docszkoła podstawowa - Zespół Szkół w Studzianie
download 
Reklamacja Transkrypt
szkoła podstawowa - Zespół Szkół w Studzianie
Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa w Studzianie Studzian Kuratorium Oświaty w Rzeszowie Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7.10.2009r. wraz ze zmianami z dnia 10.05.2013r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: ● Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. ● Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. ● Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. ● Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. ● Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Szkoła Podstawowa w Studzianie 2/34 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 08-12-2014 - 19-12-2014 przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli: Augustyn Jędruchów, Barbara Majchrowicz. Badaniem objęto 56 uczniów (ankieta i wywiad grupowy), 51 rodziców (ankieta i wywiad grupowy) i 21 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, grupowy z przedstawicielami partnerów szkoły, grupowy z pracownikami niepedagogicznymi, a także obserwacje lekcji i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje podstawowe obszary działania szkoły lub placówki. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AR - Kwestionariusz ankiety dla rodziców AMD - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Mój dzień" AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WR - Scenariusz wywiadu grupowego z rodzicami WU - Scenariusz wywiadu grupowego z uczniami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WP - Scenariusz wywiadu z partnerami WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Szkoła Podstawowa w Studzianie 3/34 Obraz szkoły Szkoła Podstawowa w Studzianie funkcjonuje w ramach zespołu szkół, wraz z Gimnazjum w Studzianie. Szkoła mieści się w budynku z lat 60-tych, który po gruntownej modernizacji zapewnia dobre warunki lokalowe do prowadzenia działalności dydaktyczno-wychowawczej. Szkoła może się poszczycić dobrze wyposażonymi pracowniami, dużą ilością nowoczesnych środków dydaktycznych, organizacją nauczania na jedną zmianę, optymalną ze względów dydaktycznych liczebnością klas (choć ze względów ekonomicznych za małą). Jedynym mankamentem jest wykorzystywaniem brak prawdziwej położonego sali w pobliżu gimnastycznej, kompleksu ale w dużej sportowego mierze "Orlik". jest Szkoła on kompensowany dobrze wykorzystuje wspomniane atuty, a wymownym potwierdzeniem tego są wyniki sprawdzianów zewnętrznych. Przeprowadzona ewaluacja zmierzała do określenia poziomu spełnienia kilku wymagań, a w szczególności: ● uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej, ● szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji, ● szkoła lub placówka, sprawdzianu, organizując egzaminu procesy gimnazjalnego, edukacyjne, egzaminu uwzględnia maturalnego wnioski i egzaminu z analizy wyników potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. W niniejszym raporcie zawarte są szczegółowe opisy charakteryzujące pracę szkoły w zakresie tych trzech wymagań oraz wskazane są poziomy spełnienia przez szkołę tych wymagań. Zapraszamy do lektury. Szkoła Podstawowa w Studzianie 4/34 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Szkoła Podstawowa w Studzianie Św. Brat Albert Typ placówki Szkoła podstawowa Miejscowość Studzian Ulica Numer 338 Kod pocztowy 37-200 Urząd pocztowy PRZEWORSK Telefon 166487635 Fax 166487635 Www www.zsstudzian.pl Regon 00120808500000 Publiczność publiczna Kategoria uczniów Dzieci lub młodzież Charakter brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 89 Oddziały 8 Nauczyciele pełnozatrudnieni 5.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 15.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 7.60 Średnia liczba uczących się w oddziale 11.13 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela 17.8 Województwo PODKARPACKIE Powiat przeworski Gmina Przeworsk Typ gminy gmina wiejska Szkoła Podstawowa w Studzianie 5/34 Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej B W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji A W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia (D) Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia (D) W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki (D) Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną (D) W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia (B) W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom (B) Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych B W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania (D) Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane (D) W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych (B) W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów (B) Szkoła Podstawowa w Studzianie 6/34 Wnioski 1. Szkoła analizuje osiągnięcia swoich uczniów, w tym wyniki sprawdzianu po klasie VI, formułuje wnioski i uwzględnia je podczas realizacji podstawy programowej. 2. Podejmowane przez szkołę działania w ramach realizacji wniosków formułowanych po analizie osiągnięć uczniów, np.modyfikowanie form i metod pracy na lekcji, stosowanie indywidualizacji w nauczaniu, praca na zajęciach pozalekcyjnych, przyczynia się do doskonalenia umiejętności uczniów i przekłada się w pełni na wyniki uzyskiwane przez uczniów na sprawdzianie po klasie VI. 3. Współpraca szkoły z różnymi podmiotami wspierającymi edukację jest bardzo owocna i wspomaga rozwój uczniów oraz przygotowuje do dalszego etapu kształcenia. 4. Nauczyciele wspierają uczniów w zdobywaniu wiedzy, motywują ich do uzyskiwania lepszych wyników i okazują wiarę w ich możliwości. Szkoła Podstawowa w Studzianie 7/34 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole rozpoznania diagnozuje się możliwości osiągnięcia dzieci i ich uczniów potrzeb z poprzedniego edukacyjnych. etapu wiedza edukacyjnego uzyskana na ten w celu temat wykorzystywana jest w realizacji podstawy programowej. W procesie lekcyjnym kształtowane są u uczniów umiejętności wynikające z podstawy programowej i wykorzystywane są w tym celu zalecane warunki i sposoby jej realizacji. Wszyscy nauczyciele w różnorodny sposób monitorują nabywanie przez uczniów wiadomości i umiejętności, a wnioski z analizy osiągnięć są wykorzystywane przez nich do modyfikacji zakresu wprowadzonego materiału, metod i warsztatu pracy. Podejmowane przez nauczycieli działania wynikające z wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów wpływają na uzyskiwanie przez dzieci sukcesów edukacyjnych. Działania podejmowane przez szkołę są adekwatne do potrzeb i służą w osiąganiu sukcesów w następnych etapach kształcenia. Powyższe argumenty uzasadniają spełnienie wymagania na wysokim poziomie. Szkoła Podstawowa w Studzianie 8/34 Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Nauczyciele diagnozują osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego w celu rozpoznania możliwości dzieci i ich potrzeb edukacyjnych. Wiedzę uzyskaną na ten temat wykorzystują w realizacji podstawy programowej. W szkole prowadzi się diagnozy wstępne dotyczące wiadomości i umiejętności nowych uczniów. . Wychowawcy oddziałów przedszkolnych prowadzą obserwacje pedagogiczne, badają gotowość dzieci do podjęcia nauki, rozpoznają specyficzne potrzeby edukacyjne. Wyniki tych badań są dla nauczycieli klas pierwszych wskazówkami do dalszej pracy. Nauczyciele prowadzą diagnozy na wstępie każdego etapu edukacyjnego.. Diagnozy wstępnej dokonują również nauczyciele przedmiotów uczących w kl. IV. Nauczyciele matematyki i j. polskiego czerpią informacje na temat umiejętności uczniów z wyników testów przeprowadzonych na koniec I etapu edukacyjnego. Wyniki tych badań poddawane są analizie w zespołach przedmiotowych oraz opracowane są sposoby eliminowania niedostatków w zakresie kształcenia. Sposoby realizacji zadań mających na celu poprawę efektów kształcenia kieruje się do wszystkich nauczycieli uczących w dokumentów wskazuje,że nauczyciele formułują wnioski na podstawie danym oddziale. Analiza przeprowadzonych diagnoz i uwzględniają je w swoich planach działań. Na podstawie wyników OBUT w zakresie umiejętności językowych, gdzie większość uczniów otrzymała 100% punktów, wysunięto. wnioski do pracy w klasie IV: - prowadzić systematyczne ćwiczenia utrwalające zdobyte wiadomości i umiejętności, - przydzielać dodatkowe zadania uczniom zdolnym oraz objąć kontrolą i wsparciem uczniów o niższych wynikach, - prowadzić dodatkowe ćwiczenia w czytaniu tekstu literackiego dla dwóch uczennic, - rozwijać zainteresowania językiem ojczystym, organizować różne konkursy, - wzmacniać uczniów pozytywnie przez docenianie wysiłku i chwalenie na forum klasy i przed rodzicami. Analiza wyników z zakresu sprawności rachunkowej pozwoliła wysunąć następujące wnioski do dalszej pracy w klasie IV: - prowadzenie systematycznych ćwiczeń utrwalających umiejętności w sprawnym liczeniu w zakresie czterech podstawowych działań matematycznych. - objęcie wsparciem i kontrolą postępów uczniów o niższych wynikach – bieżące angażowanie na lekcji w wykonywanie obliczeń, przydzielanie dodatkowych zadań do wykonania, systematyczna kontrola postępów utrwalanych umiejętności. systematyczne prowadzenie ćwiczeń w wykonywaniu działań i zadań rozwijających myślenie matematyczne. - stopniowanie trudności w stosowanych zadaniach. - częste angażowanie uczniów mających trudności do rozwiązywanie zadań na lekcji. - rozwiązywanie na lekcji zadań o różnym stopniu trudności i angażowanie wszystkich uczniów. - zachęcanie uczniów do wykonywania dodatkowych zadań domowych. - rozwijanie zainteresowań matematyką. Organizowanie na terenie klasy konkursów matematycznych. - wzmacnianie pozytywne poprzez docenianie wysiłku i chwalenie na forum klasy. Szkoła Podstawowa w Studzianie 9/34 Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji W procesie lekcyjnym kształtowane są u uczniów umiejętności wynikające z podstawy programowej i wykorzystywane są w tym celu zalecane warunki i sposoby jej realizacji. Wszyscy nauczyciele wykorzystują przy organizowaniu procesów edukacyjnych zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej, co potwierdzają obserwowane lekcje. Kształtują też kluczowe kompetencje zapisane w podstawie programowej m.in. czytanie, myślenie matematyczne, umiejętność komunikowania się w j. ojczystym i w j. obcym, umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się. W ankietach wszyscy nauczyciele zadeklarowali stwarzanie uczniom możliwości kształtowania umiejętności komunikowania się w j. ojczystym na prawie wszystkich lekcjach (wykres 1j). Zdecydowana większość stwarza takie możliwości na wszystkich, bądź na większości zajęć w odniesieniu do czytania, umiejętności odkrywania swoich zainteresowań i przygotowania do dalszej edukacji oraz umiejętności uczenia się (wykres 2j, 3j, 4j), rzadziej do myślenia naukowego, matematycznego, umiejętności pracy zespołowej i posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-technologicznymi (wykres 5j, 6j, 7j, 8j). Spośród zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej nauczyciele systematycznie wykorzystują umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce, uczenia się dzieci poprzez zabawę, mobilizowanie uczniów do generowania własnych pomysłów i rozwiązań, wykorzystania mediów edukacyjnych (wykres 1o). Przebieg obserwowanych lekcji i wypowiedzi nauczycieli potwierdzają celowe wykorzystywanie zalecanych warunków i sposobów realizacji podstawy programowej. Wykres 1j Szkoła Podstawowa w Studzianie Wykres 2j 10/34 Wykres 3j Wykres 4j Wykres 5j Wykres 6j Szkoła Podstawowa w Studzianie 11/34 Wykres 7j Wykres 8j Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Studzianie 12/34 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Wszyscy nauczyciele w różnorodny sposób monitorują nabywanie wiadomości i umiejętności przez uczniów, a wnioski z analizy osiągnięć są wykorzystywane przez nich do modyfikacji zakresu wprowadzonego materiału, metod i warsztatu pracy. Nauczyciele twierdzą, że prowadzą monitorowanie osiągnięć: zadając pytania i zbierając informacje zwrotne od uczniów, stwarzając im możliwość zadawania pytań i prosząc o podsumowanie, sprawdzając w jaki sposób uczniowie wykonują zadania, stosując ocenianie podsumowujące (np. przeprowadzając klasówki, testy, sprawdziany). Dodatkowo podają, że wykorzystują różnorodne narzędzia diagnostyczne. W czasie wszystkich obserwowanych lekcji zauważono, że nauczyciele sprawdzali, czy uczniowie właściwie zrozumieli poruszane kwestie, poprawnie wykonywali zadania i zadawali im pytania oraz stwarzali możliwość zadawania pytań również uczniom. Wnioski z analizy osiągnięć nauczyciele wykorzystują do indywidualizacji procesu nauczania, weryfikowania metod i form pracy, organizowania dodatkowych zajęć, planowania wyjść i wyjazdów edukacyjnych, redagowania odpowiednich sprawdzianów, zadań, ćwiczeń, organizowania pomocy koleżeńskiej, informowania rodziców o sukcesach i trudnościach, stwarzania możliwości do wykazania się uczniom zdolnym przygotowywania dodatkowych zadań i systematycznego i planowego ćwiczenia tych umiejętności, w których widoczne są braki. Obszar badania: przyczyniają się Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Podejmowane przez nauczycieli działania wynikające z wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów wpływają na uzyskiwanie przez dzieci sukcesów edukacyjnych. Większość uczniów jest szczególnie zadowolona z dobrych wyników w nauce, osiągnięć sportowych, sukcesów w różnego rodzaju konkursach oraz uzyskiwanych ocen. Dla dużej grupy znaczenie ma także udział w przedstawieniach i występach, a tym samym możliwość zaimponowania innym poprzez prezentowanie swoich, talentów, zdolności i umiejętności artystycznych. Poza tym uczniowie wskazywali także inne obszary osiągnięć, z których są zadowoleni np. poprawa relacji z nauczycielami, rówieśnikami, realizacja własnych zamierzeń i pomysłów oraz poszerzenie wiadomości. Poszczególni nauczyciele monitorują i analizują osiągnięcia uczniów w różnych obszarach. Wszystkie analizy są zakończone wnioskami, na podstawie których nauczyciele wdrażają wiele działań mających dydaktyczno-wyrównawcze na celu i rozwijające poprawę efektów zainteresowania, kształcenia. stosują Realizują indywidualizację dodatkowe procesu zajęcia nauczania, weryfikują stosowane formy i metody pracy uwzględniając potrzeby uczniów, wzmacniają współpracę z rodzicami w zakresie motywowania uczniów do nauki. Działania te zaowocowały ewidentnym wzrostem wyników ze sprawdzianów w ostatnich latach (rok 2011/12 - 5 stanin, 2012/13 - 6 stanin, 2013/14 - 7 stanin), a także uzyskaniem promocji do klasy programowo wyższej przez wszystkich uczniów szkoły. Daje się zauważyć związek między działaniami nauczycieli wynikającymi z wniosków z analizy i monitorowania, a osiągnięciami uczniów. Szkoła Podstawowa w Studzianie 13/34 Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Działania podejmowane przez szkołę są adekwatne do potrzeb i służą w osiąganiu sukcesów w następnych etapach kształcenia. Według dyrektora i nauczycieli w szkole kształtuje się umiejętność czytania ze zrozumieniem, komunikowania się w j. ojczystym w mowie i w piśmie, umiejętność pracy zespołowej i poprawnych relacji koleżeńskich, rozwija się umiejętność posługiwania się technologią informacyjną i komunikacyjną, umiejętność wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł. Uczniowie nabywają umiejętność redagowania różnych form wypowiedzi pisemnych (podania, zaproszenia, listy, sprawozdania), redagują gazetki, rozwijają myślenie matematyczne i naukowe.Są przygotowywani do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym. Uczą się również odpowiedniego zachowywania w miejscach publicznych oraz prezentowania swoich talentów i własnej osoby. Udział w projektach, konkursach, zawodach sportowych, przedstawieniach teatralnych, wyjazdach edukacyjnych sprawia, że stają się oni bardziej kreatywni, rzetelni, obowiązkowi, samodzielni i odporni na stres.Nabywają umiejętności planowania i organizowania swojej pracy, współdziałania w zespole, skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach. Wszystkie podejmowane działania są efektywne, a o ich skuteczności mogą świadczyć liczne sukcesy uczniów w konkursach i zawodach sportowych, a także prezentowane umiejętności uczniów w szkole i w środowisku lokalnym. Szkoła Podstawowa w Studzianie 14/34 Wymaganie: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji Stan oczekiwany: W szkole ukierunkowanej na rozwój uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji podejmuje się różnorodne działania, dostosowane do specyfiki i potrzeb środowiska. Powinny być one oparte na diagnozie, a ich skuteczność poddawana refleksji. Ich elementem jest przeciwdziałanie dyskryminacji. Organizując procesy edukacyjne, nauczyciele indywidualizują nauczanie i wspierają uczniów. Poziom spełnienia wymagania: A Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole systematycznie prowadzi się rozpoznanie możliwości i potrzeb uczniów. Oferta szkoły obejmuje bogaty zestaw zajęć dla uczniów o zróżnicowanych potrzebach, który zawiera zajęcia wyrównawcze, zajęcia specjalistyczne (logopedyczne) oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia. Realizowane w szkole działania antydyskryminacyjne maja głównie profilaktyczny charakter, a skierowane są na zapobieganie dyskryminacji na tle statusu materialnego, wyników w nauce lub ze względu na otyłość, co jest zgodne ze specyfiką placówki. Duże znaczenie mają w tym zakresie działania szkolnego koła Caritas. Szkoła prowadzi bardzo rozległą współpracę z placówkami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom oraz z licznymi lokalnymi instytucjami, co zapewnia różnorodność uzyskiwanej pomocy i adekwatność do występujących potrzeb. w procesie edukacyjnym i zgodnie z jego Wszyscy nauczyciele wspierają każdego ucznia potrzebami. Świadczą o tym wypowiedzi uczniów i nauczycieli oraz wnioski z obserwacji zajęć. Działania podejmowane przez szkołę są adekwatne do potrzeb i służą w osiąganiu sukcesów w następnych etapach kształcenia. Różnorodność działań wspierających rozwój uczniów, dostosowanie ich do występujących potrzeb, wielkie zaangażowanie nauczycieli i rozległość współpracy z podmiotami świadczącymi pomoc, a także mocne potwierdzenie przez uczniów i rodziców satysfakcji z uzyskiwanego wsparcia wskazuje na bardzo wysoki poziom spełnienia wymagania. Szkoła Podstawowa w Studzianie 15/34 Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia W szkole systematycznie prowadzi się rozpoznanie możliwości i potrzeb uczniów. Dyrektor stwierdził, że w szkole rozpoznano 9 uczniów, jako potrzebujących wsparcia. W tej grupie jest jeden uczeń z orzeczeniem poradni psychologiczno-pedagogicznej o potrzebie kształcenia specjalnego i sześciu uczniów z opiniami poradni (specyficzne trudności w nauce), ponadto jeden uczeń wymaga wsparcia ze względu na zmianę systemu edukacyjnego (powrót z zagranicy), a inny ze względu na zaniedbanie środowiskowe. Dla wszystkich tych uczniów uruchomiono program wspierania, dla ucznia z orzeczeniem opracowano indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, a dla pozostałych stworzono plany działań wspierających. Rozpoznawanie przez nauczycieli potrzeb i możliwości uczniów potwierdzają też rodzice (wyk. 1j -2j). Sami nauczyciele (wywiad) uznali, że do najważniejszych potrzeb uczniów należą: potrzeba akceptacji w grupie, dobrych relacji z innymi, potrzeba bezpieczeństwa, potrzeba zaspokajania ciekawości świata, rozwoju zainteresowań oraz wsparcia w pokonywaniu trudności. Takiego rozpoznania nauczyciele dokonali na podstawie obserwacji, rozmów z uczniami i rodzicami, ankietowania i zajęć poświęconych rozpoznawaniu typów inteligencji i sposobów uczenia się. Wypowiedzi rodziców potwierdzają prowadzenie przez szkołę rozpoznania potrzeb i możliwości uczniów, a relacja dyrektora i nauczycieli wskazuje na rozpoznawanie zarówno indywidualnych cech uczniów, jak też ich potrzeb społecznych. Wykres 1j Szkoła Podstawowa w Studzianie Wykres 2j 16/34 Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia Szkoła oferuje bogaty zestaw zajęć dla uczniów o zróżnicowanych potrzebach, który zawiera zajęcia wyrównawcze, zajęcia specjalistyczne (logopedyczne) oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia. Dyrektor szkoły do najważniejszych priorytetów kształtujących ofertę szkoły zaliczył: - wysoką jakość kształcenia w klasopracowniach wyposażonych w nowoczesny sprzęt dydaktyczny i rzetelne przygotowanie do sprawdzianu, - naukę w systemie jednozmianowym w małych zespołach klasowych, - naukę dwóch języków obcych: języka angielskiego i niemieckiego, - rozwijanie zainteresowań uczniów w kołach przedmiotowych, na zajęciach pozalekcyjnych i w sekcjach sportowych, udział w konkursach, przeglądach, zawodach, - systematyczną pomoc uczniom mającym trudności w nauce, fachowe wsparcie specjalistów (pedagoga, logopedy, terapeuty, psychologa), - ciekawe formy zajęć: wycieczki, wyjazdy do kina, teatru, filharmonii i na basen, lekcje muzealne i biblioteczne, spotkania z ludźmi z pasją, - opiekę nad uczniami w świetlicy szkolnej, opiekę higienistki szkolnej, - smaczne i zdrowe obiady w stołówce, - naukę w przyjaznej atmosferze. Nauczyciele uczący w klasie 5 przedstawili wnioski i działania wynikające z rozpoznania potrzeb i możliwości uczniów, które w pełni mieszczą się wśród wskazanych przez dyrektora priorytetów oferty (tab. 1). Nauczyciele wskazali też konkretne działania podejmowane podczas lekcji i wynikające z rozpoznanych potrzeb i możliwości uczniów danej klasy, a mieściło się w tym głównie: indywidualne różnicowanie zadań dla uczniów, zapewnienie możliwości bezpośredniej obserwacji dla wzrokowców (wystawka, pokaz, plansze), bieżące kontrolowanie poprawności wykonywania zadań i udzielanie wsparcia, dostosowanie tempa pracy do możliwości uczniów oraz stwarzanie im możliwości zadawania pytań. Zdaniem dyrektora wszyscy uczniowie uczestniczą w zajęciach pozalekcyjnych, a oferta tych zajęć jest bogata i różnorodna. W celu wspierania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi prowadzi się zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia logopedyczne, zajęcia rewalidacyjne oraz zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia. Szczególnie przydatna była realizacja projektu "Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkoły podstawowej", która pozwoliła na pozyskanie atrakcyjnych środków dydaktycznych ułatwiających prowadzenie działań wspierających (programy do logopedii, laptopy). Bardzo przydatne były warsztaty dla uczniów prowadzone przez pracowników Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Przeworsku poświęcone rozpoznawaniu typów inteligencji i adekwatnych sposobów uczenia się. Wysoki poziom dostosowania zajęć pozalekcyjnych do potrzeb dzieci potwierdzili rodzice (wyk. 3j), a uczniowie w zdecydowanej większości uznali, że zajęcia pozalekcyjne są interesujące i pomagają im w nauce (wyk. 1j-2j). Zgodność wypowiedzi dyrektora i nauczycieli oraz zdecydowane potwierdzenie ze strony rodziców i uczniów Szkoła Podstawowa w Studzianie 17/34 wskazuje na spełnienie wymagania w tym obszarze. Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Szkoła Podstawowa w Studzianie 18/34 Typ pytania: Pytanie otwarte Treść pytania: Jakie wnioski płyną z prowadzonego przez Państwa rozpoznania potrzeb, możliwości uczniów dla pracy z klasą? Jak te wnioski wykorzystują Państwo? [WNO] (7042) Tab.1 Numer Treść odpowiedzi 1 potrzeba kontynuacji pracy z uczniami mającymi trudności w nauce 2 potrzeba dostosowania wymagań oraz form i metod pracy do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów 3 potrzeba wzmocnienia pracy z uczniem zdolnym 4 angażowanie uczniów do konkursów, występów, zawodów 5 prowadzenie kółka plastycznego, SKS, muzycznego, matematycznego, polonistycznego 6 stwarzamy okazje do publicznych występów (wieczór kolęd) 7 organizujemy wyjazdy edukacyjne 8 pozyskujemy nowoczesny sprzęt (tablice interaktywne, projektory, laptopy, co pozwala na pracę atrakcyjnymi dla uczniów metodami. Obszar badania: W szkole lub placówce są realizowane działania antydyskryminacyjne obejmujące całą społeczność szkoły lub placówki Realizowane w szkole działania antydyskryminacyjne maja głównie profilaktyczny charakter, a skierowane są na zapobieganie dyskryminacji na tle statusu materialnego, wyników w nauce lub ze względu na otyłość, co jest zgodne ze specyfiką placówki. Duże znaczenie mają w tym zakresie działania szkolnego koła Caritas. Zdaniem dyrektora działania antydyskryminacyjne prowadzone w szkole maja charakter głównie profilaktyczny, a do rzadkości należą przypadki dyskryminacji i powstają przede wszystkim na tle statusu materialnego, wyników w nauce i problemu otyłości. Podstawową formą działań antydyskryminacyjnych jest realizacja programu profilaktyki i programu wychowawczego szkoły przez wychowawców i pedagoga szkolnego oraz postawa wszystkich nauczycieli. Przykładem działań antydyskryminacyjnych jest uwrażliwianie na potrzeby innych (słabszych, chorych, biednych) poprzez działanie, co znajduje pełny wymiar w działalności szkolnego koła Caritas (należy większość uczniów), a realizuje się poprzez coroczną współpracę z Domem Dziecka w Łopuszce Małej, z Hospicjum w Rzeszowie, przez zbiórki darów, artykułów szkolnych, świąteczne prezenty. Innym przykładem działań antydyskryminacyjnych jest realizacja projektu zapobiegania otyłości i nadwadze u dzieci w wieku szkolnym, co obejmowało wszystkich uczniów szkoły i miało postać całego cyklu zdarzeń (warsztaty z dietetykiem, szkolny dzień zdrowia, konkurs o zdrowiu, obliczanie BMI, zawody sportowe, gazetki o tematyce zdrowotnej, przygotowywanie zdrowych dań, wyjazdy na basen). Ankietowani nauczyciele w zdecydowanej większości potwierdzili podejmowanie działań antydyskryminacyjnych związanych ze statusem ekonomicznym i niepełnosprawnością, w niewielkim zakresie wskazali na podejmowanie takich Szkoła Podstawowa w Studzianie działań z innych względów (wyk. 1w). Wśród przykładów działań 19/34 antydyskryminacyjnych nauczyciele najczęściej wymieniali rozmowy, pogadanki, spotkania z wychowawcą i pedagogiem szkolnym (realizacja programu wychowawczego i programu profilaktyki), organizację pomocy materialnej dla potrzebujących (dożywianie, wyprawka, materiały szkolne, wszystko we współpracy z GOPS, z innymi darczyńcami), realizację programu przeciwdziałania otyłości i nadwadze (warsztaty z dietetykiem, pedagogizacja rodziców, broszurki, obliczanie BMI) oraz propagowanie zdrowego żywienia (rozdawnictwo owoców, akcja "Szklanka mleka"). Rzadziej wskazywano objęcie uczniów zajęciami pozalekcyjnymi, działania szkolnego koła Caritas, zapewnienie wszystkim uczniom możliwości udziału w zawodach, akademiach, konkursach oraz podkreślanie na wszystkich zajęciach treści promujących bezinteresowność, pomoc słabszym, koleżeństwo, tolerancję. W wywiadzie nauczyciele stwierdzili, że w szkole zdarzają się nieliczne przypadki dyskryminacji na tle wyglądu (otyłość) lub statusu materialnego. Działania antydyskryminacyjne polegają na realizacji specjalnego programu przeciwdziałania otyłości i nadwadze, który jest skierowany do uczniów i rodziców oraz łączy edukację żywieniową z działaniami wychowawczymi. Innym aspektem przeciwdziałania jest zapewnienie potrzebującym pomocy materialnej oraz kształtowanie postaw charytatywnych, czemu służy działalność szkolnego koła Caritas oraz współpraca z GOPS i innymi sponsorami. Promowanie postaw troski o słabszych, koleżeństwa, tolerancji jest wpisane w program wychowawczy i program profilaktyki, czyli stanowi element stałych działań wychowawców i wszystkich nauczycieli. Nauczyciele w wywiadzie potwierdzili realizację w ostatnich latach działań antydyskryminacyjnych, które wcześniej wskazali w ankiecie. Rodzice w wywiadzie zdecydowanie stwierdzili, że nie obserwuje się w szkole przypadków dyskryminacji. Wszyscy uznali, że uczniowie są traktowani jednakowo przez nauczycieli, nie zdarzają się sytuacje faworyzowania wybranych uczniów, odpowiednio do umiejętności są stawiane oceny i jest oceniane zachowanie. Nie obserwuje się też odmiennego traktowania ze względu na sytuację rodzinną, czy materialną, w przypadku trudności materialnych szkoła, nauczyciele starają się organizować pomoc, pośredniczą w pomocy ze strony GOPS, szukają sponsorów, jest dofinansowane dożywianie dzieci, pomoc w zakupie podręczników, przyborów, są rozdawane warzywa, jabłka. Nie obserwuje się dyskryminacji uczniów przez innych uczniów, a szkoła organizuje poświęcone temu odpowiednie zajęcia, pogadanki, są normalne relacje między dziećmi z bogatych i biednych rodzin. Nauczyciele starają się też zapewniać wszystkim uczniom możliwość publicznych występów, angażują ich do udziału w uroczystościach, zawodach, przydzielają role. Uczniowie w wywiadzie, podobnie jak rodzice, stanowczo zaprzeczyli występowaniu dyskryminacji. Stwierdzili, że wszyscy nauczyciele traktują wszystkich uczniów równo i sprawiedliwie, takie same relacje panują też między uczniami. Szkoła Podstawowa w Studzianie 20/34 Wykres 1w Obszar badania: Szkoła lub placówka współpracuje z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi i innymi podmiotami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom, zgodnie z ich potrzebami i sytuacją społeczną Szkoła prowadzi bardzo rozległą współpracę z placówkami świadczącymi poradnictwo i pomoc uczniom oraz z licznymi lokalnymi lokalnymi instytucjami, co zapewnia różnorodność uzyskiwanej pomocy i adekwatność do występujących potrzeb. Nauczyciele i dyrektor szkoły zgodnie wymienili szeroki krąg instytucji odpowiedzialnych za wspomaganie dzieci, z którymi szkoła współpracuje, zgodnie wymienili też działania prowadzone w ramach tej współpracy oraz wskazali korzyści wynikające z tego dla szkoły i uczniów. Podobne korzyści wskazali w wywiadzie partnerzy szkoły. Wśród instytucji współpracujących ze szkołą wskazano: - Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Przeworsku, która prowadzi badania psychologiczne i pedagogiczne Szkoła Podstawowa w Studzianie 21/34 (dysleksja, trudności szkolne, trudności emocjonalne, poziom intelektualny, dojrzałość szkolna), badania logopedyczne, diagnozuje uczniów z zaburzeniami w zachowaniu i trudnościami wychowawczymi. Prowadzi też poradnictwo dla nauczycieli, szkolenia rady pedagogicznej, poradnictwo rodzinne, a także terapię zaburzeń emocjonalnych oraz terapię logopedyczną; - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gminie Przeworsk, który zapewnia finansowanie obiadów najbardziej potrzebującym, udziela doraźnej pomocy finansowej i rzeczowej, corocznie organizuje spotkania mikołajkowe dla uczniów z rodzin o niskim dochodzie. GOPS zaprasza również szkolnego pedagoga na posiedzenia zespołu interdyscyplinarnego ds. przemocy, podczas których podejmowane są decyzję w sprawie uczniów i ich rodzin (w których pojawia się przemoc); - Bank Spółdzielczy w Przeworsku, który zapewnił szkole fundusze na wyposażenie pracowni multimedialnej i laptopy, dofinansował zainstalowanie monitoringu, pomaga w wyposażeniu uczniów z uboższych rodzin w przybory szkolne, dofinansowuje wyjazdy edukacyjne, a poprzez patronowanie Szkolnej Kasie Oszczędności pomaga w kształtowaniu przedsiębiorczości i oszczędności; - Ośrodek Zdrowia w Dębowie, który zapewnia opiekę higienistki i lekarską nad uczniami, organizuje fluoryzację, przeprowadza przeglądy czystości, prowadzi pogadanki o tematyce zdrowotnej, przeprowadza kompleksowe badania bilansowe; - Państwową Straż Pożarną w Przeworsku, która wspomaga działania profilaktyczne szkoły, prowadzi prelekcje dla uczniów i rodziców, angażuje uczniów i nauczycieli do udziału w konkursach plastycznych i konkursach wiedzy, organizuje spotkania z najmłodszymi, prezentuje sprzęt strażacki i umożliwia zapoznanie z pracą strażaka; - Bibliotekę Publiczną w Studzianie i Bibliotekę Miejską w Przeworsku, które umożliwiają udział w organizowanych przez siebie konkursach czytelniczych, spotkaniach z autorami oraz zapewniają dostęp do nowości wydawniczych; - Jarosławskie Stowarzyszenie Oświaty i Promocji Zdrowia, które koordynuje współpracę nauczycieli i uczniów z "Sieci Szkół Promujących Zdrowie" (Szkoła Podstawowa w Studzianie posiada najwyższy, krajowy certyfikat tej sieci), ułatwia wymianę informacji, dobrych praktyk, pomaga w realizacji edukacji zdrowotnej, ułatwia pozyskiwanie wsparcia dla prozdrowotnych akcji; - Miejski Ośrodek Kultury w Przeworsku, który udostępnia własną salę widowiskową, prowadzi dla uczniów warsztaty teatralne, zapewnia możliwość wypożyczenia strojów teatralnych na szkolne przedstawienia; - Komendę Powiatową Policji w Przeworsku, która zapewnia prelekcje na temat zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, pomaga w zdobyciu karty rowerowej, pomaga w realizacji lokalnych programów profilaktycznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i zapobieganiem przestępczości; - Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Caritas", którego koło działa w szkole i pomaga w organizacji akcji charytatywnych, pomocy dla niepełnosprawnych i corocznej akcji "Tornister pełen uśmiechów". Działanie koła Caritas ma duże znaczenie wychowawcze, pomaga rozwijać naturalną potrzebę czynienia dobra, uczy tolerancji i zrozumienia, kształtuje szacunek dla osób chorych, starszych, uczy wrażliwości; - Fundację "Projektor-wolontariat studencki", która od kilku lat organizuje piknik naukowy "Młody Nobel" podczas którego uczniowie poznają świat nauk przyrodniczych za pomocą doświadczeń, obserwacji i eksperymentów prowadzonych przez studentów rzeszowskich uczelni oraz projekt "Dzieciaki w biznesie", który uczy podstaw przedsiębiorczości. Bardzo bogata jest współpraca szkoły z fundacjami działającymi na rzecz edukacji, a w szczególności z Fundacją Bankową im. Leopolda Kronenberga działającą przy Banku CITI Handlowym w Warszawie, z Fundacją "Amicis" z Wronek koło Poznania, z Fundacją "Pomóżmy Dzieciom" z Warszawy, Fundacją im. Steczkowskiego, z Fundacją PKO, z Fundacja PGE "Energia z Serca", Fundacja PGNiG im. Ignacego Łukasiewicza oraz z Fundacją Szkoła Podstawowa w Studzianie 22/34 Polska Miedź. Dzięki współpracy z fundacjami szkoła zyskała wyposażenie dla oddziału przedszkolnego, wyposażenie gabinetu logopedyczno-terapeutycznego, urządzenie atrakcyjnego placu zabaw, dofinansowanie wycieczek, wyjazdów edukacyjnych, udział w atrakcyjnych projektach edukacyjnych. Tak owocna współpraca z fundacjami jest efektem szczególnej aktywności i operatywności dyrektora szkoły. Na koniec warto wspomieć o zupełnie elementarnej dla szkoły współpracy z własnym organem prowadzącym, czyli z Gminą Przeworsk, która zabezpiecza funkcjonowanie szkoły od strony ekonomiczno-administracyjnej. Poza zgodnością wypowiedzi nauczycieli, dyrektora szkoły i partnerów w sprawie korzyści wynoszonych ze współpracy szkoły z instytucjami lokalnego środowiska należy zauważyć, że działania podejmowane w ramach takiej współpracy zmierzają do zaspokojenia rzeczywistych potrzeb uczniów rozpoznanych poprzez własne badania szkoły (potrzeba wsparcia materialnego, potrzeba zaspokojenia ciekawości poznawczej, potrzeba realizacji zajęć w bogato wyposażonych pracowniach i z wykorzystaniem atrakcyjnych metod i form pracy). Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia Wszyscy nauczyciele wspierają każdego ucznia w procesie edukacyjnym i zgodnie z jego potrzebami.Świadczą o tym wypowiedzi uczniów i nauczycieli oraz wnioski z obserwacji zajęć. W opinii nauczycieli zajęcia są dopasowane do poszczególnych grup uczniów, do sposobu i tempa przyswajania przez nich wiadomości. Indywidualizacja procesu nauczania odbywa się poprzez: stosowanie właściwych dla danych uczniów metod nauczania (wzrokowców, słuchowców, kinestetyków), uwzględnianie stylów uczenia się, stwarzanie możliwości zadawania pytań przez uczniów, przeznaczanie większej ilości czasu na niektóre zagadnienia, angażowanie uczniów do udziału w konkursach, występach, zawodach, stosowanie wzmocnień pozytywnych. Praktykowane jest również stopniowanie trudności wykonywanych zadań, zalecanie dodatkowych zadań dla chętnych do domu, różnicowanie czasu na wykonanie zadania, stosowanie pracy w grupach i powoływanie liderów grup, pracy w parach lub w zespołach. Prawie wszyscy uczniowie przyznają, że w swojej szkole mogą uczestniczyć we wszystkich zajęciach, na których chcą być (wykres 1j). W trakcie obserwowanych lekcji zauważa się, że wszyscy nauczyciele motywują wszystkich uczniów do angażowania się w proces uczenia się. Odbywa się to przez: dobór adekwatnych do celów lekcji metod i odpowiednich pomocy dydaktycznych, zaciekawienie informacją, wykorzystanie nabytej wiedzy w praktyce, zachęcanie do przedstawiania własnej opinii, docenianie wykonanej pracy i potwierdzanie poprawności uczniowskich działań pochwały uczniów, stwarzanie sytuacji do uczenia się od siebie nawzajem. Szkoła Podstawowa w Studzianie 23/34 Wykres 1j Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce odpowiada ich potrzebom Zarówno uczniowie, jak i ich rodzice uważają, że wsparcie, jakie otrzymują w szkole jest adekwatne do ich potrzeb. Większość uczniów deklaruje, że może liczyć na adekwatne wsparcie nauczycieli. Ich zdaniem nauczyciele nie tylko wierzą w ich możliwości, ale też starają się ich przekonać, że mogą nauczyć się nawet trudnych rzeczy (wykres 1j, 2j, 3j). Zdecydowana większość rodziców potwierdza, że wychowawcy i nauczyciele służą adekwatną do potrzeb radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla ich dziecka (wykres 4j, 5j). Szkoła Podstawowa w Studzianie 24/34 Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Szkoła Podstawowa w Studzianie 25/34 Wykres 5j Szkoła Podstawowa w Studzianie 26/34 Wymaganie: Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych Stan oczekiwany: Badania i dane mówiące o różnych aspektach funkcjonowania szkół są niezbędnym elementem zarządzania na poziomie organizacji, jak również prowadzenia polityki oświatowej. W efektywnych szkołach decyzje podejmuje się, wykorzystując informacje na swój temat i systematycznie udostępniając dane służące refleksji nad efektywnością i planowaniem dalszych działań. Organizując procesy edukacyjne, uwzględnia się wnioski z analizy danych pochodzących z różnych źródeł. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: W szkole prowadzi się gruntowną i systematyczną analizę wyników sprawdzianu zewnętrznego oraz ewaluacji wewnętrznej. Wynikające z tej analizy wnioski są przez nauczycieli wykorzystywane do planowania dalszej pracy, do modyfikacji metod i form nauczania, do badania poziomu osiągnięć uczniów, do skuteczniejszego udzielania uczniom pomocy i wsparcia oraz do rozwijania ich zainteresowań i uzdolnień. Dyrektor szkoły i nauczyciele dość zgodnie wskazali szereg wniosków wynikających z monitorowania działań będących następstwem analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego i wewnętrznej ewaluacji. Wskazano tu potrzebę kontynuacji pracy z uczniem mającym trudności w nauce, potrzebę wzmocnienia pracy z uczniem zdolnym, potrzebę doskonalenia sprawności rachunkowej i umiejętności czytania ze zrozumieniem, potrzebę zapewnienia opieki i wsparcia uczniom z rodzin w trudnej sytuacji materialnej oraz potrzebę lepszej indywidualizacji pracy z uczniem. Nauczyciele realizują te wnioski w swoich działaniach. W szkole wykorzystuje się wyniki sprawdzianu zewnętrznego, wyniki Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów, a także wyniki sprawdzianów próbnych oraz własne badania losów absolwentów. Wyniki tych badań pozwalają lepiej określić poziom wiedzy i umiejętności uczniów, wskazać mocne i słabe strony, ocenić skuteczność stosowanych metod i form pracy. Badania te pozwalają również lepiej zaplanować pracę z nowym zespołem uczniów, opracować własny plan pracy z danego przedmiotu, zaplanować zajęcia dodatkowe (wyrównawcze i dla uzdolnionych), angażować uczniów do udziału w konkursach oraz skuteczniej zaplanować działania wspierające dla uczniów ze ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi. Szkoła prowadzi szereg własnych badań dotyczących możliwości i potrzeb uczniów oraz poziomu ich osiągnięć. Badania te pozwalają określać efektywność nauczania poszczególnych zajęć edukacyjnych oraz lepiej indywidualizować nauczanie i skuteczniej wspierać uczniów. Badania losów absolwentów przydają się głównie do do promowania szkoły i motywowania uczniów Szkoła Podstawowa w Studzianie 27/34 przykładami sukcesów ich starszych kolegów. Zebrane informacje potwierdzają uwzględnianie przez szkołę wniosków z analizy sprawdzianu szóstoklasisty i innych badań zewnętrznych, a także wykorzystywanie wniosków z przeprowadzanych własnych badań osiągnięć, potrzeb i możliwości uczniów. Wnioski z tych badań służą do lepszego planowania działań dydaktycznych, a potwierdzeniem ich skutecznego wdrażania są wysokie wyniki sprawdzianu zewnętrznego. To świadczy o wysokim poziomie spełnienia wymagania. Obszar badania: W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie których planuje się i podejmuje działania W szkole prowadzi się gruntowną i systematyczną analizę wyników sprawdzianu zewnętrznego oraz ewaluacji wewnętrznej. Wynikające z tej analizy wnioski są przez nauczycieli wykorzystywane do planowania dalszej pracy, do modyfikacji metod i form nauczania, do badania poziomu osiągnięć uczniów, do skuteczniejszego udzielania uczniom pomocy i wsparcia oraz do rozwijania ich zainteresowań i uzdolnień. Wnioski z analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego oraz z wewnętrznej ewaluacji, zdaniem dyrektora, wykorzystuje się następująco: - do analizowania poziomu osiągnięć uczniów w odniesieniu do osiągnięć uczniów innych szkół (prowadzone są analizy ilościowe i jakościowe sprawdzianów), - do sprawdzania ile uczniowie nauczyli się, na jakim poziomie są ich umiejętności (wyniki uczniów ze sprawdzianu porównuje się z osiągnięciami z przedmiotów), - do sprawdzania w jakim zakresie i obszarach uczniowie wymagają pomocy (organizacja zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i przygotowujących do sprawdzianów), - do weryfikowania stosowanych metod i form nauczania, - do oceny poczucia bezpieczeństwa w szkole oraz sprawdzenia skuteczności działań eliminujących niewłaściwe zachowania, - do rozwijania zainteresowań uczniów zdolnych (udział w konkursach), - do wyłonienia uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi poprzez dostosowanie zajęć do potrzeb ucznia (zajęcia wyrównawcze). Wyniki monitorowania tych działań wykorzystano do organizacji zajęć dodatkowych wynikających z art. 42 KN, do modyfikacji metod nauczania, do dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych możliwości i potrzeb uczniów. Służą też do sprawdzenia stopnia realizacji podstawy programowej oraz ułatwiają przekazanie rodzicom informacji o sukcesach i trudnościach uczniów. Przykładem takiego działania może być prowadzenie na zajęciach wyrównawczych szeregu ćwiczeń i zadań rozwijających umiejętność wykorzystania wiedzy w praktyce i rozumowania, co dało wyraźną poprawę w wynikach sprawdzianu w kolejnym roku (2012 do 2013). Zdaniem ankietowanych nauczycieli ze sprawdzianów zewnętrznych wynikają następujące wnioski: - należy kontynuować pracę z uczniami mającymi trudności w nauce i wzmocnić pracę z uczniami zdolnymi, - należy doskonalić umiejętność czytania ze zrozumieniem i redagowania otwartych form wypowiedzi, - kontynuować współpracę z rodzicami w zakresie wspierania dzieci w rozwoju ich uzdolnień i pokonywania trudności, - doskonalić umiejętność prezentowania własnego stanowiska wobec postawionego problemu, Szkoła Podstawowa w Studzianie 28/34 - systematycznie ćwiczyć umiejętność sprawnego liczenia w zakresie czterech podstawowych działań matematycznych oraz umiejętność rozwiązywania złożonych zadań tekstowych, - motywować uczniów do pracy, wzmacniać ich pozytywnie. Wśród wniosków z ewaluacji wewnętrznej prowadzonej na poziomie całej szkoły nauczyciele wskazali: - potrzebę otoczenia opieką i wsparciem uczniów z rodzin w trudnej sytuacji materialnej i zaniedbanych środowiskowo, - potrzebę kontynuacji współpracy z rodzicami i zachęcania ich do udziału w życiu szkoły, - potrzebę kontynuacji pracy z uczniami mającymi trudności w nauce i wzmocnienia pracy z uczniami zdolnymi, - potrzebę większej indywidualizacji procesu nauczania. Wśród wniosków z ewaluacji wewnętrznej prowadzonej na poziomie zespołów przedmiotowych nauczyciele wyróżnili: - potrzebę uwzględniania stylów uczenia się uczniów przy organizacji zajęć, - potrzebę dostosowania form i metod pracy do potrzeb uczniów, - potrzebę weryfikacji form i metod pracy, - potrzebę intensyfikacji ćwiczeń doskonalących umiejętność czytania ze zrozumieniem, - potrzebę doskonalenia sprawności rachunkowych i rozwiązywania zadań tekstowych, - potrzebę prowadzenia działań zachęcających uczniów do korzystania z biblioteki. Wypowiadając się na temat wykorzystania ww. wniosków w swojej pracy nauczyciele podawali przykłady następujących działań: - zorganizowałem zajęcia pozalekcyjne dla uczniów z trudnościami i zajęcia dla uczniów zdolnych, - zmodyfikowałem plan pracy z nauczanego przedmiotu, - weryfikuję metody i formy pracy, zastanawiam się nad ich doborem, - wzmacniam uczniów pozytywnie, chwalę ich, motywuję ocenami, - na wszystkich lekcjach ćwiczę umiejętność czytania ze zrozumieniem, - doskonalę sprawność rachunkową. Wyraźnie daje się zauważyć duża zbieżność wymienianych przez nauczycieli i dyrektora wniosków oraz wynikających z nich działań. Również nauczyciele uczący w klasie V wskazali kilka wniosków z analizy sprawdzianu zewnętrznego mieszczących się w powyższym zestawie, które znalazły zastosowanie w pracy z tą klasą. Wymienili tu ćwiczenia w czytaniu tekstu literackiego, zajęcia wyrównawcze i zajęcia dla uzdolnionych z matematyki, zajęcia rozwijające zainteresowanie językiem polskim. Podkreślili też modyfikację planu nauczania matematyki poprzez dołożenie jednej godziny z puli dyrektora. W dokumentacji pracy szkoły znajdują się szczegółowe analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego. Na podstawie analizy wyników tegorocznego sprawdzianu stwierdzono, że uczniowie potwierdzili zadowalający poziom wiedzy i umiejętności. Z zakresu wszystkich standardów (czytanie, pisanie, rozumowanie, korzystanie z informacji i wykorzystanie wiedzy w praktyce) uczniowie uzyskali wyniki wyższe niż w gminie, powiecie, województwie i kraju. Relatywnie słabiej wypadło wnioskowanie na podstawie informacji zawartych w tekście, co stało się wnioskiem do szczególnej pracy na przyszłość. Średni wynik szkoły uzyskał pozycję 7. w skali standardowej dziewiątki. W związku z dobrymi wynikami we wnioskach znalazły się głównie stwierdzenia o potrzebie kontynuacji dotychczasowych działań. Szkoła Podstawowa w Studzianie 29/34 Obszar badania: Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeby modyfikowane Dyrektor szkoły i nauczyciele dość zgodnie wskazali szereg wniosków wynikających z monitorowania działań będących następstwem analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego i wewnętrznej ewaluacji. Wskazano tu potrzebę kontynuacji pracy z uczniem mającym trudności w nauce, potrzebę wzmocnienia pracy z uczniem zdolnym , rachunkowej i umiejętności czytania ze zrozumieniem , uczniom z rodzin w trudnej sytuacji materialnej potrzebę doskonalenia sprawności potrzebę zapewnienia opieki i wsparcia oraz potrzebę lepszej indywidualizacji pracy z uczniem. Nauczyciele realizują te wnioski w swoich działaniach. Dyrektor szkoły (ankieta) wśród sposobów wykorzystania wyników działań związanych z analizą sprawdzianu i ewaluacją wewnętrzną wymienił użycie ich do organizacji zajęć dodatkowych, modyfikacji metod nauczania, dostosowania wymagań do możliwości uczniów oraz do przekazywania informacji rodzicom i poznawania stylów uczenia się uczniów. Wprowadzono też dodatkowe zajęcia przygotowujące do sprawdzianu i dokonano zmiany form badania wiedzy i umiejętności uczniów (sprawdzian budowany na podobieństwo arkusza sprawdzianu zewnętrznego). Ankietowani nauczyciele wśród sposobów wykorzystania danych ze sprawdzianu zewnętrznego wskazali organizację zajęć pozalekcyjnych (w tym specjalnych zajęć przygotowujących do sprawdzianu), dostosowanie wymagań do możliwości uczniów oraz wykorzystanie przy planowaniu pracy w klasie czwartej wyników Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów. Przy wykorzystaniu wyników z ewaluacji wewnętrznej wskazali ponadto modyfikację metod nauczania, indywidualizację nauczania z uwzględnieniem rozpoznanych typów sensorycznych uczniów, bieżące kontrolowanie stopnia realizacji podstawy programowej, a także lepsze informowanie rodziców o postępach i trudnościach uczniów oraz lepsza organizację pomocy materialnej dla uczniów. Wśród wniosków wynikających z badania wymienionych wyżej działań nauczyciele wskazali: - potrzebę kontynuacji pracy z uczniem mającym trudności w nauce, - potrzebę wzmocnienia pracy z uczniem zdolnym, - potrzebę kontynuacji współpracy z rodzicami w zakresie wspierania rozwoju uzdolnień i pokonywania trudności, - potrzebę doskonalenia sprawności rachunkowej i umiejętności czytania ze zrozumieniem oraz umiejętności prezentowania własnego stanowiska, - potrzebę motywowania uczniów, pozytywnego wzmacniania, - potrzebę zapewnienia opieki i wsparcia uczniom z rodzin w trudnej sytuacji materialnej, - potrzebę indywidualizacji pracy z uczniami. Wskazując zmiany w swojej pracy, będące następstwem realizacji powyższych wniosków, nauczyciele zgodnie wymienili indywidualizację nauczania (dostosowanie wymagań do potrzeb uczniów), zmianę metod i form pracy oraz organizację zajęć dodatkowych. Wśród sposobów wstępnego diagnozowania wiadomości i umiejętności nowych uczniów dyrektor wskazał diagnozę dojrzałości szkolnej przeprowadzaną w oddziale przedszkolnym wykorzystywaną przez nauczyciela klasy pierwszej, który ponadto przeprowadza własną diagnozę wstępną. Nauczyciele matematyki i języka polskiego czerpią informacje na temat umiejętności uczniów z wyników testów przeprowadzonych na koniec I etapu edukacyjnego. Wyniki tych badań poddawane są analizie w zespołach przedmiotowych oraz opracowane są sposoby eliminowania niedostatków w zakresie kształcenia. Sposoby realizacji zadań mających na celu poprawę efektów kształcenia kieruje się do wszystkich nauczycieli uczących w danym oddziale. Wiedzę nabytą podczas diagnozy wstępnej nauczyciele uwzględniają w swoich planach pracy (np. zwiększenie liczby godzin Szkoła Podstawowa w Studzianie 30/34 na opanowanie określonej umiejętności, pogłębianie umiejętności zamiast rozszerzania treści). Służy im ona również do indywidualizacji procesu nauczania. Należy zauważyć dużą spójność informacji przedstawianych przez nauczycieli i dyrektora, które potwierdzają wykorzystywanie przez szkołę wniosków ze sprawdzianu zewnętrznego i ewaluacji wewnętrznej. Obszar badania: W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych W szkole wykorzystuje się wyniki sprawdzianu zewnętrznego, wyniki Ogólnopolskiego Badania Umiejętności Trzecioklasistów, a także wyniki sprawdzianów próbnych oraz własne badania losów absolwentów. Wyniki tych badań pozwalają lepiej określić poziom wiedzy i umiejętności uczniów, wskazać mocne i słabe strony, ocenić skuteczność stosowanych metod i form pracy . Badania te pozwalają również lepiej zaplanować pracę z nowym zespołem uczniów, opracować własny plan pracy z danego przedmiotu, zaplanować zajęcia dodatkowe (wyrównawcze i dla uzdolnionych), angażować uczniów do udziału w konkursach oraz skuteczniej zaplanować działania wspierające dla uczniów ze ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi. Dyrektor szkoły wśród zewnętrznych badań edukacyjnych wykorzystywanych przez nauczycieli wymienił OBUT oraz próbne sprawdziany opracowywane przez CKE i wydawnictwa WSiP, Nowa Era, czy OPERON. Wyniki tych badań przydają się do pogłębionej analizy wyników właściwego sprawdzianu, dają wyraźne informacje jakościowe i ilościowe o postępach poszczególnych uczniów. Wskazał też właściwy sprawdzian zewnętrzny, który przydaję się do określenia mocnych i słabych stron kształcenia, ujawnia trudności występujące podczas rozwiązywania zadań, daje informacje o indywidualnych postępach uczniów oraz pozwala porównać wyniki szkoły z wynikami w gminie, powiecie, województwie, czy kraju. Na podstawie tych badań zewnętrznych planuje się zakres i tematykę zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, weryfikuje się metody i formy pracy, przekazuje się informacje zwrotne rodzicom, planuje inne działania służące podnoszeniu jakości pracy szkoły. Nauczyciele (ankieta) wśród wykorzystywanych zewnętrznych badań edukacyjnych wskazali Ogólnopolskie Badanie Umiejętności Trzecioklasistów, które pozwala uzyskać informację o poziomie wiedzy i umiejętności uczniów, o ich mocnych i słabych stronach. Informacje te są wykorzystywane dwojako: przez nauczycieli klas I-III do korygowania, modyfikowania planów i metod pracy z kolejnymi rocznikami oraz przez nauczycieli II etapu edukacyjnego do planowania pracy z nowymi grupami uczniów. Dane z właściwego sprawdzianu zewnętrznego służą nauczycielom do badania efektywności i jakości kształcenia, do określania poziomu osiągnięć uczniów na tle wyników innych szkół, do określania poziomu opanowania poszczególnych umiejętności i wskazywania występujących w tym zakresie trudności. Nauczyciele wskazali też na ewaluację wewnętrzną prowadzoną na poziomie całej szkoły, która dotyczyła problematyki przestrzegania norm społecznych oraz udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Wyniki tej ewaluacji pozwoliły na lepsze rozpoznanie potrzeb uczniów i skuteczniejszą organizację pomocy psychologiczno-pedagogicznej, na zapewnienie skuteczniejszego wsparcia materialnego, na lepsze adresowanie zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i zajęć dla uczniów zdolnych, a także na lepsze planowanie pracy wychowawczej i aktywniejszą współpracę z rodzicami. Wśród wykorzystywanych badań związanych z ewaluacją prowadzoną przez zespoły przedmiotowe nauczyciele wskazali próbne sprawdziany, diagnozę wstępną w klasie IV oraz badania uczniów ze specjalnymi potrzebami. Badania te pozwalają lepiej zaplanować pracę z nowym zespołem uczniów, opracować własny plan pracy z danego przedmiotu, zaplanować zajęcia dodatkowe (wyrównawcze i dla uzdolnionych), angażować uczniów do udziału w konkursach oraz lepiej zaplanować działania wspierające dla uczniów ze ze specyficznymi Szkoła Podstawowa w Studzianie 31/34 potrzebami edukacyjnymi. Wśród badań prowadzonych samodzielnie w poszczególnych klasach nauczyciele wskazali analizę bieżącego oceniania, analizę wyników sprawdzianów, analizę bieżącego oceniania zachowania, badanie preferencji uczenia się (typów sensorycznych uczniów). Dane z tych badań przydają się do określania stopnia opanowania podstawy programowej, do określenia obszarów wymagających wsparcia, do wskazania uczniom skuteczniejszych sposobów uczenia się, do diagnozowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz do weryfikowania form i metod własnej pracy. Ponadto nauczyciele wskazali badanie frekwencji uczniów, które pozwala określać systematyczność uczęszczania na poszczególne zajęcia. Wspomnieli też o systematycznym badaniu losów absolwentów, które w tej szkole przyjęło postać prowadzonej od wielu lat Księgi Absolwentów. Zgromadzone są w niej informacje o dalszych losach edukacyjnych absolwentów, o ukończonych szkołach ponadgimnazjalnych, kierunkach studiów, uczelniach, zdobytych zawodach, wykonywanej pracy, innych sukcesach. Ta wiedza przydaje się do prowadzenia doradztwa zawodowego i doradztwa dotyczącego dalszego kształcenia, a przede wszystkim do promowania szkoły i motywowania uczniów przykładami sukcesów ich starszych kolegów. Obszar badania: W szkole lub placówce prowadzi się badania odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym osiągnięć uczniów i losów absolwentów Szkoła prowadzi szereg własnych badań dotyczących możliwości i potrzeb uczniów oraz poziomu ich osiągnięć. Badania te pozwalają określać efektywność nauczania poszczególnych zajęć edukacyjnych oraz lepiej indywidualizować nauczanie i skuteczniej wspierać uczniów. Badania losów absolwentów przydają się głównie do do promowania szkoły i motywowania uczniów przykładami sukcesów ich starszych kolegów. Dyrektor szkoły wśród prowadzonych badań wewnętrznych wymienił: - badania gotowości szkolnej dzieci 5–6 letnich, - analizę wstępną i końcową klasy I, - diagnozę na koniec I etapu edukacyjnego (OBUT), - diagnozę na wejściu w kl. IV, - próbne sprawdziany kl. VI, - śródroczne sprawdziany przeprowadzane przez nauczycieli przedmiotów w klasach IV –VI, - analiza ocen bieżących i ocen z zachowania, - diagnozowanie uczniów ze specjalnymi potrzebami (uczniowie mający trudności w nauce i uczniowie zdolni). W zespołach przedmiotowych nauczyciele analizują osiągnięcia edukacyjne w zakresie nauczanych przedmiotów pod kątem efektywności nauczania i opracowania oraz wdrażania wniosków do dalszej pracy. Prowadzi się też badanie stylów uczenia się uczniów poprzez test sprawdzający typy sensoryczne. Wyniki powyższych badań wykorzystywane są do monitorowania realizacji podstawy programowej, do określania zakresów i obszarów, w których uczniowie wymagają pomocy, do analizowania osiągnięć uczniów oraz do weryfikowania stosowanych metod i technik nauczania. Są również przydatne do zidentyfikowania uczniów zdolnych i mających trudności oraz zaoferowania im stosownej pomocy, a także do oceny efektów realizacji programu wychowawczego i programu profilaktyki. Nauczyciele uczący w kl. V stwierdzili, że rozpoznają potrzeby i możliwości uczniów poprzez bieżącą obserwację, rozmowy z uczniami i rodzicami, badanie stylów uczenia się poszczególnych uczniów, testy i sprawdziany z różnych przedmiotów oraz bieżące ocenianie. Z tego rozpoznania wyciągnęli wnioski o potrzebie ciągłej pracy z uczniami zdolnymi, wspierania ich zainteresowań, stwarzania im możliwości prezentacji Szkoła Podstawowa w Studzianie 32/34 umiejętności, o potrzebie systematycznego wspierania uczniów słabszych, o potrzebie starannego doboru metod pracy oraz bieżącego monitorowania postępów. Dyrektor i nauczyciele poinformowali też o systematycznym badaniu losów absolwentów, które w tej szkole przyjęło postać prowadzonej od wielu lat Księgi Absolwentów. Zgromadzone są w niej informacje o dalszych losach edukacyjnych uczelniach, zdobytych absolwentów, zawodach, o ukończonych wykonywanej szkołach pracy, ponadgimnazjalnych, innych sukcesach. Ta kierunkach wiedza studiów, przydaje się do prowadzenia doradztwa zawodowego i doradztwa dotyczącego dalszego kształcenia, a przede wszystkim do promowania szkoły i motywowania uczniów przykładami sukcesów ich starszych kolegów. Szkoła Podstawowa w Studzianie 33/34 Raport sporządzili ● Augustyn Jędruchów ● Barbara Majchrowicz Kurator Oświaty: ........................................ Data sporządzenia raportu: 09.02.2015 Szkoła Podstawowa w Studzianie 34/34
