LG Action case_Samso_PL

Lokalne działania na rzecz klimatu i energii – studium
przypadku #5
Miejscowość SAMSØ, Dania
Samowystarczalność oparta o odnawialną energię
W kilku słowach
Samsø to wyspa, znana jako „duńska wyspa energii odnawialnej”. Sto
procent elektryczności i 70 % zapotrzebowania na ciepło pokrywane jest
tam ze źródeł odnawialnych. W samym Samso główna ciepłownia
położona jest w miejscowościach Nordby i Marup i wytwarza ciepło w
oparciu o panele słoneczne i drewno. Ciepłownia finansowana jest przez
lokalnych inwestorów i mieszkańców. Mieszkańcy wyspy stworzyli system
energetyczny warty 50 milionów euro bez żadnego bezpośredniego
wsparcia ze strony rządu. Osiemdziesiąt procent wymaganego kapitału
zostało zebrane wyłącznie od lokalnych inwestorów, w oparciu o duńskie
przepisy i regulacje.
Ambitny plan klimatyczny Samsø
Samorząd Samsø wyznaczył ambitne cele w zakresie redukcji zużycia energii i emisji CO2. W
porozumieniu z Duńskim Stowarzyszeniem Ochrony Przyrody miejscowość zobowiązała się do
dodatkowego zmniejszania emisji o 2% rocznie do roku 2025.
Wyspa zamieszkana jest przez 4000 osób i już w roku 1997 wyróżniła się, gdy jako pierwsza
zadeklarowała dążenie do całkowitego przejścia na energie odnawialną, dzięki czemu wygrała
zorganizowany przez rząd duński konkurs dla samorządów wdrażających rozwiązania odnawialne.
Po 10 latach założony cel został zrealizowany
Dzisiaj Samsø jest nie tylko „neutralne” węglowo, ale wręcz „węglowo negatywne” – na każdego
mieszkańca przypadają minus cztery tony emisji dwutlenku węgla rocznie. Ta ujemna wartość
wynika z faktu, że wyspa wytwarza ze źródeł odnawialnych więcej energii, niż sama potrzebuje i
nadmiar ten jest odprowadzany do sieci ogólnokrajowej, tym samym zmniejszając ogólne
zapotrzebowanie na energię pochodzącą ze spalania paliw kopalnych.
Zrównoważone i odnawialne źródła elektryczności i ogrzewania
Elektryczność: Prąd elektryczny dla mieszkańców wyspy zapewnia 11 nowych lądowych turbin
wiatrowych o mocy 1 MW. 9 turbin należy do miejscowych rolników a dwie są w posiadaniu
spółdzielni właścicieli, liczących po 400 udziałowców. W ten sposób 10 % mieszkańców (czyli 30%
rodzin) wyspy jest współwłaścicielami turbin i otrzymuje zyski z ich funkcjonowania.
Ogrzewanie: Lokalne ciepłownie w miejscowościach Nordby i Marup są wynikiem inicjatywy
mieszkańców, którzy zebrali się, żeby zbadać efektywność systemu centralnego ogrzewania dla
swoich domów. W wyniku podjętej decyzji wybrany został projekt lokalnego dostawcy energii,
NRGi, dysponującego dużym doświadczeniem w instalacji podobnych rozwiązań na lądzie i na
wyspach.
Ciepłownia Nordby/Mårup jest prywatnym przedsięwzięciem komercyjnym a jej budowa została
ukończona w roku 2002. Koszt budowy wyniósł 20,4 miliony duńskich koron (ok. 2,7 miliona euro).
Z ciepłowni korzysta 178 użytkowników, z czego kilku to odbiorcy ciepła na dużą skalę.
Jako pierwszych do wymiany systemu ogrzewania wybrano właścicieli domów z piecami na olej
opałowy. Głównym czynnikiem była tu cena a także wygoda użytkowania. Dzięki centralnemu
ogrzewaniu można było znacznie zmniejszyć koszty ogrzewania – 20-30% poniżej kosztów
standardowych pieców olejowych.
Ciepłownia wytwarza ciepło dzięki kolektorom słonecznym o powierzchni 2500 m2 i piecu o mocy
900 kW, zasilanym drewnem, pochodzącym z położonych na wyspie lasów, należących do
posiadłości Brattingsborg. Zarówno produkcja jak i wykorzystanie energii odbywa się dzięki temu
lokalnie, co bardzo pozytywnie wpływa na lokalną gospodarkę. Ciepłownie centralnego
ogrzewania produkują w tej chwili 70% ciepła zużywanego na wyspie.
Transport i używane w nim paliwa to również bardzo istotny temat. Początkowo usiłowano
wdrożyć w użycie paliw oparte o olej rzepakowy, jednak w powodu podatków i akcyz paliwowych
ten pomysł nie zdał egzaminu. Samorząd podjął działania w celu wyposażenia wydziału opieki nad
osobami starszymi w samochody elektryczne pierwszej generacji, jednak ten projekt także nie
odczekał się realizacji, z uwagi na trudności techniczne.
Aby zrekompensować zużycie paliw płynnych wynikające z transportu, mieszkańcy wyspy
zainstalowali dziesięć morskich turbin wiatrowych o mocy 2,3 MW, z których jedna jest w
posiadaniu spółdzielni złożonej z 284 akcjonariuszy.
Prawie każdy z obywateli wyspy ma jakiś udział w turbinach i energii przez nie produkowanej.
Mieszkańcy jako udziałowcy – 100% finansowania lokalnego
Do czerwca 1999 mieszkańcy wyspy mogli wejść w posiadanie udziałów w projekcie po wniesieniu
opłaty w wysokości 100 duńskich koron. Ciepłownie lokalne są finansowane z kredytów
udzielanych przez miejscowe banki, tak że opłata wpisowa jest tylko symbolicznym wyrazem
zaangażowania. Kredyty spłacane są poprzez dodawanie ich kosztów do stawek za energię
cieplną. W ten sposób na opłatę wnoszona przez konsumentów składają się: paliwo (zrębki
drzewne), utrzymanie i koszty spłaty kredytu. Osoby, które dołączyły do udziałowców po tej dacie
musza wnieść opłatę równą 100% kosztów, tzn. ok. 40000 koron (5400 euro). tego rodzaju
podejście do tworzenia nowych systemów ogrzewania jest w Danii bardzo popularne, a jego istotą
jest przyciągnięcie znacznej większości potencjalnych udziałowców dając im bardzo atrakcyjne
warunki. W tym przypadku proces planistyczny rozpoczął się po tym, jak 78% właścicieli domów
opalanych olejem w Nordby i 83 % w Marup zgłosiło się do udziału.
W liczbach:
Użytkownicy:
178
Moc:
1.6 MW
Zużycie masy drzewnej:
1,250 ton na rok
Powierzchnia kolektorów słonecznych 2,500 m2
tank zbiornik na gorąca wodę: 800 m3
Data założenia:
2001/2002
Paliwo:
Ciepło promieni słonecznych i zrębki drzewne
Opłata roczna:
DKK 2,564 (343 EUR)
Cena za MW:
DKK 688 (92 EUR)
Opłata za podłączenie:
DKK 25000 (3352 EUR) plus DKK 1,200 za metr instalacji grzewczej).
Analiza
Prezentowana sytuacja ma szereg zalet. Po pierwsze, oparta o energię słoneczną i biomasę
ciepłownia Samso jest dobrym przykładem lokalnego, neutralnego węglowo ogrzewania, które
wykorzystuje lokalne zasoby energetyczne. Wymiana starych mało efektywnych pieców olejowych
i zastąpienie ich przez nowa ciepłownie pomogło też Samso w redukcji emisji dwutlenku węgla.
Po drugie budowa ciepłowni została sfinansowana przy wykorzystaniu innowacyjnego modelu,
angażującego społeczność lokalną. Dzięki posiadaniu udziałów w przedsięwzięciu, mieszkańcy
Samso są bardziej zaangażowani w działania na rzecz klimatu podejmowane przez samorząd. Co
więcej, sami angażują się w realizację wizji i strategii poprzez indywidualne działania, takie jak
większe zużycie energii ze źródeł odnawialnych zamiast tradycyjnych paliw.
Potencjał replikacyjny: Średni (zależy od dostępnych ;lokalnie odnawialnych źródeł energii)
Łatwość wdrożenia: Bardzo wysoka (wysokie podatki energetyczne obowiązujące w Danii sprawiają, że
alternatywne do paliw kopalnych źródła energii są ekonomicznie opłacalne – w innych krajach należy
porównać ceny energii do kosztów związanych z użyciem biomasy)
Koszt: N/A
Redukcja emisji: N/A
Poziom istotności dla samorządu: Wysoki
O mieście
Samso to niewielka wyspa, o powierzchni 114 km2, położona w środkowej Danii. Zamieszkuje ją
4000 osób, których głównymi źródłami dochodu są rolnictwo, turystyka i energetyka odnawialna.
Kontakt
Samsø Energiakademi / Agencja Energetyczna Samsø http://www.managenergy.net/actors/A3232.htm
Energyservice Denmark - http://www.energitjenesten.dk
Strandengen 1
8305 Samsø
Denmark/Dania
Tel.
0045 - 8792 1011
Fax:
8792 1070
E-mail: [email protected]
Strona www: www.energiakademiet.dk
Powyższy przykład pochodzi od Samorządów Danii (www.kl.dk),
organizacji partnerskiej projektu LG Action. Jest on częścią serii
przykładów lokalnych działań na rzecz klimatu i energii, stworzonej w
ramach projektu LG Action - www.lg-action.eu