Show publication content!

Transkrypt

LWOWSKI TYGODNIK LEKARSKI.
Nr. l6.
Z klinik? lekarskiej Uniwersytetu Iw o w sk te g o JP ro f. D r. A^G lu zlński).
Badania nad działaniem „W ody K rôcieftstfej"
podali
Dr. Stanisław Lewicki
Dr. Zdzisław Szczepański
lekarz zdrojowy w Krynicy
elew rządowy kliniki lekarskiej,
lekarz zdrojowy w Marienbadzie.
Woda ze zdroju „Stefana“ w Krościenku, miasteczka
górskiego nad Dunajcem koło Szczawnicy, należy według
rozbiorów chemicznych*), do szczaw' alkaliczno-słonych,
a właściwie, ściśle biorąc ze względu na zawartość dwu
węglanu wapna, do szczaw alkaliczno-słono-wapniowych
( K o r c z y ń s k i ) . Porównanie jej z innemi wodami pozakrajowemi, tak licznie w naszym kraju wprowadzonemi
wykazuje:
na 10.000 części wody.
Lwów, dnia 18. kwietnia 1907.
183
‘ nietylko jako wody lecznicze, lecz również jako wody
dyetetyczne i stołowe.
Najważniejszym jej składnikiem leczniczym obuk
naturalnie bezwodnika kwasu węglowego jest dwuwęglan
sodowy, którego wpływ dodatni na zasadowość krwi,
moczu, na rozpuszczalność kwaśnych soli moczowych
(doświadczenia P f e i f f e r a ) , jest dostatecznie znanym.
Chlorek sodu, drugi ważny a w tak znacznej ilości
znajdujący się w wodzie krościeńskiej składnik, przyczy
nia się znacznie, według zdania B u x b a u m a , do szyb
kości, z jaką woda zostaje w żołądku wchłoniętą, a przez
to zwiększa znacznie ilość wydzielanego moczu. K i s c h
w swej balneoterapii wyraża się o znaczeniu jego za
wartości w wodach alkalicznych w sposób następujący:
„Niektóre niekorzystne objawy, występujące przy dłuższem podawaniu szczaw alkalicznych, lub przy większych
ich dawkach, jakoto zbyt silne zobojętnienie soku żołąd
kowego, zaburzenia w trawieniu, podupadanie ogólnego
odżywienia, usuwa obecność w nich c h l o r k u s o d u
i limoźliwia podawanie ich również ludziom o odżywie
niu podupadłem u.
Wapno według L e h m a n n a , uległszy częściowo
wessaniu, łączy się z bezwodnikiem fosforowym i w y
dziela się w jelicie grubem jako fosforan. Skutek tego
jest taki, źe w moczu zmniejsza się ilość wydzielonego
'fosforanu kwaśnego, któ.y, jak wiadomo, głównie powo
duje kwaśne oddziaływanie moczu. Dwuwęglan sodouy,
pozostając przez to w większej ilości w ustroju, wpływa
na stopień zasadowego oddziaływania krwi. Dlatego
w przypadkach, w których chodzi nam o zwiększenie
zasadowości krwi, podawanie wód alkaliczno-słonych,
zawierających obok tego wapno, może wywrzeć bardzo
zbawienny skutek ( K o r c z y ń s k i ) . Wpływ wapna na
zboczenia w czynności chemicznej błony śluzowej iołąd
ka (doświadczenia M. P i ą t k o w s k i e g o w klinice le
karskiej krakowskiej z wodą krynicką), jak również wpływ
chlorku sodu, dwuwęglanu sodu, bezwodnika węglo
wego na choroby żołądka, jelit, dróg oddechowych i t. d.
pomijamy, jako niewchodzące w zakres naszej pracy.
Z powyższego zestawienia widzimy, źe woda kro
ścieńska przewyższa inne wody znacznie (oprócz tylko
wody z Luhaczowic) zawartością chlorku sodowego, co
do zawartości zaś dwuwęglanu sodowego ustępuje pierw
szeństwa zaledwie tylko wodzie bilińskiej. Obfitość jej
w bezwodnik kwasu węglowego, który obok działania
leczniczego powszechnie znanego, nadaje jej pewien
przyjemny i orzeźwiający smak, niewiele jest mniejszą
od wód innych, rozpowszechnionych w całym świecie
*) Pierwszy rozbiór chemiczny wykonał w *oku 1827 M a r
k o w b k i, ówczesny profesor chemii uniwersytetu Jagiellońskiego.
Drugi óciślejszy przeprowadził w roku 1859 A l e k s a n d r o w i c z ,
ostatni, już zupełnie dokładny, wykonał w r. 1897 P r o f . T r o c h a 11 o w s k i.
Zachęceni przez Prof. G l u z i ń s k i e g o i otrzy
mawszy Jego pozwolenie na korzystanie z materyału
i laboratoryum kliniki lekarskiej, za co czujemy się w obo
wiązku wyrazić Mu gorące podziękowanie, postanowili
śmy wykonać doświadczenia, w jaki sposób wpływa w o
da krościeńska jako typowa szczawa alkaliczno-słona, na
ilość wydzielanego moczu, na jego oddziaływanie, a w koń
cu na ilość wydzielanego azotu, mocznika, kwasu mo
czowego i t. d. W tym, celu przedsięwzięliśmy doświad
czenia na czterech chorych leżących w klinice, a więc
będących
ścisłą kontrolą, których cierpienie wykl u
czało możność jakichkolwiek zmian w przemianie
teryi. Chorzy ci przez cały czas doświadczeń byli na
stałej dyecie, sposób życia zachowywali ten saiu, wagę,
jak to się dzieje stale w klinice, sprawdzano co tydzień.
Każde doświadczenie dzieliliśmy na 3 okresy, a miano
wicie: w okresie pierwszym trwającym 4 - t 5 dni poda
waliśmy chorym obok stałej ilościowo i jakościowo dyety, dzienne litr wody zwykłej wodociągowej, w celu
ustalenia ilości moczu, jego ciężaru gatunkowego i skład
ników. W okresie drugim (6—8 dni) chory przy tej sa
mej dyecie zamiast litra zwykłej w o ł y wypijał t~ samą
184
ilo ś ć w o d y krościeńskiej, w
o k resie
( 3— 9
zaś trzecim
liczb ach mniej
dni) p o w ró c iliś m y znow u do litra w o d y zw y k łe j.
M ocz
badaliśm y
codziennie.
Ilo ś ć
Nr. 16
w yraźn ie,
ja k
w
innych
w y d z ie la n y c h
przypadkach.
0 cm 8 w yższą jak
P rzeciętn a okresu Ii- g o je s t ty lk o o 4
ok resu I-g o , zaś o 675 cm 8 od tejże okresu
Iii- g o .
N a
c h lo r k ó w oznaczaliśm y p rzez strącenie azotanem s re b ro
tom iast dzień p o podaniu w o d y kroścień sk iej mamy liczbę
w ym , a następnie m iareczkow anie nadmiaru rodankiem p o
tasu. F o s fo r m iareczkow aliśm y octanem uranu. Ilo ś ć o g ó ln e
3000 cm 8,
g o a zotu w m oczu oznaczaliśm y p rzez spalanie m etodą K je l-
w porów naniu z 2650 cm 8, n ajw yższą okresu I-go.
dahla, m o c z n ik sposobem M ôm er-S jôgvista , am oniak m etodą
jak o p o ró w n a w c ze zestaw ienie, o ile ilo ś ć azotu,
w o d y k ro ścień sk iej
tak,
że
w p ły w e m pod aw an ia w o d y alk aliczn o-słon ej. D la dok ład
w zg lę d e m
n ia się s k ła d n ik ó w m oczu w p o je d y n c zy c h
zw ię k s zę
dniach,
le c z
s ię
n ie ra z
m niej
wrybitnie.
Mayer)
s ię
alk aliczn o-słon ych
na
to ,
ja k o b y p od aw an ie
w ód
d a w a n ie w o d y z w y k łe j w tej sam ej ilo ś c i,
n a szych
dośw iadczeń ,
że po
ś c i e ń s k i ej d i u r e z a
A ż e b y usunąć w s z e lk ie
sta n ow czo
podaniu
zwiększa
p o d tym
p o d a w a liś m y w p rzyp a d k u
D
w o d ę z w y k łą p r z e z dni 15-cie,
Przypadek
Prze
ciętna
Naj
wyższa
1368
1820
przypisać
w yd zielan ego
m oczu
idzie
A
1026
1-021
] 020
B
1019
1017
1018
C
1-016
1-012
1-011
D
1.013
1-016
1-018
podstaw ie
k roścień sk ą,
p rzyp ad k u
w i
Okres Ul.
Okres II.
Naj
Prze
ciętna wyższa
jej
że po«
d zim y r ó w n ie ż zw ię k s z e n ie się d o b o w ej ilo ś c i m oczu.
Okres I.
musimy
Okres I. Okres II. Okres I.I.
w ą tp liw o ś c i,
w odą
i w tym
zw iększyła
wybitnie.
w zg lęd em
p rze d
m oczu
z w y k le w p a rze zm niejszenie ciężaru gatu n k ow ego moczu.
wody kro
się
pod
najbardziej pouczającym
ten sam sku
na
zgod n ość
z g o d z ili
z w ię k s z a ło ilo ś ć w y d z ie la n e g o m oczu, tw ierdząc,
te k w y w o ła , m usim y tw ie rd z ić
w id zim y
dobow a
Z e zw ię k s zo n ą ilo ścią
J a k k o lw ie k
n ie w s z y s c y a u to ro w ie ( O p p e n h e i m ,
zw y k łej)
m o c z o p ę d n e . P rzyp a d ek D jest pod tym
z p rz e c ię tn y c h c a ły c h o k re s ó w , ja k k o lw ie k p rze z to ró ż n i
c e za z n a c z a ły
w od/ie
na dru gi dzień po je j podaniu,
stanowczo
działanie
z liczb
ilo ś ć
się w yra źn ie, nieraz ju ż
c h lo r k ó w i t. d. w yd ziela n y ch z m oczem , zm ienia się pod
n o ś c i n ie w y p ro w a d za liś m y w n io s k ó w
(p rz y
. tym w zg lęd em w e w szystk ich 4 przypadkach. P o podaniu
p rz e p r o w a d z iliś m y z tego w zględ u , że n ietyle ch od ziło nam
azotu,
p op rzed n iego
Z zestaw ienia p o w y żs ze g o
S ch osin ga, k w as m o czo w y m etodą H opkinsa. Badania kału nie
o o zn a c ze n ie bilansu, to je s t ilo ś c i w y zy sk a n eg o p rz e z ustrój
dnia
2140 cm 8. W dniu 4-tym m amy n ajw yższą liczb ę 3440 cm 8,
Prze
ciętna
Naj
wyższa
1486
2025
1 ten ob ja w je s t u nas zaznaczony, przytem należy
zau w ażyć, ż e istn ieje w tym w zg lę d zie
nek, a m ia n ow icie : w porów naniu
pew ien niestosu-
do ilo ś c i
d ek ciężaru g a tu n k ow ego, ja k nas
u czy
p o w in ien b y ć w ięk szy m
Ten
tłu m aczyć zw ięk szen iem
się s k ła d n ik ó w
m oczu spa
doświadczenie,
ob jaw m ożeb y
sobie
w y
stałych w mo
czu, c z e g o p o tw ierd zen ie w id zim y ró w n ież w zw iększeniu
A
3470
2487
się ozn a czo n ych p rz e z nas składników ,
o czem
zresztą
p ó źn ie j m ó w ić będziem y. W przypadku D w id zim y nawet
B
c
D
1172
1
!
13t0
!
1662 I 2000
2380
2047
1450
1363
pom im o zw ię k s z o n e j ilo ś c i m oczu,
żaru g a tu n k o w eg o w o k re s ie
z587
!
1
2135 I 2650 j 2585
3000
2462
3000
2480
1910
34i0
litra
w ody
w o d y k r o ś c ie ń s k ie j z w ię k s z y ła się ilo ś ć m oczu
dobow e
g o z 1270 c m 8 na 2780 c m 3, a w ię c o 1510 c m 8,
doszła
dnia 6-g o d o 3470 cm 8, w dniu zaś 3-im podaw ania w o
d y z w y k łe j spadła z n ó w na 1780 c m 8. R ó żn ic a na p r z e
c ię tn y c h w id o c z n a z ta b lic y b a rd zo w y ra źn ie.
W p rzy p a d k u B p rzeciętn a o k resu d ru g ieg o je s t w y ż
je s t
się cię
w czasie
z w y k łe j
okresu*
p rz e z
dni
15-cie.
D ru gim bardzo w yb itn ym
I t a k : w przyp ad k u A ju ż dnia następnego po podaniu
to
podaw an ia w o d y k roścień sk iej w porów naniu do
I-g o , to je s t podaw ania
1
podniesienie
drugim,
stępu jącym p o podaniu w o d y
i w ażn ym
objawem w y
k roścień sk iej,
je s t
w na
s z y c h dośw iad czen iach z m n i e j s z a n i e s i ę k w a s o t y
moczu.
Jak
z p rzy to c zo n e j ta b licy
w id oczn e,
najw ybitniej
to w ystęp u je w przypadku D, g d zie o d d zia ływ a n ie moczu
z k w a śn ego zm ienia
się natychm iast
po
podaniu
w ody
a lk a lic zn o -s ło n e j na o b o jn a k ie a następnie na siln ie alka
s zą o 875 c m 8 od te jż e o k re s u p ie rw s z e g o , zaś o 684 c m 8
lic z n e i u trzym u je
o d o k r e s u 3 -g o .
r ó w n ie ż p r z e z d łu żs zy czas w o k re s ie trzecim . W id a ć to
r ó w n ie ż w y ra ź n ie w p rzyp a d k u B, g d z ie oddziaływ anie
D n ia 3 -g o w o k r e s ie
lic z b a 2380 c m 8.
W p rz y p a d k u
C
r ó ż n ic e
w
II-gim
n a jw y żs za
p ie rw s z y c h
c zterech
dn iach są m n iej w y b itn e (-f- 500 c m 8), od c zw a rte g o dnia
ilo ś ć
dobow a
się, ch o cia ż
ty lk o
k w a ś n e o k resu p ie rw s z e g o , zm ien ia się
ja k o
obojnakie,
w o k re s ie
dru
g im n a o b o jn a k ie i p o w ra c a z n ó w do k w a ś n e g o w o k re
m oczu d o ch o d zi do 3000 c m 8. P rze c ię tn a
s ie trzecim . W przyp ad k ach A i C je s t ta zm iana oddzia
o k re s u I I - g o je s t w y ż s z ą o 925 cm 3 o d te jż e ok resu I g o .
ły w a n ia m oczu m niej w ybitną, ch o cia ż ró w n ie ż za zn a czo
W o k r e s ie III-c im spadek w ystęp u je m niej w yb itn ie,
m o ż e , d la te g o , ż e o k re s ten trw a ł za k ró tk o .
ną, tak ż e m o ż e m y
być
W p rzy p a d k u D, ja k to w y ż e j w sp om n ieliśm y, pod a
względzie
przypadkach.
w a liś m y w o d ę z w y k łą w o k re s ie I-s z y m p r z e z d n i l 5 cie.
dow ego
P o m im o te g o i tutaj w id zim y z w ię k s z e n ie
rza m oczow ego,
b o w e j m o czu , ja k k o lw ie k w y s tę p u je
to
Się
ilo ś c i d o
na p rze c ię tn y c h
równ ież s t w i e r d z i ć
zgod n ość we w szystk ich
O w p ły w ie o d d ziaływ an ia
w tym
czterech
m oczu zasa
na ro zp u s zc za ln o ś ć śluzu w cierp ien iach p ęch e
o zm n iejszen iu
p rz e z
to
zadrażnienia
s c h o rz a łe j b ło n y ś lu zo w ej p ęch erza p r z e z m o cz kwaśny>
Nr. 16
LW O W SKI TYG O D NIK LEKARSKI.
n ie p o trz e b u je m y w s p o m in a ć , g d y ż
to są r z e c z y
czn ie zn an e. Z te j z a s a d y w y c h o d z i
w o d y b iliń s k ie j
i in n y c h w ó d
p r z e c ie ż
a lk a lic z n y c h
1
® AJ
1
.1
1
“ A
Ż £
s
AS
•3 ■“
»
AS
'5*
_o
o
n er
my
z w ię k s z e n ie
s ię
te g o
p rzy p a d k a ch A
r ó w n ie ż
i 13
s k ła d n ik a
w
w id z i
m oczu
w o k r e s ie II- g im , a m u s im y to o d n o s ić , p o d o b n ie j a k i z w i ę
k s z e n ie s ię c h lo r k ó w d o le p s z e g o w y p łu k a n ia u s tro ju , n a j
£
A3
_'S*
e>
S p ra w a
Demourett)
s ię w y d z ie lo n e g o
o
na
p r z e m ia n ę
pod
w s k a z y w a ły b y
fc
AiS
*5*
A©
3
S Al
Al
A3
1
COc3
1
&
Al
*5*
-o
o
13^
l
^ &
“ AS
'o*
O
m a te r y i,
w p ły w e m
za sa d
d o ś w ia d c z e n ia
n a z w i ę k s z e n ie
a z o tu , J a w e i n
z n ó w tw ie r d z i, ż e w ię k s z e d a w k i a l k a l i ó w
‘S*
©
&
AS
w p ł y w u ' a lk a lió w
a w s z c z e g ó ln o ś c i n a p o łą c z e n ia a z o t o w e , d o t y c h c z a s n ie
(Seegen,
55
AS
w o
d y k r o ś c ie ń s k ie j d iu r e z y .
je s t s ta n o w c z o r o z s t r z y g n ię t a . D a w n ie js z e
Es
p rz e m ia n ę m a te r y i p r z e z z m n ie js z e n ie
n ien ia.
W e d łu g
z a p a try w a ń
w p ł y w a ją
s ię p r o c e s u
S a lk o w s k ie g o
b ia łk a m a s ię z m n ie js z a ć , K i s c h
n a to m ia s t
na
u t le
ro zp a d
p r z y c h y la
** .
« £
•s
*
U
te
coJ2
Z
■
’S
00A8S=
g:
AS
&
AS
&
AS
ż
o*
O
l
a lk a lic z n y c h
w y d z ie la n e g o
p rzy poda
cha, J o l i n a
na
Beckm anna
u
Coranda
je s z c z e
O
te
à e
&
Al
«
O
5^
c z ł o w ie k a
Auerba-
iS ta d e lm a n n -
s p r a w y tej n ie m o ż n a u w a ż a ć
i
za
r o z s t r z y g n ię t ą .
Azot Mocznik Kwas
ogólny
moczowy
Kw as
Amo
niak
I
151164
21533 14-G612 29-9076 0-46004 0-504004
II
24 5847
3-9870 18-0582 35-8965 0-58445 0-63592
m
17-5002
3-8537
i
8-1560
1-8727
n
Fosfor
p r z y p u s z c z e n ia
Chlor
A
-
—
—
—
8-9192 17-0851 0-36104 0-45755
ecteris paribus, w p e w
zasadow ości
k rw i
(d o
B
n
12-6144 2.82115 11-7539 290224 0-40246 0-54017
z w o d ą k r o ś c ie ń s k ą ), c o
r ó w n ie ż n ie ty lk o p r z y p e w n y c h w s k a z a n ia c h le c z n ic z y c h ,
iii
8-9117
i
15-9013
(dna, c u k r z y c a i t, d .), a le i z e w z g lę d u n a n a s z o b e c n y
sp o só b ż y w ie n ia się p r z e w a ż n ie
p sach ,
s to s u n e k p o w in ie n
Gâhtgensa,
te o re ty
>
Al
s ię
D o ś w ia d c z e n ia
te
iJŚ
św ia d c ze n ia F r ą c z k i e w i c z a
za ś z a s a d
b y ć o d w r o tn y .
c z n e c z ę ś c io w o s t w ie r d z iły , j a k k o l w i e k i d z is ia j
's jj
z w ię k s z e n ia
i
*3 B
Ż
I
stop n iu
m o c z n ik a , p r z y p o d a w a n iu
Przypadek
•s*
k o w y c h . T o d o w o d z iło b y r ó w n ie ż
nym
szczaw
tlen u
siln.
alk.
*5 &
® A!
A3
1 ^
p o d a w a n ie
w c h ła n ia n e g o
b e z w o d n ik a w ę g lo w e g o . W e d łu g N o o r d e n a
l
*5*
o
B6
p rzez
s ię i lo ś ć
w a n iu k w a s ó w p o w in ie n s ię z w ię k s z a ć a m o n ia k n a n ie k o r z y ś ć
® AS
i
z w ię k s z a
Okres
Woda zwykła
“ Jj
s ię d o zd a n ia , ż e
siln.
kw.
Woda krościeńska
j
AJ
s p ra
w ilo ś c i 0*0028 n a lit r w o d y . W
p ra w d o p o d o b n ie j w s k u te k z w ię k s z o n e j p o d w p ły w e m
1
1
p rzy
i m ie d n ic z e k
1
siln.
kw.
Woda zwykła
w ach za p a ln y c h p ę c h e rz a m o c z o w e g o
d o sta te
p o d a w a n ie
185
m ięsem ,
na w o d ę k ro ś c ie ń s k ą , ja k o na b a r d z o
w s k a z y w a ło b y
d o b r y
napój
d y e t e t y c z n o - l e c z n i c z y ( K o r c z y ń s k i).W s z a k ż e na za s a d zie a lk a liz o w a n ia k r w i, o p ie r a s ię p r a w d o
p od o b n ie k o r z y s tn y w y n ik w w ie lu p r z y p a d k a c h
C
2-0021
u
19-6565 1-81145
iii
161020
1-9430
i
16-5531
1-8711 111778 21-9590 0-37608 0.68773
n
19-8055
1-8832 13-7665 28-4779 0-43501 0-52272
ni
161891
1-7498 12-6386 19-3982 0-61239
nieoziuouno
kuchni
ja rs k ie j.
P r z e jd ź m y te ra z d o p o je d y n c z y c h
2-3424 10-6748 17-2580 0-36112 0-53624
s k ła d n ik ó w
m o
czu
Z p o w y ż s z e g o z e s ta w ie n ia w id z im y , ż e ilo ś ć w y d z ie
la n ych w m o czu
c h lo r k ó w z w ię k s z y ła s ię p o d w p ły w e m
w o d y k r o ś c ie ń s k ie j o m n iej
w ię c e j c z t e r y
g r.
na
D
dobę,
a w p rzy p a d k u A n a w e t o 9 g r . n a d o b ę. P o n ie w a ż w li
trze
w ody
k r o ś c ie ń s k ie j
zn a jd u je
c h lo r k ó w , o d ją w s z y w ię c tę
ilo ś ć ,
s ię
ja k o
o k o ło
plus d o d a n y ch
do d y e ty c h lo r k ó w , w o k r e s ie II- g im zn a jd u jem y
s z e n ie s ię w y d z ie lo n y c h z m o c z e m
c h lo r k ó w
z w ię k
o 1*5
6-5
m oczow y
a u to r ó w
m a s ię
pod
z w ię k s z a ć
(C .
w p ły w e m
C l a r,
zasad
w e d łu g
je d n y c h
H a ig ),
w e d łu g
d ru g ic h
z m n ie js z a ć (S a l k o w s k i ) , lub te ż p o zo s ta w a ć n ie z m ie n io
nym ( H e r m a n n ) .
gr. n a dobę.
F o s fo r a n y
—
ż'/ s g r.
zn a jd u ją
s ię
w
w o d z ie
k r o ś c ie ń s k ie j
w b a rd z o n iezn a czn ej ilo ś c i, m ia n o w ic ie ja k o fo s fo r a n g lin u
W
n a s z y c h d o ś w ia d c ze n ia c h
w s z y s t k i c h po ł ą cz e ń
w id z im y ,
a zo to w y ch
że
ilo ś ć
w m o c z u
186
pod w pływ em
czno-słonej
podawania
zwiększyła
równomiernie.
I
tak
szczaw y
s ię ,
alkali-
chociaż
w id z im y ,
że
nie
Nr. 16.
w Zurychu, w je g o o k o l ic y , ja k niem niej w innych miastach
(B ern o, S o lo th u m )
on e istnieją i p o lic y i
są znane. N a
najw ybitniej
stępstw em n ajn ow szej ustaw y z. r. 1897 zn oszącej nadzór
z w ię k s z y ła się ilo ś ć w y d z i e l a n e g o a z o t u o g ó l
n e g o i m o c z n i k a , podczas g d y kw as m o c zo w y i amo
i w zbran iającej utrzym yw ania d om ów publicznych, ma być
n ia k z w ię k s z y ł się w m oczu mniej w yraźn ie. N ie m ając j e
sob ie za p rzytu łek restauracye i d om y pryw atn e ( W e i s s).
znaczne
w zm ożen ie
się k ry te j
prostytu cyi, k tó rą obrała
s z c z e , ja k to w sp om n ieliśm y, ścisłych danych c o do zna
W B ern ie c zę ś c io w a tolera n cya w o b e c prostytu tek i dom ów
c z e n ia p o je d y n c z y c h p ołą czeń a zo to w y ch
pu bliczn ych trw ała do r. 1888, te ostatnie ja k o tz.
w m oczu ,
m o ż e m y z ich zw ię k s ze n ia się, ani z ic h
s ie b ie (k w a s m o c z o w y : m o czn ik ) staw iać
nie
stosunku do
żadnych ś c i
s ły c h w n io s k ó w .
S tw ie r d z ić je d n a k
m o żem y
a tym je s t, ż e tak ilo ś ć
jed en
w y d zie lo n y c h
c z e ń a z o to w y c h , ja k i b eza zo to w y ch
w a żn y
z m oc
zosta ła
objaw ,
m
p od
w e m p o d a w a n ia w o d y k ro ś c ie ń s k ie j zw ię k s zo n ą
ró w n a n iu
do
ilo ś c i,
z w y k łe j.
Stąd
w szyscy
a u to ro w ie
w y d zie la n y c h
m o że m y
p rzy
w n io s k o w a ć ,
b ad ający
p o łą
w p ły
w
p iciu
po
w ody
a na c o ró w n ie ż
d ziałan ie
szczaw
a lk a li
czn y ch n a u strój zg a d za ją się, ż e p o d w p ł y w e m p o
dawania wody
kroścień sk iej,
ustrój
zo
staje w y łu g o w a n y
duktów
z naj r o z m a i t s z y
przem ian y materyi,
gających.
T ern zw ię k s ze n ie m
-h
w ustroju
pro
zale
się ilo ś c i w y d ziela n y ch
s k ła d n ik ó w stałych , m o g lib y ś m y sob ie r ó w n ie ż w ytłóm a c z y ć n iestosu n ek, ja k i za c h o d zi
m ię d zy ilo ś c ią
w o k re s ie
II-g im a n a w e t w p rzyp ad k u
s ię
D
p o d n iesien ie
cięża ru g a tu n k o w e g o p o d w p ły w e m w o d y
W B ern ie
te g o ż
k ro ś c ie ń s k ie j
i Thun
ro zp o rzą d zen ie
„ o w a łę s a n iu się
kon.'"* "o z w ią z ły c h “ z r. 1890 w §. 5. p o s ta n a w ia :
dzie
w częta w łó c z ą c e sic po m iejscach publicznych celem
bienia
m ężc~.,z:i do n ierząd u n a leży poddać
i w ra z ie c h o ro b y od esła ć
wa
oględ zin om
do szpitala.
W G en ew ie ustaw a karna k a rze' p rze k ro c ze n ia prze
c iw o b y c za jn o ś c i pu blicznej, n ie uznaje a to li p rze k ro c ze
nia „stręczen ia
do
n ierząd u ".
N adzór
nad
prostytucyą
„Loi sur l’organisation et la compétence du bureau
de salubrité publique“ z r. 1884 i regulam in „concertant
les visites sanitaires“ z 1885. D om y publiczne są cierpiane
w z g lę d n ie uznane (autorisirt), za badanie lek a rsk ie, od
b y w a ją ce się 2 r a z y w tygod n iu p o b iera się i fr. =0 ct.,
norm uje
k tó re w p ły w a ją do k a s y p ań stw ow ej.
We W ł o s z e c h
w y d z ie
lo n e g o m o c z u a c ięża rem gatu n k ow ym te g o ż
„ logir -
H aiiseru p ła c iły w y s o k ie podatki.
z n ió s ł w r. 1888 C r i s p i
—
pod
w p ły w e m a g ita c y i a b o lie y o n is tó w — w p ro w a d zo n ą p rzez
C a v o u r a i ob ow ią zu ją cą o d r. 1860 k o n tro lę.
s c e je j r e fo rm a C r i s p i e g o
ustanow iła
W m iej
— o b o k posta?
s c y a u to ro w ie ja k o b ard zo k o rz y s tn e i temu działaniu na
n o w ień o zap ob iegan iu i le c ze n iu ch orób w e n ery czn y ch regu lam in dla p ro sty tu cy i, zn o s zą c y k o n tro lę publiczną
le ż y n ajp raw d op od ob n iej p rzy p isa ć w p ły w dodatni p ic ia w ó d
a w k ła d a ją cy od p o w ied zia ln o ść za stan z d ro w o tn y d ziew
a lk a lic zn y c h p rz y chorobach p rzem ian y m ateryi a w s z c z e g ó l
cząt na w ła ś c ic ie li d o m ó w
n o ś c i w s k a z ie m o cza n o w ej. W o d a k roścień sk a n ie ustępuje
p o d tym w zg lę d e m innym w od om , a w sk u tek sw ej za w a r
czeństw a za strzeżo n o a to li p ra w o w y k o n y w a n ia n iesp od zie
w an ych r e w iz y i i oględ zin , ja k o te ż zam yk an ia dom ów
to ś c i c h lo rk u sodu m o że b y ć r ó w n ie ż podaw aną,
w razie, je ś li k ilk a
(p a trz w y ż e j). T o w y łu g o w a n ie ustroju
p od n o szą
w szy
ja k to
chorem i.
K i s c h p o d n osi, o s o b n ik o m o podu padłem o d ży w ien iu .
Z b ie ra ją c
w k r ó tk o ś c i
s tw ie rd zo n e
w n aszych d o
N ow a
pu blicznych. W ła d z y
d ziew czą t
re fo rm a
ró w n o c ze ś n ie
Nicotery
p o d n a d zó r d ziew częta , k tó re
bezpie
znalezion o
z r. 1891
upraw iają
sw ó j
poddaje
„za ro b ek
p od a
w lo k a la ch n ierzą d u ", za ja k ie uważane są nie ty lk o do
w an ia s z c z a w a lk a lic zn o s ło n y ch (w n a szych d o ś w ia d c ze
m y pu bliczn e, a le i m ieszkan ie każd ej p rostytu tk i. O b ow ią
ś w ia d czen ia ch w y n ik i, w id zim y ,
ż e pod w p ły w e m
n iach w o d y k r o ś c ie ń s k ie j) z w ię k s z a
się ilo ś ć
n e g o m oczu , zm n iejsza k w a s o ta te g o ż m oczu ,
do o d d zia ły w a n ia za s a d o w e g o ,
a w r e s z c ie
ilo ś ć w y d z ie lo n y c h w m o czu s k ła d n ik ó w
w y d z ie la
n ie ra z
z w ię k s z a
aż
się
stałych. W y n i
zane są do poddaw ania
2 ra zy
w ty g o
w y b ra n ia
lekarzaj
s ię o g lęd zin o m
dniu, a le zo sta w io n a je s t im sw ob od a
w ed łu g s w e j w o li. P rzym u su szp ita ln ego n ie
m a,
le c zy ć
się m o że p ry w a tn ie p o d w aru n kiem n ie w y k o n y w a n ia p ro
k a ły b y stąd w skazania d o stosow a n ia w o d y k ro ś c ie ń s k ie j,
cederu. W ła d z y p rzy s łu g u je
ja k o
n iesp od ziew a n ych r e w iz y i sanitarnych i zam yk an ia domu
w o d y le c z n ic z e j,
a
m ia n o w ic ie
p o d a w a lib y śm y ją
w p rzy p a d k a c h , w k tó r y c h z a le ż y nam
ilo ś c i
d zie n n e j
m oczu ,
zm n iejszen iu
w k o ń c u w y łu g o w a n iu
z
p r o d u k tó w
m ateryi.
p rz e m ia n y
k r o ś c ie ń s k a s łu ż y ć
ustroju
ja k o
na
zw ię k s ze n iu
k w a s o ty
m oczu,
za le g a ją c y c h
w nim
W r e s z c ie
zn a k o m ity
m oże
w oda
n apój d y e te ty c zn y ,
je d y n ie
p ra w o
zarządzania
w ra z ie w y k r o c z e ń p r z e c iw tym postan ow ien iom .
N a jn o w s z y
n ow isk u , iż nie
o g lę d zin o m
regu lam in z r. 1901 s to i na tern sta
u znaje w p isy w a n ia na listę i poddaje
w s p o só b
w yżej
podan y
ty lk o
d ziew częta
w dom ach p u b liczn ych . G łó w n y n a cisk natom iast kładzie
d z ia ła ją c w p e w n y m stopn iu za p o b ie g a w c zo p r z y n aszym o b e
na u łatw ien ie
cn ym s p o s o b ie ż y w ie n ia się p rze w a żn ie m ięsem .
ta k szp ita ln e g o ja k am b u latoryjn ego, p r z e z b ezp ła tn y p o
w s zy s tk im
ch o rym
w e n e ry c z n y m leczen ia
b y t w szpitalu, k t ó r e g o k o s z ta p o n o s i państw o,
cza n ie
jtfadzîr Utfarclfi nad prostytucyą
Jan Papée.
w p rze w a żn e j
z a r o b k o w e u p raw ian ie nierządu
le c z n ic z y c h .
i dostar
W tym
le c z n ic z e —
celu
dispensarii
celtici — p o d k ieru n k iem s p e c y a lis tó w le k a rz y .
.
(Ciąg dalszy)
W S z w a jc a r y i
śro d k ó w
u tw o rzo n e są s p e c y a ln e za k ła d y
napisał
B r.
b ezp łatn ych
W H i s z p a n i i a m ia n o w ic ie
lic z b ie
k a n to n ó w
je s t za k a za n e
i p o d le g a
k a rz e , n a d z ó r nad p ro stytu cyą zaś zn iesio n o . W Z u ry ch u
w
M a d ry c ie
w yda
n y w r. 1877 regu lam in s tw o r z y ł s e k c y ę dla h ig ie n y p ro
sty tu cy i, ja k o o rg a n „u rzęd u z d ro w ia p u b lic z n e g o ".
cya
sk ła d a s ię z
1 s ze fa lek a rza , 8 in s p e k to r ó w
Sekle k a r
k o n tr o la b y ła w y k o n y w a n ą do r. 1872, a d o m y p u b liczn e
s k ic h p o sia d a ją cych ty tu ł p r o fe s o r ó w , z u rzę d n ik ó w admi
to le r o w a n o .
n is tra c y jn y c h i ajen tów . W p isa n ie na lis tę je s t t y lk o do-
W
r. 1873
je
zn iesion o,
ja k k o lw ie k
tak
b r o w o ln e ; p o stw ierd zen iu stanu z d r o w ia o trz y m u je p r o
stytutka
gania
187
LW OW SKI TYGODNIK LEKARSKI.
Nr. 16
„libretto sanitario“ i z o b o w ią z u je s ię d o p rze s trze
p rz e p is ó w
h ig ie n y
i p o rzą d k u p u b lic zn e g o . D o m y
tol-redcs), o b o k nich istn ie
sch a d zek (casas de ■
passo) \ p o z w o le n ia nà
ob yw atelsk ich i p oddan ie p o d n a d zó r
K o n tro la sanitarna o p ie r a s w o je p ra w n e
otw a rcie u d ziela s c k c y a i c z y n i w ła ś c ic ie li o d p o w ie d z ia l
p rzew idu je. W ten s p o s ó b w ła d z e
tu ją ; o p ró c z te g o
ty g o d n io w o ,
u iszczają d z ie w c z ę ta n a le źy to ś ć w e d łu g ta r y fy , a p o b ra n e
pieniądze
w p ły w a ją d o funduszu s e k c y i i słu żą
do opę
dzenia k o s ztó w .
Na W ę g r z e c h
ustawa u zn aje p o tr z e b ę regularni-
nowania p ro sty tu cy i, a m ia n o w ic ie
w
ust. z r. 1876 §. 91 : „p ro s ty tu c y a ,
o
z publiczną
zd ro w o tn o ścią ,
p o d le g a
m y śl
il e
A rt.
ma
X IV .
s ty c z n o ś ć
reg u lo w a n iu
p rzez
w ydan ie o so b n ych ro z p o rz ą d z e ń " i A r t. X I. ust z r. 1879
§. 81: „p ro s ty tu tk i nie p rz e s trz e g a ją c e
w ydanych
w ład ze p rz e p is ó w , kara n e będą a resztem do
p rz e z
1 m ie s ią c a ".
r a z ie
u za sa d n ie
n ie na p ie rw s z y m u stępie §. 361, k t ó r y p o lic y jn y n a d z ó r
nym i. Z a o g lę d z in y o d b y w a ją c e
s ię 2 r a z y
W
ż e być zn iżon ą d o je d n e g o d n ia ".
p u bliczn e są to le ro w a n e (ca<as
ją tz. d o m y
p o lic y jn y .
stw ierdzenia o k o lic z n o ś c i ła g o d z ą c y c h k a ra w ię z ie n ia m o
p o d sta w ę
do
p a r a g r a f ten
in te r p r e
z a p ro w a d z e n ia
k o n t r o li
10 o g ó l
nej p ru sk iej
u sta w y k r a jo w e j (Allg. L. S . Teü JI.
Titel 17), k t ó r y p o w ia d a : die notigen Anstalten sur E r haltung der ôffenüichen Ruhc, Sicherh'-it und Ordnung und
sur Abwendung der dem Publiko oder einselnen Mitgliedern
desselùen bevorsiehenden Gefahr su treffen, ist A m t der P o
l seiu (np. o rz e c z e n ie k r ó l. iz b y s ą d o w e j z 12 . g ru d n ia
nad prostytu tkam i upatrują o n e w b rzm ien iu
§.
1892). P r z e c iw k o
§. 361
takiem u
zro zu m ien iu
i w spom nianej p o w y ż s z e j
w
kieru n ku
u staw y,
w
p r z y m u s o w e g o
tak
ja k
s z c z e g ó ln o ś c i
w p is y w a n ia
za ś
na
lis tę
p rz e z w ła d zę p o lic y jn ą p o d n o s zą s ię w ą tp liw o ś c i z e s t r o
U p o rzą d k o w a n ie p ro s ty tu c y i je s t oddane w r ę c e p o licy i, a w ła d ze (k o m ita ty ) w e w ła sn ym za k re s ie w y d a ją
n y p ra w n ik ó w
ro zp o rzą d zen ia , k tó r e p o d le g a ją
(180) „ o stręczcn iu do n ie rzą d u "
za tw ierd zen iu
m in istra
spraw w ew n ętrzn y ch (A rt. X L . ust, z r. 1879 §. 5.).
m in isterstw o
w r. 1884.
D om y
k t ó r z y u w a ża ją p rzy m u s
w y k lu c z a
p a ra gra f
m ożn ość
skasarn izow an ia p r o s ty tu c y i c z y li is tn ie n ia d o m ó w
Budapeszt posiad a regu lam in d la d o m ó w p u b liczn ych ,
za tw ierd zo n y p r z e z
(S c h m ô 1 d e r),
w pisu i le c ze n ia ja k o p r z e c iw n e u sta w ie. D ru g i
pu
czn ych
( I i ordeüsystem). D o r o k u 1792 b y ły
siech , na m o c y o g ó ln e g o
p ra w a
one
tz.
p u b li
w P ru -
(A . L. M .)
k r a jo w e g o ,
k o n cesyo n o w a n e. S k u tk iem a g ita c y i p r z e c iw ic h istn ien iu ,
bliczn e są k o n cesy o n o w a n e.
ro z p o c z ę te j w r. 1829, z o s ta ły d e fin ity w n ie z n ie s io n e w r.
W A n g l i i u staw odaw stw o
ign o ru je
p rostytu cyę,
i ścigając
ją
i w ład za, ile m o żn o ści,
zo sta w ia ją c
o tyle,
o ile
je j
z a k łó c a
zu pełną
spokój
sw o b o d ę
i p o rzą d e k
1843.
G dy
jed n a k
ch orob y
w en eryczn e
d om ów
i ro zp o w s ze c h n ie n iu
s ię
k r y te j
pu bliczn y D o m y p u b liczn e istn ieją w zn aczn ej ilo ś c i, w ła
p rzed sta w ien ie
dza w k ra c za p r z e c iw ich w ła ś c ic ie lo m je d y n ie na s k a rg ę
w p ro w a d zo n o w r. 1851,
a w r. 1856
zn iesion o.
n ie
- dw óch w ła ś c ic ie li d om ów sąsiednich, w n iesien ie a to li s k a r
g i je s t
utrudnione
p rz e z
rozm a ite
d o d a tk o w e
w a ru n k i
w śró d
nadm iernie się r o z s z e r z y ły , c o p r z y p is y w a n o
To
n a c z e ln e g o
je d n a k
w odza
a rm ii
za m k n ię c iu
p ro s ty tu c y i,
w o js k ,
na
n a p ow rót
w B e r lin ie
p rz e s z k a d z a ło ,
je
znów
by
do
ro k u 1871, w k tó r y m §. 147 ust. p ru s k ie j p r z e s z e d ł ja k o
(zło że n ie w y s o k ie j k a u cy i itp .) K o n tro la prostytu tek o b o
§. 180 d o n o w e j k a rn ej u sta w y d la c a łe g o
w ią zy w a ła w A n g lii
m ie c k ie g o , w in n ych m iastach n ie m ie c k ic h n ie is tn ia ły
k o n c e s y o n o w a n e d o m y p u b lic z n e ; w D re ź n ie u tr z y m y
k ie
lic z b y
c za s o w o , o d
ch o ry ch
r. 1866— 1886.
w e n e ry c zn y c h
w ś ró d
W yso
a rm ii
(d o
316%0) s p o w o d o w a ły na m o c y u sta w y o za p o b ieg a n iu
ch orob om
w e n e ry c zn y m „contagiotts diseases prévention
Aclu, w p ro w a d ze n ie n adzoru san itarn ego w 14 m iastach
p o rto w y c h i g a rn iz o n o w y c h . N a d z ó r
a gita cyi T o w .
ten
pod
w p ły w e m
„Fédération britannique continentale et géné
ra'eu p ro w a d zo n ej w duchu a b o lic y o n is ty c zn y m , zo s ta ł zn ie
sion y c a łk o w ic ie w r. 1886.
W N ie m c ze c h
.
k o n tro la nad p ro s ty tu c y ą w z o r u
je się ró w n ie ż na sy stem ie fra n c u s k im ;
s p o só b
je j w y
k on yw an ia w ca łem państw ie je s t a to li b a rd zo n iejed n o lity .
W ustaw ie k a rn e j n ie m ie c k ie j
o d n o s zą
s ię
do
n ierząd u
dwa p a ra gra fy, a m ia n o w icie: §. 361, k t ó r y b r z m i:
„K a
rze aresztu podpadają k o b ie ty , p o d le g a ją c e n a d z o ro w i p o
licyjn em u z p o w o d u trudnienia
z a ro b k o w y , je ż e li
w y k ra c z a ją
s ię n ie rzą d e m ' w s p o s ó b
p r z e c iw
p rze p is o m
p o li
w a ły s ię o n e np. d o
w ła d zy . N ie m niej
trudniące s ię n ierząd em w s p o só b
r o w i tem u n ie p o d le g a ją c e ",
lub
te ż
zaro b k o w y,
— o ra z
§. 180,
k o b ie ty ,
a n a d zo
u ch w a lo n y
z a w y ra ź n e m
r. 1871
w ty m
n ie
z e z w o le n ie m
k ieru n k u
b ra k
je d n o lito ś c i w postępow an iu w ła d z y , m im o b o w iem , ż e
o rz e c z e n ie trybunału n a jw . z r. 1883 u w aża istn ien ie d o
m ó w p u b liczn ych n aw et z a z e z w o le n ie m w ła d z y
n ej, ja k o r z e c z k a ry g o d n ą , w w ie lu
w ię k s z y c h
p o lic y j
m iastach
za zg o d ą i w ie d zą te j ostatn iej o n e istn ieją , w H am b u rgu
n a w et o b o w ią zu je p o d tym w z g lę d e m
p rzym u s, g d y ż p r o
stytu tkom w o ln o m ieszk a ć ty lk o w ty c h u licach , g d z ie d o m y
pu bliczn e s ię znajdują. W r. 1871 za p a try w a n ia p r a w n ik ó w
n ie b y ło te ż jedn ostajn em c o d o tłó m a czen ia §. 180, z 16
b o w iem w y d z ia łó w praw a, za p y ta n y ch w ó w c z a s o p ra w n ą
d op u szczaln ość istn ien ia d o m ó w
p u b liczn y ch ,
9 o ś w ia d
c z y ło , ż e n ie zo sta je ona w s p rz e c z n o ś c i z o b o w ią zu ją c ą
ustaw ą k a m ą .
N ow ą
cyjn ym , w yd a n ym w tej m ie rz e w celu o c h ro n y z d ro w ia ,
p u b liczn ego p orzą d k u i p r z y z w o ito ś c i,
r. 1888
i po
p ań stw a
pod staw ę
p raw n ą
s tw o r z y ć chce p r o je k t u staw y
d la
k o n tr o li
p a ń s tw o w e j
p ro s ty tu c y i
o zw a lc za n iu
ch o ró b za k a źn ych z 30. c z e r w c a 1900. A m ia n o w ic ie p r o
je k t
ten
z a w ie ra
p o sta n o w ien ia
o
d o n o szen iu
w ła d z y
w n ow em brzm ieniu w
lo k u 1900 (lest Heime) „ k t o
z a w o d o w o lub d la w łasnej k o r z y ś c i, p rz e z u dzielan ie p o ś r e
p o lic y jn e j
dn ictw a a lb o d o s ta rc za n ie
i p o trz e b ie zastosow an ia u ty c h C oóo o d o s o b n ie n ia , n a d
sp osob n ości,
ułatw ia
n ierzą d ,
w s zy s tk ic h
p rzypadków
k iły ,
rzerzą czk i
i w rzo d u u o s ó b za ro b k o w em u n ie r z ą d o w i s ię od d ających
p o d leg a z p o w o d u stręczcn ia do nierządu, k a rz e w ię z ie n ia ,
zo ro w a n ia , i o b s e rw a c y i c h o ry c h lu b
jed n ak n ie p o n iże j je d n e g o m iesiąca; ró w n o c ze ś n ie m o ż e b y ć
d e jrza n y ch w sp o só b
o rz e c z o n ą k a ra pien iężn a o d 150— 6000 m arek, utrata p ra w
u sta w y o zw alczan iu ch orób
o k r e ś lo n y
te ż o c h o ro b ę
b liż e j
w §.
12.
po
i 14|*
188
Nr. 16
O b ok tego normują w ykonyw anie k o n tro li w N ie m
Na trzonach kości długich widujemy wyrośle kostne, wy
rośle zaś chrząstkowe wyrastają prawie wyłącznie w nąjbliższem
sąsiedztwie końców stawowych i to najczęściej w okolicy stawu
steryaln ych , nad k tórym i nieco dłużej zastanow ić się
kolanowego, zwłaszcza na kości udowej. Wyrastają one z chrzą
w a rto z e w zg lęd u na niedawny term in ich w ydania i dą
stki i śą pochodzenia płodowego; z początku składają się wy-;:
żn o ść d o nadania k on tro li charakteru czyn n ości lek a r- • łącznie z tkanki chrzęstnej i kostnieją dopiero później przez'
sk iej, zgod n ej z postępem w iedzy. T a k rozp orzą d zen ie
śródchrzęstną ossyfikacyę. Zwykle posiadają one na wolnej po-,;
wierzchni pokrywę chrząstkową, & bardzo często ponad nią ka-V
m in isteryaln e z maja 1898 zaw iera s z c z e g ó ły co do urządze
|
letkę
śluzową. Prawie zawsze leżą one obok stawu pozaloreb .*
nia m iejsca badania, zaopatrzenia g o w potrzebne środ k i,
kowo ; wyjątkowo tylko rozwijają się one w. samym stawie. Je
sposobu , tech n iki i dokładności badania. R o z p o rz ą d z e n ie .
den taki przypadek właśnie z wyroślą w górnym- zaułku stawu
z k w ie tn ia 1900 usuwa szablon w dotych czasow ej m e to kolanowego operował autor z bardzo dobrym wynikiem. Utru
d zie, w p ro w a d za ją c p o d zia ł prostytutek na k la s y , s to s o w
dnienia ruchów tego stawu po operacyi ustąpiły zupełnie. '
■
•
Buraczyński.
:
n ie d o ich w iek u , ok resu ch orob y i dłu gości czasu zaj m o
. S a ig o . o tętniakach urazowych w japońsko - rosyjskiej
ntow ania s ię proced erem , czyniąc częstość badania od tego
wojnie.
(Dent. Zedschr. f. Chir. T. 8 5 .). Autor miał
p od zia łu za w isłą ; rz e c z , k tó ra n iew ątpliw ie z p ra k tyk i i d o
sposobność widzieć
w
szpitalu w Osaka 56
tętniaków,
św ia d czen ia le k a rs k ie g o w y n ik a D alej zw raca uw agę na p o większych, naczyń.
Wnioski jego
są
następujące: Tę*
tniaki tworzą ‘się stosunkowo często po obrażeniach naczyń te-,
trzeb ę ś c is łe j k o n tr o li prostytutek, tak często p od p o z o
rem c h o ró b n ie w e n e ry c zn y c h o d niej się usuwających. N a .raźniejsze rm kulami karabinowemi, a bardzo rzadko po postrza
łach szrapnelami. Rozwijają się one zwykle w 2 do 5 tygodni
stęp n ie p o d a je w aru n k i, ja k ich w ym agać n a leży o d ubie
po zranieniu Krwawienia następowe zdarzają się rzadko nato
g a ją c y c h się o p osa d y le k a r z y p o lic y jn y c h , uw aża za w sk a miast często są wynaczynienia do tkanek sąsiednich przy trans
zane, z a ję c ie tak ich le k a r z y p o czą tk o w o p o d ok iem star-, porcie. Dlatego w czasie tegoż najważniejszą rzeczą jest unieru
chomienie. Naczynia nie mogą usunąć się przed nowoczesnemu
s z e g o le k a rz a p o lic y jn e g o , ustanawia d la pogłębien ia ich w ie
d z y k ù rsa uzupełniające, za le c a lek a rzo m dokładn e .zapo Skulami, najczęściej powstaje w naczyniach boczny otwór. Wyle-i
leżenie samoistne tętniaków zdarza się. bardzo rzadko. Ucisk palznanie s ię z p rze s zło ś c ią prostytu tk i w kierunku p rz e
•cem nigdy do tego nie doprowadzi ; może on tylko przyczynić
b y ty ch ch o ró b p łc io w y c h , o b s e rw a c y ę p rzeb iegu i le c z e 'się do wytworzenia się krążenia obocznego, ważnego dla późniejnia c h o ro b y ob ecn ej, p otrzeb n ą styczn o ść ich z lek a rza jszęj operacyi doszczętnej. Operacja ta, wykonana aseptycznie
m i o d d zia łó w szpitaln ych . W re s z c ie p o le c a . p oru czem e ipo- całkowitem wygojeniu,rany, postrzałowej zapewnia dobry wyjednem u z p o ś ró d le k a r z y k ie ro w n ic tw a tech n iczn o-le- jnik. Najlepszą metodą jest całkowite wvłuszezenie. Przy operacyi lepiej jest nie używać opaski Esmarcha, aby nie utrudniać
k a rs k ie j c z ę ś c i k o n tro li, zb ieran ie dośw iad czeń i p o p ie
.sobie .oryenlacyi. z wyjątkiem przypadków, w których grożą .nie
ranie w ła d z y radą w kieru nku uzupełniania k on tro li.
bezpieczne dla życia krwotoki.
/ nraesyński. .
F r i e d r i c h : O zabiegach operacyjnych w przypadku
P r z y to c z y łe m tu w k ró tk ie m streszczen iu n ajw ażn iej ;
ostrego postępującego zakaźnego zapalenia mózgu. (encepiialitis)
sze m om enta ro zp o rzą d ze ń dlatego, ż e są on e n iew ątp li
( Deut. Zeitschr. f , Chir. T. 85.). U chorego z raną kłutą
w ie sk u tkiem żądań w y ra żo n y c h w odnośnej najn ow
czaszki
nieco ku przodowi od
zwojów
ruchowych
wy
szej literatu rze n iem ieck iej, a b y k o n tro li nad p rostytu t ; stąpiły dopiero po kilku
godzinach po urazie objawy po
kam i o d e b ra ć ch arakter w y łą c zn e j czyn n ości k a rn o -p o lirażenia lewej połowy ciała (prawdopodobnie skutkiem prze-,
siąknięcia krwią dotyczących ośrodków, poczem dopiero po.
c y in ej. Jestto z w r o t n ie w ą tp liw ie k o rzy s tn y , a p otrzeb ę
2 dniach wystąpiły apalya i utrata przytomności. IV 65 godzin,
je g o o d czu w a k a żd y le k a rz , k tó r y w m etodzie n ie chce
!po urazie autor wykonał trepanacyę, nie znalazł ani zapaleoiń
w id zie ć szablonu i sp ełn ien ia je d y n ie zasady „ut aliqnid
! opon ani większego krwiaka, jedynie ognisko rozmiękłej substanfieri“.
(C. d. n ).
cyi mózgowej, które wypróżniono. Zaraz po operacyi przytomność
wróciła i choty wyzdrowiał. Był to więc rzadki przypadek cho.roby nazwanej w tytule, której ani nie towarzyszyło zapalenie
: opon mózgowych, ani też rozmiękłe ognisko nie. zdążyło zropieć.
Wystąpienie tak późne objawów mózgowych tłumaczy sobie autor
tern że tak długo potrzebowały drobnoustroje, które dostały
się do mózgu w czasie urazu do wywołania zakażenia.
Chirurgia.
Bwacsyński.
Me y e r .
Przyczynek do poznania podłużnych złamań
czech p rzep isy,
w ydane
w
drodze • rozporządzeń
m ini
J
Przegląd piśmiennictwa.
A r m k n e c h t . Wynik chirurgicznego leczenia raka warg.
rzepki.
( Vaut. Zeitschr. f .
Ckir. T. 8 i. ). Autor leczył
7 przypadków tych
rzadkich złamań.
Złamania te by i Przyczynek do techniki doszczętnego wyłuszczanla gruczołów '
[chłonnych. ( Deutsche Zeitschr. f . Chir. T. 85.). W ostat
wają bezpośrednie
lub pośrednie, ostatnie zdaniem autora
23 przypadki raka
częściej. Powstają one najczęściej skutkiem upadku z po- nich Siatach operował H e i d e u h a i n
śliznięcia lub potknięcia się. Wtedy kolano zgina się a skurcz : wargi, a w 19 przypadkach wyłuszezał doszczętnie i gru
ope-'
mięśnia czlerogłowego uda (zwłaszcza m. vastvs lateralis i me- czoły limfatyczne obwodowe. Z tych ostatnich — 18
dialis, które działają w kierunkach przeciwnych) rozrywa rzepkę Irowanych było wolnych od nawrotów po 3 latach (zatem 94 °/0
opartą o swą powierzchnię stawową podłużnie. W chwili złama [wyleczeń). Gruczoły wyjmowano zawsze z cięcia poprowadzonego..
nia chory odczuwa trzask i ból, następujące zaburzenie . .czyn •od wyrostka sutkowego łukowato pod szczękę dolną, nie docho- ności jest zawsze mniejsze, niż po złamaniu poprzecżnęm, mia ; dzącego na 2 cm. do środka podbródka. W połowie tego cięcia
nowicie zginanie i prostowanie w kolanie jest możliwe. Nadto i rozpoczynało się cięcie drugie, które łukowato wyginało się ku
stwierdzamy krwoLok i obrzęk stawu. Często zdarza się złama-. i dołowi i przebiegało wzdłuż ' przedniego brzegu mięśnia mostkonie powtórne, bo złamanie goi się prędko, chory zaczyna chodzić • ! sutkowego aż do jego przyczepu na mostku. Gruczoły zawszei
a przy najmniejszem naprężeniu odłamki rozchodzą się znowu.'.' I wyjmowano obustronnie. Gdy wyjmuje się gruczoły nad obojRozpoznanie najłatwiejsze na podstawie dobrego rentgenogramu. j czykiem, to drugie cięcie nie kończy się nad mostkiem, ale zaJuż pó 4 do 6 tygodniach może nastąpić dobry zrost. Leczenie jest. 1 giną się na zewnątrz ponad obojczykiem z przecięciem mięśnia,
Buraczyński.
o wiele prostszo niż w złamaniach poprzecznych. Wystarczy i mestko sulko-obojczykowego.
unieruchomienie kolana wyprostowanego. Wcześnie jednak trzeba |
P a y r i M a r t i n a . O prawdziwych bocznych wolach dozacząć miesienie stawu i mięśni.
Bwraczyńshi.
| datkowyćh. (Deui. Zeitschr. f .
Chir. T. 85.). DodatR i <i d i n g c r. Przyczynek do umiejscowienia w yrośli ko ' kowe wola mogą wychodzić ze średniego zawiązku gruczo
g„yfeowe) pozamostkowe),
lub
stnych w stawie kolanowym. (Dent. Zeitschr. f. Chir. T . 86.) | łu larczykowego (językowe,
Nr. 16.
LW O W SK I TYG O D NIK LEKARSKI.
też z bocznych zawiązków, a to mogą być : tylno (pozaprzełykowe),
boczne i wśród dróg oddechowych.
Z Bocznych operowano d o
tąd 21 przypadków (3 au ora . Mogą one znajdować się między
tchawicą a mięśniem czworobocznym. Przy. połykaniu nie poru
szają się wcale Odznaczają się tera, że są bardzo obficie unaczynione gałązkami odchodzącemi od tętnic tarczykowych
Tem
różnią się one już makroskopowo od powiększonych gruczołów
limfalycznych, za które je prawie zaw sze przed operacyą u wa
żano: Rozpoznanie jest bardzo trudne. Bardzo często . spostrze
gano, że guzy te u kobiet nabrzmiewają w. czasie miesiączkowa
nia a osiągnięte wówczas' rozmiary następnie zachowują. R ozp o
znanie zaś tych guzów przed operacyą jest ważne; bo tylko
wtedy uniknąć zdołamy niespodzianek (np. znacznego krwotoku).
• Tamowanie krwotoku jest najważmejszyra aktem operacyi, którą
należy zalecać zawsze, bo wola te czasem zmieniają się w zło
śliwe (w jednym przypadku autora). Zawszę jednak należy się
przekonać w czasie operacyi o stanie gruczołu tarczy kowego.
Gdy znajdziemy go zanikłym lub stwierdzimy zw ykły brak jego,
operaeyę należy przerwać lub, o ile nieprawidłowe umiejscowie
nie wola sprawia pewne dolegliwości, m ożem y go za radą W ó l
. f l e v ’ a przemieścić w odpowiednią okolicę.
_ Buraczyńshi.
•
M a r t e n a W sprawie uchyłków przełyku
ÇDeut. Z&itschr.f. Chir. T. 85.). W przypadku autora uchyłek znajdował się
między 4 a 8. kręgiem piersiowym u chorego 63-letniego ; można go
było dokładnie stwierdzić tak sondowaniem jak rentgenogramera.
Objawy zaczęły się już w 21. roku życia, jednak chory dzięki
stosownej dyecie i odpowiedniemu zachowaniu 1się nie miał nigdy
znaczniejszych dolegliwości i zawsze w ażył ponad 200 funtów.
Na operaeyę się nie zgodził.
Buraczyńshi.
•
S c h u i t z e . Przyczynek do poznania w rodzonej przepu
kliny pępkowej. (Deut. Zeitschr. f .
Chir. 'T . • 85.). N ie
.-jest
to
przepuklina we wtaściwem
znaczeniu;
jest
to
właściwie, wada wrodzona \ectopia viscerum). W pewnym okre. sie życia płodowego pęwna 'część kanału pokarmowego znajduje
się poza obrębem jamy brzusznej w części początkowej sznura
pępowinowego. Z nieznanych przyczyn część jelit nie chowa się,
jak to zwykle b y wa , w 3-cim miesiącu życiu płodu, do jam y
.■otrzewnowej, ale pozostaje i nadal w sznurze i dziecko rodzi się
z laką . wadą .wrodzoną. W jednym przypadku wykonał autor
operaeyę radykalną tej przepukliny już drugiego dnia po uro
dzeniu się dziecka. W drugim przypadku, który powikłany był
otwarciem przewodu pępkowo-krezkowego ( ductus omphalomesentericus), z którego wydobywała się smółka, i znacznęrn zw ęże
niem części jelita tuż poniżej wyjścia owego przewodu, autor zmu. szony. był dod. ć do operacyi radykalnej i wycięcie części jeiita
zwężonej i zeszyć końce jelita ze sobą. Operaeyę wykonał trze
ciego, dnia po urodzeniu się dziecka. W yniki były w obu razach
pomyślne. Autor operował w narkozie chloroformowej f zaleca
gorąco wykonywanie tych operacyi jak najwcześniej; '
•
. Buraczyńshi.
. T h e l e m a n n . o dodatkowej trzustce w ścianie żołądka-
(Deut. Zeitschr. f . Chir. T. 86.) Odkryto ją przypadkowo przy
operacyi kamienia żółciowego. Dochodziła ona wielkości orzecha
włoskiego i robiła wrażenie nowotworu, a dopiero mikroskopowe
badanie wykryło typową budowę trzustki. Co do powstania tego
przemieszczenia autor wskazuje na badanie H e l l y ’ e g o , który
■ wykazał, że w bardzo wczesnym • płodowym okresie zawiązki
żołądka i trzustki leżą tuż obok siebie; przy oddzielaniu się za
tem obu tych narządów mogą cząstki trzustki pozostać- w ścia
nie żołądka. Wyłuszczaó takiej trzustki. nie ma- potrzeby. N ie
którzy autorowie jednak zwracają uwagę, że z tych części
trzustki może rozwinąć się rak. Autor lej kwestyi nie rozstrzyga.
Buraczyńshi.
N i e d e r s t e i n . Zaburzenia krążenia w zakresie naczyń
krezkowych. Studyum eksperymentalne. ( Deut. Zeitschr. f.C hir.
T. 85.). Nawiązując do przypadku ostrej niedrożności jelit, ope• rowanej przez S p r e n g 1 a , wywołanej zaczopowaniem naczyń
krezkowych, autor wykonał w tym kierunku cały szereg do
świadczeń na psach. Z wyników jego wyjmujemy eo najważniej
sze : Podwiązanie głównego pnia tętnicy krezkowej górnej w y
wołuje typowy krwawy zator (infarkt) ściany jelita. Gdy dołączy
się do tego' zamknięcie odpowiedniej żyły, powstanie krwawa
martwica. Krwawy zator powstaje jednak w większym stopniu
189
także po podwiązaniu samej żyły krezkowej głównej. Zator
bezkrwawy (anemiczny) powstaje przez podwiązanie głównego
pnia tętniczego'z nastrzyknięciem części jego obwodowej para
finą dla wykluczenia połączeń obocznych). Martwica w reszcie
bezkrwawa powstaje przez nastrzykanie głównego pnia tętniczego
parafiną i równoczesne zupełne zaczopowanie odpow iednich
naczyń żylnych. Klinicznie występują przy krwawym za torze
i martwicy na pierwszy.plan znaczne krwotoki (w ięk sze p rzy
zaczopowaniu żyły krezkowej) i ileus. W przypadkach zaś z a
toru i martwicy bezkrwawej wystąpi ileus bez w idocznych k rw o
toków. Dla krążenia jelitowego mają w ielkie znaczenie naczynia
w samych ścianach jelit. Oddzielenie krezki od je lita tuż p rzy
njem na przestrzeni do 5 cm. znosiły jelita bez szwanku. D o
piero oddzielenie krezki na przestrzeni 10 do 15 cm ., w y w o ły
wało krwawą martwicę jelita. Podobne zmiany w jelitach lu d z
kich obserwował autor przy sekcyacb, a w ięc zator k rw a w y
i bezkrwawy i bezkrwawą martwicę Krwawej m artwicy dotąd nie
widział, sądzi jednak, że i ona istnieć musi. W koń cow ych
uwagach S p r e n g e 1 podkreśla znaczenie tych doświadczeń d la
patologii człowieka i zwraca uwagę, że zawsze w przypadkach
takiej niedrożności jelit należy dokładnie zbadać naczynia. P ra k
tycznie nie ma to o tyle większego znaczenia, że przypadki
takie są bardzo rzadkie a i tak m y jesteśm y w obec -nich b e z
silni z . powodu, że zawsze prawie zm iany rozciągają się na
Buraczyńshi.
bardzo rozległe przestrzenie.
Jfftdycyna sądowa.
•
Klarę.
O otruciu benzyną. (A.erztl. Sachverst.
Ztg.
1907. Nr. 5.' i 6.). Chociaż benzyna do celów zb rod n iczych
i samobójczych nigdy prawie nie jest używaną, to jednak zd a
rzają się dość częste przypadkowe wypadki otrucia tym środkiem ,
a obawiać się należy, że z powodu wielkiego obecnie zastoso
wania benzyny w przemyśle, wypadki te jeszcze będą częstsze.
Benzynę uzyskujemy jako produkt uboczny przy destytacyi
nafty, a składa się ona głównie ż węglowodorów h e x a n u
(CtfH u) i heptanu (C 7H16). Dotychczas w literaturze nie d o ś ć
ściśle odróżniano ją od b e n z o l u (C 6HG) a -przyczyniła się do
tego głównie ta okoliczność, że w języku francuskim i w ęglow ódór o składzie chemicznym C^Hg, ma nazwę „Benzine11. M u
simy też rozróżnić między czystym destylatem benzinum, petro lei, lekiem objętym farmakopeą, a zw ykłą benzyną używaną tak
w domowem gospodarstwie ja k i w wielkim przemyśle, która zw yk le
zanieczyszczona jest-benzolem i innymi węglowodorami. D otychczas
lekceważono trujące działanie benzyny, chociaż znane śą w lite
raturze wypadki zatrać śmiertelnych parami benzyną, a opi
sywano leż ciężkie schorzenia nerwowe w następstwie chronicz
nego używania tego środka, jako narcotiaum. Zatracie parami
benzyny przedstawia klinicznie bardzo ciężki stan schorzenia,
na który składają się brak przytomności, zwolnienie akcyi serca
i oddychania, sinica, duszność, klbniczne i toniczne kurcze,
à nawet porażenia. Podobny też klinicznie obraz, dają otrucia
benzyną przyjętą per os. I tu na pierwszy plan występują objaw y
ze strony centralnego systemu nerwowego, zaburzenia w akcyi
serca i oddychania, a obraz ten uzupełniają objawy zadrażnienia
przewodu pokarmowego, jako to: bole w okolicy żołądka, w y
mioty, biegunka. Co do wielkości trującej dawki, podania są
niejednolite. U dzieci jeden łyk benzyny wywołać m oże stan
bardzo groźny a nawet śmierć, w przypadku C h e ł c h o w s k i e g o utrzymano przy życiu mężczyznę w sile wieku, który za żył
8 0 gr. benzyny, 20-letniazaś dziewczyna, która wypiła w zam iarze
samobójczym 30 gir. benzyny, zmarła mimo gorliwej opieki lekar
skiej w 50 godzin po zamachu. Obraz sekcyjny otrutych ben
zyną nie jest typowym. W przeważnej liczbie przypadków za u
ważono woń benzyny w treści żołądkowej, wyriaczynionki na
błonach • surowiczych, zapalenie dróg oddechowych i' przewodu
pokarmowego. R a e i n e widział jasno czerwone plamy pośm iert
ne, krew ciemno wiśniową płynną, i wybitną enferitis follicu lla ris. W jednym z przypadków sekeyonowanyeh przez autora,
zauważył on w dolnych płatach obu płuc ograniczone zaczer
wienia. Badanie drobnowidowe wykazało, że rozchodziło się tu
o wynaczynienia krwi do tkanki płucnej. Ponieważ podobny
obraz znaleźli także R o t h - i R a c i n e , przeprowadził autor
szereg doświadczeń na psach. Doświadczenia te doprowadziły go
do przekonania, że między otruciem benzyną a infarktami płuc-
190
nymi
(ewentualnie
silnem przekrwieniem) zachodzi ścisły
przyczynowy związek. Pary benzyny lub aspirowane drobne
cząsteczki płynu uszkadzają przybtonek pęcherzyków płucnych
i powodują wynaczynienie krwi. Analizując obraz kliniczny otru
tych, wnioskuje autor, że benzynę należy zaliczyć do trucizn
mózgowo-rdzeniowych o działaniu narkotycznem (podobnie jak
eter, chloroform) a jako przyczynę śmierci uważa uduszenie
z powodu porażenia ośrodka oddychania. Chcąc wyjaśnić obserwacyę R a c i n e ’ a , który zauważył jasno czerwone plamy
pośmiertne, przeprowadził autor cały szereg doświadczeń, tak
w próbówkach jak i tw vivo na królikach, aby roztrzygnąć py
tanie, czy benzyna działa hemolitycznie ? Badania dały rezultat
ujemny, a spostrzeżenia R a c i n e ’ a tłumaczy autor przypadko
wą domieszką do benzyny (może benzolu?). Co do wspomina
nych gastro - enteńtis, doświadczenia pouczyły autora, że nie
w każdym przypadku otrucia benzyną je znajdziemy, i należy
je uważać jako objaw drugorzędny, przypadkowy. Donioślejsze
znaczenie przypisuje autor działaniu benzyny na nerki. Klinicz
nie zauważymy prawie z reguły białkomocz a na stole sekcyj
nym możemy się spotkać ze zwyrodnieniem miąższu nerkowego.
Jako lek może znaleźć zastosowanie benzinum petrolei w ilości
0 1 — 1*0 pro dosi przeciw nadmiernej fermentacyi w żołądku,
w większych dawka',h przeciw trichinozie, przeciw kokluszowi
(działanie narkotyku), oraz zewnętrznie przeciw świerzbowi. Zenętrznie stosowana skóry nie zadrażnia — na błony śluzowe
działa drażniąco.
Jasieński.
Reet z. Altes und Neues Uber Kohlenoxydverglftung.
(Inaugural-Dissert.
Berlin 1906. str. 40.).
Na
początku
swej pracy, przedstawia autor w historycznym zarysie rozwój
zapatrywań na istotę i doniosłość zatrucia tlenkiem węgla. Rozpoczy
nając od czasów F o r t u n a t a F i d é l i s a , którypierw szy przy
znał czadowi węglowemu trujące własności aż do K 1 a u d y us z a B e r n a r d a , który pierwszy zauważył żywo czerwone za
barwienie krwi u otrutych czadem, zaznajamia nas autor
z mnóstwem sprzecznych poglądów na tą sprawę, a warto z nich
przypomnieć jedno przynajmniej, mało może znane curiosum, że
z początkiem XIX. wieku jeszcze usiłowano przez wdechiwanie
czadu węglowego leczyć gruźlicę i migrenę. Dalsze, naukowe
badania nad zatruciem tlenkiem węgla i zachowaniem się CO
we krwi zainaugurował H o p p e - S e y l e r , on bowiem nauczył
nas próby widmowej i próby z ługiem sodowym. Autor pokrótce
tylko zaznajamia nas z usiłowaniami innych badaczy, kt*ry
wobec niedokładności p oby widmowej (niżej SO°/0COHb próba
widmowa daje rezultat ujemny), dążyli do uzyskania czulszej
reakcyi, — i przechodzi do omówienia próby W a c h h o l z a S i e r a d z k i e g o . Próba ta polega, jak wiadomo, na tej zasa
dzie, że methemoglobina nie tworzy z CO związku chemicznego,
a tylko mechaniczny. Jeśli więc krew, w której znajduje się
COHb. rozcieńczymy i podzielimy na dwie równe części a na
stępnie przez dodanie równej ilości żelazosinku potasowego do
obu części zamienimy hemoglobinę w methemoglobinę, to
z jednej części krwi przez wstrząsanie będziemy mogli wydalić
mechanicznie domieszany CO, podczas gdy pozostanie
on
w drugiej części niewstrząsanej Następnie przez dodanie równej
ilości siarczku amonowego do obu części zredukujemy Mlhb.
w Hb. W probówco niewstrząsanej Hb. połączy się natychmiast
z pozostałym tamże CO na COHb, a w próbówce wstrząsanej
uzykana Hb pozostanie niezwiązaną, gdyż przez dokładne wstrzą
sanie wypędziliśmy całą zawartość CO. Przez dodanie do obu
części równej ilości 10°/0 rozczynu kw. garbnikowego, otrzyma
my w obu próbówkach osad, który w próbówce niewstrząsanej
będzie wskutek COHb żywo czerwono zabarwiony, a w pró
bówce wstrząsanej wskutek Hb eiemno-szaro-brunatno zabarwio
ny. Próbę tę uważa autor za jedyną ze wszystkich dotychczas
ogłoszonych, która tak pod względem czułości jak i ścisłości
stoi na wysokości wymagań współczesnej nauki. P u p p e ,
S t r a s s m a n , S c h u l z , R o s s i , powitali ją z wielkiem uzna
niem, a spotkała się ona z zarzutami jedynie R e u t e r a
i R i c h t e r a . Zarzuty te odparł już W a c h h o l z , zbija je
także autoi*, zdając sprawę ze swoich licznych klasycznie prze
prowadzonych doświadczeń nad sprawnością próby W a c h h o 1z a - S i e r a d z k i e g o . Próbą tą polrafił on wykazać zawartość
COHb nawet we krwi pochodzącej z sekcyi zaczadzonych, w y
konanych przed dwoma i trzema laty, przechowywanej niestarannie,
Nr. 16.
w żle zamkniętych flaszkach. Dla uproszczenia próby, proponuje
autor, aby nie rozlewać krwi osobno do każdej próbówki, i osobno
Każdą ilość rozcieńczać wodą i traktować żelazosinkiem — ale
zrobić to wszystko w jednej próbówce w podwójnej ilości, a na
stępnie podzielić na dwie równe części Pracę swą kończy autor
twierdzeniem, że próba W a c h h o l z a - S i e r a d z k i e g o za
przecza słowom B r o u a r d e l ’ a, który w r. 1896 uskarżał się,
że praktyczny lekarz niema łatwej i pewnej próby do wykazania
COHb.
Jasieiiski.
jYicdycytia doświadczalna.
_
P o s n e r . Reakcya B a r b e r i o’a na spermą. (Zeitschrift
f . Urologie T. 1 Z. 1 ) Reakcya Barberio’a powstaje przy dzia
łaniu kwasu pikrynowego na spermę. Powstają wówczas drobne
kryształy barwy żółtawej. Kryształy te otrzymano i przy azoospermii, po zetknięciu się odczynnika E s s b a c h a
z wydzie
liną sterczu. Natomiast odczyn ten nie występuje z płynom wy
dobytym ze spermatokele pomimo, iż płyn ten zawierał obficie
plemniki. Podobnie zawiodła reakcya z płynem uzyskanym
przez punkoyę jądra. Powstanie reakcyi chemicznie nie jest wytłómaczonem
P. nadmienia tylko, iż spermina Poehla daje ją
w stopniu bardzo wyraźnym. Reakcya ta nie jest charakterysty
czną dla spermy ludzkiej, gdyż otrzymano ją i ze spermy zwie
rzęcej. Reakcya ta co do wartości stoi na równi z reakcyą F 1 o
r e n c e ’ a (krystaliczne połączenie jodu powstałe przez działanie
tegoż na spermę) Dla praktycznego urologa może próba ta postu
żyć, gdy chodzi o szybkie wykonanie wydzieliny
Stroka.
.
Ca r l s o n . O różnem zachowaniu się organicznych 1 nie*
organicznych połączeń arsenu wzglądem odczynników oraz o Ich
wykazywaniu i oznaczaniu w moczu po wprowadzeniu do ustroju.
( Zeitschr. / . phys. Chemie T. 49. str. 410.) Autor podaje nowy
bardzo dobry sposób oznaczania arszeniku, polegający na odtlenieniu soli arsenowych za pomocą elektrolizy i wykrywaniu
obecności AsH, za pomocą papierków nasyconych 1 :1 rozczy nem azotanu srebra. Metoda ta zdaniem autora pewna i czuła
pozwoliła mu wykrywać bardzo małe ilości arsenu w moczu
i doprowadziła do wniosku, że związki kakodylowe, nie roz
kładają się w ustroju na jakiekolwiek jony arsenowe. Po zastrzykiwaniu lub zażyciu arsykodylu nie ma wcale arsenowych
związków w moczu, tylko kakodylowe. Dopiero rozłożenie ich
za pomocą topienia z sodą daje możność wykrycia arsenu.
Moraczewski.
Wohlgemuth.
Badania nad trzustką ludzką. (Beri
klin. Woch. 1907. Nr. 2.). Korzystając z przetoki jelitowej
chorego, autor badał ilość soku przy rozmaitych rodzajach żyw
ności. Przy karmieniu węglowodanami soku jest bardzo dużo,
ale o bardzo matem stężeniu np. 76 cm* soku z zawartością 6.3
trypsyny, 4.8 diastazy 226.0, steapsyny (w jednostkach przez
autora wybranych). Po białku ilość soku wynosiła 66 cm 3 z za
wartością 10.8 trypsyny, 6.2 diastazy, 629.0 steapsyny. W re
szcie po tłuszczach ilość była bardzo niewielka, ale zalo naj
większe stężenie, bo 35 cm* soku zawierało 14.9 trypsyny, 10.8
diastazy, 954.8 steapsyny. Jeżeli obliczymy bezzwględne ilości,
to wyniknie dla soku po węglowodanach: 6.3 X 75 = 397.5
tryps., 4*8
76 = 360.0 diast., 225 X 75 =
16876.0
steaps. Dla soku po białku: 10*8 X 66 =
712.8 tryps.,
6.2 X 66 = 409.2 diast., 629 X 6 i =
34974.0 steaps.
Dla soku po tłuszczach: 14*9 X
36 = » 621.5 tryps.,
10.8 X 35=*378.0 diast. 954.8 X 35 = 33418.0steapsyny.
Z zestawienia tego wynika, że najbardzi j wydziela trzustka po
mięsie, najmniej po węglowodanach. Autor przypomina twierdze
nie P a w ł o w a , według którego trzustka miałaby się jakoby
przystosowywać do rodzaju pożywienia i wydzielać po węglowo
danach najwięcej diastazy, a najwięcej steapsyny po tłuszczach.
Źe tak nie jest, świadczy powyższe zestawienie.
Moraczewski
Sprawozdanie c. i(. ]{ady Zdrowia o stosoaHach zdro
wotnych w Galicyi w roKu 1903. lwów, 1906 str- 176
omówił
P ro f. Dr. P a w e ł K ućera.
(Oiąg dalszy.)
Odra,
na którą według wykazów lekarzy chorowało
25.356 osób, i na którą umarło według wykazów parafialnych
2895 osób, oszczędziła tylko 7 powistów.
Nr. 16
191
Na d u r w y s y p k o w y chorowało w r. 1903 według
taj wchodzić — prawdziwego obrazu o rozszerzeniu kiły w kraju
wykazów lekarzy powiatowych 3.823 osób, z których umarło
ona nie daje. Jeden z najcenniejszych punktów sprawozdania
408 ( = 10.69% ), wykazy parafialne zaś podają 421 zmarłych.
stanowi rozdział o z w a l c z a n i u e n d e m i c z n e j k i t y (str.
(Zarzuty co do sprawdzania duru wysypkowego odnoszące się
143.) w powiecie kosowskim i nadwórniańskim przez delego
do lekarzy powiatowych przytoczono już w yżej1. Choroba ta
wanie do lego celu 9 lekarzy. Z 3045 osób leczonych w tych
grasowała we wschodniej części kraju, wolnych od duru wys.
powiatach w przeciągu 2 lat wyleczono 72.2%. 1 chociaż
było w r. 1908 18 powiatów położonych (z wyjątkiem Kosowa,
ujemną stroną statystyki urzędowej jest t^Laj okoliczność, że
Zbaraża i Żółkwi) w zachodniej części, a w 9 powiatach za
każdy nawrót objawów uważany bywa za nowe zachorowanie,
chodnich (Biała, Borszczów, Chrzanów, Jasło, Kraków, Lisko,
to przecież liczby powyższe są ilustracyą tego, co można zrobić
Nowy Sącz, Pilzno i Strzyżów i nic pojawił się dur wysypkowy
przy dobrych chęciach nawet w obecnych warunkach kulturalnych
w trzech ostatnich latach (do r. 1903). (W niektórych z tych
ludu wiejskiego. Ile zaś jest do zrobienia, wskazuje s t a t ypowiatów jednak pojawił' się dur wysypkowy w ostatnich latach
styka śmierci
z powodu
chorób
zakaźnych
ponownie ;
daleko zatem jeszcze Austryi w szczególności zaś
w o g ó l n o ś c i , na które umarło w 1903 r. 38.276 osób c'.yli
Galicyi do tego, aby podobnie jak w Niemczech można zaliczać
19*4% wszystkich zmarłych (sprawozdanie mówi „ t y l k o 38.376
dur wysypkowy do zaraz exotycznych!)
osób", gdyż w -O itatnich 30 latach tylko lata 19J0 i 1901
D u r u b r z u s z n e g o było według wykazów lekarzy po
były pomyślniejsze niż rok 1903 >. A eho-oby zakaźne to prze
wiatowych
10.128
przypadków, z których umarło 1139
cież pierwszy fort do zdobycia dla higieny !
( = 11.24'Yo, nie 11.36%, jak obliczono w sprawozdaniu); wy
Z innych chorób godnym zastanowienia byłby n. p. fakt,
kazy pararaflalne podają 2686 -maiłych. W 10 powiatach dotże na n o w o t w o r y z ł o śl i w e umirto o 103 osób więcej, niż
knięlcmi było przeszło 20 gmin (husiatyński 28, łańcucki 25,
w r. 1902 (ogółem 2289 osób). Lecz różnica tutaj — jeżeli
lwowski i kosowski po 24 itd.). Chorych najwięcej wykazano
istnieje i procentowo — bardzo dobrze może być pozorną
w powiecie borszczowskim, gdzie w niektórych miejscowościach
i może zależeć od braków samoj statystyki lub może być po
dur brzuszny jest endemicznym (n. p. w jednej wsi Olchowice
prostu wynikiem lepszego rozpoznawania.
wykazano w 1903 r. 97 przypadków, z których 17 ( = 18.6'/o)
Ilość s a m o b ó j s t w zwiększyła się w porównaniu z r.
umarło). Jako przyczynę sprawozdanie podnosi brak dobrej wody
1902 o 28 (na ogólną liczbę 360), ilość z a b ó j s t w i m o r
do picia („ludność nawet chętniej czerpie wodę z rzek i poto
d e r s t w zmiejszyła się o 22 (na ogólną liczbę 152), są to jed
ków “ ) i brak wychodków.
nak cyfry tylko bezwzględne.
Znaczne różnice między wykazami lekarzy i wykazami pa
Żałuję, że ramy sprawozdania nie pozwalają na obszer
rafialnymi zachodzą co do c z e r w o n k i . Lekarze stwierdzili
niejsze wyciągi z działu III. “Publiczna ochrona zdrowia"
3079 przypadków, z których 577 ( = 18.7 J/0) umarło, według
w szczególności z rozdziału o a s a n a c y i
bardzo objekdrugiego źródła zaś umarło na czerwonkę 1Ü98 osób. Słu
tywnie przedstawionego i zawier-jąeego pełno ciekawych szcze
sznie jednak przypuszcza autor, że przypadków z pewnością
gółów. Tylko w 5 miastach (Lwów, Kraków, Bochnia, .Zale
było daleko więcej, niż podają lekarze, głównie z powodu c z ę szczyki, Żywiec) sprawozdanie mówi o w o d o c i ą g a c h , na
stych przypadków poronnych, uchylających się z pod ewidencyi
ogół przeważa skarga na niedostateczne urządzenia w zaopatry
urzędowej.
waniu miejscowości w wodę do picia,' często czyta się tu
Gdybyśmy jednak tak co do duru brzusznego jak i co do
0 wsiach czerpiących wodę z potoków. (w pow. bocheńskim,
czerwonki trzymali się tylko wykazów lekarzy urzędowych, to
pilzneńskim, ropczyckim i t. d.), wskutek czego nieraz wybu
i tak liczby 10.128 i 3079 chorych są bardzo duże i powinny
chają epidemie duru brzusznego (Romanówka w bobreckim),
one i u nas skłonić powołane czynniki do zastosowania profilak
często powtarza się zarzut złych studni, złego ocembrowania,
tyki opartej na nowoczesnych zdobyczach nauki, która daje
ba dowiadujemy się i o wsiach (Leszczana w pow. dobromilnam już dzisiaj rzeczywiście podstawę do zwalczania obu tych
skira), w których do r. 1903 nie było ani jedo-j studni! Z wielchorób. Oprócz czuwania nad urządzeniami sanitarnemi ogólnie
kiem zadowoleniem natom ast czyta się ustęp (sir. 60) :
ważn -mi. (zaopatrywanie w wodę, kontrola środków spożywczych,
. W powiecie gorlickim wybudowano 67 nowych studni, ws-zystwychodki i usuwanie nieczystości), nowoczesna profilaktyka
kie prywatne, gdyż ludność powiatu dba o dobrą wodą i naci
opiera się głównie na wczesnem rozpoznawaniu (n eraz poprostu
sku wywierać nie potrzeba".
.
i wyszukiwaniu) i odosobnianiu przypidków duru brzusznego
Daleko gorsze jednak stosunki istnieją pod względem u s u
względnie czerwonki, które stanowią źródła dla dalszej infekcyi,
w a n i a n i e c z y s t o ś c i . Na początku tego ro. . . : n stwier
choćby osobniki te były nawet pozornie lub w istocie zupełnie
dza sprawozdawca rażące braki co do bruków i sy.-. mu w yw o
zdrowe (t. zw. „ GacillentraegeiM). Czyby i w Galicyi nie można
żenia śmiecia i błota w miastach stołecznych, z których kurz
obrać tej dróg i ? Bakteryologiczne rozpoznawanie duru brzu
1 błoto „chociaż nawet -zgarnięte na kupki, rzadko wywożone
sznego względnie czerwonki jest stosunkowo prostem, i łatwo
przyczyniają się do wzrastającej chorobliwości i śmiertelności
można się w tym kierunku wykształcić, również i urządzeń
z chorób narządu oddechowego". Następnie zaś tnk przedstawia
wielkich i drogich nic wymaga, a kilka takich sił w kraju przy
obraz prowincyi : „W miastach i miasteczkach prowincyonaldzielonych po jodnomu do pomocy lekarzom powiatowym w oko
nycli prawdziwą klęską j :st niedostateczna ilość wychodków, bo
licach najwięcej dotkniętych mogłoby znakomicie przyczynić się jakkolwiek pod tym względem brak dokładnego obliczenia, lecz
do obniżenia chorobliwości i śmiertelności -z obu wspomnianych ! sądząc ze statystyki niektórych miast, można bez przesady
chorób,
twierdzić, że na ogół wziąwszy, t r z e c i a c z ę ś ć d o m ó w
„ C h o l e r y d z i e c i " wykazano 3019 przypadków śmier ; n i e t y l k o n i e m a w y c h o d k ó w , a l e n a w e t n i e ma
ci, liczba to jednak niepewna, jak widać choćby -z lego, że we j m i e j s c a s t o s o w n e g o na i ć h p o s t a w i e n i e . Stało się
Lwowie wykazano 28 przypadków, w Krakowie 206 a „n. p.
to wskutek drożyzny placów budowlanych i rupełnie zaniedba
w powiecie horoduńskim, w którym umiera 28 2 %
dzieci
nej policyi budowlanej", i dalej: „Tiudno zaprzeczyć, żu wła
w pierwszym roku życia, nie wykazano ani jednego przypadku
dze mają (rudne zadanie z ludnością mało zamiłowaną w po
śmierci z cholery dzieci". Z pewnością powodem jest tu między
rządku i czystości, ale tu nie wystarcza raz lab dwa razy do roku
innemi i sama nazwa, którą lepiej byłoby zamienić n i „ gastrowydać zarządzenie usuwania nieczystości, lecz potrzeba ciągłej
enteritis infantuma.
czujności ze strony władzy politycznej i wytrwałej pracy ze
strony władzy gminnej, aby miasta nasze stały się schludniejG o r ą c z k i p o ł o g o w e j wykazano 781 przypadków (le
szemi". tStr. 66).
karze podają 55), i choć sprawozdanie podnosi, że w porów
naniu z latami poprzedniemi liczba przypadków się zmniejsza,
W ustępie o z a r z ą d z e n i a c h s a n i t a r n y c h z p o
dodaje równocześnie, że tu z pewnością nie wykazano wszyst
w o d u p o w o d z i jest mowa o zarządzeniach z powodu wiel
kich przypadków, i to dzięki zabiegom akuszerek i babek, które
kiego wylewu Wisły, który w r, 1903 dotknął 824 gmin w 15
zawsze będą się starały jako przyczynę znaleść jakąś inną
powiatach, lecz „tylko w wyjątkowych razach klęska ta była
chorobę.
powodem chorób zakaźnych, a pod tym względem lekarze urzę
dowi ponieśli wielkie zasługi, kierując i nadzorując prace asa‘ W szczegóły statystyki k i t y opierającej się zresztą tylko na
nacyjne".
.
statystyce szpitalnej, wykazującej 3763 przypadków, trudno tu
192
Mało stosunkowo materyału zawiera rozdział ^ P o k a r m y ,
u ż y w k i i 13a po j e“ a przecież ogólnie wiadomo; jak często,
w życiu codziennem właśnie na tym punkcie stwierdza się nie-,
domaganie
Z zestawień krakowskiego zakładu dla badania
środków spożywczych wynika, że ludność względnie urzędy
zawsze jeszcze nie oceniają znaczenia kontroli środków spożyw
czych, gdyż z 17 powiatów nie nadesłano ani jednej próbki
a z całego szeregu innych powiatów tylko 1 — 2 próbki, i to
niely.'ko z powiatów oddalonych od Krakowa, lecz i . z powiatów,
bliższych jak Brzesko, Mielec, Gorlice i t. d. Ogółem, zbadano.
1627 próbek Jeden chemik miasta Krakowa podaje szczegółowy'
wykaz sposobów zafałszowań, zresztą znajdujemy tylko pojedyń-;
cze spostrzeżenia, tak iż ogólnego obrazu sobie na podstawie
tego zrobić nie można.
~
Omawiając h i g i e n ę b u d o w l i i m i e s z k a ń , sprawo
zdanie zaznacza co do Lwowa, że „uczuwać się daje brak przy
tuliska miejskiego dla chwilowo delożowanycb z powodu wybu-l
chu choroby zakaźnej w przepełnionych mieszkaniach ludności!
uboższej“ — ważny to czynnik w zwalczaniu chorób żaka-'
źnych. — Stosunki mieszkaniowe stróżów krakowskich ljustruje'
okoliczność, że „na podstawie rewizyi przeprowadzonej przez;
fizyka miasta wydał magistrat polecenie opróżnienia. 78 mieszkaństróżów i 24 mieszkań suterenowych jako nieodpowiadających
wymogom zdrowotnym ! (Że wę Lwowie nie jest lepiej, stwier
dziła przed 3 laty specyalna ankieta). Piętnując brak przytuli
ska dla robotników fabrycznych w powiecie bi.èlskim, sprawo-;
zdanie' dotknęło jednego z najważniejszych momentów w szerze-|
niu się meningitis epidemiea w zachodni) j Galicyi ! Głównej
źródło smutnych stosunków budowlanych, i> których antor spra
wozdania często wspomina, wynika z uwag nad powiatem tariio-j
p lskim. W ydział powiatowy ułożył i uchwalił projekt regulaćyr
miasta dla odbudowującego się po pożarze miasteczka.
j
(Dok. n.). '
•
Nr. 16.
znaleziono, że odczynu diazowego nie stwierdzono,
liny nie stosowano.
,
a-tuberku
.
-’
11. K o l. p r o f . Z i e m b i c k i okazuje preparat, przedsta
wiający olbrzymiej wielkości. worek żółciowy wycięty chorej,
: kióra zapadła kilka doi przed operacyą wśród wymiotów i gwał
townych bólów, nigdy poprzednio nie występujących. Prele
gent podnosi .ciekawy szczegół, że worek, macalny w dniu przy
jęcia chorej na oddział chirurgiczni' na 3 palce niżej tuku żebrowego^ sięgał po 3 dniach 2-3 palców powyżej więzu Pouparta, à zatem zdawał się powiększać znacznie w ciągu tak
krótkiej ' obserwacyi. Chora gorączkowała Żółtaczki nie było.
Worek ma 28 cm. długości, ściany przeszło 1 cm. grubości.
....
Dyskusya.
"
' ■ - K o l . S k a ł k o w s k i przypomina sobie przypadek, jaki
spostrzegał swego czasu na oddziale prof. Ziembickiego, a Wktórym. w czasie operacyi okazało się, że guz sięgający aż do
Douglasa, wzięty zrazu za cystę jajnikową, był ogromnej wiel
kości workiem żółciowym, wypełnionym kamykami. Wyobraża
sobie, że w przypadku obecnie przez prof. Z. przedstawionym
worek musiał już być oddawna powiększony, pod wpływem zaś
jakiegoś czynnika zakaźnego przyszło w nim do sprawy za
palnej.
K o l N o w i c k i przypatrując się preparatowi, rozpoznaje
ze stanowiska aoatorao-patologicznego : cholecystitis ckroniea
fibrosa, więc sprawę dawną, tak, że . i rozmiary worka
oddawna musiały być zbliżone do tych, jakie obecnie spostrze
gamy, być może zaś, że zupełne zamknięcie przewodu żółcio
wego spowodowało w ostatnich dniach objawy zwiększenia się
guza.
K o l . p r o f . K a d y i sądzi, że. badanie drobnowidowe po
winno rozstrzygnąć o ile ściany pęcherza były z dawna przerosłe, a o ile przyłączyła się do dawnej zmiany świeża sprawa
zapalna.
K o l. p r o f. Z i e m b i c k i objaśnia, że i zatkanie prze
Towarzystwo UHarslsie lwowskie.
j wodu, a więc warunki do powiększenia się objętości guza (% Posiedzenie naukowe z •dnia 15.- marca 1007.
- ! 'd/rops) i sprawa zapalna (obecność ropy) były stwierdzone. Ba
danie mikroskopowe będzie również przedsięwzięte.
;
Przewodniczący kol. A. G l u z i ń s k i , protokołuje kol..
III. K o l . d oe. B i e r n a c k i wygłosił rzecz: O w p ł y w i e
W. Z i e m b i c ki .
!
p o k a r m u p r z e t ł u s z c z o n e g o na o k s y d a C y ę
w u
Przewodniczący zawiadamia o przyjęciu nowego członka,,
s t r o j u.
dra Józefa H o r n o w s k i e g o .
.
- - Punktem wyjścia do poszukiwań autora było stwierdzenie
L K o l . M. S e l z e r przedstawia chorą z oddz. wew
przezeń faktu, iż pożywienie naszych sfer zamożniejszych zawie
szpit. znaną członkom Tow. z poprzedniego roku. Rozpozna,
ra, zwykle daleko więcej tłuszczu — do 200 i wyżej grm. na
wano u niej wówczas ciężką niedokrwistość (anaemia gravis),
dobę i osobę, niż wskazują normy dyetetyczne W trzech do
dla której z wyjątkiem ciężkiej pracy fizycznej nie umiano • po
świadczeniach z psem wagi około 9 kilo o trwaniu 22 26dniodać żadnego momentu etyologicznego. Rozpoznanie, ktćre pod
wem autor dodawał do ściśle określonego pokarmu (mamałyga,
trzymywano pomimo, że chora opuściła szpital w stanie popra
mięso końskie z ryżem)
po odpowiedniej obserwacyi przez
w y (przybrała na wadze i t, d.) — popiera stan jej obecny,
6-8 dni — po 40 lub 50 grm. masła deserowego przez 6-8 dni,
tak podmiotowo, jak przedipiotowo znacznie znowu gorszy
poczem znowu badał przemianę materyi przy pożywieniu poChora skarży się na zupełny brak sił, ciągłe bóle głowy, wy
przedniem; w doświadczeniu trzeciem, dodając masła, autor uj
mioty (bez względu na przyjmowanie pokarmów). Powłoki odzna
mował odpowiednią ilość ryżu, by wartpśó opałowa pokarmu pozo
czają się wybitną bladością i wiotkośoią, śledziona powiększo
stawała niezmieniona. W yniki otrzymano we wszystkich trzech
na — zresztą niema zmian w narządach wewnętrznych. Bada
spostrzeżeniach zasadniczo jednakowe. W pierwszych dwóch
nie kału (na pasorzyty), treści żołądkowej i plwocin nic dało
doświadczeniach następnego dnia po wstawieniu masła, zwierzę
żadnych dodatnich wyników. Stan krwi p ogeszył się już wciągu
wymiotowało, we wszystkich trzech a szczególnie w trzeciem
obecnej, 4-tygodniowej obserwacyi, bo ilość ciałek czerwonych
zauważono przy stosowaniu tłuszczu silną skłonność do obstrukcyi
spadła z 1,7< 0.000 na 1,063.000, ilość hemoglobiny z 30 na
(w doświadczeniu trzeciem 3 stolce na
9 dni,) a łącznie
26. Ciałka białe (w ilości poprzednio 5900, obecnie. 3217) oka
z Łem silną indykanuryę w moczu. Podczas okresu tłuszczowego
zują stosunek odsetkowy następujący: wielojądrzastych neutroodsetka tłuszczu w kale w stosunku do przyjętego tłuszczu
filnych 60, eozynochłonnych 4, limfocytów (małych) 18, 4p zmniejszała się, natomiast wybitnie wzrastała odsetka azotu
żych 5, przejściowych 4, tucznych 2*5, myelocytów 3'7 Liczne
(upośledzenie przyswajania białka) i zaburzenie to trwało przez
megolobJasty obok normoblastów. Poikilocyty. Poliehromatofilia.
czas dłuższy po odstawieniu masła. Kał z okresu tłuszczowego
W ciałkach czerw, jądrz. znaleziono liczne ziarna barwiące się
zawierał mniej wody, niż poprzednio. P rzy badaniu moczu
zasadowo (karyoliza). Etyologia lej sprawy jest dla prelegenta
stwierdzono wybitne zmiany w kierunku „rozczłonkowania azotu",
ja k dawniej tak i dziś nieuchwytną, jedynie ciężką pracę, może
to jest stosunku odsetkowego mocznika, kwasów
aminowych
uważać za czynnik przyczynowy.
'
amoniaku, kwasu moczowego do ogólnej ilości azotu w moczu.
Zmiany te. jednak, najmniej dotyczą amoniaku i kwasu moczo
W d y s k u s y i zapytuje kol. W . Z i e i n b i c k i : .1) jakie
chora m iewa temperatury, 2) czy w moczu nie znaleziono od
w ego;-w zm ożenie .odsetki tych związków jest niewielkie i zwy
czynu diazowego, 3) czy badano stolce na prątki Kocha, 4 )
kle krótkotrwałe. Natomiast im dłużej dajemy tłuszcz, tern w yb i t n i e j s p a d a o d s e t k a m o c z n i k a np. z 8 3 %
do
czy nie uciekano się do wstrzyknięcia tuberkuliny jako zabiegu
74 % '. c a ł e j i l o ś c i a z o t u , a r ó w n o l e g l e w z r a s t a o d
rozpoznawczego. Przypomina sobie bowiem z kliniki lekarskiej
e t k a k w a s ó w a m i d ó w y eh , np. z 2 4 % do 8 i 1 0 % .
przypadki ukrytej gruźlicy, (zwłaszcza przewodu pokarmowego)
Ponieważ stosunek ilości mocznika do ilości całkowitego azotu
z objawami ciężkiej niedokrwistości. Kol. S e l z e r wyjaśnia,
że temperatura dochodziła do 37-8. że w stolcach prątków nie
w moczu można uważać za miernik energii oksydacyjnej ustroju,
LWOWSKI ÏŸGODNIK LEKARSKI..... - _____
Nr. 16.
193
to fakty powyższe dowodzą, iż p ofeà'rm
przetłuszczony
p r o w a d z i do o s ł a b i e n i a
spalań
ustrojowych,
względnie spalania białka, następstwem tego jest wzmożenie
ilości „niedopałków"
kwasy aminowe). .Łącznie z tem autorstwierdził zatrzymywanie metali alkalicznych, wzgl. zatrzymy
wanie chlorków podczas dawania tłuszcżu; na fakt te n , zwraca
szczególną uwagę, ze względu nà wzmagające się znaczenie tz.
dyety bezchlorowej we współczesnej terapii. . . .
. . . ...
narchii, a. zwłaszcza, gdy rząd całe szpitalnictwo krajowe i nie
które, inne igenüy,'.zdecÿdôwà! się oddać w ręce autonomicznego
zarządu kraju'. Przy rozumnej, oszczędnej i celowej gospodarce
wszystkie instytucye, oddane w zarząd kraju, zaczęty się ro z
wijać, nabierać sił, potężnieć i spełniać -należycie swe zadanie.
Wśród tych licznych gałęzi gospodarstwa krajowego - jedno
ż najważniejszych miejsc zajmowały zawsze sprawy zdrowotne.
. Oprócz dwóch'krajowych, szpitali we Lwowie i Krakowie,
przyjął wydział, krajowy, od rządu 17-szpitali prowincyonalnycb.
Dyskusya.
.
.
.
.
.
Jak widać' ze sprawozdań inspektorów szpitali 'z lat 1871 —
Kol. M o r a c z e w s k i powątpiewa,- czy. ;wyńikL.prelegenta,
1813"i następnych,: stań owych zakładów leczniczych był nad
mogą być odniesione do wpływu t ł u s z c z u , ..sądząc,..że-może
wyraz smutny, szczególnie pod Względem zarządu nimi przez
to być również wpływ k w a s ó w , który.ch .masło'ząyyiera . jak.
wiadomo ilośó znaczną.. Może więc inne wyniki, otrzymalibyśmy,-, odnośne'gminy, które uważając szpitale za swą własność, nie
chciały prżyjinować- żadnych wskazówek lub poleceń od n a j
gdyby jako tłuszczu użyć nie masła ale. n p. smalcu. Wyniki
wyższej władzy autonomicznej. To też 'pierwsze lata poszły na
prelegenta byłyby więc raczej wyrazem stanu zwanego „acidosis
na co wskazywałoby zachowanie się amoniaku i soli metalo powolne' łamanie oporu gmin .i ujęcie szpitali w silne ręce.
W ' dalszym ciągu poszła praca
na tem polu żwawszym
wych. Wyniki te możnaby też uważać za objaw o s z c z ę d z a
krokiem ; uregulowano służbę lekarską przez przybranie nowych
n i a azotu. Należałoby zbadać, czy amidokwasy nie zwiększą
i odpowiednich sit, a dział administracyjny oddano pod dozór
się i wówczas, gdy tłuszcz zastąpimy węglowodanami. Co do
komitetów szpitalnych. Zwolna też poczęty powstawa- nowe
zaparcia stolca, o którcm mówi prelegent, to, zdaniem mówcy,
szpitale prowincyonalne a odradzać się stare. Myśl, by każdy
jest to rzecz bardzo, trudna do ocenienia i objaśnienia; nie
poWiat posiada! szpital, stała- •się przewodnim celem' dalszej
zdaje się prawdopodobnem, aby •tłuszcz, '.który raczej - jak
pracy. Dla większej zachęty w tym kierunku zgodził się W y
wiemy, perystaltykę zwykł powiększać, miał tu być powodem
dział krajowy, by nowe szpitale prowincyonalne posiadały skromną,
zaparcia.
'
'
ilość 40-u lóżtk, przez co budżet powiatów nie ulega zbytniemu
Kol. S t a r z e w s k i miałby wątpliwości, czy takie przetłu
obciążeniu.' Tym sposobem-' przybyto w kraju kilkanaście no
szczenie dyety u psa w stosunkowo bardzo krótkim czasie’ prze
wych szpitali, tak dobrze urządzonych, że mogą Jeczyć nietylko
prowadzone, nie wywołuje u.niego tego, co nazywamy „popsu
chorych ubogich -— lecz również i zamożniejszych ,* oddają one
tym żołądkiem" i czy' takie doświadczenie można porównać ze
nadto niejednokrotnie ważne usługi' władzom przez .badanie
stałem, a powolnem nadużywańie^a jtłiiszęzćw przez, .człowieka.
W dyskusyi odpowiada kiî.' âoc. B i erń .ą c k .i kôl.'St'ii.rze w-, podejrzanych-o-obłąkanie lub symulacyę, leczenie rekrutów,
areszt autów, .włóczęgów, nierządnic i t. p. W ogóle do. naszych
s k i e m u, iż w.eksperymencie bierzemy zawszę stosunki-nieco
krańcowo, wybierając pewien poszczególny czynnik rbądająć wpływ' szp.tali — jak to z własnego wiem doświadczenia — garnie się
jego na ustrój. Temi czy innemi drogami — zawsze.pożostaje faktem,. coraz chętniej szeroki ogół ludności, bo zakłady te — może
iż tłuszcz byt punktem wyjścia zaburzeń’ spożywczych. Kol . nieraz zbyt skromne co do urządzenia' — utrzymują się jednak
M o r a c z e w s k i e mu odpowiada, iż w trzeciem'doświadczeniu, na wysokości wzorowych zakładów leczniczych' i mogą się pod
po zadaniu masła a ujęciu węglowodanów spalanie białka;’ jąć zabiegów, wymagających naukowej ścisłości, zręczności
zawodowej a nawet-nakładu pieuiężnego.
względnie wydzielanie ogólne azotu wzmogło się, a mimo to
Podniesienie jednak szpitalnictwa nie mogło jeszcze samo
i tutaj odsetka mocznika spadła; nie może być tedy, jak przy
przez się zaspokoić potrzeb sanitarnych 7 '/j milionowej ludności
puszcza kol. M o r a c z e w s k i , przyczyną zmniejszenia odsetki
Galicyi, zwłaszcza, że z natury rzeczy szpitale mogą do pielę
mocznika ogólne zmniejszenie spalania azotu, jako wpływ
gnowania przyjmować tylko przypadki uleczalne, zamykając swe
oszczędzający tłuszcz. Nie można także zmian stwierdzonych uwa
drzwi przed chorobami nieuleczalnemi i przewlekłemi. Zresztą
żać li tylko jako wyraz „acydozy", względnie skutek bezpośredni
jest w kraju zbyt wiele zakątków, nie mających odpowiednich
wprowadzanych z tłuszczem kwasów tłuszczowych; wzmożenie
amoniaku jest niewielkie, a po drugie — mamy zatrzymywanie' warunków nietylko dla powstania szpitala, lecz nawet dla osie
dlenia się lekarza, czy tó z braku dogodnej. komunikacyi, czy
alkaliów w ustroju, a nie wzmożenie wydzielania ich w moczu,
ubóstwa ludności To też pragnąc i-tym m ejscowościom przyjść
co widywał B. jako następstwo przyjmowania kwasów jeszcze
z pomocą lekarską, Sejm
idąc za wnioskiem rządowym z r.
przed 10 laty. Ostatecznie z przyjmowanego tłuszczu zawsze
wyzwalają się w kanale pokarmowym kwasy tłuszczowe; i m imo. 1891, uchwalił zaprowadzenie w całym kraju okręgów sanitar
nych i utworzenie |osad lekarzy okręgowych tam, gdzie pomoc
to B. w miarę podawania tłuszczu spostrzegał coraz wyraźniej
lekarska jest niedostateczna lub je j nie ma wcale, wkładając na
szy odczyn zasadowy w moczu, co także nie wiąże się z pojęciem
nich obowiązek bezpłatnego leczenia ubogich chorych i oddając
„acydozy . -Co do genezy zaparcia, tó niewątpliwie w doświadim' nadzór nad przestrzeganiem przepisów sanitarno-policyjnych
czehiu trzeciem zmniejszenie
ilości ryżu, względnie zmńiejw ich okręgu.
szenic przez to ilości cellulozy mogło się przyczynić do rozwoju
zaparcia, ale było ono, zapewne w Stopniu słabszym i w obu
pierwszych doświadczeniach, w których ilości pokarmu roślin
nego podczas dodawania tłuszczu nie
zmniejszano ; nadto we
w s z y s t k i c h przypadkach widziano Zmniejszenie ilości wody
w kale. Szczegółowego objaśnienia tego, zarówno jak wielu in
nych faktów, obecnie B. dać jeszcze nie może; celem jego było
przedewszystkiem s t w i e r d z e n i e ,
ustalenie
naukowe
faktów opowiedzianych — ich bliższa geneza może być dopiero
punktem wyjścia do nowych poszukiwań. '
, . •' Sekretarz :
.
Witold Ziembicki.
DKrçgi sanitarne w Galicyi.
W Galicyi, zgnębionej ekonomicznie przez sąsiednie kraje,
przeludnionej i w ciągu całego stulecia zupełnie zaniedbanej,
były stosunki zdrowotne nader smulne a śmiertelność ogromna.
Do siódmego niemal dziesiątka lat ubiegłego stulecia rząd bardzo
mało na lo zwracał uwagi ; robiło się coś, ale lylko nut aliquid
fecisse videaturu. Poważna praca w dziale zdrowotnym poczęła
się dopiero z chwilą ustalenia rządów konstytucyjnych w mo
Organizacya lego rodzaju służby zdrowia — powitana nie
przez wszystkich z należytem uznaniem jej nader ważnej d o
niosłości dla zdrowia publicznego - postępowała w pierwszych
latach nader powoli tak, że w r. 1897 mieliśmy zaledwie piątą
część okręgów, potrzebnych dla kraju. Następne lata wykazują
już postęp a do roku 1906 wzrosła liczba okręgów do 160.
Piętnastoletni okres istnienia okręgów sanitarnych wykazał
jednak, żh instytucya tu, nader użyteczna dla zdrowia społe
czeństwa, mogłaby i powinnaby być jeszcze pożyteczniejszą, gdy
by ją pó nabytem dotąd doświadczeniu odpowiednio zreorganizo
wano. Z momentów, które wpływają niekorzystnie na działalność
instytucyi okręgów sanitarnych podniósłbym, jako z najważniej
szych, następujące,' 1 ) obecny nadzór zawodowy i kontrola nad
czynnościami okręgowych lekarzy jest niedostateczną, pomoc
ze strony władz rządowych mało wydatna, a stanowisko samego
lekarza okręgowego wobec władz autonomicznych, które go
opłacają, oraz rządowych jest nie ścisłe i niezadawalniająco
określone ; 2) samo leczenie ubogich chorych nader utrudnione
dla braku pomieszczenia ich po za domem własnym np. w razie
konieczności odosobnienia ich ze względu na zaraźliwość cho
roby, w razie, jeśli chory jest zupełnie bezdomny itp. ; 8) nadto
194.
LWOWSKI TYGODNIK LEKARSKI
płaca lekarzy, zwłaszcza w oddalonych zakątkach kraju i oko
licach ubogich, gdzie o prywatną płatną praktyką trudno, nie
dostateczna a przyszłość ich samych i ich rodzin nie zapew
niona.
Tegoroczny referent sejmowej komisyi sanitarnej prof Dr
Antoni Ma r s , motywując potrzebą drugiej siły lekarskiej w V.
Dep. Wydziału krajowego, podnosi miądzy innemi i ten ważny
moment : „Z każdym rokiem powiększa sią liczba lekarzy okrę
gowych dzisiaj jest ich już 160 a będzie ich więcej. Kraj
ponosi ofiary na lekarzy okręgowych, a nie wykonuje żadnej
nad nimi kontroli i nadzoru. Kontrola jest w ręku rządu ; może
to i dogodne, ale kraj nie zyskuje ingeren:yi na stosunki
gminne sanitarno - higieniczne, nie zużytkowuje czynnika tak
ważnego. Gdyby kraj więcej wziął ingerencyi w rękę.
rząd
nicby pewno nie miuł przeciw temu, a kiaj uzyskałby ważny
wpływ. Dlaczego się kontroli w tym dziale nie wykonuje? — bo
nie ma organu do tego.
Wszelkie agendy, dotyczące lekarzy
okręgowych
kweslye osobiste prowadzi prawnik.
Komisya
sanitarna wierzy że prawnik moi ; dobrze te sprawy prowa
dzić, ale on wkłada w pracę rutynę urzędniczą a nie ma w tej
pracy duszy lekarza, jest owoc, ale nie ma w nim smaku11.
Zdaniem m m, zupełnie wystarczający motyw dla powotania do życia przez kraj zawodowej kontroli i nadzoru nad
lekarzami okręgowymi. T oż dbały o zdrowie kraju Sejm tego
roczny uch •'alit odnośny wniosek Komisyi sanitarnej następują
cej treści: „P oleca się Wydziałowi Krajowemu, aby wziął pod
rozwagę potrzebę nadzoru i kontroli lekarzy okręgowych zapotnocą odpowiedniej siły zawodowej lekarskiej 1 przedstawił na
najbliższej sesyi odnośne wnioski11.
Zadaniem owego lekarza będzie celowe ujednostajnienie
służby zdrowotnej okręgów sanitarnych, zacieśnienie i ścisłe
skreślenie stosunku lekarzy okręgowych z władzami tak rządoiwemi jak autonomicznemi, przez rewizyę postanowień wykona
wczych do ustawy nadanie powagi zarządzeniom sanitarnym iekarzy
okręgowych i ułatwienie ich wypchii- ni a; rewizya płac, przynaj
mniej w okręgarh zapadłych od ś « i . i . z ludnością ubogą, nieiającą lekai iwi możność! dorobieni.i sobie dochodu z praktyki
irywatnej oL
zabezpieczenia lekarzom i ich rodzinom eme
rytury na starość względnie w razie śmierci i t. p.
Co się tyczy nakoniec tworzenia małych szpitali okręgowych
lie mogę tego doradzać. Nie należy bowiem przeciążać lekarza
i kręgowego, zwłaszcza w różnych kierunkach, bo zarząd każdego
szpitala, choćby małego, przy ciągłym ruchu chorych, wymaga
ibyt wiele czasu i pracy, by lekarz mógł równocześnie w rozegłym nieraz okręgu spełniać inne, bardzo ważne obowiązki,
ki bo będzie dobrym lekarzem okręgowym kosztem dobra szpiala, albo odwrotnie. Prof. Dr. M a r s , powiada w sweni sprawodaniu do Sejmu, omawiając stan i gospodarkę naszych szpitali
irowincyonalnycli : „W obec dzisiejszych wymagań nauki, szpital
i jednym lekarzu pomyśleć się nie da...“ Jako dawny kiero
wnik jednego z prowincyonainych szpitali z całą szczerością
;danie to potwierdzam, jako płynące z rzetelnego doświadczenia
eferenta i serdecznej dbałości jego o los szpitali. W sza k taki
zpital, czy szpitalik o jednym lekarzu — w siedzibie lekarza
ikręgowego najczęściej brak drugiego lekarza w ogóle — traci
w ój charakter zakładu leczniczego z chwilą wyjazdu lekarza
lo chorego, na objazdy służbowe lub komisye choćby jedno —
ub dwudniowe. Szpitalnictwo zresztą jest dziś Specyalnością,
:lóra przy dobrej woli jednostki wymaga nawet przy małym
zpitalu
wiele wiedzy lekarskiej n. p. w zakresie chirurgii,
. nadto odpowiedniego pola pracy, środków, odpowiednią ilość
łużby i t. d. Tego wszystkiego musiałoby braknąć w takim
zpitalu okręgowym.
W obec tego jednak, że wszędzie zdarzyć się mogą przy•adki, wymagające szybkiej pomocy w możliwie korzystnem
toczeniu lub odosobnieniu chorego z powodu zaraźliwości chooby, wśród ludności ubogiej, zwłaszcza pozbawionych dachu
arobników, winny mieć gminy — już w myśl obowiązującej
stawy o okręgach sanitarnych — odpowiedni choćby skromnie
rządzony przytułek nu chwilowy pobyt chorego, do czasu, aż
jnże będzie mógł być odwiezionym do najbliższego szpitala
rowincyonalnego, wyposażonego w odpowiednie środki leczni
Nr. 16.
cze. Stwarzanie takich przytułków należy popierać najgoręcej
i przyspieszać ich powstawanie, bo one mogą oddać znaczne
usługi w leczeniu ludności, kierować chorych odpowiednich
i we właściwym czasie do szpitali, dokąd nasz lud tak często
zbyt późno się zgłasza, a tem samem wpłynąć korzystnie ua
wyniki leczenia szpitalnego i podnieść zaufanie ludności do
szpitali Takie schroniska mogłyby być tygodniami nieczynne —
na wzór epidemicznych — przez co finansowo nie obciążałyby
gmin a przecież swe zadanie spełniały. Nakoniec okręg mniej
zamożny mógłby wspólnym kosztem pojedynczych gmin choćby
tylko w siedzibie lekarza podobne schronisko utrzymywać.
Gdyby nie szczupłe ramy szkicu dałoby się wiele jeszcze
rzucić tu myśli w sprawie działalności i reformy naszych okrę
gów sanitarnych, lecz to niechaj już będzie troską przyszłego '
organu kontrolującego ich czynuośń.
Lwów w kwietniu 1907.
Dr. Henryk Szymański.
-
X. Zjazd IcKarzy i przyrodników polsKM we Iwowie
w r. 1907.
W sekcyi h i g i e n i c z n e j zgłoszono następujące w y
kłady: 1) Żeleński (Kraków): Próby ochrony niemowlęcia w Kra
kowie. 2) Kondratowicz (Żydąćzów): O higienie szkolnej. 3)
i 4 ) Prof. Bujwid (K raków ;: Zużytkowanie wód powierzcho
wnych do użytku wiejskich studzien. — Stosowanie zapobiega
wcze niektórych suiowic i szczepionek. 5) Opieński (Żółkiew) :
0 zwalczaniu epidemii błonicy. 6) i 7) Serkowski (Łódź) : Za
danie i organizacya „Kropli mleka11. — O wentylaeyi chemi
cznej. 8) Inż. Kruszewski (Łódź) : Buddyzacya wody i mleka.
9), 10) i 11) Walczyński (Tarnów) : O zadaniach lekarzy szkol
nych. — O zadaniach lekarzy-znawców przy budowie wodocią
gów. — O potrzebie jednolitości przy wydawaniu orzeczeń
w sprawach środków żywności. 12) Prof. Zaleski (Petersburg):
Zaopatrywanie osad ludzkich w wodę. 13) i 14) Bier (Kraków) :
Ujemne strony handlu produktami spożywczymi w Galicy i
1 środki zaradcze. — Rozszerzanie się gruźlicy w miastach Galicyi. 15-, 16 i 17) Bartoszewicz (Warszawa' : Sposoby okre
ślania taseczników durowych we wodzie. — Związki odkaża
jące z odpadków naftowych — O nowym sposobie konserwo
wania pokarmów. 18; 19) i 20) Polak (W arszawa): O brakach
miejskich. — Rola rządu, zarządów miejscowych i inieyatywy pry
watnej w szerzeniu zdrowotności. — O potrzebie organizacyi
zjazdów higienistów polskich. 21) Niegolewski (Poznań) : Higie
na szkół. 22) Dzierżkowski (Petersburg) : W sprawie biologi
cznego czyszczenia wody kanałowej.
Sekcya odbędzie jedno posiedzenie -wspólne z sekcyą wy
chowania fizycznego, na którem odbędą się wykłady 2), 9),
pedyatryczną,
i 21 ), oraz jedoo posiedzenie wspólne z sekcyą
na które przeznaczono temat : „Śmiertelność niemowląt; Przycz>ny i zwalczanie11.
Komitet urządzający w y s t a w ę p r z y r o d n i c z o - l e k a r s k ą i h i g i e n i c z n ą zawiadamia, że Ministerstwo han
dlu przyznało prawo ochrony patentowej na czas trwania wy
stawy i na przeciąg dalszych trzech miesięcy, licząc od dnia
je j zamknięcia, dla tych wynalazków, które zostaną pomieszczone
na wystawie przed uzyskaniem patentu. Ministerstwo to obie
cało także przyznać pewną ilość nagród rządowych dla wyro
bów przemysłu krajowego, które jury wystawy uzna za godne
odznaczenia. Komitet uzyskał również zniżką Ula przewozu oka
zów wystawowych w obrębie kolei państwowych, jakoteż kolei
prywatnych pozostających pod zarządem państwa i to w tym
stopniu, że za przewóz tych okazów do Lwowa będą wystawcy
opłacali całą należytość, z powrotem zaś będą one przewiezione
już bezpłatnie. Okazy wystawowe zagraniczne zaś uwolniło c. k.
Ministerstwo skarbu od opłaty cła pod warunkiem, że w cało
ści zostaną po wystawie z kraju wywiezione.
N r 16.
LW O W SKI TYGODNIK LEKARSKI.
Różne wiadom ośei.
* VI. Posiedzenie naukowe T o w a r z y s t w a 1 e k a r sk i e g o
1 w o w s k i e g o odbyło się dnia 12 b. m. na klórein: 1) Dr. B oc h e ń s k i przedstawił dwie chore z kliniki glnekol. U jednej
z nich przed 3 latami wyłuszczono macicę wraz z przydatkami
sposobem W e r t h e i m a z powodu raka szyi macicznej. U dru
giej wycięto przed rokiem srom i łechtaczkę z powodu raka
łechtaczki. U obu pojawiają się wprawdzie obecnie objawy na
wrotu złośliwej sprawy w zakresie gruczołów chłonnych, jak
jednak podnosi w dyskusyi prof. M a r s , nie jest rzeczą obojęt
ną, osobę znajdującą się, jak te chore w swoim czasie, w stanie
wprost opłakanym, uwolnić od ciężkich dolegliwości na tak
dłegi okres czasu. 2) R. dw. prof. R y d y g i e r przedstawił ze
swej kliniki 3 przypadki : a) chorą ze zwężeniem przełyku
(wskutek wypicia ługu żrącego), u której ani od góry ani od
strony żołądka nie udaje się przełyku rozszerzyć, tak że chorą
na razie karmi się przez sztuczną przetokę żołądkową, a w przy?
szłości ma prelegent zamiar sporządzić je j sztuczny przełyk
z kawałka jelita (jéjunum); b) chorego, który wskutek wypadku
doznał oderwania m. deltoid.; c) chorego, który doznał oderwa
nia obu mmquadric. Mięśnie te, w obu przypadkach, przyszyte
w odpowiedni sposób d iałają obecnie zadawalniająco. 3. Prof.
Z i e m b i c k i okazuje nerkę z guzem nowotworowym, z przy
padku, gdzie rozpoznanie traGało na trudności, a zdjęcie zapo
mocą promieni Roen’ ^ena zdawało się przemawiać za kamicą.
4) Dr. A. R y d y g i e r zdał sprawę z obrad zjazdu chirurgów
w Berlinie.
* K r a j o w a R a d a z d r o w i a na posiedzeniu odbytem
dnia 10 b. m. wydała opinię co do przedłożonych planów kli
niki psychiatryczno neurologicznej w Krakowie, przyczem więk
szość członków Rady oświadczyła się również za utworzeniem
w tej klinice miejsc płatnych. Nadto przyjęło referat w sprawie
określenia przepisów sanitarnych przy wywozie i sprzedaży sta
rej odzieży.
* Tegoroczne wędrowne zebranie południowo - niemieckich
lekarzy chorób nerwowych i umysłowych odbędzie się w Baden —
Baden w dniach 1 — 2 czerwca.
* W Berlinie zawiązało się rosyjsko niemieckie Towarzy
s t w o lekarskie pod przewodnictwem prof Leydena i Hildebranda
z Berlina, a prof. Bechterewa z Petersburga. Celem Towarzystwa
ma być zawiązanie bliższych stosunków tak pod względem nau
kowym jak i koleżeńskim między
rosyjskimi i niemieckimi
lekarzami. Do towarzystwa miało się wpisać już kilkuset
członków.
* Rada miasta Lwowa przyznała na cele wystawy przyrodniczo-lekarskiej i higienicznej X. Zjazdu lek. i przyr. polskich
subwencyę w wysokości 2000 kor,
* Staraniem „Koła medyków ’-1 odbywają się we Lwowie dwutygoc'r'ovc; kursa samarytańskie dla pań, w których wykłady objęli :
pro1'. K:\uy:,
i Panek. doc. Biernacki i Herman i Dr. W .
Ziembicki.
* W angielskim parlamencie przyjdzie niebawem pod
obrady wniosek o wydanie ustawy zakazującej experymentowania na zwierzętach. Według tego wniosku każdy experyment
wykonany na psach bez względu na cel oraz bez względu, czy
przy doświadczeniu użyto środka narkotycznego czy nie, miałby
być karanym jako przestępstwo, po raz pierwszy karą pieniężną
l t funtów szterlingów (około 240 kor.), poraź drugi i następne
karą do 50 f. s z t , albo więzieniem do 3 miesięcy. Angielskiej
czasopisma lekarskie przestrzegają przed uchwaleniem podobnej
ustawy, która, wypływając z fałszywej sentymentalności, byłaby
prawdziwą klęską dla rozwoju w Anglii nauki szczególniej fizyologii i patologii. Pisma te wyrażają nadzieję, że parlament wy
słucha najpierw głosu wybranej już dawniej komisyi dla sprawy
wiwisekcyi, w której z najpoważniejszej strony lekarskiej wyłu
szczono znaczenie tej naukowej metody badania i przedstawiono
sposób wykonywania experymentdw na zwierzętach z oszczędzę?
niem im niepotrzebnego cierpienia.
W związku z tą sprawą jest niedawno rozesłany przez
kilkunastu lekarzy austryackich okólnik do wszystkich lekarzy
monarchii w sprawie ustawowego uregulowania kwestyi wiwi
sekcyi w Austryi. W dobrym — zapewne
zamiarze poczęta
195
myśl spaczoną została, w mętnych wywodach okólnika a ju ż
wprost naiwnym wydaje się pomysł wprowadzenia ustawy, mocą
której do każdej operacyi na zwierzętach podjętej w celach
i instytutach naukowych potrzebnem by b jło osobne zezwolenie
specyalnej komisyi krajowej złożonej między innymi z prze Istawicieli towarzystw ochrony zwierząt! Nie uważamy za stosowne
zajmować się bliżej rozpatrzeniem tego okólnika i projektu
ustawy, tembaidziej, że otrzymał go zapewno każdy lekarz i sam
po przeczytaniu może sobie o nim wyrobić zdanie.
* Francuskie ministerstwo sprawiedliwości wydało świeżo
nowe przepisy tyczące się zbierania statystyki kriminologicznej
a to w myśl zasad, jakie w tym kierunku stawia nowoczesna
nauka kryminologii. Z zestawienia dat podawanych w myśl tych
przepisów przez wszystkie sądy i urzędy policyjne można będzie
otrzymać dokładny przegląd czynników, jakie mają wpływ na
powstawanie, mnogość, rozwój i jakość przestępstwa.
* Według urzędowych zestawień wynosi obecnie koiisumcya alkoh.lu we Frant; y i przeszło 4 liuy rocznie na osobę.
Różnice w pojedynczych okręgach państwu są znacz ie, gdyż
n. p w Bre anii dochodzi il>ść ta do przeszło 12 litrów. Ilo^ć
miejsc sprzedaży napojów alkoholowych wzrosła z 461.90?
w r. 1903, o 7.000 w r. 1905. Dodać należy, że powyżej po
dane cyfry konsumcyi alkoholu na podstawie urzędowych o b li
czeń są znacznie niższu od cyfr, jakie ; r/.yjmują dl i Francyi
różni autorowie zajmujący się s rawą alkoholizmu.
* Z Karlsbadu wysłano w roku zeszłym 2,554,324 f l a
szek wody mineralnej, nadto przeszło 58,000 kg. soli różnego
rodzaju, 7,,-^ó pudełek pastylek „Sprudel“ i t. d. (Przegląd
zdrojowy).
* „Głos lekarzy “ (Nr. 8 ) podaje list konsula austryaekiego
w Brazylii wystosowany do prezesa Tow. Samopomocy Prof.
Dr. Jord&na w odpowiedzi na zapytanie tegoż, co do warunków
osiedlania się lekarzy Polaków w Brazylii Z listu tego wynika,
że osiedlenie się obcych lekarzy w tym kiaju nastręcza wiele
trudności a przedewszystki-m wymaganym jest obszerny egza
min lekarski złożony w języku portugalskim przed osobną ko
misy ą w Rio de Janeiro.
* Słuchacze medycyny w Wiedniu zawiązują ogólne sto
warzyszenie medyków i zamierzają założyć związek wszystkich
słuchaczy medycyny w Austryi.
* Otrzymujemy następującą o d e z w ę z prośbą o umie
szczenie :
Izba l e k a r s k a z ac h odn io -g ali cyj ska .
Wobec gwałtownego przewrotu ekonomicznego, jaki od kilku
lat zaznacza się ogromnem podrożeniem tak wartości pracy, jak i arty
kułów życia codziennego, pełna Izba lekarsko zarhodnio-galicyjska, iJąc za przykła 'em innych Izb lekarskich austryao.kich
uchwala :
1) Podwyższenie w okręgu swym honoraryów lekarskich
o 50°/0 dotychczasowej wysokości. Podwyższę-te to dotyczy
także umów lekarzy, będących prywatnymi lekarzami domowy
mi. 2) Izba lekarska wzywa wszystkich, lekarzy mających po
sady o ryczałlowem wynagrodzeniu, w karach chorych i tytn po
dobnych instytucyaeh, by poczynili starania o odpowiednie pod
niesienie płac. W tych wypadkach Wydział Izby podejmie się
pośrednictwa. 3) Izba lekarska oczekuje, że lekarze, stosując się
ściśle do tej uchwały, nie zaniechają nadal w p o s z c z e g ó l
n y c h u s p r a w i e d l i w i o n y c h wypadkach kierować się jak
dotąd względami humanitarnymi, których jednak bezwarunkowo
uogólniać nie można. 4 ) Powyższe uchwały opublikuje W ydział
Izby jak najrychlej nie tylko we wszystkich czaąopismach le
karskich. lecz także, ile możności, we wszystkich pismach pol tycznych, a to dla wiadomośei ogółu publiczności.
W wykonaniu polecenia pełnej Izby lekarskiej zaehodniogalicyjskiej.
sekretarz ;
D r.
Langie,
wiceprezes :
Dr. Sćhoengut
* Fotograf N. Lissa (Akademicka 18), k tóryż upoważnie
nia komitetu wystawy przyr. lek. i hig. X. Zjazdu wykonuje
bezpłatnie na wystawę tableau fotograficzne wszystkich lekarzy
lwowskich uprasza za naszem pośrednictwem, aby ci lekarze,
którzy jeszcze nie dali się fotografować, zechcieli w najbliż- szych dniach to uczyniój gdyż niebawem. zbiór fotografii dla

Show publication content!

Transkrypt

Podobne dokumenty

pobierz stronę jako plik pdf - Urząd Statystyczny w Gdańsku

PLAN DNIA I 0700 œ przyjazd na miejsce przekazania jachtu 0715

Ashen : Listwy ścienne Ashen 5A

Walory "Jedynki"

NUMER 10. GRUDZIEŃ ROK 1936.