Lectio quinta decima

Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
dr Konrad Dominas
Lectio quinta decima
Deklinacja IV.
Deklinacja V.
Źródła prezentacji:
O. Jurewicz, L. Winniczuk, J. Żuławska,
Język łaciński. Podręcznik dla lektoratów szkół wyższych, Warszawa 1995.
S. Kalinowski, Aurea dicta. Złote myśli, Kraków 1997.
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań
Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
Lectio quinta decima
Trzy sentencje łacińskie
Verum amicum pecunia non
parabitis
Prawdziwego przyjaciela nie
zdobędziesz za pieniądze
Gaudia principium sunt saepe
nostri doloris
Radość bywa często początkiem
naszego bólu
Honores mutant mores, sed
raro in meliores
Zaszczyty zmieniają obyczaje, lecz
rzadko na lepsze
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
Owidiusz, Metamorfozy 7,796
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań
Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
Lectio quinta decima
Zwroty i skróty
mente captus
słaby na umyśle
minimum
najmniej
minus
mniej
modus operandi
sposób działania
modus procedendi
sposób postępowania
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań
Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
Lectio quinta decima
Deklinacja IV – uwagi ogólne
Do deklinacji IV należą rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone w nom. sing. na us i rodzaju nijakiego zakończone w nom. sing. na -u; końcówką gen. sing.
rzeczowników deklinacji IV jest -us, np. exercitus, exercitus (m) - wojsko; genu, genus
(n) – kolano.
Następujące rzeczowniki deklinacji IV są rodzaju żeńskiego:
manus, us – ręka, oddział;
tribus, us – tribus, dzielnica rzymska;
porticus, us – portyk, krużganek;
domus, us – dom;
acus, us – igła;
Idus, Iduum – Idy.
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań
Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
Lectio quinta decima
Deklinacja IV – wzór odmiany
Genus masculinum
Genus neutrum
Singularis
Pluralis
Singularis
Pluralis
N.
exercitu-s
exercitu-s
cornu
cornu-a
G.
exercitu-s
exercitu-um
cornu-s
cornu-um
D.
exercitu-i
exerciti-bus
cornu-i
corni-bus
Acc.
exercitu-m
exercitu-s
cornu
cornu-a
Abl.
exercitu
exerciti-bus
cornu
corni-bus
Voc.
exercitus
exercitu-s
cornu
cornu-a
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań
Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
Lectio quinta decima
Rzeczownik domus, us (f)
Singularis
Pluralis
N.
domus
domus
G.
domus
domorum
D.
domui
domibus
Acc.
domum
domos
Abl.
domo
domibus
V.
domus
domus
W rzeczowniku domus, us (f) występuje temat
na -o, obok tematu na -u.
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
Rzeczownik domus, us (f) podlega składni
nazw miast:
domum – do domu;
domo – z domu;
domi (locativus) – w domu.
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań
Język łaciński z elementami kultury antycznej
Studia Środkowoeuropejskie/filologia polska
Lectio quinta decima
Deklinacja V
Singularis
Pluralis
N.
re-s
re-s
G.
re-i
re-rum
D.
re-i
re-bus
Acc.
re-m
re-s
Abl.
re
re-bus
re-s
re-s
V.
www.konrad-dominas.pl
[email protected]
Do deklinacji V należą rzeczowniki rodzaju
żeńskiego zakończone w nom. sing. na
-es, w gen. sing. na -i, np. res, rei (f) – rzecz,
dies, diei (f m) – dzień.
Rzeczowniki deklinacji V: dies, diei (dzień) i
złożony meridies, meridiei (południe) są
rodzaju męskiego, lecz dies jako „dzień –
termin” jest rodzaju żeńskiego: die constituta
– w dniu wyznaczonym.
dr Konrad Dominas
Pracownia Humanistycznych Studiów Interdyscyplinarnych
WFPiK UAM Poznań