docWIADOMOŚCI OD EHISTO
download 
Reklamacja Transkrypt
WIADOMOŚCI OD EHISTO
WIADOMOŚCI OD EHISTO EHISTO Newsletter #1 Maj 2013 Indeks Informacje ogólne o EHISTO Raport ze spotkania inauguracyjnego Cele i wyniki badania podstawowego Echa EHISTO w Chinach Sieć kontaktów EHISTO Następne kroki w ramach EHISTO EHISTO: Projekt w ramach Programu Uczenia się przez Całe Życie 2012-2014 Terry Haydn (Uniwersytet Wschodniej Anglii) – Celem projektu EHISTO jest zbadanie, w jaki sposób można wykorzystać popularne czasopisma o tematyce historycznej w nauce szkolnej, edukacji nauczycieli historii oraz stałym rozwoju zawodowym nauczycieli, aby rozwinąć krytyczne podejście do informacji zaczerpniętych z mediów wśród młodych ludzi. Dzięki temu młodzi ludzie rozwiną w sobie kompetencje międzykulturowe oraz związane z krytycznym podejściem do mediów i komercyjnych przedstawień faktów historycznych, z którymi mogą się spotkać poza szkołą, ze szczególnym uwzględnieniem popularnych czasopism o tematyce historycznej, które zyskują coraz większą popularność i są coraz szerzej dostępne w państwach członkowskich UE. Projekt zakłada opracowanie pakietów i celów edukacyjnych w oparciu o artykuły z popularnych czasopism, a także ćwiczeń opartych na analizie artykułów w tych czasopismach. Autorzy projektu skupią się na tych aspektach historii, które zostały objęte programami nauczania, a także omówione w popularnych czasopismach w krajach zaangażowanych w projekt i o których można powiedzieć, że reprezentują „Przecięcie szlaków historycznych Europy”, tym samym wzbogacając opracowywane materiały i pakiety edukacyjne o odmienne punkty widzenia, elementy międzykulturowe i różne narodowe interpretacje. Projekt EHISTO jest finansowany przy wsparciu Komisji Europejskiej. Projekt EHISTO będzie realizowany w okresie od listopada 2014 r. do października 2016 r. W tym okresie niniejszy newsletter co pół roku będzie dostarczał najnowsze informacje o działań podjętych w ramach projektu. W niniejszym pierwszym wydaniu zawarto informacje o konferencji inauguracyjnej oraz wynikach badań podstawowych, które stanowiły część pakietu prac 2. Poza informacjami o pracach w ramach projektu, autorzy newslettera pragną zachęcić czytelników do zapoznania się z członkami projektu i szkołami partnerskimi, które będę się prezentować w każdym wydaniu newslettera. Na koniec należy dodać, iż w każdym wydaniu zostaną zaprezentowane inne istotne działania i wydarzenia związane z projektem EHISTO. Zespół EHISTO ma zatem przyjemność zaprezentować pierwsze wydanie newslettera. Jeśli chcieliby Państwo zapisać się na newsletter, informacje znajdą Państwo na stronie www.european-crossroads.de/ newsletter/. 1 EHISTO Newsletter #1 EHISTO: Przecięcie szlaków historycznych Europy służące edukacji międzykulturowej i medialnej Projekt w ramach Programu Uczenia się przez całe życie Comenius, 11/2012-10/2014 Koordynator: Uniwersytet w Augsburgu, Wydział Nauk Historycznych Konsorcjum: Uniwersytet w Augsburgu (Niemcy), Uniwersytet w Salamance (Hiszpania), Akademia w Łodzi (Polska), Uniwersytet w Dalarnie (Szwecja), Uniwersytet Wschodniej Anglii (Wielka Brytania), Instytut na rzecz Filmu i Fotografii w Nauce i Edukacji (Niemcy) Rezultaty projektu EHISTO Rezultaty zostaną przedstawione w formie: • transnarodowych materiałów edukacyjnych i podręczników dla nauczycieli • seminarium dotyczącego projektu i podręcznika podzielonego na moduły do wykorzystania podczas szkoleń dla nauczycieli • kursu dla nauczycieli wraz z podręcznikiem, dzięki któremu materiały opracowane w ramach projektu będą mogły być wykorzystane w szkołach w całej Unii Europejskiej • strony internetowej projektu, materiałów i metod nauczania • rozpowszechniania poprzez referaty i artykuły zaprezentowane na odpowiednich forach edukacji historycznej, zarówno regionalnych, jak i krajowych i międzynarodowych sieci szkół i instytucji szkoleniowych, która, w połączeniu ze stroną projektu i działaniami rozpowszechniającymi, będzie stanowiła istotne wsparcie. • która ułatwi rozpowszechnienie Szkoły partnerskie: Gimnazjum im. Holbeina, Augsburg (Niemcy), Gimnazjum im. Wernhera von Brauna, Friedberg (Niemcy), Gimnazjum św. Tomasza, Kammeltal (Niemcy), IES „Campo Gharro“, La Fuente de San Esteban (Hiszpania), IES „Federico García Bernalt“, Salamanka (Hiszpania), Zespół Szkół Integracyjnych nr 1 w Łodzi, Łódź (Polska), Borgaskolan, Gävle, (Szwecja), Östra gymnasiet, Trångsund (Szwecja), Hellesdon High School, Norwich (Wielka Brytania). Konsorcjum EHISTO — Spotkanie inauguracyjne, Augsburg (Niemcy) Konsultanci: Prof. Dr Susanne Kinnebrock, Uniwersytet w Augsburgu (Niemcy), D. Katja Gorbahn, Uniwersytet w Aarhus (Dania), Prof. D. Meng Zhongjie, Uniwersytet Wschodniochiński Sponsorzy: Program Uczenia się przez Całe Życie Unii Europejskiej, Bavarian Research Alliance (Bawarskie Stowarzyszenie Badawcze) Strona internetowa: www.europeancrossroads.eu Spotkanie inauguracyjne EHISTO, 28-30 listopada 2013 r. Augsburg, Niemcy – Pracownicy naukowi z sześciu europejskich organizacji partnerskich programu UE „Przecięcie szlaków historycznych Europy służące edukacji międzykulturowej i medialnej” (EHISTO) zaproszeni przez augsburgskiego koordynatora projektu prof. dr Susanne Popp (Wydział Nauk Historycznych) uczestniczyli w spotkaniu inauguracyjnym, które odbyło się w dniach 28-30 listopada. Oprócz Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu w Augsburgu w projekcie EHISTO uczestniczą eksperci z Uniwersytetu w Salamance (Hiszpania), Uniwersytetu w Dalarnie (Szwecja), Uniwersytetu Wschodniej Anglii (Wielka Brytania), Społecznej Akademii Nauk w Łodzi (Polska) oraz Instytutu na rzecz Filmu i Fotografii w Nauce i Edukacji (FWU) w Grünwald. 2 EHISTO Newsletter #1 Przecięcie szlaków historycznych Europy Głównym punktem tego pierwszego spotkania w ramach projektu było ustanowienie dwóch „Punktów Przecięcia Szlaków Historycznych Europy” (PPSHE). Są to tematy objęte projektem, które są istotne z punktu widzenia nauczania historii, a informacje o nich można znaleźć we wszystkich europejskich czasopismach o tematyce historycznej. Są one szczególnie ważne we wszystkich krajowych programach nauczania historii. Zatem PPSHE pozwalają na porównanie poglądów danego narodu na historię z informacjami przedstawianymi w krajowych czasopismach. Dzięki temu porównawczemu podejściu projekt łączy w sobie krytyczną interpretację treści zamieszczonych w mediach z celami międzykulturowymi, podkreślając jednocześnie i objaśniając różnice i podobieństwa w rozwoju kultury mass mediów w Europie na przykładzie zjawisk i wydarzeń transnarodowych, takich jak migracja, religia, wymiana kulturowa, konflikty i zawieranie pokoju. Ustalono jednomyślnie, że następujące tematy są zawarte w programach nauczania wszystkich krajów partnerskich i czasopismach popularno-naukowych o tematyce historycznej: krucjaty, reformacja, Krzysztof Kolumb, rewolucja francuska, Napoleon, pierwsza i druga wojna światowa, Hitler, holokaust i kubański kryzys rakietowy, a także tematy obejmujące dłuższe okresy historyczne, takie jak: islam, migracja i antysemityzm. Po szczegółowym omówieniu tych PPSHE partnerzy określili tematy „Odkrycia geograficzne/kolonializm/imperium” oraz „Wybuch pierwszej wojny światowej” jako PPSHE projektu EHISTO. Monika Vinterek i Thomas Nygren (Szwecja) koordynują proces (pakiet prac 3), w ramach którego partnerzy wybiorą dwa czasopisma dla każdego PPSHE, przetłumaczą je i przedstawią na stronie internetowej. Będzie to stanowiło podstawę modułów do nauki i edukacji interaktywnej, które zostaną opracowane na dalszych etapach projektu. Szkoła partnerska: Gimnazjum im. Holbeina w Augsburgu (Niemcy) Ścisła współpraca ze szkołami Współpraca ze szkołami partnerskimi jest szczególnie ważna dla projektu EHISTO. Poszczególne szkoły partnerskie zostały już uwzględnione w badaniu wstępnym. Przeprowadzono wówczas analizy programów nauczania i rynku oraz wywiady jakościowe z nauczycielami-partnerami, a także badania ilościowe przy udziale licznych nauczycieli historii. To badanie empiryczne przeprowadza Terry Haydn (Anglia). Dotyczy ono przede wszystkim zbadania stosunku nauczycieli historii do magazynów popularno-naukowych w ogóle, a w szczególności do adekwatności historycznej zawartych w nich treści oraz ocenę, czy treści te mogą zostać wykorzystane podczas lekcji historii. Ponadto, mamy nadzieję uzyskać informacje o aspektach krytycznej analizy treści zamieszczonych w mediach, a także odpowiedź na pytanie, w jaki sposób szkoły radzą sobie z zauważalnymi rozbieżnościami pomiędzy faktami historycznymi prezentowanymi przez kulturę masową poza środowiskiem szkolnym oraz lekcjami historii w szkole. 3 EHISTO Newsletter #1 Badanie podstawowe EHISTO Terry Haydn (Uniwersytet Wschodniej Anglii) Cele i zakres • Poglądy nauczycieli historii odnośnie roli krytycznego podejścia do treści medialnych w nauce historii oraz ich opinia w kwestii, czy można uznać rozwój takiego podejścia za uzasadniony i ważny cel nauczania historii oraz jak można je najlepiej rozwinąć poprzez wykorzystanie popularnych czasopism o tematyce historycznej, a także w jaki sposób traktować rozbieżności pomiędzy historią nauczaną w szkole a „publiczną” historią, z którą młodzi ludzie spotykają się poza szkołą. Pod względem efektów badanie podstawowe ma na celu poznanie doświadczeń i poglądów nauczycieli związanych z korzystaniem z czasopism o tematyce historycznej: jakie pytania warto zadać i jakie materiały i ćwiczenia oparte na treściach zamieszczonych w tych czasopismach mogłyby być pomocne w rozwoju krytycznego podejścia do faktów historycznych i treści medialnych wśród młodych ludzi. • Jakie są poglądy nauczycieli historii na kwestie sposobów, w jaki początkowe Podczas seminarium otwierające EHISTO szkolenie nauczycieli oraz stały rozwój w Augsburgu postanowiono skupić się zawodowy wykwalifikowanych nauczycieli zwłaszcza na dwóch tematach można wykorzystać w celu rozwoju podejścia do treści historycznych, które zostały uwzględnione krytycznego w programach nauczania historii wszystkich medialnych u młodych ludzi poprzez krajów partnerskich (i prawdopodobnie korzystanie z czasopism o tematyce również wszystkich państw członkowskich historycznej? UE) i które zapewne są także poruszane w popularnych czasopismach o tematyce historycznej. Te dwa wybrane tematy to: a) przyczyny/wybuch pierwszej wojny światowej oraz b) odkrycia geograficzne/kolonializm/imperium. Te tematy można postrzegać jako „punkty przecięcia szlaków historycznych Europy” w takim znaczeniu, że są często poruszane, zarówno podczas lekcji historii w szkole, jak i w „historii publicznej”, poza szkołą: w telewizji, Internecie, gazetach i czasopismach. Podsumowanie badania podstawowego Poprzez ankiety i rozmowy z nauczycielami historii we wszystkich pięciu krajach zaangażowanych w projekt, badanie źródłowe miało na celu uzyskanie dogłębnej wiedzy odnośnie wyżej wspomnianych kwestii, a w szczególności: • W jakim stopniu nauczyciele historii wykorzystują obecnie popularne czasopisma o tematyce historycznej w nauczaniu? • Jakie są ich opinie odnośnie sposobów wykorzystania tych czasopism w celu rozwoju u uczniów krytycznego podejścia do treści zamieszczanych w mediach oraz porozumienia międzykulturowego? • W jakim stopniu tematy wybrane na seminarium w Augsburgu są uwzględnione w obecnych programach nauczania i egzaminach (a także w popularnych czasopismach o tematyce historycznej)? • Jak ważny jest rozwój krytycznego podejścia do treści medialnych poprzez naukę historii w szkole wg wytycznych programów nauczania historii w krajach zaangażowanych w projekt (i w jakim stopniu są one zgodne z zaleceniami Rady Europy)? Jakie są poglądy nauczycieli historii na rozwój krytycznego podejścia do treści medialnych u uczniów? Rezultaty badania Rezultaty badania podstawowego to nie tylko dokumentacja obejmująca raport z wyników ankiety i rozmów z nauczycielami historii biorącymi udział w projekcie EHISTO, w których zadano im powyższe pytania (podsumowujący zebrane wyniki ankiet i zapisy rozmów ze wszystkich krajów oraz najważniejsze wnioski z nich wynikające), ale również raporty partnerów projektu odnośnie kwestii, w jakim stopniu dwa wybrane tematy, na których ma skupić się projekt (przyczyny i wybuch pierwszej wojny światowej oraz odkrycia geograficzne-kolonializm-imperium) zostały uwzględnione w programach nauczania, a także w jakim stopniu krytyczne podejście do treści medialnych i zalecenia Rady Europy odnośnie nauczania historii zostały wyraźnie wymienione w wytycznych programów nauczania. Partnerzy projektu przygotowali podsumowanie najważniejszych kwestii wynikających z odpowiedzi partnerów na powyższe pytania oraz streszczenia programów nauczania stosowanych we wszystkich krajach biorących udział w projekcie. Na następnych stronach niniejszego newslettera można znaleźć fragmenty podsumowań dotyczących obu części badania podstawowego. Program Uczenia się przez Całe Życie Unii Europejskiej Program Uczenia się przez Całe Życie Komisji Europejskiej umożliwia ludziom na każdym etapie życia udział w stymulujących zajęciach edukacyjnych, a także wspiera rozwój szkolnictwa i branży szkoleniowej w całej Europie. Podprogram Comenius skupia się na wszystkich poziomach edukacji szkolnej, od przedszkola, poprzez szkoły podstawowe do ponadpodstawowych. Obejmuje wszystkie osoby zaangażowane w edukację szkolną, głównie uczniów i nauczycieli, lecz także władze samorządowe, przedstawicieli stowarzyszeń rodziców, organizacje pozarządowe, instytucje szkolące nauczycieli i uniwersytety. 4 EHISTO Newsletter #1 Badanie podstawowe – Streszczenie programów nauczania: Istotne dla projektu wnioski wynikające ze streszczeń programów nauczania Terry Haydn (Uniwersytet Wschodniej Anglii) – streszczenia programów nauczania wykazały kilka poważnych rozbieżności w oficjalnej organizacji nauki historii w szkołach średnich w krajach biorących udział w projekcie, lecz zapewne najbardziej dodającym otuchy odkryciem był fakt, iż okazało się, że dwa tematy wybrane podczas spotkania inauguracyjnego w Augsburgu, na których ma skupiać się projekt i które mają zostać rozwinięte w jego trakcie, nie sprawiają najmniejszych problemów pod względem nauczania w szkole, czasem są omawianie kilkakrotnie, na różnych poziomach wiekowych, a także są poruszane w popularnych czasopismach o tematyce historycznej. Odnośnie znaczenia wspomnianej sytuacji i różnic w realizacji projektu, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii: W kwestii środków i materiałów opracowanych w ramach projektu w krajach biorącym w nim udział, a także w całej Unii Europejskiej, wygląda na to, że w Hiszpanii i Niemczech funkcjonują federalne organy odpowiedzialne za edukację, natomiast poszczególne regiony mają autonomię w kwestiach ustalania programów nauczania. Z kolei w Szwecji, Polsce i Anglii istnieją krajowe systemy edukacyjne oraz wytyczne dotyczące programów nauczania, która obowiązują na terenie całego kraju. Sytuację komplikują jeszcze bardziej niedawne zmiany w Wielkiej Brytanii. Choć nadal obowiązuje tam „Narodowy Program Nauczania” historii (i innych przedmiotów), nowe rodzaje szkół – Akademie (które teraz stanowią ponad połowę szkół średnich w Anglii) oraz tzw. free schools, mają autonomię w kwestiach programu nauczania i nie wymaga się od nich stosowania Narodowego Programu Nauczania. Jednakże niedawne sondaże przeprowadzone przez Stowarzyszenie Historyczne sugerują, że pomimo tej autonomii i swobody, którą cieszą się obecnie wszystkie szkoły w kwestiach wyboru konkretnych tematów historycznych, na których pragną się skupić, w praktyce treści nauczania nadal są bardzo zbliżone. Anglia Zgodnie zarówno z obecnym, jak i z nowym proponowanym Narodowym Programem Nauczania historii w Anglii, przyczyny i wybuch pierwszej wojny światowej są i będą omawiane w praktycznie we wszystkich szkołach średnich – byłoby bardzo dziwne, gdyby w jakiejkolwiek szkole średniej, niezależnie od rodzaju, nie omawiano tego tematu. Sytuacja odnośnie drugiego z wybranych tematów (odkrycia geograficzne/kolonializm/imperium) jest bardziej skomplikowana. Jakkolwiek jeszcze kilka lat temu uczniowie większości angielskich szkół uczyli się o Kolumbie, Da Gamie i Magellanie oraz odkryciu „Nowego Świata”, bardzo duży nacisk, który obecnie kładzie się na nauczanie brytyjskiej historii spowodował, że odkryciom geograficznym, Kolumbowi itp. poświęca się znacznie mniej czasu niż dawniej, a tematy kolonializmu i imperium skupiają się raczej na brytyjskiej eksploracji i rozwoju Imperium Brytyjskiego, które stanowi główny temat zarówno w obowiązującej, jak i nowej proponowanej wersji Narodowego Programu Nauczania. Popularne czasopisma o tematyce historycznej również poświęcają dużo uwagi kontrowersjom związanym z interpretacją epoki Imperium Brytyjskiego. Nie brakuje również artykułów prasowych o przyczynach i wybuchu pierwszej wojny światowej i prawdopodobnie ten trend się utrzyma, biorąc pod uwagę zbliżającą się setną rocznicę wybuchu tej wojny. Podobnie jak w niektórych innych krajach, temat ten może być omawiany z uczniami należącymi do różnych grup wiekowych. 5 EHISTO Newsletter #1 Bawaria/Niemcy Są wszędzie. Tutaj kiosk w Brukseli. W kwestiach zgodności z zaleceniami Rady Europy i celami projektu EHISTO, cele obowiązującego Narodowego Programu Nauczania historii w Anglii są w znacznym stopniu z nimi zbieżne, przy czym duży nacisk kładzie się na rozwój rozumienia nauczanych treści przy jednoczesnym rozwoju konkretnej wiedzy historycznej. Jednakże w kwestiach związków z teraźniejszością i codziennym życiem uczniów, w odróżnieniu od Hiszpanii, Szwecji i Bawarii, Sekretarz Stanu zalecił, aby zrezygnowano z tego typu prób „unowocześnienia” programu nauczania historii i pragnie, by w szkołach (podobnie jak w Holandii) kładziono większy nacisk na klasyczny kanon najważniejszych wydarzeń w politycznej i konstytucyjnej historii danego narodu. Warto zaznaczyć, że w propozycjach nowego programu nauczania historia „kończy się” na wyborze na premiera Margaret Thatcher w 1979 r. i upadku muru berlińskiego w 1989 r. Niedawny sondaż przeprowadzony przez Stowarzyszenie Historyczne ukazuje, że jest to sprzeczne ze zdaniem większości nauczycieli historii w Wielkiej Brytanii. W kwestii wyboru źródeł wykorzystywanych w nauce historii, nauczycieli namawia się do stosowania różnych metod edukacyjnych, w tym wizyt w muzeach, wycieczek szkolnych i nowych technologii. Nie wymienia się wyraźnie popularnych czasopism o tematyce historycznej, ale też nie zabrania się ani nie odradza korzystania z nich i raczej mało prawdopodobne jest, by ich stosowanie w ramach projektu stało się przyczyną problemów lub spotkało się ze sprzeciwem. Odnośnie związków bawarskiego programu nauczania z EHISTO i celami Rady Europy, oba wybrane tematy omawia się w gimnazjum, pomiędzy 7 a 9 klasą, choć istnieją pewne różnice związane z okresem nauki, w którym uczniowie mogą zetknąć się z tymi tematami, zależnie od szkoły. W kwestiach stosunku programu nauczania do korzystania z produktów mass mediów i innych elementów historii „publicznej”, w streszczeniach programów nauczania zasugerowano między słowami, że zważywszy na uwzględnienie „kultury historycznej” w wytycznych programu nauczania, w nauczaniu historii w szkołach średnich powinno się korzystać z takich źródeł jak czasopisma o tematyce historycznej, „a ponadto w programie nauczania zaleca się stosowanie źródeł multimedialnych i szukanie związków z życiem codziennym uczniów (ponadprogramowe zaangażowanie w naukę historii)”. Co więcej, w programie nauczania historii dla Hauptschule/Mittelschule, stwierdzono, że „uczniowie będą się uczyli korzystać z artykułów prasowych”. Kolejnym elementem programu nauczania zgodnym z zaleceniami Rady Europy w kwestiach nauczania historii jest wymóg, by uczniowie rozwinęli w sobie świadomość „tego, w jaki sposób tworzy się historia, a także co rozumiemy pod pojęciem akademickich metod badawczych w dziedzinie historii”. Zachęca się do korzystania z czasopism o tematyce historycznej również poprzez wymóg edukacji interdyscyplinarnej, który mógłby umożliwić korzystanie z tych czasopism podczas nauki języków obcych. (Kwestię tę można zbadać dokładniej w ramach projektu EHISTO, ponieważ być może taką metodę można by zastosować również w innych krajach). Polska W porównaniu do Anglii, a zwłaszcza Szwecji, w polskim programie nauczania kładzie się wyraźniejszy nacisk na wyszczególnienie konkretnych treści historycznych, które należy uwzględnić w programie nauczania historii, natomiast mniejszy nacisk (przynajmniej bezpośrednio) kładzie się na rozwój edukacji interdyscyplinarnej i koncepcje drugorzędne. Choć wytyczne wymienione w streszczeniu podstawy programowej nie odnoszą się tak wyraźnie do zaleceń Rady Europy dotyczących nauczania historii jak w niektórych innych przypadkach, nie wydaje się, by stanowiło to problem w kontekście omawiania i opracowywania materiałów i rozwoju metod nauczania opartych na EHISTO i celach Rady Europy przez nauczycieli. W odróżnieniu od wytycznych w niektórych innych krajach nie wspomniano również wyraźnie o poszukiwaniu związków między przeszłością a teraźniejszością. Choć bezpośrednio nie wspomniano o korzystaniu z mediów i popularnych przedstawień przeszłości jako niezbędnym elemencie metod nauczania, również nie odradzono ani nie zabroniono korzystania z tego typu źródeł. Odnośnie wybranych tematów, zdaje się, że wchodzą one w skład programów nauczania zarówno gimnazjum, jak i szkół średnich i omawia się je zarówno w liceach, jak i technikach. 6 EHISTO Newsletter #1 Hiszpania Szwecja Podsumowanie hiszpańskiego systemu nauczania historii ukazuje, że w wytycznych dotyczących programu nauczania wyraźnie wspomniano o celach międzykulturowych, a w Art. 4 celów edukacji na poziomie ESO stwierdza się, że uczniowie powinni nauczyć się „podstawowych aspektów związanych z kulturą, geografią i historią, zarówno Hiszpanii, jak i świata oraz szacunku do artystycznego, kulturowego i językowego dziedzictwa, a także mieć świadomość różnorodności kultur i społeczeństw, aby móc lepiej i bardziej krytycznie je oceniać i rozwijać w sobie szacunek zarówno do własnej, jak i innych kultur. Podobnie jak w przypadku Bawarii, wyraźnie zaznaczono, że uczniowie powinni umieć korzystać z informacji zaczerpniętych ze „środowiska społecznego, mass mediów i za pośrednictwem nowoczesnych technologii”. Podobnie jak w Anglii, dwóch wybranych tematów naucza się w gimnazjum i „są również przypominane w szkole średniej”. Odnośnie ogólnych zasad metodycznych, nauczycielom zezwala się na stosowanie „własnych metod nauczania”, a ponadto zaznaczono, że w celu zmaksymalizowania motywacji uczniów „warto wyraźnie podkreślić przydatność nauczanych treści” i że można tego dokonać poprzez ukazywanie związków między tymi treściami a otoczeniem uczniów i ich życiem codziennym. (Można tu dostrzec różnicę między hiszpańskim systemem edukacyjnym a Narodowym Programem Nauczania w Anglii). Podobnie jak w przypadku Narodowego Programu Nauczania w Anglii, szwedzki program nauczania skupia się w dużej mierze na rozwinięciu rozumienia nauczanych treści i nie ogranicza się wyłącznie do wyszczególnienia tematów do omówienia. Pod tym względem istnieje wyraźna zbieżność z wieloma celami Rady Europy dotyczącymi nauczania historii. Ponadto w szwedzkim programie nauczania podkreślono znaczenie rozwoju umiejętności analizowania i krytycznej oceny informacji przez uczniów, a także zaznaczono, że uczniowie powinni „zrozumieć, w jaki sposób ludzie tworzą historię i jak należy poddawać fakty historyczne krytyce, by można było czerpać z nich wiedzę i nie wykorzystywać ich do niewłaściwych celów”, „poznawać okresy dziejowe, procesy zmian, wydarzenia i postacie historyczne w oparciu o różne interpretacje i punkty widzenia”, a także umieć „opisać pewne procesy historyczne i wydarzenia, które wykorzystywano w różny sposób i ogólnie wyjaśnić, dlaczego interpretowano je odmiennie”. Istnieje również (w odróżnieniu od propozycji nowego Narodowego Programu Nauczania w Anglii) wymóg, aby uczniowie rozwijali „umiejętność korzystania ze źródeł historycznych w celu zrozumienia teraźniejszości i przewidzenia możliwych przyszłych wydarzeń”. Jakkolwiek podstawa programowa nie jest tak dokładnie wyszczególniona jak w innych krajach, wspomniano w niej o konieczności omówienia „kolonializmu” i „konfliktów”, a wyniki badań i sondaży przeprowadzonych w ramach projektu EHISTO przed spotkaniem inauguracyjnym w Augsburgu i w jego trakcie sugerują, że wybór tematów nie będzie stanowił problemu dla szwedzkich szkół, tak pod względem zgodności z programem nauczania, jak i pod względem dostępności artykułów prasowych. Echa EHISTO w Chinach Prof Dr. Zhongjie Meng (Uniwersytet Wschodniochiński) – Program EHISTO spotkał się z dużym uznaniem w Chinach, po tym jak profesor nadzwyczajny Zhongjie Meng, uczestnik pierwszej konferencji w Prof Dr. Zhongije Meng Augsburgu zamieścił krótką wiadomość na chińskim Twitterze (www.weibo.com) w listopadzie ubiegłego roku. W tej wiadomości wyjaśniał cel i strukturę, jak również całą metodę funkcjonowania EHISTO. Ponad 30 innych użytkowników portalu, z których większość to obecnie profesorowie historii na różnych chińskich uniwersytetach, nie tylko przekazało informacje dalej, ale również wzięło udział w krótkiej dyskusji na Twitterze. Dla chińskiego środowiska akademickiego dogłębne poznanie punktu widzenia europejskich historyków i różnych interpretacji historii „publicznej” stanowiło niezwykle atrakcyjną okazję. Ponadto omówiono przyjętą strategia łączenia treści zamieszczonych w popularnych czasopismach o tematyce historycznej z nauczaniem historii w szkole. Z jednej strony, dla profesjonalnych historyków rozważanie szybko zmieniającej się historii „publicznej” w Chinach od początku nowego stulecia może stanowić wyzwanie. Ten wzrost zainteresowania spowodował, że kilku historyków przedstawiło Chińskiemu Stowarzyszeniu Historycznemu plan ustanowienia komitetu historii publicznej w Pekinie w maju tego roku, aby wykorzystać wzrost zainteresowania historią publiczną. Chińscy historycy mają nadzieję dowiedzieć się więcej o projekcie EHISTO. Z drugiej strony, podczas konferencji EHISTO zwrócono uwagę na kilka interesujących kwestii, nad którymi warto się zastanowić, gdy wykorzystuje się metodę porównawczą. Metoda ta przedstawia m.in. różne poglądy partnerów projektu, jak również różne interpretacje ważnych okresów w historii Europy zamieszczane w popularnych czasopismach o tematyce historycznej, w tym interpretacje wydarzeń z historii danego kraju. Według chińskich historyków, można wyraźnie dostrzec, że proces „europeizacji” wydaje się trudniejszy do przeprowadzenia na polu kultury niż w polityce czy gospodarce. 7 EHISTO Newsletter #1 Badanie podstawowe – Podsumowanie i najważniejsze kwestie wynikające z poglądów uczestników EHISTO Terry Haydn (Uniwersytet Wschodniej Anglii) – Następny krok podjęty w ramach badania podstawowego miał na celu dowiedzenie się więcej o poglądach nauczycieli i ich metodach w kontekście korzystania z czasopism o tematyce historycznej. Nauczycieli ze wszystkich pięciu krajów biorących udział w projekcie poproszono o wypełnienie kwestionariuszy i przeprowadzono z nimi rozmowy. W sumie uzyskano 85 wypełnionych kwestionariuszy, a dane te uzupełniono dzięki przeprowadzeniu rozmów z 12 nauczycielami ze szkół partnerskich. Podstawowe informacje o poglądach uczestników na rolę, jaką odgrywają i mogą odgrywać czasopisma o tematyce historycznej w nauce historii, uzyskano również podczas spotkania inauguracyjnego w Augsburgu. Wyniki przedstawiono w poniższych wypowiedziach. Niektóre z powodów, dla których respondenci uważają, że „dobrze by było", gdyby częściej korzystano z popularnych czasopism o tematyce historycznej w nauczaniu historii: “Artykuły prasowe często dostarczają więcej historycznej wiedzy i informacji niż podręczniki szkolne.” „Jeśli doprowadziłoby to do tego, że więcej uczniów kupowałoby czasopisma o tematyce historycznej, byłby to pozytywny efekt wskazujący na ich zaangażowanie i zainteresowanie historią.” „Na ogół czasopisma o tematyce historycznej są bardzo respektowane i wiarygodne i zwykle prezentują bardziej akademickie podejście do przeszłości niż gazety i Internet.” „Mogłoby to sprawić, że uczniowie zajmowaliby się historią również poza szkołą, czytając artykuły w czasopismach w wolnym czasie, a tym samym potencjalnie zwiększając czas, który poświęcają na zdobywanie wiedzy o przeszłości.” „Jeśli przeczytają więcej niż jeden artykuł na dany temat historyczny lub artykuły omawiające ten sam temat lub osobę z różnych punktów widzenia, zetkną się z kontrowersjami związanymi z interpretacją i różnymi poglądami na te same kwestie.” Uczniowie, którzy czytają popularne czasopisma o tematyce historycznej wg nauczycieli 0% 28% Dużo Niewielu Bardzo nieliczni Brak 50% Nie wiadomo 3% 19% „Czasopisma o tematyce historycznej sprzyjają nauce historii, nawet jeśli są tylko wykorzystywane przez nauczycieli historii i osoby prowadzące szkolenia dla nauczycieli w celu zaktualizowania swojej wiedzy na dany temat i bycia „na bieżąco” z aktualnymi odkryciami historycznymi.” „Nawet jeśli uczniowie czytają czasopisma o tematyce historycznej tylko dla przyjemności (niekoniecznie wykonując ćwiczenia edukacyjne), to samo w sobie ma pozytywny efekt, gdyż w ten sposób rozwijają oni swoją wiedzę historyczną i mają kontakt z przykładami dobrze napisanych tekstów.” „Wysoka jakość, ilustracje i przystępna forma sprawiają, że historia zyskuje na atrakcyjności i wyraźniej można dostrzec związki ze światem zewnętrznym niż w przypadku treści zamieszczanych w podręcznikach.” Propozycje wykorzystania popularnych czasopism o tematyce historycznej w celu ulepszenia nauczania historii, zwłaszcza w kontekście celów EHISTO i wytycznych Rady Europy dotyczących dobrych praktyk w nauczaniu historii: „Podobnie, jeśli przeczytają kilka artykułów na ten sam temat, zdadzą sobie sprawę, że historia czasem jest efektem kompromisów Wiele czasopism zamieszcza też treści w Internecie: na stronach internetowych, w formie podcastów i blogów, a zachęcenie uczniów do społecznych dotyczących interpretacji przeszłości oraz że nie korzystania z tych treści może przynieść pozytywne efekty, zwłaszcza w istnieje coś takiego jak „jedyna słuszna wersja” historii.” przypadku blogów, na których uczniowie mogą zamieszczać komentarze do artykułów i wziąć aktywny udział w debatach dotyczących kontrowersji związanych z artykułami w czasopismach. 8 EHISTO Newsletter #1 Jak wykazywano podczas spotkania inauguracyjnego, a także rozmów przeprowadzonych w ramach Pakietu Prac 2, popularne czasopisma o tematyce historycznej mają pewne wady i słabe strony. Jednak stanowi to szansę, nie problem. Jak stwierdził jeden z respondentów: „Uczniowie mogą zaznajomić się ze standardami jakości (źródeł historycznych) jedynie wówczas, gdy mają do czynienia z produktami, które często nie spełniają tych standardów”. „Kwestie takie jak uprzedzenia nacjonalistyczne lub realizacja określonej agendy nacjonalistycznej (rasistowskiej, seksistowskiej) mogą same w sobie stanowić przedmiot badań w klasie”. „Można natrafić na artykuły, które wyraźnie podkreślają związek między wydarzeniami z przeszłości a obecnymi problemami i kontrowersjami, powodując, że uczniowie przestają postrzegać historię jako coś minionego i mało istotnego.” „Można znaleźć kilka „polemizujących ze sobą” artykułów, prezentujących skrajnie odmienne opinie i nadmiernie upraszczających problematykę historyczną, a następnie poszukać innych artykułów, które uzmysłowią uczniom, że takie skrajności i nadmierne uproszczenia są często nieprzydatne.” Dostrzegą różnice wynikające głównie z interpretacji narodowych, lecz także płci i środowiska społecznego i kulturowego.” „Warto rozwinąć u uczniów postrzeganie czasopism o tematyce historycznej jako źródeł treści kulturowych, zwiększając tym samym ich znajomość wydarzeń przełomowych w historii. (Uważam, że należy pracować z wykorzystaniem metapytań o nauczanie przy pomocy tekstów i uczenie się z nich, zanim przejdzie się do samych czasopism. Dzięki temu uczniowie zdadzą sobie sprawę z podstaw ideologicznych i interesów komercyjnych wydawnictw. Powinno to pobudzić w nich krytyczne podejście do historii i poszczególnych relacji, biorąc pod uwagę zarówno różnice ideologiczne, jak i sposoby wykorzystania informacji i zdarzeń historycznych do celów politycznych i komercyjnych).” „Jest to szansa na rozwój u uczniów świadomości znaczenia pochodzenia informacji (popularne czasopisma często nie podają źródeł).” „Jest to szansa na rozwój u uczniów świadomości niepewnego i zmiennego charakteru wiedzy historycznej (w jakim stopniu uwzględnia się w czasopismach wątpliwości i niepewność co do wniosków i odkryć lub przedstawia alternatywne możliwości?).” Jak często nauczyciele używają fragmentów artykułów z popularnych czasopism o tematyce historycznej w nauczaniu historii? 21% 0% 9% Dość często Od czasu do czasu „Warto omówić i rozwinąć rozumienie zwiększającego się znaczenia bodźców wizualnych we współczesnym społeczeństwie, tzn. omówić kwestię czy zdjęcia mogą być źródłem informacji, czy są wyłącznie „elementem dekoracyjnym.” Okazjonalnie Nigdy 70% „Warto przeanalizować możliwości wykorzystania tekstów z czasopism o tematyce historycznej w nauczaniu języków obcych (sam się nasuwa pomysł nauczania interdyscyplinarnego, łączącego elementy historii i języka niemieckiego).” „Warto porównać zalety i wady różnych czasopism o tematyce historycznej. Czy niektóre z nich są lepsze od innych? Co sprawia, że danego czasopismo jest lepsze od innych? Czy to zależy od czytelników?” „Warto znaleźć artykuły, które ukażą uczniom, jak historia jest często wykorzystywana przez ludzi do nieetycznych celów (mam nadzieję, że uczniowie potrafią dostrzec różne sposoby popularyzowania historii, a także jej wykorzystywania, również do niewłaściwych celów).” „Warto zwrócić uwagę na rozbieżności między historią nauczaną w szkole a historią „publiczną” i treściami zamieszczanymi w popularnych czasopismach o tematyce historycznej. Dzięki temu uczniowie zyskają większą świadomość różnych interpretacji historii. Analizując artykuły w czasopismach, uczniowie mogą zdać sobie sprawę, jakie treści historyczne są uważane za istotne i zauważą, że treści historyczne w podręcznikach szkolnych różnią się od tych prezentowanych w czasopismach. „Warto poćwiczyć z uczniami krytyczną analizę artykułów w czasopismach, biorąc pod uwagę ich jakość i rzetelność, a następnie zachęcić ich do zastanowienia się nad/omówienia względnej rzetelności tych artykułów w porównaniu z innymi ogólnie dostępnymi źródłami wiedzy historycznej – gazetami, filmami, telewizją, czy Internetem.” „Ważne jest, by nie zapomnieć o motywującym potencjale czasopism o tematyce historycznej (a ponadto takie czasopisma mogą zmotywować do większego zainteresowania historią – i to właśnie jest najważniejszy punkt wyjścia do nabycia kompetencji pozwalających na czerpanie wiedzy z otaczającej uczniów kultury historycznej).” 9 EHISTO Newsletter #1 Sieć EHISTO Partner EHISTO: Uniwersytet w Salamance, Hiszpania W projekcie EHISTO, poza Uniwersytetem w Augsburgu jako koordynatorem, bierze udział pięć europejskich ośrodków badawczych mających doświadczenie w metodach nauczania historii wykorzystujących różne punkty widzenia i krytyczne podejście do treści medialnych. W projekcie biorą też udział liczne europejskie szkoły ponadpodstawowe, kilku stowarzyszonych partnerów i czterech konsultantów o międzynarodowej renomie. Wszystkie te instytucje i partnerzy będą współpracować, by osiągnąć cele projektu. Uniwersytet w Salamance, jeden z najstarszych uniwersytetów w Europie, założony w 1218 r., obecnie jest współczesnym europejskim uniwersytetem, otwartym na w zasadzie wszystkie metody nauczania. Obecnie na Uniwersytet uczęszcza w prawie Salamance 2800 studentów studiów licencjackich i niemal 3000 doktorantów i studentów studiów Zespół EHISTO – Uniwersytet w Salamance magisterskich. Na 70 kierunkach na 26 wydziałach i szkołach i w 18 instytutach i innych jednostkach prowadzących badania społeczne, biomedyczne, humanistyczne i związane z naukami eksperymentalnymi pracuje ponad 3000 pracowników naukowych, dzięki czemu Uniwersytet w Salamance wyróżnia się jako jedna z wiodących publicznych organizacji prowadzących badania w Hiszpanii. Weź udział w EHISTO Grupa Badań nad Interakcją i Nauką przez Internet (GRIAL) pod przewodnictwem Francisca José Garcíi Peñalva, profesora Wydziału Informatyki, to oficjalna stała grupa badawcza Uniwersytetu w Salamance, wchodząca w skład grupy IUCE (Instituto de Ciencias de la Educación) nagradzanej celu corocznie od 2007 r. jako „Znakomita Grupa Badawcza” przez Rząd Regionalny Kastylii i León w stworzenie wciąż rozrastającej się dowód uznania jej innowacyjnego podejścia zarówno do nowoczesnych technologii, jak i badań sieci dydaktycznych. Obecnie w skład grupy wchodzi 55 aktywnie działających pracowników Projekt EHISTO ma na instytucji i zainteresowanych osób ciągłym rozwojem EHISTO przez cały okres realizacji naukowych i wykładowców uniwersyteckich, jak również innych współpracowników reprezentujących różne dziedziny edukacji, administracji publicznej i przemysłu. Działają oni na projektu. polu tak różnych nauk jak informatyka, metodyka nauczania, filozofia, socjologia i nauki Dołączenie do sieci kontaktów humanistyczne. Wszystkich ich łączy wspólne zainteresowanie poprawą jakości nauczania i EHISTO oznacza otrzymywanie procesów badawczych poprzez stosowanie nowoczesnych technologii i metod nauczania. co pewien czas najświeższych informacji o procesach Szkoła partnerska EHISTO: Borgarskolan, Szwecja badawczych. Aby przystąpić kontaktów do EHISTO, sieci prosimy Borgarskolan to najstarsza szkoła biznesu w wypełnić kwestionariusz online Szwecji. Obecnie jest to szkoła średnia na stronie: oferująca zarówno przygotowujący, jak i zawodowy program edukacyjny. Naucza się www.europeancrossroads.de/ bepartoftheproject/ w niej m.in. mediów, socjologii i automatycznych technologii, stąd też wielka różnorodność uczniów, których jest w sumie 850, i nauczycieli. Jako uczestnik projektu lub wysłać e-maila na adres Borgarskolan, Gävle (Szwecja) EHISTO, nauczyciel historii Robert Thorp, dostrzega „możliwość wykorzystania [email protected] popularnych czasopism o tematyce historycznej, aby pomóc uczniom rozwinąć myślenie krytyczne”. Uważa, że korzystanie z materiałów opracowanych w ramach projektu EHISTO może zwrócić uwagę na Bardzo chętnie nawiążemy z Tobą kontakt! kwestię „odmiennego zastosowania historii i wpływu, jaki ma to na sposób jej przedstawiania i interpretacji. Uważam, że świadomość tego faktu jest kluczowa, by dana osoba rozwinęła w sobie umiejętność krytycznej oceny źródeł." 10 EHISTO Newsletter #1 Następne kroki w ramach EHISTO Pakiet prac 3: Rozwój materiałów edukacyjnych i podręczników dla nauczycieli Pakiet prac 4: Rozwój modułu i przewodnika modułowego do wstępnego szkolenia dla nauczycieli W ramach tego pakietu prac rezultaty badania podstawowego, przy ścisłej współpracy ze szkołami pilotażowymi, zostaną przekształcone w treści nauczania historii, poprzez rozwój Celów Edukacyjnych, które później zostaną zaprezentowane na stronie projektu. Do każdego tematu zostaną opracowane zestawy zadań dotyczących głównie edukacji medialnej i aspektów związanych z określonym materiałem edukacyjnym. Dokona się tego poprzez analizę i porównywanie okładek, tekstów i zdjęć w czasopismach o tematyce historycznej, aby dowiedzieć się, w jaki sposób redaktorzy popularnych czasopism historycznych zwracają się do czytelników i jak kształtują historię na potrzeby rynku mass mediów. W efekcie pakietu prac 3, Cele Edukacyjne zostaną zaprezentowane podczas drugiego spotkania w październiku. Ten pakiet prac obejmuje rozwój modułu do wstępnego szkolenia dla nauczycieli, jak również materiałów edukacyjnych. Pierwsza wersja modułu jest obecnie omawiana i zostanie ukończona przez partnerów. Ostateczna wersja zostanie zaprezentowana na następnej konferencji. Konferencja odbędzie się w Łodzi w Polsce w dniach 28-30 października 2013 r. Nadchodzące wydarzenia związane z EHISTO Kontakt Koordynator: Maj 2013 r. Konferencja: LINQ2013. Innowacje w dziedzinie edukacji i jakość. „Przyszłość źródeł cyfrowych“, 16-17 maja 2013 r., Rzym/Włochy [ LINK ] Wrzesień 2013 r. Konferencja: Doroczna konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Dydaktycznego (ISHD): Kolonializm, dekolonizacja i postkolonialne spojrzenie na historię – Wyznawania dla nauki i nauczania historii w zglobalizowanym świecie, 16-18 września 2013 r., Tutzing/ Niemcy [ LINK ] Konferencja: SINTICE 2013. XV. Simposio Internacional de Tecnologías de la Información y las Comunicaciones en la Educación, 17-20 września 2013 r., Madryt/Hiszpania [LINK] th Konferencja: XX. odbywająca się co dwa lata Konferencja Niemieckiego Towarzystwa Nauczania Historii: Nauczanie historii z perspektywy biologicznej. Znaczenie - rozwój – różnice pokoleniowe, 25-27 września 2013 r., Göttingen/Niemcy [LINK] Listopad 2013 r. Konferencja: TEEM. Ekosystemy technologiczne do zwiększania aspektu wielokulturowego 14-15 listopada 2013 r., Salamanka/Hiszpania [ LINK ] Prof. Dr Susanne Popp Miriam Hannig Wydział Nauk Historycznych Uniwersytet w Augsburgu Universitätsstraße 10 86159 Augsburg Germany E-mail: info@european- crossroads.eu Targi: Interpädagogica, Specjalistyczne targi edukacyjne: pomoce naukowe, sprzęt, kultura i sport, 14-16 listopada 2013 r. Odwiedź naszą stronę internetową: www.european-crossroads.eu Salzburg/Austria [ LINK] th th th Newsletter EHISTO jest publikowany co pół roku i zawiera informacje o działaniach podjętych w ramach projektu i osiągnięciach. Udział w jego przygotowaniu mają wszyscy partnerzy, którzy również udzielają najświeższych informacji o przeprowadzanych badaniach. Aby zapisać się na niniejszy newsletter, prosimy wypełnić formularz na stronie www.european-crossroads.de/newsletter lub wysłać e-maila na adres [email protected]. Niniejszy projekt sfinansowano przy wsparciu Komisji Europejskiej. Niniejszy newsletter odzwierciadla jedynie stanowisko autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności na zamieszczoną w nim zawartość merytoryczną. REDAKTORZY newslettera: Terry Haydn, Susanne Friz, Thomas Nygren, Jutta Schumann, Miriam Hannig, Oliver Simmet UKŁAD GRAFICZNY: Susanne Friz, Oliver Simmet Okres realizacji projektu: 01/11/201231/10/2014 Koordynator projektu: Prof. Dr. Susanne Popp Organizacja koordynująca: Uniwersytet w Augsburgu Projekt Nr.: 527752-LLP-1-2012-1-DE-COMENIUS-CMP 1 1
