Regionalnego Centrum Transferu Innowacji POMORZE - RIS-P

Transkrypt

BIURO WDRAŻANIA
Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (BW RIS-P)
Sieć
Regionalne Centrum Transferu Innowacji
POMORZE (RCTIP)
Wersja do konsultacji społecznych
Opracował zespół w składzie:
mgr inż. Tomasz KLAJBOR - Kierownik Realizacji Projektu
dr inż. Jacek JETTMAR - Główny Konsultant
dr inż. Jerzy KOSZAŁKA - Konsultant
mgr inż. Paweł WILKOWSKI - Konsultant
mgr inż. Damian KUŹNIEWSKI - Asystent Projektu
Projekt Biura Wdrażania RIS-P jest współfinansowany przez Unię Europejską
(75% - Europejski Fundusz Społeczny, 25% - Budżet Państwa)
Gdańsk, styczeń 2006 r.
Spis treści
1. WPROWADZENIE ..................................................................................................................................................... 4
1.1. ISTOTA TRANSFERU TECHNIKI ................................................................................................................................. 5
1.2. ROLA RCTIP WE WDRAŻANIU RIS-P ...................................................................................................................... 8
1.3. PODSTAWOWE FUNKCJE RCTIP .............................................................................................................................. 9
2. STRUKTURA RCTIP ............................................................................................................................................... 13
2.1. SCHEMAT STRUKTURY I FORMA PRAWNA RCTIP.................................................................................................. 13
2.2. ZASADY WSPÓŁPRACY W SIECI RCTIP.................................................................................................................. 15
2.2.1. Sieć współpracy ............................................................................................................................................ 15
2.2.2. Usługi sieci RCTIP ....................................................................................................................................... 17
2.2.3. Główne funkcje sieci RCTIP......................................................................................................................... 18
2.2.4. Podstawowe funkcje jednostek RCTIP ......................................................................................................... 19
2.2.5. Działalność jednostki w sieci RCTIP............................................................................................................ 20
2.2.7. Sposób działania jednostki RCTIP – metody pracy...................................................................................... 20
3. MODUŁY RCTIP...................................................................................................................................................... 22
3.1. KIERUNKI DZIAŁANIA RCTIP................................................................................................................................ 22
3.2. BAZA INFORMACJI PATENTOWEJ (BIP) ................................................................................................................. 22
3.3. DORADZTWO PATENTOWE I SZKOLENIA DLA OCHRONY WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ ........................................ 24
3.4. REGIONALNA BAZA INFORMACJI O OFERCIE B+R REGIONU .................................................................................. 25
U
3.5. REGIONALNE POŚREDNICTWO DLA PRODUKTÓW B+R - OFERTY ZAKUPU / SPRZEDAŻY PRODUKTÓW B+R
(POCHODZĄCYCH Z REGIONU, POLSKI I Z ZAGRANICY) ................................................................................................ 26
3.6. STRATEGICZNE DORADZTWO TECHNOLOGICZNE I INNOWACYJNE DLA MSP ......................................................... 27
3.7. DORADZTWO BIZNESOWE DLA KOMERCJALIZACJI PRODUKTÓW B+R ................................................................... 30
3.8. REGIONALNY PUNKT INFORMACJI NORMALIZACYJNEJ ......................................................................................... 31
3.9. SIECIOWE POŚREDNICTWO DLA KONTRAKTOWANIA KOOPERACJI.......................................................................... 32
3.9.1. Wprowadzenie .............................................................................................................................................. 32
3.9.2. Ogniwa regionalnego systemu kontraktowania kooperacji.......................................................................... 33
3.9.3. Bank danych o przedsiębiorstwach jako narzędzie działania systemu ......................................................... 34
3.10. POZOSTAŁA OFERTA USŁUGOWA (SZKOLENIA, WYKŁADY, KONFERENCJE) ......................................................... 35
2
4. POWIĄZANIA SYSTEMOWE RCTIP .................................................................................................................. 37
4.1. POWIĄZANIA SYSTEMOWE W RAMACH SIECI WSPÓŁPRACY - ZASADY WSPÓŁPRACY Z INFRASTRUKTURĄ DLA
ROZWOJU FIRM INNOWACYJNYCH (IRFI) .................................................................................................................... 37
4.2. POWIĄZANIA SYSTEMOWE W RAMACH SIECI WSPÓŁPRACY - ZASADY WSPÓŁPRACY Z CZT „POMORZE” .............. 38
4.3. ZASADY WSPÓŁPRACY Z REGIONALNYMI INSTYTUCJAMI I INSTRUMENTAMI FINANSOWANIA INNOWACJI (RIIFI)40
4.4. NAWIĄZYWANIE WSPÓŁPRACY Z PONADREGIONALNYMI INSTYTUCJAMI FINANSOWANIA INNOWACJI .................. 41
4.5. ZASADY WSPÓŁPRACY Z INNYMI SYSTEMAMI TWORZENIA I TRANSFERU INNOWACJI (KRAJOWYMI I
ZAGRANICZNYMI) ........................................................................................................................................................ 42
4.6. KRAJOWA SIEĆ INNOWACJI (KSI) A RCTIP........................................................................................................... 43
5. URUCHOMIENIE DZIAŁALNOŚCI RCTIP........................................................................................................ 44
5.1. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI RCTIP ............................................................................ 44
5.2. PROCES URUCHOMIANIA RCTIP ........................................................................................................................... 47
SPIS TABLIC................................................................................................................................................................. 50
SPIS RYSUNKÓW ........................................................................................................................................................ 50
ZAŁĄCZNIKI................................................................................................................................................................ 51
ZAŁĄCZNIK 1. SŁOWNICZEK TERMINÓW ...................................................................................................................... 51
ZAŁĄCZNIK 2. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH ZEWNĘTRZNYCH SYSTEMÓW TWORZENIA I TRANSFERU INNOWACJI
..................................................................................................................................................................................... 57
ZAŁĄCZNIK 3. ZESTAWIENIE I OPIS INSTYTUCJI WSPARCIA BIZNESU W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM – POTENCJALNYCH
JEDNOSTEK RCTIP ...................................................................................................................................................... 62
3
1. Wprowadzenie
Niniejsza publikacja powstała w ramach realizacji projektu pt. „Przygotowanie koncepcji
utworzenia Systemu Wdrażania RIS-P i uruchomienie działalności Biura Wdrażania RIS-P (BW
RIS-P) – I etap - inicjacja działań” (projekt nr Z/2.22/II/2.6/004/04, umowa nr
ZPORR/2.22/II/2.6/ARP/U/3/04 z dnia 28.12.2004 r.).
Dokument ten stanowi rozwinięcie zapisów Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Pomorskiego (RIS-P 1 ) uchwalonej jednogłośnie przez Sejmik Województwa Pomorskiego w dniu
22 grudnia 2004 r. Istotnym elementem wdrażania RIS-P jest utworzenie Regionalnego Centrum
Transferu Innowacji POMORZE (RCTIP), rozumianego jako nie nastawiona na zysk sieć
doradczo-informacyjna zorientowana na wspieranie i asystowanie przy realizacji transferu
technologii i wszystkich towarzyszących temu procesowi zadań w regionie.
Nawiązując do analiz przeprowadzonych w ramach projektu RIS-P, można zauważyć, iż większość
firm Regionu współpracuje w stosunkowo małym stopniu z jednostkami badawczo-rozwojowymi.
Niemal regułą jest, że im mniejsze przedsiębiorstwo, tym niższa skłonność do współpracy w tej
dziedzinie. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest brak systemu finansowego wsparcia
przedsięwzięć innowacyjnych, co praktycznie stanowi barierę nie do przebycia przez
przedsiębiorstwa. Sposobem rozwiązania problemu może być wspólne inwestowanie przez firmy w
opracowywanie nowych produktów i technologii. Współpraca ta powinna być realizowana przez
konsorcjum firm z podmiotami B+R lub konsorcjami naukowymi (np. Centrum Zaawansowanych
Technologii Pomorze - CZTP) i powinna być pobudzana przez mechanizmy funkcjonowania RISP. Choć bariery natury finansowej dla rozwoju innowacyjności firm nie są jedyne, ich rola w
aktualnych uwarunkowaniach rozwojowych przedsiębiorstw, a szczególnie MSP, jest wciąż ważna.
Można sądzić, że wraz ze wzrostem wykorzystania funduszy strukturalnych, bariery finansowe
powinny stopniowo tracić na znaczeniu. Równocześnie pojawia się silna potrzeba tworzenia
instytucji, których zadaniem byłoby kompleksowe wspieranie procesów innowacyjnych.
Z drugiej strony kierownictwa zespołów B+R nie dysponują wystarczającą wiedzą menedżerską z
zakresu prawa, marketingu, finansów czy własności przemysłowej, której znaczenie w obrocie
rynkowym innowacjami i zaawansowanymi technologiami jest szczególnie wysokie. Z brakiem
własnych służb o powyższych kompetencjach w podmiotach B+R, idzie w parze niedostatek firm,
przygotowanych do profesjonalnego pośrednictwa w rynkowym obrocie innowacjami na zasadach
komercyjnych. Poprawa sytuacji wymaga, aby obok podmiotów, które zaistniały na rynku (np.
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny), budować dalsze elementy Pomorskiej Sieci Innowacji
(PSI), takie jak parki i inkubatory technologiczne czy centra edukacyjno-wdrożeniowe. Elementy
takie powinny współpracować z Regionalnym Centrum Transferu Innowacji (RCTIP) oraz z
Centrum Zaawansowanych Technologii, jako kluczowymi ogniwami PSI kreującymi procesy
innowacyjne w regionie.
Niezwykle ważnym czynnikiem budowania systemu współpracy przedsiębiorstw z instytucjami
wsparcia będzie budowanie świadomości przedsiębiorców i dostarczanie im wiedzy na temat
innowacji, wykorzystania potencjału B+R i nowych technologii. W tym obszarze istotnym jest
1
RIS-P - skrót z ang. Regional Innovation Strategy for Pomeranian Voivodship.
4
zbudowanie sieci współpracy instytucji wsparcia w ten sposób, aby utworzony przez nie system
wymiany informacji był dostępny dla każdego przedsiębiorcy zainteresowanego innowacjami oraz,
by ograniczyć zbyt silną konkurencję w obszarze niektórych usług na rzecz podniesienia ich
jakości przy zapewnieniu wystarczającego „pokrycia geograficznego”.
Niezbędnym wydaje się utworzenie wspólnej platformy informacyjnej dla przedsiębiorstw.
Kluczowymi aktorami tego przedsięwzięcia byłyby instytucje wsparcia, które aktywnie włączą się
w działania na rzecz rozwoju innowacyjności MSP oraz instytucje B+R, funkcjonujące w Regionie,
specjalne strefy ekonomiczne, izby gospodarcze i stowarzyszenia przemysłowe. Taką inicjatywą
będzie Regionalne Centrum Transferu Innowacji POMORZE (RCTIP).
Konieczność sprostania rosnącej konkurencji w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej
wymusza nieustanny rozwój techniki tj. wyrobów i metod ich wytwarzania. Warunkiem tego
rozwoju jest przepływ, czyli transfer idei, rozwiązań (projektów) i produktów pomiędzy firmami,
branżami i krajami. Duże koncerny, zwłaszcza ponadnarodowe, dysponujące wielkim potencjałem,
transfer wiedzy realizują samodzielnie. Przedsiębiorstwa mniejsze nie są w stanie udźwignąć
związanych z tym obciążeń z powodu ograniczeń finansowych, techniczno-organizacyjnych i
kadrowych.
W krajach rozwiniętych procesy transferu techniki (innowacji) do przedsiębiorstw mniejszych
wspomagane są przez władze lokalne, regionalne i centralne, stanowiąc ważny element polityki
przemysłowej państwa. W Polsce problem transferu techniki do małych i średnich przedsiębiorstw,
nie został dotychczas rozwiązany. Problematyka ta nie jest jeszcze ostatecznie dostrzegana i
wspomagana przez władze centralne, stąd też konieczne jest opracowywanie i wdrażanie rozwiązań
regionalnych i lokalnych.
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie koncepcji modelu systemu transferu techniki w
regionie Pomorza. Transfer techniki powinien ułatwić firmom regionu wprowadzanie nowych
produktów i usprawnienie metod wytwarzania, umozliwiając im opanowanie nowych segmentów
rynku.
1.1. Istota transferu techniki
Transfer techniki (ang. technology transfer) to proces, w wyniku, którego rozszerza się zakres
wykorzystania wynalazków, innowacji i rozwiązań technicznych. Przedmiotem transferu techniki
(KNOW HOW) mogą być wyroby i/lub procesy technologiczne. Źródłem nowej techniki są
badania stosowane i prace badawczo-rozwojowe (B+R). Prace te wyprzedzają transfer techniki.
Zapotrzebowanie na prace B+R w poszczególnych fazach życia produktu przedstawiono na Rys. 1.
5
Projektowanie
Wytwarzanie
Dystrybucja
Utylizacja
Eksploatacja
Badania i Rozwój
B+R
Rys. 1. Cykl życia produktu a zapotrzebowanie na prace B+R
Źródło: J.Jettmar, "Transfer techniki w regionie gdańskim – Model organizacyjny i program działań wdrożeniowych", zeszyt nr 3 „Samorządu
Gdańskiego” , maj 1993 r., materiały Centrum Promocji Sp. z o.o.
Podstawą transferu techniki bywa:
• potrzeba, gdy istnieje problem i szuka się sposobu jego rozwiązania,
• możliwość, gdy istnieje rozwiązanie (wynalazek) i szuka się obszarów jego zastosowania.
Cykl transferu techniki ujęty jest na Rys. 2.
Potrzeba
Postrzeganie problemu
/sposobności (okazji)
Możliwość
pomysły, idee,
potencjalnych
rozwiązań
Opracowanie koncepcji
Potencjalne
obszary
zastosowań
Projektowanie roziązania
Wdrożenie rozwiązania
Rozpowszechnienie rozwiązania
w praktyce. Na rynku
Doskonalenie i zmiany
Rys. 2. Cykl transferu techniki
Ważnym kanałem transferu techniki jest kooperacja przemysłowa. Zachodzi ona wówczas, kiedy jedno
przedsiębiorstwo zleca drugiemu wykonanie określonej pracy, której samo nie chce lub nie jest w stanie
wykonać. Istotę transferu techniki w procesie kooperacji przemysłowej przedstawiono na
6
Rys. 3 i Rys. 4.
Dokumentacja,
patenty,
wyposażenie
Producent finalny
Podwykonawca
Komponenty,
wykonawstwo
specjalnych procesów
technologicznych
Transfer techniki
Rys. 3. Podwykonawca wykorzystuje Know How producenta finalnego
Warunki
techniczne
Producent finalny
Podwykonawca
Komponenty,
wykonawstwo
specjalnych procesów
technologicznych
Transfer techniki
Rys. 4. Producent finalny wykorzystuje Know How podwykonawcy
Transfer techniki może być krajowy lub międzynarodowy. Rozróżnienie to jest ważne z powodu
konieczności uwzględniania w transferze międzynarodowym często istotnych różnic technicznych,
standaryzacyjnych, organizacyjnych, prawnych i kulturowych w krajach, między którymi transfer
jest dokonywany.
Transfer techniki, jako specyficzna transakcja handlowa, służąca szybkiemu i efektywnemu
unowocześnianiu produktów i metod wytwarzania, realizowany jest zwykle w oparciu o umowy
lub kontrakty, które mogą mieć różne formy prawne i finansowe. Z transferem techniki wiąże się
problematyka ochrony własności przemysłowej, polegającej na zabezpieczeniu praw własności
intelektualnej i zapewnieniu wyłączności korzystania z zastrzeżonych rozwiązań technicznych i
technologicznych.
7
Transfer techniki jest realizowany również poprzez innowacyjne postawy pracowników i
kierowników. Ta droga transferu techniki jest szczególnie efektywna w przypadku udoskonaleń i
tzw. innowacji małych, które w krajach rozwiniętych mają duży udział. Wymaga to stosowania
innowacyjnych systemów zarządzania.
1.2. Rola RCTIP we wdrażaniu RIS-P
Wysoko rozwinięte kraje świata w sposób celowy i zorganizowany angażują najwyższe szczeble
administracji państwa, wszystkie szczeble samorządów terytorialnych oraz sektor publiczny do
realizacji polityki rozwojowej, służącej stworzeniu gospodarki opartej na wiedzy. Postulat ten
wynika z faktów, że we współczesnym świecie przewagę konkurencyjną i trwały rozwój osiągają te
kraje, które inwestują w edukację oraz wspierają badania i wdrożenia nowoczesnych technologii.
Władze tych krajów aktywnie wspomagają środkami publicznymi prywatny sektor wytwórczy, aby
był on zdolny do szybkiego i efektywnego wdrażania do przemysłu wyników badań naukowych. W
wielu krajach, takich jak USA, Kanada, Japonia, w krajach Unii Europejskie; (Niemcy, Szwecja,
Francja, Wielka Brytania, Holandia, Belgia, Finlandia, itd.) od ponad 20 lat realizowane są
kompleksowe strategie rozwojowe, które służą powyższemu celowi. Strategie te nazywane są
krajowymi lub regionalnymi strategiami innowacji. Unia Europejska, która za główny cel
najbliższych dekad wyznaczyła konieczność dogonienia najbardziej innowacyjnych gospodarek
świata – USA i Japonii, uznała tworzenie regionalnych strategii innowacji, za najważniejszy
dokument programowania rozwoju regionalnego.
W trosce o wzmocnienie innowacyjności firm Regionu i lepsze wykorzystanie regionalnego
potencjału badawczo-rozwojowego, Zarząd Województwa Pomorskiego w maju 2003 roku
rozpoczął realizację projektu Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego
(RIS-P). Strategia RIS-P została jednogłośnie uchwalona przez Sejmik Województwa Pomorskiego
22 grudnia 2004 r. Tym samym przed naszym Województwem otworzyły się nowe możliwości
rozwoju.
Jako jedno z najważniejszych ogniw regionalnego systemu innowacji, zwanego Pomorską Siecią
Innowacji (PSI), określono Zbudowanie Regionalnego Centrum Transferu Innowacji Pomorze
(RCTIP).
Głównymi celami Regionalnego Centrum Transferu Innowacji „Pomorze” (RCTIP) powinno być:
•
kreowanie procesów transferu innowacji i technologii w województwie pomorskim,
•
stworzenie sieci współpracy pomiędzy istniejącymi i powstającymi biurami transferu
technologii, komórkami komercjalizacji wyników prac B+R (zwanych jednostkami
RCTIP) oraz integracja ich działań na rzecz efektywnej komercjalizacji regionalnych prac
B+R – przede wszystkim w firmach regionu,
•
waloryzację potencjału naukowo-innowacyjnego w regionie, tworzenie baz danych i
rozwijanie sieci kontaktów pomiędzy światem nauki i przemysłu,
8
•
opracowywanie studiów przedinwestycyjnych obejmujących rozpoznanie zalet nowych
produktów i technologii oraz porównanie ich ze znajdującymi się na rynku substytutami,
ocenę wielkości potencjalnego rynku, oszacowanie kosztów produkcji i dystrybucji oraz
niezbędnych nakładów inwestycyjnych,
•
identyfikację potrzeb innowacyjnych podmiotów gospodarczych (audyt technologiczny),
•
wspieranie inicjatyw proinnowacyjnych w regionie,
•
współkształtowanie i podnoszenie poziomu świadomości przedsiębiorców regionu celem
podniesienia ich konkurencyjności,
•
uczestniczenie w tworzeniu lokalnych i branżowych strategii rozwojowych,
•
utworzenie efektywnego systemu promocji i sprzedaży regionalnych produktów i
technologii,
•
promowanie oferty instytucji i instrumentów finansowania przedsięwzięć innowacyjnych,
•
pośredniczenie w pozyskiwaniu pozaregionalnych produktów i technologii,
•
stworzenie przejrzystej regionalnej oferty usługowej dla MŚP, przede wszystkim w
aspekcie innowacyjności,
•
promowanie doświadczeń i najlepszych praktyk komercjalizacji badań i transferu
technologii.
1.3. Podstawowe funkcje RCTIP
Regionalne Centrum Transferu Innowacji „Pomorze” (RCTIP) stanowi jeden z integralnych
elementów wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P).
Klientami RCTIP będą:

Podmioty B+R (zespoły naukowo-badawcze wyższych uczelni, zespoły badawczorozwojowe JBR, komercyjne podmioty B+R)

Przedsiębiorstwa, komercjalizujące produkty B+R (głównie innowacyjne wyroby i
technologie)

Osoby fizyczne pragnące podjąć innowacyjną działalność gospodarczą

Instytucje/osoby pragnące być inwestorami finansowymi w projektach komercjalizacji
produktów B+R

Ponadregionalne instytucje wsparcia transferu i komercjalizacji produktów B+R

Wydziały przemysłu i gospodarki władz samorządowych, regionalnych i lokalnych
Metodę utworzenia Systemu Wdrażania RIS-P wraz z strukturą i hierarchią celów, priorytetów i
działań systemu oraz związkami współpracy liniowej i funkcjonalnej, zobrazowano w formie tzw.
9
ideogramów 2 . Zestaw ideogramów obejmuje ideogram RIS-P i pozostałe ideogramy szczegółowe
pokazująca wyróżnione jednostki funkcjonalne. Jedną z takich jednostek jest RCTIP.
Na ideogramach kolorem czerwonym wyróżniono podmioty istniejące, kolorem zielonym systemy
wykonawcze do utworzenia i kolorem niebieskim systemy informacyjno-decyzyjne do utworzenia.
Na Rys. 5 przedstawiono główny ideogram RIS-P, na którym widać, iż systemem funkcjonalnym
do utworzenia jest RCTIP.
SAMORZĄD W OJEWÓDZTW A POMORSKIEGO
MISJA RIS-P
Rozwój konkurencyjnej gospodarki opartej na innowacjach dla podniesienia poziomu życia społeczności Regionu
CEL GENERALNY RIS-P
Zbudowanie skutecznego i sprawnego systemu wspomagania rozwoju innowacji dla osiągnięcia wysokiej konkurencyjności Regionu
CELE GŁÓWNE RIS-P
SYSTEM W DRA ŻA NIA RIS-P
Komitet Sterujący (KS)
Tworzenie skupisk innowacyjnych
Potencjał
B+ R
Firmy
Zwiększenie
zdolności firm
do
wprowadzania
innowacji
(uczelnie,
instytuty)
Wzrost
wy korzy stania
i rozwój
potencjału B+ R
Pomorska SSE, Słupska SSE
Tworzenie nowoczesny ch
obszarów przemy słowy ch
Pomorski Park NaukowoTechnologiczny w Gdyni
Ink ubowanie i rozwój firm
innowacy jny ch
Biuro W drażania RIS-P
(BW RIS-P)
Centrum
Zaawansowanych
Technologii Pomorze
(CZTP)
Infrastruktura
dla rozwoju firm
innowacyjnych
(IRFI)
(Jednostka zarządzająca / koordynująca)
Regionalne Centrum
Transferu Innowacji
Pomorze
(RCTIP)
Regionalne
Instytucje
i Instrumenty
Finansowania
Innowacji (RIIFI)
Obszar odddziaływania CZTP
Główne obszary strategiczne RIS-P
POMORSKA SIEĆ INNOW ACYJNA (PSI)
Rys. 5. Ideogram Regionalnej Strategii Innowacji Dla Województwa Pomorskiego (RIS-P)
Źródło: RIS-P
Ideogram RCTIP zostało przedstawiony na Rys. 6. RCTIP jest głównym ogniwem wdrażania
strategii RIS-P, obok Infrastruktury dla rozwoju firm innowacyjnych oraz Regionalnych Instytucji i
Instrumentów Finansowania Innowacji.
Utworzenie Regionalnego Centrum Transferu Innowacji Pomorze (RCTIP), będzie miało na celu
zbudowanie:
•
2
regionalnego systemu pośrednictwa dla poszukiwania, kojarzenia i tworzenia procesów
innowacyjnych,
Więcej informacji: Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P), 2004
10
•
doradztwa biznesowego (w tym finansowego), technologicznego i innowacyjnego dla firm,
•
systemu szkoleń według zapotrzebowań indywidualnych przedsiębiorców,
•
bazy informacji patentowej i technicznej,
•
efektywnych form współpracy przedsiębiorców z naukowcami regionu.
RCTIP będzie również ułatwiać poszukiwanie partnerów do współpracy kooperacyjnej oraz
realizować pośrednictwo w sprzedaży technologii (w relacjach krajowych i zagranicznych).
SYSTEM WDRAŻANIA RIS-P
ARP S.A., PARR Słupsk
Pomorska SSE, Słupska
SSE
Izby gospodarcze
i organizacje pracodawców
Stowarzyszenia
Przemysłowe
Infrastruktura dla Rozwoju
Firm Innowacyjnych
(IRFI)
Baza Informacji
Patentowej
Współpraca z Regionalnymi
Instytucjami i Instrumentami
Finansowania Innowacji (RIIFI)
Doradztwo Patentowe i
szkolenia dla ochrony
własności intelektualnej
Współpraca z ponadregionalnymi
instytucjami finansowania innowacji
Regionalna baza informacji o ofercie B+R Regionu
Współpraca z ogólnobiznesowymi
instytucjami wsparcia MSP
Regionalne pośrednictwo dla produktów B+R
Oferty zakupu / sprzedaży produktów B+R
(pochodzących z Regionu, Polski i z zagranicy)
Stategiczne doradztwo
technologiczne i
innowacyjne dla MSP
Doradztwo biznesowe dla
komercjalizacji produktów
B+R
Regionalny Punkt
Informacji
Normalizacyjnej
Sieciowe pośrednictwo dla
kontraktowania
kooperacji
Klienci / usługobiorcy RCTIP
- Przedsiębiorstwa Regionu,
Wyższe Uczelnie, JBR itp.
- usługobiorcy krajowi i zagraniczni
Współpraca z innymi systemami
tworzenia i transferu innowacji
(krajowymi i zagranicznymi)
afiliacja o charakterze
systemowym- dostęp do sieci współpracy
Centrum Zaawansowanych
Technologii Pomorze
(CZTP)
powiązania systemowe w ramach sieci współpracy
Pomorski Park Naukowo
Technologiczny
w Gdyni
umowa konsorcjum - powiązania systemowe
w ramach sieci współpracy
Publiczne regionalne
Wyższe Uczelnie i JBR
REGIONALNE CENTRUM TRANSFERU INNOWACJI
POMORZE (RCTIP)
(MODUŁY FUNKCJONALNE)
NOT oraz inne stowarzyszenia
zawodowe
Fundacja Instytut Badań nad
Gospodarką Rynkową oraz inne
publiczne i prywatne fundacje
rozwojowe, naukowo-techniczne,
ekologiczne, zaawansowanych
technologii, itp.
Stowarzyszenie Pomorskie Centrum
Transferu Technologii oraz inne
stowarzyszenia innowacyjne
Komercyjne podmioty B+R,
projektowe i transferu technologii
Rys. 6. Ideogram Regionalnego Centrum Transferu Innowacji Pomorze (RCTIP)
Źródło: RIS-P
RCTIP będzie składać się z następujących modułów funkcjonalnych:

Baza Informacji Patentowej

Doradztwo Patentowe i szkolenia dla ochrony własności intelektualnej

Regionalna baza informacji o ofercie B+R Regionu
11

Regionalne pośrednictwo dla produktów B+R; Oferty zakupu / sprzedaży produktów B+R
(pochodzących z Regionu, Polski i z zagranicy)

Strategiczne doradztwo technologiczne i innowacyjne dla MSP

Doradztwo biznesowe dla komercjalizacji produktów B+R

Regionalny Punkt Informacji Normalizacyjnej

Sieciowe pośrednictwo dla kontraktowania kooperacji.
Szczegółowe zadania powyższych modułów funkcjonalnych RCTIP zostały opisane w rozdziale 3.
Moduły RCTIP.
Wymienione powyżej moduły będą wspólnie realizowane przez partnerów sieci RCTIP.
Partnerstwo to będzie bazowało na podpisanych umowach i afiliacji.
RCTIP powinno określić zasady partnerstwa oraz stworzyć warunki dla afiliacji wszystkich
partnerów zainteresowanych wdrażaniem Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa
Pomorskiego (RIS-P), i tym samym tworzeniem Pomorskiej Sieci Innowacji.
RCTIP w ramach swojej działalności musi posiadać związki (procedury współpracy) z:

Regionalnymi Instytucjami i Instrumentami Finansowania Innowacji,

ponadregionalnymi instytucjami finansowania innowacji,

ogólnobiznesowymi instytucjami wsparcia MSP,

innymi systemami tworzenia i transferu innowacji (krajowymi i zagranicznymi).
Podstawowe zależności funkcjonalne z wymienionymi instytucjami i systemami przedstawiono w
rozdziale 4. Powiązania systemowe RCTIP.
12
2. Struktura RCTIP
Podstawowym założeniem dla budowania struktury Regionalnego Centrum Transferu Innowacji
POMORZE (RCTIP) jest jego konfigurowanie z wykorzystaniem istniejących instytucji i
instrumentów rozwoju innowacji. Nie wszystkie istniejące instytucje spełniają wymagania RIS-P.
Dlatego tworzona sieć RCTIP musi być poszerzona o nowe funkcje i jednostki funkcjonalnowykonawcze, a istniejące instytucje powinny być dostosowane do wymagań sieci współpracy.
Głównym założeniem RCTIP jest stworzenie sieci współpracy, która zapewniałaby maksymalne
wykorzystanie potencjału istniejących regionalnych instytucji i inicjatyw wsparcia innowacji i
przedsiębiorczości dla zbudowania sprawnego systemu transferu innowacji.
2.1. Schemat struktury i forma prawna RCTIP
Regionalne Centrum Transferu Innowacji POMORZE (RCTIP) będzie siecią współpracy (patrz
Rys. 7), składającą się z:

"centrali" RCTIP, koordynującej i zarządzającej współpracą w sieci RCTIP,

jednostek funkcjonalnych i wykonawczych RCTIP, wypełniających określone funkcje
systemu RCTIP, współpracujących ze sobą i posiadających określone kompetencje.
Komitet Sterujący
ds. Regionalnej Startegii
Innowacji
Jednostka
RCTIP
Rada
Fundacji
RCTIP
Centrala
RCTIP
Jednostka
RCTIP
Jednostka
RCTIP
Jednostka
RCTIP
Rys. 7. Schemat struktury RCTIP
Źródło: opracowanie własne
13
W początkowej fazie tworzenia RCTIP powinna zawiązać się grupa na rzecz utworzenia Fundacji
RCTIP. Zakłada się, że inicjatorem utworzenia RCTIP będzie Samorząd Województwa
Pomorskiego. Wśród głównych fundatorów i partnerów sieci będą uczelnie wyższe (Politechnika
Gdańska, Uniwersytet Gdański, Akademia Medyczna w Gdańsku i inne), Pomorska Specjalna
Strefa Ekonomiczna, Fundacja BRAINET, Pomorska Izba Rzemieślnicza MSP, Gdański Związek
Pracodawców, Agencja Rozwoju Pomorza S.A., Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego oraz
miasta Gdańsk, Gdynia i Słupsk. Instytucje te powołają Radę Fundacji RCTIP - ciało określające
zadania i funkcje systemu RCTIP.
Fundacja powinna zawiązać się jak najszybciej celem moderowania procesu tworzenia sieci
RCTIP.
Określone role i funkcje Jednostek RCTIP będą mogły pełnić wybrane komórki organizacyjne:

władz samorządowych wszystkich szczebli,

uczelni wyższych i instytutów PAN,

instytucje zrzeszone w Krajowym Systemie Usług dla MSP (a szczególnie w Krajowej Sieci
Innowacji),

instytucje wsparcia innowacyjności (instytucje specjalistyczne, grupy branżowe, izby
gospodarcze, stowarzyszenia przemysłowe i zrzeszenia przedsiębiorców),

banków, funduszów venture capital, funduszów seed capital, business angels, funduszów
poręczeń kredytowych, funduszów dotowania innowacji (fundusze B+R),

organizacje pozarządowe i inne.
O uruchamianiu struktur RCTIP decydować będzie Rada Fundacji, nadzorowana przez Komitet
Sterujący ds. Regionalnej Strategii Innowacji. Proponowany schemat struktury zarządzania RCTIP
przedstawiono na Rys. 8.
14
Sejmik
Samorządowy
Wojewoda
Samorządy
terytorialne
Samorządy
gospodarcze
Przemysł
Nauka
Komitet Sterujący
ds. Regionalnej Strategii
Innowacji
Biuro Wdrażania
RIS-P
Rada Fundacji RCTIP
Regionalne Centrum Tranasferu Innowacji "Pomorze" - RCTIP
"centrala"
Zarząd:
Zespół Analiz i Programowania Rozwoju
- zarządzanie operacyjne
- afiliacja Jednostek RCTIP
- planowanie prac
- decyzje finansowe
- współpraca z otoczeniem
- tworzenie zesp. zadaniowych
- analizy i prace studialne
- projekty aplikacji uruchamiających moduły
- preliminarze finansowe
- przygotowywanie aplikacji o środki finansowe
- nadzór i koordynacja prac
- monitoring
Zespoły:
Zespoły:
- Informacji technicznej i patentowej
- kontraktowania kooperacji
- doradztwa ogólnego
- promocji innowacyjności
- doradztwa strategicznego planowania
technologicznego
- współpracy z innymi systemami
Wyspecjalizowane zespoły
zadaniowe do realizacji
przedsięwzięć (uruchamiania
modułów RCTIP)
Podporzadkowanie organizacyjne
nadzór
opinie, wnioski zalecenia
współpraca (w tym oddziaływanie poprzez przedstawicieli
Rys. 8. Schemat struktury zarządzania RCTIP
2.2. Zasady współpracy w sieci RCTIP
2.2.1. Sieć współpracy
Proponuje się utworzyć Regionalne Centrum Transferu Innowacji POMORZE (RCTIP) jako sieć
współpracy (patrz Rys. 9), składającą się z wielu instytucji, które będą wypełniały określone
funkcje i zadania systemu RCTIP. Współpracujące jednostki RCTIP tworzą sieć i posiadają
określone kompetencje. W zakładanej roli RCTIP będzie podstawowym moderatorem szeroko
rozumianej Pomorskiej Sieci Innowacji (PSI). Sieć RCTIP posiada jednostkę centralną (biuro),
zarządzającą pracą sieci. Każda z jednostek RCTIP świadczy usługi proinnowacyjne.
Zakłada się, że dla zapewnienia spójności z krajowymi systemami wsparcia innowacji, niektóre z
Jednostek RCTIP będą funkcjonowały w ramach Krajowej Sieci Innowacji.
15
REGIONALNE CENTRUM TRANSFERU INNOWACJI (RCTIP)
Płaszczyzna koordynacji prac i wymiany informacji - portal internetowy
Regionalna baza informacji o
ofercie B+R Regionu
Opieka nad portalem
internetowym RCTIP
Sieciowe pośrednictwo dla
kontraktowania kooperacji Kojarzenie zapytań ofertowych
środowiska gospodarczego z
zespołami badawczymi RCTIP
Regionalny Punkt Informacji
Normalizacyjnej
Regionalne pośrednictwo dla
produktów B+R. Oferty zakupu
/ sprzedaży produktów B+R
(pochodzących z Regionu, Polski
i z zagranicy)
Współpraca na rzecz wdrażania
regionalnych produktów B+R
Inne jednostki RCTIP
(w tym prywatne)
technologiczne i innowacyjne
dla MSP
dla MSP
dla MSP
B+R
B+R
B+R
Komercjalizacja wyników
prac B+R
Inne usługi dla MSP
(szkolenia, certyfikacje)
Inne usługi dla MSP
(szkolenia, certyfikacje)
Promocja przedsiębiorczości
Kojarzenie zapytań
ofertowych środowiska
gospodarczego z zespołami
badawczymi
...
Przedsiębiorstwa Regionu
Regionalne zespoły B+R
Usługobiorcy krajowi i zagraniczni
Jednostki RCTIP
(Instytucje wsparcia
innowacyjności)
Jednostki RCTIP
(Uczelniane BTT, JBR)
USŁUGI PROINNOWACYJNE
Centrala
(Biuro RCTIP)
Promocja regionalnych
produktów i technologii
Rys. 9. Przykładowe usługi świadczone przez Jednostki RCTIP w sieci współpracy
Sieć współpracy RCTIP pozwoli na efektywniejsze wykorzystanie regionalnego potencjału
innowacyjnego i środków finansowych na wsparcie rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw
poprzez:
•
promowanie funduszy pożyczkowych dla przedsięwzięć proinnowacyjnych,
•
upowszechnianie wiedzy o tworzeniu nowych firm innowacyjnych w ramach funduszy
venture capital i seed capital,
•
informowanie o możliwości realizacji przedsięwzięć w ramach funduszy strukturalnych UE
i innych (szczególnie w latach 2007-2013).
16
2.2.2. Usługi sieci RCTIP
Usługa proinnowacyjna 3 RCTIP to działania służące:
•
rozwojowi firmy poprzez ulepszenie istniejącego lub wdrożenie nowego procesu
technologicznego, produktu lub usługi,
•
podniesieniu poziomu kompetencji kadry kierowniczej i pracowniczej przedsiębiorstwa lub
podmiotu badawczo-rozwojowego,
•
skojarzeniu firmy z potencjalnymi partnerami przemysłowymi lub naukowo-badawczymi.
Usługa proinnowacyjna, w zależności od jej charakteru, rozpoczyna się od diagnozy potencjału i
potrzeb innowacyjnych firmy (podmiotu B+R) oraz możliwości i potrzeb w zakresie jej rozwoju
(strategiczne doradztwo technologiczne). Znajdowany jest dostawca, zdolny do zapewnienia
odpowiedniego rozwiązania innowacyjnego (transfer technologii, szkolenia, skojarzenie partnerów,
itp.) oraz świadczone są usługi informacyjne dot. potencjalnych źródeł finansowania
przedsięwzięcia. Następnie mogą też być realizowane działania badawcze, rozwojowe i
wdrożeniowe.
Usługa proinnowacyjna jest realizowana na rzecz klienta według formalnej procedury przez
Jednostki RCTIP.
Usługi RCTIP będą regulowane umowami prawnymi. Podczas ich świadczenia należy zwrócić
szczególną uwagę na prawa ochrony własności intelektualnej. Umowy takie powinny być
opracowane na wzorze Kodeksu Partnerstwa Nauki i Gospodarki, dokumentu opracowywanego na
poziomie krajowym przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy, dla zapewnienia zgodności z
opracowaniami lokalnymi i regionalnymi oraz ułatwienia implementacji umów cywilno-prawnych
w procesach komercjalizacji rozwiązań B+R (transferu technologii).
Doradztwo będzie świadczone dla osobom i instytucjom z obszaru Regionu (generalnie – woj.
pomorskiego); nie wyklucza się rozszerzenie zakresu terytorialnego w przyszłości, jeśli będzie
takie zapotrzebowanie, a inne regiony nie utworzą instytucji świadczących podobne usługi –
możliwe będzie utworzenie instytucji ponadregionalnej. Usługi będą świadczone zgodnie z
politykami społecznymi UE (niezależnie od miejsca zamieszkania, płci, rasy, pochodzenia,
narodowości).
Należy nawiązać współpracę z innymi jednostkami spoza Regionu, świadczącymi usługi doradcze
– np. centrami transferu technologii z innych uczelni w Polsce, akceleratorami technologii oraz
podobnymi instytucjami.
3
Definicja na podstawie: G. Gromada, Krajowa Sieć Innowacji (KSI) - koncepcja i założenia, Wrocław, lipiec 2003 r.
17
Kontakty usługowe będą:
•
Na odległość, gdy klienci będą korzystali z doradztwa za pośrednictwem poczty lub faksu,
•
Pośrednie kontakty osobiste, gdy w komunikacji z doradcą klienci wykorzystają telefon
i/lub pocztę elektroniczną,
•
Bezpośrednie kontakty osobiste, w przypadku rozmowy klienta z dostawcą „twarzą w
twarz”.
Zakłada się, iż usługi RCTIP będą w części płatne. O ile projekty realizowane przez RCTIP,
finansowane ze środków publicznych, nie będą stanowiły inaczej, to:
•
Usługi ogólne podstawowe i specjalistyczne, w trakcie regularnego dyżuru eksperta, gdy
czas trwania usługi nie przekracza jednej godziny, pierwsza wizyta bezpłatna, kolejne
wizyty płatne. Płatność równa się: czas eksperta poświęcony na realizację usługi x stawka
godzinowa (preferencyjna).
•
W przypadku wizyt w terenie i konieczności przybycia eksperta poza regulaminowymi
dyżurami, do kosztów usługi doradczej doliczać się będzie koszty dojazdu eksperta.
2.2.3. Główne funkcje sieci RCTIP
Głównymi funkcjami sieci RCTIP będą:
•
obsługa regionalnych firm w obszarze transferu technologii realizowana w systemie
współpracy pomiędzy istniejącymi i powstającymi biurami transferu technologii,
komórkami komercjalizacji wyników prac B+R, specjalistycznymi jednostkami
szkoleniowo-doradczymi (zwanymi jednostkami RCTIP) oraz integracja ich działań na
rzecz efektywnej komercjalizacji regionalnych prac B+R – przede wszystkim w firmach
regionu.
•
Efektywna sprzedaż regionalnych oraz pozyskiwanie pozaregionalnych produktów i
technologii.
•
Wymiana informacji dotyczących zdiagnozowanych w MŚP problemów i potrzeb
technologicznych oraz ofert technologicznych instytucji B+R.
•
Stworzenie przejrzystej regionalnej oferty usługowej dla MŚP, przede wszystkim w
aspekcie innowacyjności - wspólne przygotowanie proinnowacyjnych usług na rzecz MŚP
•
Wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk.
•
Kojarzenie partnerów na rzecz kontraktowania kooperacji przemysłowej.
•
Szkolenie przedsiębiorców i naukowców regionalnych.
•
Promowanie oferty instytucji i instrumentów finansowania przedsięwzięć innowacyjnych.
18
2.2.4. Podstawowe funkcje jednostek RCTIP
Na Rys. 9 przedstawiono przykładowe usługi świadczone przez Jednostki RCTIP w sieci
współpracy. Sieć RCTIP składa się z wielu współpracujących instytucji, które wypełniają
określone funkcje. Zakłada się, że wszystkie jednostki RCTIP będą charakteryzowały się
następującymi cechami:
•
Jednostka RCTIP posiada osobowość prawną lub jest jednostką organizacyjną (częścią
większej instytucji), posiadającą cele i przedmiot działalności opisany w jej statucie,
regulaminie lub innym równoważnym dokumencie. Cele afiliowanej instytucji są zbieżne z
celami Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego.
•
Jednostka realizuje samodzielnie (wykorzystując potencjał sieci RCTIP), proinnowacyjne
usługi na rzecz MŚP i zespołów B+R, tj.:
o Usługi doradcze i ekspertyzy,
o Usługi z zakresu wspomagania transferu technologii - umożliwiania regionalnym
przedsiębiorstwom i zespołom B+R nawiązywaniA współpracy celem
komercjalizacji prac B+R.
o Doradztwo dla tworzenia i pomoc w tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych
(spółki join-venture, firmy „start-up” lub „spin-off”).
o Kojarzenie firm w ramach kontraktowania kooperacji przemysłowej.
o Usługi informacyjne dot. finansowania przedsięwzięć innowacyjnych (np. projekty
naukowo-badawcze, inwestycyjne).
o Inne działania, w których następuje transfer wiedzy lub innowacji.
Instytucje zainteresowane współpracą z RCTIP przejść muszą procedurę afiliacji. Ramowa
procedura afiliacji instytucji jako jednostki RCTIP obejmuje:
•
Pisemne potwierdzenie przez Kierownictwo instytucji zamiaru prowadzenia przez jednostkę
działalności w ramach RCTIP.
•
Wyposażenie Jednostki w stały personel, dostępny przez 8 godzin dziennie 5 dni w
tygodniu, tzn. zatrudniony jest na pełnym etacie minimum jeden konsultant (broker)
posiadający minimum dwuletnie doświadczenie pracy w przedsiębiorstwie produkcyjnym
lub usługowym na stanowisku samodzielnym (specjalisty, konsultanta, itp.) lub
kierowniczym.
•
Ocenę (audyt), czy jednostka może spełniać podstawowe funkcje RCTIP (kryteria: kapitał
ludzki, zasoby materialne oraz organizacja jednostki). Audyt przeprowadza Komisja ds.
Akredytacji RCTIP, powołana przez Radę Fundacji RCTIP.
W przypadku spełnienia wzmiankowanych kryteriów, jednostka zostaje dopuszczona do
funkcjonowania w ramach sieci RCTIP.
19
2.2.5. Działalność jednostki w sieci RCTIP
Jednostka RCTIP:
a. świadczy usługi zgodnie ze standardem RCTIP,
b. posiada dostęp do bazy danych Pomorskiej Sieci Innowacji (PSI) - portalu
internetowego RCTIP,
c. prowadzi weryfikację danych umieszczanych w bazie danych sieci PSI,
d. prowadzi współpracę z innymi Jednostkami RCTIP województwa pomorskiego,
e. uczestniczy w przedsięwzięciach organizowanych przez Biuro RCTIP na rzecz
jednostek Sieci (spotkania regionalne, grupy robocze),
f. prowadzi działalność informacyjną o aktywności i usługach całej sieci RCTIP i PSI,
g. zna zasady używania i używa logo RCTIP,
h. korzysta z materiałów informacyjnych RCTIP, angażując się w ich ulepszanie i
aktualizację,
i. uczestniczy w tworzeniu biuletynów i serwisów internetowych Sieci,
j. wykorzystuje lokalne media do promocji usług Jednostki i Sieci,
k. współpracuje z władzami samorządowymi w celu identyfikacji rzeczywistych potrzeb
innowacyjnych i eksploatacji potencjału innowacyjnego Regionu.
2.2.7. Sposób działania jednostki RCTIP – metody pracy
Jednostka RCTIP realizuje usługi proinnowacyjne zgodnie z procedurami RCTIP które obejmują:
•
obsługa informacyjna firmy/zespołu B+R,
•
obsługa doradcza firmy/zespołu B+R (ewentualne podpisanie umowy),
•
świadczenie usługi (samodzielnie lub przy wykorzystaniu konsultantów akredytowanych
przy RCTIP),
•
raportowanie wykonania usługi i rozliczenie.
Jednostka RCTIP wykorzystuje standardowy sposób obsługi i opracowania oferty, w którym
mieści się min.:
•
ocena możliwości wykonania usługi,
•
opracowanie zakresu prac,
•
wybór konsultanta RCTIP do realizacji usługi,
•
wycena usługi,
20
•
przegląd oferty i umowy,
•
monitorowanie zmian do umowy,
•
wybór podwykonawców (w tym zewnętrznych konsultantów akredytowanych przy sieci
RCTIP).
W przypadku świadczenia określonych usług Jednostka RCTIP wykorzystuje instrukcję
rozpoznania problemu i określenia potrzeb MŚP w formie audytu technologicznego. Opracowany
jest zestaw standardowych pytań zadawanych podczas audytu oraz struktura opisu profilu
technologicznego (w tym zestaw pytań kierowanych przez audytora do firmy). Do realizacji audytu
wykorzystane zostanie doświadczenie z realizacji projektu "Strategiczne doradztwo technologiczne
i innowacyjne dla MSP, jako moduł Regionalnego Centrum Transferu Innowacji POMORZE".
Procedury stosowane przez Jednostkę powinny zapewniać efektywność - usługa proinnowacyjna
jest realizowana w możliwie najkrótszym czasie, przy niskich kosztach w odniesieniu do korzyści
osiąganych przez klienta.
21
3. Moduły RCTIP
3.1. Kierunki działania RCTIP
W rozdziale 1.3. Podstawowe funkcje RCTIP przedstawiono pokrótce moduły funkcjonalne,
czyli zestawy usług jakie oferować będzie sieć RCTIP (patrz także Rys. 6. Ideogram Regionalnego
Centrum Transferu Innowacji Pomorze (RCTIP)).
Każda z jednostek RCTIP, w miarę możliwości wypełniać będzie określone role. Zadania,
ustandaryzowane dla wszystkich jednostek, i są określane modułami, czyli zestawami określonych
kompetencji poszczególnych jednostek RCTIP. W następnych rozdziałach opisano najważniejsze z
funkcji RCTIP (modułów).
RCTIP, poprzez swoje moduły, powinno zapewnić wsparcie dla instrumentów realizacji celów
regionalnej polityki innowacyjnej, poprzez następujące przedsięwzięcia:
strategiczne – tworzenie strategii działań (obszary, problemy, finansowanie, kontakty z
zagranicą, współdziałanie władz lokalnych, samorządów gospodarczych, władz centralnych
i przedsiębiorstw),
legislacyjne – opracowywanie i wykorzystywanie przepisów prawnych umożliwiających
sprawny transfer techniki, wspomagające kompetencje władz lokalnych,
promocyjne – kreowanie innowacyjności, promocja nowych technologii krajowych i
zagranicznych, imprezy wystawiennicze (targi, giełdy, itp.) oraz wymiana myśli technicznej
(konferencje, sympozja, seminaria, itp.),
organizacyjne – przekształcenie firm małych i średnich ku strategicznemu planowaniu ich
rozwoju, kojarzenie partnerów biznesowych i naukowych,
edukacyjne – szkolenie kadry techniczno – menedżerskiej i specjalistów (nowe techniki i
technologie, projektowanie, elektronika, informatyka, robotyka, sieci i banki informacji,
itp.).
3.2. Baza Informacji Patentowej (BIP)
Celem utworzenia modułu RCTIP - Baza Informacji Patentowej (BIP) jest udostępnienie otoczeniu
gospodarczemu szybkiego i nieodpłatnego dostępu do informacji o przyznanych patentach w kraju
i za granicą. Cel ten wynika z powszechnego braku umiejętności poszukiwania informacji
patentowej wśród przedsiębiorców a także, w mniejszym zakresie naukowców/wynalazców.
Dostęp do precyzyjnej informacji o patentach pozwoli na przyspieszenie procedury badania
czystości patentowej oraz obniżenie jej kosztów (jest to płatna usługa wykonywana przez
rzeczników patentowych).
Długofalowym celem organizacji tego modułu jest podniesienie w społeczeństwie świadomości
istotności wykorzystywania informacji patentowej w działalności biznesowej i naukowej oraz
przyzwyczajenie go do korzystania z tej informacji. Poprzez wyrobienie nawyku korzystania z
22
informacji patentowej należy spodziewać się, w dłuższym okresie, wzrostu zainteresowania
działalnością innowacyjną a nawet wykształcenia, specjalizacji polegającej na znajdowaniu nisz w
dziedzinach innowacyjnych przez niektórych innowatorów.
Główną funkcją BIP będzie udzielanie informacji o dostępnej w Polsce i na świecie literaturze
patentowej (opisy patentowe itp.) wraz z wydrukiem/zapisem elektronicznym uzyskanych
informacji. Funkcja dodatkowa polegać będzie na bieżącym szkoleniu/doradzaniu klientom, jak
skutecznie poszukiwać informacji, którymi są zainteresowani (w przyszłości klienci korzystający z
BIP będą bardziej samodzielni w poszukiwaniu informacji).
Baza Informacji Patentowej (BIP) powinna być dostępna dla każdego, on-line, w miejscu
udostępniania Informacji Patentowej, roboczo nazwanego Punktem Informacji Patentowej (PIP), w
godzinach funkcjonowania PIP.
Informacje mogą być pozyskiwane przez wyszkolonych pracowników PIP na zlecenie
zainteresowanej osoby/instytucji lub bezpośrednio przez zainteresowanego – poprzez udostępnienie
terminala z dostępem do BIP.
Do ustalenia pozostaje, czy PIP powinien na stałe zatrudniać tłumaczy (należy wstępnie przyjąć, że
nie, ponieważ do tłumaczeń dokumentacji patentowej potrzebni są specjaliści z danej dziedziny).
W tej sytuacji można przyjąć 3 rozwiązania:

PIP nie będzie uczestniczyć w żaden sposób w procesie tłumaczenia dokumentacji
patentowej, co może spowodować pewne utrudnienia dla zainteresowanych klientów PIP
(muszą sami znaleźć odpowiedniego tłumacza i mu zapłacić)

PIP utworzy listę tłumaczy-specjalistów w podstawowych językach używanych w
opracowywaniu dokumentacji patentowej, z którymi zawrze umowy o współpracy. Listę tę
będzie udostępniać na życzenie klienta (rekomendowany tłumacz); finansowanie
tłumaczenia pozostaje po stronie klienta (obstrukcja) – faktyczna pomoc sprowadziłaby się
do ułatwienia kontaktu z tłumaczem oraz uzyskania dla klienta preferencyjnej ceny
tłumaczenia

PIP utworzy listę tłumaczy-specjalistów w podstawowych językach używanych w
opracowywaniu dokumentacji patentowej, z którymi zawrze umowy o współpracy. Będzie,
na zlecenie klienta, dokonywać tłumaczeń – wariant najwygodniejszy dla klienta, lecz
najtrudniejszy do zaplanowania (nieznana objętość i tematyka tłumaczeń – trudne do
oszacowania). Poza tym mogą powstać spory na tle jakości tłumaczeń, obciążające PIP.
Wszystkie osoby pracujące w PIP lub z nim współpracujące, podpiszą zobowiązanie o zachowaniu
poufności.
Każda wizyta klienta w PIP będzie dokumentowana. Dopuszczalne będzie wykonywanie zleceń
pozyskania informacji patentowej w sposób zdalny – po osobistym zarejestrowaniu klienta w PIP
(klient powinien przy pierwszej rejestracji wskazać osoby ewentualnie z nim współpracujące); w
tym wypadku każdy kontakt elektroniczny będzie rejestrowany a korespondencja przechowywana
na nośnikach elektronicznych.
23
3.3. Doradztwo Patentowe i szkolenia dla ochrony własności intelektualnej
Celem utworzenia modułu Doradztwo Patentowe i Szkolenia Dla Ochrony Własności
Intelektualnej (DPS) jest podnoszenie poziomu świadomości i wiedzy na temat ochrony praw
własności
intelektualnej
i
przemysłowej
wśród
przedsiębiorców
i
środowiska
naukowego/akademickiego.
Udostępnienie doradztwa patentowego i szkoleń w powyższym zakresie (w Jednostkach RCTIP)
ułatwi przedsiębiorcom wykorzystanie dostępnych rozwiązań chronionych prawem, a innowatorom
– ochronę ich praw. Obecnie, gdy usługi te są skoncentrowane i trudno dostępne, istnieje silna
bariera przed stosowaniem ochrony praw własności intelektualnej.
Doradztwo patentowe jako usługa, może być świadczone jedynie przez zarejestrowanych
rzeczników patentowych. Polegać ona będzie na pomocy w sporządzaniu opisów i zastrzeżeń
patentowych oraz reprezentowaniu klientów przed organami patentowymi. Usługa ta będzie ściśle
powiązana z wykorzystaniem BIP, m. in. w celu umożliwienia wykonania wstępnych badań
czystości patentowej lub identyfikacji niszy patentowej. Dlatego lokalizacja wykonywania tej
usługi powinna być tożsama z lokalizacjami, w których udostępniana będzie BIP (Jednostka
RCTIP).
Uwagi:

Rzecznicy patentowi wykonują tę usługę odpłatnie. RCTIP mogłoby finansować tę usługę
dla swoich klientów (to mogłoby stymulować wzrost liczby zgłoszeń patentowych), bez
gwarancji jakości zgłoszeń, więc może lepiej finansować jedynie wynagrodzenie rzecznika
za opracowanie dokumentacji, pozostawiając na kliencie ciężar opłat za zgłoszenie.

Zawarcie porozumień/akredytacja ze wszystkimi regionalnymi rzecznikami patentowymi
pozwoliłoby na osiągnięcie efektu propagandowego – wszyscy współpracują z "popularną"
organizacją RCTIP.

Szkolenia z zakresu ochrony praw własności intelektualnej będą organizowane
wielopoziomowo: w zakresie podstawowym (dla wszystkich zainteresowanych) i
zaawansowanym (dla osób, które w przyszłości będą chciały zostać rzecznikami
patentowymi) oraz dla przedsiębiorców (wykorzystujących rozwiązania chronione) i dla
wynalazców/naukowców (potencjalnych właścicieli praw).
Moduł DPS będzie zlokalizowany w Trójmieście. W zależności od dostępności odpowiednich
fachowców (rzeczników patentowych) w innych lokalizacjach regionu, możliwe jest uruchamianie
Doradztwa Patentowego w Jednostkach RCTIP. Szkolenia będą organizowane centralnie, lecz w
zależności od popytu, będą też organizowane w miastach powiatowych lub innych lokalizacjach.
DPS utworzy bazę danych o rzecznikach patentowych na terenie Regionu, z którymi zawrze
umowy o współpracy. Współpracujący rzecznicy będą mogli na swoim terenie prowadzić szkolenia
(autoryzowane i finansowane przez RCTIP) z zakresu ochrony praw własności oraz prowadzić
doradztwo patentowe jako partnerzy RCTIP (mogą to robić, i robią, jako podmioty gospodarcze).
Szkolenia będą organizowane w taki sposób, by łatwo można było rejestrować uczestników – przed
szkoleniem; nie powinno się dopuszczać do powtórnego uczestnictwa tej samej osoby w takim
24
samym szkoleniu. Jeśli szkolenia byłyby wielostopniowe, powtórne uczestnictwo jest wskazane
(nawet należy zapraszać osoby korzystające ze szkoleń na niższym poziomie).
Uczestnicy szkoleń powinni otrzymywać materiały, które nie będą obarczone zastrzeżeniem praw
autorskich. Materiały te powinny być dostępne on-line (efekt skali) – misyjny charakter projektu
musi zakładać szerokie rozpowszechnianie wiedzy. Umowy z twórcami materiałów szkoleniowych
muszą uwzględniać przekazanie/zrzeczenie się praw autorskich.
3.4. Regionalna baza informacji o ofercie B+R Regionu
W ramach projektu Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P) i
projektu Biura Wdrażania RIS-P pozyskano bazę informacji o ofercie B+R regionu, którą przy
współpracy z Biurem Transferu Technologii PG opublikowano na witrynie internetowej www.rispomorskie.pg.gda.pl. W ramach RCTIP należy rozwinąć funkcjonalność tej bazy i jej dostępność
dla regionalnych MSP.
Wspomniana witryna internetowa oraz jej baza ofert technologicznych i B+R regionu pozwala na
umieszczenie zgłoszenia zainteresowania:

określonymi ofertami technologii,

poszukiwanymi technologiami,

ofertami współpracy z innymi przedsiębiorstwami lub jednostkami B+R, pochodzącymi od
regionalnych MSP lub zespołów badawczo-rozwojowych (ZBR).
RCTIP powinno obsługiwać zarówno klientów, którzy zarejestrowali się poprzez witrynę
internetową, a także tych, którzy postanowią zawitać do samego biura centralnego RCTIP
(Jednostek RCTIP) osobiście. Duży nacisk powinien być położny na budowanie więzi z klientem
podczas tych spotkań. RCTIP powinno przekonywać do siebie jak największą liczbę partnerów
przemysłowych i naukowych.
Równolegle z ofertą regionalną RCTIP powinno współpracować z siecią IRC (ang. Innovation
Relay Center) 4 . Bezpośrednią realizacją zadań sieci RCTIP w zakresie IRC mogłoby zająć się
4
W 1995 roku, Komisja Europejska ustanowiła sieć IRC. Od kwietnia 2000 r. sieć składa się z 68 Ośrodków Przekazu
Innowacji w całej Europie włączając EU, Bułgarię, Czechy, Cypr, Estonię, Węgry, Islandię, Izrael, Litwę, Łotwę,
Norwegię, Polskę, Rumunię, Słowację i Szwajcarię. Centra zostały stworzone w celu pośrednictwa w transferach
technologii do i z przedsiębiorstw, ośrodków badawczych Unii Europejskiej. Jako pośrednik i aktywator
przedsiębiorczości innowacyjnej sieć IRC stała się wiodącą Europejską siecią promocji technologii i ich transferu,
głównie pomiędzy sektorami Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP) Unijnych. Usługi IRC są świadczone głównie
poprzez organizacje publiczne, takie jak uniwersyteckie centra technologiczne, izby handlowe, regionalne agencje
rozwoju lub narodowe agencje innowacji. Większość centrów IRC ustanowionych jest jako konsorcja. Każde centrum
zatrudnia ludzi posiadających szeroki zakres wiedzy ekonomicznej, jak również wiedzy o profilu regionu i
przedsiębiorstw działających na jego terenie. Źródło: Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii przy
Górnośląskiej Agencji Przekształceń Przedsiębiorstw S.A., rcitt.gapp.pl
Zasadniczym celem sieci IRC jest promocja innowacyjności i wymiany technologicznej między organizacjami w
Europie. Działalność obejmuje m.in. doradztwo, konsulting oraz szkolenia. Wszystkie te działania służą zaspokojeniu
25
Stowarzyszenie Centrum Transferu Technologii z Gdańska, po akredytacji go jako Jednostki
RCTIP 5 .
Wszystkie centra IRC połączone są bazą internetową „Business Bulletin System” (BBS). Tak, więc
zapotrzebowania i zapytania ponadregionalne mogą być rozpowszechnione na terenie działalności
IRC w trybie niemalże natychmiastowym. Formularz, zawierający pola obowiązkowe, zapewnia,
że wszystkie konieczne informacje, szczegóły zostaną podane tak, aby stworzyć sensowny obraz
prezentowanej technologii. System daje również pewność, że tylko pewne i odpowiedzialne
firmy/organizacje zostaną dopuszczone do bazy danych, poszukiwania partnerów / technologii.
Niewątpliwą wadą sieci IRC jest małe rozpowszechnienie wiedzy wśród przedsiębiorców o jej
przydatności oraz złożony proces transferu technologii, który praktycznie nie pozwala na
efektywną i skuteczną komercjalizację wewnątrz-regionalną. Dlatego też sieć RCTIP powinna
zostać poszerzona o partnerstwo z ogólnobiznesowymi instytucjami wsparcia innowacyjności
(patrz 2.2. Zasady współpracy ), jako lokalnymi Jednostkami RCTIP.
Osobnym zagadnieniem, które dodatkowo powinien obsługiwać internetowy system RCTIP jest
informacja o regionalnej bazie aparaturowej i badawczej. RCTIP w ramach zasobów powinno w
łatwy sposób odnajdować potrzebny do realizacji danego przedsięwzięcia sprzęt badawczy. Do
systemu powinny mieć dostęp wszystkie Jednostki RCTIP, które w ramach własnych zasobów
rejestrowałyby dostępną aparaturę i urządzenia badawcze według standardu RCTIP.
3.5. Regionalne pośrednictwo dla produktów B+R - Oferty zakupu / sprzedaży
produktów B+R (pochodzących z Regionu, Polski i z zagranicy)
Z funkcjonalnością, opisaną w podrozdziale 3.4. Regionalna baza informacji o ofercie B+R
Regionu, związane jest bezpośrednio regionalne pośrednictwo dla produktów, technologii,
procesów i platform produktowo-technologicznych, opracowywanych w regionie.
RCTIP powinno zapewniać kompleksową pomoc przy komercjalizacji produktów B+R w regionie,
kraju i świecie. Do tego celu niezbędne będzie:

podpisywanie umów bilateralnych z krajowymi i zagranicznymi sieciami innowacji (np.
światowe stowarzyszenie parków naukowo-technologicznych, fińskie stowarzyszenie
parków N-T, itp.)

aktywne uczestnictwo w międzynarodowych konferencjach i sympozjach poświęconych
tematyce transferu technologii – nawiązywania kontaktów osobistych z pracownikami TT,
potrzeb każdej organizacji oraz lokalnego przemysłu. Sieć IRC świadczy usługi firmom, zwłaszcza Małym i Średnim
Przedsiębiorstwom (MŚP). Również uniwersytety i instytuty badawcze korzystają z usług IRC w zakresie transferu ich
osiągnięć do przemysłu. Źródło: Polskie Ośrodki Przekazu Innowacji europejskiej sieci Innovation Relay Centres
(IRC), www.irc.org.pl.
5
Sieć IRC jest realizowana jako projekt europejski i jego formuła jest konkursowa. Ostatni konkurs na ośrodki IRC
zakończył się w zeszłym roku.
26

aktywne uczestnictwo w innych krajowych i międzynarodowych sieciach współpracy (np.
IRC, IntegRIS, INNOCENTIVE).
RCTIP powinno dodatkowo zapewniać warunki i instrumenty do kojarzenia naukowców
pracujących w regionie w zbliżonych dziedzinach nauki z firmami, które potencjalnie byłyby
zdolne do wdrożenia opracowywanych rozwiązań. Do tego celu niezbędnym jest zbudowanie
zaufania oraz zapewnienie odpowiedniej przestrzeni do spotkań i realizacji przedsięwzięć
konferencyjno-szkoleniowych.
3.6. Strategiczne doradztwo technologiczne i innowacyjne dla MSP
Potrzeba stworzenia Strategicznego Doradztwa Technologicznego i Innowacyjnego dla Małych i
Średnich Przedsiębiorstw wynika z kilku powodów:
•
•
•
Zapisu w Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P),
uchwalonej przez Sejmik Województwa Pomorskiego w dniu 22 grudnia 2004 r. Priorytet
1, działanie 4 strategii RIS-P: „Upowszechnienie strategicznego planowania
technologicznego w firmach - F4 ”, które zawierają następujące uzasadnienie realizacji
projektu:

Rozwój firm w warunkach gospodarki rynkowej wymaga okresowego tworzenia
strategicznych planów rozwoju technologicznego,

Efektywne działanie w ramach RIS-P wymaga od firm własnej strategii rozwoju
technologicznego.
W województwie pomorskim jest brak instytucji, która bezpośrednio wspiera MSP w
dziedzinie tworzenia strategii rozwoju technologii i nowoczesnych produktów, poprzez:

udzielanie konsultacji MSP z dziedziny innowacji,

pomoc w diagnozowaniu innowacyjności i nowoczesności wytwarzanych produktów
przez MSP,

poradnictwo wysoko wyspecjalizowanych ekspertów w danej branży,

opracowywanie strategii innowacyjnych dla MSP.
Bariery występujące wśród przedsiębiorców Regionu:

nieumiejętność formułowania strategii rozwojowych przedsiębiorstw opartych na
innowacjach i nowoczesnych technologiach,

brak dostępu do wyspecjalizowanego punktu doradczego w dziedzinie tworzenia
strategii innowacji MSP,

brak wyspecjalizowanych doradców z poszczególnych branż produkcyjnych,

niska świadomość potrzeby wdrażania innowacji wśród przedsiębiorców.
W wszystkich krajach wysoko rozwiniętych istnieje publiczne wsparcie dla budowania gospodarki
opartej na wiedzy, a w UE tworzone są złożone systemy wdrażania RIS finansowane przez władze
27
publiczne, krajowe, regionalne i unijne. Stworzenie punktu strategicznego doradztwa
technologicznego i innowacyjnego dla MSP da szansę przedsiębiorcom na pozyskanie
profesjonalnej informacji i pomocy z dziedziny opracowywania strategii innowacji MSP.
Ostatecznymi beneficjentami są przedsiębiorcy, którzy będą wdrażać nowoczesne produkty oparte
o innowacje.
Strategiczne doradztwo technologiczne, jako jeden z modułów funkcjonalnych Regionalnego
Centrum Transferu Innowacji Pomorze (RCTIP) ma na celu wspieranie pomorskich
przedsiębiorców w procesie rozwoju i wdrażaniu produktów i technologii innowacyjnych. Moduł
został już przygotowany w ramach projektu Biura Wdrażania RIS-P. Grupami docelowymi
realizowanego projektu doradztwa są:

przedsiębiorcy – MSP mający problemy z wdrażaniem innowacji lub nie posiadający w
obecnym czasie produktów opartych o innowacje,

pracownicy sektora badawczo-rozwojowego i MSP.
W ramach tego modułu realizować należy następujące działania:

organizacja punktu doradztwa, koordynującego działania wyspecjalizowanych doradców w
dziedzinie innowacji oraz nowoczesnych technologii,

opracowanie metodologii umożliwiającej przedsiębiorcom MSP samodzielne badanie
poziomu nowoczesności produktów i technologii,

organizacja konferencji, warsztatów dla firm, upowszechniających
diagnozowania i opracowywania strategii innowacyjnych dla MSP,

opracowanie strategii innowacji dla wybranych MSP,

konsultacje doradców zarówno w punkcie doradztwa jak i w siedzibach MSP,

doradztwo w dziedzinie opracowywania strategii innowacyjnych oraz wniosków
aplikacyjnych, dla wybranych MSP, celem pozyskiwania wsparcia publicznego.
metodologię
Zakłada się, że w pierwszej pilotażowej fazie projektu przedsiębiorcy będą mieli nieodpłatny
dostęp do szeregu inicjatyw, takich jak:
•
Cykl konferencji wstępnego upowszechniania metodologii diagnozowania i opracowywania
strategii innowacyjnych dla MSP.
•
Ankietowania firm dla pozyskania ich dla szkolenia i doradztwa indywidualnego.
•
Jednodniowe warsztaty szkoleniowe dla szefów zainteresowanych firm organizowanych w Gdańsku
i w powiatach dla– 15 warsztatów po 15 uczestników (program 6 godzin),
•
Konsultacje doradcze w punkcie doradztwa, osobiste, telefoniczne lub mailowe na indywidualne
zapotrzebowanie przedsiębiorstwa MSP,
•
Uzyskanie konsultacji doradczych na terenie siedzib MSP w formie wizyt konsultantów (100 wizyt),
•
Profesjonalne doradztwo dla opracowania strategii innowacyjnych dla wybranych 30 MSP,
•
Profesjonalne doradztwo dla formułowania wniosków aplikacyjnych MSP publicznego celu
pozyskana publicznego wsparcia finansowego (wg potrzeb).
28
Planuje się, że rezultaty projektu, będą obejmowały:
Rezultaty twarde:

utworzenie punktu doradztwa z zakresu opracowywania strategii innowacyjnej dla MSP
regionu,

utworzenie grupy wyspecjalizowanych doradców branżowych w 8-10 podstawowych
branżach produkcyjnych oraz utworzenie listy specjalistów dla innych możliwych
technologii,

udostępnienie metodologii dla przedsiębiorców MSP, umożliwiającej samodzielne
diagnozowanie osiągniętego poziomu nowoczesności produktów oraz technologii,

stworzenie metodologii opracowywania strategii innowacyjnych produktów i technologii
dla MSP oraz przetestowanie jej w wybranych 30 MSP,

wydawnictwa i broszury upowszechniające strategię innowacji MSP i pomoce metodycznoszkoleniowe,
Rezultaty miękkie projektu:

podniesienie świadomości innowacyjnej wśród przedsiębiorców Pomorza,

podniesienie poziomu wiedzy przedsiębiorców regionu w dziedzinie diagnozowania
poziomu nowoczesności produktów oraz technologii,

ułatwienie opracowywania strategii innowacyjnych produktów i technologii przez MSP,

wzrost konkurencyjności pomorskich przedsiębiorstw, poprzez wdrażanie strategii
innowacyjnych produktów i technologii,

pogłębienie wiedzy przez doradców branżowych z dziedziny metodologii diagnozowania
poziomu nowoczesności produktów i technologii oraz opracowywania strategii
innowacyjnych produktów i technologii dla MSP.
Projekt powinien być realizowany przy wykorzystaniu zaplecza technicznego i organizacyjnego
tworzonego Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego przy ul. Trzy Lipy 3. Celem
perspektywicznym projektu jest stworzenie trwałych struktur i rozwiązań, wspierających
przedsiębiorców w opracowywaniu strategii innowacyjnych dla MSP. Po zakończeniu
pilotażowego projektu finansowanego ze źródeł zewnętrznych, np. z EFS, biuro doradztwa stać się
powinno się jednostką samofinansującą (w ramach RCTIP). Zdobyte doświadczenie w ramach
pierwszego etapu oraz wyszkoleni doradcy gwarantujący wysoką jakości usług, pozyskane
kontakty, odpowiednia promocja oraz potwierdzone pozytywne rezultaty pracy doradców mogą
być zapewnieniem pozyskiwania zleceń na opracowywanie strategii innowacyjnych od MSP
zarówno z Pomorza jak i innych regionów Kraju.
29
3.7. Doradztwo biznesowe dla komercjalizacji produktów B+R
Cele i obszary doradztwa biznesowego dla komercjalizacji produktów B+R obejmują:

Przedsiębiorczość – zakładanie, prowadzenie, rozwój i ekspansję firmy,

Dziedziny techniki – wiedzę specyficzną związaną z branżą i stosowanymi technologiami,

Marketing – segmentację i wybór klientów i rynków, badanie potrzeb, pozycjonowanie
oferty, formułowanie celów i strategii rynkowej, politykę w obszarze instrumentów
marketingowych (produkt, cena, dystrybucja, promocja, personel obsługi klientów),

Finanse – kalkulację i ocenę kosztów, źródła finansowania przedsięwzięć, określanie
spodziewanych efektów, ocenę opłacalności przedsięwzięć, ocenę ryzyka przedsięwzięć,

Prawo – w szczególności ochronę prawa własności intelektualnej i przemysłowej,

Kojarzenie partnerów przedsięwzięć komercjalizacyjnych.
Regionalne Centrum Transferu Innowacji POMORZE, w ramach doradztwa biznesowego dla
komercjalizacji produktów B+R, będzie wspierać projekty (badawcze), których wyniki będą
charakteryzowały się stosunkowo wysokim potencjałem rynkowym (patrz Rys. 10). Dla takich
rozwiązań zostaną opracowane projekty komercyjne, umożliwiające wdrożenie wyników do
gospodarki. RCTIP umożliwi skojarzenie partnerów oraz wskazanie źródeł finansowania takiego
wdrożenia.
RCTIP będzie świadczyć usługi doradcze w zakresie aplikowania o środki, które sfinansowałyby
badania (także podstawowe). Ingerencja RCTIP w proces realizacji projektu badawczego będzie
ograniczać się tylko do "drobnego" monitoringu i doradztwa biznesowego.
Powyższe rozwiązanie wymaga podpisania stosownych umów o współpracy i ochronie własności
intelektualnej.
Projekt
badawczy
Wniosek o
finansowanie
Regionalne Centrum Transferu Innowacji
POMORZE (RCTIP)
Pomysł
Raport
naukowy
Wyniki o
potencjale
rynkowym
Projekt
komercyjny
Rynek
Rys. 10. Koncepcja obsługi komercjalizacji projektów badawczych przez RCTIP
Źródło: opracowanie własne na podstawie: K Lityński, "Centra Transferu Technologii – wybrane problemy komercjalizacji", materiały Konferencji
SOOIPP, Bełchatów 2005.
30
W zakresie doradztwa biznesowego dla komercjalizacji produktów B+R sieć RCTIP oferuje:

Dostęp do informacji z zakresu zarządzania firmą innowacyjną, baz danych techniki, ofert
technologicznych, źródeł finansowania przedsięwzięć innowacyjnych, ochrony PWIP, ofert
współpracy w obszarze komercjalizacji produktów B+R,

Doradztwo w zakresie tworzenia firm typu spin-off, spin-out,

Doradztwo w rozwiązywaniu problemów zakładania, prowadzenia, rozwoju i ekspansji
firmy,

Doradztwo w rozwiązywaniu problemów technicznych/technologicznych,

Doradztwo w zakresie ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej,

Doradztwo w dostępie do baz danych ofert technicznych/technologicznych i źródeł
finansowania przedsięwzięć z obszaru komercjalizacji produktów B+R,

Pomoc w poszukiwaniu partnerów do współpracy.
Doradztwo biznesowe dla komercjalizacji produktów B+R może być:

Ogólne – gdy do rozwiązania problemu klienta wystarcza ogólna wiedza doradcy z zakresu
komercjalizacji produktów B+R,

Specjalistyczne – gdy doradca rozwiązujący problem klienta dysponować musi
specjalistyczną wiedzą z wybranego obszaru komercjalizacji produktów B+R (np. prawo,
technika i technologia, finanse, marketing).
Działania konsultanta na rzecz klienta mogą mieć charakter usługi:

Podstawowej – gdy nie wymaga ona wcześniejszego przygotowania się konsultanta do jej
świadczenia

Poszerzonej – gdy zrealizowanie usługi jest możliwe po wcześniejszym przygotowaniu się
konsultanta (np. w ramach wizji lokalnej, kontaktów z potencjalnymi partnerami, itp.).
3.8. Regionalny Punkt Informacji Normalizacyjnej
Regionalny Punkt Informacji Normalizacyjnej powinien udostępniać klientom RCTIP 6 :
6

bibliograficzną bazę POLINORM (Polskie Normy, Projekty Polskich Norm),

aktualny zbiór Polskich Norm,
Usługi Punktu Informacji Normalizacji
http://www.pin.is.gliwice.pl/oferta.php
podlegają
stosownym
opłatom.
Opracowano
na
podstawie:
31

katalog Polskich Norm w wersji papierowej,

katalog Polskich Norm w wersji elektronicznej,

informator o zmianach w zbiorze Polskich Norm,

projekty Polskich Norm skierowanych przez Biuro Polskiego Komitetu Normalizacyjnego
(PKN) do ankiety powszechnej,

polską edycję Międzynarodowej Klasyfikacji Norm (ICS),

wykazy norm zharmonizowanych z Dyrektywami Nowego Podejścia,

Wytyczne Metodyczne, Reguły Prac Normalizacyjnych (RPN),

komentarze do norm serii ISO 9000 oraz ISO 14000,

Raporty Techniczne, Przewodniki w polskiej wersji językowej,

poradniki oraz inne publikacje dotyczące zagadnień normalizacyjnych.
Funkcje Regionalnego Punktu Normalizacyjnego mogłaby pełnić komórka funkcjonująca przy
Bibliotece Głównej Politechniki Gdańskiej (przy założeniu przeniesienia jej do siedziby centrali
RCTIP).
3.9. Sieciowe pośrednictwo dla kontraktowania kooperacji
3.9.1. Wprowadzenie
W krajach rozwiniętych powiązania kooperacyjne tworzone są swobodnie w wyniku gry rynkowej,
gdzie zarówno zlecający jak i wykonawcy starają się zoptymalizować warunki współpracy. Ta
sytuacja prowadzi do powstania rynku, przede wszystkim dostawców produktów i usług
kooperacyjnych oraz rynku producentów finalnych.
Wzajemne oddziaływanie obu rodzajów firm kształtuje nowoczesną, dynamiczną strukturę
przemysłu. Finalni producenci mogą w znacznym stopniu bezpiecznie rozkooperować swoją
produkcję dzięki istnieniu dużej liczby firm konkurujących ze sobą w oferowaniu wyrobów i usług
kooperacyjnych. Firmy nastawione na kooperację przemysłową mogą specjalizować się w
produkcji określonych standaryzowanych lub/i specjalizowanych detalach i podzespołach
wchodzących w skład różnorodnych maszyn i urządzeń montowanych przez wielu producentów
wyrobów finalnych.
Strukturę przemysłu w krajach rozwiniętych cechuje stosunkowo nieduża liczba przedsiębiorstw
dużych. Realizują one głównie produkcję wyrobów finalnych. Firmy małe i średnie realizują 6080% działalności produkcyjnej i usługowej, tworząc ogromny, konkurencyjny rynek kooperacji
przemysłowej.
Naturalny proces tworzenia rynku kooperacyjnego jest długotrwały i kosztowny. W krajach
rozwiniętych dostrzeżono ten problem. Doświadczenia krajów Europy Zachodniej, USA, Japonii,
Korei Południowej i innych dowodzą, że tworzenie efektywnych powiązań kooperacyjnych może
być istotnie usprawnione i przyśpieszone poprzez specjalne instytucje oraz programy i projekty
wspomagające, w znacznym stopniu sponsorowane przez rządy i krajowe instytucje gospodarcze.
32
Kluczową rolę w wielu krajach rozwiniętych spełniają tzw. agencje kontraktowania kooperacji.
Agencje te aranżują i pośredniczą w kontaktach między firmami oferującymi zdolności
produkcyjne w określonych technologiach i asortymentach, a firmami zainteresowanymi ich
wykorzystaniem dla realizacji określonych zadań produkcyjnych lub usługowych.
3.9.2. Ogniwa regionalnego systemu kontraktowania kooperacji
Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi Regionalnego Systemu Kontraktowania Kooperacji
(RSKK) będą Jednostki RCTIP, powiązane w wirtualnej sieci współpracy RCTIP. Głównym
zadaniem każdej Jednostki RCTIP będzie informowanie, organizowanie i doradztwo w
nawiązywaniu współpracy pomiędzy wytwórcami wyrobów finalnych i ich kooperantami.
Jednostki RCTIP będą informacyjnymi, promocyjnymi i doradczymi biurami spełniającymi rolę:

Pośrednika w nawiązywaniu przez przedsiębiorstwa efektywnej współpracy w zakresie
podwykonawstwa części, podzespołów, komponentów lub usług, pomagającego w
podpisaniu korzystnych kontraktów,

Doradcy w zakresie możliwych do pozyskania kontraktów kooperacyjnych dla małych firm,
szczeólnie rozpoczynających działalność gospodarczą,

Doradcy małych i średnich przedsiębiorstw w zakresie poszukiwania nowych korzystnych
specjalizacji technologicznych i pozyskiwania długoterminowych kontraktów.
Jednostki RCTIP będą pośrednikami aktywnymi. W obszarze swojej działalności (terytorialnej lub
branżowej) z własnej inicjatywy będą kontaktować się ze wszystkimi przedsiębiorstwami,
mobilizując je do zgłoszenia ich potrzeb oraz możliwości kooperacyjnych.
Podstawowym narzędziem Jednostek RCTIP w zakresie funkcji pośrednika będzie portal
internetowy Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (www.rispomorskie.pg.gda.pl), pełniący funkcję banku danych.
Centralnie prowadzona będzie informacja syntetyczna w postaci tzw. "giełdy ofert".
Jednostki będą działać według jednolitych metod i standardów, określających sposób zbierania
informacji oraz przygotowywania materiałów i dokumentów - zgodnie z wymaganiami UNIDO 7 .
Jednostki RCTIP powinny pracować w oparciu o niewielkie zespoły pracowników etatowych (stały
personel podstawowy) oraz kontraktowanych - w liczbie zależnej od potrzeb.
Przewiduje się różnorodne formy organizacyjne Jednostek. Będą mogły nimi być: firmy prywatne,
wyodrębnione jednostki organizacyjne izb gospodarczych, fundacji gospodarczych, instytucje
7
UNIDO - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego z siedzibą w Wiedniu, jako
wyspecjalizowana organizacja działająca w ramach systemu ONZ, wspiera procesy industrializacji i pomaga krajom
rozwijającym się oraz krajom znajdującym się w okresie transformacji gospodarczej w uzyskaniu należnego miejsca w
coraz bardziej zglobalizowanej gospodarce światowej. UNIDO, współpracując z instytucjami rządowymi i
środowiskami gospodarczymi 169 państw członkowskich, promuje konkurencyjną gospodarkę, tworzenie nowych
miejsc pracy i zdrowe środowisko naturalne poprzez ułatwianie dostępu do nowoczesnych technologii, pomocy
technicznej i wiedzy z zakresu produkcji, zarządzania i marketingu. Źródło: www.unido.pl
33
wsparcia innowacyjności, centra edukacyjno-wdrożeniowe i inne. Warunkiem będzie spełnienie
określonych wymagań merytorycznych i organizacyjnych, umożliwiających afiliację w
regionalnym systemie kontraktowania kooperacji RCTIP.
Za zrealizowaną usługę Jednostki RCTIP powinny pobierać niewielką prowizję. Jednostki powinny
być w części finansowane ze wsparcia publicznego (fundusze unijne na lata 2007-2013).
Podstawą podjęcia działania na rzecz konkretnego kontrahenta przez Jednostkę RCTIP będzie
umowa. Warunkiem zawarcia umowy z kontrahentem w celu wyszukania kooperantów (potrzeby
dostaw) lub odbiorców dostaw (wolne moce produkcyjne) będzie przekazanie szczegółowej
informacji o firmie według ustalonego zakresu, dla wprowadzenia jej do banku danych RCTIP.
3.9.3. Bank danych o przedsiębiorstwach jako narzędzie działania systemu
Bank danych (baza) o przedsiębiorstwach prowadzona będzie:

centralnie przez RCTIP, w postaci syntetycznej, zawierającej podstawowe informacje w
postaci "giełdy ofert",

w systemie zdecentralizowanym w każdej Jednostce RCTIP – informacjami postaci
informacji szczegółowych.
Koncepcję organizacji banku danych RSKK i powiązań zewnętrznych przedstawia Rys. 11.
Portal internetowy RCTIP
Krajowe banki
informacji
gospodarczej
Centralny bank danych
RCTIP (giełda ofert)
Lokalny bank
danych
Jednostki
RCTIP
Lokalny bank
danych
Jednostki
RCTIP
Banki informacji
zagraniczej np. UNIDO
Lokalny bank
danych
Jednostki
RCTIP
Rys. 11. Organizacja banku danych RSKK i powiązań zewnętrznych
34
Zorganizowany hierarchicznie bank danych RSKK będzie zawierał 8 :

podstawowe informacje o przedsiębiorstwie (nazwa, adres, status, itp.),

obszar działalności (specjalizacja wg PKWiU) oraz region, w którym kooperuje,

charakterystykę wyrobów gotowych i podstawowych wymagań, zakres wymaganej
kooperacji oraz informacje o wymaganiach jakościowych, standardach, itp.,

charakterystykę wolnych mocy produkcyjnych, w tym parametry podstawowych ogniw
produkcyjnych, możliwości jakościowych (maszyny i urządzenia), itp.
Dane do banku będą pozyskiwane poprzez wypełnianie stosownych formularzy w portalu
internetowym RCTIP. W porównaniu do innych przedsięwzięć (tj. banki informacji gospodarczej,
katalogi firm poszukujących partnerów do współpracy lub oferujących swoje usługi), rozwiązanie
RSKK wyróżniać się będzie wysokim stopniem szczegółowości informacji o firmach
zainteresowanych współpracą kooperacyjną, a mianowicie:

pełną identyfikacją detali i podzespołów przeznaczonych do wykonania przez kooperantów,
z opisem podstawowych wymiarów i innych wymagań technologicznych oraz
materiałowych,

pełną identyfikacją poszukiwanych i oferowanych zdolności produkcyjnych w zakresie
posiadanych maszyn i unikalnych technologii,

zastosowaniem pełnego kodu kooperacyjnego krajów UE.
3.10. Pozostała oferta usługowa (szkolenia, wykłady, konferencje)
Sieć RCTIP powinna zapewnić dostęp do specjalistycznych szkoleń dla przedsiębiorców z całego
regionu. Oferta edukacyjna powinna być realizowana możliwie jak najbliżej lokalizacji
zainteresowanych firm. Jednostki RCTIP będą zdolne realizować "szkolenia na zamówienie",
zależnie od potrzeb i zainteresowania lokalnego rynku. Będzie to możliwe dzięki centralnej
organizacji szkoleń i kontraktowania specjalistów na poziomie Regionu. To z kolei umożliwi
obniżenie kosztów realizacji takiej oferty edukacyjnej.
Poniżej przedstawiamy przykładową tematykę konsultacji, warsztatów i szkoleń, które będą mogły
oferować Jednostki RCTIP:

Ochrona własności intelektualnej.

Doradztwo ogólno-biznesowe.

Doradztwo z zakresu tworzenia biznes planów.

Czym jest wzornictwo przemysłowe ?

Szkolenia z zakresu ISO i HACCP.
8
Opracowanie własne na podstawie: J.Jettmar, Prace przygotowawczo-wdrożeniowe do utworzenia w Polsce sieci
agencji kontraktowania kooperacji SAKK, Centrum Promocji Sp. z o.o., 1991
35

Twórcze kierownictwo.

Zarządzanie innowacyjną firmą.

Jak efektywnie wdrażać technologie ?

Tworzenie grup branżowych firm innowacyjnych.

Usprawnianie procesów produkcyjnych.

Handel międzynarodowy.

Podstawy przedsiębiorczości dla młodzieży i przyszłych przedsiębiorców.

Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Pomorskiego.

Transfer technologii – co to jest i jak z tego korzystać ?

Jak korzystać z bazy ofert technologicznych ?

Marketing a innowacyjność.

Zalety funkcjonowania w sieciach współpracy – jak zdobywać informacje o innowacji.

Jak tworzyć skuteczne alianse strategiczne ?

Inspiracja do tworzenia platform produktowo-technologicznych.

Szkolenia z zakresu nowoczesnych technologii.

Kursy komputerowe.

Segmentacja i pozycjonowanie rynku.

Budowanie przewagi konkurencyjnej.

Formułowanie celów i strategii technologicznej.

Określanie strategii produktowej.

Badania marketingowe w kształtowaniu oferty rynkowej.

inne.
36
4. Powiązania systemowe RCTIP
W Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P) w kompleksowy
sposób opisano najważniejsze instrumenty rozwoju innowacyjności w regionie. W niniejszym
rozdziale przedstawiono powiązania systemowe, które powinny zostać uwzględnione w trakcie
uruchamiania RCTIP.
4.1. Powiązania systemowe w ramach sieci współpracy - zasady współpracy z
Infrastrukturą dla Rozwoju Firm Innowacyjnych (IRFI)
Powiązania systemowe RCTIP z Infrastrukturą dla Rozwoju Firm Innowacyjnych (IRFI)
przedstawiono na Rys. 12.
INFRASTRUKTURA DLA ROZWOJU FIRM
INNOWACYJNYCH (IRFI)
Centrum
Zaawansowanych
Technologii Pomorze
(CZTP)
Pomorski Park Naukowo Technologiczny
w Gdyni
Regionalne Centrum Transferu
Innowacji Pomorze
(RCTIP)
Pomorski Inkubator Innowacji i Przedsiębiorczości
Gdański Park Naukowo Technologiczny (GPN-T)
Gdański Inkubator Innowacji i Przedsiębiorczości
Regionalne Instytucje i Instrumenty
Finansowania Innowacji (RIIFI)
Kwidzyński Park Technologiczny
Pomorska Specjalna
Strefa Ekonomiczna
Słupska Specjalna
Strefa Ekonomiczna
Inne publiczne parki, inkubatory technologiczne
Agencja Rozwoju Pomorza S.A.
Regionalna Instytucja Finansująca
Gminne i powiatowe centra edukacyjno-wdrożeniowe
dla rozwoju firm innowacyjnych
Pomorska Agencja Rozwoju
Regionalnego S.A. w Słupsku
Prywatne centra rozwoju firm innowacyjnych
Ogólnobiznesowe instytucje wsparcia
MSP
Rys. 12. Ideogram Infrastruktury dla Rozwoju Firm Innowacyjnych (IRFI)
Źródło: RIS-P
Poprzez infrastrukturę dla rozwoju firm innowacyjnych rozumie się:
•
istniejące instytucje (oznaczone na wspomnianych rysunkach kolorem czerwonym), tj.
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni, Gdański Park NaukowoTechnologiczny (w trakcie uruchamiania), inkubatory przedsiębiorczości (Gdynia, Gdańsk,
Słupsk, Starogard Gdański, Malbork, Debrzno) oraz
37
•
instytucje, które powinny zostać utworzone w województwie pomorskim (parki naukowe,
inkubatory technologiczne i przedsiębiorczości, gminne i powiatowe centra edukacyjno
wdrożeniowe, prywatne centra rozwoju firm innowacyjnych).
Wszystkie te instytucje będą mogły pełnić funkcje Jednostek RCTIP (po spełnieniu wymagań
określonych przez Sieć RCTIP i podpisaniu stosownej umowy).
Głównym zadaniem Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni jest stworzenie
dogodnych warunków do realizacji przedsięwzięć opartych o wysoko zaawansowane technologie w
dziedzinach biotechnologii i ochrony środowiska, informatyki i wzornictwa przemysłowego,
gwarantujących bezpieczeństwo dla środowiska naturalnego, wysoką innowacyjność produktu,
unikatowość rozwiązań i atrakcyjność produktu dla przemysłu.
Aktualnie tworzony jest także Gdański Park Naukowo–Technologiczny w Gdańsku.
Ważną rolę na poziomie lokalnym do spełnienia będą miały, inicjowane w ramach projektu Biura
Wdrażania RIS-P, centra edukacyjno-wdrożeniowe dla rozwoju firm innowacyjnych. Cele
tworzenia centrów edukacyjno wdrożeniowych w województwie pomorskim obejmują:
•
wdrażanie Strategii RIS-P na poziomie lokalnym – inicjacja wdrażania celu głównego RISP H3: Wsparcie rozwoju obszarów poza aglomeracją trójmiejską poprzez innowacje,
•
stworzenie płaszczyzny współpracy nowopowstających centrów z Biurem Wdrażania RISP, jako podstawy budowanej w regionie Pomorskiej Sieci Innowacyjnej,
•
konkretna pomoc doradcza i szkoleniowa w obszarze innowacji dla istniejących
przedsiębiorstw lokalnych, podnosząc ich konkurencyjność,
•
ułatwianie zakładania nowych firm innowacyjnych oraz zapewnienie dostępu do informacji
Regionalnego Centrum Transferu Innowacji POMORZE,
•
pełnienie funkcji Jednostki RCTIP.
Planuje się uruchomienie pilotowego Centrum Edukacyjno-Wdrożeniowego Nowoczesnych
Technologii w Gdyni do końca 2005 r.
4.2. Powiązania systemowe w ramach sieci współpracy - zasady współpracy z CZT
„Pomorze”
Centrum Zaawansowanych Technologii POMORZE jest konsorcjum naukowym 9 , składającym się
z jednostek naukowych, prowadzących badania o uznanym poziomie światowym oraz z innych
podmiotów działających na rzecz badań naukowych i prac rozwojowych, rozwoju innowacji i
wdrożeń. CZTP, na podstawie umowy zawartej pomiędzy jego członkami, będzie prowadzić
działalność o charakterze interdyscyplinarnym służącą opracowaniu, wdrażaniu i komercjalizacji
9
Definicja za http://www.kbn.gov.pl/wfs/czt.htm
38
nowych technologii związanych z dziedzinami nauki, uznanymi za szczególnie ważne dla
gospodarki w założeniach polityki naukowej i innowacyjnej państwa.
Na Rys. 13 przedstawiono Ideogram CZTP według Regionalnej Strategii Innowacji dla
Województwa Pomorskiego (RIS-P). Planuje się, że siedzibą CZTP będzie teren Gdańskiego Parku
Naukowo-Technologicznego.
Pomorska SSE, Słupska
SSE
Partnerzy przemysłowi
Firmy i grupy firm
umowa konsorcjum - powiązania
systemowe
w ramach sieci współpracy
Publiczne regionalne
Wyższe Uczelnie, PAN i
JBR
CENTRUM ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII POMORZE (CZTP)
(FUNKCJE I POWIĄZANIA INFORMACYJNE)
KONSORCJUM CZTP
(Uczelnie, Inst.PAN, JBR, Firmy)
ZARZĄD KONSORCJUM
RADA NAUKOWA
Dyrektor Zarządzający
MODUŁY NAUKOWO-BADAWCZE
1. Biotechnologia, Chemia Żywności i
Leków (CZTP BCZL)
2. Technologie Informacyjne,
Telekomunikacja (CZTP TIT)
3. Materiały Funkcjonalne,
Nanotechnologie (CZTP MFN)
4. Ochrona Środowiska (CZTP OS)
Biuro Obsługi Administracyjnej, Finansowej
i Technicznej
Biuro Programów Szkolenia i
Upowszechniania Nowych Produktów i
Biuro Marketingu i Sprzedaży Produktów
CZTP
Biuro Kontraktowania Wspólnych
Projektów B+R i Transferu Technologii
powiązania systemowe w ramach sieci
współpracy
powiązania systemowe w ramach sieci
współpracy
Infrastruktura dla
Rozwoju Firm
Innowacyjnych
(IRFI)
Współpraca z innymi
systemami tworzenia
innowacji (krajowymi i
zagranicznymi)
RADA KONSORCJUM
Regionalne Centrum
Transferu Innowacji
Pomorze
(RCTIP)
Klienci / usługobiorcy:
- Przedsiębiorstwa Regionu
- Klienci/usługobiorcy krajowi i
zagraniczni
Rys. 13. Ideogram Regionalnego Centrum Zaawansowanych Technologii Pomorze (CZTP)
Źródło: RIS-P
W szczególności CZTP będzie:
•
prowadzić działania zapewniające koncentrację potencjału naukowego i wdrożeniowego,
umożliwiające realizacje dużych projektów naukowych i rozwojowych, poprawiających
konkurencyjność pomorskiego zaplecza B+R i regionalnej gospodarki,
•
wykonywać specjalistyczne prace badawczo-rozwojowe w zakresie modułów CZTP:
biotechnologia, chemia żywności i leków; technologie informacyjne i telekomunikacyjne;
materiały funkcjonalne i nanotechnologie oraz ekotechnologie,
•
realizować działania zapewniające tworzenie regionalnych produktów B+R w obszarze
kompetencji CZTP, nadających się do szybkiej komercjalizacji w firmach regionalnych,
•
prowadzić działania na rzecz powiązania własnego programu badawczego z Regionalną
Strategią Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P) i strategią rozwoju
województwa pomorskiego,
39
•
oceniać regionalne lub krajowe możliwości wdrożeń nowych technologii, produktów i
usług, tworzyć instrumenty współpracy pomiędzy partnerami, inicjować prace
wdrożeniowe,
•
przeprowadzać badania i wdrożenia w ramach programów krajowych i europejskich oraz
prac dofinansowywanych z funduszy strukturalnych,
•
prowadzić działania wspomagające powstawanie przedsiębiorstw innowacyjnych,
•
samodzielnie prowadzić lub wspierać badania naukowe i prace rozwojowe będące podstawą
innowacji technologicznych i innych, a także upowszechniać i promować wyniki tych
działań,
•
oferować działalność edukacyjną i szkoleniową, ekspercką i doradczą wykorzystując sieć
RCTIP.
Uzupełniająco w stosunku do CZTP, sieć RCTIP będzie:
•
prowadzić działania (także promocyjne) zapewniające stałość i ciągłość wdrożeń wyników
badań CZTP do praktyki gospodarczej i ich komercjalizację na rynku produktów lub usług,
•
oceniać zapotrzebowanie na nowe technologie, produkty, usługi w danym regionie lub / i
kraju oraz możliwości zaspokojenia tych potrzeb dla lepszego ukierunkowania działalności
CZTP.
W aspekcie powyższych propozycji funkcje CZTP i RCTIP będą się uzupełniać. Obie instytucje
powinny tak współpracować, aby zapewnić wysoką liczbę wdrożeń innowacji do pomorskich
przedsiębiorstw. Zakres kompetencji dotyczących samego procesu transferu innowacji do
przedsiębiorstw powinien być w gestii RCTIP. Pozwoliłoby to w większym stopniu skupić
działania CZTP na opracowywaniu nowych produktów, procesów technologicznych i usług
specjalistycznych w Regionie.
Efektywna współpraca tych jednostek organizacyjnych pozwoli na uzyskanie efektu synergii oraz
zaoszczędzenie znaczącej ilości środków publicznych, potrzebnych na sprawne uruchomienie obu
instytucji.
4.3. Zasady współpracy z Regionalnymi Instytucjami i Instrumentami Finansowania
Innowacji (RIIFI)
Poniżej przedstawiono kilka ważnych inicjatyw regionalnych, dotyczących finansowego
wspierania przedsiębiorstw. RCTIP w ramach swoich standardowych usług powinno:

współuczestniczyć w promocji istniejących instrumentów finansowego wspierania
innowacyjności firm, poprzez zachęcanie klientów RCTIP do uczestnictwa w ich ofercie
(informowanie, kojarzenie) oraz
40

wspomagać proces tworzenia nowych form finansowego wsparcia (np. lokalne fundusze
seed capital; czy regionalny fundusz B+R - przeznaczony na komercjalizację rozwiązań
opracowanych w regionie).
W regionie pomorskim małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) mają duże problemy z pozyskaniem
środków finansowych na rozwój swojej działalności gospodarczej. Stąd jednym z ważniejszych
zadań Samorządu Województwa jest stworzenie zintegrowanego i efektywnego systemu
finansowego wspierania rozwoju pomorskich MSP. Za jeden z najbardziej efektywnych elementów
takiego systemu uważa się fundusz poręczeń kredytowych o zasięgu regionalnym, taki jak
Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych, który poręcza zobowiązania finansowe,
zaciągane przez podmioty gospodarcze w instytucjach finansowych (bankach i pozabankowych
instytucjach pożyczkowych), udostępniających finansowanie dla celów rozwoju działalności
gospodarczej na terenie województwa pomorskiego (szczegóły: www.prfpk.com.pl).
Drugim elementem sieci wsparcia jest Pomorski Fundusz Pożyczkowy, którego celem również jest
wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorców, a zwłaszcza tych mikro, działających na
terenie województwa pomorskiego, poprzez ułatwianie im dostępu do finansowania, na drodze
udzielania pożyczek na cele związane z podejmowaniem i prowadzeniem działalności
gospodarczej. Fundusz utworzono, aby pobudzać rozwój sektora MSP poprzez ułatwienie dostępu
do finansowania zewnętrznego, podniesienie ich konkurencyjności i zdolności do funkcjonowania
na Rynku Europejskim, jak również stworzenie nowych podmiotów gospodarczych oraz nowych
miejsc pracy w MSP, którym Fundusz udzieli pożyczki. (więcej informacji: www.pfp.gda.pl).
W roku 2006 planuję się również utworzenie Funduszu Inwestycyjnego Seed Capital o wartości 10
mln EURO; w którym 50% środków miałoby pochodzić ze środków prywatnych. Fundusz
inwestycyjny typu seed capital jest nowoczesną i efektywną formą inwestowania w
przedsięwzięcia, cechujące się ponadprzeciętnym ryzykiem, przeważnie o charakterze
innowacyjnym, reprezentującym branże wysokich technologii.
Ważnym aspektem regionalnej współpracy będzie także zaproponowanie i wdrożenie regionalnego
systemu finansowania innowacji (regionalnego funduszu B+R). W ramach takiego systemu można
by wykorzystać nie tylko środki regionalne, ale przede wszystkim środki zewnętrznych partnerów
(ang. business angels; prywatne fundusze venture capital i inne), które byłyby przeznaczane na
finansowanie projektów o dużym potencjale rynkowym.
4.4. Nawiązywanie współpracy z ponadregionalnymi instytucjami finansowania
innowacji
Centrala RCTIP podejmie próby pozyskania dla regionalnych inicjatyw innowacyjnych
(projektów) zewnętrznych źródeł finansowania takich przedsięwzięć. Szczególnie ważne powinny
być projekty międzyregionalnej współpracy w obszarze Bałtyku.
41
4.5. Zasady współpracy z innymi systemami tworzenia i transferu innowacji
(krajowymi i zagranicznymi)
Celem współpracy z innymi systemami tworzenia i transferu innowacji jest:
Ułatwienie dostępu regionalnym podmiotom zainteresowanym innowacjami do innych
systemów tworzenia i transferu innowacji
Określenie przejrzystych zasad współpracy między jednostkami akredytowanymi przy
RCTIP (szczególnie w sferze ochrony danych, jednolitych standardów wykonywania usług,
rozliczeń finansowych).
Zakłada się, iż użytkownikami zewnętrznych systemów tworzenia i transferu innowacji będą:
zespoły naukowe wyższych uczelni i JBR,
przedsiębiorstwa produkcyjno-usługowe zainteresowane innowacjami,
instytucje finansowe, zainteresowane uczestnictwem w przedsięwzięciach o charakterze
innowacyjnym,
osoby fizyczne podejmujące innowacyjną działalność gospodarczą,
inwestorzy finansowi - przedsiębiorstwa i osoby fizyczne,
regionalne i lokalne jednostki transferu technologii (np. CZT-P, BTT PG).
Ułatwienie dostępu do innych (zewnętrznych) systemów tworzenia i transmisji innowacji pozwoli:
Pozyskiwać informacje o rozwiązaniach z obszaru innowacji, oferowanych w innych
(zewnętrznych) systemach,
Znalezienia partnerów do realizacji wspólnych projektów,
Promowania własnych rozwiązań i propozycji współpracy.
W załączniku nr 2 do niniejszego opracowania przedstawiono charakterystykę zewnętrznych
systemów transferu innowacji, z którymi RCTIP powinno podjąć współpracę.
Propozycja zasad współpracy z wstępnie wybranymi partnerami:
- Współpraca powinna być obopólnie korzystna,
- Należy wykorzystać mocne strony (kompetencje) każdego z systemów tworzenia i transferu
innowacji 10 , w szczególności:
• Centrum Innowacji FIRE – w zakresie wspierania nowych firm innowacyjnych (start up),
• Centrum Innowacji Uniwersytetu Łódzkiego – w zakresie doradztwa, baz wiedzy i pomocy
w pozyskiwaniu środków kapitałowych,
• Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytetu Warszawskiego – w obszarze
samofinansowania działalności,
• Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza – na polu kreowania postaw innowacyjnych i przedsiębiorczych społeczności
10
Charakterystykę wymienianych instytucji przedstawiono w Załączniku nr 2 do niniejszego opracowania.
42
•
•
akademickiej oraz transferu technologii i komercjalizacji wyników badań naukowych do
praktyki,
Wrocławskie Centrum Transferu Technologii – w zakresie wdrożenia systemu zarządzania
jakością,
Centrum Transferu Technologii Politechniki Warszawskiej – w zakresie form transferu
technologii z uczelni do przemysłu oraz inicjowania nowych form edukacyjnych
nakierowanych na przedsiębiorców uruchamiających nowe wyroby z wykorzystaniem
zaawansowanych technologii.
4.6. Krajowa sieć innowacji (KSI) a RCTIP
Jak wspomniano w rozdziale 2.2. Zasady współpracy w sieci RCTIP, każda z Jednostek RCTIP
będzie mogła jednocześnie pełnić funkcje instytucji zrzeszonej w Krajowym Systemie Usług, a
dokładnej Krajowej Sieci Innowacji (KSI) oraz funkcje określone w sieci RCTIP. RCTIP zostało
tak zaprojektowane, aby oba te systemy wspierały się i uzupełniały.
Nie wszystkie Jednostki RCTIP będą w stanie (na początku działalności) spełnić wymagania KSI.
Etap przejściowy włączenia do sieci RCTIP pozwoli takim instytucjom na rozwój. Ujednolicenie
procedur współpracy Jednostek RCTIP oraz zastosowanie podobnych zasad współpracy, jak w
KSI, pozwoli na zaangażowanie większej liczby instytucji w proces budowania Pomorskiej Sieci
Innowacji. Tym samym upowszechni to dostęp do proinnowacyjnych usług większej liczbie
przedsiębiorstw, przy zachowaniu standardów RCTIP i KSI.
43
5. Uruchomienie działalności RCTIP
5.1. Potencjalne źródła finansowania działalności RCTIP
Finansowanie uruchomienia działalności Regionalnego Centrum Transferu Innowacji Pomorze, w
pierwszym etapie będzie musiało być sfinansowane ze środków publicznych przy wykorzystaniu:
• środków województwa pomorskiego,
• środków samorządów lokalnych,
• Funduszy Strukturalnych UE (do roku 2006),
• Funduszy Unijnych w latach 2007-2013,
• środków partnerów realizujących poszczególne projekty w ramach RCTIP,
• środków przeznaczonych na finansowanie projektów naukowo-badawczych przedsiębiorstw
i przedstawicieli nauki (np. CRAFT),
• innych źródeł finansowania, jak np. środków finansowych w ramach Mechanizmu
Finansowego, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Norweskiego
Mechanizmu Finansowego.
Docelowo RCTIP ma być samofinansującym się projektem (instytucją – w zależności od formy
prawnej) niedziałającym dla zysku i utrzymującym się z prowadzonej działalności szkoleniowej,
doradczej i usługowej. Zakłada się również, że Regionalne Centrum Transferu Innowacji będzie
realizować inne zadania służące Regionowi i finansowane ze środków publicznych.
Pierwszy okres budowania i tworzenia RCTIP z pewnością będzie najtrudniejszy i przyniesie
największe koszty wynikające z konieczności stworzenia nowych struktur, przygotowania zaplecza
technicznego i lokalowego, promocji a także przekonania przedsiębiorców, pracodawców oraz
naukowców o konieczności wdrażania innowacji i nowych technologii. Ze względu na
perspektywiczne korzyści realizacji projektu wydaje się konieczne, aby koszty podstawowego
etapu działalności RCTIP pokryć z funduszy publicznych, przynajmniej do momentu, kiedy
możliwe będzie samofinansowanie się projektów w ramach RCTIP. Na dzień dzisiejszy istnieje
możliwość finansowania tego typu działań ze źródeł, które przedstawiono poniżej:
• Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego ZPORR. Jego Działanie 2.6
Regionalne Strategie Innowacyjne i Transfer Wiedzy, służy podniesieniu potencjału regionów
w sferze innowacji poprzez wzmocnienie współpracy pomiędzy sektorem badawczorozwojowym a gospodarką, co w konsekwencji powinno doprowadzić do podniesienia
konkurencyjności przedsiębiorstw działających na regionalnym i lokalnym rynku. Środki z tego
Działania są przeznaczone między innymi na tworzenie i rozwój sieci współpracy w zakresie
innowacji pomiędzy sektorem badawczo-rozwojowym, przedsiębiorstwami i innymi
podmiotami (na poziomie regionalnym i lokalnym). Sieć służy transferowi know-how i
technologii, a także tworzenie i rozwój systemu komunikacji i wymiany informacji, w tym
zbieraniu danych i tworzeniu ich baz, z zakresu działań edukacyjnych i innych przedsięwzięć
wspierających rozwój innowacji. Finansowanie w przypadku tego typu projektów wynosi 100
% wydatków kwalifikowanych. Budżet funduszu dla tego działania wynosił 3 527 195 euro na
44
•
•
lata 2004/2006 (fundusze przeznaczone na rok 2005 zostały wyczerpane – rundy aplikacyjne
zawieszone).
Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP), jego
Działanie 1.1.2 11 , przeznaczonych na wsparcie rozwoju działalności instytucji otoczenia
biznesu oraz sieci tych instytucji, w zakresie 12 :

przygotowania i wdrożenia pakietów nowych usług dla przedsiębiorców,

poprawy istniejącej oferty usługowej dla przedsiębiorstw (projekty mogą być realizowane
w ramach krajowych instytucji i sieci otoczenia biznesu, a także we współpracy z
zagranicznymi lub międzynarodowymi sieciami tych instytucji);

tworzenia i utrzymywania standardów świadczenia usług dla przedsiębiorców przez sieci
instytucji otoczenia biznesu oraz standardów funkcjonowania instytucji należących do
tych sieci,

opracowywania koncepcji nowych sieci instytucji otoczenia biznesu,

opracowywania zasad funkcjonowania oraz rodzajów świadczonych usług i określenia
grup docelowych,

zakupu wyposażenia poprawiającego świadczenie
umożliwiającego świadczenie nowych usług,

dostosowywania pomieszczeń w celu poprawy świadczenia istniejących lub nowych usług
dla przedsiębiorców,

wdrożenia nowych pakietów usług dla przedsiębiorców (projekty mogą być realizowane
w ramach krajowych instytucji i sieci otoczenia biznesu, a także we współpracy z
zagranicznymi lub międzynarodowymi sieciami tych instytucji),

poprawy funkcjonowania samych sieci (wymiana informacji, produktów, czy usług,
wspólna obsługa klientów przez kilka ośrodków sieci),

przygotowania krajowych sieci instytucji otoczenia biznesu do członkostwa w
międzynarodowych sieciach tych instytucji, poprzez dostosowanie zakresu usług i ich
standardów,

organizowania konferencji i seminariów informacyjnych; - tworzenia i utrzymywania
stron internetowych, w tym głównie interaktywnych, zawierających aktualną ofertę dla
przedsiębiorstw,

wydawania publikacji i wspólnych materiałów promocyjnych sieci.
realizowanych
usług
lub
Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO WKP),
Działanie 1.4: Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką
poprzez aplikację o 13 :
11
Na dzień dzisiejszy środki tego Działania są rozdysponowane. Niemniej jednak istnieje prawdopodobieństwo
przesunięcia dla tego Działania środków z innych programów.
12
Źródło: www.konkurencyjnosc.gov.pl
45
•

projekty badawcze i prace rozwojowe: badania przemysłowe i badania przedkonkurencyjne
prowadzone przez przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw i/lub we współpracy z
instytucjami naukowo-badawczymi,

projekty inwestycyjne związane z rozwijaniem, modernizacją i wyposażeniem
specjalistycznych laboratoriów udzielających specjalistycznych usług przedsiębiorstwom
(we współpracy z CZTP),

projekty inwestycyjne związane z rozwijaniem, modernizacją i wyposażeniem
specjalistycznych laboratoriów Centrów Zaawansowanych Technologii i Centrów
Doskonałości działających w priorytetowych dziedzinach z punktu widzenia rozwoju
polskiej gospodarki,

projekty badawcze przeprowadzane przez Centra Zaawansowanych Technologii,

projekty badawcze w obszarze monitorowania i prognozowania rozwoju technologii,
foresight’u naukowo-technologicznego.
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL), jego Działania 2.3
Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki, poprzez realizację takich projektów jak 14 :

szkolenia i pomoc doradcza dla kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw
podwyższenie kwalifikacji, nabycie nowych kwalifikacji i umiejętności – ogólne, jak i
związane ze zmianami technologicznymi, w tym w systemie edukacji na odległość, kursy
zawodowe w zakresie języków obcych, zastosowanie technologii informacyjnych,

studia podyplomowe dla pracowników przedsiębiorstw i kadry zarządzającej mające na celu
podwyższenie lub zdobycie nowych kwalifikacji,

praktyczne szkolenia i staże dla pracowników przedsiębiorstw odbywane w jednostkach
naukowych,

szkolenia i pomoc doradcza dla kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw w
zakresie usprawnienia zarządzania (zwłaszcza zasobami ludzkimi), identyfikacji potrzeb w
zakresie kwalifikacji pracowników, poprawy organizacji pracy, zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy oraz uelastycznienia form świadczenia pracy,

podwyższanie umiejętności i kwalifikacji pracowników o niskim poziomie przygotowania
do pracy, np.: o niskich kwalifikacjach.
Wielkość wsparcia na realizację indywidualnego projektu w tym przypadku nie może
przekroczyć 85% wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Jednocześnie
minimalny udział własny Beneficjenta nie może być niższy niż 15% wydatków kwalifikujących
się do objęcia wsparciem.
Niezbędne będzie także pozyskiwanie środków na realizację projektu z innych źródeł publicznych
niż Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz budżet Państwa.
13
Źródło: www.konkurencyjnosc.gov.pl
14
Źródło: www.efs.gov.pl/projekty
46
W okresie 2007-2013 do dyspozycji RCTIP będą środki pochodzące m.in. z:
a) krajowych programów operacyjnych:

INNOWACJE - INWESTYCJE - OTWARTA GOSPODARKA,

NAUKA, NOWOCZESNE TECHNOLOGIE I SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE.
b) Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.
Zakłada się, iż usługi RCTIP będą w pewnym stopniu płatne przez użytkowników sieci (np.
przedsiębiorców i naukowców).
5.2. Proces uruchomiania RCTIP
W ramach projektu Biura Wdrażania RIS-P opracowano niniejszą koncepcję funkcjonowania
RCTIP. Może ona stanowić podstawę do opracowania szczegółowej dokumentacji organizacyjnej,
prawnej i finansowej dla utworzenia RCTIP, w tym strategii aplikowania o środki UE i budżetu
państwa, wraz ze wstępnym biznes planem.
Plan uruchomienia RCTIP można podzielić na następujące fazy:

Etap 0 - Inicjacja utworzenia RCTIP i organizowanie partnerstwa

Etap 1 - Powołanie Fundacji RCTIP
Zakłada się, iż fazą startową uruchamiania RCTIP będzie zawiązanie się Fundacji RCTIP,
którą zorganizuje Centralne Biuro RCTIP.

Etap 2 - Utworzenie struktury sieci RCTIP
Powołanie Fundacji pozwoli na opracowanie standardów współpracy wewnątrz sieci.
Fundacja powoła strukturę zarządzającą RCTIP, która to powinna opracować strategię
uruchamiania modułów RCTIP, przy uwzględnieniu realnych możliwości ich
sfinansowania.

Etap 3 - Uruchamianie modułów RCTIP i rozwój sieci RCTIP (funkcjonalna dojrzałość
RCTIP)
Etap ten, to realizacja opracowanej strategii uruchamiania modułów RCTIP oraz
zawiązywanie się lokalnych Jednostek RCTIP w różnych lokalizacjach województwa (w
ramach stosownych umów o współpracy z Fundacją).
Na Rys. 14 przedstawiono uogólniony plan działań niezbędnych dla uruchomienia i efektywnego
funkcjonowania RCTIP w latach 2006-2008.
47
2006
Numer
Zadania do realizacji w projekcie
zadania
Łączna liczba
miesięcy
I
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I
2007
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I
2008
II III IV V VI VII VIII IX
ETAP 0
1
Zorganizowanie partnerstwa RCTIP
1
2
Ustanowienie Fundacji RCTIP
3
3
Podpisanie z samorządem Województwa Pomorskiego umowy
o roli i zadaniach RCTIP we wdrażaniu RIS-P
2
ETAP 1
ETAP 2
4
5
6
7
Utworzenie struktury zarządzającej RCTIP
Opracowanie strategii uruchamiania modułów RCTIP
Uruchomienie działalności Biura Centrali RCTIP
Opracowanie procedur prawnych i merytorycznych
funkcjonowania sieci Jednostek RCTIP
2
4
3
4
ETAP 3
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Utworzenie Jednostek RCTIP w województwie pomorskim oraz
podpisanie stosownych umów o współpracy - utworzenie sieci
współpracy z ogólnobiznesowymi regionalnymi instytucjami
wsparcia MSP;ustalenie form i zakresu afiliacji przy RCTIP
nowych i istniejących organizacji (fundacji, stowarzyszeń i firm
prywatnych) działających w obszarze rozwoju innowacji w
Województwie Pomorskim
Sukcesywne uruchamianie modułów funkcjonalnych RCTIP
Przygotowanie projektów aplikacyjnych - opracowanie i
złożenie aplikacji o środki UE dla projektów inwestycyjnych i
operacyjnych „miękkich”
Rozwój działalności RCTIP – wdrożenie pośrednictwa i
komercjalizacja wyników B+R oraz rozwinięcie współpracy z
firmami Regionu
Utworzenie i przeszkolenie grupy doradców, utworzenie
szerokiej listy specjalistów (rekrutacja w uczelniach i
instytutach technicznych oraz w firmach high-tech)
Rozwój działalności RCTIP w obszarze współpracy
międzynarodowej w ramach sieci międzynarodowych i
krajowych
Opracowanie portalu internetowego RCTIP
Wydruk materiałów promocyjnych dot. projektu (ulotki,
wizytówki, itp.)
Wydawnictwa i broszury upowszechniające działania
proinnowacyjne i pomoce metodyczno-szkoleniowe
Realizacja konferencji, warsztatów i szkoleń
Udostępnienie konsultacji doradczych (w Jednostkach RCTIP),
osobistych, telefonicznych lub mailowych na indywidualne
zapotrzebowanie MSP
12
12
19
28
6
11
14
31
31
26
26
Rys. 14. Uogólniony plan działań dla uruchomienia RCTIP w latach 2006-2008
W Tab. 1 przedstawiono wstępne, szacunkowe koszty "pełnego uruchomienia" centrali RCTIP
wraz z kilkoma Jednostkami RCTIP. W rzeczywistości koszta sieci RCTIP będą kształtowały się w
zależności od dostępności środków i szybkości uruchamiania kolejnych modułów RCTIP
(aplikacji) oraz włączania do sieci kolejnych Jednostek RCTIP.
Wzorem podobnych systemów transferu technologii, funkcjonujących w krajach wysokorozwiniętych, następować będzie stopniowe zmniejszanie poziomu dofinansowania działalności
RCTIP ze środków publicznych. Ok. roku 2010 można zakładać, iż sieć ta wymagać będzie
dofinansowania ze środków publicznych na poziomie ok. 30%.
48
Tab. 1. Preliminarz kosztów i przychodów z funkcjonowania sieci RCTIP w latach 2006-2008
Kategoria wydatku
2006
2007
2008
Razem
1 050 000,0
2 066 000,0
2 066 000,0
5 182 000,0
Wydatki związane z personelem
560 000,0
1 836 000,0
1 836 000,0
4 232 000,0
Koszty wynagrodzeń:
500 000,0
1 776 000,0
1 776 000,0
4 052 000,0
110 000,0
132 000,0
132 000,0
374 000,0
Wydatki ogółem
a) administracja centrali RCTIP - 3 osoby (dyrektor, sekretarka,
księgowa)
b) zespół ds. projektówRCTIP - 3 osoby
c) stali konsultacji RCTIP (centrala i jednostki)
d) konsultanci zewnętrzni ds. szkoleń
e) pracownicy Jednostek RCTIP
Delegacje
Inne wydatki
Koszt wynajem zewnętrznych pomieszczeń
Zakup/amortyzacja środków trwałych; zakup komputerów i sprzętu
biurowego (serwer, komputer, meble, itp.)
Koszty marketingu (materiały promocyjne, broszury, reklama w mediach,
itp.)
Opłaty za przesyłki pocztowe
Koszty opłat konferencyjnych
Koszty związane z organizacją spotkań informacyjno – doradczych
Koszty administracyjne (ustanowienia zabezpieczeń finansowych
projektu, itp.)
Obsługa prawna RCTIP (w tym projekty umów prawnych, itp.)
Koszty zakupu i utrzymania baz danych
Koszta remontów i utrzymania pomieszczeń RCTIP
Materiały biurowe
Koszt audytu zewnętrznego
Koszty usług telekomunikacyjnych (telefony, faxy, internet, itp.)
Przychody sieci RCTIP
Odpłatność za usługi
Prowizje od wdrożeń
90 000,0
108 000,0
108 000,0
306 000,0
40 000,0
120 000,0
120 000,0
280 000,0
200 000,0 1 200 000,0 1 200 000,0 2 600 000,0
60 000,0
216 000,0
216 000,0
492 000,0
60 000,0
60 000,0
60 000,0
180 000,0
490 000,0
10 000,0
230 000,0
10 000,0
230 000,0
10 000,0
950 000,0
30 000,0
100 000,0
20 000,0
20 000,0
140 000,0
200 000,0
100 000,0
100 000,0
400 000,0
5 000,0
10 000,0
20 000,0
5 000,0
10 000,0
20 000,0
5 000,0
10 000,0
20 000,0
15 000,0
30 000,0
60 000,0
10 000,0
10 000,0
10 000,0
30 000,0
50 000,0
50 000,0
10 000,0
10 000,0
5 000,0
10 000,0
39 200,0
28 000,0
11 200,0
10 000,0
10 000,0
10 000,0
10 000,0
5 000,0
10 000,0
183 600,0
91 800,0
91 800,0
10 000,0
10 000,0
10 000,0
10 000,0
5 000,0
10 000,0
734 400,0
183 600,0
550 800,0
70 000,0
70 000,0
30 000,0
30 000,0
15 000,0
30 000,0
957 200,0
303 400,0
653 800,0
49
Spis tablic
Tab. 1. Preliminarz kosztów i przychodów z funkcjonowania sieci RCTIP w latach 2006-2008 ... 49
Spis rysunków
Rys. 1. Cykl życia produktu a zapotrzebowanie na prace B+R.......................................................... 6
Rys. 2. Cykl transferu techniki ........................................................................................................... 6
Rys. 3. Podwykonawca wykorzystuje Know How producenta finalnego .......................................... 7
Rys. 4. Producent finalny wykorzystuje Know How podwykonawcy ............................................... 7
Rys. 5. Ideogram Regionalnej Strategii Innowacji Dla Województwa Pomorskiego (RIS-P)......... 10
Rys. 6. Ideogram Regionalnego Centrum Transferu Innowacji Pomorze (RCTIP) ......................... 11
Rys. 7. Schemat struktury RCTIP..................................................................................................... 13
Rys. 8. Schemat struktury zarządzania RCTIP................................................................................. 15
Rys. 9. Przykładowe usługi świadczone przez Jednostki RCTIP w sieci współpracy ..................... 16
Rys. 10. Koncepcja obsługi komercjalizacji projektów badawczych przez RCTIP........................ 30
Rys. 11. Organizacja banku danych RSKK i powiązań zewnętrznych ............................................ 34
Rys. 12. Ideogram Infrastruktury dla Rozwoju Firm Innowacyjnych (IRFI)................................... 37
Rys. 13. Ideogram Regionalnego Centrum Zaawansowanych Technologii Pomorze (CZTP) ........ 39
Rys. 14. Uogólniony plan działań dla uruchomienia RCTIP w latach 2006-2008........................... 48
50
Załączniki
Załącznik 1. Słowniczek terminów
Dla unifikacji terminologii stosowanej przy opracowywaniu regionalnych strategii innowacji w
niniejszym słowniczku wykorzystano i poszerzono terminy przywołane w Regionalnej Strategii
Innowacji dla Województwa Pomorskiego (RIS-P).
BW RIS-P – Biuro Wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Pomorskiego.
Biotechnologia – nauka o integracji nauk przyrodniczych i inżynieryjnych w celu zastosowania komórek
lub ich części oraz molekularnych analogów dla pozyskania produktów i usług.
Centrum Transferu Technologii - nie nastawiona na zysk jednostka doradczo-informacyjna zorientowana
na wspieranie i asystowanie przy realizacji transferu technologii i wszystkich towarzyszących temu
procesowi zadań.
CZTP – Centrum Zaawansowanych Technologii Pomorze.
Działalność badawcza i rozwojowa (B+R) obejmuje trzy rodzaje aktywności: badania podstawowe
(prace teoretyczne i eksperymentalne, w zasadzie nie ukierunkowane na uzyskanie konkretnych zastosowań
praktycznych) i stosowane (prace badawcze mające na celu zdobycie nowej wiedzy mającej konkretne
zastosowanie) oraz prace rozwojowe (polegające na zastosowaniu istniejącej już wiedzy do opracowania
nowych lub istotnego ulepszenia istniejących procesów, wyrobów lub usług, jednak nieobejmujące prac
wdrożeniowych).
Foresight – proces konsultacji i zbierania doświadczeń ekspertów zmierzający do budowania średnio i
długookresowych scenariuszy rozwoju regionu oraz wskazania strategicznych, przyszłościowych sektorów
regionalnej gospodarki dla realizacji celów innowacyjnej polityki na Pomorzu.
Fundusze Strukturalne UE - są to instrumenty Polityki Strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest
wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie
spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundusze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów,
które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE.
Grant – bezpośrednia dotacja o charakterze niekomercyjnym na rzecz określonego beneficjanta w celu
podjęcia przez niego odpowiednich działań lub sfinansowania części budżetu projektu.
Infrastruktura innowacyjna – tworzą ją ośrodki innowacji i przedsiębiorczości, czyli podmioty
wyspecjalizowane w działaniach na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, transferu i komercjalizacji nowych
technologii oraz poprawy konkurencyjności gospodarki, takie jak: parki naukowe i technologiczne, centra
transferu technologii i informacji, inkubatory przedsiębiorczości i centra technologiczne, ośrodki
szkoleniowo-doradcze, lokalne fundusze pożyczkowo-poręczeniowe, fundusze venture capital.
Innowacyjność – zdolność do tworzenia i wdrażania innowacji oraz faktyczna umiejętność
wprowadzania nowych i zmodernizowanych wyrobów, procesów technologicznych lub organizacyjnotechnicznych.
Innowacja – zmiana wprowadzona celowo, która polega na zastępowaniu dotychczasowych rozwiązań
innymi, ulepszonymi. Można wyróżnić innowacje organizacyjne oraz innowacje technologiczne w
obrębie produktów i procesów.
51
Innowacje technologiczne dzieli się na produktowe i procesowe. W obrębie innowacji produktowych
wyróżnia się produkty nowe pod względem technologicznym oraz produkty ulepszone
(zmodernizowane jedynie przy usprawnieniu dotychczasowej technologii).
Innowacja technologiczna w obrębie procesów to zaadoptowanie nowych, znacznie udoskonalonych
metod produkcji, z włączeniem metod dostawy produktu. Metody te mogą wiązać się ze zmianami w
obrębie urządzeń lub organizacji produkcji, albo w obu tych sferach, i mogą wynikać z wykorzystania
nowej wiedzy.
Innowacje organizacyjno-techniczne obejmują przedsięwzięcia związane ze zmianą organizacji
wydziałów produkcyjnych, stanowisk pracy oraz wydziałów pomocniczych, w tym realizowane w
ramach własnych prac racjonalizatorskich oraz przedsięwzięcia związane zarówno z zakupem
oprogramowania komputerowego, wprowadzaniem komputerów do sterowania i regulacji procesami
produkcyjnymi, jak również z instalacją sieci komputerowych.
Innowacyjne przedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo, które wdrożyło nowe lub znacząco udoskonalone
rozwiązanie technologiczne lub organizacyjne w obrębie produktów lub procesów w branym pod uwagę
okresie badawczym.
Instytucje wsparcia – to instytucje, które koncentrują swoją aktywność na newralgicznych dla procesów
rozwojowych obszarach wspierania przedsiębiorczości i procesów innowacyjnych w formie:
• szerzenia wiedzy i umiejętności poprzez doradztwo, szkolenia, informację w ramach ośrodków
szkoleniowo-doradczych;
• pomocy w transferze (przepływie) i komercjalizacji (handlowym wykorzystaniu) nowych
technologii w ramach centrów transferu technologii;
• pomocy finansowej (seed capital) w formie parabankowych funduszy pożyczkowych i
poręczeniowych, oferowanej osobom podejmującym działalność gospodarczą i młodym
firmom bez historii kredytowej (start-up);
• szerokiej pomocy doradczej, technicznej i lokalowej dla nowo powstałych przedsiębiorstw w
pierwszym okresie działania w inkubatorach przedsiębiorczości i inkubatorach
technologicznych;
• tworzenia skupisk przedsiębiorstw (tzw. klasterów, z ang. cluster) i animacji innowacyjnego
środowiska poprzez łączenie na określonym zagospodarowanym terenie usług biznesowych i
różnych form pomocy firmom w ramach: parków technologicznych, stref biznesu, parków
przemysłowych.
Dla instytucji tych przyjęło się w Polsce określenie – ośrodki innowacji i przedsiębiorczości.
IRFI – Infrastruktura dla Rozwoju Innowacji
ISO - skrót od International Organization for Standarization, organizacji zajmującej się ustanawianiem
międzynarodowych standardów technologicznych i handlowych.. ISO m.in. wydaje certyfikaty zgodności
(tzw. ISO 9000/14000). Certyfikaty te dowodzą, że sposób wytwarzania danego produktu lub usługi jest
zgodny z daną normą - na przykład 9000:2000 (zarządzanie jakością produktu) lub 14000 (zarządzanie
środowiskiem; ochrona środowiska).
JBR - jednostka badawczo-rozwojowa.
Join Venture (wspólne ryzyko) - spółka partnerów podejmujących wspólnie ryzyko uruchomienia nowego
przedsiębiorstwa lub przedsięwzięcia
Kapitał ludzki – to zasób wiedzy, umiejętności, zdolności i entuzjazmu, zawarty w danym społeczeństwie.
W uproszczeniu utożsamia się go z wiedzą i umiejętnościami zasobów ludzkich.
52
Kapitał intelektualny – wiedza i umiejętności kadr regionalnych, a na poziomie przedsiębiorstwa:
wykształcenie i umiejętności pracowników oraz ich zaangażowanie w rozwój firmy.
Kapitał społeczny – różne formy więzi społecznych stanowiących podstawę relacji między ludźmi i ciałami
społecznymi.
Kapitał społeczny można określić jako zespół takich cech organizacji społecznej jak zaufanie, normy i
powiązania między jednostkami, które zwiększają ich sprawność w zbiorowym działaniu, a zarazem czynią
z nich wspólnotę, pozwalając im na osiąganie pewnych celów niemożliwych do realizacji bez posiadania
tego kapitału.
Know how – wiedza i doświadczenie w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej.
Kultura innowacyjna – obejmuje zachowania (elastyczność, otwartość na współpracę, świadomość o
konieczności wprowadzania zmian i ustawicznego zdobywania wiedzy) charakterystyczne dla danej
zbiorowości społecznej, stwarzające dobre warunki dla powstawania i rozwoju innowacji.
MGiP – Ministerstwo Gospodarki i Pracy.
MSP – małe i średnie przedsiębiorstwa. 1 stycznia 2005 r. weszła w życie nowa rekomendacja Komisji
Europejskiej z 6 maja 2003 r. (nr 2003/361/WE) regulująca definicję małego i średniego przedsiębiorcy.
Wprowadza ona definicje tzw. mikroprzedsiębiorstw, czyli przedsiębiorstw zatrudniających średniorocznie
mniej niż 10 osób przy założeniu, że roczny obrót takiej firmy nie przekracza 2 mln euro. W polskich
przepisach definicja ta znajduje się w Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej z 28 maja 2004 r.
Jedną z głównych intencji wprowadzenia nowej rekomendacji było zwiększenie kręgu przedsiębiorców,
którzy mogliby skorzystać z unijnej pomocy publicznej.
Kryterium
Mikro
Małe
Średnie
Duże
Liczba zatrudnionych
Poniżej 10 osób
10-49 osób
50-250 osób
Powyżej 250 osób
Roczny obrót
lub suma bilansowa
Do 2 mln euro
Do 2 mln euro
2-10 mln euro
2-10 mln euro
10-50 mln euro
10-43 mln euro
Powyżej 50 mln euro
Powyżej 43 mln euro
Nanotechnologia – hipotetyczna technologia, której wyroby powstają dzięki tworzeniu struktur złożonych z
pojedynczych atomów i molekuł, co pozwala zapewnić kontrolę nad tą materią. Do struktur tych zalicza się
m.in.: tworzywa sztuczne, sztuczne włókna, molekularne układy elektroniczne, mikromaszyny.
OECD - Organisation for Economic Cooperation and Development. Działalność Organizacji opiera się na
trzech podstawowych zasadach: demokracji, przestrzeganiu praw człowieka i wolności obywatelskich oraz
stabilnym wzroście gospodarki rynkowej. Dążeniem OECD jest ograniczanie interwencjonizmu
państwowego, liberalizacja gospodarki krajów członkowskich, rozwój handlu światowego na zasadzie
niedyskryminacji, podnoszenie produkcji i rozwój prywatnej przedsiębiorczości. Działalność OECD
obejmuje również rozwój współpracy finansowo-walutowej i pomoc dla państw słabo rozwiniętych.
PAN - Polska Akademia Nauk.
Park naukowy/technologiczny - zainicjowany i subwencjonowany ze środków publicznych kompleks
naukowo-przemysłowy, którego zadaniem jest tworzenie klimatu sprzyjającego przedsięwzięciom
innowacyjnym, zwiększającego dynamikę rozwoju regionu poprzez transfer i komercjalizację
technologii ze sfery B+R do praktyki gospodarczej. Park naukowy/technologiczny jest ulokowany na terenie
lub w pobliżu ośrodka naukowego, przez co zapewnia kontakty podmiotów gospodarczych z instytucjami
naukowymi. Dostarcza odpowiedniej do potrzeb powierzchni pomieszczeń na prowadzenie działalności
MŚP, laboratoriów, instytutów naukowo-badawczych. Zapewnia w pewnym zakresie usługi wspierające
biznes (gł. doradztwo patentowe i technologiczne), a także pośredniczy w pozyskiwaniu środków
finansowych na prace badawcze, wdrożeniowe i uruchomienie działalności nowych firm, gł. typu spin-off.
53
Patent - dokument nadający prawo wyłącznego korzystania z wynalazku na określony czas, w sposób
przemysłowy i handlowy.
PBR - podmioty badawczo-rozwojowe, czyli uczelnie, jednostki/instytuty PAN, JBR, itp., które oferują
wyniki prac badawczo-rozwojowych celem komercjalizacji.
Pomorska Sieć Innowacyjna (PSI) – Regionalny system innowacji – zbiór firm i instytucji wzajemnie
powiązanych na terytorium regionu, działających na rzecz lub sprzyjających procesowi innowacji i postępu
technologicznego w gospodarce.
Produkt krajowy brutto (PKB) - mierzy wielkość produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze
zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem (mieszkańcy
danego kraju, jak i cudzoziemcy) w określonym okresie, przeważnie jednego roku.
Produkt nowy - pod względem technologicznym jako nowy uznaje się produkt, którego cechy i
przeznaczenie różnią się znacząco od uprzednio wytwarzanych produktów. Takie innowacje mogą
wiązać się z radykalnie nowymi technologiami, mogą być oparte na połączeniu istniejących technologii
w nowych zastosowaniach lub mogą wynikać z zastosowania nowej wiedzy.
Produkt ulepszony technologicznie to produkt, którego działanie zostało w znaczący sposób
usprawnione lub ulepszone.
RCTIP - Regionalne Centrum Transferu Innowacji Pomorze.
Region - Województwo Pomorskie.
Regionalne Forum Innowacji (RFI) – konferencja odbywająca się okresowo w Regionie, w której
uczestniczą najważniejsi aktorzy systemu innowacji.
RIF - Regionalna Instytucja Finansująca - regionalny partner Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości, współpracujący przy wdrażaniu polityki „sektorowej” adresowanej do MSP w Regionie.
W Województwie Pomorskim funkcje RIF pełni Agencja Rozwoju Pomorza S.A.
RIIFI - Regionalne Instytucje i Instrumenty Finansowania Innowacji.
RIS-P - Regionalna Strategia Innowacji dla Województwa Pomorskiego, uchwalona 22 grudnia 2204 r.
przez Sejmik Województwa Pomorskiego.
Seed capital – fundusze „zalążkowe” - wsparcie w formie dotacji, pożyczek, gwarancji wstępnej fazy
komercjalizacji technologii. Finansowanie obejmuje przygotowania prototypu, uzyskanie certyfikatu i norm
jakości czy dopuszczenie do rynku, uzyskanie patentu, studia wykonalności, wstępne analizy rynku,
szkolenia, itp.
Sektor B+R (badawczo-rozwojowy) – ogół instytucji i osób zajmujących się pracami twórczymi
podejmowanymi w celu zwiększenia zasobów wiedzy i możliwości jej zastosowań. W skład sfery B+R w
Polsce wchodzą:
•
placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk
•
Jednostki badawczo-rozwojowe (JBR)
•
Szkoły wyższe publiczne i prywatne prowadzące działalność B+R
•
Jednostki obsługi nauki
Jednostki rozwojowe – przedsiębiorstwa posiadające własne zaplecze badawcze
Skupisko (klaster, grono) – sieć małych i średnich przedsiębiorstw, które ze względu na swoją niewielką
siłę przy działaniu w pojedynkę decydują się na współpracę.
54
Skupiska obejmują kontakty i współpracę przedsiębiorstw z instytucjami naukowo-badawczymi i władzami
publicznymi.
Podział skupisk (wg OECD):
•
SKUPISKA OPARTE NA WIEDZY - skupiające firmy, dla których istotny jest bezpośredni
dostęp do badań podstawowych i publicznych instytucji badawczych oraz uczelni wyższych
(przemysł lotniczy, chemia, elektronika)
•
SKUPISKA OPARTE NA KORZYŚCIACH SKALI - skupiające firmy powiązane z instytutami
technicznymi i uniwersytetami prowadzące własne badania na ograniczona skalę (przetwórstwo
materiałów masowych, przemysł samochodowy, maszynowy)
•
SKUPISKA UZALEŻNIONE OD DOSTAWCY - skupiające firmy importujące technologie w
formie dóbr kapitałowych i półproduktów, których działalność innowacyjna determinowana jest
przez zdolności do współdziałania zarówno z dostawcami jak i usługami posprzedażnymi
(rolnictwo, leśnictwo, tradycyjne gałęzie przemysłu przetwórczego jak przemysł włókienniczy,
meblarski i metalowy oraz usługi)
•
SKUPISKA WYSPECJALIZOWANYCH DOSTAWCÓW - skupiające przedsiębiorstwa o dużej
intensywności B+R, kładące nacisk na innowacje produktowe, zazwyczaj zlokalizowane blisko
siebie, klientów i użytkowników; firmy produkujące komponenty do złożonych systemów
produkcyjnych (sprzęt i oprogramowanie komputerowe).
Spin-off – nowoutworzone przedsiębiorstwo oparte na wiedzy, pozyskanej w procesie badań, założone
przez naukowców uczelni wyższej.
Start-up – uruchomienie i pierwszy okres działalności nowo-założonego przedsiębiorstwa.
SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony),
Opportunities
(szanse
w
otoczeniu),
Threats
(zagrożenia
w
otoczeniu).
Analiza SWOT jest metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania szans i
zagrożeń jakie przed nią stoją.
Analiza SWOT oparta jest na schemacie klasyfikacji dzielącym wszystkie czynniki mające wpływ na
bieżącą i przyszłą pozycję organizacji na:
•
zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter uwarunkowań wewnętrznych,
•
wywierające negatywny wpływ na organizację i mające wpływ pozytywny.
Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników:
•
zewnętrzne pozytywne - szanse,
•
zewnętrzne negatywne - zagrożenia,
•
wewnętrzne pozytywne - mocne strony, czyli atuty organizacji,
•
wewnętrzne negatywne - słabe strony organizacji.
Transfer techniki / technologii – to proces, dzięki któremu technologia, wiedza i/lub informacja
rozwinięte przez daną organizację, na danym terenie lub w określonym celu, są aplikowane i
użytkowane w innej organizacji, na innym terenie lub w innym celu.
Venture Capital - jest to kapitał własny wnoszony na ograniczony okres przez inwestorów zewnętrznych
do małych i średnich przedsiębiorstw, nie notowanych na giełdzie papierów wartościowych.
Przedsiębiorstwa te dysponują na ogół innowacyjnym produktem, metodą produkcji lub usługą, które nie
zostały jeszcze zweryfikowane przez rynek, a więc stwarzają wysokie ryzyko niepowodzenia inwestycji.
55
Jednocześnie w przypadku sukcesu takiego przedsięwzięcia, wspomaganego również w zarządzaniu,
inwestycje te zapewniają znaczący przyrost wartości zaangażowanego kapitału.
Własność przemysłowa - zazwyczaj wyróżnia się tu dwie dziedziny:
1. Ochrona oznaczeń odróżniających, w szczególności znaków towarowych (które odróżniają towary lub
usługi jednego przedsiębiorstwa od takich samych dóbr innych przedsiębiorstw) oraz oznaczeń
geograficznych (które identyfikują dobra z miejscem pochodzenia, nadającym dobru charakterystyczne
właściwości ściśle związane ze wskazanym regionem geograficznym). Ochrona takich odróżniających
oznaczeń ma za zadanie popieranie uczciwej konkurencji oraz ochronę konsumentów, poprzez ułatwienie im
wyboru towaru lub usługi dzięki uzyskanej na podstawie takiego oznaczenia informacji o jego pochodzeniu.
Ochrona oznaczeń jest bezterminowa pod warunkiem utrzymania cechy odróżniającej znaku.
2. Inne rodzaje własności przemysłowej dotyczą rozwiązań technicznych. Do tych kategorii należą
wynalazki (chronione patentami), wzory i modele przemysłowe, a także tajemnice produkcyjne i handlowe.
Społecznym celem w tej kategorii jest ochrona inwestorów nowych, postępowych technologii i technik,
ponoszących wysokie koszty badań i wdrożeń. Funkcjonujące systemy ochrony własności przemysłowej
mają też ułatwiać transfer technologii w formie udziału zagranicznego kapitału, spółek typu joint venture
oraz licencji. Ochrona tego rodzaju jest ograniczona w czasie (zazwyczaj do 20 lat w przypadku patentów).
Wzornictwo przemysłowe (Industrial Desing) - to działalność twórcza, której celem jest określanie
formalnych wartości przedmiotów wytwarzanych przez przemysł. Do tych wartości formalnych zalicza się
cechy zewnętrzne produktów, ale przede wszystkim te strukturalne i funkcjonalne relacje, które
przekształcają produkt jako system w spójną całość z punktu widzenia wytwórcy i nabywcy.
ZBR - zespół badawczo-rozwojowy - wyodrębniona część struktury podmiotu (PBR), złożona z ludzi,
wyposażenia i aparatury, informacji i know-how oraz występujących relacji, zdolna do kreowania innowacji
produktowych i technologiczno-organizacyjnych.
56
Załącznik 2. Charakterystyka wybranych zewnętrznych systemów tworzenia i
transferu innowacji
Centrum Innowacji FIRE (Warszawa)
Centrum Innowacji FIRE oferuje pomoc w tworzeniu oraz rozwoju firm i projektów innowacyjnych w
obszarze nowych technologii, stymulujących rozwój i wspierających pionierskie rozwiązania w polskiej
gospodarce przez wykorzystywanie w praktyce gospodarczej wyników badań naukowych, nowatorskich
rozwiązań, usprawnień i wynalazków. Centrum Innowacji FIRE pomaga w osiągnięciu komercyjnego
sukcesu projektom innowacyjnym, których autorami są pracownicy ośrodków naukowych, wynalazcy oraz
firmy działające w obszarach nowoczesnych technologii.
Centrum Innowacji FIRE już na starcie oferuje firmom:

pomoc w tworzeniu i rozwoju

rozwiązania organizacyjne i finansowe dopasowane indywidualnie do konkretnego projektu

ochronę własności intelektualnej i przemysłowej

najwyższe standardy poufności

coaching jako gwarancję profesjonalnego zarządzania projektu i wykorzystania oferty sieci
partnerskich Centrum Innowacji FIRE
Nowy projekt, a w ujęciu modelowym nowa firma (start-up) ma od początku mocnego, prestiżowego
partnera, zwiększającego wiarygodność na rynku i umożliwiającego szybkie korzystanie z najlepszych
zasobów zewnętrznych. Skuteczność działań jest w dużym stopniu pochodną synergicznych efektów
współpracy z siecią Partnerów, co zasadniczo ułatwia wspomaganym w Programie Wsparcia projektom lub
firmom dostęp do biznesowego know-how oraz innych zasobów warunkujących rozwój. Zwiększa i
przyspiesza to szanse na sukces rynkowy.
CI FIRE działa na rzecz maksymalizacji wartości projektu lub firmy start-up starającej się o finansowanie,
co pozwala na jak najefektywniejsze pozyskanie środków kapitałowych, oraz zwiększa finders-fee dla
Fundacji. Z drugiej strony, dzięki coach’owi, wprowadzonemu do przedsiębiorstwa zapewnia jego
zarządzanie na najwyższym poziomie oraz umożliwia stały monitoring jego działalności. Działania te mają
zapobiec zagrożeniom mogącym wystąpić na ścieżce rozwoju projektu lub firmy, w tym także np.
przedwczesnej sprzedaży zbyt dużej ilości udziałów inwestorom.
CI FIRE rozszerza swoją działalność podejmując się również świadczenia usług dla już działających
przedsiębiorców zainteresowanych przyspieszeniem (akceleracją) rozwoju przedsięwzięć gospodarczych
opartych na wysokich technologiach. Usługi te wchodzą także do Programu Wsparcia. Usługi, świadczone
na ogół odpłatnie, mają w najbliższej przyszłości doprowadzić do pokrycia w znacznej części kosztów
działalności Fundacji i poprawić jakość obsługi klientów.
www.innowacje.org.pl
Centrum Innowacji Uniwersytetu Łódzkiego (CIUŁ)
Misją Centrum Innowacji jest zapewnienie koordynacji działań w zakresie pomysłów innowacyjnych w
środowisku naukowym, biznesowym i sfery publicznej, zarówno w skali krajowej jak i międzynarodowej
poprzez prowadzenie działalności edukacyjno-szkoleniowej, naukowej oraz badawczej.
57
Misją Akceleratora Technologii Uniwersytetu Łódzkiego jest wspieranie innowacyjnych przedsięwzięć z
sektora zaawansowanych technologii poprzez nowoczesny system doradztwa, bazy wiedzy oraz pomoc w
pozyskiwaniu środków kapitałowych. Akcelerator wspiera przedsięwzięcia high-tech z całego kraju, ze
szczególnym uwzględnieniem projektów przynoszących korzyści dla regionu łódzkiego.
Umowa Offsetowa między Uniwersytetem Łódzkim a Uniwersytetem Teksańskim w Austin obejmuje
realizację przez UŁ określonych przedsięwzięć wspomagających rozwój sektora zaawansowanych
technologii w Polsce. UŁ przez 3 lata będzie otrzymywał wsparcie merytoryczne (programy, sieć
kontaktów, międzynarodowa sieć ekspercka) oraz finansowe (finansowanie programów przez firmę
Lockheed Martin) od swego strategicznego partnera ze strony amerykańskiej, którym jest Uniwersytet
Teksański w Austin oraz działający w jego ramach Instytut IC2 (międzynarodowa interdyscyplinarna
jednostka badawcza skoncentrowana m.in. na identyfikowaniu i stosowaniu wiedzy w jednostkach
naukowych i w biznesie w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego i tworzenia miejsc pracy w kraju i za
granicą), a także od ATI (Austin Technology Incubator) - inkubatora przedsięwzięć z zakresu
zaawansowanych technologii działającego przy Uniwersytecie Teksańskim, w ramach IC2.
Program offsetowy Uniwersytetu Łódzkiego obejmuje dwa przedsięwzięcia:

Akcelerator Technologii UŁ

Centrum Innowacji UŁ
Akcelerator Technologii UŁ – to jednostka zajmująca się wspieraniem innowacyjnych przedsięwzięć z
sektora zaawansowanych technologii, wykorzystująca nowoczesny system doradztwa, bazy wiedzy oraz
pomagająca w pozyskiwaniu środków kapitałowych. Jego zadania obejmują:

dotarcie do innowacyjnych przedsięwzięć, pomysłów i idei z sektora high-tech

ocenę i transfer technologii, w tym pozyskiwanie innowacyjnych rozwiązań z zagranicy

wspieranie rozwoju i komercjalizacji wyników badań prowadzonych w polskich instytucjach
naukowych

pomoc w rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw technologicznych

budowanie międzynarodowych przedsięwzięć partnerskich

inkubację nowych przedsiębiorstw innowacyjnych poprzez budowanie indywidualnych programów
rozwoju w ramach inkubatora stacjonarnego w Łodzi (usługi doradcze, seminaria, warsztaty oraz
dostęp do wysokiej klasy infrastruktury biurowej) oraz inkubatora wirtualnego (usługi doradcze,
seminaria, warsztaty).
Sieć kontaktów i międzynarodowa sieć ekspercka, z której korzysta Akcelerator w ramach Programu
Offsetowego oraz sieci partnerskie rozwijane przez Akcelerator i Centrum Innowacji umożliwiają:

pozyskiwanie projektów oraz
innowacyjnymi rozwiązaniami

doradztwo gospodarcze i technologiczne

dostęp do źródeł finansowania (VC, inwestorzy prywatni), które mają być uzupełnione przez
fundusz seed capital tworzony z inicjatywy Lockheed Martin.
przedsiębiorstw
z
Polski
i
zagranicy,
zainteresowanych
Centrum Innowacji UŁ – to nowa jednostka stworzona dla zapewnienia koordynacji działań w zakresie
pomysłów innowacyjnych w środowisku naukowym, biznesowym i sfery publicznej w skali krajowej i
międzynarodowej. Oferuje:

Podyplomowe Studium Komercjalizacji Nauki i Technologii, oparte na licencji amerykańskiej
Instytutu IC2 – Master of Science in Science and Technology Comercialization
58

warsztaty w zakresie metodologii oceny rynku i technologii prowadzone ze specjalistami
amerykańskimi

warsztaty - komercjalizacja myśli naukowej dla wynalazców, przedsiębiorców i przedstawicieli
instytucji badawczych

sieć partnerskich kontaktów z akceleratorami i środowiskiem naukowym w całej Polsce

sieć współpracy ze specjalistami z instytutów badawczych, z ekspertami z dziedziny
przedsiębiorczości i oceny technologii

panel oceniający nowe technologie

badania z zakresu nowych technologii

seminaria na temat nowych przedsięwzięć innowacyjnych
http://at.uni.lodz.pl/
Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Uniwersytetu Warszawskiego (UOTT UW)
UOTT UW jest jednostką pozawydziałową o zadaniach usługowych, która prowadzić może także
działalność badawczą, szkoleniową i edukacyjną. Jego zakres działalności obejmuje między innymi
wyszukiwanie opracowań naukowych, które mogłyby stać się przedmiotem transferu i komercjalizacji
technologii innowacyjnych, wdrażanie technologii innowacyjnych i zastrzeżeń patentowych UW,
pozyskiwanie podmiotów gospodarczych zainteresowanych badaniami, szkoleniami oraz innymi formami
współpracy, które mogą być oferowane w oparciu o potencjał jednostek UW, szkolenia dla pracowników i
studentów UW w kwestiach związanych z komercjalizacją opracowań naukowych oraz doradztwo w tym
zakresie.
UOTT UW nie otrzymuje dotacji z budżetu Uniwersytetu. Finansowanie działalności opiera się o środki
pozyskiwane spoza uczelni, głównie z programów międzynarodowych i krajowych, działalności na rzecz
jednostek gospodarczych, dotacji oraz podejmowania badań zleconych. Spośród projektów prowadzonych
przez UOTT UW należy wymienić:

akredytację przy Programie FABRYKAT 2000 finansowanym przez USAID. Celem Programu było
wsparcie rozwoju technologicznego firm sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz
instytucji wspierających transfer technologii.

udział w programie finansowanym z funduszy programu Phare SCI-TECH II - Krajowy i
Regionalny System Innowacji w Polsce, realizując projekt Uniwersyteckie Forum Innowacyjnego
(UFI). Celem projektu UFI było wzmocnienie współdziałania środowiska akademickiego i
podmiotów gospodarczych w zakresie transferu innowacji oraz oddziaływanie na regionalną
politykę proinnowacyjną.

Zorganizowanie wspólnej prezentacji oferty komercyjnej uniwersytetów w ramach stoiska
„Przedsiębiorcze Uniwersytety” na wystawie Nauka dla Gospodarki podczas 74.
Międzynarodowych Targów Poznańskich.

udział w pracach międzynarodowego konsorcjum realizującego projekt „University Start-up of
International Entrepreneurs — USINE”. Celem projektu było wypracowanie i wdrożenie
skutecznych metod wspierania przedsiębiorczości w uczelniach w oparciu o model tzw. preinkubatora działającego przy Uniwersytecie w Bielefeld. W wyniku realizacji projektu powstał
Inkubator Technologiczny UW.
59
Aktualna oferta usługowa i technologiczna UOTT, opracowana w ścisłej współpracy z Biurem Ochrony
Patentowej i Wynalazczości UW, obejmuje ponad 30 opracowań innowacyjnych powstałych na Wydziałach
Biologii, Chemii i Fizyki UW.
http://www.uott.uw.edu.pl/
Uczelniane Centrum Innowacji i Transferu Technologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
(UCITT UAM)
Celem UCITT UAM jest inicjowanie, koordynowanie i realizacja działalności związanej z kreowaniem
postaw innowacyjnych i przedsiębiorczych społeczności akademickiej (pracowników naukowych,
studentów i doktorantów) oraz transferem technologii i komercjalizacją wyników badań naukowych
prowadzonych na UAM do szeroko pojętej praktyki społecznej i gospodarczej. Centrum realizuje swoje cele
poprzez budowę centrum informacyjnego i konsultacyjnego dla przedsiębiorstw i instytucji samorządowych
zainteresowanych współpracą z Uczelnią, a także prowadzi spotkania i inne działania promocyjne,
prezentujące ofertę badawczą, szkoleniową i konsultingową UAM w środowisku gospodarczym miasta,
regionu i kraju, a także poza jego granicami.
http://ucitt.amu.edu.pl/
Wrocławskie Centrum Transferu Technologii (WCTT)
WCTT jest samofinansującą jednostką Politechniki Wrocławskiej, podlegającą bezpośrednio Rektorowi.
Jego misją jest podniesienie efektywności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez innowacje. Ofertę
kieruje zarówno do przedsiębiorców, jak i do uczelni wyższych, instytutów badawczych oraz jednostek
administracji publicznej. Rocznie z jego usług korzysta ponad 1000 firm i jednostek naukowych.
Satysfakcję Klienta stawiają na pierwszym miejscu. Dlatego wdrożyli System Zarządzania Jakością. Poznaj
Politykę Jakości WCTT
http://www.wctt.wroc.pl/
Centrum Transferu Technologii Politechniki Warszawskiej (CTT PW)
CTT PW, jako jednostka pozawydziałowa o charakterze centrum uczelniano-przemysłowego, prowadzi
badania interdyscyplinarne, szkolenia oraz działalność promocyjną transferu wyników badań uzyskiwanych
w Politechnice Warszawskiej, a także świadczy pomoc przy wdrażaniu zaawansowanych technologii i
systemów zarządzania w przedsiębiorstwach.
Misją CTT PW jest: rozwijanie innowacyjnych form transferu technologii z uczelni do przemysłu oraz
inicjowanie nowych form edukacyjnych nakierowanych na przedsiębiorców uruchamiających nowe wyroby
z wykorzystaniem zaawansowanych technologii.
Cele CTT PW obejmują:

Inicjowanie, pobudzanie oraz udział w opracowywaniu międzynarodowych programów badawczych
oraz programów edukacyjnych dla kadry kierowniczej, nauczycieli akademickich i inżynierów,
dotyczących jakości, przedsiębiorczości i kultury pracy.

Współpracę z instytucjami rządowymi i prywatnymi placówkami naukowymi, stowarzyszeniami i
fundacjami w kraju i za granicą, w dziedzinach mających związek z kształceniem i
upowszechnianiem działań projakościowych i proinnowacyjnych.
60

Inspirowanie tworzenia sieciowych powiązań małych i średnich przedsiębiorstw z Politechniką
Warszawską oraz z innymi jednostkami badawczo-rozwojowymi.

Promocję i upowszechnianie osiągnięć nauki i techniki w zakresie nowych technologii, konstrukcji,
oprogramowania itp., w szczególności powstałych w Politechnice Warszawskiej, i udział w ich
wdrażaniu.

Dostarczanie rozwiązań zaspokajających potrzeby naszych klientów.
CTT współpracuje z kilkudziesięcioma przedsiębiorstwami, instytucjami rządowymi i pozarządowymi,
wszystkimi wydziałami PW oraz wybitnymi pracownikami nauki i przemysłu zarówno z kraju jak i z
zagranicy, którzy oprócz rozległej wiedzy teoretycznej posiadają duże doświadczenie praktyczne
http://www.ctt.pw.edu.pl/
61
Załącznik 3. Zestawienie i opis instytucji wsparcia biznesu w województwie
pomorskim – potencjalnych Jednostek RCTIP
62