Wymagania dla burs - Kuratorium Oświaty w Lublinie

EWALUACJA ZEWNĘTRZNA
PROJEKTOWANIE PRACY BURSY W KONTEKŚCIE
WYMAGAŃ PAŃSTWA WOBEC PLACÓWEK ZAPEWNIAJĄCYCH OPIEKĘ
I WYCHOWANIE UCZNIOM W OKRESIE POBIERANIA NAUKI POZA
MIEJSCEM STAŁEGO ZAMIESZKANIA
WYNIKAJĄCYCH ZE ZMIAN
W ROZPORZĄDZENIU MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
ZAWARTYCH W ZAŁĄCZNIKU
Z DNIA 10 MAJA 2013 ROKU
zmieniające rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego
•
•
•
•
•
Najważniejsze zmiany w cytowanym powyżej rozporządzeniu
polegają na:
modyfikacji wymagań wobec szkół/placówek;
doprecyzowaniu działań podejmowanych w procesie ewaluacji
zewnętrznej, w tym: sytuacji, gdy w szkole lub placówce nie działa rada
pedagogiczna;
doprecyzowaniu terminów wymaganych przy dokonaniu niektórych
czynności podejmowanych w ewaluacji zewnętrznej i kontroli;
rozszerzeniu zakresu danych, które organ nadzoru pedagogicznego
będzie zobowiązany zamieścić w planie nadzoru pedagogicznego;
określeniu zakresu ewaluacji wewnętrznej poprzez wskazanie, iż będzie
ona prowadzona
w odniesieniu do zagadnień uznanych w szkole
lub placówce za istotne w jej działalności.
Proces ewaluacji zewnętrznej służy
opisaniu działań bursy w zakresie
realizacji wymagań i określeniu, w jakim
stopniu spełnia te wymagania.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
6 wymagań, które
są stawiane placówkom:
Planuje się i organizuje pracę w sposób sprzyjający
osiąganiu celów placówki.
Respektowane są normy społeczne.
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki
wspólnie podejmują działania odpowiednie do jej funkcji.
Placówka
wspomaga
rozwój
wychowanków,
z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego
na rzecz wzajemnego rozwoju.
Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi i promowaniu
wartości edukacyjnych i wychowawczych.
Wymagania są opisane na poziomie D i poziomie B
1. Planuje się i organizuje pracę w sposób sprzyjający osiąganiu celów placówki.
Kryteria aksjologiczne:
Systemowość działań
Adekwatność działań do
wniosków
PARTYCYPACJA pracowników
placówki i wychowanków
Innowacyjność działań
Celowość i skuteczność
Adekwatność do potrzeb
Celowość
POZIOM D
•
W placówce diagnozuje się i analizuje potrzeby
oraz możliwości wychowanków.
•
Wyniki tych analiz i diagnoz są uwzględniane przy
planowaniu,
organizowaniu,
realizowaniu
i modyfikowaniu działań placówki.
•
•
Placówka działa zgodnie z przyjętą własną
koncepcją pracy, uwzględniającą potrzeby
rozwojowe wychowanków, specyfikę pracy
placówki oraz zidentyfikowane oczekiwania
środowiska lokalnego.
Czas spędzany przez wychowanków w placówce
jest efektywnie wykorzystywany.
POZIOM B
•
Działania podjęte w efekcie wdrażania wniosków
z badań zewnętrznych i wewnętrznych
przyczyniają się do rozwoju wychowanków
i placówki.
•
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania
placówki pracują wspólnie z wychowankami nad
doskonaleniem podejmowanych działań.
•
Placówka podejmuje innowacyjne działania
w zakresie umożliwiania wychowankom
rozwijania zainteresowań i uzdolnień lub
specjalnej organizacji nauki, metod pracy
i wychowania.
Dokonuje się analizy efektywności wykorzystania
czasu spędzanego przez wychowanków w
placówce, z uwzględnieniem ich potrzeb.
Wnioski z tych analiz przyczyniają się do
podniesienia efektywności pracy placówki.
•
2. Respektowane są normy społeczne
Kryteria aksjologiczne:
Powszechność poczucia bezpieczeństwa wśród wychowanków
Powszechność przestrzegania zasad
Partycypacja wychowanków, rodziców i pracowników placówki
Celowość działań wychowawczych
Systemowość monitorowania i użyteczność jego wyników
Spójność, adekwatność i skuteczność
Powszechność współpracy
POZIOM D
•
•
•
•
•
•
Działania placówki zapewniają wychowankom bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, a relacje
między wszystkimi członkami społeczności placówki są oparte na wzajemnym szacunku
i zaufaniu.
Zasady
postępowania
i
współżycia
w
placówce
są
uzgodnione
i przestrzegane przez wychowanków, wychowawców i inne osoby realizujące zadania
placówki oraz rodziców.
Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz
wzmacnianie właściwych zachowań.
Podejmowane działania wychowawcze są monitorowane i, w razie potrzeb, modyfikowane.
Działania wychowawcze podejmowane w placówce są spójne i odpowiednie do potrzeb
wychowanków i sprzyjają kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych postaw i zachowań.
Wychowankowie współpracują ze sobą.
2. Respektowane są normy społeczne
Kryteria aksjologiczne:
Systemowość i użyteczność dokonywanej oceny
Adekwatność działań placówki do potrzeb wychowanków. Powszechność
obejmowania wychowanków działaniami
Odpowiedzialność za siebie
Partycypacja wychowanków w podejmowaniu decyzji
POZIOM B
•
•
•
•
W placówce ocenia się skuteczność podejmowanych działań. Ocena ta jest uwzględniana przy
planowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu kolejnych działań.
Podejmowane działania zaspokajają potrzeby każdego wychowanka.
Wychowankowie, odpowiednio do swoich możliwości, wykazują się odpowiedzialnością
w działaniu i relacjach społecznych.
Wychowankowie biorą udział w procesie podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.
3. Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki wspólnie podejmują
działania odpowiednie do jej funkcji
Kryteria aksjologiczne:
Powszechność współpracy
Powszechność monitorowania jakości
podejmowanych działań
Zespołowość pracy nad analizą
i wykorzystaniem wniosków
Zespołowość pracy nad wprowadzaniem
zmian
POZIOM D
•
•
•
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania
placówki współpracują ze sobą w planowaniu,
organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu
działań służących realizacji zadań placówki.
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania
placówki monitorują jakość podejmowanych
działań. Wnioski z monitorowania są wspólnie
analizowane
i
wykorzystywane
w planowaniu, organizowaniu i realizowaniu
działań.
Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu
procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja,
realizacja, analiza i doskonalenie) następuje
w wyniku ustaleń między nauczycielami
i innymi osobami realizującymi zadania placówki.
Współdziałanie pracowników
Powszechność i Przydatność wzajemnej
pomocy w prowadzeniu ewaluacji własnej
pracy
POZIOM B
• Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania
placówki
wspólnie
rozwiązują
problemy,
doskonalą metody i formy współpracy.
• Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania
placówki pomagają sobie nawzajem w ewaluacji
i doskonaleniu własnej pracy
4. Placówka wspomaga rozwój wychowanków,
z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
Kryteria aksjologiczne:
Adekwatność podejmowanych działań do
potrzeb wychowanków
Demokratyczność
Partycypacja i Różnorodność działań
Adekwatność do potrzeb rodziców i
wychowanków
Powszechność prowadzonego
rozpoznania. Systemowość
uwzględniająca potrzeby wychowanków
Adekwatność do potrzeb i możliwości
wychowanków
Powszechność udziału wychowanków.
Atrakcyjność zajęć w opinii wychowanków
Celowość podejmowanych działań
Adekwatność działań do specyfiki placówki.
POZIOM D
•
•
•
•
•
W placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne,
potrzeby rozwojowe oraz sytuację społeczną każdego
wychowanka.
Nauczyciele i inne osoby realizujące zadania placówki
stwarzają sytuacje, w których zachęcają wychowanków do
podejmowania różnorodnych aktywności, z uwzględnieniem
rozpoznanych możliwości psychofizycznych każdego
wychowanka i jego potrzeb rozwojowych.
Wychowankowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone
w placówce i chętnie w nich uczestniczą.
Placówka współpracuje z poradniami psychologiczno pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi
poradnictwo i pomoc wychowankom, zgodnie z ich
potrzebami i sytuacją społeczną.
W placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne
obejmujące całą społeczność placówki.
POZIOM B
•
•
•
•
W placówce są prowadzone działania zwiększające
szanse edukacyjne wychowanków. Działania te
uwzględniają indywidualne potrzeby każdego
wychowanka.
Wychowankowie biorą udział w procesie
podejmowania decyzji dotyczących zadań placówki.
Wychowankowie inicjują i realizują różnorodne
działania na rzecz własnego rozwoju i rozwoju
placówki. Mają wpływ na organizację pracy
placówki.
W opinii rodziców i wychowanków wsparcie
otrzymywane w placówce odpowiada ich
potrzebom.
5. Wykorzystywane są zasoby placówki i środowiska lokalnego na rzecz
wzajemnego rozwoju
Kryteria aksjologiczne:
Spójność podejmowanych inicjatyw z
rozpoznanymi potrzebami i zasobami.
Celowość/Adekwatność działań
wspierających
Celowość i Systematyczność współpracy
Skuteczność wykorzystania opinii do
doskonalenia pracy placówki
Partnerstwo rodziców w działaniach na
rzecz rozwoju wychowanków i placówki.
Użyteczność otrzymanego wsparcia
Wzajemność korzyści wynikających ze
współpracy
Użyteczność dla wychowanków i
placówki.
POZIOM D
•
•
•
•
Prowadzi się rozpoznanie potrzeb i zasobów
placówki oraz środowiska lokalnego i na tej
podstawie podejmuje inicjatywy na rzecz ich
wzajemnego rozwoju.
Placówka wspiera rodziców w wychowaniu
i zrozumieniu aktualnej sytuacji ich dzieci.
Placówka w sposób systematyczny i celowy,
z uwzględnieniem specyfiki jej działania,
współpracuje z instytucjami i organizacjami
działającymi w środowisku lokalnym.
W placówce stwarza się warunki do wyrażenia opinii
o jej funkcjonowaniu w środowisku lokalnym. Opinie
te są wykorzystywane do doskonalenia pracy
placówki.
POZIOM B
•
•
•
•
Placówka realizuje inicjatywy zgłaszane przez
rodziców na rzecz rozwoju wychowanków i placówki.
Rodzice pozytywnie oceniają efekty wsparcia
udzielonego im przez placówkę.
Współpraca placówki ze środowiskiem lokalnym
wpływa na ich wzajemny rozwój.
Wykorzystywane przez placówkę zasoby środowiska
lokalnego wpływają na rozwój wychowanków
i placówki.
6. Zarządzanie placówką służy jej rozwojowi i promowaniu wartości edukacyjnych
i wychowawczych
Kryteria aksjologiczne:
Skuteczność
Innowacyjność
Powszechność działań nauczycieli
Możliwość Partycypacji
Współdziałanie
Jakość prowadzonych
Spójność i prorozwojowość
działań w ocenie respondentów
Adekwatność do potrzeb nauczycieli
i placówki. Partycypacja
POZIOM D
• Zarządzanie placówką prowadzi do tworzenia •
klimatu sprzyjającego realizacji jej zadań
i promowania idei uczenia się przez całe życie.
• W placówce wspiera
się wychowanków •
w przyjmowaniu odpowiedzialności za własny
rozwój.
• Ewaluacja wewnętrzna jest przeprowadzana •
wspólnie z nauczycielami i innymi osobami
realizującymi zadania placówki.
• W procesie zarządzania, w oparciu o wnioski
wynikające z nadzoru pedagogicznego, podejmuje
się działania służące rozwojowi placówki.
• Zarządzanie
placówką
sprzyja
udziałowi
nauczycieli i innych osób realizujących zadania
placówki w procesie podejmowania decyzji
dotyczących
placówki
oraz
doskonaleniu
POZIOM B
Zarządzanie placówką prowadzi do podejmowania
nowatorskich
działań,
innowacji
i eksperymentów.
Zarządzanie placówką sprzyja udziałowi nauczycieli
i innych osób realizujących zadania placówki
w procesie ewaluacji wewnętrznej.
Placówka
jest
pozytywnie
postrzegana
w środowisku lokalnym.
MODEL REALIZACJI EWALUACJI ZEWNĘTRZNEJ

proces ewaluacji powinien być w pełni
demokratyczny, co przejawia się w prawie do
uczestniczenia
w
nim
wszystkich
zainteresowanych osób. Wizytatorzy wyznaczeni
do przeprowadzenia ewaluacji są zobowiązani do
uzgadniania
harmonogramu
działań
z
kierownictwem placówki. Pracownicy placówki
mają prawo do wyrażania opinii na tematy
związane z ewaluacją ich pracy, zarówno podczas
samych badań, jak i w trakcie prezentacji
wniosków z ewaluacji oraz po przeprowadzonej
ewaluacji, dzięki ankietom on-line,
MODEL REALIZACJI EWALUACJI ZEWNĘTRZNEJ
proces ewaluacji jest transparentny, co przejawia
się w jawności procedur, kryteriów ewaluacji,
pytań badawczych, narzędzi oraz wyników
i wniosków z ewaluacji,
 proces ewaluacji jest elastyczny, co oznacza, że
bierze się pod uwagę różnorodność szkół
i placówek, co umożliwia dopasowanie badania
do kontekstu ich funkcjonowania. W system jest
wpisany nieustanny dialog między wszystkimi
uczestnikami procesu, dotyczący zarówno metod
ewaluacji, jak i sposobu jej przeprowadzenia.
Wnioski wynikające z refleksji uczestników
procesu służą modyfikowaniu modelu nadzoru.

Przebieg ewaluacji zewnętrznej
Ewaluacja może mieć charakter całościowy
– to jest obejmować wszystkie wymagania
lub częściowy (problemowy) – kiedy
badanie dotyczy wybranych wymagań.
Proces ewaluacji zewnętrznej przebiega
w trzech etapach:
1. Przygotowanie.
2. Badanie w placówce.
3. Podsumowanie.
Przebieg ewaluacji zewnętrznej
Etap I – Przygotowanie
Na tym etapie dyrektor:
 informuje społeczność szkolną lub odbiorców usług o celach i przebiegu ewaluacji.
Informuje rodziców o możliwości udziału w badaniu ankietowym i wywiadzie, decyduje,
kierując się znajomością wymagań, jakiego rodzaju dokumentacja najlepiej pokaże
charakter placówki i jakość pracy. Dyrektor zapoznaje się z pytaniami do analizy
danych zastanych z platformy internetowej i ustala z wizytatorami, które materiały będą
źródłem informacji,
 udostępnia wizytatorom materiały niezbędne do poznania koncepcji pracy
placówki,
 wypełnia ankietę dla dyrektora, która jest dostępna on-line,
 przekazuje informację o pracy placówki zgodnie z § 8a ust.1 pkt 2
rozporządzenia MEN z 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego ze
zmianami z dnia 10.05.2013r.),
 rozpoznaje, czy rodzice małoletnich uczniów nie wyrażą sprzeciwu na wypełnianie przez
ich dzieci anonimowej ankiety i ewentualny udział w wywiadzie grupowym,
 zapoznaje się z narzędziami ewaluacyjnymi, udostępnionymi on-line przez wizytatorów,
 zwołuje ( w porozumieniu z zespołem wizytatorów) zebranie rady pedagogicznej, na które
zaprasza przedstawicieli wychowanków, rodziców, pracowników niepedagogicznych.
Przebieg ewaluacji zewnętrznej
Etap I – Przygotowanie
Zespół wizytatorów wyznaczonych do przeprowadzenia
ewaluacji:
 dostosowuje narzędzia badawcze,
 zapoznaje się z wynikami ankiety dla dyrektora,
 analizuje dostępne dane zastane, na przykład stronę www,
statut placówki, program wychowawczy, program
profilaktyki. Ważne, aby pamiętać, iż dane zastane pełnią rolę
wspierającą - zbiera się je i analizuje w celu poszukiwania
przydatnych informacji, pomocnych przy omawianiu
zagadnień poruszonych podczas wywiadu z dyrektorem, a nie
sprawdzaniu czy placówka posiada konkretne dokumenty,
 przed rozpoczęciem badania na terenie szkoły/placówki
przedstawia cele, zakres i harmonogram ewaluacji na
zebraniu rady pedagogicznej, z udziałem zaproszonych gości
(przedstawicieli
uczniów,
rodziców,
pracowników
niepedagogicznych).
Przebieg ewaluacji zewnętrznej
Etap II – Badanie
Etap drugi to badanie na terenie placówki, które trwa do pięciu dni.
Badanie powinno być przeprowadzone według następujących zasad:
• Przed spotkaniem informacyjnym, można rozpocząć wywiad z dyrektorem i analizę
danych zastanych.
• W przypadku prowadzenia ewaluacji całościowej wywiad z dyrektorem, jeżeli jest to
organizacyjnie możliwe, powinien być podzielony na części. Podczas wywiadu dyrektor
„może ilustrować” odpowiedzi za pomocą materiałów istniejących w szkole. W
wywiadzie lub jego fragmentach mogą wziąć udział zastępcy dyrektora lub inne osoby,
zaproszone przez dyrektora, adekwatnie do omawianych zagadnień.
• Badania ankietowe wychowanków, nauczycieli i – o ile to możliwe – rodziców
realizowane są w pracowniach komputerowych dysponujących łączem internetowym.
W razie braku możliwości technicznych przeprowadza się ankietę w wersji papierowej.
• Badanie ankietowe nauczycieli (przeprowadzane w I dniu badania), może być
realizowane przez nauczycieli indywidualnie w dogodnym dla nich czasie.
• Wywiady grupowe prowadzone są po zapoznaniu się wizytatorów z wynikami badań
ankietowych, dzięki czemu wywiady służą również interpretacji i wyjaśnieniu wyników
ankiet. Optymalna grupa do wywiadu grupowego to 6-12 osób.
Przebieg ewaluacji zewnętrznej
Etap II – Badanie
 Badania ankietowe prowadzone są na próbie pełnej.
 W trakcie wywiadu z wychowankami nie mogą być obecni nauczyciele ani inni
pracownicy placówki.
 W wywiadzie z nauczycielami nie uczestniczy dyrektor ani jego zastępca.
 W wywiadzie z rodzicami nie biorą udziału pracownicy placówki.
 Listę osób zaproszonych do udziału w wywiadzie z partnerami zewnętrznymi
ustalają wspólnie dyrektor i wizytatorzy, ale ostateczną decyzję podejmują
wizytatorzy. Podstawowe kryterium doboru uczestników to różnorodność (typ
instytucji, formy współpracy), pod uwagę należy wziąć także doświadczenia
współpracy, tak aby na podstawie wywiadu móc uzyskać możliwie pełny obraz
działań placówki. W trakcie wywiadu z partnerami nie mogą być obecni pracownicy
placówki. Gości na spotkanie zaprasza dyrektor.
 Do wywiadu z przedstawicielem organu prowadzącego zapraszana jest osoba
posiadająca największą wiedzę o placówce. Wywiad może być realizowany w sposób
bezpośredni lub telefoniczny.
 Minimalna liczba obserwacji zajęć prowadzonych w jednej placówce to sześć, bez
powtarzania obserwacji na zajęciach prowadzonych przez tego samego nauczyciela.
Po obserwacji wizytator może przeprowadzić krótki wywiad z obserwowanym
nauczycielem i/lub wychowankami. Obserwacje nie powinny być ustalane
w harmonogramie; wizytatorzy mogą przeprowadzić obserwację w dowolnym
czasie w trakcie trwania ewaluacji (z pominięciem pierwszego dnia).
Przebieg ewaluacji zewnętrznej
Etap III – Podsumowanie
 Etap podsumowujący obejmuje opracowanie, analizę i formułowanie wniosków,
przygotowanie raportu oraz konsultacje z dyrektorem i prezentację wyników
i wniosków ewaluacji przed radą pedagogiczną/pracownikom placówki.
 Wstępna wersja raportu jest przedstawiona dyrektorowi i radzie pedagogicznej/
pracownikom placówki w celu przedyskutowania danych zebranych podczas
ewaluacji.
 Na prośbę rady wizytatorzy prezentują propozycję poziomu spełniania wymagań.
Wizytatorzy ostateczną wersję raportu przygotowują dopiero po wysłuchaniu opinii
dyrektora i rady pedagogicznej/pracownikom placówki.
 Decyzja, że placówka spełnia wymaganie na poziomie A powoduje konieczność
wypełnienia przez zespół wizytatorów w porozumieniu z dyrektorem formularza
dobrej praktyki, który następnie umieszczany jest na stronie www.npseo.pl .
 Po spotkaniu dyrektor i pracownicy placówki są proszeni również o udzielenie
informacji zwrotnej na temat procesu ewaluacji zewnętrznej w formie odpowiedzi
na pytania anonimowej ankiety on-line badającej przebieg ewaluacji (ankieta
poewaluacyjna). To bardzo ważny element doskonalenia systemu ewaluacji oświaty i
okazja dla pracowników placówki i dyrektorów wyrażenia opinii o pracy wizytatorów
i procesie ewaluacji.
 Około pół roku po ewaluacji placówka otrzymuje zaproszenie do wypełnienia
kwestionariusza ankiety on-line badającej efekty ewaluacji (ankiety
postewaluacyjnej) na temat wykorzystania wyników ewaluacji zewnętrznej przez
placówkę.
Rezultaty ewaluacji
Po ewaluacji bursa otrzyma informację
zwrotną w postaci raportu, który składa się z:
informacji o przebiegu ewaluacji zewnętrznej,
 opisu metodologii badań;
 wyników przeprowadzonej ewaluacji;
w odniesieniu do wymagań państwa w postaci
opisów do i wymagań;
 informacji dotyczących stopnia spełnienia
poszczególnych wymagań;
 wniosków z przeprowadzonego badania.

WAŻNE ADRESY:
www.npseo.pl
www.ore.edu.pl
www.men.gov.pl
www.ibe.edu.pl
www.eraewaluacji.pl
www.uj.edu.pl
www.ptde.org