Spis treści - Instytut Europy Środkowo-Wschodniej

Spis treści - Instytut Europy Środkowo-Wschodniej

Instytut Europy Środkowo-Wschodniej
Polityka
wschodnia
Polski
Uwarunkowania
Koncepcje
Realizacja
Redakcja naukowa
Andrzej Gil i Tomasz Kapuśniak
Lublin–Warszawa 2009
Recenzent
prof. dr hab. Włodzimierz Bernacki
Projekt okładki
Amadeusz Targoński
Redakcja techniczna i skład
Maria Juran
Korekta
Beata Przelaskowska-Gil
Agnieszka Zajdel
© Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2009
Publikacja sfinansowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych
ISBN 978-83-60695-10-4
Instytut Europy Środkowo-Wschodniej
ul. Niecała 5, 20-080 Lublin
tel. (48 81) 534 63 95
e-mail: [email protected]
www.iesw.lublin.pl
Spis treści
Wstęp – Andrzej Gil, Tomasz Kapuśniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Część pierwsza
Uwarunkowania polityki wschodniej Polski
Maciej Mróz, Historyczne uwarunkowania polityki wschodniej III RP . . . . . . . . . . . . . 15
Sławomir Weremiuk, RP/PRL a ZSRR w latach 1944-1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Marcin Orzechowski, Stosunki pomiędzy PRL/RP a ZSRR/FR w latach
1989-1991 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Katarzyna Marzęda, Pozycja geopolityczna Polski po 1989 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Ireneusz Topolski, Pozycja militarna Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Jakub Olchowski, Kulturowo-cywilizacyjna tożsamość RP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Marcin Sienkiewicz, Koncepcja korytarza transportowego Północ–Południe
w polityce zagranicznej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Tomasz Olejarz, Interesy Kościoła katolickiego na Wschodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Część druga
Koncepcje polityki wschodniej Polski
Andrzej Nowak, Polityka wschodnia Polski: historyczne inspiracje
i współczesne dylematy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Piotr Wandycz, Oskar Halecki i jego wpływ na miejsce Polski w Europie . . . . . . . . . . 145
Leopold Unger, Polityka wschodnia Polski w wizji paryskiej „Kultury” . . . . . . . . . . . 151
Jerzy Kłoczowski, Europa Środkowo-Wschodnia w polityce wschodniej Polski
i Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Zdzisław Najder, Główne problemy polityki wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Roman Kuźniar, Polityka wschodnia III RP – sukcesy pragmatyzmu,
porażki prometeizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Sławomir Dębski, Ewolucja doktryny polityki wschodniej Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Część trzecia
Realizacja polityki wschodniej Polski
Marcin Kaczmarski, Wojciech Konończuk, Rosyjski dylemat w polityce
zagranicznej Polski po 1999 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Tomasz Kapuśniak, Polityka Polski wobec Ukrainy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Krzysztof Fedorowicz, Polityka Polski wobec Białorusi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Adam Bobryk, Polityka Polski wobec państw nadbałtyckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Marcin Kosienkowski, Polityka Polski wobec Mołdowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Walenty Baluk, Polityka Polski wobec państw Kaukazu Południowego . . . . . . . . . . . 281
Agata Włodkowska, Polityka Polski wobec państw Azji Środkowej . . . . . . . . . . . . . . 293
Mirosław Habowski, Polityka Polski wobec Polaków – obywateli państw
poradzieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Część czwarta
Polityka wschodnia Polski a polityka wschodnia Unii Europejskiej
Andrzej Dumała, Polityka wschodnia Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Katarzyna Gelles, Polityka wschodnia Niemiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Iwona Goral, Polityka wschodnia Francji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
Wojciech Gizicki, Polityka wschodnia państw Grupy Wyszehradzkiej . . . . . . . . . . . . 373
Katarzyna Dośpiał-Borysiak, Polityka wschodnia nordyckich członków
Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
Beata Wojna, Polityka wschodnia państw śródziemnomorskich . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
Informacje o autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
Poland’s eastern policy
Conditions – Concepts – Realisation
Academic editing
Andrzej Gil and Tomasz Kapuśniak
Contents
Introduction – Andrzej Gil, Tomasz Kapuśniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Part one
Conditions of Poland’s eastern policy
Maciej Mróz, Historic conditions of the eastern policy
of the Third Polish Republic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Sławomir Weremiuk, The Republic of Poland/the Polish People’s Republic
vs the USSR in 1944-1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Marcin Orzechowski, Relations between the Polish People’s Republic
/the Republic of Poland and the Union of Soviet Socialist Republics/
the Russian Federation in 1989-1991 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Katarzyna Marzęda, Geopolitical position of Poland after 1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Ireneusz Topolski, Military position of Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Jakub Olchowski, Cultural and civilisation identity of the Republic of Poland . . . . . . 85
Marcin Sienkiewicz, The concept of a North-South transport corridor
in Poland’s foreign policy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Tomasz Olejarz, The Catholic Church interest in the East . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Part two
Concepts of Poland’s eastern policy
Andrzej Nowak, Poland’s eastern policy: historic inspirations
and contemporary dilemmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Piotr S. Wandycz, Oskar Halecki and his influence on the position
of Poland in Europe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Leopold Unger, Poland’s eastern policy in the vision of the Paris ‘Culture’ . . . . . . . . 151
Jerzy Kłoczowski, East-Central Europe in the eastern policy of Poland
and the European Union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Zdzisław Najder, Main problems of Poland’s eastern policy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Roman Kuźniar, Eastern policy of the Third Polish Republic
– success of pragmatism, failures of prometheism . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Sławomir Dębski, The evolution of Poland’s eastern policy doctrine . . . . . . . . . . . . . . 187
Part three
Realisation of Poland’s eastern policy
Marcin Kaczmarski, Wojciech Konończuk, Russian dilemma in Poland’s
foreign policy after 1999 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Tomasz Kapuśniak, Poland’s policy towards Ukraine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Krzysztof Fedorowicz, Poland’s policy towards Belarus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Adam Bobryk, Poland’s policy towards the Baltic states . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Marcin Kosienkowski, Poland’s policy towards Moldova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Walenty Baluk, Poland’s policy towards the states of the South Caucasus . . . . . . . . . 281
Agata Włodkowska, Poland’s policy towards the states of Central Asia . . . . . . . . . . . 293
Mirosław Habowski, Poland’s policy towards the Poles – citizens
of the post-Soviet Union states . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Part four
Poland’s eastern policy vs the eastern policy of the European Union
Andrzej Dumała, Eastern policy of the European Union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Katarzyna Gelles, Germany’s eastern policy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Iwona Goral, France’s eastern policy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
Wojciech Gizicki, Eastern policy of the Visegrad group states . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Katarzyna Dośpiał-Borysiak, Eastern policy of the Nordic members
of the European Union . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
Beata Wojna, Eastern policy of the Mediterranean states . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
Information about the authors . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413