6362/2/10 - consilium

RADA
UNII EUROPEJSKIEJ
Bruksela, 25 lutego 2010 r. (26.02)
(OR. en)
6362/2/10
REV 2
RECH 53
EDUC 29
SOC 102
COMPET 55
SPRAWOZDANIE
Od:
Komitet Stałych Przedstawicieli
Do:
Rada
Dotyczy:
Mobilność i ścieżka zawodowa europejskich naukowców
- Przyjęcie konkluzji Rady
1.
Podczas posiedzenia w dniu 26 września 2008 r. Rada przyjęła konkluzje pt. „Rozwój kariery
i zwiększona mobilność: europejskie partnerstwo na rzecz naukowców”1, w których
wskazała działania dotyczące zasobów ludzkich w nauce i technice w Europie. Między
innymi uznała, że „w kwestiach koordynacyjnych dotyczących zabezpieczenia społecznego
oraz kwestiach emerytur uzupełniających właściwe zainteresowane strony będą musiały
wspólnie pracować nad konkretnymi rozwiązaniami”, oraz podkreśliła, że „należy
maksymalnie wykorzystać już obowiązujące prawo europejskie, a szczególnie rozpatrzyć
możliwości, jakie daje wspólnotowe rozporządzenie w sprawie koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego”.
1
13671/08.
6362/2/10 REV 2
krk/lw
DG C II
1
PL
2.
W nawiązaniu do tych konkluzji i w ogólnym kontekście dalszego rozwoju europejskiej
przestrzeni badawczej Grupa Robocza ds. Badań sporządziła z inicjatywy prezydencji projekt
konkluzji Rady w sprawie mobilności i ścieżki zawodowej europejskich naukowców.
W projekcie konkluzji w szczególności akcentuje się niektóre aspekty zabezpieczenia
społecznego odnoszące się do naukowców. Konkluzje te po przyjęciu przez Radę
(ds. Konkurencyjności) zostaną przedstawione również Radzie EPSCO (ds. Zatrudnienia,
Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów) w dniu 8 marca 2010 r. do
omówienia.
3.
Komitet Stałych Przedstawicieli osiągnął porozumienie co do tekstu, który zawarty jest
w załączniku.
4.
Wzywa się Radę (ds. Konkurencyjności), by podczas posiedzenia w dniu 2 marca 2010 r.
przeanalizowała nierozstrzygnięte kwestie i przyjęła konkluzje.
___________________
6362/2/10 REV 2
krk/lw
DG C II
2
PL
ZAŁĄCZNIK
PROJEKT KONKLUZJI RADY W SPRAWIE
MOBILNOŚCI I ŚCIEŻKI ZAWODOWEJ EUROPEJSKICH NAUKOWCÓW
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
PRZYPOMINAJĄC:
-
o swojej rezolucji z dnia 15 czerwca 2000 r. w sprawie ustanowienia europejskiej przestrzeni
badań i innowacji2, którą to rezolucję przyjęła po tym, jak Rada Europejską w dniach 23–24
marca 2000 r. uzgodniła strategię lizbońską;
-
o ogólnych zasadach zawartych w Europejskiej karcie naukowca i Kodeksie postępowania
przy rekrutacji pracowników naukowych (11 marca 2005 r.)3;
-
o swoich konkluzjach z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie wzmocnienia zasobów ludzkich
w nauce i technologii na terenie europejskiej przestrzeni badawczej4;
-
o zielonej księdze Komisji z dnia 4 kwietnia 2007 r. pt. „Europejska przestrzeń badawcza:
nowe perspektywy”, w której to księdze za jedną z głównych cech europejskiej przestrzeni
badawczej uznano właściwy przepływ wykwalifikowanej kadry naukowej5;
-
o swoich konkluzjach z dnia 23 listopada 2007 r. w sprawie przyszłości nauki i techniki
w Europie, w których to konkluzjach zaznaczyła, że potrzeba konkretnych działań, by
zapewnić wystarczające zasoby w dziedzinie badań i rozwoju, zwiększyć atrakcyjność karier
naukowych oraz wspierać zrównoważony przepływ naukowców z całego świata6;
2
3
4
5
6
Dziennik Urzędowy C 205 z 19.7.2000, s. 1.
Dziennik Urzędowy L 75 z 22.3.2005.
8194/05.
8322/07.
14693/07.
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
3
PL
-
o konkluzjach Rady Europejskiej z 13–14 marca 2008 r., w których zaapelowano do państw
członkowskich o usunięcie przeszkód w swobodnym przepływie wiedzy przez utworzenie
„piątej swobody”, a tym samym potwierdzono, że inwestowanie w kapitał ludzki,
modernizowanie rynków pracy oraz inwestowanie w wiedzę i innowacje to priorytety strategii
na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;
-
o komunikacie Komisji z dnia 23 maja 2008 r. pt. „Rozwój kariery i zwiększona mobilność:
europejskie partnerstwo na rzecz naukowców”, w którym to komunikacie Komisja
zaproponowała zestaw działań służących temu, by naukowcy z całej UE mogli korzystać
z odpowiednich szkoleń i atrakcyjnej ścieżki zawodowej oraz mogli bez przeszkód korzystać
z mobilności7;
-
o swoich konkluzjach z dnia 26 września 2008 r. pt. „Rozwój kariery i zwiększona mobilność:
europejskie partnerstwo na rzecz naukowców”, w których to konkluzjach uznała, że
„w kwestiach koordynacyjnych dotyczących zabezpieczenia społecznego oraz kwestiach
emerytur uzupełniających właściwe zainteresowane strony będą musiały wspólnie pracować
nad konkretnymi rozwiązaniami”, oraz podkreśliła, że „należy maksymalnie wykorzystać już
obowiązujące prawo europejskie, a szczególnie rozpatrzyć możliwości, jakie daje
wspólnotowe rozporządzenie w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego”8.
-
o sprawozdaniu ministrów José Mariana Gago (PT) i François Biltgena (LU) z maja 2009 r.9,
które było efektem wspomnianych konkluzji i w którym przedstawiono konkretne propozycje
mające przyspieszyć wdrażanie partnerstwa na rzecz naukowców: zalecono poprawę
warunków zatrudnienia naukowców, zwiększenie odsetka kobiet wśród naukowców,
uwzględnienie potrzeb mobilnych naukowców w zakresie zabezpieczenia społecznego
i dodatkowych programów emerytalnych, a żeby tymi kwestiami zająć się skuteczniej,
zaproponowano zorganizowanie wspólnego posiedzenia Rady ds. Konkurencyjności i Rady
ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów;
7
8
9
10059/08.
13671/08.
10003/09.
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
4
PL
-
o swoich konkluzjach z dnia 9 marca 2009 r. pt. „Nowe umiejętności w nowych miejscach
pracy: przewidywanie wymogów rynku pracy i potrzeb w zakresie umiejętności oraz ich
wzajemne dopasowywanie”, w których to konkluzjach podkreśliła, że należy lepiej
dostosowywać oferowane umiejętności do potrzeb rynku pracy oraz umiejętności te
uaktualniać na wszystkich poziomach, by w krótkiej perspektywie Europa mogła wyjść
z kryzysu, w dłuższej – poprawiły się wzrost gospodarczy i konkurencyjność oraz by
osiągnąć sprawiedliwość i spójność społeczną10;
1.
PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI ustalenia i zalecenia utworzonej przez Komisję grupy
ekspertów ds. europejskiej przestrzeni badawczej, którzy mieli się zająć tworzeniem
jednolitego rynku naukowców11 i którzy wskazali bariery uniemożliwiające skuteczną
mobilność naukowców oraz rozwiązania polityczne mogące pomóc te bariery przezwyciężyć;
2.
PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI sprawozdanie Parlamentu Europejskiego pt.
„Transgraniczna mobilność młodych naukowców”12, w którym to sprawozdaniu wskazano
przeszkody utrudniające mobilność młodych naukowców w Europie, opisano środki
stosowane w UE, państwach członkowskich i innych krajach, a także zwrócono uwagę na
wciąż nierówny i powolny rozwój mobilności w Europie, zwłaszcza wśród młodych
naukowców;
3.
PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI wyniki dyskusji, która odbyła się na konferencji
„Working together to strengthen research in Europe” (Wspólnie ulepszamy badania
w Europie) w Brukseli w dniach 21–23 października 2009 r. i podczas której m.in.
powszechnie opowiedziano się za tym, by podjąć kwestie związane z warunkami
zatrudnienia, zabezpieczeniem społecznym, uprawnieniami do dodatkowych emerytur oraz
innymi środkami, a tym samym zachęcić naukowców do większej mobilności;
10
11
12
6479/09.
Komisja Europejska (2008). Realising a Single Labour Market for Researchers: Report of the
ERA Expert Group (Tworzenie jednolitego rynku pracy dla naukowców. Sprawozdanie grupy
ekspertów ds. europejskiej przestrzeni badawczej). Luksemburg: Urząd Oficjalnych
Publikacji Wspólnot Europejskich, EUR 23321. Dostępne pod adresem:
http://ec.europa.eu/euraxess/pdf/era_green_paper_eg1_lowres.pdf
Parlament Europejski (2009) Cross-border Mobility of Young Researchers (Transgraniczna
mobilność młodych naukowców), Bruksela. PE 416.244 (IP/A/ITRE/NT/2009-08). Dostępne
pod adresem: http://www.europarl.europa.eu/activities/committees/studies.do?language=EN
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
5
PL
4.
PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI opinię Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie wspólnych działań na rzecz wspierania
kariery i mobilności naukowców w UE, w której to opinii zalecono m.in., by „pilnie
podejmować działania mające na celu ułatwianie koordynacji między strategiami polityki
w zakresie edukacji, badań naukowych, pracy i zabezpieczeń społecznych, co ma zapewnić
skoordynowany rozwój instrumentów polityki edukacyjnej, naukowej i społecznej, aby
osiągnąć cele europejskie w tej dziedzinie”13;
5.
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE fakt rozpoczęcia przez Komisję konsultacji w sprawie
przyszłej strategii UE 2020, która kładzie nacisk na „stworzenie prawdziwej europejskiej
przestrzeni wiedzy, popartej światowej klasy infrastrukturą wiedzy, w której wszyscy
uczestnicy (studenci, nauczyciele, naukowcy, instytucje edukacyjne i badawcze oraz
przedsiębiorstwa) korzystają ze swobodnego przepływu osób, wiedzy i technologii (piąta
swoboda)”14;
6.
PODKREŚLA, że stworzenie europejskiej przestrzeni badawczej, a zwłaszcza wypracowanie
piątej swobody, powinno odgrywać kluczową rolę w nowej strategii UE 2020;
7.
ZAZNACZA, ŻE ważne są ścisłe związki między badaniami, edukacją a innowacyjnością,
które pozwalają zwiększać mobilność międzysektorową, oraz że Europejski Instytut
Innowacji i Technologii ma wskazać, jak można zapewnić właściwe umiejętności nowym
pokoleniom naukowców, by mogli przekształcać najlepsze pomysły w nowe szanse
biznesowe;
8.
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE cenny wkład Grupy Sterującej ds. Zasobów Ludzkich
i Mobilności, zajmującej się obszarem europejskiej przestrzeni badawczej, we wdrażanie
europejskiego partnerstwa na rzecz naukowców i ZACHĘCA tę grupę, by kontynuowała
prace i należycie uwzględniła przy tym, że działania w stosownych dziedzinach polityki
powinny być spójne;
9.
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE starania państw członkowskich, by stworzyć krajowe
plany działań, które przyczynią się do realizacji celów partnerstwa;
13
14
Dok. SOC/359 – CESE 1941/2009.
16016/09.
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
6
PL
10.
UZNAJE, że jest miejsce na dalsze środki zwiększające mobilność naukowców w Europie,
a tym samym pozwalające w pełni przełożyć założenia europejskiej przestrzeni badawczej na
doskonałe rezultaty;
11.
PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI zgodne wyniki badań nad mobilnością naukowców
(o których mowa powyżej) pokazujące, jakim głównym wyzwaniom Europa musi sprostać, by
osiągnąć niezbędny poziom tej mobilności;
I dlatego
12.
ZGADZA SIĘ, że należy z nową energią przystąpić do opracowywania i wdrażania
konkretnych działań, które Unia Europejska i państwa członkowskie mają podjąć w już
określonych dziedzinach wymagających pilnych interwencji w zakresie promowania
mobilności naukowców, lepszych warunków ich pracy oraz atrakcyjniejszej ścieżki
zawodowej – ze szczególnym uwzględnieniem kwestii, które wiążą się z wiekiem i płcią.
13.
PODKREŚLA, że takie działania wymagają należytej koordynacji między państwami
członkowskimi oraz współdziałania w ramach różnych obszarów polityki w UE, i dlatego
APELUJE o wspólne dbanie – w stosownych przypadkach – o takie współdziałanie,
zwłaszcza o koordynowanie podejścia politycznego w dziedzinie badań, zatrudnienia oraz
zabezpieczenia społecznego – zgodnie ze zintegrowanym podejściem stosowanym w nowej
strategii UE 2020.
Poniżej WSKAZUJE więc dziedziny, w których należy podjąć konkretne działania 15:
15
Na podstawie zwłaszcza ogólnych kierunków działań wskazanych w konkluzjach Rady z dnia
9 marca 2009 r. pt. „Zawodowa i geograficzna mobilność siły roboczej oraz swobodny
przepływ pracowników na terytorium Unii Europejskiej” (dok. 6480/09).
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
7
PL
a)
Zapewnianie poszczególnym naukowcom informacji o uprawnieniach do zabezpieczenia
społecznego przysługujących im w razie mobilności transnarodowej
-
ZWRACA SIĘ do państw członkowskich i Komisji, by udoskonaliły istniejące usługi
informacyjne, a zwłaszcza dały zainteresowanym mobilnym naukowcom łatwy dostęp
do dokładnych informacji o przysługujących im w razie przemieszczania się
uprawnieniach do zabezpieczenia społecznego i o obowiązkach z tym związanych, i by
oparły się przy tym przede wszystkim na podejściu stosowanym przez EURAXESS.
W związku z tym:
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by w razie potrzeby przygotowała plany udoskonalenia już
istniejących usług;
-
ZWRACA SIĘ do państw członkowskich, by wdrożyły lub udoskonaliły takie usługi
i zadbały przy tym o stosowną koordynację działań na szczeblu krajowym między
licznymi zaangażowanymi działami administracji;
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by do połowy 2011 roku przedłożyła Radzie sprawozdanie
z postępów prac.
b)
Rozstrzygnięcia w zakresie zabezpieczenia społecznego naukowców
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by sprawdziła, jakie konkretne braki w europejskiej
koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego państw członkowskich mogą
utrudniać mobilność lub mieć negatywny wpływ na zatrudnienie lub ścieżkę zawodową
naukowców, i by zaproponowała stosowne rozwiązania;
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
8
PL
-
PRZYPOMINA, że naukowcy to grupa pracowników umysłowych, którym przez
dłuższe okresy działalności zawodowej może w ramach systemu krajowego
przysługiwać ograniczone zabezpieczenie społeczne (pomoc lekarska, emerytura, urlop
macierzyński lub rodzicielski, świadczenia dla bezrobotnych). Jednak także w tych
okresach naukowcy są produktywni, a ich działalność może przynosić potencjalne
korzyści gospodarce i społeczeństwu. A zatem chcąc stworzyć naukowcom stabilniejsze
i atrakcyjniejsze warunki pracy:
-
ZWRACA SIĘ do państw członkowskich, by zgodnie z prawodawstwem krajowym
zapewniły stosowne zabezpieczenie społeczne wszystkim naukowcom, którzy prowadzą
odpłatną działalność badawczą, w tym doktorantom;
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by przedstawiła plan działań, które należy podjąć na
szczeblu europejskim i które promowałyby objęcie zabezpieczeniem społecznym
wszystkich naukowców prowadzących odpłatną działalność badawczą. Na działania te
powinno się składać promowanie koordynacji działań i sprawdzonych rozwiązań oraz
wszelkie inne stosowne dalsze środki.
c)
Podjęcie problemu dodatkowych emerytur dla naukowców
-
PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI wyrażony przez Komisję Europejską zamiar, by
opublikować zieloną księgę w sprawie tworzenia europejskich ram na użytek
odpowiednich i trwałych emerytur, oraz fakt, że toczą się prace nad wnioskiem Komisji
w sprawie minimalnych wymogów służących zwiększeniu mobilności pracowników
dzięki łatwiejszemu nabywaniu i zachowywaniu dodatkowych uprawnień emerytalnych,
i że prace te będą teraz kontynuowane we wspomnianym szerszym kontekście;
Z ZAINTERESOWANIEM CZEKA na jak najszybsze informacje o wynikach tych
prac, by móc się zastanowić nad dalszymi działaniami politycznymi.
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
9
PL
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by przy okazji opracowywania zielonej księgi zbadała, czy
potrzebne są odpowiednie przepisy emerytalne dla często przemieszczających się
pracowników, i uwzględniła przy tym m.in. specyficzne problemy i potrzeby
naukowców, będących pracownikami często się przemieszczającymi, oraz
doświadczenia podmiotów prowadzących uzupełniające programy emerytalne
w przezwyciężaniu barier w mobilności.
d)
Stosowanie wspólnych zasad elastycznego rynku pracy i bezpieczeństwa socjalnego
(flexicurity) do ścieżki zawodowej naukowców16
-
ZWRACA SIĘ do państw członkowskich, by połączyły mobilność zawodową wpisaną
w rozwój ścieżki naukowej z odpowiednim zabezpieczeniem społecznym wszystkich
naukowców i by w tym celu do polityk wspierających lepsze i liczniejsze miejsca pracy
dla naukowców stosowały wspólne zasady modelu flexicurity.
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by do końca 2010 roku sporządziła szczegółowe analizy
ilustrujące, jak najskuteczniej stosować wobec naukowców działania z zakresu
flexicurity, i by uwzględniła przy tym potrzeby tej grupy pracowniczej w Europie.
-
ZWRACA SIĘ do Komisji, by w pełni uwzględniła takich wysoko wykwalifikowanych
pracowników w europejskiej strategii zatrudnienia i w zintegrowanych wytycznych
mających być podstawą przyszłej strategii UE 2020, która zostanie zaprezentowana
w 2010 roku.
16
Efekt konkluzji Rady z 5–6 grudnia 2007 r. pt. „Wspólne zasady wdrażania modelu
flexicurity” (dok. 16201/07), w których to konkluzjach przede wszystkim zatwierdzono
i umieszczono jako załącznik wspólne zasady modelu flexicurity.
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
10
PL
e)
Realizacja planu „Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy”
-
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE stwierdzenia Komisji zawarte w komunikacie pt.
„Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy”17, a zwłaszcza to, że polityka
edukacyjna, szkoleniowa, imigracyjna i zatrudnieniowa muszą się koncentrować na
uaktualnianiu i dostosowywaniu umiejętności, tak by pracownicy stawali się wysoko
wykwalifikowani i umieli reagować na potrzeby społeczno-gospodarcze, oraz to, że
rośnie zapotrzebowanie na przekrojowe kompetencje kluczowe, takie jak umiejętność
rozwiązywania problemów, myślenie analityczne, samodzielność, umiejętności
komunikacyjne, znajomość języków, umiejętności informatyczne, a także – ogólnie
rzecz biorąc – umiejętności ponadstandardowe.
-
PRZYZNAJE, że należy akcentować i zwiększać rolę pracowników w sektorach
opartych na wiedzy, tak by w przyszłości stali się istotną grupą ogółu pracowników
w Europie, czemu mogłyby służyć m.in. studia doktorskie pozwalające uzyskać wysoki
poziom kompetencji zawodowych, zwłaszcza w kontekście konkurencyjnego
społeczeństwa opartego na wiedzy.
-
ZWRACA UWAGĘ NA FAKT, że zawody związane z badaniami i innowacjami
z pewnością mogą znacznie się przyczynić do realizacji przyszłej strategii UE 2020.
-
W związku z tym ZWRACA SIĘ do Komisji, by wskazała, które elementy inicjatywy
„europejskie partnerstwo na rzecz naukowców” mogą pomóc we wdrażaniu i rozwijaniu
planu „Nowe umiejętności w nowych miejscach pracy”, oraz by do końca 2010 roku
zaproponowała konkretne działania w tym zakresie, m.in. w stosownym przypadku
wspólne prace ekspertów z dziedziny badań, edukacji i innowacji, zabezpieczenia
społecznego i zatrudnienia, w ramach realizacji konkluzji Rady z dnia 9 marca 2009 r.
17
Komunikat Komisji z dnia 16 grudnia 2008 r. pt. „Nowe umiejętności w nowych miejscach
pracy. Przewidywanie wymogów rynku pracy i potrzeb w zakresie umiejętności oraz ich
wzajemne dopasowywanie” (dok. 17537/08).
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
11
PL
14.
ZWRACA SIĘ do Komitetu Ochrony Socjalnej i Komitetu Zatrudnienia, by wydały opinie na
temat kwestii i inicjatyw, o których mowa w niniejszych konkluzjach, oraz na temat wszelkich
innych pokrewnych problemów, które leżą w ich kompetencjach i które wydają się im
stosowne, tak by do końca 2010 roku Rada otrzymała informacje o tym, jak konkretnie
wdrażać i pogłębiać problematykę zatrudnienia i zabezpieczenia społecznego naukowców.
15.
Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE prace Komisji Administracyjnej ds. Zabezpieczenia
Społecznego Pracowników Migrujących nad sposobami przezwyciężenia problemów
związanych z zabezpieczeniem społecznym w ramach swobodnego przepływu osób
i ZACHĘCA tę komisję do kontynuowania prac i uwzględnienia przy tym najważniejszych
kwestii odnoszących się do naukowców.
16.
ZWRACA SIĘ do Komisji i państw członkowskich, by poza podjęciem działań wskazanych
powyżej zastanowiły się nad możliwością wprowadzenia ewentualnych dodatkowych
instrumentów prawnych, normatywnych czy administracyjnych, które mogłyby pomóc usunąć
bariery utrudniające mobilność naukowców i mogłyby tę mobilność stymulować, w tym
instrumentów, o których mówią dokument grupy ekspertów pt. „Tworzenie jednolitego rynku
dla naukowców” i sprawozdanie Parlamentu Europejskiego pt. „Transgraniczna mobilność
młodych naukowców”.
17.
PRZEDSTAWIA niniejsze konkluzje z nadzieją, że zostaną także należycie uwzględnione
podczas przyjmowania i wdrażania nowej strategii UE 2020.
___________________
6362/2/10 REV 2
ZAŁĄCZNIK
krk/lw
DG C II
12
PL