Spotkanie z emerytowanymi pracownikami

Prof. dr hab. in¿. Maria Sass-Gustkiewicz
Spotkanie z emerytowanymi pracownikami dydaktycznymi
Wydzia³u Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska
Pozwólcie Pañstwo, ¿e w krótkich s³owach przypomnê sylwetki
naszych kolegów Seniorów. Oto
jak zapamiêtali ich najbli¿si wspó³pracownicy i przyjaciele. Wszystkich ich jednakowo szanujemy,
przedstawiê wiêc ich w kolejnoœci
alfabetycznej, ale z jednym wyj¹tkiem.
Pierwszym bêdzie Pan Profesor
Andrzej Bolewski – 95-letni nestor
polskich geologów.
Prof. dr hab. Andrzej Bolewski,
doktor honoris causa Akademii
Górniczo-Hutniczej i Politechniki
Œl¹skiej w Gliwicach, absolwent
Wydzia³u Górniczego Akademii
Górniczej z 1931 roku, cz³onek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk
i Polskiej Akademii Umiejêtnoœci,
odznaczony Krzy¿em Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Bra³ udzia³
w kampanii wrzeœniowej, aresztowany wraz z grup¹ profesorów
w „Sonderaktion Krakau”, przebywa³ w obozach Sachsenhausen
i Dachau.
Jako kierownik Katedry Mineralogii i Petrografii stworzy³ nowoczesn¹ placówkê naukow¹ i dydaktyczn¹. Dwukrotny prorektor AGH
do spraw nauki. Organizator i wieloletni prezes Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego oraz Komisji i Komitetów Mineralogicznych
PAN. Twórca krakowskiej szko³y
mineralogii.
Prof. dr hab. in¿.
Stefan Alexandrowicz,
jest cz³onkiem Polskiej Akademii
Umiejêtnoœci, w której pe³ni funkcjê
dyrektora Wydzia³u Przyrodniczego. Zwi¹zany z naszym Wydzia³em
od 50. lat, w czasie których da³ siê
poznaæ jako cz³owiek o nadzwyczajnej pracowitoœci. Jest autorem
ponad 450 prac naukowych. By³
kierownikiem Katedry Geologii Historycznej, a póŸniej przez ponad
30 lat kierownikiem Katedry Stratygrafii i Geologii Regionalnej. Jest
twórc¹ polskiej szko³y malakologii,
za³o¿ycielem Polskiego Towarzystwa Malakologicznego oraz czasopisma „Folia Malacologica”.
Jest najlepszym prawnikiem
wœród geologów.
Prof. dr in¿. Marian Banaœ
absolwent Wydzia³u Geologiczno-Poszukiwawczego AGH. By³ wieloletnim kierownikiem Instytutu
Geologii i Surowców Mineralnych,
16
przez kilka lat Prezesem Polskiego
Towarzystwa Mineralogicznego.
Jest wybitnym specjalist¹ w problematyce polskich z³ó¿ kruszców,
autorem wielu prac g³ównie dotycz¹cych rud polimetali i rud miedzi.
Szczególnie blisk¹ mu specjalnoœci¹ s¹ metody badañ mikroskopowych rud. Kontynuuj¹c, zapocz¹tkowane przez prof. S. Jaskólskiego kierunki badañ, stworzy³
M. Banaœ jedyn¹ w kraju szkolê mikroskopii kruszcowej.
Œwietny dydaktyk, zawsze uczynny, lubiany przez swoich kolegów
i uczniów.
Dr in¿. Wojciech Biedrzycki,
ukoñczy³ studia na Wydziale Górniczym naszej Uczelni, w dziedzinie
wiertnictwa. Przepracowa³ 10 lat
w terenie w górnictwie naftowym
jako pracownik Instytutu Naftowego oraz Instytutu Geologicznego
w Lublanie w S³owenii. Po powrocie do kraju rozpocz¹³ pracê na
naszym Wydziale.
Wyró¿nia³a go zawsze du¿a aktywnoœæ zawodowa i spo³eczna,
zarówno na terenie Uczelni, jak
i poza ni¹. Obecnie podró¿uje po
egzotycznych zak¹tkach œwiata,
rejestruj¹c swoje wra¿enia kamer¹
i pêdzlem.
Mgr in¿.
Ma³gorzata Buczek-Pu³ka,
aktywna uczestniczka wszelkich
dzia³añ naukowych i dydaktycznych Katedry Z³ó¿ Surowców Skalnych. Autorka lub wspó³autorka
badañ wa¿nych dla rozpoznania
bazy surowców wêglanowych Gór
Œwiêtokrzyskich i piaskowców karpackich. Szczególnie interesuj¹ce
i wielokrotnie cytowane w literaturze s¹ wyniki jej prac dotycz¹cych
petrografii wapieni dewoñskich,
zmienionych na kontakcie ze ska³ami wylewnymi z okolic Dêbnika.
Dr in¿. Marian Chandij,
przeszed³ d³ug¹ drogê w Akademii
Górniczo-Hutniczej, od laboranta
po doktora-adiunkta. Wspó³tworzy³
laboratoria zak³adowe. By³ cenionym nauczycielem sztuk laboratoryjnych w zakresie geochemii surowców przemys³u chemicznego
(g³ównie soli i siarki).
Mgr in¿. Jerzy Chrz¹stowski,
znakomity dydaktyk, ¿yczliwy dla
studentów i kolegów. Znawca
geologii i wód mineralnych Karpat.
Doskona³y kartograf, wspó³autor
dwóch arkuszy szczegó³owej ma-
py geologicznej Karpat. Wicedyrektor Instytutu Geologii i Surowców Mineralnych.
Dr in¿. Maria Domaga³a,
absolwentka Wydzia³u Geologiczno-Poszukiwawczego AGH z 1956 r.
Wybitny specjalista w zakresie paleobotaniki sigillarii karboñskich,
a nastêpnie palinologii i palinostratygrafii polskich z³ó¿ wêgla brunatnego oraz geologii z³ó¿ wêgla.
Dr in¿. Janusz Horzemski,
œwietny dydaktyk i przyjaciel m³odzie¿y. Organizator i pierwszy kierownik Muzeum Geologicznego
AGH. Dziêki Jego staraniom ekspozycja muzealna posiada obecny
kszta³t i walory artystyczne. Swoje
wybitne zdolnoœci plastyczne wykorzysta³ przygotowuj¹c doktorat
z problematyki dotycz¹cej wykszta³cenia i genezy i³ów witriolowych w z³o¿ach rud Zn-Pb na Górnym Œl¹sku.
Prof. dr hab. in¿.
Antoni S. Kleczkowski,
doktor honoris causa Akademii
Górniczo-Hutniczej i Ecole Polytechnique Mons w Belgii. Cz³onek
rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejêtnoœci. Jeden z najwybitniejszych hydrogeologów polskich. Organizator i kierownik Katedry Hydrogeologii, a póŸniej wieloletni dyrektor Instytutu Hydrogeologii i Geologii In¿ynierskiej. Przewodnicz¹cy Pañstwowej Rady Ochrony Œrodowiska. W swoim aktywnym ¿yciu naukowym by³ cz³onkiem wielu Komitetów i Rad Naukowych. Jest autorem wielu podrêczników akademickich, monografii i prac studialnych z zakresu hydrogeologii, geologii in¿ynierskiej i ochrony œrodowiska.
Znany jako wybitny erudyta
i cz³owiek pe³en wyrafinowanego
poczucia humoru.
Prof. dr hab. in¿.
Jerzy Kowalczuk,
zaanga¿owany bez reszty w tworzenie Katedry, Zak³adu i Instytutu
Geofizyki. Wybitny sejsmik, twórca
Zak³adu Sejsmicznych Metod Poszukiwawczych. Autor ksi¹¿ki:
„100-lecie Geofizyki Polskiej 1985–
–1995”, która ukaza³a siê ju¿
w dwóch wydaniach.
Patriota Kresowy. Wspó³twórca
i aktywny dzia³acz Towarzystwa Mi³oœników Lwowa i Kresów Po³udniowo-Wschodnich. Zaanga¿o-
wany równie¿ w dzia³alnoœæ Stowarzyszenia Wspólnota Polska.
Dr in¿. Andrzej Kubicz,
³¹cz¹c owocnie wiedzê zdobyt¹ na
dwóch wydzia³ach Akademii Górniczo-Hutniczej: Geologiczno-Poszukiwawczym i Ceramicznym,
prowadzi³ badania i dzia³alnoœæ dydaktyczn¹ w zakresie geologii z³ó¿
surowców skalnych, ich technologii i przeróbki. Niew¹tpliwy znawca
ska³ wêglanowych triasu Œl¹ska
Opolskiego.
Zawsze kole¿eñski i przyjazny
studentom.
Mgr in¿. Wilhelm Magda,
asystent w Katedrze Geologii
Kopalnianej, prowadzi³ æwiczenia
z Nauki o Z³o¿ach. Przedmiotem jego zainteresowañ naukowych by³y
hematyty w rejonie Kudowej. Opuœci³ nas dla pracy w Przedsiêbiorstwie Geologicznym i w Politechnice Œl¹skiej, pozostaj¹c jednak w sta³ym kontakcie z Wydzia³em.
Prof. dr hab. Jerzy Ma³ecki,
wybitny naukowiec, specjalista zajmuj¹cy siê mszywio³ami, otwornicami, g¹bkami i amonitami. Znawca geologii, szczególnie okolic
Krakowa oraz problematyki ochrony przyrody. Autor podrêcznika
i skryptów do paleontologii. Lubiany dydaktyk.
Spo³ecznik i mi³oœnik Krakowa,
przez ponad 20 lat radny miasta
Krakowa, a tak¿e cz³onek i wiceprzewodnicz¹cy Rady Naukowej
Ojcowskiego Parku Narodowego
oraz przewodnicz¹cy Komisji Kolarskiej PTTK.
Doc. dr in¿. Kazimierz Matl,
wybitny znawca formacji wêglonoœnych i geologii z³ó¿ wêgla w Polsce i na œwiecie. Prowadzi³ badania lito- i biostratygraficzne w Górnoœl¹skim Zag³êbiu Wêglowym,
a po 1968 r. poœwiêci³ siê w ca³oœci
badaniom z³ó¿ wêgla brunatnego
mezo- i kenozoiku. Jest twórc¹
szko³y naukowej w AGH w zakresie
geologii z³ó¿ wêgla brunatnego.
Przez 25 lat by³ kierownikiem Zak³adu Geologii Z³ó¿ Wêgla Brunatnego i wychowawc¹ wielu pokoleñ
geologów wêglowych.
Spo³ecznik, przede wszystkim
zaanga¿owany w pracê Stowarzyszenia Wychowanków AGH w Polsce (prezes Stowarzyszenia w latach 1991–95).
BIP 96 – Listopad 2001 r.
Dr in¿. Józef Myszka,
asystent w Katedrze Geologii Kopalnianej, wspólnie z profesorem
R. Krajewskim bada³ z³o¿a rud
manganu w Tatrach, póŸniej poœwiêci³ siê hydrogeologii i przeszed³ do pracy w Przedsiêbiorstwie Hydrogeologicznym.
Prof. dr hab. Czes³aw Peszat,
absolwent Wydzia³u Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu
Jagielloñskiego. Przez ponad 20
lat by³ kierownikiem Katedry Z³ó¿
Surowców Skalnych, a przez 4 lata
prodziekanem Wydzia³u. Przez ca³e ¿ycie naukowe prowadzi badania o charakterze podstawowo-z³o¿owym, których celem by³o poszerzenie metodyki poszukiwañ
surowców skalnych, ich rozpoznawania, oceny i ochrony. Wieloletnie
badania stworzy³y podstawy metodyczne dla prac wykonywanych
przez jego uczniów. Zawsze pogodny, uœmiechniêty i ¿yczliwy ludziom.
Prof. dr hab. in¿.
Stanis³aw Plewa,
(nieobecny z powodu uroczystoœci
kombatanckich, odbywaj¹cych siê
dok³adnie w tym samym czasie, na
których panu profesorowi, jako ¿o³nierzowi zbrojnie walcz¹cemu
o niepodleg³oœæ Polski w czasie
wojny, nadano stopieñ oficerski),
wicedyrektor Miêdzyresortowego
Instytutu Geofizyki, kierownik Pracowni Geofizyki Wiertniczej, specjalista z zakresu geofizyki wiertniczej i geotermii. Zainicjowa³ wyk³ady z petrofizyki dla studentów specjalnoœci geofizycznej. Organizator
laboratorium petrofizycznego. Œciœle wspó³pracowa³ z Instytutem
Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w Krakowie oraz Wydzia³em
Wiertnictwa Nafty i Gazu AGH.
Mgr Boles³aw Schiller
jest absolwentem Uniwersytetu Jagielloñskiego. Bibliofil i erudyta,
bardzo uczynny kolega, wspieraj¹cy wszystkich sw¹ bibliofilsk¹ wiedz¹. Zajmowa³ siê histori¹ geologii
oraz mioceñskimi ma³¿oraczkami
i otwornicami. Wieloletni pracownik
biblioteki wydzia³owej, o du¿ych
zas³ugach w jej organizacji.
Dr in¿. Irena Stasik,
po kilku latach pracy w Przedsiêbiorstwie Geologicznym, rozpoczê³a pracê na naszym Wydziale,
gdzie jako ceniony nauczyciel akademicki zajmowa³a siê petrologi¹
ska³ solnych.
Dr in¿. Wincenty Smolak,
mi³oœnik koni, gór oraz sielskiego
¿ycia jako „Wolny Kmieæ”, a tak¿e
mi³oœnik geofizyki, a w szczególnoœci metod magnetycznych. Cz³o-
BIP 96 – Listopad 2001 r.
wiek ¿yczliwy, oddany przyjacio³om, pielêgnuj¹cy tradycje polskiej
kawalerii.
Prof. dr hab. in¿. Stefan Œliwiñski,
od dzia³alnoœci kombatanckiej
w Batalionach Ch³opskich, poprzez studia i ekspedycje naukowe
do Mongolii, po d³ugoletni¹ dzia³alnoœæ naukow¹ i dydaktyczn¹
w Akademii Górniczo-Hutniczej.
Zawsze by³ patriot¹ swojej uczelni.
Docent dr in¿.
Zdzis³aw Œmietañski,
wielokrotny Dziekan naszego Wydzia³u, a tak¿e dyrektor Instytutu
Hydrogeologii i Geologii In¿ynierskiej. Da³ siê poznaæ jako znakomity organizator, inicjator wielu dokonañ i wdro¿eñ. Do praktyki hydrogeologicznej wprowadzi³ metody
modelowania analogowego. Wspó³autor wielu prac naukowych i opracowañ wa¿nych dla gospodarki
narodowej. Za swoj¹ dzia³alnoœæ
zawodow¹, spo³eczn¹ i zwi¹zkow¹
wielokrotnie odznaczany.
Dr Teresa Œmigielska
w pracy naukowej prowadzonej
w Katedrze Paleontologii zajmowa³a siê badaniami fosylnych otolitów
i paleogeñskich nummulitów obszaru Karpat i zapadliska przedkarpackiego, tworz¹c liczne opracowania i monografie o charakterze paleontologiczno-stratygraficznym. W ramach pracy dydaktycznej prowadzi³a zajêcia z paleontologii, przybli¿aj¹c studentom œwiat
wymar³ych roœlin i zwierz¹t.
Prof. dr hab. in¿. Zbigniew Wilk,
cz³onek Polskiej Akademii Umiejêtnoœci, wspó³twórca polskiej szko³y
hydrogeologii górniczej. Kierownik
Zak³adu Hydrogeologii Górniczej.
Cz³onek kilku Komisji i Komitetów
Naukowych zwi¹zanych z dzia³alnoœci¹ górnicz¹. Autor kilku monografii naukowych. Promotor i recenzent wielu prac doktorskich i habilitacyjnych. Do chwili obecnej Redaktor Naczelny Rocznika Polskiego Towarzystwa Geologicznego.
Prof. dr hab. Witold ¯abiñski,
absolwent wydzia³u Matematyczno-Przyrodniczego UJ. Pracowa³
w AGH od 1951 roku, cz³onek korespondent PAN, by³ dyrektorem
Instytutu Geologii i Surowców Mineralnych, kierownikiem Zak³adu
Mineralogii i Geochemii, Przewodnicz¹cym Zarz¹du G³ównego Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego, przewodnicz¹cym Komitetu
Nauk Mineralogicznych PAN; Redaktor Naczelny Mineralogia Polonica. Ceniony za wszechstronn¹ wiedzê specjalista w zakresie
mineralogii wêglanów i krzemianów.
Dr hab. in¿. Jacek Rajchel prof. AGH
Zak³ad Geologii Ogólnej i Matematycznej
Kamienie dekoracyjne
w gmachu A-0 AGH
Jubileusz 50-lecia Wydzia³u Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska jest wyj¹tkow¹ okazj¹ dla jego
absolwentów do kolejnego – ale
tym razem geologicznego – spojrzenia na gmach A-0. Ten najstarszy z budynków Akademii Górniczo-Hutniczej jest siedzib¹ w³adz
Uczelni oraz jubileuszowego Wydzia³u i prezentuje najbogatszy zestaw dekoracyjnego kamienia ze
wszystkich gmachów Uczelni.
Budynek A-0 posiada kamienny cokó³ z bloków triasowego (ret)
piaskowca dolskiego. Pochodzi on
z N obrze¿enia Gór Œwiêtokrzyskich z kamienio³omu w Do³ach Biskupich ko³o Kunowa i nazywany
jest tak¿e piaskowcem kunowskim
lub wituliñskim. Jest to zwiêz³y
œrednioziarnisty piaskowiec kwarcowy o spoiwie krzemionkowo-ilastym i barwie kremowej lub jasno¿ó³tej. By³ on eksploatowany od
pocz¹tku XVII wieku jako surowiec
architektoniczny, obecnie nie jest
wydobywany.
Prowadz¹ce do budynku A-0
schody, coko³y zdobi¹cych fronton
pomników (fot. 1), a tak¿e schody
do g³ównego holu wykonane s¹
z granitu strzegomskiego. Ten popielato-niebieskawy granit pochodzi z intruzywnego batolitu usytuowanego w bloku przedsudeckim
pomiêdzy Strzegomiem a Sobótk¹. Proces intrudowania odbywa³
siê tu w czterech etapach, z ró¿nych ognisk magmowych, daj¹c
kilka petrograficznych odmian.
Podstawow¹ odmian¹ jest granit
hornblendowo-biotytowy, sk³adaj¹cy siê z ziaren bia³ego skalenia (ortoklazu i oligoklazu), popielatego
lub dymnego kwarcu i blaszek biotytu, a lokalnie hornblendy. Jest to
ska³a o teksturze fanerokrystalicznej, rzadziej fanerokrystaliczno-porfirowatej, o œrednicy ziaren kwarcu
i skalenia 3–7 mm, a biotytu 2–4
mm. Pozosta³e odmiany posiadaj¹
zwiêkszon¹ iloœæ biotytu lub muskowitu, obu tych mik lub granatu.
W ca³ym masywie wystêpuj¹ ¿y³y
kwarcowe, pegmatyty, aplity, druzy
i geody, powsta³e w warunkach
stygniêcia przesyconej wod¹ magmy. Zawieraj¹ one ponad 60 minera³ów takich jak: kwarc górski,
dymny lub morion, mikroklin, albit,
ponadto fluoryt, epidot, granat, turmalin, aksynit, kalcyt, amazonit, or-
toklaz, biotyt, muskowit i strzegomit.
W wielu miejscach schodów i posadzki A-0 widoczne s¹ ksenolity,
szliry biotytu i hornblendy oraz ¿y³y
i geody bia³ego lub ró¿owego ortoklazu, mlecznego albitu i dymnego
kwarcu, o kryszta³ach do kilku centymetrów. Minera³y te tworz¹ zrosty
i zbliŸniaczenia, a skalenie zawieraj¹ makroskopowo widoczne pertyty lub teksturê pismow¹. Wiek
tych granitów przyjmowany jest na
górny karbon – dolny perm, a wg
badañ radiometrycznych 270–330
mln lat BP. Historia jego wydobycia
siêga czasów prehistorycznych,
czego dowodem s¹ kamienio³omy
z tego okresu na NW zboczach
góry Œlê¿y oraz znajduj¹ce siê tam
pras³owiañskie rzeŸby kultowe wykonane z wystêpuj¹cej tu odmiany
granitu z granatami.
Posadzka holu to mozaika p³yt
granitu karkonoskiego, z którego
wykonano tak¿e schody do dziekanatu (fot. 2) i na wy¿sze kondygnacje, z pasami sjenitu z Przedborowej i marmuru ze Stronia Œl¹skiego.
Granit karkonoski pochodzi
z Micha³owic ko³o Szklarskiej Porêby, z najwiêkszego batolitu granitów dolnoœl¹skich o rozmiarach
60 × 20 km. Tworzy on dwie odmiany teksturalne: równoziarnist¹ i powsta³¹ w wyniku jej metasomatycznego przeobra¿enia – fanerokrystaliczno-porfirowat¹. Z uwagi na
du¿¹ zawartoœæ skaleni alkalicznych i plagioklazów granit ten zas³uguje na nazwê monzonitu. Jest
on wieku œrodkowo-karboñskiego, a badania radiometryczne
wrostków uraninitu w biotycie okreœlaj¹ go na 299,8–301,8 mln lat.
W budynku A-0 zastosowano fanerokrystaliczno-porfirowat¹ odmianê granitu o œrednioziarnistym tle
z ró¿owych skaleni, popielatego
kwarcu i czarnego biotytu, z hipidiomorficznymi, czêsto zbliŸniaczonymi kryszta³ami ró¿owego mikroklinu œrednicy do 8 cm. Posiadaj¹
one brudnobia³¹ obwódkê albitu
i wrostki plagioklazu, kwarcu i biotytu, usytuowane równolegle do
œcian ziarna. Granit posiada ciemne szliry biotytowe i jasne aplitowe,
a tak¿e elipsoidalne ksenolity i nieliczne ¿y³y aplitowe i pegmatytowe.
Sjenit z Przedborowej to ska³a
ciemno-stalowej barwy, bêd¹ca de
facto sjenodiorytem lub granodio-
17