Background document to the public consultation on a possible

Dokument stanowiący podstawę konsultacji społecznej w
sprawie programu, który mógłby zastąpić obecny Program
ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007–2013)
1. Aktualny program
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (CIP) na lata 2007–20131 jest jednym z
najważniejszych unijnych instrumentów finansowych służących wspieraniu konkurencyjności. CIP
obejmuje trzy programy szczegółowe:
•
Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (EIP), którego celem jest poprawa
otoczenia
biznesu,
ze
szczególnym
uwzględnieniem
potrzeb
małych
i
średnich
przedsiębiorstw (MŚP) oraz wsparcie działalności innowacyjnej;
•
Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i
komunikacyjnych (ICT PSP), którego celem jest wspomaganie rozwoju społeczeństwa
informacyjnego;
• program „Inteligentna Energia dla Europy” (IEE), którego celem jest promocja
efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii.
Te trzy programy szczegółowe wyposażone są w różne instrumenty służące realizacji następujących
celów:
•
ułatwienie dostępu do finansowania poprzez gwarancje kredytowe (system poręczeń dla
MŚP) i kapitał podwyższonego ryzyka oferowane w ramach EIP lub poprzez działanie
dotyczące europejskiej pomocy finansowej na rzecz energetyki lokalnej (ELENA) będące
częścią programu „Inteligentna Energia dla Europy” (IEE);
• oferowanie usług wsparcia dla biznesu, np. poprzez sieć Enterprise Europe Network. Do
pośredników – członków sieci – należą m.in.: agencje innowacji, izby handlowe i agencje
rozwoju regionalnego;
•
wspieranie projektów pilotażowych i powtarzania projektów w warunkach rynkowych, np. w
sektorach innowacji ekologicznych i technologii informacyjno-komunikacyjnych;
•
działania wspierające innowacyjność, jak np. Europe INNOVA lub PRO-INNO Europe;
•
wspieranie międzynarodowej współpracy i uczenia się od siebie nawzajem wśród
zainteresowanych podmiotów sektora publicznego i prywatnego (w tym przedsiębiorców i
twórców innowacji oraz osób odpowiadających za kształtowanie polityki na szczeblu
europejskim, krajowym i regionalnym);
_
1
http://ec.europa.eu/cip/index_pl.htm.
•
prowadzenie kampanii informacyjnych takich jak „Zrównoważona energia dla Europy”;
•
prowadzenie badań ogólnoeuropejskich w celu ulepszenia prowadzonej polityki.
2. Perspektywy dla przyszłego programu
Programy finansowe UE są związane z wieloletnimi ramami finansowymi budżetu UE. Okres
obowiązywania aktualnych wieloletnich ram finansowych kończy się w 2013 r. Komisja rozpoczęła już
prace nad budżetem UE po 2013 r., w tym nad unijnymi programami.
Program, który zastąpi CIP 2007–2013, powinien slużyć podkreśleniu roli wydatków przeznaczonych
na
zwiększenie
konkurencyjności
poza
obszarem
badań
naukowych.
Wydatki
wpierające
konkurencyjność po etapie prac badawczych odgrywają ważną rolę we wdrażaniu strategii Europa
2020. Ma ona na celu przekształcenie gospodarki UE w gospodarkę inteligentną, zrównoważoną i
sprzyjającą włączeniu społecznemu, która zapewni wysoki poziom zatrudnienia, wydajności i
spójności społecznej. Przyszły program CIP II mógłby slużyć wdrażaniu wielu sztandarowych inicjatyw
proponowanych w ramach strategii Europa 2020, takich jak: „Unia innowacji", „Polityka przemysłowa
w erze globalizacji”, „Europejska agenda cyfrowa”, „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” i
„Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia”.
Pomimo reform podjętych w ramach strategii lizbońskiej średni wzrost gospodarczy w UE nadal jest
niższy niż średni wzrost
w większości krajów
będących jej
najważniejszymi
partnerami
gospodarczymi. Dlatego niezbędna jest nowa europejska inicjatywa. Ta niższa stopa wzrostu wynika
głównie z różnic w strukturach gospodarczych i w zachowaniach rynkowych. W porównaniu z takimi
partnerami gospodarczymi jak USA i Japonia, rynek UE cechuje się:
• niższym poziomem inwestycji w badania i rozwój oraz innowacje;
• słabym wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych (TIK);
• oporem wobec wprowadzania innowacji i usuwania barier w dostępie do rynku oraz
• mniej dynamicznym otoczeniem biznesowym.
Czynniki te mają hamujący wpływ na tempo wzrostu gospodarczego UE. Skutkuje to słabszym
rozwojem sektorów przemysłu o wysokiej wartości dodanej i powolniejszym procesem wdrażania
innowacji w UE (obydwa czynniki mają kluczowe znaczenie dla pobudzania wzrostu gospodarczego).
Możliwości interwencji UE zależą od faktu, że w państwach członkowskich istnieją wprawdzie
innowacyjne rozwiązania i nowe technologie niezbędne do rozwoju europejskiego rynku, jednak nie są
one wdrażane z powodu braku popytu i ryzyka resztkowego. Sytuacja ta nie tylko działa hamująco na
wzrost gospodarczy, lecz także sprawia, że europejskie firmy mają gorsze możliwości prowadzenia
działalności gospodarczej, a obywatele UE ograniczony dostęp do nowych produktów i usług,
zmniejszone możliwości zatrudnienia i zamkniętą drogę do innych korzyści, jakie mógłby im
zaoferować rynek. Aby inicjatywa na szczeblu europejskim miała rzeczywisty wpływ na stopę unijnego
wzrostu gospodarczego, musi ona kompleksowo uwzględniać przyczyny leżące u podstaw problemu.
3. Wyzwania dla przyszłego programu
Komisja poszukuje najlepszych sposobów działania, aby stawić czoła najważniejszym wyzwaniom,
takich jak:
• W jaki sposób unijne programy mogą lepiej wspierać przedsiębiorstwa, zwłaszcza MŚP.
Proponowane inicjatywy mają na celu:
o
ułatwienie dostępu do finansowania;
o poprawę warunków ramowych dla działalności gospodarczej;
o
zbieranie i udostępnianie odpowiednich informacji;
o
ułatwienie umiędzynarodowienia przedsiębiorstw, tak aby mogły czerpać większe
korzyści z rynku UE i z rynków zagranicznych.
• W jaki sposób wspierać konkurencyjność i innowacje w sektorach gospodarki o dużym
potencjale rozwoju poprzez inicjatywy ukierunkowane na wspieranie innowacji ekologicznych,
klastrów, zamówień publicznych przyjaznych dla środowiska i sprzyjających innowacjom, a
także ważnych czynników umożliwiających postęp, takich jak technologie (np. nano- i
biotechnologia) czy rozwój umiejętności.
• W jaki sposób stymulować popyt na innowacyjne usługi oparte na technologiach informacyjnokomunikacyjnych i ułatwiać korzystanie z treści cyfrowych w całej Europie poprzez inicjatywy
mające na celu:
o
zapewnienie pełnego wykorzystania potencjału technologii cyfrowych i gospodarki
cyfrowej w Europie;
o
wspieranie stosowania interoperacyjnych ogólnoeuropejskich usług opartych na
technologiach informacyjno-komunikacyjnych;
o
wspieranie MŚP o wysokim potencjale wzrostu w europejskiej branży technologii
informacyjno-komunikacyjnych.
• W jaki sposób wspierać wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i efektywność
energetyczną.
Niniejsza konsultacja społeczna jest tylko jednym z wielu narzędzi badawczych pomocnych w
tworzeniu rzetelnych podstaw dla opracowania przyszłego programu – CIP II. Komisja organizuje
również m.in. publiczną konferencję, spotkania z zainteresowanymi stronami i dokonuje oceny
wyników obecnego programu.
Komisja przedstawi podsumowanie odpowiedzi zebranych w ramach niniejszej konsultacji w
sprawozdaniu z oceny skutków. Na tej podstawie Komisja zaproponuje działania na okres po
roku 2013.