Interviews with old and young migrants

Pytania do wywiadu-rzeki
1. Kiedy wyjechałeś za granicę? 10 years ago.
2. Co było przyczyną Twojego wyjazdu? I wanted to have a new experience , get to know other
country.
3. Co czułeś, myślałeś kiedy dowiedziałeś się o decyzji dotyczącej emigracji? I felt excited.
4. Jakie były Twoje kryteria wyboru kraju migracji? I didn’t have such a choice.
5. Wyemigrowałeś samotnie, z rodziną czy przyjaciółmi? Alone.
6. Jak Twoja córka odnalazła się w tej sytuacji? Poland is my girs” motherland, so they feel
themselves like at home.
7. Jak długo mieszkasz za granicą? For about 10 years
8. Czy planujesz tam zamieszkać z rodziną na stałe? I”m rewident of Poland
9. Jak szybko oswoiłeś się z językiem? Jak had to understand pupils,so very quickly
10. W jaki sposób rozwiązałeś problem w porozumiewaniu się w obcym języku? I was learning
very quickly
11. Czy sądzisz, że powinny funkcjonować specjalne programy dla emigrantów? I don’t know
12. Czy miałeś trudności w zaaklimatyzowaniu się w nowym miejscu? I’m very open and friendly
person. I didn’t have.
13. Jak oceniłbyś otoczenie, w którym mieszkasz? Reserved and gealous people
14. Czy zwiedziłeś i zobaczyłeś znane miejsca w tym kraju? A few places
15. Jak przyjęli cię do otoczenia sąsiedzi/rówieśnicy/uczniowie? They were interested in me.
16. Czy znalazłeś tam przyjaciół/miłość? Yes
17. Kim jest Twój mąż, jak ma na imię? He”s a builder, Robert
18. Jak się poznaliście? On the disco
19. Czy dobrze wam się wiedzie? Yes
20. A czy tęsknisz za bliskimi z Polski? I don’t under stand the question
21. Czy coś ważnego wydarzyło się w Twoim życiu, odkąd mieszkasz w Polsce…..?I got married
and born two children
22. Czy utrzymujesz kontakt z rodziną? Sure
23. Czy święta spędzasz w domu rodzinnym? Try to do it
24. Za czym najbardziej tęskniłeś, gdy wyjechałeś? My previouis job and family
25. Czy zwyczaje i tradycje narodowe były przez Twoją rodzinę kultywowane na emigracji?Yes
26. Czy po zamieszkaniu w nowym miejscu Twoja rodzina przyjęła obyczaje i styl życia
mieszkańców danego kraju?Yes, but not all
27. Czy jako uczeń/student - emigrant spotkałeś się z problemami natury etnicznej?In my
previous job
28. Kiedy uczeń/student- emigrant uczęszcza do szkoły, czy jest kształcony ze zgodnie
przygotowanym dla niego specjalnym programem? No
29. Czy nauczyciele w szczególny sposób objęli pomocą i pomogli zaaklimatyzować się w
nowym środowisku?Yes, but not everybody
30. A czy miałeś trudności w znalezieniu pracy za granicą?No, I didn”t.
31. Jaka jest Twoja praca?I”m a teacher of English
32. Czy dalej zamierzasz pracować za granicą? Yes
33. Co robisz w wolnym czasie, gdy nie pracujesz? Rest
34. Czy jesteś zadowolony ze swoich praw jako emigranta w tym państwie? yes
35. Czy kraje europejskie oferują opiekę i zaspokajają potrzeby życiowe emigrantów?Mainly yes
36. Czy ten kraj jest „otwarty” na emigrantów? Not yet
37. (Jeśli wróciłeś do kraju) czy znalazłeś pracę po powrocie do ojczyzny? I’ll find, for sure
38. Z jakimi problemami spotkałeś się w nowym kraju? Other mentalisty and religion
39. Jak myślisz, czy jest różnica w byciu emigrantem a obywatelem danego kraju? Very big
40. Czy walory kulturowe kraju imigracyjnego były dla Ciebie atrakcyjne? At the beginning they
were.
41. Interesujesz się polityką kraju emigracji?yes
42. Czy smakują Ci tradycyjne potrawy tego państwa?Tasty, but not every dish.Polish chocolate
is terrible
43. Jak porównasz kuchnię kraju emigracji z rodziną?Our food is fatter
44. Czy pogoda była taka sama jak w Twojej ojczyźnie? The same
45. Czy możesz nazwać kraj imigracyjny swoim drugim domem? Not yet
46. Planujesz powrót do ojczyzny? I don’t know.
47. Jak sądzisz, czy …. jest dobrym krajem do emigracji?If you have a well-paid job as
everywhere
48. Czy Twoje życie stało się lepsze? Better not, but richer.
49. Jakie byłyby Twoje rady dla przyszłych emigrantów? Don’t be afraid to risk, sometimes it
worth .
Wywiad z Grzegorzem Nedojadło

Kiedy po raz pierwszy wyjechałeś za granicę i gdzie?

Po raz pierwszy wyjechałem sześć lat temu do Niemiec.

Jakimi kryteriami posługiwałeś się wybierając kraj emigracji?

Moi znajomi pracowali w Niemczech i to oni zaproponowali mi wspólny wyjazd do
pracy.

Więc przyczyną Twojego wyjazdu była sytuacja materialna?

Tak, wyemigrowałem z powodów materialnych, moim celem było znalezienie
dobrze płatnej pracy i zlikwidowanie kłopotów finansowych w mojej rodzinie.

Czy osiągnąłeś swój cel?

Owszem, teraz nie mamy żadnych problemów finansowych, życie pod tym
względem stało się łatwiejsze.

Czyli mam rozumieć, że znalazłeś wymarzoną pracę?

Znalazłem pracę, jednak niestety nie wymarzoną. Pracuję w polskiej firmie
budowlanej w Niemczech.

Czym w takim razie ta firma różni się od firmy niemieckiej?

Niemieckie firmy są dużo lepsze, inaczej traktują swoich pracowników. Przede
wszystkim zapewniają większe bezpeiczeństwo pracy. Muszę tu podkreślić, że
pracuję na budowie, więc jest to bardzo niebezpieczna praca. Niestety wiele ludzi
traci podczas niej życie, gdyż nie ma odpowiednich zabezpieczeń, po prostu są złe
warunki pracy. Mało tego dużą różnicą jest fakt, iż mimo wielogodzinnej, ciężkiej
pracy, nie są przyznawane obiecane premie. Muszę jeszcze wspomnieć, że niesety
pracodawcy są surowi, mamy niewiele przerw oraz pracujemy długo w weekendy.

Jak myślisz, co jest przyczyną tych różnic?

Uważam, że główną przyczyną jest fakt, iż często emigranci, przyjeżdzając do
nowego kraju, znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, materialnej oraz zależy im
na szybkim i łatwym znalezieniu pracy. Polskie firmy natomiast chętnie zatrudniają
nowych ludzi, lecz niezapewniają odpowiednich warunków pracy, przy czym także
wykorzystują pracowników, a ci potrzebujący środków finansowych musza się na
to godzić.

Dlaczego więc Ty również dalej przyjmujesz takie traktowanie?

To jest właśnie ta druga strona medalu. Pomimo tylu wad mojej obecnej pracy,
niesprzyjających warunków i niskich płac, to muszę przyznać, że zarabiam dużo
więcej, niż gdy pracowałem w Polsce. Dzięki temu moja rodzina może żyć na
wyższym standardzie.

Rozumiem, a czy mógłbyś przybliżyć jakie uczucia towarzyszyły Ci w pierwszych
miesiącach po wemigrowaniu, jak szybko zaaklimatyzowałeś się w nowym
miejscu?

Na początku, nie ukrywam, że nie było mi łatwo. To oczywiste, przecież wszystko
było dla mnie nowe, ludzie, miejsca, obca kultura, musiałem tak jakby nauczyć sie
nowego życia, w tym również języka. Najgorsze, że moi bliscy są oddaleni ode
mnie o setki kilometrów. I właśnie najbardziej doskiewierała mi tęsknota za
rodziną.

Czy utrzymujecie kontakt, jak często przyjeżdżasz do kraju?

Jeśli tylko możemy rozmawiany przez skype, telefon, facebooka. Ja jak najczęściej
staram się przyjeżdzać do Polski- zazwyczaj co dwa miesiące udaje mi się wracać
na kilka dni do rodziny. Żona z córką i synem również mnie odwiedzają, przede
wszystkim w wakacje.

Święta również spędzasz w Polsce z bliskimi?

Jak najbardziej, na okres świąt przyjeżdżam do rodzinnego domu. Najbardziej
cenię sobie ten czas świąteczny, w gronie rodziny, kiedy wspólnie z nimi mogę
kontynuować polską tradycję, smakować potraw mojej żony.

Widzę, że bardzo cenisz sobie polską tradycję i kuchnię, a jeśli chodzi o niemiecką
kuchnię, smakują Ci tamtejsze potrawy?

Muszę szczerze przynać, że jednak preferuję polską kuchnię, sam gotuję polskie
potrawy, które dużo bardziej mi smakują.

A jak myślisz o niemieckiej kulturze, jacy są Niemcy?
 Myślę, że Niemcy są bardzo gościnnymi, przyjaznymi i pomocnymi ludźmi
lubiacymi zabawę. Mieszkam w mieszkaniu socjalnym w niezbyt bogatej okolicy.
Oprócz Polaków mieszka tam również wielu Niemców, oni potrafią traktować ludzi
z szacunkiem. Na początku, gdy się wprowadziłem, sasiedzi wiele razy pomagali
mi, np. oddali mi swoją lodówkę, kiedy sobie kupili nową. Podsumowując- w wielu
osobach, które poznałem, znalazłem przyjaciół.
 Przed chwilą wsponiałeś, że otrzymałeś mieszkanie socjalne, czy mógłbyś
powiedzieć jakie panują tam warunki, jak Ci się tam mieszka?
 Cóż, w zasadzie dobrze, chociaż wiadomo- to standard socjalny, jednak raczej nie
mam na co narzekać. Chciałbym zauważyć, że w mojej okolicy wielu sąsiadówPolaków ma podobną sytuację mieszkaniową, życiową i ludzie dzięki temu są
bardziej ze sobą zjednoczeni, pomocni.
 Czy również swój wolny czas spędzasz z przyjaciółmi?
 Na początku muszę powiedzieć, że ze względu na pracę do późna mam mało
wolnego czasu. Zazwyczaj stawiam na odpoczynek, jednak również spotykam się
ze znajomymi, czasmi wspólnie zwiedzamy zabytki.
 Czyli podobają Ci się w tamtejsze zabytkach?
 Tak, szczególnie zwróciłem uwagę, że jest dużo pięknych, starych zabywkowych
kościołów.
 A czy interesujesz się niemiecką i polską polityką?
 Nie, w ogóle się nie interesuję polityką. Jednak dzięki niemieckiej polityce mogę
pracować w tym kraju.
 Jakie największe różniece zauważasz między gospodarką Polski i Niemiec?
 Na pewno gospadarka w Niemczech jest lepiej zmodernizowana. Sądzę, że jest
tam lepszy sprzęt gospodarczy.
 A jaki panuje kilmat w kraju emigracji?
 Przede wszystkim w tych regionach jest dużo cieplej, zimy są na pewno
łagodniejsze. Odpowiada mi tutejszy klimat.
 Planujesz wrócić do Polski, lub na stałe zamieszkać z rodziną w Niemczech?
 Na razie nie planuję powrotu do Polski i zrezygnowania z Pracy. Bardzo
chcięlibyśmy zamieszkać z rodziną w Niemczech, wtedy wszyscy bylibyśmy razem
szczęśliwi. Problem stanowi fakt, że przez swoją pracę muszę co jakiś czas
zmieniać miejsce zamieszkania, gdyż firma, w której pracuję zajumuje się budową
różnych budynków, magazynów i gdy ukończymy budowę jednego obiektu,
wyjeżdżamy za kolejnymi zleceniami do innych miast. Dlatego byłaby to ciągła
tułaczka dla mojej rodziny oraz kłopoty spowodowane stałymi przeprowadzkami.
Kiedyś na pewno wrócę do ojczyzny, jednak jeszcze teraz o tym nie myślę.
 Rozumiem. A czy teraz jesteś szczęśliwy?
 Tak, mimo wszystko nie jest najgorzej, mam dobre stosunki z rodziną.
Przyzwyczaiłem się do takiego życia "w podróży" z jednego kraju do drugiego.
Najważniejsze jest to, że wiem, iż moim bliskim nic nie zagraża i mam do kogo
wracać.
 W takim razie na tym zakończmy naszą rozmowę, dziekuję Ci bardzo za udzielenie
wywiadu i życzę dalszej wytrwałości i rodzinnego wsparcia.
Kiedy byłam mała i jeszcze chodziłam do przedszkola, w gości często przyjeżdżała do nas
rodzina mojego dziadka z Polski. Dopiero gdy zaczęłam dorastać, dowiedziałam się, że
pochodzą oni z zachodniej części Białorusi i gdy byli jeszcze mali, w latach pięćdziesiątych,
wraz z rodzicami wyjechali do Polski. Wyjechała także rodzina mojej babci. W całej Polsce,
w różnych miastach mieszkają moi krewni ze strony babci i dziadka.
W 1996 roku zaczęłam uczęszczać do 1 klasy. W moim mieście Grodnie była otwarta
pierwsza na Białorusi szkoła z polskim językiem nauczania. Z babcią poszłam w gości do jej
rodzonej siostry. One zaczęły między sobą rozmawiać o otwarciu tej samej polskiej szkoły.
Nie wiem dlaczego, ale gdy wróciłam do domu powiedziałam mamie, że chcę uczyć się w
polskiej szkole.
Następnego dnia z mamą złożyłyśmy dokumenty, a po dwóch miesiącach byłam już
uczennicą klasy 1A pierwszej szkoły na Białorusi z polskim językiem nauczania.
Mijały lata. W przeciągu jedenastu lat nauki w szkole uczyłam się polskiej kultury, literatury i
tradycji. Wszystkie przedmioty były prowadzone w języku polskim. Każde wakacje
spędzałam na obozach letnich w Polsce.
Zrozumiałam, że to jest moja ojczyzna, bo przecież wszyscy moi krewni to z pochodzenia
Polacy, wiary katolickiej.
Po ukończeniu szkoły dostałam się na studia do Polski. Przez rok uczyłam się na
Uniwersytecie Rzeszowskim na kursie przygotowawczym dla cudzoziemców, trzy lata w
Poznaniu na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i dwa lata na Uniwersytecie w
Białymstoku.
Udało mi się ukończyć studia i zdobyć wyższe wykształcenie – stopień licencjata i magistra.
I stało się, jak stało – na stałe zamieszkałam w Białymstoku. Obecnie pracuję przy rosyjskojęzycznym
portalu www.polsha24.com, który jest skierowany do osób, którzy zaczynają wiązać swoje życie,
właśnie jak kiedyś ja, z Polską.
W Polsce czuję się jak w domu. Białystok stał się moim drugim miastem rodzinnym.
Nie ukrywam, że często tęsknie za rodziną, za domem w Grodnie, choć średnio raz na dwa miesiące
odwiedzam swoich bliskich.
Pytania do wywiadu-rzeki
1. Kiedy wyjechałeś za granicę? Do Polski wyjechałam w 2007 roku w celu podjęcia studiów.
Na początku (przez rok) studiowałam na Uniwersytecie Rzeszowskim, w 2008 roku na
Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, od 2011 mieszkam w Białymstoku.
2. Co było przyczyną Twojego wyjazdu? Przyczyną mojego wjazdu do Polski było podjęcie
studiów.
3. Co czułeś, myślałeś kiedy dowiedziałeś się o decyzji dotyczącej emigracji? Ucieszyłam się, że
będę mogła wyjechać za granicę, poznawać nowych ludzi, kulturę innego Państwa.
4. Jakie były Twoje kryteria wyboru kraju migracji? Nie miałam wyboru, gdyż od zawsze
marzyłam wyjechać do Polski.
5. Wyemigrowałeś samotnie, z rodziną czy przyjaciółmi? Samotnie, ale już podczas podróży
poznałam nowych przyjaciół.
6. Jak Twoja córka odnalazła się w tej sytuacji?
7. Jak długo mieszkasz za granicą? Za granicą mieszkam 6 lat.
8. Czy planujesz tam zamieszkać z rodziną na stałe? Tak, planuję zostać na stałe w Polsce i
założyć tu rodzinę.
9. Jak szybko oswoiłeś się z językiem? Z językiem oswoiłam się bardzo szybko, gdyż przed
wyjazdem znałam j. polski bardzo dobrze.
10. W jaki sposób rozwiązałeś problem w porozumiewaniu się w obcym języku? Nie miałam
problemów w porozumiewaniu się w języku polskim. Jest to mój drugi język ojczysty.
11. Czy sądzisz, że powinny funkcjonować specjalne programy dla emigrantów? Myślę, że tak.
Zawsze takie programy pomogą odnaleźć się obcokrajowcom w nowym dla niego państwie,
otoczeniu oraz poznać nowych ludzi, nawiązać znajomości (przynajmniej z takimi osobami,
jak on sam – czyli emigrant).
12. Czy miałeś trudności w zaaklimatyzowaniu się w nowym miejscu? Nie, nie miałam trudności,
bo przed emigracją czytałam o Polsce, o ludziach, tradycjach, mentalności i dla mnie nie było
problemów dostosować się do otoczenia.
13. Jak oceniłbyś otoczenie, w którym mieszkasz? Mili, przyjaźni, życzliwi ludzie.
14. Czy zwiedziłeś i zobaczyłeś znane miejsca w tym kraju? Tak. Zwiedziłam połowę Polski, a
mianowicie woj. Podkarpackie, wielkopolskie, małopolski, pomorskie, kujawsko-pomorskie i
podlaskie.
15. Jak przyjęli cię do otoczenia sąsiedzi/rówieśnicy/uczniowie? Bardzo dobrze, nie miałam
problemów z w/w otoczeniem.
16. Czy znalazłeś tam przyjaciół/miłość? Tak, mam dużo przyjaciół w Polsce, na początku
większy procent to byli emigranci (jak ja), a później też poznałam dużo Polaków (zwłaszcza
na studiach i w akademikstudenckim).
17. Kim jest Twój mąż, jak ma na imię? Nie mam męża.
18. Jak się poznaliście?
19. Czy dobrze wam się wiedzie?
20. A czy tęsknisz za bliskimi z Polski? Tęsknię za bliskimi z Białorusi, za rodziną, przyjaciółmi.
21. Czy coś ważnego wydarzyło się w Twoim życiu, odkąd mieszkasz w Polsce? Zmieniło się
moje życie. Znalazłam stałą pracę, cały czas poznaje nowych ludzi – to jest dla mnie bardzo
ważne.
22. Czy utrzymujesz kontakt z rodziną? Tak. Co miesiąc jeżdżę do domu, do rodziny, prawie
codziennie rozmawiam z rodzicami przez internet.
23. Czy święta spędzasz w domu rodzinnym? Tak (w większości). Święta religijne co roku
spędzam w gronie rodziny.
24. Za czym najbardziej tęskniłeś, gdy wyjechałeś? Za mamą.
25. Czy zwyczaje i tradycje narodowe były przez Twoją rodzinę kultywowane na emigracji?
Tak, gdyż mało czym się różnią.
26. Czy po zamieszkaniu w nowym miejscu Twoja rodzina przyjęła obyczaje i styl życia
mieszkańców danego kraju?
27. Czy jako uczeń/student - emigrant spotkałeś się z problemami natury etnicznej? Nie
pamiętam, żeby cos takiego mnie spotkało.
28. Kiedy uczeń/student- emigrant uczęszcza do szkoły, czy jest kształcony ze zgodnie
przygotowanym dla niego specjalnym programem? W mojej sytuacji nie. Program studiów
był jednakowy jak dla polskich studentów, tak i dla obcokrajowców.
29. Czy nauczyciele w szczególny sposób objęli pomocą i pomogli zaaklimatyzować się w
nowym środowisku? Tak, zwłaszcza to było widoczne w Rzeszowie, gdzie zaczynałam
studiować.
30. A czy miałeś trudności w znalezieniu pracy za granicą? Tak, spotkały mnie trudności. Przez
długi czas nie mogłam znaleźć pracę.
31. Jaka jest Twoja praca? Pracuję przy portalu internetowym. Jestem administratorem strony
www.
32. Czy dalej zamierzasz pracować za granicą? Tak. W moich planach jest praca i życie za
granicą.
33. Co robisz w wolnym czasie, gdy nie pracujesz? Odpoczywam, zwiedzam Państwo.
34. Czy jesteś zadowolony ze swoich praw jako emigranta w tym państwie? Tak. Moim zdaniem,
one prawie niczym się nie różnią od praw obywateli tego państwa.
35. Czy kraje europejskie oferują opiekę i zaspokajają potrzeby życiowe emigrantów? Tak.
36. Czy ten kraj jest „otwarty” na emigrantów? Moim zdaniem Tak.
37. (Jeśli wróciłeś do kraju) czy znalazłeś pracę po powrocie do ojczyzny?
38. Z jakimi problemami spotkałeś się w nowym kraju? Nie spotkałam się z problemami, jedynie,
to znalezienie pracy. Przez długi czas nie mogłam znaleźć stałej pracy.
39. Jak myślisz, czy jest różnica w byciu emigrantem a obywatelem danego kraju? Prawie nie ma
różnic, gdyż ja posiadam Kartę Polaka, dzięki której nie czuję bardzo różnicy.
40. Czy walory kulturowe kraju imigracyjnego były dla Ciebie atrakcyjne? Tak, a mianowice
Parki Narodowe, muzea, kościoły i zamki.
41. Interesujesz się polityką kraju emigracji? Prawie nie, gdyż mało też interesuję się polityka
swojego państwa rodzinnego.
42. Czy smakują Ci tradycyjne potrawy tego państwa? Tak, choć mało czym się różnią od potraw
białoruskich (zwłaszcza tu, na Podlasiu).
43. Jak porównasz kuchnię kraju emigracji z rodzimą? Mało czym się różni. Ale dużą różnicą (co
mnie na początku przeraziło) jest to, że w Polsce wszyscy i wszędzie jedzą kanapki  (bądź
to ulica, autobus, pociąg, uczelnia itd.)
44. Czy pogoda była taka sama jak w Twojej ojczyźnie? W Poznaniu było zawsze ok. 5 C cieplej,
zaś w Białymstoku pogoda prawie się nie różni.
45. Czy możesz nazwać kraj imigracyjny swoim drugim domem? Tak. Polska jest dla mnie
drugim domem.
46. Planujesz powrót do ojczyzny? Na stałe nie.
47. Jak sądzisz, czy Polska jest dobrym krajem do emigracji? Tak. A najważniejsze jest dla mnie
to, ze ma granicę z moim państwem rodzinnym, dzięki czemu mogę często odwiedzać
bliskich.
48. Czy Twoje życie stało się lepsze? Tak. Moje życie stało się lepsze.
49. Jakie byłyby Twoje rady dla przyszłych emigrantów? Nie bać się i iść tylko do przodu 
Pytania do wywiadu-rzeki
1. Kiedy wyjechałeś za granicę? 1992
2. Co było przyczyną Twojego wyjazdu? Wylosowalismy document stalego pobytu ‘green card’
– ktory umozliwil nam legalny pobyt i mozliwosc pracy
3. Co czułeś, myślałeś kiedy dowiedziałeś się o decyzji dotyczącej emigracji? Radosc wyjazdu i
nowych mozliwosci
4. Jakie były Twoje kryteria wyboru kraju migracji? Nie dotyczy - loteria byla tylko na USA
5. Wyemigrowałeś samotnie, z rodziną czy przyjaciółmi? Z rodzina (mezem i corka)
6. Jak Twoja córka odnalazła się w tej sytuacji? Bardzo dobrze, miala w tym czasie 18 miesiecy,
wiec nie zdawala sobie sprawy z wyjazdu
7. Jak długo mieszkasz za granicą? 20+ lat
8. Czy planujesz tam zamieszkać z rodziną na stałe? tak
9. Jak szybko oswoiłeś się z językiem? Trudno to okreslic, ale prawdopodobnie zajelo to okolo 5
lat
10. W jaki sposób rozwiązałeś problem w porozumiewaniu się w obcym języku? Codzienna
nauka i codzienny kontaktem z jezykiem w pracy/sklepie/podworku...
11. Czy sądzisz, że powinny funkcjonować specjalne programy dla emigrantów? Nie – kazdy
powinien wkaponowac sie w ‘normalne’ srodowisko i zaczac prowadzic swoje zycie jako
obywatel danego kraju
12. Czy miałeś trudności w zaaklimatyzowaniu się w nowym miejscu? Nie – lubie zmiany i jak
cos sie dzieje wiec nie mialam problemow ze znalezieniem sie w „nowym” srodowisku
13. Jak oceniłbyś otoczenie, w którym mieszkasz? Bardzo dobrze
14. Czy zwiedziłeś i zobaczyłeś znane miejsca w tym kraju? Tak – kocham podroze i probujemy
w miare naszych mozliwosci podroze po USA i takze za granice do Europy
15. Jak przyjęli cię do otoczenia sąsiedzi/rówieśnicy/uczniowie? Bardzo dobrze – w USA jest
srodowisko multi-narodowe
16. Czy znalazłeś tam przyjaciół/miłość? tak
17. Kim jest Twój mąż, jak ma na imię? Moj maz jest polakiem i nazywa sie jacek sandomierz
18. Jak się poznaliście? Poznalismy sie jeszcze w Polsce w czasie studiow
19. Czy dobrze wam się wiedzie? Tak – uwazam ze zawsze trzeba byc zadowolonym z tego co sie
osiagnelo, wiec z tego wzgledu wiedzie mam sie bardzo dobrze
20. A czy tęsknisz za bliskimi z Polski? tak
21. Czy coś ważnego wydarzyło się w Twoim życiu, odkąd mieszkasz w …..? tak – dokonczylam
studia i zaczelam prace zawodowa oraz wychowalam corke na dorosla panne
22. Czy utrzymujesz kontakt z rodziną? tak
23. Czy święta spędzasz w domu rodzinnym? Swieta spedzam w swoim domu, u przyjacol lub
rodziny
24. Za czym najbardziej tęskniłeś, gdy wyjechałeś? Kuzynami – HA! HA!
25. Czy zwyczaje i tradycje narodowe były przez Twoją rodzinę kultywowane na emigracji? Tak
– utrzymujamy tradycje katolickie, ktore sa moze malo narodowe ale dla nas czuja sie
„polskie”
26. Czy po zamieszkaniu w nowym miejscu Twoja rodzina przyjęła obyczaje i styl życia
mieszkańców danego kraju? Tak – staramy sie laczyc ‘swoje’ zwyczaje z tytejszymi, jest tu
wiele okazji ktore pozwalaja nam spedzic mile chwile z rodzina i przyjacolmi jak na przyklad
– swieto Sw. Partyka czy tez Swieto Niepodleglosci
27. Czy jako uczeń/student - emigrant spotkałeś się z problemami natury etnicznej? Nie – kazdy
w USA przyjechal „z kas” bardzo rzadko spotyka sie ludzi ktorzy urodzili sie i zamieszkuja w
tym samym stanie, tzn. czesto ludzie przenosza sie ze wschodu na zachod, itd.
28. Kiedy uczeń/student- emigrant uczęszcza do szkoły, czy jest kształcony ze zgodnie
przygotowanym dla niego specjalnym programem? W moim przypadku wlaczylam sie w
‘normalny’ tryb nauczania - nie orientuje sie jak to sie odbywa w przypadkach gdzie ktos nie
operuje jezykiem danego kraju
29. Czy nauczyciele w szczególny sposób objęli pomocą i pomogli zaaklimatyzować się w
nowym środowisku? Nie – nie potrzebowalam ‘specjalnej’ pomocy jako (punkt 15) w USA
jest srodowisko multi-kulturowe
30. A czy miałeś trudności w znalezieniu pracy za granicą? nie
31. Jaka jest Twoja praca? Computer Management/informatyka
32. Czy dalej zamierzasz pracować za granicą? tak
33. Co robisz w wolnym czasie, gdy nie pracujesz? Spedam czas z rodzina, przyjacolmi i moim
psem ‘Miska’
34. Czy jesteś zadowolony ze swoich praw jako emigranta w tym państwie? tak
35. Czy kraje europejskie oferują opiekę i zaspokajają potrzeby życiowe emigrantów? Nie
orientuje sie
36. Czy ten kraj jest „otwarty” na emigrantów? tak
37. (Jeśli wróciłeś do kraju) czy znalazłeś pracę po powrocie do ojczyzny? Nie dotyczy
38. Z jakimi problemami spotkałeś się w nowym kraju? Nie mam problemow specyficznych do
tego kraju, a raczej problemy natury cywilizacyjnej... praca siedzaca, za malo ruchu,
nieprawidlowa dieta, itd.
39. Jak myślisz, czy jest różnica w byciu emigrantem a obywatelem danego kraju? nie
40. Czy walory kulturowe kraju imigracyjnego były dla Ciebie atrakcyjne? tak
41. Interesujesz się polityką kraju emigracji? nie
42. Czy smakują Ci tradycyjne potrawy tego państwa? Tak samo jak w punkcie 15 – mam dostep
do potraw z calego swiata (w tym rowniez polskich) – wiec tak
43. Jak porównasz kuchnię kraju emigracji z rodzimą? Zauwazam te same potrawy w ‘roznych’
kuchniach – jak powiedzial ktos madrzejszy odemnie ‘there is nothing new under the sun’ –
HA! HA!
44. Czy pogoda była taka sama jak w Twojej ojczyźnie? Troszke inna – mamy 4 sezony, ktore
kocham – lekka zime i bardzo dluuuugie, gorace lato
45. Czy możesz nazwać kraj imigracyjny swoim drugim domem? tak
46. Planujesz powrót do ojczyzny? nie
47. Jak sądzisz, czy …. jest dobrym krajem do emigracji? tak
48. Czy Twoje życie stało się lepsze? tak
49. Jakie byłyby Twoje rady dla przyszłych emigrantów? Emigracja nie jest dla kazdego – sa
ludzie ktorzy kochaja swoje ‘katy’ i oni powinni pozostac w swoim kraju – sa ludzie otwarci
na nowe ‘przygody’ i mozliwosci – dla nich emigracja jest dobrym wyborem – jednyum
slowem jest to sprawa indywidualna 