SYMETRIA I ASYMETRIA GRY BRAMKAREK W DZIAĞANIACH
Transkrypt
SYMETRIA I ASYMETRIA GRY BRAMKAREK W DZIAĞANIACH
Józef Bergier, Andrzej Soroka SYMETRIA I ASYMETRIA GRY BRAMKAREK W DZIAĞANIACH OFENSYWNYCH W PIĞCE NOłNEJ KOBIET. MISTRZOSTWA EUROPY – ANGLIA 2005. Sğowa kluczowe: piğka noŃna, kobiety, bramkarki, symetria i asymetria WstĎp Piğka noŃna w wykonaniu kobiet stağa siĎ dyscyplinĂ sportu popularnĂ i bardzo rozpowszechnionĂ w ıwiecie. Piğkarki grajĂ juŃ nie tylko w Europie i Ameryce Póğnocnej, ale takŃe w Azji, Australii i Ameryce Poğudniowej. Poziom gry pomiĎdzy druŃynami narodowymi stale siĎ wyrównuje, a dokğadnoıĄ dziağaġ technicznych i postĎpujĂcy rozwój moŃliwoıci ruchowych piğkarek ma coraz wiĎkszy wpğyw na osiĂgane wyniki sportowe. JakoıĄ gry zawodniczek ma bardzo ıcisğy zwiĂzek z ksztağtowaniem symetrii ruchowej, która prowadzi do podniesienia sprawnoıci i koordynacji ruchowej, zwiĎkszajĂc moŃliwoıci ruchowe zawodnika (Starosta 1996 s. 3646). Badania nad wszechstronnoıciĂ wyszkolenia zawodników w piğce noŃnej w zakresie symetryzacji strzağów do bramki zainicjowağ Starosta (Starosta 1988 s. 346-355). Prace nad problemem byğy kontynuowane przez StarostĎ i Bergiera (1991 s.15-17; 1992 s. 265-271; 1993 s.164-175; 1996 s. 1126), oraz Bergiera i Buraczewskiego (2003 s. 69-77). Natomiast Bergier i Buraczewski (2005 s. 150-156), oraz Bergier i Soroka (2006 s. 81-88) podjĎli badania nad symetryzacjĂ strzağów do bramki w kobiecej piğce noŃnej, analizujĂc grĎ paġ podczas mistrzostw ıwiata do lat 19 w 2004 i Mistrzostw Europy w 2005 roku. Celem doniesienia jest próba poznania gry bramkarek w dziağaniach ofensywnych w ıwietle symetryzacji gry. PodjĎty problem jest nowy, do tej pory nie podejmowany przez badaczy i o tyle jeszcze ciekawszy, Ńe w przypadku zawodniczek grajĂcych na pozycji bramkarek obserwujemy zarówno zjawisko transferu poziomego majĂcego zwiĂzek z przenoszeniem umiejĎtnoıci czy teŃ sprawnoıci motorycznej z jednej strony ciağa na drugĂ jak równieŃ transferu pionowego, gdzie zawodniczki w zaleŃnoıci od sytuacji wynikajĂcych z gry korzystajĂ z rĎki lub nogi przy podaniach piğki. Celem jest równieŃ okreılenie czy w szkoleniu bramkarek na najwyŃszym pozio- – 185 – mie europejskim prowadzone jest wszechstronne przygotowanie techniczne zawodniczek grajĂcych na tej pozycji. Prowadzone badania przez Bergiera i SorokĎ wskazywağy na mağĂ skutecznoıĄ podaġ piğki nogĂ w dziağaniach ofensywnych podczas Mistrzostw Europy w 2005 roku wykonywanych przez bramkarki. Z uwagi na powyŃsze postawiono nastĎpujĂcĂ hipotezĎ badawczĂ: W szkoleniu bramkarek na najwyŃszym europejskim poziomie nie jest prowadzone wszechstronne przygotowanie techniczne zawodniczek grajĂcych na pozycji bramkarki. Materiağ i metody badaġ Jako metodĎ badawczĂ zastosowano obserwacjĎ systematycznĂ, zewnĎtrznĂ i skategoryzowanĂ poprzez wystandaryzowane narzĎdzie badawcze, jakimi byğy autorskie arkusze obserwacji (ryc.1, ryc.2). Obserwacja byğa dokonywana na podstawie odtwarzania meczów piğkarskich, wczeıniej rejestrowanych na pğytach DVD z przekazu telewizyjnego piğkarskich druŃyn kobiecych w czasie VI Mistrzostw Europu w Anglii w 2005 roku. Mecze byğy rozegrane pomiĎdzy 05–19 lipca 2005 roku. Rejestracji spotkaġ dokonano poprzez ogólnodostĎpnĂ stacjĎ telewizji publicznej – Eurosport. Analizie poddano grĎ bramkarek oımiu druŃyn wystĎpujĂcych w fazie finağowej podczas wszystkich 15 meczów rozegranych w czasie turnieju w oparciu o arkusz obserwacji, na którym rejestrowano nastĎpujĂce dziağania ofensywne bramkarek: wyrzut piğki rĎkĂ, rozpoczĎcie akcji nogĂ oraz podanie piğki nogĂ z akcji. Rejestrowano, którĂ koġczynĂ inicjowane byğy dziağania w ofensywie, oraz w jakie strefy boiska byğy zagrywane piğki. W tym przypadku posğuŃono siĎ za Bergierem (1996 s. 27-40) podziağem boiska na strefĎ obronnĂ, ırodkowĂ i strefĎ ataku (ryc. 2). Dla dokğadnego zobrazowania symetrii zagraġ bramkarek przy dziağaniach ofensywnych dodatkowo podzielono boisko na prawĂ strefĎ boiska, lewĂ strefĎ boiska i ırodkowĂ strefĎ boiska, która miağa szerokoıci 18 metrów i 30 centymetrów. SzerokoıĄ tej strefy byğa wyznaczona przez ırednicĎ koğa ırodkowego boiska oraz szerokoıci bramek poszerzone o koġcowe linie pola piĎciu metrów z obu jej stron, które na arkuszu obserwacyjnym zostağy ze sobĂ poğĂczone. Wszystkie obserwowane elementy rejestrowano jako celne i niecelne. Celne zagrania to takie, gdzie partnerka z pola ma moŃliwoıĄ opanowania piğki, lub dobiec do podania przed przeciwniczkĂ. Za celne uznawano na przykğad wybicie piğki z powietrza przez bramkarkĎ, gdzie partnerka podejmowağa bezpoıredni pojedynek gğówkowy zakoġczony jej przegranĂ. – 186 – Niecelne rozpoczĎcia gry w atakowaniu to takie, po których piğka opuszczağa pole gry lub, gdy byğa zagrywana do przeciwniczki, która wchodziğa w jej posiadanie. Interwencje skuteczne Dziağania w atakowaniu Rodzaj interwencji Interwencje nie skuteczne 1. Wyrzut piğki rĎkĂ a) do 20 metrów b) powyŃej 20 metrów 2. RozpoczĎcie akcji nogĂ a) z pola bramkowego b) inne stağe fragmenty gry c) z powietrza po chwycie d) z podğoŃa po opuszczeniu 3. Podanie piğki nogĂ z akcji a) od przeciwnika - bez przyjĎcia - po przyjĎciu b) od partnera - bez przyjĎcia - po przyjĎciu Ryc. 1. Arkusz obserwacji gry bramkarza w dziağaniach ofensywnych Ryc. 2. Podziağ boiska na strefy. – 187 – Wyniki badaġ RozpoczĎcie akcji wyrzutem piğki rĎkĂ i zagraniem nogĂ. Badania nad symetryzacjĂ wprowadzania piğki do gry rĎkĂ (tab.1) przez bramkarki wskazujĂ na zdecydowanĂ dominacjĎ u zawodniczek wyrzutów prawĂ rĎkĂ – 94,97% przy 5,03% lewĂ. Dominacja wynikağa z faktu, Ńe aŃ 7 z 8 obserwowanych zawodniczek wszystkie wprowadzenia piğki do gry wykonywağy prawym ramieniem, a tylko zawodniczka Danii w sposób zdecydowany prezentowağa siĎ jako zawodniczka leworĎczna. W tym przypadku moŃna przyjĂĄ wniosek, Ńe bramkarki wprowadzağy piğkĎ do gry tylko rĎkĂ sprawniejszĂ prezentujĂc asymetryczne przygotowanie techniczne w tym elemencie gry. Tab. 1. Wprowadzenia piğki do gry nogĂ i wyrzutem piğki rĎkĂ. Lp. Reprezentacja narodowa Koġczyna wprowadzajĂca piğkĎ do gry Noga IloıĄ celnych 30 100 63 52 82,54 2 Norwegia 40 40 100 98 80 81,63 3 Finlandia 15 14 93,33 113 91 80,53 4 Szwecja 30 29 96,67 63 5 Dania 6 Francja 4 4 100 69 50 72,46 7 Anglia 17 17 100 53 43 81,13 8 Wğochy 15 15 100 58 40 68,97 Ogóğem % lewej koġczyny do prawej % zagraġ rĎkĂ do zagraġ nogĂ 8 151 149 98,68 8 94,97 8 8 5,03 21,97 – 188 – Wspóğczynnik celnoıci IloıĄ ogóğem 30 IloıĄ celnych Wspóğczynnik celnoıci Niemcy IloıĄ ogóğem IloıĄ celnych 1 IloıĄ ogóğem Lewa Wspóğczynnik celnoıci Prawa Wspóğczynnik celnoıci Lewa IloıĄ ogóğem Prawa IloıĄ celnych RĎka 47 74,60 100 48 37 77,08 100 517 403 77,95 48 37 77,08 91,50 8,50 78,03 PodobnĂ sytuacje obserwujemy przy rozpoczynaniu akcji nogĂ, gdzie równieŃ te same bramkarki wprowadzağy piğkĎ do gry tylko nogĂ prawĂ, zaı duġska zawodniczka wszystkie akcje rozpoczynağa wybiciem piğki lewĂ nogĂ. W zagraniach koġczynĂ dolnĂ obserwujemy mniejszĂ procentowĂ przewagĎ koġczyny prawej nad lewĂ, lecz jest ona równieŃ bardzo duŃa tak jak przy wprowadzaniu piğki do gry rĎkĂ i wyniosğa odpowiednio: 91,50% prawa i 8,50% lewa noga. Przy rozpoczynaniu akcji ofensywnych wyrzutem piğki rĎkĂ obserwujemy bardzo duŃy wspóğczynnik celnoıci, który wyniósğ 98,68. Natomiast przy rozpoczĎciu akcji nogĂ celnoıĄ jest juŃ duŃo niŃsza, bo 77,95% dla nogi prawej i 77,08 dla lewej. ZastanawiajĂce jest to, Ńe przy tak wysokim wspóğczynniku skutecznoıci w zdecydowany sposób preferowane jest rozpoczynanie akcji nogĂ – 78,03% przy 21,97% wyrzutów rĎkĂ. Wydaje siĎ, Ńe przyczyna moŃe tkwiĄ w wiĎkszej moŃliwoıci zagraġ koġczynĂ dolnĂ piğki na dalszĂ odlegğoıĄ. W tych podaniach chodzi o bezpieczeġstwo i asekuracjĎ swojej strefy obronnej, której nie dajĂ zagrania rĎkĂ, gdyŃ z wyrzutami granymi na dalszĂ odlegğoıĄ bramkarki majĂ kğopoty. Problemem mogĂ byĄ obroġczynie, które nie potrafiĂ wyprowadzaĄ akcji ofensywnej ze swojej strefy obronnej. NajwyŃszy wspóğczynnik gry rĎkĂ prezentowağy zawodniczki dwóch najlepszych druŃyn turnieju Niemiec 32,26% i Norwegii 28,99%. Strefy boiska wyrzutów piğki rĎkĂ i rozpoczĎcia akcji nogĂ. AnalizujĂc wyniki (ryc.3) zauwaŃamy przewagĎ wyrzutów piğki rĎkĂ w strefy zewnĎtrzne boiska: w lewĂ 44,03% wszystkich zagraġ rĎkĂ, a w prawĂ 33,77%. MoŃna przypuszczaĄ, Ńe bramkarki kierowağy piğkĎ w bezpieczniejsze rejony boiska, jakimi sĂ strefy boczne, z uwagi na duŃĂ precyzjĎ zagraġ rĎkĂ, a zarazem na krótsze odlegğoıci, na jakĂ piğkarki mogĂ posğaĄ piğkĎ wyrzuconĂ tĂ czĎıciĂ ciağa, i w ten sposób próbowağy asekuracyjnych rozwiĂzaġ gry. W strefĎ ırodkowĂ zostağo zagranych 22,52% wyrzutów piğki. W tym przypadku bramkarki omijağy zwyczajowo duŃe zagĎszczenie tej strefy boiska przez przeciwniczki. Bramkarki w 65,56% zagrywağy piğkĎ w swojĂ strefĎ obronnĂ (ryc.4), na co miağ niewĂtpliwie wpğyw brak umiejĎtnoıci posyğania piğki na dalsze odlegğoıci. W strefĎ ırodkowĂ zagrywağy 34,44% podaġ. Bardzo symetryczny rozkğad miağy podania piğki zagrywane nogami przy rozpoczynaniu akcji ofensywnych i podaniach piğki nogĂ z akcji (ryc.5). W sektory boczne bramkarki skierowağy prawie identycznĂ iloıĄ piğek: w lewy sektor 35,50%, a w prawy 35,13%. Natomiast w sektor ırodkowy wprowadzono 31,37% wszystkich podaġ zagranych nogami przez bramkarki. – 189 – Ryc. 3. Procentowy udziağ zagraġ w zaleŃnoıci od stref boiska, w które bramkarki kierowağy piğkĎ wyrzutem rĎkĂ. Ryc. 4. Procentowy udziağ zagraġ w zaleŃnoıci od stref boiska, w które bramkarki kierowağy piğkĎ rĎkĂ w akcjach ofensywnych. – 190 – Ryc. 5. Procentowy udziağ zagraġ w zaleŃnoıci od stref boiska, w które bramkarki kierowağy piğkĎ zagranĂ nogĂ przy rozpoczynaniu akcji ofensywnych i podaniu piğki nogĂ z akcji. Ryc. 6. Procentowy udziağ zagraġ w zaleŃnoıci od stref boiska, w które bramkarki kierowağy piğkĎ zagranĂ nogĂ przy rozpoczynaniu akcji ofensywnych i podaniu piğki nogĂ z akcji. – 191 – Przy zagraniach nogami i podaniach piğki nogami z akcji przy rozpoczynaniu akcji ofensywnych (ryc.6) aŃ 77,29 podaġ byğo kierowanych w strefĎ ırodkowĂ, natomiast w strefĎ obrony 19,45%, zaı w strefĎ ataku tylko 3,26%. Podania piğki nogĂ z akcji Przy podaniach piğki nogĂ z akcji rejestrowano zagrania bramkarek bez przyjĎcia piğki zarówno od zawodniczek swojej druŃyny grajĂcych w polu jak równieŃ od piğkarek druŃyn przeciwnych oraz zagrania po przyjĎciu piğki od swoich partnerek jak i od przeciwniczek. Wydaje siĎ, Ńe podania piğki z akcji wymuszajĂ czĎsto na zawodniczkach sposób zagrania piğki. CzĎsto zawodniczka nie ma czasu i moŃliwoıci na uderzenie piğki nogĂ sprawniejszĂ i wtedy zagrywa wbrew swoim preferencjom nogĂ sğabszĂ, co odzwierciedla tab.2. Tab. 2. Podanie piğki nogĂ z akcji 10,53 22 19,15 32 22,50 18 43,75 26 75,00 1 30,00 7 12,50 8 0 4 24,50 118 4,35 39 3,03 49 10,00 32 16,13 35 80,00 3 0 14 11,11 15 0 8 10,60 195 92,86 3 7,14 94,23 3 5,77 88,89 4 11,11 74,47 12 25,53 30,00 10 70,00 82,35 3 17,65 88,24 2 11,76 100 0 0 82,28 37 17,72 MoŃna zauwaŃyĄ, Ńe w elemencie technicznym, jakim jest zagranie bez przyjĎcia piğki, duŃĂ wszechstronnoıciĂ a zarazem symetrycznoıciĂ wykazağa siĎ bramkarka Szwecji, która 56,25% podaġ wykonağa prawĂ nogĂ przy 43,75% zagraġ lewĂ. İrednio jednak w grze bramkarek tylko, co czwarte podanie bez przyjĎcia piğki byğo wykonane nogĂ lewĂ. Inne proporcje wystĂpiğy juŃ jednak przy zagraniach po przyjĎciu piğki, gdzie zawodniczki majĂ zazwyczaj wiĎcej czasu na podjecie decyzji o sposobie zagrania i wtedy najczĎıciej decydujĂ siĎ na wykonanie zagrania nogĂ sprawniejszĂ. W tym – 192 – % 1 1 2 5 4 0 1 0 14 Lewa IloıĄ 95,65 96,97 90,00 83,87 20,00 100 88,89 100 89,40 Prawa % Lewa IloıĄ IloıĄ Prawa IloıĄ 89,47 2 80,95 4 87,50 2 56,25 7 25,00 6 70,00 3 87,50 1 100 0 75,50 25 % IloıĄ Lewa % 17 17 14 9 2 7 7 4 77 % IloıĄ Reprezentacje narodowe 1 Niemcy 2 Norwegia 3 Finlandia 4 Szwecja 5 Dania 6 Francja 7 Anglia 8 Wğochy Ogóğem Prawa Ogóğem Zagranie po przyjĎciu piğki % Zagranie bez przyjĎcia piğki Lp. elemencie gry prawie, co dziesiĂte zagranie po przyjĎciu byğo wykonane prawĂ nogĂ. Dyskusja Pozycja bramkarza w zespole stawia przed nim duŃe zadania i odpowiedzialnoıĄ. Zdarza siĎ, Ńe nawet najmniejszy jego bğĂd oznacza utratĎ bramki, a czasem przegranie cağego spotkania. W trakcie meczu bywa najczĎıciej tak, Ńe bramkarz zdany jest wyğĂcznie na swoje umiejĎtnoıci i musi wówczas znaleŁĄ najlepsze rozwiĂzanie, aby uchroniĄ swój zespóğ przed utratĂ bramki (Bergier 1995 s. 111-124). Warto podkreıliĄ, Ńe rola bramkarza nie sprowadza siĎ obecnie tylko do dziağaġ obronnych. Coraz powszechniej uczestniczĂ oni w dziağaniach ofensywnych poprzez zagranie piğki nogĂ i rĎkĂ, dlatego zasadnym jest prowadzenie badaġ majĂcych na celu okreılenie gry bramkarek w ıwietle symetryzacji gry. Przeprowadzone nowatorskie badania potwierdziğy zağoŃenia hipotezy badawczej mówiĂcej o braku wszechstronnego szkolenia na najwyŃszym europejskim poziomie wıród bramkarek w dziağaniach technicznych w atakowaniu. Zawodniczki grajĂce na tej pozycji zwykle wykorzystywağy w dziağaniach ofensywnych koġczynĎ sprawniejszĂ i dotyczy to zarówno rĂk jak i nóg. W minimalny sposób podania piğki nogĂ z akcji wymuszajĂ na bramkarkach podania piğki nogĂ mniej sprawniejszĂ, co jest zwiĂzane czĎsto z zaskoczeniem zaistniağej sytuacji. Wydaje siĎ równieŃ, Ńe we wprowadzaniu piğki do gry zarówno koġczynami górnymi, a zwğaszcza nogami wystĎpuje duŃo przypadkowoıci, co obrazujĂ topografie dziağaġ ofensywnych. Bramkarki zwykle starağy siĎ wprowadziĄ piğkĎ do gry w taki sposób, aby znalazğa siĎ ona jak najdalej od bramki przez nie bronionej. İwiadczĂ o tym zagrania piğki nogĂ w wiĎkszoıci kierowane w strefĎ ırodkowĂ boiska. RównieŃ iloıĄ podaġ piğki rĎkĂ (mimo ograniczenia z racji mniejszej siğy koġczyn górnych) w tĎ strefĎ boiska potwierdza to spostrzeŃenie. Badania przeprowadzone na zawodniczkach grajĂcych na innych pozycjach nie potwierdziğy braku ich wszechstronnego wyszkolenia technicznego. Wyniki badaġ przeprowadzone przez Bergiera i SorokĎ [2005 s. 81-88], a zwiĂzane z symetriĂ i asymetria strzağów pokazağy, Ńe w Mistrzostwach Europy w 2005 roku 60,0% zawodniczek byğo wyszkolonych symetrycznie, a wıród trzech zespoğów ten wskaŁnik byğ na poziomie 80,0%. Zaistniağa sytuacja jest na pewno zwiĂzana z wiĎkszym ryzykiem podejmowanym przez zawodniczki grajĂce w ofensywie, gdzie niecelne uderzenie piğki nogĂ mniej sprawniejszĂ nie skutkuje utratĂ bramki, a tylko stratĂ piğki i to daleko od wğasnej strefy obrony. Presja utraty bramki przez spowo– 193 – dowanie nawet najmniejszego bğĎdu powoduje, Ńe bramkarki starajĂ siĎ podejmowaĄ dziağania majĂce w sobie najmniejszy procent ryzyka. Jednak wszechstronne wyszkolenie techniczne bramkarek bĎdzie powodowağo, Ńe w sytuacjach trudnych wynikajĂcych z gry bĎdzie moŃliwoıĄ wykonanie skutecznych interwencji zarówno koġczynami sprawniejszymi jak i mniej sprawnymi. Wnioski Analiza wyników zebranego materiağu skğaniajĂ autorów do stwierdzenia, Ńe w szkoleniu bramkarek na najwyŃszym europejskim poziomie nie jest prowadzone wszechstronne przygotowanie techniczne. Z uwagi na bardzo wysoki wspóğczynnik skutecznoıci zagraġ rĎkĂ w dziağaniach ofensywnych celowe staje siĎ czĎste stosowanie tego elementu technicznego w grze. Badania potwierdziğy tylko 22,0% udziağ w atakowaniu wprowadzeġ piğki rĎkami. Bramkarki zawsze inicjowağy akcje ofensywne poprzez wyrzut piğki rĎkĂ koġczynĂ sprawniejszĂ. MoŃna przypuszczaĄ, Ńe w tym elemencie technicznym poddaje siĎ treningowi rĎkĎ sprawniejszĂ nie prowadzĂc treningu wyrównujĂcego stronnĂ sprawnoıĄ piğkarki. Proporcjonalnie wiĎksza iloıĄ podaġ piğki nogĂ z akcji bez przyjĎcia nogĂ mniej sprawnĂ jest podyktowana przypadkowoıciĂ i wymuszeniem zagrania wynikajĂcego z sytuacji boiskowej, a nie z celowego zagrania nogĂ sğabszĂ. Streszczenie JakoıĄ i dokğadnoıĄ dziağaġ technicznych w grze w piğkĎ noŃnĂ znaczĂco wpğywajĂ na osiĂgane wyniki sportowe. Wszechstronne wyszkolenie zawodniczek i zawodników majĂ bardzo ıcisğy zwiĂzek z ksztağtowaniem symetrii ruchowej, która prowadzi do podniesienia sprawnoıci koordynacji, zwiĎkszajĂc moŃliwoıci ruchowe zawodniczek. Celem artykuğu jest iloıciowe poznanie gry bramkarek w dziağaniach ofensywnych w ıwietle symetryzacji gry w dziağaniach z piğkĂ oraz okreılenie czy w szkoleniu bramkarek na najwyŃszym europejskim poziomie prowadzone jest wszechstronne przygotowanie techniczne zawodniczek grajĂcych na tej pozycji. Jako metodĎ badawczĂ zastosowano obserwacjĎ systematycznĂ, zewnĎtrznĂ i skategoryzowanĂ poprzez wystandaryzowane narzĎdzie badawcze, jakim byğ autorski arkusz obserwacji. Analizie poddano grĎ bramkarek oımiu druŃyn wystĎpujĂcych w fazie finağowej podczas wszystkich 15 meczów rozegranych w czasie turnieju. Rejestrowano nastĎpujĂce dziağania – 194 – ofensywne bramkarek: wyrzut piğki rĎkĂ, rozpoczĎcie akcji nogĂ oraz podanie piğki nogĂ z akcji. Wyniki zebranego materiağu skğaniajĂ autorów do potwierdzenia zağoŃonej hipotezy badawczej, Ńe w szkoleniu bramkarek na najwyŃszym europejskim poziomie nie jest prowadzone wszechstronne przygotowanie techniczne. SYMMETRY AND ASYMMETRY OF GOALKEEPERS` PLAYER OF OFFENSIVE ACTIVITIES IN WOMEN`S FOOTBALL. EUROPEAN CHAMPIONSHIP – ENGLAND 2005. Key words: football, women, goalkeepers, symmetry and asymmetry Summary The quality and the accuracy of technical activities in football play have significant influence on attained sport results. Comprehensive education of competitresses and competitors have strong connection with the formation of moving symmetry which leads to growth in efficiency of coordination increasing moving possibilities of competitresses. The main aim of this article is the quantitative recognition of the goalkeepers’ play in offensive activities in the light of play symmetry according to activities with a ball and qualification whether in the education of goalkeepers on the highest European level is run comprehensive, technical preparation of competitresses playing on this position. As the research method was used the systematical, external observation with standard, analytical instrument which were author’s sheets of observations. The goalkeeper’s play was analysed among eight teams which took part in the final phase during 15 matches played in competition. There were registered goalkeepers’ offensive activities: throw of the ball by hand, the beginning of action by leg and passing the ball by leg from action. The results of collected material induce the authors to confirmation of the established, analytical hypothesis that in education of goalkeepers on the highest European level is not used comprehensive, technical preparation. Literatura 1. Bergier J. (1995), Struktura gry bramkarzy w spotkaniach piğkarskich najwyŃszej rangi. Rocznik Naukowy Instytutu Wychowania Fizycznego i Sportu w Biağej Podlaskiej. Tom I, s. 111-124. – 195 – 2. Bergier J. (1996), Analiza dziağaġ ofensywnych i defensywnych piğkarzy noŃnych turnieju olimpijskiego – Barcelona 92. Rocznik Naukowy Instytutu Wychowania Fizycznego i Sportu w Biağej Podlaskiej. Tom II, s. 2740. 3. Bergier J., Buraczewski T. (2003), Wzorce symetrii techniki strzağów i podaġ w piğce noŃnej w Mistrzostwach İwiata 2002 r. (W:) A. Stuğa (red.) Nowoczesna gra w piğkĎ noŃnĂ. Teoria i Praktyka. ZWKF Gorzów Wielkopolski, s. 69-77. 4. Bergier J., Buraczewski T. (2005), Symmetry of shots as an indication of coordinating abilities at World Cup in female football U-19. In. J. Sadowski (ed.) Coordination motor abilities in scientific research. Ed. Faculty of Physical Education in Biala Podlaska, s. 150-156. 5. Bergier J. Soroka A. (2005), Wielokierunkowa analiza symetrii i asymetrii strzağów czoğowych europejskich kobiecych druŃyn piğkarskich w Mistrzostwach Europy – Anglia 2005. (W:) A. Stuğa (red.) Wybrane zagadnienia treningu sportowego piğkarzy noŃnych. Zamiejscowy Wydziağ Kultury Fizycznej w Gorzowie Wlkp., MiĎdzynarodowe Towarzystwo Naukowe Gier Sportowych. Gorzów Wlkp. s. 81-88. 6. Starosta W. (1996), Symetryzacja ruchów – metoda rozwijania koordynacji u poczĂtkujĂcych i zaawansowanych zawodników. Sport Wyczynowy, 1996, 7-8, s. 36-46. 7. Starosta W. (1988), Symmetry and asymmetry in shooting demonstrated by elite soccer players. In: T. Reilly (ed.) Science and Football, London, New York, 1988, s. 346-355. 8. Starosta W., Bergier J. (1991), O wzorcach techniki sportowej w piğce noŃnej na przykğadzie symetrii ruchów. Kultura Fizyczna, 9-10 s. 15-17 9. Starosta W., Bergier J. (1992), Pattern of a sport technique in football based on the symmetry of movement. In: T. Reilly (ed.) Science and Football, II, London, Spon, 1992, s. 265-271. 10. Starosta W., Bergier J. (1993), Simmetria i asimmetria udarov po vorotam v futbole (sovremennye tendencji). In: Izbrannye Aspekty Sportivnoj Motoriki. W. Starosta, N. Pristupa (red.) Brestkij Gos. Ped. Inst. Brest. s. 164-175. 11. Starosta W., Bergier J. (1996), Zakres stronnego zróŃnicowania (asymetrii) w przygotowaniu technicznym piğkarzy noŃnych czoğowych zespoğów Europy i ıwiata. Rocznik Naukowy Tom II Instytut Wychowania Fizycznego i Sportu, Biağa Podlaska, s. 11-26. – 196 –