DECYZJA Nr 72 / ŻG / 2013 Uzasadnienie

Łódzki Wojewódzki Inspektor
Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi
ul. Gdańska 38, 90 – 730 Łódź
Łódź, dnia 10.09.2013 r.
.....................................................
(oznaczenie organu Inspekcji Handlowej)
Nr akt: ŻG.8361.104.2013
DECYZJA Nr 72 / ŻG / 2013
Na podstawie art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b i ust. 3 pkt 1 lit. c ustawy z dnia
25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. z 2009 r. nr 116, poz. 975) oraz art.
104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U.
z 2013 r., poz. 267) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi
wymierza
przedsiębiorcy „NANTES” Sp. z o.o.
z siedzibą w Pabianicach, ul. Myśliwska 34 b
karę pieniężną w kwocie 500,00 zł (słownie: pięćset złotych) z tytułu wprowadzenia do
obrotu handlowego dwóch partii jaj klasy A, klasy wagowej „M” i „L” w opakowaniach
zawierających po 10 sztuk, oznaczonych datą minimalnej trwałości „17.04.2013” (klasa L)
i „18.04.2013” (klasa M), wyprodukowanych dla „BjoBjo” S.A., ul. Rondo ONZ 1, 2 OP,
00-124 Warszawa przez Fermy Drobiu „Mizgier” Tomasz Mizgier, Marianowo Brodowskie,
63-000 Środa Wielkopolska wartości łącznej 116,35 zł, oznakowanych jako produkty
rolnictwa ekologicznego z naruszeniem art. 23 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady (WE) nr
834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i uchylającego
rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. U. L 189 z 20.07.2007 z późn. zm.).
Ponadto przedmiotowe jaja zostały wprowadzone do obrotu z naruszeniem art. 46
ust. 1 pkt 1 lit. a i c ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
(Dz. U. z 2010 r. nr 136, poz. 914 ze zm.) przywołanego w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia
21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno – spożywczych (Dz. U z 2005 r.
nr 187, poz. 1577 ze zm.).
Uzasadnienie
W dniach od 05 do 10 kwietnia 2013 r. na podstawie upoważnienia Łódzkiego
Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej numer ŻG.8361.104.2013 z dnia
05.04.2013r. inspektorzy Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Łodzi,
przeprowadzili kontrolę w sklepie „Intermarche” zlokalizowanym w Pabianicach przy
ul. Myśliwskiej 34b należącym do „Nantes” Sp. z o.o. z siedzibą w Pabianicach,
ul. Myśliwska 34b. Kontrola została przeprowadzona na podstawie art. 3 ust. 1 - 3
1
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 882/2004 z dnia 29 kwietnia
2004r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności
z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt
i dobrostanu zwierząt (Dz. U. L 165 z 30.4.2004 ze zm.), art. 17 ust. 3 ustawy z dnia
21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r.
nr 187, poz. 1577, ze zm.), art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 i 6 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r.
o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219 ze zm.) w obecności prezesa
Zarządu (…) i osoby upoważnionej kierownika sklepu (…).
W toku kontroli stwierdzono, że do sprzedaży oferowano 2 partie jaj klasy A
w opakowaniach zawierających po 10 sztuk, wyprodukowanych dla „BjoBjo” S.A., ul. Rondo
ONZ 1, 2 OP, 00-124 Warszawa przez Fermy Drobiu Tomasz Mizgier, Marianowo
Brodowskie 20, 63-000 Środa Wielkopolska. Na:
13 opakowaniach jaj klasy wagowej „L”, oznaczonych datą minimalnej trwałości
„17.04.2013” w cenie 7,89 zł,
2 opakowaniach jaj klasy wagowej „M” oznaczonych datą minimalnej trwałości
„18.04.2013” w cenie 6,89 zł,
wartości łącznej 116,35 zł został zamieszczony termin „BjoBjo” odnoszący się do
ekologicznej metody produkcji, W prowadzonym postępowaniu wyjaśniającym ustalono, iż
przedmiotowe jaja nie zostały uzyskane ekologicznymi metodami produkcji, pochodziły one
z chowu klatkowego (na skorupach cyfra „3”), a zatem sposób oznakowania mógł
wprowadzać konsumenta w błąd poprzez sugerowanie, że produkt spełnia wymogi
rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji
ekologicznej i uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. U. L 189 z 20.07.2007
z późn. zm.) zwanego dalej „rozporządzeniem 834/2007”. Zastosowana kompozycja – zielony
listek przy literze „i” spowodowała, iż użyty termin „BioBio” (dwukrotnie użyte słowo
„BIO”) czytany był jako „BjoBjo”, zatem zastosowanie terminu nawet w formie „BjoBjo”
było nieuprawnione i wprowadzało konsumenta w błąd.
Ponadto na opakowaniach przedmiotowych jaj uwidoczniona została nazwa „jaja
wiejskie”, która w połączeniu z użytą grafiką (łany zbóż) mogła sugerować konsumentowi, iż
są to jaja z wolnego wybiegu, a faktycznie były to jaja z chowu klatkowego. Dodatkowo
naniesione na opakowania napisy o treści „wolne od GMO” oraz okrągły znak graficzny
z przekreślonym napisem GMO sugerowały, że środek spożywczy posiada szczególne
właściwości (inne podobne środki spożywcze takie właściwości też posiadają, gdyż zgodnie
z rozporządzeniem WE nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22.09.2003 r.
w sprawie genetycznie modyfikowanej żywności i paszy - Dz. U. L 268 z dnia 18.10.2003 r.
obowiązek zamieszczania informacji dla konsumenta dotyczy jedynie produktów
zawierających GMO lub składających się z GMO, jeśli zawartość GMO w produkcie
przekracza 0,9%). Takie oznakowanie środka spożywczego narusza art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a
i c ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r.
nr 136, poz. 914 ze zm.) zwanej dalej „ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia”
przywołany w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów
2
rolno – spożywczych (Dz. U z 2005 r. nr 187, poz. 1577 ze zm.) zwanej dalej „ustawą
o jakości”.
Powyższe nieprawidłowości zostały udokumentowane w protokole kontroli
numer ŻG.8361.104.2013, zestawieniu artykułów żywnościowych skontrolowanych pod
względem oznakowania oraz na zdjęciach zrobionych w trakcie kontroli.
Działając na podstawie art. 34 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji
Handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1219 ze zm.), pismami numer ŻG.8361.104.2013
z dnia 20 maja 2013 r. Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej poinformował
o stwierdzonych nieprawidłowościach dystrybutora – „FARMIO” S.A., ul. Rondo ONZ 1/XX
p, 00-124 Warszawa (do 19 lutego 2013 r. „BjoBjo” S.A., ul. Rondo ONZ 1, 2 OP, 00-124
Warszawa) oraz producenta - Fermy Drobiu Tomasz Mizgier, Marianowo Brodowskie,
63-000 Środa Wielkopolska i jednocześnie wniósł o podjęcie działań zmierzających do
prawidłowego, zgodnego z obowiązującymi przepisami znakowania jaj. O fakcie tym
powiadomiony został również Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno
– Spożywczych w Warszawie. W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne Fermy Drobiu
Tomasz Mizgier, Marianowo Brodowskie, 63-000 Środa Wielkopolska (pismo z dnia
27 maja 2013 r.) poinformowały, że opakowania jednostkowe oznakowane niezgodnie
z obowiązującymi przepisami są własnością firmy „Farmio” S. A. z siedzibą w Warszawie,
która wdrożyła już działania korygujące. Natomiast firma „FARMIO” S.A., ul. Rondo ONZ
1/XX p, 00-124 Warszawa stwierdziła (pismo z dnia 27 maja 2013 r.), że nie podziela
stanowiska w kwestii niezgodnego z przepisami oznakowania zakwestionowanych jaj.
Równocześnie poinformowała, iż jeszcze przed otrzymaniem wystąpienia pokontrolnego
z własnej inicjatywy podjęła działania w kierunku zmiany oznakowania. Z początkiem
kwietnia wdrożyła do sprzedaży nową nazwę marki oraz nowe opakowania i zaprzestała
wprowadzania do obrotu produktów z oznakowaniem „BjoBjo”, które zastąpiono słowem
„FARMIO” oraz zrezygnowała ze stosowania oznaczenia „jaja wiejskie”.
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej nie zgodził się
z argumentacją firmy „Farmio” S. A. z siedzibą w Warszawie i podtrzymał swoje stanowisko,
iż przedmiotowe jaja zostały wprowadzone do obrotu z naruszeniem art. 23 ust. 1 i 2
rozporządzenia 834/2007, a także dodatkowo z naruszeniem art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a i c
ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia przywołanego w art. 6 ust. 2 ustawy o jakości.
Mając na uwadze stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości (opisane
w protokole kontroli z dnia 05 kwietnia 2013 r. numer akt sprawy ŻG.8361.104.2013) w dniu
12 lipca 2013 r. zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w przedmiocie
wymierzenia kary pieniężnej wynikającej z art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b ustawy z dnia 25 czerwca
2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. nr 116 poz. 975) zwanej dalej „ustawą o rolnictwie
ekologicznym”. Strona została poinformowana o wszczęciu postępowania z urzędu oraz
o przysługującym prawie do zapoznania się z aktami sprawy, wypowiedzenia się co do
zebranych dowodów i materiałów, lecz z tego prawa nie skorzystała. Jednocześnie
poproszono stronę o przesłanie informacji na temat wielkości obrotu za rok 2012.
Przedmiotowe pismo zostało odebrane przez stronę w dniu 16 lipca 2013 r.
3
Ponieważ kontrolowany przedsiębiorca nie przesłał informacji na temat wielkości
obrotu w dniu 09 sierpnia 2013 r. pismem numer ŻG.8361.104.2013 poinformowano stronę
o przedłużeniu terminu zakończenia toczącego się postępowania administracyjnego
i ponownie poproszono o przesłanie informacji na temat wielkości obrotu za rok 2012.
Przedmiotowe pismo zostało odebrane przez stronę w dniu 13 sierpnia 2013 r.
W dniu 23 sierpnia 2013 r. do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej
w Łodzi wpłynęło pismo, w którym strona podała tylko wielkość obrotu uzyskany z tytułu
sprzedaży jaj w 2012 roku.
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi mając na
uwadze powyższe ustalił i stwierdził.
Ustawa o rolnictwie ekologicznym w art. 25 ust. 1 pkt 5 lit. b stanowi, że osoba
fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej,
która wprowadza do obrotu produkt, który został oznakowany jako produkt rolnictwa
ekologicznego z naruszeniem art. 23-26 rozporządzenia 834/207 podlega karze pieniężnej
w wysokości do 200 % korzyści majątkowej uzyskanej lub którą mógłby uzyskać za
wprowadzone do obrotu produkty, nie niższej jednak niż 500 zł.
Owa ustawa nie definiuje „wprowadzenia do obrotu”, art. 2 pkt 8 odsyła do art. 3
ust. 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia
2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i ustanawiającego procedury w zakresie
bezpieczeństwa żywności (Dz. U. L 31 z 01.02.2002 r. ze zm.), zwanego dalej
„rozporządzeniem 178/2002”, który stanowi, że „wprowadzenie na rynek” oznacza
posiadanie żywności lub pasz w celu sprzedaży lub innej formy dysponowania,
bezpłatnego lub nie oraz sprzedaż dystrybucję i inne formy dysponowania.
Zgodnie z przepisem art. 17 ust. 1 rozporządzenia 178/2002 podmioty działające
na rynku spożywczym i pasz zapewniają na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania
i dystrybucji w przedsiębiorstwach będących pod ich kontrolą, zgodność tej żywności lub
pasz z wymogami prawa żywnościowego właściwymi dla ich działalności i kontrolowanie
przestrzegania tych wymogów.
Art. 23 ust. 1 rozporządzenia nr 834/2007 stanowi, iż produkt opatrzony jest
terminem odnoszącym się do ekologicznej metody produkcji, jeżeli przy znakowaniu,
w materiałach reklamowych lub dokumentach handlowych taki produkt, jego składniki lub
materiały paszowe opisywane są za pomocą terminów sugerujących nabywcy, ze produkt ten,
jego składniki lub materiały paszowe zostały uzyskane zgodnie z przepisami określonymi
w niniejszym rozporządzeniu. Zwłaszcza terminy wymienione w załączniku, ich pochodne
lub wersje skrócone, jak np. „bio” „eko”, używane samodzielnie lub łącznie, mogą być
stosowane na terenie Wspólnoty i we wszystkich językach Wspólnoty w znakowaniu
i reklamie produktu, który spełnia wymogi określone na mocy niniejszego rozporządzenia
lub zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Przy znakowaniu i w reklamie żywych lub
nieprzetworzonych produktów rolnych można stosować terminy odnoszące się
do ekologicznej metody produkcji wyłącznie wtedy, gdy wszystkie składniki tego produktu
4
również zostały wyprodukowane zgodnie z wymogami określonymi w niniejszym
rozporządzeniu. Zgodnie z ust. 2 terminy o których mowa w ust. 1, nie są stosowane na
terenie Wspólnoty i w żadnym z języków Wspólnoty w znakowaniu, reklamie i dokumentach
handlowych produktu, który nie spełnia wymogów wymienionych w niniejszym
rozporządzeniu, chyba że nie są używane w odniesieniu do produktów rolnych
w żywności lub paszy lub wyraźnie w żaden sposób nie łączą się z produkcją
ekologiczną. Ponadto nie stosuje się żadnych terminów, w tym terminów stosowanych
w znakach towarowych, ani praktyk używanych w znakowaniu lub reklamie mogących
wprowadzić w błąd konsumenta poprzez sugerowanie, ze produkt lub składniki
spełniają wymogi wymienione w rozporządzeniu.
Ponadto wprowadzane do obrotu artykuły rolno – spożywcze, jak wynika z art. 6
ust. 1 ustawy o jakości są oznakowane, co oznacza, że muszą być spełnione w tym zakresie
wszystkie wymagania dotyczące oznakowania, uregulowane w przepisach prawa. Do
znakowania środków spożywczych stosuje się w szczególności rozdział 11 ustawy
o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1 lit. a i c ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia
oznakowanie środka spożywczego nie może wprowadzać konsumenta w błąd
w szczególności co do charakterystyki środka spożywczego, w tym jego nazwy, rodzaju,
właściwości, składu, ilości, trwałości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub
produkcji i przez sugerowanie, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości, jeżeli
wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości.
Biorąc powyższe pod uwagę Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej
z siedzibą w Łodzi uznał, iż kontrolowany przedsiębiorca był odpowiedzialny za
wprowadzenie do obrotu (w rozumieniu art. 2 pkt 8 lit. a ustawy o rolnictwie ekologicznym)
produktów z naruszeniem wymagań określonych w przepisach rozporządzenia nr 834/2007
i na skutek przeprowadzonego postępowania wydał decyzję o wymierzeniu temu
przedsiębiorcy kary pieniężnej. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o rolnictwie ekologicznym
ustalając wysokość kary Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej wziął pod
uwagę:
1.
wysoki stopień szkodliwości czynu, gdyż oferowanie do sprzedaży jaj z chowu
klatkowego, wyprodukowanych metodami konwencjonalnymi na opakowaniach których
zamieszczono termin „BjoBjo” jednoznacznie kojarzący się konsumentowi z produkcją
ekologiczną, a także użycie nazwy jaja wiejskie oraz grafiki (łany zbóż) kojarzących się
konsumentowi z chowem na wolnym wybiegu w istotnym stopniu naruszało jego
interesy. Taki sposób oznakowania środka spożywczego wprowadzał konsumentów
w błąd i uniemożliwiał im dokonanie świadomego wyboru (art. 8 rozporządzenia nr
178/2002 stanowi, iż prawo żywnościowe ma na celu ochronę interesów konsumentów
i powinno stanowić podstawę dokonywania przez konsumentów świadomego wyboru
związanego ze spożywaną przez nich żywnością);
2.
średni stopień zawinienia, chociaż stwierdzone nieprawidłowości w oznakowaniu
opakowań jaj powstały z winy dystrybutora, to jednak strona, jako profesjonalista
o znacznej pozycji na rynku, prowadząca market w ramach znanej sieci
5
„INTERMARCHE” powinna znać obowiązujące w tym zakresie przepisy i stosować je
odpowiednio. Strona przed wprowadzeniem do sprzedaży produktów winna
zweryfikować ich oznakowanie (tym bardziej, iż przeprowadzenie powyższej czynności
nie wymagało specjalistycznych badań), aby nie dopuścić do obrotu produktów
wprowadzających konsumentów w błąd, a tego nie uczyniła i wprowadziła do obrotu
produkt z oznakowaniem sugerującym jego pochodzenie z rolnictwa ekologicznego oraz
oznakowany niezgodnie z przepisami prawa żywnościowego;
3.
średni zakres naruszenia, bowiem wprowadzenie do obrotu jaj pochodzących z chowu
klatkowego z zamieszczonym na opakowaniach terminem odnoszącym się do
ekologicznej metody produkcji (termin „BjoBjo był odczytywany przez konsumenta
jako „BIO”), pomimo braku podstaw faktycznych do stosowania tego typu deklaracji,
stanowi niedopełnienie obowiązku zapewnienia zgodności oferowanego towaru
z wymogami prawa żywnościowego. Również inne zastosowane elementy oznakowania
(wolne od GMO, jaja wiejskie, okrągły znak graficzny z przekreślonym napisem GMO)
wprowadzały konsumenta w błąd i naruszały przepisy mające na celu ich ochronę;
4.
dotychczasową działalność przedsiębiorcy – z dokumentacji zgromadzonej przez
Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Łodzi wynika, że kontrolowany
przedsiębiorca po raz pierwszy naruszył przepisy ustawy o rolnictwie ekologicznym;
5.
niską wielkość obrotów – pomimo dwukrotnego wnioskowania strona nie przesłała
informacji o wielkości obrotu za 2012 r., zatem Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji
Handlowej ustalił go na poziomie niskim, korzystnym dla strony.
W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne i prawne dokonane w toku
postępowania, a w szczególności o ustalenia odnoszące się do pięciu kryteriów wskazanych
w art. 26 ust 1 ustawy o rolnictwie ekologicznym oraz ustalenia wynikające z treści art. 25
ust. 1 pkt 5 ustawy o rolnictwie ekologicznym, stanowiącego, iż kto wprowadza do obrotu
produkt jako produkt rolnictwa ekologicznego, który nie spełnia wymagań określonych
w przepisach rozporządzenia 834/2007 podlega karze pieniężnej w wysokości do 200 %
korzyści majątkowej uzyskanej lub którą mógłby uzyskać za wprowadzone do obrotu
produkty, nie niższej jednak niż 500,00 zł, a także z treści art. 17 ust. 2 rozporządzenia
178/2002 ustalającego normę, iż kary mające zastosowanie w przypadku naruszenia prawa
żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, Łódzki Wojewódzki
Inspektor Inspekcji Handlowej orzekł jak w sentencji i wymierzył karę minimalną
w wysokości 500,00 zł.
Pouczenie:
1.
Zgodnie z art. 127 § 1 i 2 kpa, art. 129 § 1 i 2 kpa stronie postępowania służy odwołanie od
niniejszej decyzji do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie
(00-950 Warszawa, Plac Powstańców Warszawy 1). Odwołanie należy wnieść w terminie
14 dni od dnia doręczenia decyzji za pośrednictwem Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora
Inspekcji Handlowej (90 – 730 Łódź, ul. Gdańska 38).
2.
Na podstawie art. 26 ust 2 i 3 ustawy o rolnictwie ekologicznym strona jest zobowiązana
uiścić należność pieniężną w wysokości 500,00 zł na rachunek Wojewódzkiego Inspektoratu
6
Inspekcji Handlowej w
Łodzi, ul. Gdańska
38, 90-730 Łódź, nr
91101013710007652231000000 NBP O/Okręgowy w Łodzi lub w kasie tego Inspektoratu
(pok. 11) w dniach urzędowania w godz. 730 – 930 i 1330 – 1430 (poniedziałek, środa,
czwartek, piątek) oraz w godz. 800 – 1000 i 1400 – 1500 (wtorek) w terminie 30 dni od dnia,
w którym decyzja stała się ostateczna.
Kara niezapłacona w terminie staje się zaległością podatkową w rozumieniu art. 51 § 1 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. „Ordynacja podatkowa” (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.).
w z. Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora
Inspekcji Handlowej w Łodzi
mgr inż. Barbara Warzywoda
Zastępca Wojewódzkiego Inspektora
Inspekcji Handlowej
......................................................................
(imię i nazwisko, stanowisko służbowe, podpis)
Otrzymują:
1.
„Nantes” Sp. z o. o.
ul. Myśliwska 34 b
95-200 Pabianice
2.
a/a
7