Standaryzacja języka Arboreszy

Seminarium albańskie w Prisztinie: Konieczna standardyzacja języka Arboreszy
Evropa e Lirë, 30 sierpnia 2011 r.
Autor: Bekim Bislimi
Międzynarodowe Seminarium Albańskiego Jezyka, Literatury i Kultury w Prisztinie
świętujące właśnie 30. edycję, było i nadal jest platformą wymiany wiedzy i
doświadczenia przez albanologów, w tym Arboreszy* mieszkających we Włoszech, ocenia
albanolog dr Agostino Giordano, Arboresz z Kalabrii, który podczas Seminarium omawiał
problemy i ryzyko związane z przetrwaniem dawnego języka włoskich Arboreszy
W 1999 r. włoski rząd umożliwił Arboreszom naukę w własnym języku we wszystkich arboreskich
wsiach we Włoszech, ale przetrwanie arboreskiego pozostaje zagrożone.
- Zwykli Arboresze (...) mówią w swoim języku – mówi Giordano. – Ale młode pokolenie tego nie
dziedziczy (...) bo wolą uczyć się włoskiego.
Dawny język Arboreszy znacznie różni się od standardowego albańskiego, który znany jest nielicznym,
tłumaczy Giordano dodając, że Arboresze powinni dołożyć starań, żeby zachować swój język w dawnej
formie.
- Arboresz rozumie albański w 40-55 procentach, nie rozumie go całkowicie – mówi Giordano. – To nie
jest jego język, ma inne znaczenia, odcienie. - Ci, którzy język albański studiowali, rozumieją, ale
zwykli ludzie – nie.
- Jestem za standardyzacją arboreskiego, żeby w nim mówić, pisać. A jak zabraknie słów, jest zawsze
albański – dodaje.
Arboresze regularnie biorą udział w prisztińskim Seminarium.
- Wielu Arboreszy przyjeżdżało tu na seminarium. Sam pierwszy raz byłem tu w 1976 r., czyli przed 35
laty, to połowa życia. Jesteśmy dumni z tego seminarium. Przez lata było tu od 30 do 40 Arboreszy.
Dziś jest nas tu 9 – opowiada Giordano.
Dyrektor Seminarium Bardh Rugova ceni sobie wieloletni wkład Arboreszy w Seminarium.
- To, co przywieźli tu Arboresze, należy docenić na kilku poziomach. To po pierwsze ich urok; dzięki
Anie Stratigos dotarła tu cudowna muzyka, do tego referaty Nanciego i Agostino Giordano. A także
rozbudzanie zainteresowania u młodych studentów – wymienia Rugova.
30 edycji minęło...
W trzydziestej edycji Międzynarodowego Seminarium Albańskiego Języka, Kultury i Literatury wzięło
udział przeszło 120 uczestników z całego świata, w tym silna reprezentacja Polski.
Sekretarz Seminarium Blerta Ismajli pozytywnie ocenia tegoroczne, jubileuszowe Seminarium.
- To, co czyni to Seminarium wyjątkowym, to obecność młodego pokolenia zagranicznych studentów,
którzy (...) zaprezentowali tu ciekawe prace – powiedziała Ismajli. - Chodzi o to, że nie przyjeżdżają
tylko, powiedzmy, weteranach seminarium, którzy dziś są znanymi profesorami, ale również młodzi, co
jest dowodem rozwoju albanologii.
Pozytywne opinie wyrażane przez seminarzystów są dla organizatorów najlepszą nagrodą.
- To, że są zadowoleni z Seminarium i chcieliby wrócić w przyszłym roku, jest dla nas, jako
organizatorów, pozytywnym sygnałem – dodała. – Od poniedziałku zaczynamy przygotowania do
kolejnej edycji, za rok.
*
Arboresze (alb. Arbëreshë) to potomkowie Albańczyków, którzy w XV-XVIII w. emigrowali z Albanii do
Włoch; mieszkają w 50 społecznościach w południowych Włoszech, przede wszystkim w Kalabrii,
Apulii i na Sycylii, posługują się dialektem języka albańskiego, i są w większości katolikami obrządku
wschodniego.
Tłum. i red. Marta Kołczyńska