PL - consilium

RADA
UNII EUROPEJSKIEJ
Bruksela, 1 października 2008 r. (01.10)
(OR. fr)
13700/08
STAT 26
FIN 352
PISMO PRZEWODNIE
od:
Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej,
podpisano przez pana dyrektora Jordiego AYETA PUIGARNAUA
data otrzymania:
26 września 2008 r.
do:
Pan Javier SOLANA, Sekretarz Generalny/Wysoki Przedstawiciel
Dotyczy:
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADYw sprawie załącznika do XII
do regulaminu pracowniczego
Delegacje otrzymują w załączeniu dokument Komisji COM(2008) 592 wersja ostateczna.
Zał.: COM(2008) 592 wersja ostateczna
13700/08
ms
DGA I B
PL
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH
Bruksela, dnia 26.9.2008
KOM(2008) 592 wersja ostateczna
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY
w sprawie załącznika do XII do regulaminu pracowniczego
PL
PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA RADY
w sprawie załącznika do XII do regulaminu pracowniczego
1.
PODSTAWA PRAWNA
Celem niniejszego sprawozdania jest przedstawienie Radzie oceny systemu
emerytalno-rentowego urzędników europejskich (ang. Pension Scheme of European
Officials – PSEO) na mocy art. 14 załącznika XII do regulaminu pracowniczego.
Art. 83 stanowi, że świadczenia emerytalne i rentowe w ramach tego systemu
pokrywane są z budżetu Wspólnot, zaś państwa członkowskie wspólnie gwarantują
wypłacenie takich świadczeń zgodnie ze skalą ustanowioną w odniesieniu do
finansowania takich wydatków oraz że urzędnicy ponoszą jedną trzecią kosztów
finansowania systemu emerytalno-rentowego.
Art. 83a oraz załącznik XII do regulaminu pracowniczego ustanawiają zasady
aktuarialne wyliczania stawki składki w celu zagwarantowania równowagi w
systemie emerytalno-rentowym.
2.
PODSTAWOWE
ZASADY
SYSTEMU
EMRYTALNO-RENTOWEGO
URZĘDNIKÓW
EUROPEJSKICH
2.1.
Równowaga aktuarialna w systemie emerytalno-rentowym
2.1.1.
Regulamin pracowniczy: zasada równowagi aktuarialnej
System emerytalno-rentowy urzędników europejskich oparty jest na zasadzie
zachowania równowagi aktuarialnej. Wysokość rocznych składek wnoszonych przez
pracowników musi pokrywać 1/3 praw uzyskanych przez nich w ciągu roku. Prawa
nabyte w ciągu roku obejmują przyszłe świadczenia przysługujące urzędnikowi po
przejściu na emeryturę, jak również (pod pewnymi warunkami) prawo do renty
inwalidzkiej, rodzinnej i sierocej. Innymi słowy wysokość rocznej składki musi
pokryć jedną trzecią „kosztu służby” w ramach systemu emerytalno-rentowego, tj.
szeregu płatności, które nastąpią w przyszłości. W celu umożliwienia dokonania
wspomnianego wyliczenia na rzecz urzędników europejskich należy oszacować na
podstawie wartości bieżącej (z zastosowaniem stopy dyskontowej). Dlatego też
wyliczenie stanowi oszacowanie aktuarialne.
Z technicznego punktu widzenia, metoda wykorzystana do wyliczenia wysokości
składki emerytalnej jest metodą zalecaną przez standard międzynarodowy IAS19,
zwaną „metodą prognozowanych uprawnień jednostkowych”. W celu wyliczenia
wysokości składki suma wartości aktuarialnych praw nabytych przez czynnych
pracowników, zwana w praktyce aktuarialnej „kosztem służby”, porównywana jest
do ich całkowitego rocznego wynagrodzenia podstawowego.
PL
2
PL
Aby ocenić koszt służby, konieczne jest przyjęcie różnych hipotez aktuarialnych,
takich jak realna stopa procentowa, współczynnik umieralności lub wzrost
wynagrodzeń. Rzeczywista wartość tych hipotez może nieznacznie różnić się od
oczekiwanych wartości oszacowanych w trakcie dokonywania wyliczenia. Różnice
te mogą prowadzić do niewielkich wahań w skali roku (dodatnich lub ujemnych). Te
niewielkie teoretyczne wahania w skali roku zazwyczaj bilansują się w dłuższym
okresie wraz z okresowym zwiększaniem lub zmniejszaniem hipotetycznych
wartości aktuarialnych w celu uwzględnienia odpowiednich wartości
zaobserwowanych.
Składki wnoszone w roku bieżącym nie są obliczane tak, aby miały pokrywać
składki emerytalne za rok bieżący: mogą one być wyższe lub niższe. Zasada
zachowania równowagi aktuarialnej gwarantuje równowagę w dłuższym okresie, nie
zaś równowagę z skali roku – jest to koncepcja odmienna niż roczny bilans środków
pieniężnych.
Równowaga w systemie emerytalno-rentowym urzędników europejskich jest
zachowana, jeżeli wysokość rocznych składek wniesionych przez urzędników
pokrywa jedną trzecią uprawnień uzyskanych przez nich w skali roku, tj. w
przypadku świadczenia emerytalnego 1,9 % lub 2 % ostatniego wynagrodzenia
podstawowego przed przejściem w stan spoczynku zgodnie z regulaminem
pracowniczym.
2.2.
Składki i świadczenia emerytalne
Rozdział 3 tytułu V regulaminu pracowniczego, którego rozwinięcie znajduje się w
załącznikach VIII i XIII, określa zasady nabywania prawa do emerytury lub renty
inwalidzkiej. Na mocy art. 83 urzędnicy zobowiązani są do pokrywania jednej
trzeciej kosztów finansowania systemu emerytalno-rentowego. Obecnie
obowiązująca składka emerytalna dla urzędników wynosi 10,25 % wynagrodzenia
podstawowego.
Od 1 lipca 2008 r., zgodnie z wynikiem oszacowania z 2008 r. i w zależności od
propozycji Komisji oraz akceptacji przez Radę, wysokość składki może wzrosnąć do
10,9 %.
Wyliczenie wysokości składki i wysokości świadczeń emerytalnych dokonywane
jest w oparciu o liczne parametry i założenia aktuarialne. Niektóre z nich
przedstawiono poniżej.
2.2.1.
Uprawnienia do świadczeń emerytalnych
Uprawnienia do świadczeń emerytalnych są to uprawnienia, które urzędnik nabywa
aż do osiągnięcia wieku emerytalnego. Uprawnienia do świadczeń emerytalnych
wyraża się jako procent wartości podstawowego wynagrodzenia służący do
wyliczenia wysokości świadczenia. Uprawnienia do świadczeń emerytalnych
PL
3
PL
nabywane są przez urzędników co roku w zamian za wniesienie składki emerytalnej
zgodnie z poniższymi zasadami zawartymi w regulaminie pracowniczym1.
Na mocy art. 77 regulaminu pracowniczego maksymalna emerytura stanowi nie
więcej niż 70 % ostatniego wynagrodzenia podstawowego w ostatniej grupie
zaszeregowania, do której urzędnik należał przez okres co najmniej jednego roku.
1,9 % wynagrodzenia podstawowego w wieku emerytalnym wypłaca się na rzecz
urzędnika za każdy rok służby zgodnie z art. 3 załącznika VIII.
Niezależnie od drugiego zdania drugiego akapitu art. 77 urzędnicy, którzy rozpoczęli
służbę przed 1 maja 2004 r., są uprawnieni do świadczenia w wysokości 2 % tego
wynagrodzenia za każdy rok służby objętej systemem emerytalno-rentowym,
wyliczonego zgodnie z art. 3 załącznika VIII.
Maksymalna liczba lat wysługi emerytalnej, która może zostać uwzględniona w
wyliczeniach uprawnień emerytalnych, jest równa liczbie lat niezbędnej do
uzyskania maksymalnej wysokości świadczenia w rozumieniu drugiego akapitu art.
77 regulaminu pracowniczego (art. 2 załącznika VIII do regulaminu pracowniczego).
Podsumowując, okres wysługi emerytalnej niezbędny do osiągnięcia maksymalnej
wysokości świadczenia emerytalnego (70 % wynagrodzenia podstawowego) wynosi
35 lat (w przypadku „starych” urzędników) lub 36,84 lat (w przypadku „nowych”
urzędników).
2.2.2.
Świadczenia emerytalne
Wysokość świadczeń emerytalnych równa się uprawnieniom emerytalnym
pomnożonym przez wysokość wynagrodzenia podstawowego w momencie
osiągnięcia wieku emerytalnego. Świadczeniobiorca uprawniony do renty
inwalidzkiej jest z urzędu przenoszony w stan spoczynku ostatniego dnia miesiąca, w
którym organ powołujący uznał jego trwałą niezdolność do wykonywania
obowiązków (art. 53 regulaminu pracowniczego). Emerytura zwrotna lub renta
rodzinna wyliczane są w oparciu o emeryturę zgodnie z rozdziałem 4 załącznika VIII
do regulaminu pracowniczego.
2.2.3.
Wiek emerytalny
Regulamin pracowniczy stanowi, że normalny wiek emerytalny urzędników wynosi
63 lata, a załącznik XIII ustanawia okres przejściowy. Jednak do wyliczenia
wysokości składki niezbędne jest określenie tzw. ustalonego wieku emerytalnego.
Ogólnie rzecz biorąc, pracownicy przechodzą w stan spoczynku po osiągnięciu
minimalnego wieku emerytalnego. W zależności od tego, kiedy dana osoba została
pracownikiem UE, do wyliczenia wykorzystywane są odpowiednie tabele.
1
PL
Istnieją dwa inne sposoby nabycia uprawnień emerytalnych, tj. przeniesienie uprawnień z innego
systemu lub zakup uprawnień emerytalnych.
4
PL
3.
PROCEDURA
3.1.
Grupa robocza ds. art. 83
SPORZĄDZANIA
SPRAWOZDANIA
EMERYTALNO-RENTOWEGO
DOTYCZĄCEGO
SYSTEMU
Kwestiami technicznymi związanymi z wdrażaniem załącznika XII zajmuje się
Eurostat we współpracy z krajowymi ekspertami z właściwych organów państw
członkowskich biorących udział w pracach grupy roboczej ds. art.83 regulaminu
pracowniczego. Zgodnie z wymogami regulaminu pracowniczego spotkania grupy
roboczej ds. art. 83 miały miejsce co roku. Spotkania odbyły się w dniach 7 czerwca
2004 r., 8 czerwca 2005 r., 19 czerwca 2007 r. i 27 czerwca 2008 r. w Luksemburgu.
Tematem dyskusji grupy były dokumenty metodologiczne sporządzone przez
Eurostat. Grupa robocza ds. art. 83 otrzymała wszelkie dokumenty niezbędne do
zatwierdzenia pracy wykonanej przez Eurostat. Dokumenty przekazane grupie
roboczej zawierały wszelkie niezbędne informacje. Dokumentacja dostępna jest na
stronie CIRCA (strona internetowa Eurostatu), do której członkowie grupy roboczej
mają dostęp. Grupa robocza zgłasza propozycje lub zwraca się o wyjaśnienia. Do tej
pory wszystkie decyzje podejmowane były zgodnie.
Eurostat prowadzi również wymianę wszelkich istotnych informacji dotyczących
kwestii aktuarialnych z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak JPAS (ang.
Joint Pensions Administrative Section – wspólne biuro administracyjne ds. emerytur
skoordynowanych organizacji skupiających OECD, NATO, ESA, Radę Europy,
NAMSA i inne), Europejskim Urzędem Patentowym (EUP) i Eurocontrol.
3.2.
Kwalifikowani niezależni biegli
Zgodnie z art. 13 ust. 4 załącznika XII do regulaminu pracowniczego, w kwestiach
metodologicznych oraz określenia i wyliczenia odpowiednich założeń aktuarialnych
Eurostat wspomagają kwalifikowani niezależni biegli (Ernst & Young ActuairesConseils, 11, allée de l’Arche, 92037 Paris La Défense cedex).
W odniesieniu do założeń aktuarialnych zespół Ernst & Young Actuaires-Conseils
przeprowadził postępowanie w celu sprawdzenia, czy dane źródłowe przekazane
przez Eurostat wykorzystane były w sposób właściwy.
Sprawozdania E&Y (dostępne na stronie CIRCA) zatwierdziły wysokość
składek wyliczoną przez Eurostat. Kilkakrotnie E&Y sformułował uwagi, które
były w miarę możliwości uwzględniane przez Eurostat.
4.
WSKAŹNIKI I ZAŁOŻENIA AKTUALRIALNE
4.1.
Główne zmienne
4.1.1.
Wskaźniki ustawowe
Są to wartości związane głównie ze stosowaniem regulaminu pracowniczego.
Zmieniają się one zgodnie z pewnymi warunkami związanymi z indywidualną
sytuacją każdego urzędnika (np. roczna stopa wzrostu wynosi 1,9 % dla
PL
5
PL
pracowników zatrudnionych w okresie od 1 maja 2004 r., zaś 2 % dla pracowników
zatrudnionych przed tą datą). Wartości te mogą zostać ustalone w jasny sposób.
4.1.2.
Założenia aktuarialne
Wartości te nie są znane i nie można ich dokładnie ustalić. Głównymi założeniami
aktuarialnymi są współczynnik umieralności i tabele zawierające dane dotyczące
inwalidztwa, tabela zawierająca dane dotyczące wzrostu indywidualnych
wynagrodzeń, prawdopodobieństwo zawarcia zawiązku małżeńskiego w dniu
przejścia w stan spoczynku, współczynnik sierot i rozwiedzionych małżonków itp.
Wartości tych założeń aktuarialnych zostały oszacowane zgodnie z przyjętą praktyką
aktuarialną i przedyskutowane z krajowymi ekspertami z właściwych organów
państw członkowskich na dorocznych spotkaniach grupy roboczej ds. art. 83.
4.1.3.
Wskaźniki gospodarcze
Zgodnie z art. 10 i 11 załącznika XII do regulaminu pracowniczego, rzeczywista
stopa dyskontowa, oraz ogólny wzrost wynagrodzeń wyliczane są jako średnia
odpowiednich wskaźników za 12 poprzednich lat.
W aktualizacji na rok 2008 wartość rzeczywistej stopy dyskontowej wynosi 3,1 % w
porównaniu do 3,4 % w oszacowaniu aktuarialnym z roku 2007. Ogólny wzrost
wynagrodzeń wynosi 0,4 % zamiast 0,5 % jak w roku 2007. W połączeniu z
oddziaływaniem zmian dotyczących innych oszacowań aktuarialnych pozawala to
zrozumieć, dlaczego wyliczona składka emerytalna wzrosła do 10,9 %.
4.1.4.
Wskaźniki demograficzne
Obserwowaną populację tworzą wnoszący składki członkowie systemu emerytalnorentowego urzędników europejskich, w tym:
– czynni urzędnicy oraz urzędnicy na urlopie wychowawczym,
– osoby, w przypadku których wnoszenie składki emerytalnej nie jest obowiązkowe
(np. urzędnicy, którzy wzięli urlop z powodów osobistych),
– inwalidzi, którzy otrzymują rentę inwalidzką na mocy art. 78 regulaminu
pracowniczego,
– beneficjenci świadczenia z tytułu zakończenia służby.
W dniu 31 grudnia 2007 r. liczba członków wnoszących składki wynosiła 47 596, co
stanowi wzrost netto o 2 643 uczestników systemu w porównaniu z rokiem
poprzednim.
Ten znaczny wzrost populacji wynika przede wszystkim z zatrudniania pracowników
kontraktowych (nowego rodzaju pracowników określonego w warunkach
zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich), a także urzędników i
pracowników tymczasowych z nowych państw członkowskich.
Dnia 31 grudnia 2007 r. liczba pracowników kontraktowych wśród członków
systemu wnoszących składkę wynosiła 7 037 osób w porównaniu do 6 404 osób na
dzień 31 grudnia 2006 r., co stanowi wzrost o 9,88 %. Większość tych nowych
PL
6
PL
członków systemu wnoszących składkę zastąpiła personel pomocniczy (wcześniejsza
kategoria pracowników niewnoszących składek).
4.2.
Podsumowanie głównych
oszacowaniu emerytalnym
wskaźników
wykorzystywanych
w
ostatnim
Poniższe tabele pokazują wartości głównych wskaźników i założeń aktuarialnych.
Należy zwrócić uwagę na to, że dane zawarte w tabelach zawierają jedynie przegląd
głównych zmiennych i nie są wyczerpujące. Dokładne i pełne informacje znajdują
się w regulaminie pracowniczym.
Określone prawem wskaźniki wykorzystywane w oszacowaniu aktuarialnym
Wskaźnik
Wartość
Regulamin pracowniczy obowiązujący
od 01.05.2004 r.
31.12.2007 r.
Źródło prawne
Dzień właściwy dla populacji (załącznik XII art. 1)
Maksymalny oficjalny wiek emerytalny (regulamin
pracowniczy art. 52)
65 (67 w przypadkach wyjątkowych)
Minimalny oficjalny wiek emerytalny (regulamin
pracowniczy art. 52 i załącznik XIII art. 22)
63 lub mniej dla urzędników pełniących
służbę przed 01.05.2004 r.
Minimalny wiek przejścia na wcześniejszą emeryturę
55 lub mniej dla urzędników pełniących
(regulamin pracowniczy art. 52, załącznik VIII art. 9 oraz
służbę przed 01.05.2004 r.
załącznik XIII art. 23)
Kategoria i grupa zaszeregowania dla minimum
grupa zaszeregowania pierwszego
socjalnego (załącznik VIII art. 6)
stopnia
70 % wysokości podstawowego
Emerytura minimalna (regulamin pracowniczy art. 77)
wynagrodzenia w dniu przejścia w stan
spoczynku
Roczna stopa wzrostu (regulamin pracowniczy art. 77 i
1,9 % lub 2 % dla urzędników
załącznik XIII art. 21)
zatrudnionych przed 01.05.2004
Dodatek dla urzędników pełniących służbę po
zachęty do przejścia na wcześniejszą
osiągnięciu normalnego wieku emerytalnego (załącznik
emeryturę ustalone w Barcelonie
VIII art. 5 i załącznik XIII art. 22)
Minimalna wysokość emerytury (regulamin pracowniczy 4 % wysokości minimum socjalnego za
art. 77)
każdy rok służby
Renta inwalidzka (regulamin pracowniczy art. 78)
70% podstawowego wynagrodzenia
Minimalna renta inwalidzka (regulamin pracowniczy art.
100 % wysokości minimum socjalnego
78)
Emerytura zwrotna (regulamin pracowniczy art. 79 i
60 % emerytury
załącznik VIII art. 18)
Minimalna emerytura zwrotna (regulamin pracowniczy
35 % ostatniego wynagrodzenia
art. 79 i załącznik VIII art. 18)
podstawowego
Renta rodzinna (regulamin pracowniczy art. 79 i
60 % emerytury, która przysługiwałaby
załącznik VIII art. 17)
urzędnikowi
Minimalna renta rodzinna (regulamin pracowniczy art.
35 % podstawowego wynagrodzenia lub
79)
wartości minimum socjalnego
Założenia aktuarialne2
2
PL
Oszacowanie z 2008 r.
7
PL
Założenie aktuarialne
Średnia różnica wieku między zamężnymi kobietami i
żonatymi mężczyznami
Prawdopodobieństwo zawarcia małżeństwa w wieku
emerytalnym w przypadku mężczyzn
Prawdopodobieństwo zawarcia małżeństwa w wieku
emerytalnym w przypadku kobiet
Wartość
3 lata
84%
38%
Stan cywilny
stan z dnia oszacowania
Współczynnik dla renty sierocej i renty przysługującej
rozwiedzionemu małżonkowi
Współczynnik, o którym mowa w załączniku VIII
(współczynnik korygujący)
10%
0,0%
Ustalony wiek emerytalny
63 do 64
Rzeczywista stopa dyskontowa
3,1% (zob. punkt 2)
Ogólny wzrost wynagrodzeń
0,4% (zob. punkt 3)
Ogólna rewaloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych
Wzrost wynagrodzeń indywidualnych
0,4% (ogólnej rewaloryzacji świadczeń
emerytalno-rentowych)
Tabela wzrostu wynagrodzeń
indywidualnych 2008
Tabela danych dotyczących umieralności (osoby zdrowe)
ICSLT 2008
Umieralność analogiczna do osoby 3 lata
starszej od osoby zdrowej
Tabela danych dotyczących umieralności (inwalidzi)
Tabela danych dotyczących inwalidztwa
w UE 2008
Tabela danych dotyczących inwalidztwa
5.
WYNIKI: ZMIANY W WYSOKOŚCI SKŁADEK EMERYTALNYCH
5.1.
Zmiany w wysokości składek emerytalnych
Wysokość składek emerytalnych w poszczególnych latach
Oszacowania emerytalne
2004
Pozycja
2005
2006
2007
2008
Data oszacowania
31.12.2003 31.12.2004 31.12.2005 31.12.2006 31.12.2007
Koszt służby w przypadku
przejścia w stan spoczynku
25,9%
25,4%
25,9%
26,9%
29,6%
Koszt służby w przypadku
inwalidztwa
3,8%
3,8%
3,7%
2,3%
2,2%
Koszt służby w przypadku
śmierci
1,6%
1,6%
1,6%
1,7%
1,0%
31,29%
30,8%
31,2%
30,9%
32,8%
10,4%
10,3%
10,4%
10,3%
10,9%
9,75%
10,25%
10,25%
10,25%
10,90%
Stosunek kosztu służby do
podstaw ow ego
w ynagrodzenia
Wysok ość s taw ki składki
urzędników (1/3 w skaźnik a
całkow itego)
Zas tosow ana w ysok ość
staw ki składk i w nos zonej
przez urzędników
W okresie od 2004 do 2008 r., w celu zagwarantowania równowagi systemu, składka
emerytalna wyliczona została jako 1/3 stosunku całkowitego kosztu służby do
całkowitej wysokości rocznego wynagrodzenia podstawowego.
PL
8
PL
5.2.
Wyniki ostatnich oszacowań emerytalnych
Wyżej wymieniona wyliczona składka (10,9 %) stanowi jedną trzecią stosunku
całkowitego kosztu służby (1 002 mln EUR) do sumy całkowitych rocznych
wynagrodzeń podstawowych (3 056 mln EUR). Jest ona wyższa (+0,6 %) niż składka
wyliczona w 2007 r. (10,3 %).
Wstępne oszacowanie aktuarialne systemu emerytalno-rentowego urzędników
europejskich przeprowadzone w 2008 r. pokazuje, że, aby możliwe było zachowanie
równowagi systemu, składka musi wynosić 10,9 % wynagrodzenia podstawowego
(lub renty inwalidzkiej), tak aby mogła pokryć jedną trzecią należnych świadczeń.
Na mocy art. 83a regulaminu pracowniczego, jeżeli oszacowanie wykazuje
występowanie luk rzędu przynajmniej 0,25 punktów między stawką składki
aktualnie stosowanej (10,25 %) a stawką wymaganą do utrzymania równowagi
aktuarialnej (10,9 %), Rada rozważa, czy należy waloryzować stawkę zgodnie z
zasadami określonymi w załączniku XII.
Zgodnie z art. 2 ust. 2 załącznika XII dostosowanie wchodzące w życie w dniu 1
lipca 2008 r. nie prowadzi do zwiększenia ani zmniejszenia stawki o więcej niż jeden
punkt procentowy w stosunku do stawki stosowanej w roku poprzednim (10,25 %).
W rezultacie aby zagwarantować równowagę systemu emerytalno-rentowego, z
dniem 1 lipca 2008 r. należy zastosować składkę w wysokości 10,9 %.
6.
RÓWNOWAGA SYSTEMU EMERYTALNO-RENTOWEGO
Jak już wyjaśniono w części 2.1.2 niniejszego sprawozdania, w systemie emerytalnorentowym urzędników europejskich zachowana zostaje równowaga pod warunkiem,
że wysokość rocznych składek wniesionych przez pracowników pokrywa jedną
trzecią uprawnień nabytych w skali roku, tj. zgodnie z regulaminem pracowniczym,
1,9 % lub 2 % ostatniego podstawowego wynagrodzenia przed przejściem w stan
spoczynku w przypadku świadczenia emerytalnego. Ponieważ wysokość składki
emerytalnej wyliczana jest tak, aby zapewnić równowagę systemu, system
zachowuje równowagę, gdy wyliczona składka jest stosowana.
Podczas okresu, którego dotyczy to sprawozdanie, określonego w art. 14 załącznika
XII do regulaminu pracowniczego, Komisja wystąpiła z wnioskiem, przyjętym
następnie przez Radę, dotyczącym stawki wyliczonej przez Eurostat po
uwzględnieniu szczegółowych przepisów regulaminu pracowniczego:
– art. 2 ust. 1 załącznika XII do regulaminu pracowniczego (jakiekolwiek
dostosowanie nie prowadzi do zwiększenia składki o więcej niż jeden punkt
procentowy powyżej lub poniżej stawki obowiązującej za rok poprzedni);
– art. 2 ust. 2 załącznika XII do regulaminu pracowniczego (dostosowanie
wchodzące w życie w dniu 1 lipca 2004 r. nie prowadzi do zwiększenia stawki o
więcej niż 9,75 %. Dostosowanie wchodzące w życie w dniu 1 lipca 2005 r. nie
prowadzi do zwiększenia składki o więcej niż 10,25 %);
PL
9
PL
– art. 83a ust. 4 regulaminu pracowniczego (należy rozważyć dostosowanie stawki,
jeżeli oszacowanie wykazuje różnicę co najmniej 0,25 punktu między stawką
składki aktualnie stosowanej a stawką wymaganą do utrzymania równowagi
aktuarialnej).
Poniższa tabela przedstawia podsumowanie wyliczonych i stosowanych składek:
Podsumowanie wyliczonych i stosowanych składek emerytalnych
12,0
11,5
10,90
11,0
10,43
10,5
10,0
9,5
9,0
9,64
10,30
10,40
10,25
10,25
10,30
10,90
10,25
9,75
9,25
8,5
8,0
7,5
7,0
Wyliczone stawki składek pracownikó w (%)
6,5
Zasto so wane stawki składek praco wnikó w (%)
01
.0
7.
20
08
W
yl
icz
en
ia
na
01
.0
7.
20
07
na
W
yl
icz
en
ia
Ak
tu
al
W
yl
ic
ze
ni
a
iz
ac
ja
na
01
.0
7.
20
05
na
01
.0
7.
20
04
na
Ak
tu
al
iz
ac
ja
na
Ak
tu
al
iza
cj
a
01
.0
7.
20
06
6,0
01
.0
1.
20
04
Wskaźnik świadczeń emerytalnych urzędników
Wyliczone i zastosow ane staw ki składek pracow ników od dnia 01.01.2004
Zdarzenia
Wykres pokazuje, że stosowana składka emerytalna była bardzo zbliżona do stawki
wyliczonej przez Eurostat. Należy zauważyć, że niewielkie różnice pomiędzy
wysokością składek wynikające z zastosowania powyższych postanowień
regulaminu pracowniczego mogą być zarówno dodatnie, jak i ujemne, przy czym
różnice te zazwyczaj bilansują się w dłuższym okresie.
Dlatego też metoda ta spełniła swój cel polegający na zagwarantowaniu, że składki
emerytalne wnoszone przez pracowników do budżetu pokrywają jedną trzecią
kosztów systemu emerytalnego, jak stanowi art. 1 ust 1 załącznika XII do
regulaminu pracowniczego, dzięki czemu równowaga systemu jest zachowana.
7.
NAPOTKANE PROBLEMY, ROZWIĄZNIA I DALSZE PRACE
7.1.
Wzrost indywidualnych wynagordzeń
Podczas wyliczania założeń aktuarialnych wykorzystuje się zazwyczaj dane z
wcześniejszych obserwacji (np. tabele z danymi dotyczącymi długości życia, ogólny
PL
10
PL
wzrost wynagrodzeń). Nie miało to jednak miejsca w 2004 r. podczas określania
wzrostu indywidualnych wynagrodzeń. Nowy regulamin pracowniczy obowiązujący
od dnia 1 maja 2004 r. wprowadził nową kategorię personelu (pracownicy
kontraktowi), a także wiele poważnych zmian w tabeli płac i w zasadach awansu
urzędników i pracowników tymczasowych. Wszystkie te zmiany sprawiły, że
wykorzystanie wcześniejszych obserwacji dotyczących wzrostu indywidualnych
wynagrodzeń przy określaniu tych założeń nie było już praktycznie możliwe.
W latach 2004-2005 metoda ta oparta była na orientacyjnym wskaźniku awansu na
podstawie Tabeli B z załącznika I do regulaminu pracowniczego. W odniesieniu do
oszacowania z 2006 r. grupie roboczej ds. art. 83 została przedstawiona nowa
metoda. Metoda ta została oparta na średniej kroczącej orientacyjnego wskaźnika
awansu oraz rzeczywistego wskaźnika awansu (od 2005 r.) w zależności od kategorii
personelu, grupy zaszeregowania, stopnia oraz lat pozostałych do przejścia w stan
spoczynku w ciągu maksymalnego okresu 12 lat obserwacji. Taki sam okres
obserwacji stosowany jest w przypadku wyliczania wskaźników rzeczywistej stopy
dyskontowej i ogólnego wzrostu wynagrodzeń.
Proponowane rozwiązanie:
Proponuje się dalsze stosowanie tej metody. W ramach tej metody stopień
uwzględnienia obserwowanych wskaźników awansu wzrasta wraz ze wzrostem ich
udziału w średniej w porównaniu z orientacyjnym wskaźnikiem awansu. Wyliczony
w ten sposób wzrost indywidualnych wynagrodzeń w pełni uwzględnia skokowy
wzrost liczby urzędników podczas ich kariery. Pewne ulepszenia obecnie stosowanej
metody byłyby w razie konieczności możliwe do rozważenia w porozumieniu z
ekspertami krajowymi państw członkowskich.
7.2.
Inwalidztwo
W oszacowaniu programu emerytalnego z 2008 r. wykorzystano nową tabelę z
danymi dotyczącymi inwalidztwa (tabela zawierająca dane dotyczące inwalidztwa,
UE-2008). Jak wspomniano powyżej, okres prowadzenia obserwacji dotyczących
inwalidztwa w celu oszacowania wskaźników dotyczących inwalidztwa w
kontekście nowego regulaminu pracowniczego obowiązującego od dnia 1 maja 2004
r. (przy czym wzięto pod uwagę beneficjentów renty inwalidzkiej) trwał w sumie
jedynie cztery lata (2004, 2005, 2006 i 2007 r.). Nowa tabela z danymi dotyczącymi
inwalidztwa została przedstawiona dnia 27 czerwca 2008 r. na spotkaniu grupy
roboczej ds. art. 83.
Ten krótki okres obserwacji mający na celu oszacowanie wskaźników dotyczących
inwalidztwa nie pozwala uzyskać tak dokładnych danych jak w przypadku dłuższego
okresu obserwacji. W rezultacie aktualizacja danych dotyczących inwalidztwa może
być konieczna w przyszłości. Podejście to zostało poparte opinią niezależnego
biegłego.
Proponowane rozwiązanie:
Dalsze obserwowanie każdego roku sytuacji związanej z inwalidztwem i wyliczenie
wskaźników dotyczących inwalidztwa w oparciu o średnią kroczącą z dostępnych
danych w maksymalnym okresie 12 lat obserwacji (taki sam okres obserwacji
PL
11
PL
stosowany jest w przypadku wyliczania wskaźników rzeczywistej stopy dyskontowej
i ogólnego wzrostu wynagrodzeń).
7.3.
Tabela zawierająca dane dotyczące długości życia
Wykorzystana została ta sama tabela (tabela zawierająca dane dotyczące długości
życia, UE-2004) co w oszacowaniu emerytalnym na rok 2004. Rzeczywisty
współczynnik umieralności w okresie 2004-2007 został poddany analizie i
porównany z oczekiwanym współczynnikiem umieralności zawartym w tabeli
zawierającej dane dotyczące długości życia, UE-2004. Wyniki tej analizy wskazuje
na to, że umieralność w grupie wiekowej od 30 do 69 lat jest niższa, zaś u osób
powyżej siedemdziesiątego roku życia wyższa w porównaniu z danymi dotyczącymi
długości życia zawartymi w tabeli UE-2004.
Eurostat oraz JPAS rozpoczęły realizację wspólnego projektu, który ma na celu
sporządzenie wspólnej tabeli w oparciu o dużą populację urzędników służby
cywilnej w Europie: 2008 ICSLT (tabela zawierająca danych dotyczących długości
życia międzynarodowych urzędników służby cywilnej, ang. International Civil
Servants Life Table). Tabela ta była atestowana przez zewnętrznego eksperta
aktuarialnego, który zalecił ponadto regularne uaktualniane takich tabel. Została ona
wykorzystana przy wyliczeniach na 2008 r.
Proponowane rozwiązanie:
Wykorzystanie tabeli danych dotyczących długości życia 2008 ICSLT zamiast tabeli
zawierającej dane dotyczące długości życia UE-2004.
7.4.
Stopa dyskontowa
Eurostat napotkał trudności w wykorzystaniu stopy procentowej z 2005 r. i 2006 r. w
oszacowaniu emerytalnym. Jak wyjaśniono powyżej, problem powstał w wyniku
tego, że Komisja nie opracowała krzywej dochodowości obligacji zerokuponowych
denominowanych w euro z okresem zapadalności wynoszącym 21 lat, gdyż
obowiązek opracowywania wszystkich krzywych dochodowości obligacji
zerokuponowych denominowanych w euro został przeniesiony do Europejskiego
Banku Centralnego (EBC). Ponieważ w EBC nie opracowano jeszcze krzywej
dochodowości obligacji zerokuponowych z okresem zapadalności wynoszącym 21
lat, w 2005 i 2006 r. Eurostat oszacował stopy wykorzystując jako podstawę
wskaźnik dochodów z 30-letnich obligacji rządowych w strefie euro opracowany
przez EBC i dostosowując stopy do okresu zapadalności wynoszącego 21 lat.
EBC
wprowadził
krzywą
dochodowości
obligacji
zerokuponowych
denominowanych w euro w lecie 2007 r., zaś Eurostat od tamtej pory
rozpowszechnia również „codzienne” dane dla okresów zapadalności od 1 do 30 lat.
Ponadto roczne dane z 2007 r. dostępne są na stronie internetowej Eurostatu od
stycznia 2008 r.
Roczna stopa nominalna w 2007 r. dla okresu zapadalności wynoszącego 21 lat dla
zerokuponowych obligacji rządowych wynosi 4,5 % (stopa realna wynosi 2,2 %).
Wskutek tego średnia krocząca (1996–-2007) realnej stopy wykorzystanej we
wstępnym oszacowaniu emerytalnym z 2008 r. wynosi 3,1 %.
PL
12
PL
Proponowane rozwiązanie:
Art. 10 załącznika XII do regulaminu pracowniczego zawiera zasady określania
wysokości odsetek: „1. Wysokość odsetek uwzględnianych do wyliczenia wartości
bieżącej, opiera się na obserwowanych średnich wartościach odsetek dotyczących
długoterminowego długu publicznego państw członkowskich...”. Po rozwiązaniu
problemu dostępności danych (EBC opracowuje obecnie zerokuponową krzywą
dochodowości obligacji denominowanych w euro z okresem zapadalności
wynoszącym 21 lat) Eurostat nadal będzie ją wykorzystywał w swoich wyliczeniach
aktuarialnych. Dlatego też wyżej wymieniona stopa nominalna wynosząca 4,5 %
zostanie wykorzystana w oszacowaniu emerytalnym z 2008 roku.
8.
WPŁYW WSPÓLNOTOWEGO SYSTEMU EMERYTALNO-RENTOWEGO NA BUDŻET
Na mocy drugiego akapitu art. 83 regulaminu pracowniczego, urzędnicy pokrywają
jedną trzecią kosztów wspólnotowego systemu emerytalno-rentowego. Zgodnie z
pierwszym akapitem tego samego artykułu, świadczenia wypłacane w tym systemie
emerytalno-rentowym pokrywane są z budżetu Wspólnot. Państwa członkowskie
wspólnie gwarantują wypłacenie takich świadczeń.
Jak wyjaśniono powyżej, składki wnoszone w roku bieżącym nie są obliczane tak,
aby mogły pokrywać wypłatę emerytur i innych świadczeń za rok bieżący. Zasada
zachowania równowagi aktuarialnej gwarantuje równowagę w dłuższej
perspektywie, nie zaś równowagę w skali roku. Oznacza to, że wysokość składki
zależy od wypłat, które zostaną dokonane w przyszłości, kiedy to wnoszący składki
urzędnicy służby cywilnej przejdą w stan spoczynku. Składka nie jest związana z
bieżącymi wydatkami budżetowymi na pokrycie emerytur urzędników służby
cywilnej będących w stanie spoczynku ani od tych wydatków uzależniona.
Składki emerytalne pokrywają jedną trzecią przyszłych zobowiązań. Składki
wpłacane są do budżetu wspólnotowego jako dochód. Całkowite zobowiązanie
pokrywane jest przez państwa członkowskie w momencie płatności.
Poniższy wykres przedstawia wpływ wzrostu wysokości składek emerytalnych oraz
wzrostu liczby członków wnoszących składki. Dochód ze składek emerytalnych
zwiększył się ponad dwukrotnie w przedstawionym okresie (2000-2007) z 154 mln
EUR w 2000 r. do 340 mln EUR w 2007 r.
Przychody ze składek emerytalnych
10,25
350 000 000
10,25
300 000 000
10,25
9,75
250 000 000
200 000 000
8,25
8,25
8,25
8,25
150 000 000
100 000 000
50 000 000
0
2000
PL
2001
2002
2003
13
2004
2005
2006
2007
PL
Na wzrost ten składają się głównie:
– wzrost wysokości składek emerytalnych (z 8,25 % w 2000 r. do 10,25 % w 2005,
2006 i 2007 r.)
– rosnąca liczba członków systemu wnoszących składki emerytalne (np. z 34 511 w
2004 r. do 47 297 w 2007 r.).
9.
WNIOSKI
Zastosowanie powyższej metody pozwoliło na osiągnięcie konkretnego celu
polegającego na zachowaniu równowagi we wspólnotowym systemie emerytalnorentowym, gdyż składki emerytalno-rentowe wnoszone przez pracowników do
budżetu pokrywają jedną trzecią uprawnień nabywanych każdego roku z
następujących powodów:
– wysokość składki wyliczona przez Eurostat pokrywa jedną trzecią uprawnień
emerytalnych uzyskanych w danym roku,
– wyliczona wysokość składki została zatwierdzona przez kwalifikowanego
niezależnego biegłego,
– zastosowana wysokość składki była bardzo zbliżona do składki wyliczonej,
– niewielkie różnice pomiędzy składką wyliczoną a zastosowaną wynikały z
określonych postanowień regulaminu pracowniczego; różnice te mogą być
zarówno dodatnie, jak i ujemne i mają one tendencję do wzajemnego
bilansowania się w dłuższej perspektywie.
Dochody budżetowe ze składek emerytalnych wzrosły wskutek wzrostu wysokości
składki oraz liczby członków systemu wnoszących składki.
Z uwagi na powyższe fakty, Komisja stwierdza, że system emerytalno-rentowy
urzędników europejskich jest zrównoważony. Kwestie problematyczne zostały
rozwiązane bez konieczności dokonywania przeglądu załącznika XII. Dlatego też
Komisja uważa, że nie ma potrzeby wprowadzenia zmian do regulaminu
pracowniczego.
PL
14
PL