Pomorskiej Sieci Innowacji - RIS-P

Transkrypt

BIURO WDRAŻANIA
Regionalnej Strategii Innowacji
dla Województwa Pomorskiego (BW RIS-P)
Pomorska Sieć Innowacji
Wersja do konsultacji społecznych
Opracował zespół w składzie:
mgr inż. Tomasz KLAJBOR - Kierownik Realizacji Projektu
dr inż. Jacek JETTMAR - Główny Konsultant
dr inż. Jerzy KOSZAŁKA - Konsultant
Gdańsk, styczeń 2005 r.
Opracowanie sfinansowane przez Unię Europejską
(75% - Europejski Fundusz Społeczny, 25% - Budżet Państwa)
Spis treści
WSTĘP .................................................................................................................................................................. 3
SŁOWNICZEK AKRONIMÓW......................................................................................................................... 3
1. ZINTEGROWANE PODEJŚCIE DO ROZWOJU KONKURENCYJNEJ GOSPODARKI POMORZA
POPRZEZ BUDOWĘ POMORSKIEJ SIECI INNOWACJI........................................................................... 4
1.1. ISTOTA ZINTEGROWANEGO PODEJŚCIA DO ROZWOJU KONKURENCYJNEJ GOSPODARKI POMORZA ................ 4
1.2. WARSTWA INFRASTRUKTURALNA ................................................................................................................ 8
1.3. WARSTWA SIECIOWEGO WSPARCIA ............................................................................................................ 10
1.4. WARSTWA USŁUG ...................................................................................................................................... 10
1.5. WARSTWA UŻYTKOWNIKÓW ...................................................................................................................... 11
1.6. WARSTWA WYNIKÓW ................................................................................................................................. 11
2. PROGRAMY I PROJEKTY STRUKTURALNO-FUNKCJONALNE NA LATA 2006/2007-2013 DLA
UTWORZENIA SYSTEMU RIS-P................................................................................................................... 12
2.1. OBSZARY TWORZENIA WARSTW RIS-P ...................................................................................................... 12
2.2. PROJEKTY WARSTWY INFRASTRUKTURALNEJ............................................................................................. 12
2.3. PROJEKTY WARSTWY SIECIOWEGO WSPARCIA ............................................................................................ 13
3. SYSTEM WDRAŻANIA RIS-P .................................................................................................................... 14
3.1. WDRAŻANIE STRATEGII RIS-P W LATACH 2006/2007-2013....................................................................... 14
3.2. SYSTEM WDRAŻANIA RIS-P W LATACH 2007-2013................................................................................... 14
4. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA REALIZACJI DZIAŁAŃ WDROŻENIOWYCH RIS-P
.............................................................................................................................................................................. 16
2
Biuro Wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (BW RIS-P)
Wstęp
Niniejsze opracowanie powstało w ramach projektu pt. Przygotowanie koncepcji utworzenia Systemu
Wdrażania RIS-P i uruchomienie działalności Biura Wdrażania RIS-P (BW RIS-P) – I etap - inicjacja
działań i jego Zadania 3.1 Przygotowanie koncepcji i projektów strukturalno-funkcjonalnych dla
utworzenia Systemu Wdrażania RIS-P.
Projekt Biura Wdrażania RIS-P jest realizowany przez Konsorcjum w składzie:
•
Politechnika Gdańska,
•
Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw,
•
Gdański Związek Pracodawców,
•
Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna.
Celem niniejszego opracowania było rozwinięcie i uszczegółowienie koncepcji modelu Systemu
Wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P), zarysowanego w
samej Strategii RIS-P.
Słowniczek akronimów
B+R
Badania i rozwój
BW RIS-P
Biuro Wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Pomorskiego
CZTP
Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE
IOB
Instytucje Otoczenia Biznesu
IRFI
Infrastruktura dla Rozwoju Firm Innowacyjnych
KS
Komitet Sterujący ds. regionalnej strategii innowacji
MSP
Małe i średnie przedsiębiorstwa
PSI
Pomorska Sieć Innowacji
RCTIP
Regionalne Centrum Transferu Innowacji POMORZE
RFI
Regionalne Forum Innowacji
RIIFI
Regionalne Instytucje i Instrumenty Finansowania Innowacji
RIS-P
Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P)
RPRD
Ramowy Plan Realizacji Działania 2.6 ZPORR
SPO RZL
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich
SPO WKP
Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw
U ZPORR
Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego
2004-2006
UE
Unia Europejska
ZPORR
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006
3
1. Zintegrowane podejście do rozwoju konkurencyjnej gospodarki Pomorza poprzez budowę
Pomorskiej Sieci Innowacji
1.1. Istota zintegrowanego podejścia do rozwoju konkurencyjnej gospodarki Pomorza
Pomorska Sieć Innowacji (PSI) to celowo organizowana przez Zarząd Województwa
Pomorskiego platforma współpracy jednostek samorządu terytorialnego, instytucji edukacyjnych i
naukowych, organizacji przedsiębiorców, pojedynczych firm i grup firm oraz instytucji i organizacji
wsparcia biznesu dla zapewnienia trwałej konkurencyjności województwa pomorskiego. Utworzenie
tej platformy współpracy jest generalnym warunkiem wykonalności uchwalonej przez Sejmik
Województwa Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P) oraz podstawą
dla formułowania wspólnych i jednopodmiotowych programów i projektów wdrażających tę strategię.
Platforma współpracy „Pomorska Sieć Innowacji”, określa docelowy i pożądany stan współpracy
proinnowacyjnej w woj. pomorskim, który osiągnięty zostanie poprzez:
a) konsekwentne wdrażanie zapisów dokumentu RIS-P, które to wdrażanie jest moderowane i
monitorowane przez Komitet Sterujący powołany przez Zarząd Województwa Pomorskiego, a
operacyjnie organizowane i zarządzane przez stale funkcjonujące Biuro Wdrażania RIS-P 1 ,
b) liczne, samodzielnie działające platformy współpracy firm i jednostek/zespołów B+R
powstałe w wyniku procesu wdrażania RIS-P (jak np. Centrum Zaawansowanych Technologii
Pomorze, strategie innowacyjne dla grup branżowych, strategie dziedzin B+R, konsorcja i
umowy wielostronne współpracy innowacyjnej, itd.),
c) regularnie organizowane Regionalne Fora Innowacji i konkursy (tj. Pomorski Lider
Innowacyjności, Innowacyjna Gmina),
d) szeroką platformę informacyjno-edukacyjną realizowaną za pomocą specjalnie utworzonego
portalu internetowego, regularnie publikowanych biuletynów i wydawnictw promocyjnoedukacyjnych,
e) efektywną sieć regionalnego doradztwa transferu technologii,
f) systematycznie tworzoną w województwie infrastrukturę rozwoju firm innowacyjnych (parki
przemysłowe i naukowo-technologiczne, inkubatory technologiczne, lokalne centra
edukacyjno-wdrożeniowe itd.),
g) efektywna sieć organizacji i instytucji finansujących przedsięwzięcia wdrożeniowe z obszaru
zaawansowanych technologii.
W stosunku do powyższych uwag, zakłada się, że:

Głównym inicjatorem działania a) jest Zarząd Województwa.

Organizatorem i głównym realizatorem działań c) i d) powinno być Biuro Wdrażania RIS-P.

Głównym organizatorem i realizatorem działania e) powinno być Biuro Wdrażania
RIS-P, zaś współrealizatorami uczelnie, organizacje przedsiębiorców, organizacje
zarządzające parkami i inkubatorami, firmy konsultingowe, Fundacja Brainet, itd.
1
Aktualnie Biuro Wdrażania RIS-P jest prowadzone przez Konsorcjum (PG, GZP, PIR MSP, PSSE) w ramach
projektu ZPORR Dz.2.6
4

Organizatorami i realizatorami działań w punkcie b) są i będą różne podmioty prawne i
formalnie zawiązane porozumienia (np. organizacje przedsiębiorców, porozumienia wyższych
uczelni, umowy konsorcjów, firmy konsultingowe, Fundacja Brainet itp.).

Organizatorami i realizatorami działania f) będą samorządy terytorialne, organizacje
przedsiębiorców, wyższe uczelnie, specjalne strefy ekonomiczne, Fundacja Brainet i inne
podmioty prawne.

Organizatorami i realizatorami działania g) będzie Zarząd Województwa i instytucje
finansowe.
Sprawne funkcjonowanie systemu innowacyjnego w Województwie Pomorskim wymaga z jednej
strony zbudowania Pomorskiej Sieci Innowacji (PSI), a z drugiej zaś wykorzystania potencjału i
pomocy ponadregionalnej.
Platforma współpracy PSI zapewniać będzie w Regionie:
•
sukcesywne podnoszenie zdolności firm regionalnych do konkurowania z firmami z krajów
wysokorozwiniętych poprzez wprowadzanie innowacji,
•
skuteczny system transferu technologii, ze szczególnym uwzględnieniem terenów poza
aglomeracją trójmiejską,
•
inspirowanie środowisk zainteresowanych innowacyjnością do podejmowania inicjatyw
proinnowacynych,
•
wdrażanie założeń, celów, strategii i działań proinnowacyjnych w Regionie,
•
wzrost wykorzystania i rozwój regionalnego potencjału badawczo-rozwojowego,
•
tworzenie i rozwijanie nowoczesnych obszarów przemysłowych,
•
tworzenie, inkubowanie i rozwój firm innowacyjnych,
•
wzmacnianie zdolności innowacyjnych firm poprzez zapewnienie dostępu do instrumentów
finansowania innowacji,
•
kształtowanie edukacji proinnowacyjnej oraz rozwój kultury innowacyjnej w Regionie.
Dla budowy Pomorskiej Sieci Innowacji potrzebne jest:

promowanie idei RIS-P,

inicjowanie przez Samorząd Województwa Pomorskiego tworzenia konsorcjów, które
wypełniałyby role i funkcje w systemie RIS-P,

realizowanie projektów proinnowacyjnych ściśle związanych z RIS-P 2 ,

monitorowanie procesów innowacyjnych zachodzących w Regionie przez Komitet Sterujący
ds. Regionalnej Strategii Innowacji 3 ,

konsultowanie założeń proinnowacyjnych
włączonymi w prace Rady Programowej 4 .
inicjatyw
regionalnych
ze
specjalistami
2
W ramach środków Działania ZPORR 2.6 zauważa się pewnego rodzaju niespójność w dopuszczaniu
projektów do realizacji, które w nieznacznym stopniu realizują cele RIS-P. Celem zapewnienia doskonalszych
mechanizmów wdrażania RIS-P proponuje się zaimplementowanie Systemu Wdrażania RIS-P, opisanego w
rozdziale
3. System wdrażania RIS-P.
3
Planuje się przygotowanie założeń dla tego ciała społecznego w ramach zadania 3.2 i 3.3 projektu BW RIS-P.
4
Proponuje się powołać Radę Programową przy wspomnianym Komitecie Sterującym ds. RIS-P
5
Dla zbudowania PSI niezbędna jest "infrastruktura innowacji", tzn. potrzebne będzie
dostosowanie/utworzenie ośrodków innowacji i przedsiębiorczości, czyli podmiotów
wyspecjalizowanych w działaniach na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, transferu i komercjalizacji
nowych technologii oraz poprawy konkurencyjności gospodarki. Do regionalnych instytucji, które
powinny być wykorzystane lub utworzone w regionie dla budowania PSI, można zaliczyć parki
technologiczne, inkubatory technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości, centra transferu
technologii, centra doskonałości, organizacje otoczenia biznesowego (koordynatorzy tworzenia grup
branżowych firm innowacyjnych), centra edukacyjno-wdrożeniowe (ośrodki szkoleniowo-doradcze),
regionalne i lokalne fundusze pożyczkowo-poręczeniowe, fundusze venture capital oraz specjalne
strefy ekonomiczne.
Instytucje wsparcia innowacyjności, to instytucje, które powinny koncentrować swoją aktywność na
obszarach wspierania przedsiębiorczości i procesów innowacyjnych newralgicznych dla procesów
rozwojowych, w formie 5 :
•
szerzenia wiedzy i umiejętności poprzez doradztwo, szkolenia, informację w ramach
centrów edukacyjno-wdrożeniowych ulokowanych na terenie całego województwa
pomorskiego;
•
pomocy w transferze i komercjalizacji nowych technologii w ramach sieci Regionalnego
Centrum Transferu Innowacji POMORZE (RCTIP);
•
pomocy finansowej w formie dotacji oraz parabankowych funduszy pożyczkowych i
poręczeniowych (określanych mianem Regionalnych Instytucji i Instrumentów
Finansowania Innowacji RIIFI), oferowanej osobom podejmującym działalność
gospodarczą i młodym firmom bez historii kredytowej (start-up);
•
szerokiej pomocy doradczej, technicznej i lokalowej dla nowo powstałych przedsiębiorstw
w pierwszym okresie działania w inkubatorach przedsiębiorczości i inkubatorach
technologicznych;
•
tworzenia grup branżowych firm oraz skupisk przedsiębiorstw (tzw. klastrów, z ang.
cluster) i animacji innowacyjnego środowiska poprzez łączenie na określonym
zagospodarowanym terenie usług biznesowych i różnych form pomocy firmom w ramach:
parków technologicznych, stref biznesu, parków przemysłowych.
Dla instytucji tych przyjęło się w Polsce określenie – ośrodki innowacji i przedsiębiorczości.
Platforma współpracy „Pomorska Sieć Innowacji” zapewniać będzie trwałe porozumienie i
konsensus regionalnych ośrodków innowacji i przedsiębiorczości dla podniesienia
konkurencyjności Regionu. Dla zapewnienia efektywnego funkcjonowania PSI niezbędne jest
skoordynowanie współpracy ośrodków innowacji i przedsiębiorczości. Na Rys. 1 przedstawiono tzw.
warstwową strukturę strategii RIS-P.
5
Opracowanie własne na podstawie K.B. Matusiak, E. Stawasz (red.), Przedsiębiorczość i transfer technologii,
Łódź/Żyrardów, 1998.
6
Innowacje (nowe produkty, technologie, procesy)
Regionalne platformy produktowo-technologiczne
Nowe inwestycje; Nowe firmy innowacyjne
Warstwa użytkowników
FIRMY
Grupy branżowe
Zespoły B+R
USŁUGI
Warstwa usług
Warstwa sieciowego wsparcia
Warstwa infrastrukturalna
szkolenia
i doradztwo
transfer
technologii
nowe produkty
regionalne
finansowanie
innowacji
IOB - Instytucje otoczenia
biznesu
RCTIP - Regionalne
Centrum Transferu
Innowacji POMORZE
CZTP - Centrum
Zaawansowanych
Technologii POMORZE
RIIFI - Regionalne
Instytucje i Instrumenty
Finansowania Innowacji
Infrastruktura dla rozwoju firm
innowacyjnych
(parki N-T, centra E-W, inkubatory)
Skupiska
firm
(klastry)
Specjalne
strefy
ekonomiczne
Dzielnice
przemysłowe
Uczelnie,
Jednostki
B+R
Strategia RIS-P
Warstwa wyników
Banki
Rys. 1. Warstwowa struktura strategii RIS-P
Źródło: opracowanie własne
7
Na wspomnianym rysunku przedstawiono warstwy strategii RIS-P, które należy wdrożyć dla
efektywnego funkcjonowania PSI. Strukturę strategii RIS-P można podzielić na następujące warstwy:

Warstwa infrastrukturalna, rozumiana jako infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych
wraz z uczelniami wyższymi i jednostkami B+R. Warstwie tej zapisuje się funkcje
fizycznego zapewnienia miejsca dla prowadzenia i rozwoju działalności innowacyjnej.

Warstwa sieciowego wsparcia, umożliwiająca sprawne i efektywne funkcjonowanie
regionalnych instytucji.

Warstwa usług, czyli dobrze zdefiniowany "koszyk usług proinnowacyjnych", powstały jako
efekt działań instytucji funkcjonujących w sieci.

Warstwa użytkowników, rozumiana jako przedsiębiorstwa, grupy branżowe firm i zespoły
B+R, czyli adresaci systemu RIS-P.

Warstwa wyników, definiowana jako produkty (innowacje, firmy, itp.) powstałe w wyniku
działalności regionalnych firm i zespołów B+R.
Sprawny System Wdrażania RIS-P powinien zapewnić efektywne metody funkcjonowania
poszczególnych warstw strategii RIS-P. Wiele z funkcji przypisanych danych warstwom jest już
wdrożonych w województwie poprzez działalność instytucji otoczenia biznesu, uczelni wyższych i
jednostek B+R (JBR). Niemniej jednak należy dążyć do ich efektywniejszego wykorzystania.
1.2. Warstwa infrastrukturalna
Warstwę infrastrukturalną, rozumie się jako infrastrukturę dla rozwoju firm innowacyjnych (IRFI)
wraz z instytucjami ją wspierającymi (tj. uczelniami wyższymi i jednostkami B+R, bankami,
obszarami przemysłowymi, skupiskami firm). Warstwie tej zapisuje się funkcje fizycznego
zapewnienia miejsca dla prowadzenia i rozwoju działalności innowacyjnej.
W warstwie infrastrukturalnej strategii RIS-P wyróżnia się:

parki naukowo-technologiczne,

centra edukacyjno-wdrożeniowe,

inkubatory przedsiębiorczości i technologiczne,

zorganizowane obszary przemysłowe,

uczelnie wyższe i jednostki B+R,

skupiska firm innowacyjnych,

specjalne strefy ekonomiczne,

banki.
Park naukowo-technologiczny to zainicjowany i subwencjonowany ze środków publicznych i/lub
prywatnych kompleks naukowo-przemysłowy, którego zadaniem jest tworzenie klimatu
sprzyjającego przedsięwzięciom innowacyjnym, zwiększającego dynamikę rozwoju regionu
poprzez transfer i komercjalizację technologii ze sfery B+R do praktyki gospodarczej. Park
naukowy/technologiczny jest ulokowany na terenie lub w pobliżu ośrodka naukowego, przez co
zapewnia kontakty podmiotów gospodarczych z instytucjami naukowymi. Dostarcza odpowiedniej do
potrzeb powierzchni pomieszczeń na prowadzenie działalności MŚP, laboratoriów, instytutów
naukowo-badawczych. Zapewnia w pewnym zakresie usługi wspierające biznes (gł. doradztwo
8
patentowe, technologiczne, prawa własności intelektualnej), a także pośredniczy w pozyskiwaniu
środków finansowych na prace badawcze, wdrożeniowe i uruchomienie działalności nowych firm, gł.
typu spin-off.
Inkubatory przedsiębiorczości to wyodrębnione organizacyjnie i oparte na nieruchomości ośrodki
łączące ofertę lokalową z usługami wspierającymi rozwój małych firm. Główne funkcje inkubatorów
obejmują wspomaganie rozwoju nowo powstałych firm oraz optymalizację warunków dla transferu
technologii poprzez 6 :
•
dostarczanie odpowiedniej powierzchni na działalność gospodarczą,
•
usługi wspierające biznes, np. doradztwo ekonomiczne, finansowe, prawne, patentowe,
organizacyjne i technologiczne,
•
pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych,
•
tworzenie właściwego klimatu dla podejmowania działalności gospodarczej i realizacji
przedsięwzięć innowacyjnych.
Inkubatory technologiczne są szczególną kategorią inkubatorów przedsiębiorczości, z racji
charakteru ich klientów i usług, których tym samym muszą świadczyć. Klientami inkubatorów
technologicznych są młode firmy działające w branżach wysokich technologii.
Gospodarka globalna narzuca również konieczność tworzenia nowoczesnych skupisk
przemysłowych (parków przemysłowych), które mogą jedynie powstawać w lokalizacjach,
posiadających dostęp do odpowiedniej infrastruktury (drogi, media, telefony, hotele, w bezpośredniej
bliskości średniej wielkości miasto, zasoby siły roboczej itp.). Jest to obiektywny trend światowy.
Park przemysłowy to wydzielone terytorium przeznaczone dla prowadzenia działalności
przemysłowej w warunkach bezpiecznych dla środowiska naturalnego i dla skupisk ludności
zlokalizowanych w pobliżu. Park przemysłowy jest celowo zorganizowanym i specjalizowanym
skupiskiem firm produkcyjnych, pomiędzy którymi często występują pewne powiązania
kooperacyjne. Park ma swojego organizatora i administratora oraz jest rozwijany wg ustalonych
celów. Polskie Specjalne Strefy Ekonomiczne (SSE) są faktycznymi lub potencjalnymi parkami
przemysłowymi. Przykładem funkcjonujących parków przemysłowych, w których działają firmy
zaawansowane technologicznie, są obszary Pomorskiej SSE położone w Tczewie, Kwidzynie,
Żarnowcu itd. Rozwój nowoczesnego przemysłu w regionie, który ma zapewnić trwały rozwój
gospodarczy w dużym stopniu musi być oparty o skupiska przemysłowe zorganizowane w formie
parków przemysłowych.
Nową kategorią innowacyjnego rozwoju gospodarczego, która jest ostatnio analizowana
i promowana w Polsce oparta jest o koncepcję tzw. klastrów. Klastry definiowane są jako skupiska
małych i średnich firm oraz dużych przedsiębiorstw, z reguły ulokowanych w bliskości geograficznej,
rozwijających się w oparciu o pewną celowo zorganizowaną platformę współpracy. Platforma
współpraca klastra (skupiska) obejmuje kontakty i współpracę przedsiębiorstw między sobą, z
instytucjami naukowo-badawczymi i władzami publicznymi regionu.
Ważną rolę w warstwie infrastrukturalnej przewiduje się dla banków, z racji charakteru ich oferty dla
MSP (pożyczki, kredyty, zabezpieczenia, gwarancje, itp.).
6
Źródło: A. Sosnowska, K. Poznańska, S. Łobejko, J. Brdulak, K. Chinowska, Systemy wspierania innowacji i
transferu technologii w krajach UE i w Polsce, Poradnik przedsiębiorcy, PARP, Warszawa 2003.
9
1.3. Warstwa sieciowego wsparcia
Warstwę sieciową definiujemy jako sprawną i efektywną współpracę regionalnych instytucji dla
zapewnienia maksymalnych efektów z wdrażania strategii RIS-P.
W warstwie tej wyróżnia się następujące układy sieciowe:

IOB - sieć współpracujących instytucji otoczenia biznesu w województwie pomorskim.

RCTIP - sieć Regionalnego Centrum Transferu Innowacji POMORZE.

CZTP - Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE.

RIIFI - Regionalne Instytucje i Instrumenty Finansowania Innowacji.
Region Pomorski potrzebuje sprawnego systemu wsparcia przedsiębiorczości oraz innowacyjności.
Wykorzystanie potencjału tkwiącego w regionalnych IOB będzie gwarantem dotarcia z ofertą do
lokalnych MSP.
W ramach działań podejmowanych w Regionie, przystępuje się do realizacji projektu Sieci Instytucji
Otoczenia Biznesu jako elementu budowania regionalnego systemu wsparcia przedsiębiorczości.
Inicjatywa ta, z racji zasygnalizowanych barier rozwojowych, wydaje się konieczna do podjęcia, jako
konkretne i widoczne starania na rzecz zbudowania sprawnego systemu wsparcia przedsiębiorczości.
Pytanie, jakie należy na tym etapie postawić, to w jaki sposób taka sieć powinna funkcjonować.
Ważnym elementem budowanego systemu wsparcia przedsiębiorczości będzie także współpraca IOB
z Biurem Wdrażania RIS-P, celem podnoszenia efektywności wspomnianej sieci w zakresie
innowacyjności (budowania Pomorskiej Sieci Innowacji), poprzez dostęp do sieci Regionalnego
Centrum Transferu Innowacji POMORZE oraz Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE.
Istniejące/powstające instytucje będą mogły być wyposażone w nowe usługi, dotychczas niedostępne
dla regionalnych MSP, tj. profesjonalnego transferu technologii. Funkcje te będzie spełniać sieć
Regionalnego Centrum Transferu Innowacji POMORZE.
Ważnym aspektem Pomorskiej Sieci Innowacji będzie także opracowywanie regionalnych produktów
i platform produktowo-technologicznych. Wsparciem dla przedsiębiorców i grup branżowych firm w
zakresie takich inicjatyw będzie Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE (CZTP) 7 .
Wdrażanie innowacji w przedsiębiorstwach wymagać będzie regionalnego wsparcia finansowego.
Temu celowi mają służyć Regionalne Instytucje i Instrumenty Finansowania Innowacji (RIIFI), tj.
pożyczki, poręczenia, dotacje, kredyty i inne formy inwestycji w innowacje.
1.4. Warstwa usług
Zbudowanie sprawnych mechanizmów współpracy różnych instytucji wokół warstwy sieciowej
zapewni kompleksową ofertę usług dla użytkowników systemu RIS-P (firm, grup branżowych i
zespołów B+R). Usługi tak rozumiane zostały określone warstwą sieciowego wsparcia systemu RIS-P.
W warstwie usług rozróżnia się następującą ofertę:

szkolenia i doradztwo, także proinnowacyjne, realizowane przez Instytucje Otoczenia
Biznesu funkcjonujące w sieci współpracy,

transfer technologii, realizowany w sieci Regionalnego Centrum Transferu Innowacji
POMORZE,
7
Więcej informacji o warstwie zostanie przedstawione w ramach dokumentu programowego zadania 3.6
projektu Biura Wdrażania RIS-P.
10

tworzenie nowych produktów regionalnych, w ramach funkcjonowania Centrum
Zaawansowanych Technologii POMORZE,

finansowanie projektów innowacyjnych poprzez Regionalne Instytucje i Instrumenty
Finansowania Innowacji (RIIFI).
1.5. Warstwa użytkowników
Warstwa użytkowników rozumiana jest jako: przedsiębiorstwa, grupy branżowe firm i zespoły B+R,
czyli adresaci systemu RIS-P. W Regionie Pomorskim istnieje wiele firm, które swoim potencjałem
są zdolne do tworzenia/wdrażania innowacji na wysokim poziomie krajowym i światowym.
Grupa branżowa firm innowacyjnych, to grupa firm pragnących podjąć współpracę na rzecz
realizacji wspólnych projektów rozwojowych (innowacyjnych).
Zespół B+R (zespół badawczo-rozwojowy) to wyodrębniona część struktury podmiotu B+R (uczelni,
jednostki badawczo-rozwojowej), złożona z ludzi, wyposażenia i aparatury, informacji i know-how
oraz występujących relacji, zdolna do kreowania innowacji produktowych i technologicznoorganizacyjnych.
1.6. Warstwa wyników
Warstwa wyników definiowana jest jako rzeczywiste i widoczne efekty wdrażania strategii RISP, tj. opracowane w regionie platformy produktowo-technologiczne; wdrożone w firmach innowacje
(nowe produkty, technologie, procesy), nowe inwestycje oraz nowe firmy innowacyjne powstałe w
wyniku działalności regionalnych firm i zespołów B+R.
Warstwa wyników sama w sobie jest jednym z głównych celów realizacji strategii RIS-P.
Warstwa ta jest najważniejsza z punktu widzenia strategii RIS-P i powstawać będzie w
zależności od efektywności funkcjonowania pozostałych warstw systemu RIS-P.
11
2. Programy i projekty strukturalno-funkcjonalne na lata 2006/2007-2013 dla utworzenia
systemu RIS-P
2.1. Obszary tworzenia warstw RIS-P
Uwzględniając konieczność zintegrowanego podejścia do rozwoju konkurencyjnej gospodarki
Pomorza poprzez strategię RIS-P (rozdział 1), wdrożenie RIS-P w latach 2006/2007-2013 jest
uwarunkowane realizacją szeregu programów i projektów strukturalno-funkcjonalnych w ramach
poszczególnych warstw strategii RIS-P. Należą do nich:

W warstwie infrastrukturalnej:
o
Program tworzenia infrastruktury dla rozwoju firm innowacyjnych,
o
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny,
o
Gdański Park Naukowo-Technologiczny.
W warstwie sieciowego wsparcia:
o
Sieć Instytucji Otoczenia Biznesu jako element budowania regionalnego systemu
wsparcia przedsiębiorczości,
o
Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE,
o
Regionalne Centrum Transferu Innowacji POMORZE,
o
Regionalne Instytucje i Instrumenty Finansowania Innowacji,
o
Program komercjalizacji regionalnych produktów B+R,
o
Biuro Wdrażania RIS-P.
Funkcjonowanie warstw: usług, użytkowników oraz wyników, będzie zależało od rozwiązań
strukturalnych oraz programów i projektów strukturalno funkcjonalnych, które przedstawiono
powyżej.
2.2. Projekty warstwy infrastrukturalnej
Głównym projektem funkcjonalno-strukturalnym, ważnym dla sprawnego działania warstwy
infrastrukturalnej strategii RIS-P, jest "Program tworzenia infrastruktury dla rozwoju firm
innowacyjnych".
W ramach Programu powinny być organizowane:

parki naukowo-technologiczne,

centra edukacyjno-wdrożeniowe (sieć),

inkubatory przedsiębiorczości i technologiczne,

zorganizowane obszary i dzielnice przemysłowe.
12
2.3. Projekty warstwy sieciowego wsparcia
Wśród najważniejszych potrzeb realizacyjnych służących podniesieniu konkurencyjności Regionu
wymienia się potrzebę zbudowania ogólnego systemu wsparcia przedsiębiorczości oraz szczególnego
systemu Pomorskiej Sieci Innowacji. Zbudowaniu powyższych systemów służyć będzie realizacja
następujących przedsięwzięć:

Projekt strukturalno-funkcjonalny dla utworzenia Sieci Instytucji Otoczenia Biznesu,

Projekt rozwoju Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE,

Projekt strukturalno-funkcjonalny dla utworzenia Regionalnego Centrum Transferu Innowacji
POMORZE (RCTIP),

Projekt strukturalno-funkcjonalny dla rozwoju Regionalnych Instytucji i Instrumentów
Finansowania Innowacji (RIIFI),

Program komercjalizacji regionalnych produktów B+R,

Projekt strukturalno-funkcjonalny Biura Wdrażania RIS-P.
Na podstawie powyższych projektów funkcjonalnych można szacować, iż Regionalny Program
Operacyjny na lata 2007-2013 powinien zabezpieczyć ok. 280 mln PLN na podniesienie
konkurencyjności gospodarki. Należy zaznaczyć przy tym, iż kalkulacja ta nie określa potrzeb
związanych z samymi inwestycjami firm (także w B+R).
13
3. System wdrażania RIS-P
3.1. Wdrażanie strategii RIS-P w latach 2006/2007-2013
Podstawowym założeniem systemu wdrażania RIS-P jest osiąganie celów rozwoju regionalnego
przy jednoczesnym efektywnym wykorzystaniu środków finansowych, pochodzących z Funduszy
Strukturalnych obecnego okresu programowania UE [tj. ZPORR (Działanie 2.6. Regionalne Strategie
Innowacyjne i Transfer Wiedzy), SPO WKP, itp.], źródeł lokalnych (VC, fundusze B+R) oraz
środków przeznaczonych na rozwój regionalny i krajowy na lata 2007-2013.
W związku z powyższym, w ramach wdrażania strategii RIS-P przewidziano dwa etapy jej
implementacji. Z punktu widzenia realizacji określonych projektów i ich finansowania, wyróżnia się
dwa etapy wdrażania RIS-P:

etap utworzenia Systemu Wdrażania RIS-P, jako dopasowanego rozwiązania do
istniejących źródeł finansowania (przede wszystkim ZPORR Działanie 2.6) i procedur
aplikowania o realizację określonych projektów. Głównym ogniwem funkcjonalnym Systemu
Wdrażania RIS-P będzie Komitet Sterujący ds. regionalnej strategii innowacji.

etap pełnej funkcjonalności Systemu Wdrażania RIS-P, określony poprzez kompetencje i
zadania Komitetu Sterującego ds. regionalnej strategii innowacji, w sprawie decydowania o
projektach proinnowacyjnych realizowanych w regionie ze środków Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007-2013.
3.2. System Wdrażania RIS-P w latach 2007-2013
Zarząd Województwa Pomorskiego opracowuje obecnie Regionalny Program Operacyjny na lata
2007-2013 (RPO). Będzie to dokument, który zadecyduje o wielkości i rodzaju wparcia dla inicjatyw
regionalnych, które będą realizowane w latach 2007-2013. W RPO zaproponowano także działania
dedykowane wdrażaniu Strategii RIS-P.
W kontekście Strategii RIS-P, propozycja wdrażania RPO nie uwzględnia potrzeb Systemu
Wdrażania RIS-P 8 . Według RPO, Komitet Monitorujący będzie ciałem społecznym decydującym o
procesie wdrażania wszystkich projektów, i tym samym wdrażaniu strategii RIS-P.
Komitet Monitorujący będzie powołany przez instytucję zarządzającą regionalnym programem
operacyjnym. Do głównych zadań Komitetu Monitorującego program należeć będzie, m.in.:

rozpatrywanie i zatwierdzanie działań i kryteriów wyboru projektów w ramach regionalnego
programu operacyjnego (kryteria te podlegają rewizji w zależności od potrzeb),

rekomendowanie
operacyjnego,

okresowe badanie postępu w zakresie osiągania szczegółowych celów, określonych w
regionalnym programie operacyjnym,

badanie rezultatów realizacji regionalnego programu operacyjnego,
projektów
do
realizacji
w
ramach
regionalnego
programu
8
Uwaga dotyczy wersji RPO, określonej w Uchwale nr 967/242/05 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia
4 listopada 2005 r. w sprawie przyjęcia Wstępnego Projektu Regionalnego Programu Operacyjnego dla
Województwa Pomorskiego na lata 2007 2013 oraz zmiany ramowego harmonogramu prac nad RPO.
14

rozpatrywanie propozycji przesunięć środków finansowych w ramach priorytetów
realizowanych w programach operacyjnych,

rozpatrywanie i zatwierdzanie przygotowanych przez instytucję zarządzającą sprawozdań,

rozpatrywanie i zatwierdzanie propozycji zmian regionalnego programu operacyjnego,

rozpatrywanie i zatwierdzanie planu działań informacyjnych i promocyjnych w ramach
regionalnego programu operacyjnego.
Dla zapewnienia skuteczności wdrażania Strategii RIS-P proponuje się, aby Komitet Monitorujący
(RPO):

poprzedzał swoje decyzje odnośnie zatwierdzania projektów realizowanych w ramach
Priorytetu 1 RPO, skierowaniem ich do merytorycznej oceny przez Komitet Sterujący
ds. regionalnej strategii innowacji 9

lista rankingowa Komitetu Sterującego ds. regionalnej strategii innowacji powinna
stanowić podstawę do zatwierdzenia ostatecznej listy realizowanych projektów przez
Komitet Monitorujący RPO.
Uwaga dotyczy także opiniowania działań i kryteriów wyboru projektów Priorytetu 1 RPO w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego. Uchwała nr 741 / 225 / 05 Zarządu Województwa
Pomorskiego z dnia 30 sierpnia 2005 roku w sprawie powołania Komitetu Sterującego ds.
Regionalnej Strategii Innowacji, uwzględnia postulowane powyżej uwagi. Przy uwzględnieniu
funkcjonowania doradczo-opiniującego Komitetu Sterującego ds. RIS-P dla Komitetu
Monitorującego (RPO), możliwe będzie pełne wdrożenie Systemu Wdrażania RIS-P i tym
samym realizacja projektów wynikających z zapisów RIS-P.
Tak rozumiany System Wdrażania RIS-P pozwoli na efektywne zbudowanie Pomorskiej Sieci
Innowacji.
9
Powołanego uchwałą nr 741 / 225 / 05 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 30 sierpnia 2005 roku.
15
4. Potencjalne źródła finansowania realizacji działań wdrożeniowych RIS-P
Poniżej przedstawiono potencjalne źródła finansowania projektów wynikających z RIS-P oraz krótko
podsumowano niniejszy dokument. Realizacja projektów wdrażających RIS-P (w tym projektów
funkcjonalno-strukturalnych) wymaga finansowania. Projekty te w następnym okresie programowania
UE mogą zostać sfinansowane przy wykorzystaniu:
•
środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (RPO),
•
krajowych Programów Operacyjnych - PO (PO Innowacja-Inwestycje-Otwarta
gospodarka; PO Nauka, nowoczesne technologie i społeczeństwo informacyjne)
•
budżetu Województwa Pomorskiego,
•
budżetów samorządów lokalnych niższych szczebli,
•
środków partnerów konsorcjów realizujących projekty,
•
programów UE (tj. 7 Program Ramowy, Program na rzecz Konkurencyjności i Innowacji
CIP 10 ),
•
środków z innych programów europejskich,
•
nowoutworzonego Regionalnego Funduszu B+R,
•
środków podmiotów prywatnych,
•
innych źródeł finansowania.
Wykorzystanie funduszy UE związane będzie w dużej części z posiadaniem tzw. udziału własnego
przez inicjatorów projektów.
W 2006 r. dostępne będą jeszcze następujące Fundusze Strukturalne:
•
ZPORR - Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego,
•
SPO WKP - Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw,
•
SPO RZL - Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich.
10
CIP ma uzupełnić 7 Program Ramowy. Będzie pomagać regionom w tworzeniu i wdrażaniu regionalnych
strategii innowacji oraz wprowadzi ponadnarodowe sieci regionów tworzące Europejski Obszar Innowacji.
Źródło: Wiadomości Sieci IRE, wrzesień 2005.
16