D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

Sygn. akt II Ka 201/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 lipca 2015 roku
Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący: PSO Robert Pelewicz (spraw.)
Sędziowie: SSO Grzegorz Zarzycki
SSO Adam Bąk
Protokolant: st. sekr. sąd. Renata Rękas
przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Tarnobrzegu – Roberta Religi
rozpoznał sprawę E. B.
oskarżonego z art. 286 § 1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Stalowej Woli
z dnia 23 marca 2015r., w sprawie sygn. akt II K 320/1
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt I ustala wysokość niekorzystnego rozporządzenia własnym
mieniem przez M. B. na kwotę 7.800 zł (siedem tysięcy osiemset) złotych;
II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;
III. zasądza od oskarżonego E. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. 1.300 zł (tysiąc trzysta) złotych tytułem
kosztów zastępstwa procesowego adw. D. C. w postępowaniu odwoławczym;
IV. zasądza od oskarżonego E. B. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w kwocie
200 (dwieście) złotych.
Sygn. akt II Ka 201/15
UZASADNIENIE
wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu, z dnia 8 lipca 2015 r.
Prokuratura Rejonowa w Stalowej Woli oskarżyła E. B. o to, że :
w dniu 28 lipca 2010r. w miejscowości A., woj. (...), jako właściciel salonu (...), doprowadził do niekorzystnego
rozporządzania własnym mieniem M. B., w ten sposób, że podczas transakcji kupna - sprzedaży samochodu m-ki S.
(...) nr rej. (...) za kwotę 36.000 zł., wprowadził pokrzywdzoną w błąd co do stanu technicznego i faktycznego przebiegu
przejechanych kilometrów pojazdu, czym działał na szkodę M. B.,
tj. o przestępstwo z art. 286 § l kk.
Sąd Rejonowy w Tarnobrzegu wyrokiem z dnia 23 marca 2015 r. w sprawie II K 320/14 orzekł następująco:
I. uznał oskarżonego E. B. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, a stanowiącego przestępstwo z art. 286 § 1
kk i za to na mocy art. 286 § 1 kk i art. 33 § 2 kk skazał go na karę 1 roku pozbawienia wolności i grzywnę w wymiarze
100 stawek dziennych, ustalając na mocy art. 33 § 3 kk wysokość 1 stawki dziennej na kwotę 10 złotych;
II. na mocy art. 69 § 1 i § 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej w pkt I wyroku kary pozbawienia wolności
wobec oskarżonego E. B. warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 lata;
III. na mocy art. 46 § 1 kk zobowiązał oskarżonego E. B. do naprawienia w całości szkody wyrządzonej przestępstwem
poprzez zapłatę na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. kwoty 7.800 zł;
IV. zasądził od oskarżonego E. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. kwotę 1.300 zł tytułem zwrotu kosztów
zastępstwa adwokackiego;
V. zasądził od oskarżonego E. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 380 zł tytułem opłaty oraz kwotę 1.880,81 zł tytułem
wydatków.
Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego E. B., w całości na korzyść oskarżonego.
Zaskarżonemu rozstrzygnięciu obrońca zarzucił:
1. Obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 kpk w zw. z art. 366 § 1 kpk poprzez
nieustalenie rzeczywistego przebiegu pojazdu oraz tego, w jakim stopniu przypuszczalnie większy rzeczywisty przebieg
od wskazanego na liczniku drogomierza miałby wpłynąć na wartość samochodu, bowiem wyjaśnienie tej okoliczności
decyduje o odpowiedzialności oskarżonego za zarzucany mu czyn.
2. Obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie: art. 413 § 2 pkt l kpk, przez
nieokreślenie w opisie czynu wysokości szkody, która to ma istotne znaczenie dla odpowiedzialności oskarżonego.
3. Obrazę przepisów postępowania mogącą mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 2 § 1 pkt 1 kpk oraz art. 4 kpk w zw.
z art. 5 § 1 i 2 kpk oraz art. 7 kpk poprzez przyjęcie, przekraczając swobodną ocenę dowodów z naruszeniem zasady
domniemania niewinności, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że oskarżony E. B.
dopuści się zarzucanego mu czynu.
Wskazując powyższe podstawy obrońca oskarżonego wniósł o:
- zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego E. B. od przypisanego mu czynu,
- ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.
Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu stwierdził, co następuje:
Apelacja obrońcy oskarżonego E. B. zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części - wskazującej na
brak określenia w opisie czynu wysokości szkody wyrządzonej przestępczym zachowaniem oskarżonego E. B.
zakwalifikowanym jako przestępstwo z art. 286§1 kk.
Na samym wstępie stwierdzić należy, iż zdaniem Sądu Odwoławczego, Sąd I instancji przeprowadził przewód sądowy
w sposób wnikliwy i wszechstronny. Przeprowadzono wszelkie niezbędne czynności dowodowe, które były konieczne
dla prawidłowego rozstrzygnięcia o odpowiedzialności karnej oskarżonego, natomiast ocena zgromadzonego
materiału dowodowego mieściła się w granicach sędziowskiej swobody i należycie uwzględniała zasady logiki i
prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Pozostawała ona wobec powyższego
pod pełną ochroną dyspozycji art. 7 kpk, spotykając się w związku z tym z całkowitą akceptacją Sądu Okręgowego.
Z tego względu nie mogły odnieść oczekiwanego przez skarżącego skutku zarzuty, w zakresie błędów popełnionych
przy rekonstrukcji stanu faktycznego, a wynikających z rzekomego naruszenia przepisów rządzących zasadami oceny
materiału dowodowego oraz zasadami wyrokowania (art. 4 kpk, art. 5§1 i 2 kpk i art. 7 kpk). Zarzuty te ograniczały
się w istocie do gołosłownej negacji faktu popełnienia przestępstwa po stronie oskarżonego oraz do przedstawienia
własnej polemicznej oceny materiału dowodowego.
Pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku sporządzone zostało zgodnie ze wszystkimi wymogami, zakreślonymi
treścią art. 424 kpk, pozwalając tym samym Sądowi II instancji na pełną i właściwą ocenę motywów, jakimi kierował
się Sąd Rejonowy przy wydaniu orzeczenia. W szczególności w uzasadnieniu tym w sposób niebudzący wątpliwości
przedstawione zostały poczynione ustalenia faktyczne, jak i ocena zebranych dowodów.
Ze względu na to, że Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku szczegółowo uzasadnił, dlaczego uznał E. B. za winnego
zarzucanego mu czynu, Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania w tym miejscu argumentacji tam zawartej i
ograniczy się jedynie do kilku uwag w tym zakresie.
Należy przede wszystkim zauważyć, że pokrzywdzona M. B., decydując się na zakup auta S. (...) od oskarżonego E. B.
za kwotę 36.000 zł, na skutek zapewnień sprzedającego była przekonana, że :
- auto ma oryginalny przebieg 16.600 km,
- auto jest w idealnym stanie technicznym.
Kwota 36.000 zł w dacie zakupu była wyższa od średniej kwoty rynkowej za auto tego typu, jednak ze względu na ww.
zalety samochodu oraz ze względu na to, że sprzedaż prowadzona była przez autoryzowany salon (...) zdecydowała
się na dokonanie zakupu tego pojazdu.
Po sfinalizowaniu transakcji okazało się jednak, że auto nie jest w idealnym stanie technicznym, niektóre elementy
blacharskie były malowane, a zużycie podzespołów pojazdu i jego wnętrza świadczyło o dużo większym od
deklarowanego przez sprzedającego E. B. przebiegu pojazdu. Ceną adekwatną do rzeczywistego stanu technicznego
pojazdu, przy uwzględnieniu ww. defektów była kwota 28.200 zł, co zostało ustalone na podstawie opinii biegłego
sądowego L. K. (k.103-122).
Oczywistym jest, że stan techniczny pojazdu, stan jego wnętrza i blacharki oraz jego przebieg są istotnymi elementami,
które są brane pod uwagę przy ustalaniu ceny auta. Zazwyczaj stan techniczny jest powiązany z okresem użytkowania
samochodu i ilością przejechanych kilometrów (im gorszy stan techniczny tym większy przebieg samochodu).
Niemniej jednak nawet w przypadku aut w idealnym stanie, posiadających jednak duży przebieg cena rynkowa jest
niższa. W tym konkretnym przypadku stan techniczny kupionego przez pokrzywdzoną pojazdu znacznie odbiegał
od stanu idealnego i sugerował eksploatację auta poprzez przejechanie dystansu znacznie większego niż 16.600
km. Na dokonywanie zmian w zapisach licznika wskazywały również dokładnie opisane przez Sąd Rejonowy
znaczne rozbieżności w dokumentacji zawierającej wskazania licznika. Okoliczności te w powiązaniu ze sobą i przy
uwzględnieniu zasad logiki i doświadczenia życiowego słusznie doprowadziły Sąd Rejonowy do przekonania, że licznik
w aucie został cofnięty.
Faktem jest, że biegli nie byli w stanie wskazać, w jakim stopniu przypuszczalnie większy był rzeczywisty przebiega
auta, ale dla oceny zachowania oskarżonego E. B. pod kątem wypełnienia znamion z art. 286 § 1 kk jest to bez
znaczenia. Istotne jest natomiast to, że E. B. świadomie wprowadził pokrzywdzoną w błąd co do istotnych cech
pojazdu, czym doprowadził ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Gdyby bowiem oskarżycielka posiłkowa
M. B. posiadała prawdziwe informacje o rzeczywistym stanie pojazdu, ta nie zdecydowałaby się na dokonanie tego
zakupu, a z pewnością nie za cenę 36.000 zł – a więc cenę zawyżoną w stosunku do rzeczywistego stanu pojazdu, który
biegły wycenił na kwotę 28.200 zł. Ze względu na powyższe w żadnym razie nie można zgodzić się z tym, że w sprawie
tej występowały wątpliwości w rozumieniu art. 5 § 1 i 2 kpk. Dla oceny, czy nie został naruszony zakaz in dubio pro
reo, nie są bowiem miarodajne wątpliwości zgłaszane przez stronę, ale jedynie to, czy wątpliwości co do treści ustaleń
faktycznych lub wykładni prawa powziął sąd orzekający w sprawie – co nie miało miejsca w realiach niniejszej sprawy.
Rację ma natomiast obrońca oskarżonego E. B. wskazując, że Sąd Rejonowy nie określił w opisie czynu wysokości
szkody wyrządzonej zachowaniem oskarżonego E. B. zakwalifikowanym jako przestępstwo z art. 286§1 kk. Wysokość
szkody została prawidłowo ustalona przez Sąd Rejonowy - na co wskazuje pkt III zaskarżonego wyroku oraz jego
uzasadnienie. Jednakże z uwagi na treść art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k. Sąd Rejonowy zobowiązany był do wskazania
wysokości tej szkody również w opisie czynu przypisanego oskarżonemu w zaskarżonym wyroku. Wyrok skazujący
powinien zawierać dokładne określenie przypisanego obwinionemu czynu (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.). Powołany przepis
nie wyjaśnia jednak, na czym ma polegać dokładne określenie przypisanego obwinionemu czynu. Wymogi opisu czynu
zarzucanego w akcie oskarżenia wskazane zostały w art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k. W tym przepisie posłużono się zwrotem
„dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu czynu”, co odpowiada sformułowaniu zawartemu w art. 413 § 2 pkt
1 k.p.k. w postaci „dokładnego określenia przypisanego oskarżonemu czynu”. Porównanie tych dwóch przepisów
prowadzi zaś do wniosku, że czyn zarzucany, jak i czyn przypisany powinny zostać „dokładnie określone”. Części
składowe opisu czynu wskazane zostały w art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k.: „dokładne określenie zarzucanego oskarżonemu
czynu ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości
powstałej szkody”.
Oczywistym jest zatem, że przy przestępstwie stypizowanym w art. 286 § 1 kk (do znamion którego należy m.in.
doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem), niezbędnym z punktu
widzenia wypełnienia ustawowych znamion czynu zabronionego, jest ustalenie konkretnej wartości mienia (wysokości
szkody) objętego tym niekorzystnym rozporządzeniem. Wskazanie w opisie czynu wysokości szkody poniesionej przez
podmiot pokrzywdzony tym przestępstwem jest z kolei niezbędne z uwagi na inne rozstrzygnięcia sądu orzekającego,
chociażby w zakresie zobowiązania oskarżonego do naprawienia tej szkody, czy też ustalenia okoliczności łagodzących
lub obciążających przy ustalaniu rodzaju i rozmiaru instrumentów reakcji karnoprawnej.
Z uwagi na uwzględnienie wskazanego zarzutu apelacyjnego Sąd Odwoławczy zobowiązany był do dokonania
stosownych zmian w zaskarżonym wyroku, m. in. poprzez doprecyzowanie opisu czynu zarzucanego oskarżonemu E.
B. i wskazanie konkretnej kwoty szkody rzeczywistej poniesionej przez oskarżycielkę posiłkową M. B., stanowiącej
wartość niekorzystnego rozporządzenia jej mieniem, w rozumieniu art. 286 § 1 kk. Sąd Rejonowy słusznie ustalił,
że kwotę szkody rzeczywistej stanowi różnica w cenie pojazdu, pomiędzy ceną zapłaconą przez pokrzywdzoną, a
rzeczywistą wartością pojazdu nabytego, przy uwzględnieniu właściwego przebiegu oraz stanu technicznego (k.396).
W tym konkretnym przypadku stanowiło to różnicę pomiędzy kwotą 36.000 zł zapłaconą przez pokrzywdzoną, a
rzeczywistą wartością pojazdu w dniu nabycia ustaloną w oparciu o opinię biegłego na kwotę 28.200 zł i wynoszącą
7.800 zł.
W konsekwencji przedstawionych powyżej ustaleń, ocen i zapatrywań prawnych Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu, w
oparciu o treść przepisów art. 437§1 i 2 kpk i art. 456 kpk, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie I
swojego orzeczenia przyjął, iż wysokość niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem przez M. B. obejmuje kwotę
7.800 zł, a w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.
W punkcie III wyroku Sąd Odwoławczy zasądził od oskarżonego E. B. na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. B. kwotę
1.300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym. W tej kwestii Sąd działał
na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej
pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.).
Kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciążony został oskarżony E. B. (pkt IV wyroku). Orzeczenie w
tym przedmiocie zapadło po myśli art. 636 § 1 kpk, a w części dotyczącej opłaty także art. 3 ust. 1 w zw. z art. 8 ustawy
z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych (t.j.: Dz.U. nr 49, poz.223 z 1983r., ze zm.).