The Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Archives Reference No: PRM.77
PRM.°]-1.ZivLKROFILMOVVANE CMA
•tG ‚4~."
ROLKA NR.
.ptet..4-cua"?
Th
e
sh
li
Po
\c\tk-ł
te
titu
s
In
Vx)~.4.
AłtĄ-is ta
L»P-44
~;,,,Jt4
d
an
Si
ZEb
pil
2. o(215-
m
eu
us
iM
k
rs
ko
Copyright: The Polish Institute and Sikorski Museum (London)
PREZYDIUM RADY MINISTROW
TEKA nr 77.
1942.
Th
KRAJ
Komunikaty Premiera i Naczelnego Wodza.
e
Komunikat Premiera nr.l. o ogłoszeniu umowy
angielsko—sowieckie j.
30. VI. 194.2.
Komunikat Premiera nr. 2. o akcji represyjnej
nad Niewarni za dokonywany przez nich terror
w Polsce (projekt Potulińskiego i 2 egzempl.).
lis
Po
lł. VI. 1942. I
2
h
s
In
3
18.V11. 1942. I
te
titu
Komunikat N.W.nr. 3. o niszczeniu i rabunku przez
Niemców zbiorów kultury polskiej.
8.VII1.1942. I
d
an
Komunikat Premiera nr. 4. o ewakuacji Polaków
z Rosji.
14. IX. 194.2.
Komunikat Premiera i N. W. nr .5. o rozmowie gen.
Sikorskiego z Churchillem i gen.Brooke'm na
temat spraw polskich na tle politycznego i stra—
tegicznego położenia sprzymierzonych.
6
9. X. 1942.
Komunikat Premiera nr. 6. o interwencji Roosevelta
u Stalina na temat losu Polaków w Rosji i stosun—
ku Rzędu R.P. do Z.S.R.R.
1
J,i,&\.L. 6.0 w:x.cu.1,,viwc..
7
14.111.194.2.
I
x
ś
Si
5
eu
us
iM
k
rs
ko
Komunikat N.W.nr.8. o trzeciej wizycie gen.
Sikorskiego w Ameryoe.
m
md=========
=-
=====
=-======
cc,/
= =
e
Th
CP ł
Po
to
ił assrweta
lis
-,
n.dg.1383ir-vril-g-,
h
Pan Miniator Zpras Womagtranyoh
:3tanialaw Miko łajczyk
s
In
w miejacu
titu
telapzeniu praceyIam Koannikat ur oi.
Ruldu w Kraju,
te
colom prilaasania 17,o ero asyfrowo Doiojatowi
d
an
We'::o rodzaju komunikaty bQdf? odtd. wydarfai
stałe dla informowania ozynniOw krujowyoh o ważnych
wypadkach politycznych lub docyzach Rzryłu,
rs
ko
Si
PRAŃ RADY 2rNISTROW
ki
ł za , snik
m
eu
us
M
T
e
Th
KOMUNłKAT PREMIER No.ł.
Po
h
lis
P r o j e k t.
Ogłoszona dzisiaj umowa angielsko-sowiecka
s
In
jest deklaracją, przymierza na lat 20.Nie ma w niej nic
titu
e0 y sprzeciwiało się nawet pośrednio interesom polskim.
•,
‚, j ł
,
~44.4o-Imtleze'
.s.p~Padstrw-Baityckich.Rząd Polski
otrzymał zapewnienie że mnowa nie zawiera klauzul tajnych.
te
Jest to suk9ep Rfa,du Poiskiego,którego imieniem przeciw-
d
an
t mi łem .się ustępstwom na rzecz jednostronnych żądań roz,
s
syjskich.Teza polska o konieczności stosowania zasad morałsię Z wola,
w polityce 1 oi
«'L/
Si
narodQw znalazła zroz enie w ndynie i w Waszyngtonie.
W dniu 9 czerwca odbyłem rozmowę z ;Ii.n.deni em, w której
'L,-\r\\ t:4 •
rs
ko
po orn(:)vrieniu
. umowy /mxxx zawartej pr z Rządy
Się na onlecziMT
bryty jsl i i sowiecki,
jecie
ki
zeco zbliżenia Polski i Wielkiej Brytanii.
Omawiana była również Federacja eolski
i Czechosłowacji,
M
do której przyłączą się ewentualnie inne państwa. Fakt,
Pi
us
iż pod okupacją niemiecką wen5lpracuj.q Czesi i Polacy
, ,
f
„n/t -?
':•.
m
eu
i
e
Th
(2)
uczynił na odpowiedzialnych czynnikach ancielskich i
amerykańskie,4 wielkie wrażenie. 'Asatego należy w Kraju
Po
lis
te ~-45-1)».41121.Qbia0 w duchu przyszłej _tederacji.
Sowiety oficjalnie głoszą, że nie są tej federacji przeaby_ była ona w pr
(dme b~q nie)zważa
h
e
grana przeciw nim..
szłości skierosilną saparq
,&j federacja
zultatem pol-
s
In
-przeciw komunizmowi w Srodkowej Europi
dissmocnie-
titu
dciej polityki agrani_cznej jestl
nie stanowiska Polski por Aliantów;
Rząd, przekonany o koniecznoei planowania gospo-
te
darczego w jak najszerszym zakresie, na mój wniosek postanowi i oddzielić teką Ministra Skarbu od teki Ministra Prze-
d
an
mysłu i Handlu. Ministrem Skarbu zostaje nadal H.Strasburger,
Ministrem Przemysłem i Hhadlu J.Kwapiński. Amb.Edward Raózyń-
at7,r~,01/-~R44du.
podkreślenie
,
4-ĄP11.6.42
m
kb
4t,t.
3
eu
us
M
(1,kuyty,ww
r
,r, i
,1,4,r
ki
Li
hit•INeti
k1,11,4
rs
ko
Si
ski został zamianowany linistrem~ i kieruje nadal Ministerstwem Spraw Z granicznye rei granie to m na celu
44
P)10,,k
e
Th
K.C=' łKAT PREMIERA No .1.
Po
h
lis
i- r o j e k t.
Ogłoszona dzisiaj umowa angielsko-sowiecka
s
In
jest deklaracją przymierza na lat 20.ide ma w niej nic,
toby sprzeciwiało się nawet pośrednio interesom polskim.
titu
Pominięto milczeniem spraw ę Państw Bałtyckich.Rząd Polski
te
otrzymał zapewnienie, że tamowa nie zawiera klauzul tajnych.
NI
Polskiego,które o imieniem przeciwjest to r , ces
Uat.4.4e4AluejUt 144°1'4'l' 64-1
stępstwom na rzecz jednostronnych żądań ros
stawiałem s
d
an
1V1uAitelk.,
syjskichreza polska o konieczności stosowania zasad mor ł4.1-44V
1
04 ~44u411, nosci w polityce ,o liczeniu Się z wolą maiyc
-r
oN
ł
44~14
11.0.4t
zrozumienie w Londynie i w aszyngtonie.
znalaz
wovuto narodów znalazła
2
Si
rs
ko
e~)
-3 dniu s) czerwca odbyłem rozmowę z -in.den em, w której,
t)
, .
po omówieniu 1wr.rteacr umowy !mxxx zawartej przez Rządy
/4440t &I;
conieczność
brytyjski i sowiecki,
4-1 45‹,e4,17
ki
j4.4,-~4-aa zbliżenia Polski i iełkiej Brytanii.
Omawiana była również Federacja Polski i Czechosłowacji,
M
do której przyłączą się ewentualnie inne -oa-,:_stwa.
eu
us
iż pod okupacją niemiecką wsp41-prErwcrj.q Czesi i 2o1acy5
4
m
e
Th
(2)
uczynił na odpowiedzialnych czynnikach angielskich i
amerykańskich wielkie wrażenie. Dlatego należy w Kraju
Po
te ~82~4 pogłębić w duchu przyszłej federacji.
Sowiety oficjalnie głoszą, że nie są tej federacji prze-
lis
h
ciwne, bo nie uważają, aby była ona w przyszłości skierosilną zaparq
wana przeciw nimj/Niemiiej federacja
s
In
przeciw komunizmowi w Srodkowej Europie. Rezultatem polskiej polityki zagranicznej jest j-e.e~s.-uir~,04romocnie77
titu
nie stanowiska Polski
Rząd, przekonany o konieczności planowania gospo-
te
darczego w jak najszerszym zakresie, na mój wnic3ek postanowił oddzielić tekę Ministra Skarbu od teki Ministra Prze-
d
an
mysłu i Handlu. Ministrem Skarbu zostaje nadal H.Strasburger,
Ministrem Przemysłem i Handlu J.Kwapiński. .Amb.Edward Raczyńi kieruje nadal Mi-
ski został zamianowany Ministrem
Si
nisterstwem Spraw Zagranicznyc. Mianowanie to ma na celu
rs
ko
prac Rządu.
ki
5
m
eu
us
kb
M
11.6.42
tke
Pr?\ Y4'
Th
ł/(//liA
?49.'1A4"444(it- 5
e
Ogłoszona dzisiaj umowa Imbekxx a4,4eisko-sowiecka
Po
4,
jest deklaracją przymierza na lat dwadzie ścia. Nie ma w niej
lis
nic, co by sprzeciwiało się nawet pośrednio interesom Połdci.
Wyeliminowano z niej, przynajmniej na razie, sprawę państw
h
bałtyckich. Rząd Polski otrzymał zapewnienie, że umowa ta nie
s
In
zawiera klauzul tajnych. Jest to wielki sukces Rządu Polskiego,
którego imieniem przeciwstawiałem się konsekwentnie w ciągu
titu
pół roku ustępstwom na rzecz jednostronnych żądań rosyjskich.
Ich wyrazem byt układ 114-4„91SyQ-14-anie niekorzystny, a obecnie
te
odrzucony całkowicie. Teza polska o konieczności stosowania
zasad moralności w polityce, o liczeniu się z wolą mniejszych
d
an
państw i narodów została przeforsowana w LondyniaA4 znalazła
całkowite zrozumienie w Waszyngtonie. W dniu 8 czerwca odbyłem
Si
rozmową z Ministrem Edenem, w której po omówieniu umowy zawartej przez Rząd Brytyjski i Sowiecki uznaliśmy obopólnie ko-
rs
ko
nieczność dalszego zbliżenia Polski i Wielkiej Brytanii. Omawiana była również federacja Polski i Czechosłowacji, do której
ki
przyłączą się ewentualnie inne państwa. Fakt, iż pod okupacją
M
niemiecką nawiązują kontakty Czesi i Polau,- uczyW./ na odpo;aMI
wiedzialnych czynnikach angielskich wielkie wrażenie. Dlatego
us
należy w Kraju kontakty te pogłębi/6 w duchu przyszłej federacji. Sowiety oficjalnie głoszą, że nie są tej federacji
eu
przeciwne, bo nie uważają, aby była ona w przyszłości skiero-
m
PR
Th
wana przeciw nimI 4łe ximmtx# stwarzają wielkie trudności'.
Niemniej federacja byłaby silna, zaporą przeciw komunizmowi
e
w Srodkowej Europie.b,zultatem polskiej polityki zagranicz-
Po
nej jest poważne umocnienie stanowiska Polsk i w obozie sprzy-
lis
mierzonych narodów. Wczoraj rozmawiałem kilka godzin z Mołotowem. Zaprotestowałem przeciw zrzucaniu spadochroniarzy
h
Jimx~xxgmlsla terenu Pol
s
In
bez mej zgody, piętnując te
2~411ma
fakty jako naruszenie suwerenności polskiej. Wskazałem na
bezużyteczne narażanie)i dzikiej represje stosowane przez
titu
Nimmegó~(ładności cywilnej‚ Mołotow uznał moje argumenty
i przyrzekł przekazać je Naczelnemu Dowództwu 17~eklitRxx So-
te
wieckiemu po swoim powrocie do Moskwy.
Rząd, przekonany o kOnieczności planowania gospodarcze-
d
an
go w jak najszerszym zakresie, na mój wniosek postanowił oddzielić tekę Ministra Skarbu od teki Ministra Przemysłu i
Si
Handlu. Ministrem Skarbu zostaje nadal H.Strasburger, Ministrem
Przemysłu i Handlu J.Kwapiński. Ambasador Edward Raczyński zo-
rs
ko
stał zamianowany Ministrem i kieruje nadal »nisterstwem Spraw
zagranicznych. Mianowanie to ma na celu wzmocnienie jego stano-
ki
wiska w Rządzie i wobec obcych.
m
eu
us
M
?R
hyz
... • . • • .. ..... • • •
e
Th
h
lis
Po
titu
s
In
i u p ay
boa
rYCes ,921
Z.or.c
Ccti,
O
(,Lto
te
d
an
ki
rs
ko
Si
' łKORSKI
Generak.
m
eu
us
M
e
Th
h
lis
Po
at7k ef,31
W41-; 444'
1, ,.
Hrk 1~
s
In
‚4444
‚,4
_
1749.4
dużi
titu
te
źl'4"-4
/`"*-<,1 i?y-PoZ,
ZŁ-
d
an
~-ot
4,77
Si
Lti ,:ł17,&#2
ff.4-7 J
rs
ko
b6/,‚„,;( :, ,/ 4„;
wil!121%.
ki
J
7,si--£-4t-tźc/L•4',
',/-z-e•
m
4~c4 (7-;40
eu
,(-29 -‚,q cer
us
M
2-47,,-14‹, •
e
Th
h
lis
Po
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
KOMUNIKAT NR.2 .R7PITTF.R4
WODZA NACZELNEGO.
lis
Po
Poruszony wiaatmościami o nowej fali teroru nie-
h
mieckiego w Polsce Rząd Polski wszczął wszechstronną
akcję, mająca na celu natychmiastowe represje nad Niem-
s
In
cami, gdzie tylko to jest możliwe. Opinia świata anglo-
titu
saskiego została znowu zaalarmowana, a przyjaciele nasi
w Parlamencie Brytyjskim zgłosili wniosek, domagający
te
się zas.tBowania w przyszłości kary na winnych.
W dniu 29 czerwca na skutek tej akcji Rządu Pol-
d
an
skiego rządy innych państw okupowanych zgodziły się na
wysłanie zbiorowych not do Papieża, Roosevelta, Churchilla
i Stalina, domagając się potępienia zbrodni i wyciągnię-
Si
cia konsekwencji z tego stanowiska. Ta wspólna akcja
rs
ko
prowadzona jest pod moim przewodnictwem, jako Szefa Rządu
Polskiego, a zapoczątkowana została uroczystą deklaracją
w St.James Pałace w Londynie dnia 13 stycznia 1942 r.
ki
Ma ona na celu: 12 - uzyskanie zapewnienia, że w chwili
upadku Niemiec cała potęga wojenna sprzymierzonych popie-
M
rać będzie realizację postulatu kary, oraz 2Q - stopniowe
us
przygotowanie opinii angielskiej i amerykańskiej na koniecz-
m
eu
ność podjęcia represji wobec Niemiec, ich kapitałów oraz
1.0
e
Th
(2)
obywateli w Wielkiej Brytanii i S,meryce‚jeszcze w ci ągu
Po
toczącej się wojny.
Pracuję nad tym usilnie, aby głos Roosevelta,jako
lis
symbolu rosnącej potęgi Stanów Zjednoczonych, wywołał wra-
h
żenie na okupantach i ulżył Waszemu losowi. Analogiczny
titu
s
In
wspólny apel wystosują rządy państw okupowanych do PapieSkłon~rhy,
..j04ke:
ża, poparty silną akcja, dyplomatyczna,.~~~-~5
Waf'
stanowiska i do potępienia zbrodni.
do zajęcia wyrażn
Mimo niewątpliwego zaskoczenia opinii angielskiej
te
zwycięstwami Niemców w Egipcie, panuje w Wielkiej Brytanii
i w Ameryce wola zwycięstwa, która domaga się jeszcze bar-
d
an
dziej ofiarnego i integralnego prowadzenia wojny. Daje to
pełna, nadzieję na przyszłość Wzmagająca się kolosalnie
produkcja Stanów Zjednoczonych i Imperium Brytyjskiego
SIKORSKI.
ki
rs
ko
Si
zadecyduje o zwycięstwie.
m
eu
us
M
Th
TAJNE
e
KOMUNIKAT PPF.MTERA Nr.2
Po
h
lis
Poruszony wiadomością o nowej fali teroru niemiec»,
kiego w Polsce Rząd Polski wszczął wszechstronną akcję, mającą na celu natychmiastowe represje nad Niemcami, gdzie
tylko to jest możliwe. Opinia świata angłosaskiego została
znowu zaalarmowana, a przyjaciele nasi w Parlamencie brytyjskim-zglosili wniosek, domagający się zastosowania w przysziodoi kary na winnych.
s
In
te
titu
W dniu 29 czerwca na skutek tej akcji Rządu. Polskiego
rządy innych państw okupowanych zgodziły się na wysłanie
zbiórowych not do Papieża, Roosevelta, Churchilla i Stalina,
domagając się potępienia zbrodni i wyciągnięcia konsekwencji
z tego stanowiska. Ta wspólna akcja prowadzona jest pod moim
przewodnictwem, jako Szefa Rządu Polskiego, a zapoczątkowana
została uroczystą deklaracją w St.James's Palące w Londynie
dnia 13 stycznia 1942 r, Ma ona na celu: l-o uzyskanie zapewnienia, że w chwili upadku Niemiec cała potęga wojenna
Sprzymierzonych popierać będzie realizację postulatu kary,
oraz 2-o stopniowe prżygotowanie opinii angielskiej i amerykańskiej na konieczność podjęcia represji wobec Niemiec, ich
kapitałów oraz obywateli w Wielkiej Brytanii i Ameryce,
jeszcze w ciągu toczącej się wojny.
d
an
Pracuję nad tym usilnie, aby głos Roosevelta, jako sym-
Si
bolu rosnącej potęgi Stanów Zjednoczonych, wywołał wrażenie
na okupantach i ulżył Waszemu losowi. ..nalogiczny wspólny
rs
ko
apel wystosują rządy państw okupowanych do Papieża, poparty
silną akcją dyplomatyczną. Skłoni to prawdopodhnie Watykan do
zajęcia wyraźniejszego stanowiska i do potępienia zbrodni.
ki
Mimo niewątpliwego zaskoezenia opinii angielskiej
zwycięstwami Niemców w Egipcie, panuje w Wielkiej Brytanii i w
Ameryce wola zwycięstwa, która domaga się jeszcze bardziej
ofiarnego i integrślnego prowadzenia wojny. Daje to pełną nacięstwie.
12
m
Londya 1 lipca 1942 r.
eu
Za sgodeo44
us
SIKORSKI
M
dzieję na przyszło ść . Wzmagająca się kolosalnie produkcja Stanów Zjednoczonych i Imperium Brytyjskiego zadecyduje o zwy-
Th
918
L dz.184.8/XV / 42
lipca 194.2
e
Tajne.
Po
Z polecenia Pana Premiera przesyłam w załączeniu
kxounikat Naczelnego Uodza, nr. 3, s uprzejmą prośbą o
lis
przekazanie go władzom wojskowym w Kraju.
.(>1-
h
Dr. Karol
s reicher
s
In
To Pana Pułkownika
Protasewi cza
titu
w m.1e3ce tt
1 zał.
te
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
13
e
Th
=A N1,3
KOMUNIKAT NACZh
Po
Niszczenie przez Niemców kultury polskiej a zwłaszcza
lis
ra#unek naszych zbiorów jest przedmiotem stałej troski Rządu.
Od łat trzech zbierane są dowody, które w chwili okupacji Nie-
h
miec posłużą dla rewindykacyj dzieł sztuki, zasobów bibliotecz-
s
In
nych i archiwalnych. Odszkodowania w naturze za zniszczone przedmioty i zbiory są również szczegółowo opracowywane. Rząd prowadz-
titu
ewidencję fachowców niemieckich, którzy niszczą polskie mienie
kulturalne. Proszę, aby śledzono przebieg rabunku w polskich
te
bibliotekach i zbiorach,i proszę o przekazywanie wiadomości
w tym zakresie.
d
an
Rząd nie uważa za stosowne rozpoczyn0 szcaegółowej
akcji propagandowej około rabunku mienia kulturalnego w Polsce.
Si
Jest to narazie przedwczesne i spowodowałoby tym większą
ostrożność w działaniu okupantów. Niemniej miarodajne koła
rs
ko
w Wielkiej Brytanii są zdecydowane ;lix popierać w przyszłości
pełną rewindykację i odszkodowania kulturalne Polski. Dnia
13 lipca b.r. odbyła się w National Gallery w Londynie poufna
ki
konferencja Sprzymierzonych zwołana z inicjatywy polskiej a
M
poświęcona tej sprawie. Przyjęto tezę polską o konieczności
us
brania z niemieckich zbiorów zastawów do chwili zwrotu zrabowanego mienia. Przedstawiciele Polski poruszyli rabunek ołtarza
eu
mariackiego Wita Stwosza oraz odszkodowań za zniszczony Zamek
m
Królewski w Warszawie.
)• • • •
Th
Konieczno46 stosowania represyj wobec Niemców przeiika
e
coraz szerzej w opinia anglosaską. Pod tym względem widom*,
Po
jest korzyetny zwrot zwłaszcza w Ameryce. Prasa rozpisuje gig
tam o ostatniej fali teroru w Polsce. 7ftko tą drogą można
lis
posyskaó społeczeństwo amerykańskie dla represyj wobec Niemiec.
h
Zlot Prezydenta Roosevelta do mnie z dnia 3 lipca 1),/,. 6wiadczy
s
In
Minym zrozumien~niego dla cierpień Polski, Prezydent
Roosevelt przygotowaje opinig amerykańską do odwet* za Miemieckle
titu
ókruciestwa.
Szereg wielkich procesów Wtoczonych obywatelom Stan6w ,
te
niemieckiego pochodzenia odsiania przed społeczeństwem cele i
metody Niemców amerykańskish,,i7jawnione fakty wzburzają opin14
d
an
publiczną, ktÓwa spostrzega te stosowanie metod humanitarnych
wobec Niemców uważane jest przez nich jedynie za dowód slaboóci.
ki
rs
ko
Si
a 18 lipca 1942
SIKOF,,(=
r
m
eu
us
M
15
Th
.
.
re44<i.
ł
44. «4.,
e
Po
<;-.;0 €,140,7‹.«a T :(
z...c4
..bliz61, 4(,,,pn£;€
,
lis
(.‹ ~4.€
.(ł r
-74-92.,- 02.24. c-‚
titu
P4'4'
5-7›.~.;,c7
0)1Z/Z
/1492-14(
s
In
2 ?-€
W4
h
4 9>to, 24:
".-07 .)%4 ~70~49
74717
di:£7,,gx_..4.
€,-J, „nom
71
7:444,
4.Ł4c.Ł "),
ił
-shr‚g€7.;
te
,,9,1c4,a4-«
:‚, ,(_
d
an
•
‚Mi?
i+04.-4341
.12LU€
"( [-‚15")
cla#-GrS.0-f
~2,1.. 4
(7_2 f
Si
9=44., ‹ , /91/ ?1,444
A(24
Ze4.
4^1;7
3 11~
AY'",;
--
,t44,
rs
ko
4' ~-4-> /Ł.1..44-7 _44:0
7
4,44-4i .2c.
y.
4..."-"Y`
chruni
"2)4 • «
4 ik-7.
•
.
2~
v:,
-
2 /14,%, )4, c,,?„4:71
,
„o
m
/ -4" A•044 o-fi
,A9
eu
2t"*2~
• i •,/,(pfeS24.,-c7,-ć
4.-gi
47 .
us
•
M
"'-Łr7-47(-42-72. 16
4Ł ) ty Ł-€-1( /g-c. 4-•-•• •
7-`
7J-'14-4-
,A-J 4.
.
ki
_,44,.6:0,
4» y.;
P rt 9:-Jr
Th
L• • t 444
.24,-,›V-
e
Po
(
~rn o..9
4:4 »le-g4".,
lis
/140ŁA 4.:;>4.4.4..... • I ‚:
7k,.t.; Z, 7«.."-te4-2
04-
-O ."57Lr‚ra
4 7440
4
41-192 4 «
r A ,27
te
d
an
o:•<
e. 7-zaą. d.,
łfma.‹ 2 ?ki ~-44-:£9
J•t> 144-t>
•
Si
41
;6 itsr"714 • bk-31.4...a.«
4rp.~...:(~474 • (
--"
444;~4"
(714,
71
'
44.4.'7~ g#eiCIZ.0).f.f (
Z+~~a,
ki
~74d.ś.45.4.4-ki4 'poł
,°
".~47.
łatt4
114;
`
401? c--P
1 Ue 41~ U.4-4
(j-442<c
l—
3-ga
rs
ko
tAŁ
c‚-t. 1
ch9
,111~,aic
st,'
,14--1)jL4"'
4Z.
iĄ4 o 4.4.4:4\ś' "1*
titu
1107)47
s
In
,,-5.t.ix.to-4 • ł k .g4
ł
4.4.-ąc
.44.,44-L7 c/
-Łat-~-9
h
~-4144
i«c«,;‚' ..
.8009:stegrĘ-
,
/. Cłt
4.4...e 1 4,140L7 24~21
17
71~
M
dit
us
‚77.7.4
mot`
GL 144
4fi
Ć-a
i
m
eu
44,4:e <9(0,4/t44.1"
«.
W1
-4-:0-, r
PR rt
Th
7
4,(21,1,
1920~
e
Y444.4c. 4:Z,
Po
ta~! 3--c/Ł ig465~49
r?-02- •
a5, r-p+ w
lo& 044-g. ir",y4o Z.4
'rin. Z/ 2;£'
2.1-.4,%
;$ -Z.«. Zs,0 4.1e4
carr,v0
7 24-9 'dc?
/4%,.
ji"
d< ,tx
/72 v2c-sy
lis
‚
414 y1~042,4•64.;&-s-
4/-i‹,..",„
PA.U: 4.
h
P4
::
J107IlfCr 4..
r)t-7-,1(\ AA.A))-4:0-7 2( i.s4-~zoss..,~4C-Z4 cł;
/
s
In
»44C
/L7-3-;44.4/ 11;114*
tdk4Ą4'<i"
kt.e
e/
. 44.ol.,11~ iy,61-Ł
łk. digd, 9c • "4". 2c.40-4/
te
';< 1~/ ‚ PL
,Y10-2« 4444? oca‚ .
d
an
,
".7'r4/1&4044 144"
/44,40-7-24~-e
497v2;
4~
.4~2;4- ,„ 77,4
J/e-944.
titu
rz< , z; 49f.
17/0._
iivf'44.›,
t
$4,
-
ł
;
4'
/Y-9,tt Coi
1
-1
,04,
ź
l;
414-ti-w>i),
Ł
-ż'2
t‚g-cjii.;
irt-I
Ą
.1;
%` Jdk
•
14.4-4-4.4.4Z
Ł/4
(-4.4
ki
rs
ko
. r
424.c.42,42
<9.2-łcu:s7 ce
044.--Pś
-~" ć
Si
4z-,- -4
4.-7-1a, d-t,
• ,;?1,4> Spepz..›
7t, *4n44-'44'
;s 4 t )t<
,
452_2,1,--./J44,1-«"Jrź
eu
us
M
,
1
044 4mazi‚oti4,4_
18
m
PRN `1-"4.
Th
ii-4 44‹,?_,
`e,
.,<-4, • -ft- ...~:90,;L.---,:. J-c-i,-,->--
,
e
....,. ..45.-«,-...(.,
lis
Po
-' -.0 __giv~.>--.~- -.~:4)."-~: C.C. .,-., 4
(,e o, ‚4,-;y5
•,
i
/ ',,,i- łe.,,:.,,,,,t-i-e
7 i 4,-./ q
i.
żyrry ..,.
, 4.4 /4‹..,.-
h
----
;' j-1 ' k r2~-,›
'
.1 ,1....0_,;.......
, /c401,-;
ł- '' . ,
/~9 14.."11--1. •
.-~2.~7-
..d4
,....‹,- ..., .../4.--,-.-.., /."_, •
•
0,e4,044e
te
Ć2ecizz;
‚44,1:44 7.--4 4--<,(' s'
titu
11.-444'
s
In
"7/4.
4,4zeir
44 C4
•
t--07P-tt -' h- ,44-4,414
i
4.J.- 4-44-.1,4-,› ł ' Ł...- c, A4-‹ <-7 <4./3-~,
>10...4sts
*
/A)
/1
/
)- <4.--e-~
.5'4,4/7
rs
ko
it-r-rt
44.,..2..ż" 0-a-c 44 14-t-•
Si
44.4)1'~a-cs.~2-‹)-
d
an
'
tOz
i
44~ ‚,7• ,,-.9.«›-«,y,
ki
m
eu
us
M
19
PI ri
-
0Z,
O 95/AZ,
Th
KOMUNIKAT PREMIERA NR, 4
e
Po
Dnia 5 sierpnia zaczęła się ewakuacja z Rosji przez
Persję 74 tysięcy Polaków, Będzie ona trwała przez cały
lis
sierpień i obejmie 3 dywizje wojska oraz ponad 25 tysi ęcy
h
ludności cywilnej, rodzin żołnierzy, dzieci i młodzieży.
Wraz z wyewakuowanymi na wiosnę tego roku, cyfra wszystkich
s
In
Polaków, którzy dotychczas wyjechali z Rosji wynosi z górą
titu
100 tysięcy osób.
Rząd polski i polskie Naczelne Dowództwo dążyło
te
usilnie od czasu podpisaniu umowy polsko-sowieckiej do
sformowania Armii polskiej w Rosji, któraby tam stanęła
d
an
do walki z Niemcami. Warunkiem podstawowym dla użycia naszych
wojsk musiało być osiągnięcie przez nie pełnej gotowości
bojowej. Ponieważ przewidywałem trudności w zaopatrzeniu
Si
ich przez Sowiety, już w grudniu 1941 r. zażądałem od
rs
ko
Stalina ewakuacji wojska polskiego, o ile nie będzie ono
należycie uzbrojone. Stalin nie zgodził się wtedy na moje
propozycje, uważając że ich przyjęcie osłabiałoby między-
ki
narodową pozycję Rosji. Skoro jednak od tego czasu Rząd
20
M
sowiecki nie spełnił przyjętych zobowiązań, utrzymanie naszego wojska w Rosji okazało się niemożliwe. Posiadając naj-
us
pełniejsze poparcie Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych,
eu
zażądaliśmy ewakuacji naszego wojska i uzyskaliśmy od Rosji
ostateczną zgodę. Otrzymałem dnia 4 sierpnia drugi list od
m
Roosevelta, w którym daje on wyraz całkowitej solidarności
Th
(2)
z polityką polską wobec Z.S.S.R. Z powodu ciągłych trudności,
e
które Rząd polski ma ze Sowietami, pisze Roosevelt: "całko-
Po
wicie oceniam życzenie Pana, aby dla dobra wspólnego wojennego
wysiłku znaleść rozwiązanie tych zagadnień, co przyczyni się
lis
do wspólnego zwycięstwa. lywię szczerą nadzieję, że obecne rozmo-
h
wy między przedstawicielami Polski i Rosji zakończą się kon-
s
In
struktywnymi rezultatami. Otrzymałem wiadomość, że Admirał
Standley kilkakrotnie wobec władz sowieckich wyraził nadzie-
titu
ję, że pertraktacje polsko-sowieckie skończą się pomyślnie,
co przyniesie korzyść obu państwom. I ja wierzę, te,będqo
te
członkami Zjednoczonych łjarodów,Sowiety i Polska, których
ofiary na rzecz wspólnego celu są tak straszliwe, postarają
d
an
się, aby co do interesujących je zagadnień nastąpiła
el i
te i zadowalniające porozumienie': 4 ~14 pirf-u% d 114`L'- "( Kh614_
Wojsko polskie na Bliskim Wschodzie będzie zorganizo-
Si
rs
ko
wane w 2 dywizje zmotoryzowane i w 2 brygady panciprne wraz
iu~"
011~'
o
samodzielny :-/-4..1o.(44.1ja
ml
z y ami,
te
zmiany organizacyjne naszych Sił Zbrojnych wpływa ewakuacja
znacznej liczby wojska z Rosji. Młode roczniki zasilą także
ki
polskie wojska w Anglii, szczególnie oddziały marynarki i
2i
M
lotnictwa. W końcowym okresie wojny i po wojnie lotnictwo
us
i oddziały spadochronowe będą posiadałybierwszorzędn artość
i wskutek tego staramy się je rozbudować specjalnie. Ostatnio
eu
polska marynarka dostała jeden krążownik i jedną łódź podwodną.
1
i
7 `A
,
I
4<_,)
d« (''rni
r.
4.14 t-„ti..4
tiO-dat I
4
m
z
j c. r 41, /kć',/,(4,
14,t06e,
,
?9,
Th
(3)
Rosji zależy na tym, aby zewnętrznie stosunki z Pol-
e
ską były dobre raby żadne trudności nie ujawniły się na
Po
arenie mię dzynarodowej. Swieto Sowiety w obawie przed wpływem
Polaków na ludność miejscową, chciały znieść organizacje
lis
opieki społecznej nad Polakami i czyniły szykany, a nawet
h
aresztowały wysłanników Ambasady. Zażądaliś my stanowczo od
s
In
Rosji uwolnienia zatrzymanych, dalszego odszukiwania zaginionych obywateli polskich i utrzymania polskiej organizacji
titu
opieki. Mimo ewakuacji wojska, żądamy prawa dalszej rekruta-
te
cji naszych obywateli i dalszej wysyłki dzieci. tądania nasze
0~;
mimo trudności rei-~-4" być załatwione pozytywnie. Celem ich
poparcia okazujemy przyjaźn na zewnątrz, podczas gdy w istocie
d
an
nader energicznie wałczymy z nieżyczliwymi dla nas tendencjami.
Protestujemy także stale przeciwko ciągłemu gwałceniu naszej
suwerenności przez znacanie wbrew umowie dywersantów na zie-
Si
mie Polski.
22
rs
ko
Układ brytyjsko-sowiecki uważać należy za ważny krok
i
tz naszymi intenaprzód we współpracy Sprzymierzonych,\
resami..
Propaganda niemiecka stara się
ki
r'
m
eu
us
M
ciągle sugerować, że zawiera on tajne klauzule, co nie jest
.4..,u€,44.4'0. It_.‹.4.0-.4..„
-<•-#4,./.4„,•
jednakże prawda. Ros 'ą chciał w tym układzie are+Tpe4w-t~y- , J.
,krliti ffto.
4 1 Wlin
1Wi'tuf1 " Jui‚u.ac._ iot
4
z:
alĄ
ti
'
641#
.
f
.41
:,..;-;
.czafflu,stalloimgy,e,
fla.414.1-i/ciAl
~...,/
p4
.4(iimic",
t4.544
.-)11'1,44-4).
44
0011-1-4(4.
Ol-b4wiŁ
v
przeciwstawiłem si w ozmowach z Rooseveltem i Churchillem.
4_:4„4",p,4\tag,,i., c 1.,. mu-o 40 0.0)
e_ 6(4-014,11
naszego stanowiska rozumie e. Ifs
i uzyska e
--e*-40,
,
:44
0-./. iimu LA p/L W' x a l uu.- ri.ikr,A4z-exi ‚
7
4,1,'
.t::::._. t-m, 414(5glia
_3
lweffz""r-€Pb-Y--woddała Sowietom hegemoni, na wschodzie Europy, otbroszę
,,i Ąik_.1 '•,',If.tA 1.1 4 • i
--) 'kir ,4̀- '154'' It,t3 Łkupłowlig2ifx,
N Ł s ' t ii,
‹.,„;
p 1,.s.i' f<łt 4 & 11 A.4.4.4_41co '
.4›.«. (1,174
Th
P
(4)
e
aby to wyraźnie głoszono. Rzeczy mają się przeciwnie, a je-
Po
dynie niemożliwym jest to wszystko ujawniać obecnie kiedy
lis
przede wszystkim chodzi o zwycięstwjp, dla którego osiągnięel t ty'4 dpi
tri7 ;
,TC1M1. ,_odejrzliwe stanowisko
cia rola Sowietow jeśł) ' 14
Polaków wobec paktu angielsko-sowieckiego atychmiast pryt-
h
nie wyzyskuje w Europie i w Ameryce propaganda niemiecka.
s
In
Polityce Rządu polskiego przynosi to ogromną szkodę, wywołujqp podejrzenia i zastrzeżenia co do szczerości Polski wobec
titu
Rosji.
Do Teheranu z początkiem sierpnia przybył z Rosji
te
Prof.Kot. Minister Henryk Sokolnicki jest kierownikiem
d
an
Ambasady w Kujbyszewie do chwili przybycia nowego Ambasadora Tadeusza Romera. Na Bliskim Wschodzie Prof.Kot zatrzyma
się dwa miesiące, celem uporządkowania tamtejszych stosun-
Si
ków społecznych i politycznych wśród Polaków. Otrzymał on
tę misję jako jeden z najrozumniejszych członków mego Gabine-
rs
ko
tu. Równocześnie otrzymał Prof.Kot urlop wypoczynkowy, po
którym powróci do Londynu. Nieodzownym jest tutaj jego czynny
ki
udział w pracach Rządu.
23
j
m
eu
us
Londyn, dnia 8 sierpnia 1942 r.
M
(-) SIKORSKI
ish
s
In
1
10 sierpnia 1942
titu
D. ds. 2095-1F-42
te
Z polecenia Pana Premiera przesylam
Komunikat Premiera Nr.4 z uprzejmą prośbą o przekazanie go Delegatowi Rządu w Kraju, -
K.EsTREI0
ki
rs
ko
Si
.uo
Pana S,Mikolajczyka
Ministra Spraw Wewn9trznyoh
w Londynie.
d
an
zal4cznik: 1
Th
(1)
NR9 4
e
Po
Dnia 5 sierpnia Zaoliqla sie ewakuacja z Rosji przez
Persj9 74 tysięcy Polaków. Będzie ona trwała przez oaZy sier-
lis
pień i obejmie 3 dywizje wojska oraz ponad 25 tysięcy lUdnoóci
h
cywilnej, rodzi żołnierzy, dzieci i młodzież. Wraz z wyewakuowanymi na wiosnę tego roku cyfra wszystkich Poló.ków, którzy
s
In
dotychczas wyjechali s Rosji wynosi z góra 100 tysięcy osób.
Rząd polski i polskie Naczelne Dowództwo dążyło usil-
titu
nie od czasu podpisania umowy polsko-sowieckiej do sformowania
armii polskiej w ROsji, któraby tam stanęła do weki. z Niemcami.
te
warunkiem podstawowym dla użycia naszydh wojsk musiało byó
d
an
osiągnięcie przez nie pełnej gotowoócibojowoj. Ponieważ prze-
wtdywalem trudnoóci w zaopatrzeniu ich przez Sowiety, już w
grudniu 1A1 x. Zażądałem od Stalina ewakuacji wojska polskiego,
Si
o ile nie będzie ono należycie uzbrojone. Stalin nie zgodził
rs
ko
się wtedy na moje propozycje, ~tając że ich przyjęcie osła- 25
białoby międzynarodową pozycjirRosji. Skoro jednak od tego czasu Rząd sowiecki nie spełnił przyjętych zobowiązań, utrzymanie
ki
naszego wojska w Rosji okazało się niemożliwe. Posiadając najpełniejsze poparcie ielkiej Brytanii i Stanów Zjsdnoczonych,
M
zatądałimy ewakuacji naszego wojska i uzyskallAmy od Roeli
us
ostateczną zgodę. Otrzymałem dnia 4 sierpnia drugi list ód
eu
Roosevelta, w którym daje on wyraz całkowitej-~dionódsi
z polityką polską wobec Z.S.S.R. 4 powoda olwXych trSnolloi
m
e
Th
które Rząd polski ma ze Sowietami, pisze Roosevelt: !Całkowicie oceniam tyczenie Pana, aby dla dobra wspólnego wojennego
lis
Po
'wysiłku znaleść rozwiązanie tych zagadnień CO przycw ni się
do ras-nólnogo zwycię twa. Lymię szczerą nadzieję, że obecne
h
rozmowy między przedstawicielami Polski i Rosji zakończą Si(2
konstruktywnymi rezultatami. Otrzymałem wiadomo116, te Admirał
s
In
Standley kilkakrotnie wobec władz sowieckieh wyriaid.I.4adsiojg,
te pertraktacje polsko-sowieckie skończą sig porilYilłnie,-- co
titu
przyniesie korzyść obu państwom. I ja. wierzę, że będąc członkami
';jednoczonyoh Narodów, sowiety 3. Polska, których ofiary na rzecz
te
wspólnego celu sas tak straszliwe, postarają sig, aby co do interesujących je zagadnień nastąpiło caIkorito'i zadawalniające.
d
an
porozumienie. " Specjalny wysłannik Roosevelta-do. Stalina poruszy z nim raz jesSoze »1066 spraw polsko-sowieckloh.
Si
wojsko polskie na Bliskim Wschodzie będzie zorganizowane
w dywizje zmotoryzowane i w 2 brygady pancerne wraz z woj-.
ki
rs
ko
Skaml korpuśnymi i tyłami, jako samodzielny Korpus Polski.
26
Wojska te są koncentrowane na granicy Iranu i Iraku, gdzie
otrzymają broń, ażeby być za kilka miesięcy zdolnymi do walki.
M
Na te zmiany organizacyjne naszych 01.ł zbrojnych wpływa ewakuacja
znacznej liczby wojska z Rosji. Młodo roczniki zasilą także
us
polskie wojska w Anglii, szczególnie oddziały marynarki i lotnictwa. W końcoWym okresie wojny i po wojnie lotnictwo i
m
eu
oddziały spadochronowe będą posiadały wartość pierwszorzędną
teo
i wskutek staramy się je rozbudować specjalnie. Ostatnio
e
Th
polska marynarka dosta ła 1 krążownik i ł łódź podwodn
Ros3i . z4eky na tym, aby zewnętrznie stosunki z Polską
Po
brky dobre ł aby. tadne trudnoóci nie ujawniły aię na arenie
lis
międzynaodOwej Swieto Sowiety w obawie przed wpływem Polaków
na ludno66 niejett0Wą obolały znieść organizację opieki spola~
h
nej nad.2olakami i czyniły szykany, a nawet aresztowały wysłan-
s
In
ników Ambasady. Zattidallómy stanowczo od P.osji uwolnienia zatrzymanych, dalszego odszukiwania zaginionych obywateli pol-
titu
skich i *trzymania polakiej organizacji opieki. Mio ewakuacji
wojska żądamy-prawa dalszej rekrutacji i dalszej wysyłki dzieci.
te
geftania naeze-mimo tradnoóci muszę być załatwione pozytywnie.
Celem ich poparcia okazujemy przyjaźni na zewnątrz, podczas gdy
d
an
letoole nader energicznie wałczymy z nieżyczliwymi dla nas
tendencjami, 2rotestujomy także stale erzeciwko ciągłemu
dywersantów na ziemi ":t'olski.
Si
gwałceniu naszej auwerennoóci przez zrzucanie wbrew umowie
rs
ko
27
Układ brytyjsko-sowtocki uważać należy za ważny krók
na przód we współpracy 3przymierzonych, zgodny z aaszyml4asię
ciągle sugerawaó,
ki
to esami. Propagandalliemlecka stara
że zawiera on tajne: kla~oill„ co nie j-est jednakże prawda.
M
Rosja chciała w tym układzie xz uznania zaboru Estonii, Łotwy,
us
bitwy, Bukowiny i Beaarabil. .PozostawiajĄc oprawy graniczno
polsko-rosyjakie do bezpo6redniego załatwisinia pomiędzy nami.
eu
Tym żądaniom przeciwstawiłem się bardzo stanowczo w rozmowach
m
z Rooseveltem i Oherchillem i uzyskałom os.4400zne
dla na.
eZego stanowiska całkowito zrozumienie. Trakłat zawarty wmaju
•
przez Wielką Brytaniq z Rosjq różni siq stuprocentowo od
e
Th
(4)
projektowanego. Intrygą i kłamstwem jest zatem twierdzenie,
Po
jakoby Anglia oddała &miotom hegemoniq na wschodzie Europy.
lis
Proszę , aby to wyraźnie głoszono. Rzeczy mają sig przeciwnie,
a jedynie niemo4.iwym jest to wszystko mjawniad obeenie, kiedy
h
przede wszystkim chodsi.Oiwyciqotwo, dla którego osiągni cia
s
In
woła Sowietów jest w obecnej akiet,* Lasie wojny decydując%
l'odejra4we stanowl0k0 lolaków wobec' pakt*, angielSk~owlecklegó
titu
natychmiast sprytnie Wylyskuje ar .utopie i w Ameryce propaganda
niemiecka. ł?olityce 2z0.u. polskiego przynosi to ogromną szkod.Q.
te
Ww0114140 Po 1e3xzeuis i -Zastrzeżcnia co do szczercAci
wobec Rosji.
d
an
Do Teheranu. S pCookliejtkiern sierpnia przybył z Rosji
Prof.Kot. Minister Benryk 3okoinicki jest kierownikiem I.mbasady
w Kaibyszewie doehlitł1 przybycia nowego Anbasadora Ta,leusza.
Wsebod;ie Prof.Kot Satrzyma siQ dwa miesiqr-
rs
ko
•
Si
komara.
co, 002~ Uporeqdkowania tamtejszyc:L stosunków* społecznych,
i politycznych wśród Polaków. Otrzymał on tq misjg jako jeden
z najrozumniejszych członków mego Gabinetu. Równocześnie otrzy-
ki
mał prof4bt urlop wypoczynkowy, po którym powróci do Londynu.
Londyn, dnia 8 sierpnia
(-) SłKOIWYLT.
eu
Za zodnod:
r.
us
M
Nieodzownym jest tutaj jego czynny udział w pracach Rządu.
28
m
e
Th
Po
.
~w 30
,/1
h
lis
49v„.„),„.-4-1«.;°
41. z:144 ,--#-7»10-A"'
.
/),~4
,671to-k(2.-~
gg 4 /4 't-
s
In
ipopty
te
titu
•'144...7r.-~...›•-•'
4)(A.4jv..
. ,..
„t.‚
4-;?,
'e )
4?,3 i , ,
'4.1. 12-,s4 /4., 6-e_ p«,</?-; ~
....,,,4.
./4...
,..--J~4-4-;,.
,
..
i
‚.-,
"g*
•'---'14ł
e.,te
._ łe--4--e_p
,Z
(‚
/
rs
ko
£1\5\‚
:
-4-,"
(; ,#-.z.e' . -.--ZAŻ
'”
..o.g.4-.~.
.
,
87760k t>444
- `745L'
44
Z j- t., mąd›-e..--A;;",, d- 4,4(.. u
Si
rq''£4e4'1
iu. 2C-i-~t..-~t )
d
an
idet&-
• \ I 414-
.»tik...14,.:zia
r (4)-(€47,-
ki
. Por u.... ..+--.,.
,
ivh. .,,
_. ___ __ ;,Ó
. _ ,YAL_"_.
'4\1;": lt ll- Ar. (Ai9:Le
,,,-~4 c4‹,
:t. Jr- ,t/....,:4. : A- (?-,..eJ(.. f -Q41,-,> ,
;. *--t.dkL
i 4,, lopat.....,S {1,44- ',.L._
• .)-44 44 v L,
ł 1,.r• ') it..44,4;i,4 4,;•(-2.-41-ity..4 4,0.7 )
r-4P --1,k,
h4^4-rz
eu
us
M
r--cl-c •
m
29
• PU'I
Olda4c;ct 110
44A d
umjf-plii
t•-41
,-.; itd'
Th
g
e
~)-vv
4 .4 .10-4/V‹ •
•
644
) i o.5
,30. pu.
A,
Odbyłem /ażne rozmowy z *1-remierem Churchillt em
lis
Po
rL LA
Generałem .1. rookiem,zefem sztabu imperialnego,w kturych
h
-poruszyłem
sprawy polskie na tle ogulnego -w łożenia -w-
s
In
litycznego i strategicznego ,
' orzymierzonych.Churchill po
powrocie z =osji i z L'liskiego
schodu wykazuje jak zawsze
titu
pełne zrozumienie naszych interesuw. stosunku dó Rosji
,44
,-.5 d444:04f
eolska moe liczy a ;oparcie przez Anglię i Amerykę żądań
te
dotyczących zwolnien aresztowanych urzędników Ambas
.
d
an
rrzywrócenia sieci opieki społecznej nad pozostałymi w Rosji
Polakami rhurchill zapewnił mnie ruwnie,że w chwili konferencji pokojowej :Lelka Brytania poprze wysiłki Rządu
rs
ko
Si
sl;-iego przy odbudow e silnej .olski.Stwierdzam
wciąż ros14144.4't,'
UL.
nące zaufanie
polskj€p lojalnos'Ajako przymierzeńca ułatwia mi roziowy z rządzącymi czyn,Akai w Anglii
i Al.:eryce.
ki
lorpus - olski w z)zkocji uzupełniony młodym żołnie-
M
rzem z - -ji został zreorganizowany jako 2edn stka kadrowa,
04.e.i#Ju.#'•
ktura w przyszłości pozwoli na stworzenie wielkicj ‚ rmii
30
m leiLd lc
m
o-i-h, £4,4 '
/11)
te, ---t.-Ą, • 44 d\it-91.1\kui ,
eu
4
us
.olskiej na. kontynencie Zmianie ulegnie k ziiil umowa lotnicza
J
/1) ir ;9'4. in Łut u., 1.,„.
d 4. eg,.._ 4, t tp
‹. a/....:c__
2.
polsko-brytyjska w duchu
e
Th
•
1.1t
naszego lotnictwa.
1-ersji jest organizowana obecnie An'aesciódtatjako,
u14
1,4
Po
niezależn
€,-(1•- c."
we dz
dowództwem Gencra-
lis
iq blaitland iilsona.Dowódcz.) Armii '•+fyel.
mianowałem Genera-
h
ła Anderca,jego zastępcą Generała 2;ająca.Ustali łem z Dowództwem angielskim,iż Armia "Wschód" będzie liczyła dwie dywizje
s
In
piechoty dwu brygadowe.Każda Dywizja będzie wzmocniona jednym
titu
pułkiem artylerii i jednym pułkiem rozoznawczym.:adto(
będzie
4.44.4144t4
liczyć jedne, brygadę czołgów parcia , ryf armii strzelców,jednostki broni i służb w tym -'
te
artylerii oraz
TWIJk#1Dywizjq)
.,_
wiosną Armia "Wschód"
d
an
będzie gotowa do wałki.
Na właściwą drogę weszła również nasza współpraca z
Sztabem 3rytyjskim w komitecie planowania. akcji na kontynencie.
Si
Omówiono szczegółowo 9~ potencjał wojenny Polski w ramach
rs
ko
przyszłej kampanii,dalej potrzebne środki wsparcia oraz warunki ich użycia na korzyść 1-ra.;ju..Szczególny nacisk -nałożyłem
4-1<A-G1
Att c 'tt_ ikA--v1,40 o d
0,91' tt
na
utrzymaniTsnej łącznosci
ki
I
•
• *
110-ZL41/'
P144;
71'
_L
us
M
c7e
3i
eu
ł aczelne powództwo Stanów jedn.wśród secjalnych
oddziałów wyb rowych t.zy."Komandosów" tworzy oddziały zło żone
m
wyłącznie z
ochodzenia.144~4-114-w-€441e0-
7
Th
orpu
b •
• 0.
e
ti
•
Po
• do
•
4
wzmożon4,działal-
lis
rość Banacji,k-ty~ sprzymierz/4544] s4.4 z radykalnymi nacjonalis„turx,
AA
w9 w Kraju,j-stk
tarli polskimi..
4
AmervrAp rup ranc' •
•
h
s
In
łuski „o mojej •olityce w—s-tetr-d-of Sowietćiix
i J,;) 44.
-.•
• ę filoserjykdszędzie tam
rzuge, s
Id si. p..-4fATAL,L; td: .4.4,,6ii
stosują antysemityzm spogdzie w Europiryiemey
e‚t..”
V
-R
alj4"~
tn111.4,i'd.U.c:t
'ŁAC
nci ni Pnkwaa
tyka się on po pieniera
)., 1,1,1-kFtl. fałszywe i?
te
titu
d
an
sp
.1-)roszę aby w
organach Lx
' ,ajowych ukazały się artykuły,wyjaśniające, że w tej
oboi • e -,emokratycznym
I W ek_
ą
/1A-k6X 4 lui—PD t.k4.£44
t
rs
ko
Si
wojnie Polska i jej Eząd znajdujQ
41--1N
i wolnoś cowym
11(
11.wrześ ia 1942.
)45
#
z4/4
L-I4
( r )
e-t(,k—f\C
ki
M
32
m
eu
us
PP r(
Th
KOMUNIKAT NACZELNEGO WODZA NR.5
e
Po
Odbyłem ważną rozmowy, dnia 30 sierpnia z Premierem
Churchillem, a dnia 9 września z Generałem Brookiem, Sze-
lis
fem Sztabu Imperialnego, w których poruszyłem sprawy pol-
h
skie na tle ogólnego położenia politycznego.i strategiczne-
s
In
go Sprzymierzonych. Churchill po powrocie z Rosji i Bliskiego Wschodu wykazuje jak zawsze pełne zrozumienie naszych
titu
interesów. W stosunku do Rosji Polska może liczyć natychmiast na poparcie przez Anglię i Amerykę żądań dotyczących
te
zwolnienia aresztowanych urzędników Ambasady i przywrócenia sieci opieki społecznej nad pozostałymi w Rosji Polaka.641'
0W-L,,
d
an
mi
następnej, t.j. po oddaniu aterug.4 usług(t/
Rosji, co jest w toku,
Brytania podejmie w stu pro-
Si
postulaty polskie. niurchill zapewnił mnie również,
rs
ko
że w chwili Konferencji Pokojowej Anglia poprze wysiłki
Rządu Polskiego przy odbudowie silnej Polski. Stwierdzam,
że wciąż rosnące zaufajcie do mnie i do Rządu Polskiego
ki
oraz lojalność Polski jako sprzymierzeńca ułatwia mi roz-
zasługa Polskich Sil. Zbrojnych.
M
mowy z rządzącymi czynnikami w Anglii i Ameryce. Duża w tym
us
e7
3
Korpus Polski w Szkocji uzupełniony młodym żołnierzem
eu
z Rosji został zreorganizowany jako jednostka kadrowa, która w przyszłości pozwoli na stworzenie Zachodniej Armii Pol-
m
?R
Th
(2)
skiej na kontynencie. Dywizja Pancerna, będąca w składzie
e
Po
Korpusu, osiągnie po przyjez z e rekrutów z Rosji pełne
‹~44
•tAiN urV
stany. Zmianie ulegni(umowdfpolso-brytyjsk4 w duchu dalszego rozwoju naszego lotnictwa.
lis
W Persji jest organizowana obecnie Armia Polska na
h
Wschodzie niezależna a wchodząca jako całość w skład frontu
pod dowództwem Generała Ilaitland Wilsona. Dowódcą tej Armii
s
In
mianowałem generała Andersa, jego zastępcą generała Zająca.
Ustaliłem z dowództwem angielskim, iż Armia Polska na Wscho-
titu
dzie będzie liczyła dwie dywizje piechoty dwu-brygadowe
Każda dywizja będzie wzmocniona jednym pułkiem artylerii
te
i jednym pułkiem rozpoznawczym. 147;o _.4mi,$).-b4£1.zi1.4zyć
jr.€44,14.~39/1
d
an
jedną brygadę czołgów wsparcia,mieszaną brygadę strzelców,'
wt m osi
*- • i •
•
VII-mą dywizję zapasową.
r.br
kmu,
h k,. Luk-L.(1.~
u4L"La;•fV
Si
e~k-s\N
rs
ko
Na właściwą drogę weszła nasza współpraca z Z22Mt brytyjskim w Komitecie planowania akcji na kontynencie. Omówiono szczegółowo potencja wojenny Polski w ramach przyszłej
ki
kampanii, dalej potrzebne środki wsparcia oraz warunki ich
użycia na korzyść kraiz. Szczególny nacisk położyłem na
M
utrzymaniu własnej łączności z Krajem, która funkcjonuje
us
wzorowo od czasu objęcia jej przez lotników polskich.
m
eu
P P Nk
Th
(3)
e
Po
Naczelne dowództwo Armii Stanów Zjednoczonych wśród specjalnych oddziałów wyborowych t.zw."komandosówn tworzy
oddziały złożone wyłącznie z Amerykanów polskiego pochodzenia.
lis
S4, RSKI.
Londyn, dnia 14 wrze śnia 1942 r.
h
\ -Y_
1P
te
titu
s
In
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
35
TAJNE
Th
14 września 142 r.
e
L.dz.2490-XYl. -42
Po
W zai;czeniu przesyłan Komunikat Naczelnego 1001a
nr.5 celem przekazania go władzom wojskowym w Kraj*.,
lis
1 załącznik
h
Dr.Karol Estreicher
s
In
te
titu
Pan Pułkownik dyp1.11.Protascuicz
Szef Oddziału VI Sztabu N.W.
w Londynie.
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
Th
PU1 `'r
KOS NIKAT 1111.0._;BLIZZO ,CDZA NR.5
e
Po
Odbyłom ważną rozmowę dnia 30 sierpnia z Premierem
Churchillem, a dnia c.) wrzer!inia z ,:enorałem Brookiom, Sze-
lis
fem Sztabu imporialneo, w których poruszyłem oprawy polskie
na tle ogólnego, poło pnia poiitycznoo i otrategicznego
h
Sprzymierzonych. Churchill po powrocie z Rosji i. Bliskiego
s
In
Yleehodu wykazuje jak zawsze pełne zrozumienie naszych interesów, stosunku do Rosji Polska może liczyć natychmiast
titu
na poparcie przez Angliq i Amerykg żądali dotyczących zwolnienia aressłowanych-urzQdników Ambasady i przywrócenia sieci
te
opieki społecznej nad pozostałymi w Rosji Polakami, fazie
d
an
nastunej, t. j. po o-ddaniu usłuc realnych Rosji, co jest w
toku, -:falka Brytania podejmie w-stu procentach postulaty
polskie, a Churchill zapewnił mnie również, że w chwili kon-
Si
ferencji pokojowej An,:lia poprze wysiłki Rządu Polskiego przy
odbudowie silnej Polski, Stwierdzam, to wciąż rosnące ~fa-
rs
ko
nie do mnie i do Rządu Polskiego oraz lojalnot5d Polski jako
sprzynicrzea ulatnia mi rozmowy z rządzącymi czynnikami
nych,
i Ameryce. Duża w tym zasługa Polskich Sił Zbroj-
ki
w
37
M
Korpus`tiki w Szkocji uzupełniony młodym żołnierzem
us
z Rosji został zreorganizowany jako jednostka kadrowa, która
w przyszio6ci pozwoli na stworzenieachodniej Armii Poick1
eu
na kontynencie. Dywizja Pancerna‚ bqdąea skladzie Korpusu
m
Th
1\
e
Po
osiągnio po przyje ździo rekrutów z Rosji pełne stany. Zmianie uleG'nie zalsznik lotniczy do umowy polsko-brytyjskiej
w
dishu dalszee rozwoju naszego lotnictwa,
h
lis
W Porbji jest organizowana obecnie Amita Polska na
Wschodzie niezalotna, w wehodzqsa jako ca/o1;6 w skład frontu
s
In
pod dowództwem generale raitland Wilsona. Dowódcą tej Armii
mianowałem generała Andersa, j e d zastgpoq generała Zająca.
titu
ustaliłem z dowództwem anielskim, iż Armia Polska na Wsohodzie bqdzie liczyła dwie dywizjo piechoty dww.brygadowe, jed-
te
ną brygadg czołgów wsparcia, mieszaną brygadg strzeleów oraz
VII-mą, dywizjg zapadową. Każda dywizja bgdtie wzmocniona jed-
d
an
nym pułkiem artylerii i jednym pułkiem rozpoznawczym. 'ojska
armijne zapewniają nam polną niezaletnoM, gdy o sbinaoh
Si
mowa, i licz; ponadto osiem pułków artylerii.
Na właściwy drogo ustala nasza współpraca ze sztaben
rs
ko
brytyjskim w Zomiteoie planowania akcji na kontynencie. Omówiono szczegółowo potencjał wojonny Polski w ramach przyszłej
kampanii, dziej potrzebne 6rodki wsparcia oraz warunki ich
ki
użycia na koryy6d ;raju. Szozególny nacisk połotylem na
utrzymaniu własnej Igoznoóci s Krajem, która funkcjonuje
M
us
wzorowo od czasu objgoia jej przez lotników polskich.
Naczelne dowództwa armii Stanów Zjednoczonych
38
miród specjalnych oddziałów wyborowych t.zw." komandosów"
m
eu
PP,rt
,
tworzy ok:tlziały złożono wylzpznie z Amerykanów polskiego pochodzenia. -
e
Th
(3)
Po
(4-) SIKORSKI.
lis
h
Londyn, dnia 14 wrze śnia 1A2 r,
te
titu
s
In
d
an
rs
ko
Si
39
ki
m
eu
us
M
TAJNE
Th
14 września 1942 r,
e
L. dz
Po
lis
W gaiączeriu przesyłam Komunikat Premiera nr.5
z proób,94 o przekazanie uo Delegatowi 1- z:(111 w Kraju. —
h
1 załącznik
s
In
Dr.Karol Ectreicher
te
titu
Do
Pana S•YtkOłajczyka
Ministra Spraw Wewngt,-znyeh
w Londynie
d
an
ł
rs
ko
\ i
Si
+Ct
3(1^1
ILZ (i•l"
I
-
X - 1eNet
ki
us
M
40
m
eu
`-9-
P
e
Th
KOMUNIKAT PREMIERA NR.5
Po
Dnia 30 sierpnia miałem ważną rozmowę z Premierem
lis
Churchillem, a dnia 9 września z szefem sztabu brytyjskie-
go generałem Brookiem. Omówiłem z nimi sprawy polskie na
h
tle ogólnego położenia wojennego i politycznego. Churchill,
s
In
który powrócił z Rosji i Bliskiego Wschodu, jak zawsze wykazuje całkowite zrozumienie interesów polskich. Polska
titu
może liczyć bezzwłocznie na poparcie w Moskwie przez Ano.
zwolnienia aresztowanych
dotyczących
i
Amerykę
żądań
glię
te
urzędników Ambasady i przywrócenia delegatur opieki społecz-
d
an
nej nad Polakami, którzy pozostali w Rosjimbasad2)
--7:-tyjski interweniował dnia 2 września uMołotowarikprzy4%-c4LIALAAL
szIości t.,..4.1,-10J-ei~ gdy Wielka Brytania odda Rosji ezzamg...
Si
usług, co jest w toku, postulaty polskie znajdą stuprocendi.
towe poparcie angielskie Otrzymałem również zapewnienie
rs
ko
Churchilla, że podezas'konferencji pokojowej Anglia będzie
popierać wysiłki Rządu Polskiego przy odbudowie silnej Pol-
ki
ski. Podkreślam, że rozmowy z czynnikami rządzącymi w Ameryce i Anglii ułatwia mi rosnące ciągle zaufanie do mnie i
M
do Rządu Polskiego i lojalność Polski jako sprzymierzeńca.
us
Wielka w tym zasługa wojska polskiego.
4
i, „J
Dochodzą mnie wiadomości o wzmoZonejVdziaialności sa-
eu
nacji sprzymierzonej z radykalnym nacjonalistami polskimi.
m
P k 11 11
e
Th
Ma to mieć miejsce w Kraju, gdzie szerzyć się ma z gruntu
nieprawdziwe
laiwywR pogłoski o mojej polityce wobec Sowietów. Są to
Po
lis
stuprocentowe fałsze albo zwykła demagogia. Zarzuca się
również Rządowi wybujały filosemityzm. Wszę dzie tam gdzie
h
w Europie, jak n.p. ostatnio we Francji, Niemcy stosują
anty-semityzm, spotyka się on z potępieniem jako objaw
s
In
totalizmu pro-niemieckiego. Proszę, aby w organach krajowych
ukazały się artykuły wyjaniające, że w tej wojnie Polska
titu
i jej Rząd znajdują się zdecydowanie w obo5ie demokratycznym
i wQlnościowym,
te
1)e-11-47:4;rwe.21
,1=4"
z.b24~).'44#
KORSKI.
d
an
Londyn, dnia 14 września 1942 r.
rs
ko
Si
42
ki
m
eu
us
M
Th
9 pazdziernika 1942.
e
L.dz.2779/XV/42
Po
Z polecenia Pana Premiera przesyłam komunigatowi Rządu w Kraju.
h
lis
kat Premiera No.VI doprośbą o przekazanie go :Dele-
s
In
V
,Bstreichęr)
te
titu
Do
Pana Ministra
St.Mikołajczyka,
Ministeratwo,Spraw . :iewli2trznych
Stratton House,›
d
an
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
PRN
e
Th
lis
Po
'rezydent Roosevelt po otrzymaniu listu w którym
przedstawiłem mu trudności polsko-rosyjskie,polecił swemu
h
wysłannikowi do Rosji endell
lkemu interweniować u
s
In
ilke otrzymał dokładne mate-
Stalina w srawach
riały o-połoeniu .olakow i rozmawiał ze Stalinem w imieniu
titu
Roosevelta.Stalin tłomaczył Się e spełnirie wszystkich
wymagai_ polskich stworz;loby uprzywilejowane stanowisko
W ZASAP//E
radia rr niwb.
te
dla Olaków w. Rosji,lecz
przyrzekł ustosunkować
d
an
się przychylnie do naszych żaddall.łnterwencję amerykańska,
poparł Ambasador Brytyjski w Loskwie,Sprawy polskie omawiał
równie z Loiotowem
iTilster Sokolnicki,a chocia rozmowa
Si
ta nie dala jeszcze -rezultatów konkretnych już jest widocz4
na dążność Sowietb.w do zlikwidowania zeldraniefi z1ska..
rs
ko
e strony rosyjskiej wysunięto propozycję stworzenia nowych
form organizacyjnych dla opieki snoł ecznej nad ludnością
44
ki
cywilną polslta,.Są to wszystko skutki mocnego postawienia
przez nas sprawy na Fruncie międzynarodowym l w szczeglności
M
w .Brytanii i w Stanach Sjednoczonydi.ogliśmy to uczynić
dzięki uczciwemu stanowisku jakie zajmowaliśmy
us
ff-„
zawsze wobec Sowietcm.Podkreślałem zawsze i podkreślam ko-
eu
nieczność uznania przez ł'olskę wojennego wysiłku Rosji.
m
PRCt
2.
e
Th
Jest to równie ważne jak tosowanie zasad demokra tycznych
Po
w naszym życiu wewnę trzno-politycznym i w stosunkach
dzynarodowych.
lis
Rząd iolski .4.¥ ostatnio
Je zarzuAzeniom wobec
/A4d ó-ŁĄ 4 a.Ain.,.•
4 ę nimi
polskich we Francji nieokupowanej Aro1)iekujsi
-
Pr zeciw.co
h
s
In
przez swoje placówki.Spo łec eństwo francuskie zgodnie potępia rząd Lavala za wys4ugiwanie się .iemcompa antysemi-
titu
tyzm we Francji nie posiada zwolenników nawet w śród prawicy.
Kierownicze sfery katolickie sra także przeciwne~4~5041,40.0i..
te
1-roszę ażeby w Kraju dawano ciągle jak najszerszy
d
an
wyraz hasłom demokratycznymI gdyL o nie toczy się wojna.
wsady federacyjne b ędące w ścisłym związku z zasadami demokracji znajdują coraz większe zr-)zumienie w Angli i 6-ta-
Si
nach ,;jednoczonych.Mocqem to stwierdzió niedawno w rozmowie
także świad-
z kierownikiem Labour jarty Linistrem
rs
ko
. dużej mie44"
czy o tym ostatnia mowa :inistra Sclego
rze na naszyWeugeeti#".To ideowe stanowisko ządu
pol-
ki
skiego ułatwi w przyszłości porozumienie federacyjne:: Polski
z Czechosłowacją i innymi państwami środkowo-wschodniej
M
:iiropy,a niepokoi bardzo liemcow, gdyż wysuwa 1 olskę na
odu,:.
r.,
),ĄAŁ
4435,
'
4
14,),4100 tuk
vvL 1<-4
44-€.614.A1-_, •
it;li
m
fAttiti
eu
4,44
us
jedno z naczelnych miejsc wśrod Zjednoczony
i4(2,40(.£;2., 01(41-4
J/ 9,o p.cd&kitt-eakei,
ao Vetuk,4_
45
(L1
e
Th
KOMUNIKAT PREMIERA No.111.
1..1••••••••
•••••••••••••
Po
Prezydent Roosevelt po otrzymaniu listu w którym przed
lis
stawiłem mu trudności PO1ek0roloyjskieipoiecil. swemu wysł«
nikowi do Rosji Wendeił nłikemu interweniować u Stalina w
h
sprawach polskich.Wilike,Otrgymał. dokładne materiały o po-
s
In
łożeniu Polaków th rozmawiał ze Stalinem w imieniu Roosevelta.
Stalin tłomaczył się , re wpełnienie wszystkich wymagań poliki"
titu
stworzyłoby uprzywilejowane stanowisko dla Polaków w Rosji,
lecz r zasadzie przyrzekł ustosunkować się przychylnie do
te
naszych tqdań .interwencje amerykańsks4 poparł Ambasador
brytyjski w Mcskwie.Sprawy polskie omawiał. równiez z Mołoto-
d
an
wem Minister SokOłnicki,a chociat rozmowa ta nie dala jeszcze re~atów konkretnych ju ż jest widoczna dążność Sowie-
Si
tów do zlikwidowania zadrażnień z Poisk.Ze strony rosyjskiej
wysunięto propozycje stworzenia nowych form organizacyjnych
rs
ko
dla opieki społecznej nad ludnością cywiin, polskq.Se, to
wszystko skutki mocnego postawienia przez nas sprawy na grun-
ki
01,e międzYnarodowYmtw ovaegegó4101§0i WAV,Brytanil i w Stanach
Zjednoczonych.Mogłiśmy to uczynić dzięki uczciwemu stanowisku
M
jakie zajmowaiiómy zawsze wobec Sowietów.Podkreślaiem zawsze
us
i podkreślam konieczność uznania przez Polskę2 wojennego wysib!,
ku Rosji.Jest to równie ważne jak stosowanie zasad demokratycz-
eu
nych w naszym tyciu wewnętrzno-politycznym i w stosunkach międzynarodowych,
m
Th
2.
e
Rzrgi i oloki wystąpi ł ostritnio zdecydowanie przeciw-
Po
ko zarzcAzenlom wobec Zydów polskich we Francji nieokupowanej
lis
i opiekuje, się nimi jako obywatelami polskimi przez swoje placówki.Spoleczedstwo francuskie zgodnie potępia rząd Latrała
za wysiugiwomie cię fliemcoml a antysemityzm we Francji nie po-
h
sieds zwolenników nawet wdród prewicy*Kierovnicze sfery kato-
s
In
lickie są takie przeciwne antysemityzmowi*
Proszę ałeby w Kraju dawano ciągłe jak najs erszy
titu
wyraz hasłom demokrotycznympgdyt o nie toczy się wojna.Zase4y
federacyjne będe4ce w ścisłym związku z zasadepli demokracji
te
d
an
znajdują coraz większe zrozumienie w Anglii_ i Stanach ',jednocaonych.moFiem to stwierdzić niedawno w rozmowie z kierownikiem Labour Party,' iristrem Bevinem‚a takie dwiadczy o tym
ostatnia mov
1L'dena wywo łana w dutej mierze: naszymi
Si
sugeetiami.To ideowe stnnowizko Rządu Polskiego ułatwi w
przyszIodci porozumiel,ie federacyjne Polski z Czec2 os2owacją
rs
ko
i innymi peństwemi drodkowo-wechodniej Europy,a niepokoi bar-
ki
dzo Niemców,gdyt wysuwa Polskę, na jedno z naczelnych 1:1ejsc
wśród Zjednoczonych Narodów.
4(
M
pazdziernika La Ouardia wygłOsił yublivsne przemQwienie dające pein.,4 satysfakcję naszym postuiat4m nn Wschodzie
nie.
( ) Slkoz.iskl
m
7149PaSslernika 1942.
eu
us
i w stosunku do Rosji.Powtórzyi wszystkic.1ligumenty w tych
sprawech,które nie mogły byó poruszone przez Rzel. polski 0.4141!
ish
s
In
TAJNE
titu
Londyn, dnia 2.3 yedilizieraika 1
polecenia Pana Premiera przegylam Komunikat Naczelnego
Wodza no,VI z prośbą o przekazanie 3o władzom wojskowym
w Kraju. Drugi skrócony tekst przeznaczony jest dla E;eneraia Andersa,miany jqzykowe w tym ostatnim tek6cie byłyby
wskaz ani-
te
zal.
d
an
2
r
ex.Earoi Estreicher
ki
rs
ko
Si
Pan PPuikownik dypi.42~140
Szef Oddziału VI Sztaba N.W.
w Londynie
48
e
Th
ti
KOMUNIKAT NACZELNEGO WODZA No..VI.A4 AL'
•
Po
•
lis
Wskutek listu,ktory wysłałem dorRoosevelta,przedstawiając
h
mu nasze trudno ści z Rosjendell Willke,wysłannik 00~03tbe
de---lina,otrzymał dokładne materiały i polecenie interwencji
s
In
w Loskwie imieniem Iwosevelta,co miało istotnie miejsce.btalin
titu
zgodził się zasadniczo na przychylne rozpatrzenie szerepu naszych
postulatów,tłomaczył tylko,ze spełnienie wszystkich dałoby uprzy-
te
wilejowane stanowisko Polakom w 1.tosji.Affibasador angielski w ZSRR
poparł interwencję willkego,a równiez minister bokolnicki rozma-
d
an
wiał z :ołotowem.-1\+asza akcja dyplomatyczna nie wydał a jeszcze
definitywnych rezgltatów,lecz nie mniej u Sowietów daje się jut
nad polską ludnością cywilną.
Si
zauważyć chęć unormowania spornych spraw z Polskq.Rosjanie proponują nam przywrócenie w nowych ramach organizacyjnych opieki
rs
ko
49
xzqd Polski zajmował wobec ZSRR zawsze uczciwe stanowisko.
ki
Wskutek tej naszej polityki mogliśmy nasze żądania rosyjskie postawić mocno na terenie amerykańskim i angielskim.ztaie zaznacza-
M
łem i zaznaczam potrzebę uznania przez i'olskę trudu,który Rosja
ponosi w tej wojnie.Jest to tak sarno doniosłe jak stosowanie haseł
eu
us
demokratycznyhh w polskich stosinkach wewnętrzno-politycznych i
na arenie międzynarodowej.
.7 •
m
Z początkiem października burmistrz ivowego łorku La Guardi;x wygłosił mowę,ktora dała całkowitą satysfakcję postulatom pol.-
Th
*kim na Wschodzie i w stosunku do ZSRR..ua Guardia użył wszystkich
e
naszych argumentów,których Xzexpl. Polski nie moźe w tej chwili
Po
rozwinąć.
We brancji nieokupowi:
Rząp. Polski zaprote t ał ener-
lis
.gicznie p eciw zarządzen i wobec ydów polskich.łisze lacówki
h
opiekują się\nimi jako obywatelami po kimi.itz I,avala je-t zgod/1
nie potępiany Xrze całe społeczeństwo f
skie za uległoś " i
s
In
usłużnoś c wobe• iemiec.AntyZydowska ak a e ma zwolenników awet
ccbwne
uityków.Katolic
titu
wśród praw owych
e sfery są zdecydowanie prze-
tysezdtyzmowi.
te
rroszę,aby w Polsce zasady demokratyczne znajdowały jak
najszerszy wyraz.musimy pamiętać,że wojna toczy się o te hasła.
d
an
W Wielkiej brytanii i Stanach Zjednoczonych zasady federacyjne,
które pozostają w tak bliskim związku z zasadami demokracji przenikają coraz głębiej.wyraZńie stwierdziłem to w niedawnej rozmowie
Si
z angielskim Ministrem Bevinempkierownikiem Partii Pracy.Oatatnia
rs
ko
mowa bdena,w której poruszyPw dużej mierze nasze sugestie świadczy
również o tym.Demokratyczna i federacyjna polityka xządu polskiego
w przyszłoś ci posłuży nam dla tym lepszego porozumienia z Czecho-
ki
słowacją i państwami w Środkowej i Wschodniej 2;uropie l a budzi nie-
Sprzymierzonych.
(-) Sikorski
50
m
eu
Otrzymuje;
Szef Sztabu
1)dla is.raju
2) " Gen.Andersa
us
Za zgodność;
M
pokój Wiemców,bo wysuwa Polskę na jedno z głównych miejsc wśród
Th
KOMUNIKAT
zw44144p9 1op44 p.vz,1191,KR4JR
e
Po
Wskutek listu, który wysłałem do pres.Roosevelta, przedstawiając mu nasze trudnoóeł z Rosj ą, jego wysłannik do Stalina
lis
Wendeli ':15.11kie otrzymał dokładne materiały i polecanie interwencji w Moskwie imieniem Roosevelta, co miało istotnie miejsce.
h
lin zgedali sie zasadniczo na przychylne rozpatrzani* szeregu naszych pootlaat4w, tłumaczył tylko te spełnienie wszystkich dra .oby
uprtywiielowane stanowisko Polakom w Rosji. Amabasador angielski
s
In
titu
w Z.S.R. popart interwencję WillkiegO, a równie ż minister Sokoli..
nicki 'rozmawiał z Mołotowem. Nasza akcja dyplomatyczna nie wydała
te
jeszcze definitywnych resultató% lecz nie mniej u Sowietów daje
się jut. zauważyć 0110 unormowania spornych spraw z Polską. Rosjami,
d
an
nie proponuj ą nam przyWróStmle w w'wych ramach or:2-aniSaeyjnyeh oy$40,
ki nad polską ludnością cywilną.
*ajmowal, 'ob«) 484.R. zawsze uczciwe ete~
wiosko. Wskutek tej naszej polityki mogli d:my nasze !Wiania rowjekie
postawić mocno na terenie amerykańskim i anielskim. Stale zaznaczaRząd
rs
ko
Si
ki
łem i zaznaczam potrzebę uznania przez Polskę trudu, który Rosja
ponosi w tej wojnie. Jot to tak samo doniosłe jak stosowanie haseł
demokratycznych w polskich stosunkach wewnętrzno-politycznych i na
5
M
arenie międzynarodowej.
eu
us
Z początkiem października Burmistrz Nowego Yorku La Quardisi
wyg osia mowę, która dała całkowitą satysfakcję postulatom polakim
na Wschotisie i w stosunku do Z.S.G.R. La Guardia użył wszystkich
naszych argumentów, któryph Rząd Polski nie może w tej chwili rozmi•
m
nqó.
M 9-
Th
irs0631 ztieokrtpow€ nejR:44 Papki zaproteetoial
e
en©rgias4n e przweim sarfądeenipm wabee Zyddw polskich. Nasse
Po
placówki optokajeb *iq nimi jako obywatelami polskimi. Rząd
Lavala jest zgodnie potępiany przez cale społeczel4stwo fran-
lis
Guzki° %a uleglOdó i usłużnodó woteo Niemców. Antyżydowska akcja
h
nie ma zwolenników nawet wśród prawtoollych polityków. Katolickie
s
In
afery IN el aoydorgeniO przeciwne antysemityzmowi
PrOMISQ. a
ay pami0 6, że wojna toczy sic o te hasła.
titu
najoserezy wyraz
Polsce zasady demokratyczne znajdowały jak
WWielkiej Lrytanii i Stanaob Zjednoczonych zasady federacyjne,
te
które pozostają w tak bliskim związku z zasadami demokracji prze•
fikają coraz głębi ej. >JyraźnLe stwierdziłem to w niedawnej rozz~
d
an
wie z angielskim ministrem Bevinem, kierownikiem Partii Pracy.
Ostatnia mowa Edenu, w której poruszył .on w dutej mierze nasze
sugestie, 4wiadosy również o tym. Domokratyclial i teder047Jas
Si
Utka Rządu Polskiego w przyszłości posłuży nam dla tym lepessige
rs
ko
porozumienia z Czechosłowacją i paAstwami w Srodkowej i Woohedniej
Europie, a budzi niepokój Niemców. bo wytruwa łołakg na jedno z
głównych miejsc) wśród Sprzymierzonych.
ki
(-) SIKORSKI.
zgodnofid;
52
m
eu
us
M
OtrzymmJIII
SzefSztaba N
1)dla Kra!».
2)dla :~0,4adersag
P R
Th
lbo wiadomości Delegata :ządu w Kraju:
e
epesza
Po
enerał Sikorski wydał świeżo obszerny okólnik
lis
do wszys •kich urzę dników 2ządu olskiego w Anglii, żądający zwiL;cszenia wysiłku i energii pracy. Przedłu-
h
żająca się wo na wymaga coraz większych ofiar, 4 faco-
s
In
wnicy rządowi m
ą się trzymać ści śle dyrektyw i pro-
gramu 2ządu, aby sza współpraca ze Sprzymierzonymi
titu
wydała jak n4epsze 'Rwoce. Uie naleymówić z lekceważeniem
o żadnym z naszych soj szników. Zarówno wojna jak pokój
te
mogą być wygrane tylko i zez wzajemne zrozumienie, przez
współdziałanie. Premier wzywa do milczenia
d
an
współpracę i
tych, którzy nie mogą docenić siły militarnej Sowietów,
zapowiadają wciąż ich pX)r , gdyż swym stanowiskiem
53
antyrosyjskim szkodzą tylko opr wie polskiej w opinii
«do :
.:.W
od trzeoh łat istnie-
rs
ko
- losaskiej.
Si
,t41.
JI
,
4 pracy hz-Wił--4-4
,j.1-w-wystąpieniach
I:oniecznem jest szczere rzestrzeganie zasad
ę zarówno wewnętrz-
ki
demokratycznyc bo wałczymy o demokra
ną jak i w stosunka międzynarodowych. rojna obecna jest
lud polski będzie rządził
us
u siebie w kraju a nie kto i
M
wojną ludów i po wojnie
lusimy w naszym społeczell-
stwie elementy demokratyzmu wzmocnić, inaczej ie wygramy
eu
oboju Demokratyczne nastawienie jest również nieczne
m
19 K R 9-
Th
6
ęcia pełnego porozumienia Polski Czeeho-
dla osiąg
e
odniej.
Srodkowej i
słowacją i i mi krajami Euro
Po
h
lis
5(r
s
In
Imu9
50-t cl UM.
titu
\
4kku
te
d
an
rs
ko
Si
54
ki
m
eu
us
M
P-r-wAze-rit.
T;43t
3101.i A-,";
Komunikat Naczelnego Wodza (Premiera) Nr. 8
4?
Th
P R (Y
Mo,ja trzecia wizyta w Ameryce wypada w chwili gdy Stany Zjpd-
e
czone wystąpiły bezpośrednio przeciw Niemcom otwierając drugi
nt w Afryce. W ciągu ostatniego tygodnia odbyłem szereg rozmów
Po
wit<AA.Lt i441,
tchtArdW
ItAn44, z
vr'11,1
ezydentem Rooseveltlem i jego wojskowymi i politycznymi wspó/-
lis
044.~.6,(4444,~74 r cownikami, przystając z faktu, że jestem gościem Białego Domuke
h
zyję cie, jak również wyniki rozmów, pozwalają stwierdzić, że
Polska i jej wysiłek wojenny znajdują nadal pełne zrozumienie w
s
In
Ameryce zarówno w ramach kampanji jak i z punktu widzenia organizacji bezpieczeństwa europejskiego. Widzę chęć przyjścia nam z
titu
pomocą.
•
_
Tutejsze
te
koła wojskowe są poinformowane o możliwościach polskiej armji
d
an
krajowej i konieczności jej wsparcia. Rozmawiamy ze Sztabem
Amerykańskim na temat powiązania ruchu zbrojnego kraju z całością
planowanych operacyj na kontynent. Ze swej strony sugerujemy
Si
wyjście przez Bałkany jako najbardziej skuteczne i dające możli-
55
ko
wość szybkiego połączenia z Krajem.
W rozmowach z Prezydentem Roosevelt'em omawiam nasze granice
k
rs
zachodnie, zwłaszcza Prusy Wschodnie, co do których gruntuje się
iM
pełne przekonanie, że muszą przypaść Polsce. W sprawach polsko14~>14~
‹ yr.,411,:j.,
(
.1,
trudności. Jego
widzi)zatm4~2~
rosyjskich Roosevelt(n
eu
us
optymizm jest uzasadniony ograniczonymi wobec Amerykanów żądaniami
• -k ,,,,V,
Stalina, któreIłdotyczą Łotwy, Estonji, Finlandji i Rumunji. Zdaniem Roosevelta istnieje zatym duża możliwość wyjaśnienia niepo-
m
41k-1-4- iJkH4. .-4A:e 1-~5.-rozumień polsko-sowieckich, ~1 4,
.
,,,9,,,,,„,,
i 1,,, JL-12.;,44e--
2
nych propagandy nież yczliwej Polsce, którą tutaj uprawiają pewne
koła radykalne, przedstawiając Polską jako kraj obszarników, re-
e
Th
Prosiłem tak że Roosevelta o zahamowanie w Stanach jednoczo-
Po
akcjonistów i antysemitów. W najbli ższym czasie, korzystając z
;A," iivits4d, A oo > of„th.,
zaproszenia Prezydenta Meksyku) udają sią tam, gdyż Meksyk ze
h
lis
względu na surowce odgrywa coraz powa ż niejszą rolą w polityce
amerykańskiej. Jest 0400~ nadzieja, ż e Rząd meksykański
s
In
przyjmie około 20,000 naszych uchodźców.
titu
We wszystkich kołach amerykańskich natrafiam na zdecydowaną
ol)
64,<Ł,4
'effl.le,61«federacyjji
ł
drodze
w
Europy
w
problemó
zania
wolę rozwią
Rozmawiam też w tym duchu bo tylko stanowisko
pv4Ii4yeTT
te
federacyjne pozwala mi usunąć resztki nieufnoś ci, którą w storykanów nieszczęś liwa polityka
ła a. r,/ ,
,
łosząca programimocarstwowy. Polityka
sunku do nas utwierdziła wśród
d
an
'\,
zagranicznaisanacji
federacyjna ułatwia mi również uzasadnienie naszego stanowiska
co do granicwschodnich, oraz pozwala
y s io
.owece nie zawsze
Si
44złiwa—paaki~~6w. Konieczno ściami federacyjnymi
ko
tłomaczę równie ż nasze żądania co do granic na Zachodzie.
j niżbym to mógł wysuwać dla samej
k
rs
Ozynt-T-
Ogromnej wagi nabiera każ dy fakt bezpośredniego porDzIlmienia
/
na płaszczyźnie przyszłej federacj4V
14-(4.4i
9
(16V,44
1
m
CoŁ64,-
.4 ;
4
eu
P.-e• .4.4 k,
us
\
iM
się czynników polskich i czeskich pod okupacją. Akcję w tym
duchu należ y prowadzi ć jak najusilniej, rozszerzając ją właśnie
Th
44 grikan1.4 1942.
ii.dz.31.04/XV42.
e
Tajn e.
lis
Po
załączeniu mam zaszczyt przesłać Komunikat
który Pan Premier nadesłał drogą telegraficzną z aszyngtonu,
polecając predstawić go Panu 1:inistrowi, celem przesłania
do Kraju.
Sekretarz
h
..Ku/akowski
te
titu
s
In
d
an
5?
ki
rs
ko
Si
m
eu
us
M
e
Th
lis
Po
hoja trzecia wizyta w Amoryoe !wada w chwili, ł
U.S.A. otwarly dru.4 /ront, wyetuując besporednio prze
1łemcom w Afryce.
h
Naqo Jokdom isleJoDOma odbyłem azeregyozmów
z Roolsevoltom i jago wojskowymi ;01ityoznYui wsPokPmcm
kani, , nalo4uJ ąC usilnie z4 ti nzybeze tempo prowadzenia wojny
oó.jest konieczne ze wzgłedu na morał° okupowanych krajów,'
titu
s
In
Uj4oł o rozmów pozwała etwierdzió, te i-oleica i jej w3
e felc wojenny.znajdują nadal pełne zrozumienie w Ameryce zarówno w ramach kampanii jaki z punktu widzenia organizacji
'bostploosellatwa europe j ekies0,0
WidzI , oh0 przyj6ola nam z pomooqe
te
Ze sz',;aben amerykaskim,poinformowanym o mo*liwoAciach
Polakiej Armii Xrajowej i c konleczno4o1 jej weparoia, rozma.
wiam na temat powiązania ruchu zbrojneo Kraju z cakońcią Dlanowanych operacyj na kontynent. Ze ~J strony Eraex-aig w03- .40$41 przez Bałkany jako najbardziej skuteczne ł dające moniwodd
szybkiego połączenia aiQ z Krajem.
d
an
Si
W rozmowach z floosevoltem omawiam nasze granico zachodni
zwłaezosa Prusy ffsehodnie, oo do których gruntuje elq polne prze
konanie, Ao riuszą przypati5 Polsce.
ki
rs
ko
zprawaah połeko-rocyjakioh Roosevelt zasadnie» nie
widał.zbyt Ielkich.trudnodol. Optymizm jego jest uzasadniony
00~ c4laniami Stalina wobec .,',.merykanów, dotyczepemi Finłanallo Rumunii, Batorai i Lotwy. ZdarLem Roosevelta istnieje zatem dum- motliwodd wyjadnionia nieporozumiel,. połekosowieckich, my natOmtast zdajamy sobie stawę z podwójnej
gry Stalina.
us
M
]rosiłem tak** R0000voltwzahamowanie w Stanach Zjadw
noaa~oh niotyozlival 4,01soo propagandy, uprawianej tu prz**
pown. kola radykalne, przedstawiające Poiclkil jako kraj obszar/lików. reakcjonistów i antysemitów,
eu
Wo wszystkich kolach amerykaskloh natrafiłem na zeop-..,
dowaną wole rozwiaoania problemu 2uropy w drodze daleko 1d oych
federrIcyj„ w tyln' duchu też rozmawiam, bo tylko stanowieko
foderacyjr.e pozwała mi usunqó resztki nieu/noóoi, które„ w
m
58
e
Th
Po
toeunku, do nae utwierdzila Wróci Am4r7kanów nieezczOliwa
polityka zaruniolna sanacji, ełouzqoa program totalistyczny
i mocaratwoWy4 dl?ołityka feaeraayjn3 lz.Ze.twła mi r6wniet *zasad"
nieme stanowiska oo do woehosinicb granic oraz pozwala prosto..
waó intrygi &mesza.
h
lis
Ogromnej wagi nabiera każdy fakt bezpo&redniego poro-.
zmalenia 04 ouynnik5w polehich ł czookieh pod oku-Dacjq. Akcjq
w tyta duchu naloty :?rowadzió jak naju3iitliej, rozsarzajop
pcz-yczej federacji, podejmn.,
j4 malssyy lnie na ?la i y
ją° pró j porozumienia siq z Ozech000wakami na miejscn.
s
In
titu
1.Z• zyetajo z zaproszenia 2rezydenta Meksyku i na ty..
eve,Zta,udayq sig tam, gdyż lk)kgyk ze raz lądu na
Ro
wianie
8104000 od6rywa c;oraZ powatniejezq ro1q w polityce w3erykai'l—
rzqd mokeykai'Leki przyjmie °kolo
akiej Jest nadzioja,
20400 naszyc'h uchoć.źoc5w.
UKORSIU
Waellyngton 11 grud.nia 1942 r.
te
d
an
rs
ko
Si
59
ki
m
eu
us
M
sh
s
In
Tl
SZTAB ';ACZELNEGO "FOTZA
Oddział Specjalny
titu
L.dz.5286/tj.42
Londyn, dnia 12. XII. 1942
44
Tajne!
Sekretarz Prezesa Rady Ministrów
Pan Kołakowski
/ do ryk wiasnychL
te
d
an
Przesyłam Komunikat Naczelnego grodza /Premiera/ Jr.8.
nadany z Washingtonu dn,10.X11.g.16.22 a otrzymany w Szta•
b ie N. W. dn. 11. XII . k5c1z. 15. OO.
Stosownie do uwagi Dr.K.:streichera załączona treść za.
wiera już zmieniony słowny tekst w stosuAku do tekstu,nada
nego w dniu dzisiejszym do Dcy Armii Krajowej.
Zgodnie z telefoniczq rozmową z Panem Sekretarzem,nad'al
zy do Kraju komunikat oznaczony został jako Nr.7 /a nie
7
8 - jak oznaczono w szyfrogramie/.
Si
1 zał,
Sze
jal9.ego6 O
rs
ko
(
rotas
ppłk dypl
c z/
k
e
Th
PUM
9-
h
lis
Po
7
Komunikat Naczelnego Wodza /Premiera
Nr. 8.
titu
s
In
Moja trzecia wizyta w Ameryce wypada w chwili,gdy
USA otwarły drugi front,występując bezpośrednio przeciw
Niemcom w Afryce,
Będąc gościem Białego Domu,odbyłem szereg rozmów
z Rooseveltem i jego wojskowymi i politycznymi współpracownikami,nalegając usilnie na szybsze tempo prowadzenia;
wojny,co jest konieczne ze względu na morale okupowanyet
krajow.
Ujęcie rozmów pozwała stwierdzić,że Polska i jej
wysiłek wojenny znajdują nadal pełne zrozumienie w Ameryce zarówno w ramach kampanii jak i p punktu widzenia
organi_acji bezpieczeństwa europejskiego.
Widzę chęć przyjścia nam z pomocą.
Ze sztabeffi amerykańskim,poinformowanym o możliwościach Polskiej Armii Krajowej i o konieczności jej wspar
cia,rozmawiam na temat powiązania ruchu zbrojnego Kraju
z całością planowanych operacyj na kontyugent.Ze swej
strony sugeruję wejście przez Bałkany jako najbardziej
skuteczne i dające możliwość szybkiego połączenia się
z Krajem.
W rozmowach z Rooseveltem omawiam nasze granice zachodnie,zwłaszcza Prusy Wschodnie,co do: których gruntuj e się pełne przekonanie,źe muszą przypaść Polsce.
W sprawach polsko-rosyjskich Roosevelt zasadniczo
nie widzi zbyt wielkich trudności. Optymizm jego jest
uzasadniony ostrymi żądaniami Stalina wobec Amerykanów,
dotyczącymi Finlandii,Rumunii,Estonii i Łotwy. Zdaniem
Roosevelta isthieje zatym duża możliwość wyjaśnienia
nieporozumień eolsko-sowieckichl my natomiast zdajemy sobie spraweę z podwójnej gry Stalina.
Prosiłem także Roosevelta o zahamowanie w Stanach
Zjednoczogych nieżyczliwej Polsce propagandy,uprawianej
tu przez ilewne koła radykalne,przedstawiające Polskę jako kraj obszarników,reakcjonistów i antysemitów,
te
d
an
ki
rs
ko
Si
us
M
411
6i
eu
m
e
Th
PR 1
h
lis
Po
- 2 -
titu
s
In
"Te wszystkich kołach amerykańskich natrafiłem
na zdecydowaną wolę rozwiązania problemu Europy w dro.
dze daleko idących federacyj. V/ tym duchu też rozmawiam,bo tylko stanowisko federacyjne pozwala mi usunąć
resztki nieufnościl któret w stosunku do nas utwierdziła
wśród Amerykanów nieszczęśliwa polityka zagraniczna
sanaeji,głosp,ca program totałistyczny i mocarstwowy.
Polityka federacyjna ułatwia mi również izasadnienie
stanowiska co do wschodnich granic oraz pozwała prostwać intrygi Benesza.
Ogromnej wagi nabiera ka żdy fakt bezpośredniego
porozumienia się czynników polskich i czeskich pod
okupacją. Akcję w tym duchu należy prowadzić jaknajnsiłniej,rozszerzajac ją maykałnie na płaszczyźnie
przyszłej federacji,podejmując próby porozumienia się
z Czecho-Słowakami na miejscu.
Korzystając z zaproszenia Prezydebta Meksyku
i na krezenie Roosevelta udaję się tam,gdyż Meksyk
ze względu na surowce odgrywa coraz poważniejszą rolę
w polityce amerykańskiej. Jest nadzieja,że rząd meksy.
kański przyjmie około 20.000 naszych uchodźców.
te
d
an
SIKORSKI
„7ashington,11.XJ.I.1942
Si
•
62
eu
us
jZ,X7/.
M
/ wicz-Szczer
mjr. dypl.
ki
za zgodność:.
rs
ko
Otrzymuje ppł.k.Protasewicz,oraz po zmianie słownej
tekstu sekretarz Kulakowski dla przekazania Ministrow
Mikołajczykowi,celem wysłania do delegacji Rządu
w Kraju.
za.zgodność Dr.Karol Estreicher
m

The Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Podobne dokumenty