Pomoc dla bezrobotnych nie może się ograniczyć jedynie do świadczeń finansowych.
Konieczne jest także prowadzenie intensywnej pracy socjalnej, której celem będzie kształtowanie u bezrobotnych odpowiedzialności za swój los i umiejętności przystosowania się do samodzielnego życia w obecnej rzeczywistości. Szczególny nacisk należy położyć na uczenie
prowadzenia gospodarstwa domowego w nowej sytuacji, racjonalnego gospodarowania ograniczonymi środkami finansowymi oraz planowanie najbliższej przyszłości własnej rodziny.
Bezrobocie to najbardziej niekorzystny stan sytuacji w jakiej może się znaleźć jednostka
czy rodzina, której jest członkiem. Poza pogarszającą się sytuacją ekonomiczną powoli pozbawia on człowieka poczucia własnej wartości, stres i utrata stabilizacji powodują często
trudności w podejmowaniu racjonalnych, a niekiedy jakichkolwiek decyzji. Pojawia się apatia, zniechęcenie a także często agresywne reakcje wobec otoczenia. Bezrobocie burzy klimat
życia rodzinnego, jest często czynnikiem konfliktogennym w rodzinie i nasilającym patologie
społeczne. Straty i negatywne skutki społeczne, które powoduje są trudne do oszacowania
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Tomaszowie Lubelskim na dzień 31 grudnia 2007 r. liczba bezrobotnych wynosiła 438 osób w tym 214 kobiet, co stanowi 6,8 % ogółu
bezrobotnych w powiecie tomaszowskim. W stosunku do roku 2006 nastąpił spadek liczby
bezrobotnych o 33 osoby.
Z ogólnej liczby bezrobotnych 21 osób posiada prawo do pobierania zasiłku. Największa liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP z terenu Gminy Rachanie stanowią osoby w przedziale 18-24 lata (117osób).
Tabela nr 13- Bezrobotni w Gminie Rachanie
2005
2006
2007
Ogółem
431
471
438
Uprawnieni do zasiłku
18
27
21
Mężczyźni
221
240
224
GMINNA STRATEGIA
50
Kobiety
210
231
214
Młodzież 18-24
158
136
117
Sytuacja na rynku pracy odzwierciedla trudności całego powiatu tomaszowskiego
gdzie stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec 2007 wyniosła 15,6 %. W gminie jest o 38
osób więcej bezrobotnych niż pracujących. Na 3364 osób w wieku produkcyjnym pracuje jedynie 400, a bezrobotnych mężczyzn jest więcej niż kobiet.
Jak wynika z powyższej analizy Gmina Rachanie jest gminą wiejską o charakterze typowo
rolniczym. Rynek pracy jest bardzo mdły. Jako główne przyczyny narastania bezrobocia to
-brak zakładów produkcyjnych:
-brak popytu na siłę roboczą;
-likwidacja nierentownych zakładów.
Dodatkowym problemem jest fakt istnienia w rolnictwie ukrytego bezrobocia. Bezrobocie na
wsi jest zjawiskiem bardziej trwałym i trudniejszym do likwidacji.
Nie występuje ono jednak prawie nigdy samoistnie lecz towarzyszy innym problemom w społeczności.
UBÓSTWO
Ubóstwo jako zjawisko charakteryzujące się brakiem dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki jest głównym powodem przyznawania pomocy przez
GOPS Rachanie. Jest ono uwarunkowane wieloma czynnikami. W obecnej sytuacji najistotniejszym z nich jest status społeczno- ekonomiczny gospodarstwa domowego i liczba osób
pozostających w tym gospodarstwie.
Zasięg ubóstwa przyjmuje różne wartości zależnie od przyjętych definicji. Dane GUS i IPiSS
z 2004 prezentuje poniższa tabela.
Tabela nr 14.- Zasięg ubóstwa
GMINNA STRATEGIA
51
Granice ubóstwa
Rodzina 4-os.
Odsetek
1 osoba
(z 2 dzieci)
żyjącej
dziennie
miesięcznie
granicy
ludności Wskaźnik luki
poniżej dochodowej
(wydatkowej)
Minimum egzystencji
1 018
8,48
11,8%
21%
Ustawowa
granica ubóstwa
1 264
10,53
19,2%
24%
Relatywna
granica ubóstwa
1 291
10,76
20,3%
23%
Subiektywna
granica ubóstwa
1 577
13,14
27,3%
27%
Minimum socjalne
2 439
20,33
59%
-
Ubóstwo w różnym stopniu dotyka poszczególne grupy ludności. Prawdopodobieństwo znalezienia się w sferze niedostatku lub ubóstwa jest tym większe im liczniejsze jest gospodarstwo domowe. Najbardziej zagrożone ubóstwem są rodziny o niskich dochodach wychowujące czworo i więcej dzieci.
W wielu przypadkach dzieci pochodzące z tych rodzin nie mają należytej opieki. Z powodu
trudnej sytuacji materialnej dzieci często pozostają głodne. W związku z tym objęte zostały
dożywianiem w szkołach.
Prowadzone przez Główny Urząd Statystyczny analizy z zakresu ubóstwa potwierdzają, że w
Polsce występują znaczne różnice w poziomie życia ludności, zarówno w ujęciu regionalnym,
jak i w podziale na miasto i wieś.
Najsilniej zagrożeni ubóstwem są mieszkańcy wsi i małych miast. Na terenie naszej gminy
problem jakim jest ubóstwo wynika w znacznej mierze z powodu braku zatrudnienia, wielodzietności rodzin oraz niskich przychodów z gospodarstw rolnych, które są rozdrobnione.
Tabela nr 15 - Ubóstwo w latach 2005-2007 wg sprawozdań GOPS Rachanie
Powód
trudnej Liczba rodzin korzystających z pomocy
sytuacji życiowej
2005
2006
2007
Ubóstwo
407
81
421
GMINNA STRATEGIA
52
ALKOHOLIZM ORAZ PRZESTĘPCZOŚĆ I PRZEMOC W RODZINIE.
Jedną z największych patologii społecznych jest alkoholizm. Problemy wynikające z
picia alkoholu stanowią obecnie jedną z poważniejszych kwestii społecznych. Szerzące się
zjawisko alkoholizmu dotyka wielu mieszkańców gminy i nie respektuje płci, wieku ani statusu intelektualnego.
Problem nadużywania alkoholu jest bardzo skomplikowany, ponieważ obok alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda, problemy wychowawcze i
zdrowotne.
W związku z występowaniem tego problemu i walką z nim na terenie gminy działa Gminna
Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Komisja ta ma na celu
głównie kierowanie osób uzależnionych na leczenie odwykowe oraz pomoc dzieciom z rodzin, w których występuje problem nadużywania alkoholu, jak również prowadzenie szeroko
pojętej profilaktyki walki z alkoholizmem.
Tabela nr 16 - Liczba wniosków , które wpłynęły do GKRPA i które skierowano do sądu.
2005
2006
2007
Liczba wniosków w sprawie przeprowadzenia rozmów z 10
osobami nadużywającymi alkoholu
11
13
Wnioski wystosowane d przez GKRPA do sądu o wysłanie 0
na przymusowe leczenie
2
1
Źródło: Dane Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Z danych Rewiru Dzielnicowego największym zjawiskiem patologii społecznej na obszarze Gminy Rachanie jest alkoholizm mężczyzn, którzy pod wpływem alkoholu dokonują
przemocy w stosunku do członków swoich rodzin. Do najczęściej spotykanych form przemocy na terenie gminy należą: poniżanie, znęcanie się psychiczne, bicie i kaleczenie oraz zakłócanie spokoju.
W związku z problemem nadużywania alkoholu przez mieszkańców naszej gminy w 2006
roku odnotowano 106 interwencji Policji w związku z wystąpieniem przemocy w rodzinie. W
GMINNA STRATEGIA
53
stosunku do sprawców przemocy prowadzono czynności w ramach procedury prowadzenia
niebieskiej karty. Ogółem założono 18 teczek przemocy.
W 2006 r. Na terenie gminy miało miejsce 19 kolizji oraz 8 wypadków, w których 12 osób
zostało rannych a 1 poniosła śmierć.
Ważnym krokiem ku zmianie tego stanu rzeczy stała się ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Stanowi ona ważne narzędzie w kierunku polepszenia sytuacji bitych, poniżanych i dręczonych kobiet. Należy ją popularyzować wśród kobiet, ponieważ one ciągle nie zdają sobie sprawy, że przemoc w rodzinie to takie samo przestępstwo jak
napaść na ulicy.
Reasumując należy stwierdzić, że alkoholizm zarówno w życiu jednostki jak i w życiu społecznym zawsze powoduje szkody.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Kolejnym ważnym problemem społecznym istniejącym na terenie Gminy Rachanie
jest kwestia osób niepełnosprawnych. Choroba i niepełnosprawność to czynniki, które prowadzą do pogorszenia kondycji finansowej każdej rodziny bez względu na jej przynależność
społeczną, zawodową i miejsce zamieszkania.
Zgodnie z definicją sformułowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO)
osoba niepełnosprawna to osoba, u której istotne uszkodzenia i obniżenie sprawności funkcjonowania organizmu powodują uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie sprawnego
funkcjonowania w społeczeństwie, biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć, wiek oraz czynniki zewnętrzne.
Wg statystyk osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone, przejawiają niższą aktywność
zawodową i w konsekwencji dotyka je zjawisko wykluczenia z życia zawodowego i społecznego. W Polsce aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych wynosi 17,3 procent, w krajach
Unii
Europejskiej
ok.
40-50
procent.
W ostatnich latach nastąpiła szczególna aktywność legislacyjna na rzecz osób niepełnosprawGMINNA STRATEGIA
54
nych. Wprowadzono wiele norm, poprawek oraz regulacji prawnych mających na celu poprawę życia i społecznego funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Zmieniono także zasady i
tryb orzekania o niepełnosprawności.. Jednym z dokumentów broniących praw osób niepełnosprawnych jest zatwierdzona uchwałą sejmu Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (1 sierpnia 1997 r. M.P.50.475). Zawiera ona między innymi prawa osób niepełnosprawnych do:
•dostępu
do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,
•dostępu
do leczenia i opieki medycznej, rehabilitacji i edukacji leczniczej,
•życia
w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych,
•swobodnego
•dostępu
przemieszczania się i korzystania ze środków transportu,
do informacji.
Tabela nr 17– Osoby niepełnosprawne w Gminie Rachanie
OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE
Niepełnosprawni w wieku 15 lat i więcej
ogółem
osoba
1 265
prawnie
osoba
1 046
tylko biologiczosoba
nie
219
mężczyźni
ogółem
osoba
559
prawnie
osoba
485
nie
74
kobiety
GMINNA STRATEGIA
55
ogółem
osoba
706
prawnie
osoba
561
nie
145
Źródło: Dane Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2002 r.
Głównymi problemami osób niepełnosprawnych są bariery komunikacyjne, architektoniczne i
urbanistyczne występujące w budynkach użyteczności publicznej, w indywidualnych mieszkaniach, brak zatrudnienia, lecz najistotniejszym problemem jest brak akceptacji ze strony
środowiska. Problemy te utrudniają a często uniemożliwiają osobom niepełnosprawnym
uczestnictwo w normalnym życiu i zatrudnieniu.
Dlatego też służby socjalne są w stałym kontakcie z rodzinami osób i dzieci niepełnosprawnych. Z rozeznania środowiskowego, licznie przeprowadzonych wywiadów środowiskowych,
rozmów i obserwacji wynika, iż rodziny z problemem niepełnosprawności funkcjonują dość
dobrze w środowisku lokalnym.
Dzieciom i młodzieży stworzono warunki nauki w Szkole Podstawowej w Michalowie. Niepełnosprawne dzieci i młodzież z upośledzeniem w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym mają możliwość nauki w szkolnym ośrodku wychowawczym w Tomaszowie Lubelskim.
Za opiekę stacjonarną ośrodek pokrywa koszty.
Na rzecz rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych w Gminie Rachanie oraz w powiecie tomaszowskim działają przede wszystkim Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie i
różne organizacje. W zakresie orzekania o niepełnosprawności na rzecz mieszkańców działają
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Wychodząc naprzeciw potrzebom osób niepełnosprawnych konieczne jest podejmowanie
wszelkich działań mających na celu zmniejszenie problemu niepełnosprawności., umożliwienie by ludzie ci czuli się pełnowartościowymi członkami społeczeństwa.
GMINNA STRATEGIA
56
Przedstawione powyżej problemy mieszkańców Gminy Rachanie w zakresie pomocy społecznej widziane są z perspektywy GOPS jako te o najwyższym stopniu nasilenia. Przedstawiciele społeczności lokalnej do tego typu problemów zaliczyli ponadto:
-niski przyrost naturalny
-emigracja młodzieży
-starzejące się społeczeństwo
-niska aktywność społeczna mieszkańców
-niewłaściwa organizacja pracy ośrodków zdrowia
-utrudniony dostęp do specjalistów
-brak edukacji prozdrowotnej
-brak organizacji pozarządowych
w zakresie edukacji i kultury:
-brak ogólnego dostępu do Internetu
-zbyt mało zajęć pozalekcyjnych
-brak placów zabaw
-brak alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu
-zbyt niskie zarobki w stosunku do zarobków w innych częściach kraju
-brak kadry administracyjnej
-brak pomocy dydaktycznych
-brak monitoringu w szkołach
-brak specjalistycznej kadry psychologiczno- pedagogicznej
-brak bazy lokalowej KGW
-słaba promocja bogactwa kulturowego( foldery, ścieżki edukacyjne )
w zakresie sportu i bezpieczeństwa:
-brak ciekawych form zagospodarowania czasu wolnego
GMINNA STRATEGIA
57
-brak wizji zintegrowanego rozwoju sportu i kultury (gmina- powiat)
-niewielkie środki finansowe
-brak ścieżek rowerowych
2.11. ANALIZA SWOT
Analiza SWOT jest podstawą do zidentyfikowania i sformułowania podstawowych
problemów i zagadnień strategicznych.
Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses
(słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu).
Jest ona efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron gminy oraz badania szans
i zagrożeń jakie stoją przed gminą. SWOT zawiera określenie czterech grup czynników:
- „mocnych stron” – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią silne strony gminy
i które należycie wykorzystane sprzyjać będą jej rozwojowi (utrzymać je jako mocne,
i na których należy oprzeć jej przyszły rozwój);
- „słabych stron” – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią słabe strony gminy
i które niewyeliminowane utrudniać będą jej rozwój (ich oddziaływanie należy
minimalizować);
- „szans” - uwarunkowań zewnętrznych, które nie są bezpośrednio zależne od
zachowania społeczności gminy, ale które mogą być traktowane jako szanse, i przy
odpowiednio podjętych przez nią działaniach, wykorzystane jako czynniki sprzyjające
rozwojowi gminy;
- „zagrożeń” - uwarunkowań zewnętrznych, które także nie są bezpośrednio zależne od
zachowania społeczności gminy, ale które mogą stanowić zagrożenie dla jej rozwoju
(należy unikać ich negatywnego oddziaływania na rozwój gminy).
Przedstawiona poniżej analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń jest syntezą
GMINNA STRATEGIA
58
poszczególnych obszarów życia społeczno- gospodarczego.
Poniższy zbiór informacji jest uzgodnioną w trakcie spotkań z lokalną grupą liderów wypadkową wiedzy o stanie i potrzebach gminy ułożonych przekrojowo (w ramach poszczególnych
obszarów życia społeczno - gospodarczego).
Analiza SWOT jest kontynuacją i podsumowaniem diagnozy stanu gminy i w niej znajduje
uzasadnienie większość rozstrzygnięć.
Uwarunkowania wewnętrzne
Mocne strony
Słabe strony
•położenie geograficzne
•dobra klasa gleb
•ciekawy krajobraz (lasy,
świeże powietrze,
stawy
•możliwość organizacji różnych form turystyki
•dobrze rozwinięta sieć szkolnictwa
•dobrze rozwinięty sport
•dobrze rozwinięta sieć placówek kultury
•dobrze rozwinięta sieć handlowa
•aktywność i przedsiębiorczość ludności
utrzymującej się z pracy na własny rachunek
•duży potencjał ludzi uzdolnionych
•profesjonalizm kadry w G.O.P.S.
•rozwinięty system oświaty podstawowej i
ponadpodstawowej
•dobra współpraca z jednostkami samorządu
terytorialnego
•słabo rozwinięta agroturystyka
•ubożenie społeczeństwa
•niski poziom przedsiębiorczości
•bezrobocie, gospodarka rozdrobniona
i mało
zmechanizowana
•migracja zarobkowa
•niedostateczna systemowa opieka nad ludźmi
starymi
•brak dostępu do służby zdrowia w weekendy
•brak środowiskowych form wsparcia osób
starszych
•niewystarczający poziom likwidacji barier
architektonicznych
•brak oczyszczalni ścieków
•likwidacja zakładów pracy
•brak możliwości zatrudnienia poza rolnictwem
•niski przyrost naturalny
GMINNA STRATEGIA
59
•dobra infrastruktura służby zdrowia
•kadra pedagogiczna posiadająca odpowied-
nie kwalifikacje
•dobra sieć obiektów użyteczności publicznej
•świetlice, G.O.P.S., biblioteki
•dobre połączenie komunikacyjne z najbliższymi miastami: Zamość, Tomaszów Lub.,
Tyszowce
•duże zasoby wód powierzchniowych
•pełne pokrycie gminy siecią wodociągową
•skomputeryzowanie urzędu gminy
•aktywność
ludności utrzymującej się z pracy na własny rachunek
•rozwijająca
się działalność Kół Gospodyń
Wiejskich, Ochotniczej Straży Pożarnej
•przyjazny klimat dla przedsiębiorczości
•potencjał demograficzny
•niski koszt pracy
•potencjał warunków do różnorodnej pro-
•niski poziom samoorganizacji społecznej
•małe środki na utrzymanie szkół
•brak zajęć pozalekcyjnych
•brak świetlicy środowiskowej, bazy rekre-
acyjno- sportowej ( place zabaw)
•niska zdolność kredytowa
•brak punktów konsultacyjnych świadczących
usługi pedagogiczne, psychologiczne, prawne
•brak promocji Gminy
•brak
szkoleń tematycznych
•ubożenie
społeczeństwa powodujące wzrost
liczby osób ubiegających się o pomoc finansową
•rosnąca patologia wśród bezrobotnych
•większe zagrożenie nasileniem się zjawisk
patologicznych w środowisku osób uzależnionych
•słaba infrastruktura komunalna (stan dróg,
stan budynków mieszkalnych, wyposażenie w
media)
dukcji rolniczej
•brak
liderów w społeczności lokalnej,
Uwarunkowania zewnętrzne
Szanse
Zagrożenia
•sąsiedztwo granicy wschodniej
•członkostwo Polski w UE
•realizacja projektów z funduszy
europejskich
•przynależność do G6-Lider
•współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy
w zakresie pośrednictwa pracy, zmiany bądź
nabycia nowych kwalifikacji przez osoby
bezrobotne klientów pomocy społecznej
•poradnictwo zawodowe i szkolenia dla bezrobotnych
•pojawienie się inwestorów tworzących
nowe miejsca pracy
•poprawa dostępności komunikacyjnej w ramach PO Rozwój Polski Wschodniej, rozwój
informatyzacji terenów wiejskich w ramach
PO Rozwój Polski Wschodniej
•rozwój współpracy gospodarczej z Ukrainą
•migracja
młodzieży w celu poszukiwania
pracy
•coraz mniejsza rentowność małych gospodarstw
•niskie płace
•mało stabilne ceny produktów rolnych
•rosnąca stopa bezrobocia
•występowanie zagrożeń funkcjonowania rodziny
•wzrost zapotrzebowania na placówki opieki
stacjonarnej i usługi opiekuńcze
•proces starzenia się ludności wiejskiej
•ograniczenie środków finansowych na formy
aktywizacji (roboty publiczne, roboty interwencyjne)
•wzrost zanieczyszczenia środowiska naturalnego i import zanieczyszczeń
•utrudniania we współpracy transgranicznej w
GMINNA STRATEGIA
60
(nowe przejścia graniczne)
•rozwój i wykorzystanie bazy surowcowej
dla alternatywnych źródeł energii
•dopływ i wykorzystanie środków strukturalnych UE 2007 – 2013 (rozwój infrastruktury
komunalnej, społecznej, ochrona środowiska, rozwój zasobów ludzkich)
•wzrost popytu na produkty rolne i zdrową
żywność
•zainteresowanie inwestorów zewnętrznych i
pojawienie się źródeł alternatywnych dochodów poza rolnictwem i pozarolniczych
miejsc pracy
•możliwość rozwoju współpracy transgranicznej w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa
związku z wejściem Polski do strefy Schengen
2.12. PODSUMOWANIE CZĘŚĆI DIAGNOSTYCZNEJ
Identyfikacja problemów społecznych jest jednym z najważniejszych elementów postępowania diagnostycznego. Diagnoza zawiera informacje o uwarunkowaniach gospodarczych, przestrzennych, ekologicznych i demograficznych, analizy społeczne i ekonomiczne,
na podstawie których sformułowano wnioski będące punktem wyjścia do zdefiniowania
głównych kierunków strategii stanowiących treść niniejszego dokumentu.
Dokonując diagnozy problemów społecznych na terenie Gminy Rachanie skorzystano
z danych będących w posiadaniu : GUS, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Policji, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tomaszowie Lubelskim, Powiatowego Urzędu Pracy w Tomaszowie Lubelskim oraz Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Rachanie na lata
2008-2015. Ponadto korzystano z informacji otrzymanych z Niepublicznego Zakładu Ambulatoryjnej Opieki Zdrowotnej, Gminnego Ośrodka Kultury, Gminnego Klubu Sportowego
„Sparta”.
GMINNA STRATEGIA
61
W oparciu o diagnozę sytuacji społecznej w Gminie w Rachanie wskazano najważniejsze problemy. Skala występowania niektórych problemów rośnie, zaś niektórych utrzymuje się na zbliżonym w ciągu ostatnich lat poziomie. Analiza SWOT pozwoliła określić słabe i mocne strony- uwarunkowania wewnętrzne oraz najważniejsze czynniki zewnętrzne:
szanse i zagrożenia.
Diagnoza stanu została opracowana, w tych samych przyjętych obszarach rozwoju społecznogospodarczego, które w następnym rozdziale stanowią o podziale na cele pierwszorzędne,
drugorzędne i trzeciorzędne.
III. MISJA I WIZJA GMINY RACHANIE
3.1. MISJA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ GMINY RACHANIE
Podejście strategiczne widzi misję przede wszystkim jako strategiczne narzędzie służące do zdefiniowania istoty bytu i działalności organizacji lub społeczności lokalnej. Misja
próbuje odpowiedzieć na podstawowe pytania na czym polega nasze działanie i co powinniśmy czynić w przyszłości. Misja powinna ujmować zasadnicze elementy: cel, strategię, wartości, standardy zachowania. Misja jest także kulturowym spoiwem, w którym społeczność
funkcjonuje jako zbiorowa całość. Tak rozumiana misja jest równoznaczna z filozofią działania, która pomaga członkom społeczności postrzegać wydarzenia w ten sam sposób i mówić
tym samym językiem.
Misją społeczności gminy jest budowa i rozwój aktywnego społeczeństwa obywatelskiego
świadomie korzystającego z bogatych zasobów środowiska naturalnego, tradycji kulturowej,
tożsamości lokalnej, które zapewni mieszkańcom poczucie zadowolenia, dumy i przynależności do swojej małej ojczyzny.
3.2. WIZJA GMINY RACHANIE
Gmina Rachanie będzie gminą wyróżniającą się spośród gmin województwa lubelskiego dobrymi warunkami zamieszkania i odpoczynku, wspierająca działalność gospodarczą, inwestującą w ochronę środowiska i rozwój wsi.
WIZJA GMINY RACHANIE
GMINNA STRATEGIA
62
•miejsce
•czyste
spokojne i bezpieczne
środowisko
•szeroki
rynek pracy
•szeroki
dostęp do edukacji, kultury, sportu
•opieka
medyczna- szeroki dostęp
•pomoc
społeczna wyposażona w dobrą bazę lokalową
Cel strategii
Głównym celem strategii jest poprawa jakości życia mieszkańców, budowanie zintegrowanego społeczeństwa, opartego na wiedzy i partnerstwie , wolnego od problemów ubóstwa i wykluczenia społecznego.
Zgodnie z wcześniejszymi założeniami, uwzględniając wyniki analizy SWOT sformułowano
cele strategiczne dla wielu obszarów działalności.. Realizacja celów odbywać się będzie poprzez realizację celów szczegółowych dla których wskazane zostały kierunki działań.
3.3. CELE STRATEGICZNE, SZCZEGÓŁOWE ORAZ ZADANIA W POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH:
1. Edukacja, kultura, sport
Cel strategiczny : Zapewnienie mieszkańcom Gminy Rachanie dostępu do dobrze zorganizowanej oferty edukacji, kultury i sportu - dobrze wyposażonej, z profesjonalną kadrą
Cel szczegółowy 1:
Zapewnienie dzieciom i młodzieży dostępu do atrakcyjnych zajęć pozalekcyjnych
zadania:
•utworzenie kół zainteresowań ( przedmiotowych, artystycznych, sportowych )
•doposażenie klasopracowni i świetlic
•organizacja zajęć wyjazdowych (do teatru, kina, na basen, filharmonii )
•stworzenie placów zabaw
•pozyskanie środków finansowych na zakup brakujących pomocy dydaktycznych
•przeznaczenie większej kwoty pieniędzy do finansowania zadań sportowych
GMINNA STRATEGIA
63
•szeroki
dostęp do Internetu
Aktywizacja i integracja społeczności lokalnej
zadania:
•utworzenie
klubu seniora
•organizacja imprez integracyjnych
• imprez integracyjnych
•organizacja działań świetlic wiejskich
(ustalenie osób odpowiedzialnych, programu działań, doposażeń)
•organizacja kursów i pokazów dla mieszkańców Gminy
Zapewnienie mieszkańcom gminy nieodpłatnego dostępu do specjalistów – prawnika, pedagoga, psychologa.
zadania:
•utworzenie na terenie gminy punktu porad
•zatrudnienie specjalistów ( prawnik, pedagog,
psycholog )
Zapewnienie mieszkańcom Gminy szerokiego dostępu do dziedzictwa kulturowego
zadania:
•organizacja wyjazdów do kina, teatru
•zapraszanie ciekawych osób, zespołów, twórców na spotkania w gminie
•otoczenie opieką (remonty) obiektów zabytkowych
•promocja bogactwa kulturowego gminy poprzez wydanie foldera
•promocja produktów lokalnych z ekologicznej Gminy Rachanie
Rozwój bazy sportowej oraz promocja sportu i rekreacji
doposażenie bazy sportowej
organizacja rajdów sportowych
organizacja rozgrywek sportowych
rozwój działań klubów sportowych
utworzenie zajęć tanecznych
( poszerzenie działań )
GMINNA STRATEGIA
64
utworzenie zajęć aerobik itp.
przeznaczenie większych środków
do finansowania zadań sportowych
2. Pomoc społeczna i ochrona zdrowia
Cel strategiczny: Zapewnienie mieszkańcom Gminy dostępu do profesjonalnej pomocy
społecznej i ochrony zdrowia na terenie Gminy.
Zapewnienie dostępu do lekarzy różnych specjalności na terenie gminy:
zadania:
•ujednolicenie godzin pracy ośrodka zdrowia i apteki
•wydłużenie godzin pracy przy ośrodku zdrowia (dyżury
•organizacja białych niedziel
•zatrudnienie na dyżury lekarzy specjalistów
sobota, niedziela )
Prowadzenie szkolnej profilaktyki zdrowotnej na terenie gminy.
zadania:
•organizacja spotkań informacyjnych w sołectwach
•organizacja lekcji z promocji zdrowia w szkołach
•udostępnienie
mieszkańcom gminy dostępu do nieodpłatnych szczepień zalecanych
Integracja osób niepełnosprawnych
zadania:
•znoszenie
barier architektonicznych
•organizacja
imprez, zawodów integracyjnych
•utworzenie
punktu rehabilitacji, zatrudnianie specjalistów
•organizacja
zajęć korekcyjnych, zakup sprzętu do zajęć korekcyjnych
GMINNA STRATEGIA
65
Poszerzenie form pracy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej .
zadania:
utworzenie
grupy wolontariatu
organizowanie
spotkania
usług opiekuńczych
w sołectwach ( zebranie zapotrzebowania na pomoc i wsparcie oraz
uwrażliwianie społeczności na potrzeby innych )
utworzenie
grup samopomocowych i grup wsparcia
3. Rynek pracy
Cel strategiczny: Zmniejszenie problemu bezrobocia na terenie Gminy Rachanie.
Edukacja mieszkańców gminy na temat nowych form, zatrudniania, samozatrudnienia.
zadania:
•szkolenia
•szkolenia
z zakresu zakładania działalności gospodarczej
z zakresu możliwości pozyskiwania środków finansowych z działalności go-
spodarczej
szkolenia
z zakresu agroturystyki
szkolenia zawodowe ( przekwalifikowania)
tworzenie sprzyjających warunków do rozwoju przedsiębiorczości, znoszenie barier biurokratycznych
•tworzenie
gminnego programu rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości promocja lokalnych liderów przedsiębiorczości
4. Bezpieczeństwo
Cel strategiczny: Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców gminy.
Zapewnienie bezpiecznych warunków życia mieszkańcom gminy
zadania:
zapewnienie
monitoringu w placówkach oświatowych
dozoru policji
rozbudowa ścieżek i chodników
rozmieszczenie tablic informacyjnych
zwiększenie
GMINNA STRATEGIA
66
organizowanie
spotkań i pogadanek ostrzegawczych na temat zasad bezpieczeństwa przy
pracach w polu i w gospodarstwie
5. Turystyka
Cel strategiczny: Rozwój turystyki na terenie gminy
Tworzenie warunków do rozwoju turystyki na terenie gminy (wykorzystanie walorów turystycznych)
zadania:
wytyczenie
ścieżek rowerowych
wytyczenie
szlaków turystycznych
bazy lokalowej ( gastronomia, noclegi)
tablice informacyjne
rozwój
3.4. MONITORING I WDRAŻANIE STRATEGII.
Za opracowanie strategii odpowiada zespół powołany Zarządzeniem Wójta Gminy
Rachanie nr 4/2008 z dnia. 17.03.2008 roku w sprawie powołania zespołu ds. aktualizacji
Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2007-2012.
Za wdrażanie strategii, koordynację jej realizacji odpowiedzialna jest grupa wyłoniona
z ww. zespołu. Grupa koordynująca realizację strategii dokonuje oceny raz na pół roku. Dodatkowe spotkania odbędą się w przypadku zaistniałej potrzeby.
MONITORING I EWALUACJA
Skuteczność funkcjonowania przyjętej strategii zależeć będzie od:
a) monitoringu i ewaluacji,
b) budowy programów celowych rozwijających przyjęte kierunki działań.
GMINNA STRATEGIA
67
Monitoring jest jednym z najważniejszych obszarów zarządzania strategicznego kluczowym dla wdrażania wszelkich przedsięwzięć, projektów i działań, które zostały wcześniej zaplanowane w procesie planowania strategicznego. Monitoring to inaczej proces kontroli postępu i osiągniętych rezultatów podjętych wcześniej działań, które są realizowane w ramach
niniejszego okresu programowania.
Ocenę skuteczności działań i osiągniętych rezultatów należy prowadzić biorąc pod uwagę
ich postęp, zgodność z zaplanowanym harmonogramem, uzyskane wyniki, ich ilość i jakość
oraz wpływ realizacji monitorowanego działania na bezpośrednich i pośrednich beneficjentów oraz bezpośrednie i dalsze otoczenie realizowanego przedsięwzięcia.
Ewaluacja jest działalnością normatywną, gdyż z jednej strony wykorzystuje się w niej
istniejące normy, z drugiej zaś w jej wyniku mogą pojawić się propozycje wprowadzania nowych norm i procedur. Jest także działalnością instrumentalną, ponieważ jej podstawowym
celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy
podejmowaniu decyzji.
Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji Gminnej Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych Gminy Rachanie będą przede wszystkim:
a) zespół koordynujący strategię wyłoniony spośród grupy opracowującej strategię
na warsztatach szkoleniowych.
b) półroczna ocena wdrażania strategii;
Zespół Koordynujący strategię powinien spotykać się przynajmniej raz na pół roku w
celu oceny realizacji zadań oraz osiągania celów operacyjnych, a także określenia i prioryteryzacji zadań nowych, nieuwzględnionych w strategii. Istotne jest, aby zespół przy wyborze
zadań priorytetowych uwzględniał zarówno oczekiwania społeczności lokalnej, jak i czynniki
zewnętrzne odnoszące się między innymi do zmian legislacyjnych, czy też nowych możliwości pozyskania środków zewnętrznych.
Zespół koordynujący strategię swoją ocenę przekazuje Wójtowi i Radzie Gminy, sugerując przyjęcie proponowanych rozwiązań np. programów celowych, programów rozwiązywania problemów.
CECHY PROGRAMÓW I PROJEKTÓW
GMINNA STRATEGIA
68
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych będzie skuteczna wówczas, gdy w
zasobach samorządu znajdą się środki umożliwiające budowę i realizację programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań. Przy budowie projektów znaczenie będą
miały środki, które Rada Gminy rocznie będzie przeznaczała na ten cel. Projekty można realizować w ramach:
1. własnych zasobów samorządu,
2. poprzez organizacje pozarządowe,
3. poprzez inne instytucje zewnętrzne.
Projekty i programy mogą być przyjmowane przez Radę Gminy stosownymi uchwałami, które będą przybierać formułę załączników do niniejszej strategii.
Projekty i programy realizowane w ramach strategii powinny być zgodne
z przyjętymi kierunkami działań. Ponadto powinna je cechować:
•efektywność
– jest to relacja między osiągniętymi bądź planowanymi celami danego
działania, a ponoszonymi lub planowanymi nakładami. Można tego dokonać dwoma sposobami: osiągając maksymalny stopień realizacji celu przy danym nakładzie zasobów lub
używając minimalnego nakładu środków, by jak w największym stopniu zbliżyć się do realizacji celu . Efektywne programy realizowane w ramach strategii, rozwiązują jedną
kwestię społeczną, nie przyczyniając się do powstania nowych. Służą zachowaniu równowagi między interesami różnych grup społecznych oraz podnoszą poziom zaspokajania
potrzeb społeczeństwa, oszczędnie i wydajnie dysponując posiadanymi środkami.
•skuteczność
– jest to zgodność między stanem rzeczy określanym jako skutek danego
działania, a zakładanym celem. Skuteczność jest stopniowalna : za skuteczne uznaje się
nie tylko działania, których skutki są tożsame z celem, ale i te, które zbliżają do jego osiągnięcia. Skuteczność jest oceną, dla której punktem odniesienia jest wzorzec stanu docelowego. Ten stan docelowy w polityce społecznej może być postrzegany bardziej konkretnie – jako pożądane i zaplanowane zmiany w jakiejś dziedzinie życia społecznego.
•celowość
– jest to cecha oznaczająca dotarcie z danym programem do środowiska osób
rzeczywiście go potrzebujących. Ocena celowości powinna się opierać na rzetelnie przeprowadzonej diagnozie problemów.
GMINNA STRATEGIA
69
PROPONOWANE PROJEKTY
Na zajęciach warsztatowych zostały opracowane projekty służące usuwaniu najważniejszych problemów społecznych. Projekty te zostały zestawione w harmonogramie wdrażania
działań strategicznych.
Harmonogram wdrażania działań strategicznych:
NAZWA
ZADANIA
CEL ZADANIA
1.Organizacja cza- - rozwijanie zaintesu wolnego dzieci i resowań i umiejętmłodzieży
ności indywidualnych dzieci i młodzieży- zapobieganie
patologiom
społecznym wśród
dzieci i młodzieży,
GŁÓWNE
CZAS
WSKAŹNIKI
DZIAŁANIA
REALIZACJI
ŹRÓDŁO
FINANSOWANIA
OBOBY I
INSTYTUCJE
ODPOWIEDZIALNE
BENEFICJENCI
KORZYSTAJĄCY Z PROJEKTU
1. Powstanie kawia- X. 2008 rrenki internetowej.
XII.
2.
Organizowanie r.
zajęć
pozalekcyjnych:
- zajęcia sztuk walk
wschodnich,
- pobudzanie sze- - ognisko szachowe,
rokich horyzontów
- rajdy rowerowe,
myślowych,
- możliwość wyło- - kuligi z ogniskiem,
- liczba dzieci i PPWOW w ra- -Urząd Gminy
Dzieci i młomłodzieży uczest- mach
dzież z terenu
niczących w zajęGminy Rachanie
2009
- podmioty prociach,
Programu Inte- wadzące
gracji Społecznej
- liczba godzin
realizowanych
zajęć,
- liczba rodziców
zaangażowanych
w powyższe zadania
nienia talentów w -wyjazdy na basen,
różnych dziedzi- wyjazd do zoo,
nach,
-wyjazdy do kina, tewyrównanie atru,
szans
edukacyj- - imprezy okolicznonych, sportowych, ściowe,
kulturalnych dzieci
i młodzieży z tere- - zajęcia muzyczne i
taneczne,
nu gminy
- organizowanie półkolonii,
- warsztaty plastyczne, teatralne,
-wycieczki do miejsc
ciekawych.
3. Pozyskanie środków.
GMINNA STRATEGIA
70
4. Wyłonienie podmiotów prowadzących powyższe działania.
5. Pozyskanie bazy
lokalowej.
6. Doposażenie pomieszczeń.
7. Zatrudnienie odpowiedniej kadry.
8. Przeprowadzenie
rekrutacji dzieci i
młodzieży.
2. Utworzenie po- umożliwienie
radni rodzinnej
mieszkańcom gminy dostępu do porad prawnika , psychologa, specjalistów w zakresie
przemocy w rodzinie,
1. Wsparcie finanso- X. 2008 rwe.
-liczba be- PPWOW w ra- -Urząd Gminy
neficjentów, mach
XII.
2. Zatrudnienie spe- r.
cjalistów: psychologa i prawnika.
- GOPS
-liczba
Programu Inteudzielonych gracji Społecznej
- podmioty proporad,
wadzące
2009
3. Przeprowadzenie
działań promujących
zadanie.
- pomoc rodzinom
w zakresie zwal- 4. Pozyskanie bazy
czania patologii,
lokalowej.
Społeczeństwo
Gminy Rachanie
-liczba
warsztatów
5. Praca socjalna z
- ograniczenie ne- beneficjentami
w
gatywnych skut- celu wskazania ich
ków ubóstwa i bez- własnych zasobów.
robocia.
6.
Organizowanie
pomocy specjalistów
w celu eliminacji patologii.
7. Dostęp mieszkańców gminy do szerokich usług prawnych.
3. Wsparcie aktywności
społecznej
osób starszych w
ramach Klubu Seniora
- przeciwdziałanie 1. Wsparcie finanso- X. 2008 rwykluczeniu spo- we.
łecznemu osób w
XII. 2009
wieku poproduk2.
Udostępnienie r.
cyjnym,
bazy lokalowej.
3. Współpraca w reintegracja osób
alizacji programu zastarszych,
jęć Klubu Seniora:
- ożywienie życia
- imprezy okolicznokulturalnego gmiściowe,
ny,
organizowanie
- zorganizowanie
atrakcyjnych wycieczasu osobom starczek,
szym,
- uczestnictwo w za- zapewnienie oso- jęciach muzycznych,
bom starszym pra- rękodzielniczych,
liczba osób zrze- PPWOW w ra- -Urząd Gminy
Osoby starsze z
szonych w Klubie mach
ternu Gminy RaSeniora,
chanie
- GOK,
Programu Inte- Koła Gospodyń
liczba
spotkań gracji Społecznej
Wiejskich
klubu,
Liczba zorganizowanych imprez,,
wycieczek.
- podmioty prowadzące
wa do godnego ży- - organizacja zajęć
cia w społeczeń- kulinarnych, robótek
stwie
ręcznych,
- organizacja kursów
obsługi komputera,
internetu,
- organizacja różnych konkursów i
GMINNA STRATEGIA
71
wystaw.
4.
Angażowanie
Klubu Seniora do
różnych działań społecznych.
4.
Wzmocnienie
więzi
społecznej
wszystkich mieszkańców Gminy Rachanie
poprzez
działania integracyjne
- zagospodarowa- 1. Utworzenie mię- I-XII 2009 liczba
osób PPWOW w ra- -Urząd Gminy
Mieszkańcy
nie czasu wolnego dzypokoleniowej
r.
uczestniczących, mach
Gminy Rachanie
mieszkańców gmi- podmioty prony,
orkiestry dętej.
liczba spotkań,
Programu Inte- wadzące
gracji Społecznej
2. Organizacja zajęć
liczba zorganizo- promocja lepszej
fitness.
wanych imprez,
jakości życia
wycieczek,
3. Organizacja atrak- propagowanie akcyjnych wycieczek.
tywnego i zdroweliczna szkoleń
go stylu życia,
4. Zajęcia taneczne,
nauki języków ob- poszerzanie wiecych i obsługi komdzy i zainteresoputera.
wań z różnych
dziedzin,
5. Szkolenia i kursy:
rolnicze, ogrodnicze,
- aktywizacja spo- kulinarne, pozyskiłeczności lokalnej. wania środków unijnych, z zakresu prowadzenia
własnej
działalności gospodarczej.
6. Organizacja imprez okolicznościowych.
7. Ułatwienia w dostępie do lekarzy
specjalistów poprzez
organizowanie białych niedziel.
8. Promowanie czytelnictwa
wśród
mieszkańców gminy
przez doposażenie
punktów bibliotecznych.
9. Pozyskanie środków na powyższe
działania.
10. Pozyskanie bazy
lokalowej i jej doposażenie w niezbędny
sprzęt.
11. Zatrudnienie instruktorów.
5.
Promowanie
Gminy Rachanie
jako sposób na poprawę jej wizerunku i rozwój turystyki
- poprawa wizerun- 1. Wydanie folderów I-XII 2009 - liczba sztuk wy- - budżet gminy,
- Urząd Gminy
ku Gminy na ze- promujących gminę. r.
danych folderów,
wnątrz,
- środki z G-6 Li2. Stworzenie strony
- liczba wejść na der,
zwiększenie internetowej.
stronę internetoświadomości
wą,
- PPWOW
mieszkańców gmi3.
Organizowanie
- liczba uczestniny odnośnie rodziwystaw wyrobów ręków,
mych zabytków i
kodzielniczych i dewalorów przyrody,
gustacja
regional- liczba imprez
- promocja produk- nych potraw.
promocyjnych.
tów lokalnych,
Mieszkańcy
Gminy Rachanie
i okolic.
- zwiększenie zain-
GMINNA STRATEGIA
72
teresowania gminą
pod względem turystycznym,
wykorzystanie
walorów krajobrazowych do celów
rekreacyjno- turystycznych
6. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji
przez Ośrodki Pomocy Społecznejaktywizacja zawodowa osób bezrobotnych w Gminie
Rachanie w ramach
projektu
„Przełamać bariery”
- przeciwdziałanie 1. Aktywna integra- IV. 2008- - liczba zawarwykluczeniu spo- cja osób bezrobot- XII 2008 r. tych kontraktów,
łecznemu
osób nych.
bezrobotnych,
- liczba zaświad2. przeprowadzenie
czeń o ukończe- reintegracja spo- rekrutacji i zawarcie
niu kursów zawołeczno- zawodowa kontraktów socjaldowych
osób pozostających nych.
bez pracy, a będących w wieku aktywności zawodowej,
podniesienie
kwalifikacji osób
bezrobotnych
i
zwiększenie
ich
szans na uzyskanie
zatrudnienia.
- program opera- - GOPS
cyjny
„Kapitał
Ludzki”; Prorytet
VII- Promocja integracji społecznej;
Działanie
7.1- Rozwój i
upowszechnianie
aktywnej integracji; Poddziałanie
7.1.1.- Rozwój i
upowszechnianie
aktywnej integracji przez Ośrodki
Pomocy Społecznej.
Osoby bezrobotne z terenu Gminy Rachanie.
IV. ZAKOŃCZENIE
Zadaniem gminy jest promowanie osiągnięć i działań w obszarze polityki społecznej,
a także informowanie na bieżąco zarówno o planach jak i realizowanych projektach. Kierowane są one zarówno do społeczności lokalnej, jak i na zewnątrz gminy. Działania promocyjne polegać będą na:
- organizowaniu spotkań z mieszkańcami gminy i przekazywaniu informacji na temat planowanych działań, a także pozyskiwaniu informacji zwrotnej dotyczącej potrzeb społecznych,
- zamieszczaniu informacji o realizowanych zadaniach strategicznych w mediach lokalnych,
na stronie internetowej,
- organizowaniu imprez, festynów o charakterze lokalnym i ponadlokalnych służącym promocji i integracji społecznej mieszkańców,
- przekazanie pełnego dokumentu strategii, jednostkom organizacyjnym na szczeblu powiatowym, np. do PCPR,
GMINNA STRATEGIA
73
- zaangażowanie do realizacji zadań zawartych w strategii ludzi posiadających duży autorytet
wśród mieszkańców gminy.
Analizując rezultaty, poprzez rzeczową ewaluację i monitoring, stosując takie narzędzia
jak przeprowadzanie ankiet, zarówno wśród beneficjentów ostatecznych i jednostek oraz organizacji będących realizatorami projektów, członkowie zespołu będą mogli jasno doprecyzować zapisane w strategii cele operacyjne.
W dalszym okresie czasu Zespół Koordynujący strategię planuje kontynuowanie dotychczas podejmowanych działań zmierzających do ograniczenia skutków alienacji poszczególnych grup społecznych. Zespół zdaje sobie sprawę z możliwości wyeliminowania jedynie
części z nich. Niektóre działania będą miały charakter długofalowy.
Zespół powołany Zarządzeniem Wójta do opracowania i wdrożenia strategii będzie
miał również obowiązek jej aktualizacji. Aktualizacja będzie dokonywana na wniosek partnerów społecznych.
Strategia i wynikające z niej programy są otwarte i elastyczne. Podlegają okresowej
weryfikacji i modyfikacji. Działania te wynikają ze zmieniającej się rzeczywistości społeczno
– ekonomicznej, pogłębiania diagnozy potrzeb oraz zmieniającego się prawa. Wszelkie niezbędne zmiany będą wprowadzane do Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w formie aneksów. Corocznie będzie opracowywany i upubliczniony raport dotyczący realizacji zadań wynikających z niniejszej strategii.
ZAŁĄCZNIKI
Załącznik nr 1
Zespół d/s aktualizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych na lata
2007 – 2012 , w następującym składzie :
GMINNA STRATEGIA
74
•
Jolanta Czarnecka – Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rachaniach
•
Radosław Miedziak – Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rachaniach
•
Bożena Osuch – Prezes OSP w Wożuczynie, KGW , Pedagog , Radna Gminy Rachanie
•
Zdzisław Jamroż – Członek OSP w Wożuczynie , Radny Gminy Rachanie
•
Wioletta Trześniowska – Sołtys wsi Pawłówka , KGW w Pawłówce
•
Edward Łapiński – Członek OSP w Józefówce
•
Anna Podoba – KGW w Wożuczynie
•
Anna Żabińska – Sołtys wsi Werechanie , KGW w Werechaniach
•
Beata Godzińska – Radna Gminy Rachanie , KGW w Werechaniach
•
Stanisław Seńko – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Rachaniach
•
Andżelika Baj- Pracownik Urzędu Gminy w Rachaniach
•
Justyna Mańkut - Pracownik Urzędu Gminy w Rachaniach
•
Jan Urban- Członek OSP w Siemierzu , Radny Gminy Rachanie
•
Marian Kurylak – Sołtys wsi Siemierz
•
Małgorzata Obuchowicz- KGW w Pawłówce
•
Sylwia Szwarc- Pracownik Urzędu Gminy w Rachaniach
•
Romana Walewander – KGW w Cukr. Wożuczyn
•
Maciej Marczewski - Prezes Gminnego Klubu Sportowego „Sparta”
•
Ks. Konrad Zalewski – Wikary Parafii Rachanie
•
Małgorzata Warmińska- Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rachaniach.
Załącznik nr 2
Lista uczestników warsztatów, w czasie trwania których konstruowana była GSRPS Gminy
Rachanie:
•Anna Żabińska
•Romana
– Sołtys wsi Werechanie , KGW w Werechaniach,
Walewander – KGW w Cukr. Wożuczyn,
GMINNA STRATEGIA
75
•Małgorzata
Warmińska- Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Racha-
niach.
•Justyna
Mańkut - Pracownik Urzędu Gminy w Rachaniach,
•Andżelika
•Zdzisław
Baj- Pracownik Urzędu Gminy w Rachaniach,
Jamroż- Radny Gminy Rachanie
•Edward
Łapiński – Członek OSP w Józefówce,
•Bożena
Osuch – Prezes OSP w Wożuczynie, KGW , Pedagog , Radna Gminy Rachanie,
•Stanisław
Seńko – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Rachaniach,
•Małgorzata
•Jan
Obuchowicz- KGW w Pawłówce,
Urban- Członek OSP w Siemierzu , Radny Gminy Rachanie,
•Wioletta
•Sylwia
Trześniowska – Sołtys wsi Pawłówka , KGW w Pawłówce,
Szwarc- Pracownik Urzędu Gminy w Rachaniach,
•Radosław
•Tadeusz
•Teresa
Miedziak – Pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rachaniach,
Terlecki lekarz medycyny NZAOZ w Rachaniach,
Gawlik- dyrektor Zespołu Szkół w Michalowie,
•Elżbieta
Olszewska – SP w Wożuczynie,
•Bogusław
Piłat- nauczyciel w-f Gimnazjum w Rachaniach,
•Grażyna
Świtnicka- dyrektor SP w Rachaniach,
•Elżbieta
Turczanik- dyrektor SP w Grodysławicach,
•Joanna Szewczuk-
Siemierz,
•Maciej
Marczewski - Prezes Gminnego Klubu Sportowego „Sparta”,
•Ignacy
Adamczuk- dyrektor Gimnazjum w Rachaniach.
•Mariusz Skorniewski•Dorota
Bielecka- SP w Grodysławicach.
•Urszula Wlaź•Beata
•Ks.
GOPS w Rachaniach,
Godzińska – Radna Gminy Rachanie , KGW w Werechaniach,
•Zdzisława
•Artur
Straż Graniczna,
Seńko- GOK w Rachaniach,
Świderek- Rewir Dzielnicowych w Rachaniach,
Konrad Zalewski – Wikary Parafii Rachanie,
•Stanisława
Kubecka- KGW , Radna Gminy Rachanie,
GMINNA STRATEGIA
76
Załącznik nr 3
Skład zespołu ds. koordynacji strategii:
 Bożena Osuch– Prezes OSP w Wożuczynie, KGW , Pedagog , Radna Gminy Rachanie,

Mariusz Skorniewski – Straż Graniczna,

Bogusław Piłat- Nauczyciel WF,

Beata Godzińska - Radna Gminy Rachanie,

Stanisław Seńko- Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Rachaniach,

Sławomir Mazur- pracownik UG.
GMINNA STRATEGIA
77

gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych gminy

Transkrypt

Podobne dokumenty

ywo,w - BIP - Urząd Gminy Rachanie

Gmina Rachanie - Eko-Kras

objaśnienia do projektu wieloletniej prognozy finansowej gminy

OBJAŚNIENIA DO PROJEKTU WIELOLETNIEJ PROGNOZY

Uchwała Rady Gminy Rachanie z dnia 22.03.2016r. Nr XIV/84/2016

Dotacja na zakup nowo¶ci dla biblioteki

ogłasza konkurs sztuki epistolarnej na najciekawszy i najpiękniejszy

Plik źródłowy - BIP - Urząd Gminy Rachanie

objaśnienia do projektu wieloletniej prognozy finansowej gminy