Powiatowy Urząd Pracy w Strzyżowie

Powiatowy Urząd Pracy w Strzyżowie
Ul. Daszyńskiego 2, 38-100 Strzyżów, tel (17) 276-10-74, fax. (17) 276-30-79,
e-mail: [email protected]
RANKING ZAWODÓW NADWYŻKOWYCH
I DEFICYTOWYCH
W POWIECIE STRZYŻOWSKIM
ZA I PÓŁROCZE 2013 ROKU
Opracowali :
Anna Łuszczki
Robert Ziemba
Zatwierdził :
WSTĘP
1. Cel badania
Wśród zadań samorządu terytorialnego, realizowanych na rzecz rynku
pracy, znajdują się działania mające służyć rozwojowi zasobów ludzkich
i uzyskaniu ich wysokiego poziomu. Szczególne miejsce zajmuje tu obowiązek
opracowania analiz rynku pracy i badania popytu na pracę, w tym prowadzenie
monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Zadanie to zgodne jest
z zapisem ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy (Dz. U. z 2008 r., Nr 69, poz. 451 z późn. zm.) art. 8, ust. 1 pkt 3
i art. 9 ust. 1 pkt 9, a przydzielony do realizacji Powiatowemu Urzędowi Pracy.
Zmiany dokonujące się w obszarze społeczno – gospodarczym mają
nieustannie dynamiczny charakter, chociażby dlatego, że pozostają w ścisłym
związku z rozwojem technologicznym, sytuacją polityczno – ekonomiczną oraz
z czynnikiem ludzkim (i całą jego bogatą różnorodnością przejawów
i wpływów). Uchwycenie zatem kierunku zmian na lokalnym rynku pracy
wymaga systematycznego diagnozowania sytuacji. Prowadzenie analiz daje
szansę dostarczenia rzetelnych informacji, umożliwiających zarówno właściwe
dostosowywanie ofert kształcenia do rzeczywistych potrzeb rynku pracy, jak
i trafne definiowanie perspektywicznych zawodów, a co za tym idzie –
adekwatne planowanie należytej ścieżki kariery zawodowej oraz założenie
właściwego doskonalenia i przekwalifikowania zawodowego (w tym
poszerzania przydatnej wiedzy oraz zdobywania pożądanych umiejętności).
W przedstawionym raporcie staramy się wskazać te obszary zawodowe,
których ranga nie tylko wynika z sytuacji na lokalnym rynku pracy, ale które
również istniejący stan rzeczy kształtują.
Dzięki dostrzeganiu sytuacji mających miejsce na rynku pracy oraz
obserwowaniu procesów kształtujących nadwyżkę i deficyt pojawiających się
ofert pracy, możliwe jest formułowanie poglądów, wniosków i krótkotrwałych
chociażby prognoz, niezbędnych dla poprawnego funkcjonowania systemu
wsparcia osób bezrobotnych (szkolenia, kształcenie zawodowe, pośrednictwo
pracy i poradnictwo zawodowe).
Przedstawiony poniżej raport ma charakter diagnostyczny. Dotyczy on
sytuacji panującej na rynku pracy powiatu strzyżowskiego w I półroczu
2013 roku.
2. Metodologia opracowania raportu
Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych ma formę analiz
danych statystycznych. Informacje zbierane są w ramach obowiązującej urzędy
pracy sprawozdawczości o rynku pracy.
Źródłem informacji do prowadzonych analiz – opracowania raportu – są dane
z załącznika 2 i 3 do sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. Dane te dotyczą
osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy według specjalności, a także
zgłoszonych ofert pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Przedstawione opracowanie składa się z następujących części:
- wstęp,
- analiza bezrobocia wg zawodów (grup zawodów),
- analiza ofert pracy wg zawodów (grup zawodów),
- analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych,
- wnioski.
ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW
( GRUP ZAWODÓW )
W końcu I półrocza 2013 roku, w Powiatowym Urzędzie Pracy
w Strzyżowie zarejestrowanych było 5791 osób bezrobotnych – tj. o 497 osób
mniej więcej niż w końcu II półrocza 2012 roku, ale też o 402 osoby więcej
w stosunku do stanu z końca I półrocza 2012 roku.
Wymieniona grupa cechowała się dość specyficznym dla regionu
zróżnicowaniem zawodowym. Wyodrębnić można kilka dużych grup
zawodowych, najliczniej reprezentowanych przez bezrobotnych.
Są to ( malejąco ):
72 ROBOTNICY OBRÓBKI METALI, MECHANICY
MASZYN I URZĄDZEŃ I POKREWNI
13,1463 1
-
75 ROBOTNICY W PRZETWÓRSTWIE SPOŻYWCZYM,
OBRÓBCE DREWNA, PRODUKCJI WYROBÓW
TEKSTYLNYCH I POKREWNI
52 SPRZEDAWCY I POKREWNI
-
9,2378
51 PRACOWNICY USŁUG OSOBISTYCH
-
8,9124
71 ROBOTNICY BUDOWLANI I POKREWNI
(Z WYŁĄCZENIEM ELEKTRYKÓW)
-
8,7251
31 ŚREDNI PERSONEL NAUK FIZYCZNYCH,
CHEMICZNYCH I TECHNICZNYCH
-
8,3508
33 ŚREDNI PERSONEL DO SPRAW
BIZNESU I ADMINISTRACJI
-
4,8189
32 ŚREDNI PERSONEL DO SPRAW ZDROWIA
-
4,1170
74 ELEKTRYCY I ELEKTRONICY
-
3,7428
93 ROBOTNICY POMOCNICZY
W GÓRNICTWIE, PRZEMYŚLE,
BUDOWNICTWIE I TRANSPORCIE
26 SPECJALIŚCI Z DZIEDZINY PRAWA,
1
11,9532
% ogółu bezrobotnych, wg stanu w końcu I półrocza 2013 roku
-
2,9006
DZIEDZIN SPOŁECZNYCH I KULTURY
-
2,7136
23 SPECJALIŚCI NAUCZANIA I WYCHOWANIA
-
2,1520
81 OPERATORZY MASZYN I URZĄDZEŃ
WYDOBYWCZYCH I PRZETWÓRCZYCH
-
2,0354
Hierarchia wybranych, najliczniej reprezentowanych zawodów wygląda
następująco:
- bez zawodu
- sprzedawca
- ślusarz
- krawiec
- kucharz
- technik ekonomista
- mechanik samochodów osobowych
- murarz
- technik żywienia i gospodarstwa domowego
- cukiernik
- piekarz
- technik mechanik
- fryzjer
- technik budownictwa
- ekonomista
- kucharz małej gastronomii
- tokarz w metalu
- mechanik pojazdów samochodowych
- robotnik budowlany
- stolarz
- stolarz meblowy
- monter instalacji wentylacyjnych
i klimatyzacyjnych
- 1516 osób
- 337 osób
- 180 osób
- 171 osób
- 154 osoby
- 133 osoby
- 121 osób
- 104 osoby
- 93 osoby
- 88 osób
- 80 osób
- 78 osób
- 73 osoby
- 73 osoby
- 66 osób
- 60 osób
- 55 osób
- 49 osób
- 47 osób
- 46 osób
- 45 osób
-
44 osoby
Najliczniejszą grupę stanowią osoby nie posiadające zawodu (1516 osób).
Stanowi to 26,18 % ogółu zarejestrowanych. Z grupy tej 48,3 % stanowią
kobiety (tj. 732 osoby). W w/w kategorii 17,1 % (tj. 259 osób) stanowili
bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy.
Następną liczną grupą zawodową jest grupa robotnicy obróbki metali,
mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni - 562 osoby – co stanowi 9,7 %
ogółu bezrobotnych. Kobiet reprezentujących tę grupę jest 19 (3,38 % ogółu
grupy zawodowej); osoby pozostające bez pracy powyżej 12 miesięcy to 244
osoby (43,4 % grupy).
Duży odsetek stanowią osoby posiadające kwalifikacje zawodowe, należące do
grupy robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji
wyrobów tekstylnych i pokrewni – 511 osób – 8,8 % ogółu zarejestrowanych
osób bezrobotnych. Dominującym zawodem w tej kategorii jest krawiec – 171
osób (tj. 33,5 % ogółu grupy zawodowej), z tego 100 % stanowią kobiety;
84 osoby z grupy krawiec (czyli 49,1 % tej grupy) pozostaje bez pracy powyżej
12 m-cy.
Grupa sprzedawcy i pokrewni (395 osób – 6,82 % ogółu zarejestrowanych) to
na naszym terenie przede wszystkim sprzedawcy (337 osób, czyli 85,3 % ogółu
grupy zawodowej), wśród nich jest 301 kobiet (tj. 89,3 % sprzedawców), zaś
bez pracy powyżej 12 m-cy pozostaje 207 osób (czyli 61,4 % zarejestrowanych
sprzedawców).
Przyjrzymy się jeszcze grupie średni personel do spraw zdrowia . Osoby
posiadające kwalifikacje lokujące ich w tej grupie stanowią zauważalny odsetek
zarejestrowanych bezrobotnych – jest to 176 osób (3 % ogółu
zarejestrowanych). W w/w kategorii przeważają osoby posiadające zawód
technik żywienia i gospodarstwa domowego – 93 osoby (tj. 52,8 % ogółu
grupy); aż 80,1 % całej grupy stanowią kobiety (141 osób), zaś powyżej
12 m-cy pozostaje bez pracy w całej tej grupie 55 osób (31,25 % grupy).
Jeśli chodzi o napływ bezrobotnych, to w I półroczu 2013 roku
zarejestrowało się ich 2514, a najliczniej rejestrowały się osoby:
- bez zawodu
- sprzedawca
- ślusarz
- mechanik samochodów osobowych
- technik ekonomista
- krawiec
- kucharz
- murarz
- technik budownictwa
- technik żywienia i gospodarstwa
domowego
- 774 osoby
- 109 osób
76 osób
- 59 osób
52 osoby
44 osoby
42 osoby
41 osób
41 osób
-
41 osób
- technik mechanik
- ekonomista
- kucharz małej gastronomii
-
36 osób
34 osoby
30 osób
W badanym I półroczu 2013 r., w stosunku do poprzedniego półrocza
zarejestrowało się zdecydowanie mniej osób nie posiadających zawodu –
napłynęło bowiem o 699 osób mniej niż w II półroczu 2012 r. (czyli zaledwie
52,5 % liczby osób bez zawodu rejestrujących się we wcześniejszym półroczu).
Podobna sytuacja dotyczy osób w pozostałych przytoczonych powyżej
zawodach; np. w zawodzie „technik ekonomista” liczba osób zarejestrowanych
w I półroczu 2013 r. stanowi jedynie 44,4 % liczby osób rejestrujących się w II
półroczu 2012 r.; w zawodzie „ślusarz” – 40,6 %; w zawodzie „mechanik
samochodów osobowych” – 59 %; w zawodzie „krawiec” – 39,6 %;
w zawodzie „sprzedawca” – tylko 46,8 %; w zawodzie „technik żywienia
i gospodarstwa domowego” – 49,4 % liczby rejestrujących się osób względem
poprzedniego półrocza.
Powyższa sytuacja nie może być jednak odczytywana jako szczęśliwy efekt
walki z bezrobociem. Pierwsze półrocze związane jest zawsze z – mimo
wszystko – cieplejszą pogodą i uruchamia nie tylko inwencję twórczą i zapał do
pracy, ale również prace typowo sezonowe; co prawda charakter przytoczonych
zawodów mógłby nas zwieść jako nie pasujący do powyższej tezy, lecz trzeba
wziąć pod uwagę, że coraz mniej ludzi podejmuje zatrudnienie zgodne
z posiadanymi kwalifikacjami, a chwyta się po prostu każdego dostępnego
akurat zarobkowania – stąd w ogóle mniejszy napływ bezrobotnych (niezależnie
od zawodu).
Na koniec I półrocza 2013 roku, wśród zarejestrowanych osób bezrobotnych,
w ogóle nie posiadała swoich przedstawicieli jedna wielka grupa zawodowa:
0
SIŁY ZBROJNE
oraz jedna duża grupa zawodowa:
95
SPRZEDAWCY ULICZNI I PRACOWNICY ŚWIADCZĄCY
USŁUGI NA ULICACH
W końcu I półrocza 2013 roku stosunkowo najmniej licznie reprezentowane
były następujące duże grupy zawodowe ( rosnąco ):
11
Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi
urzędnicy i dyrektorzy generalni
0,0234 %
12
Kierownicy do spraw zarządzania i handlu
0,0234 %
14
Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu
i innych branżach usługowych
0,0234 %
63
Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby
0,0234 %
13
Kierownicy do spraw produkcji i usług
0,0468 %
44
Pozostali pracownicy obsługi biura
0,0468 %
92
Robotnicy pomocniczy w rolnictwie,
leśnictwie i rybołówstwie
0,0468 %
2
62
Leśnicy i rybacy
0,1637%
54
Pracownicy usług ochrony
0,1871 %
25
Specjaliści do spraw technologii
informacyjno - komunikacyjnych
0,2808 %
Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki
0,3509 %
94
Przytoczona lista grup zawodowych daje nie tylko jasny, ale i powtarzający się
obraz sytuacji panującej na rynku pracy powiatu strzyżowskiego. Najmniej
licznie reprezentowane są różnego rodzaju zawody kierownicze oraz związane
z przedstawicielstwem władz publicznych i wyższych urzędów. I tu nie trzeba
chyba żadnych wyjaśnień – wystarczy logika w spojrzeniu na same struktury
kierowania państwem, oraz racjonalne uznanie właściwych proporcji
ilościowych na linii pracujący – zarządzający .
Zawód rybaka nie jest w ogóle wykonywany na naszym terenie z uwagi na brak
akwenów wodnych, których obecność skutkowałaby zapotrzebowaniem na
posiadaczy w/w zawodu.
Jeśli chodzi o czynnych zawodowo rolników, to pracują oni we własnych,
prywatnych gospodarstwach i są przeważnie rolnikami z doświadczenia,
2
ogółu bezrobotnych w powiecie strzyżowskim, wg stanu w końcu I półrocza 2013 roku
posiadającymi najczęściej inne wyuczone zawody (bądź żadnych). Nagminne
staje się jednak zarzucanie rolnictwa. Przyczyny są co najmniej dwojakiego
rodzaju: pierwszą jest nieopłacalność, drugą zaś złe postrzeganie pracy na roli,
jako zajęcia ciężkiego, brudnego oraz obniżającego status społeczny trudniącego
się nim człowieka. Osoby, które jeszcze prowadzą rodzinne gospodarstwa na
własne potrzeby, coraz częściej szukają dodatkowego zatrudnienia w celu
utrzymania rodziny, a w PUP Strzyżów rejestrują się rzadko - najczęściej
z uwagi na możliwość otrzymania zasiłku po utraconym zatrudnieniu, lub
wsparcia finansowego na dożywianie czy utrzymanie dzieci.
Jeśli chodzi o specjalistów branży informatycznej, to podejrzewać można, iż ci,
którzy aktualizują swe kompetencje wraz z rozwojem wyuczonej branży
i dbają o poszerzanie posiadanych sprawności zawodowych, wciąż znajdują dla
siebie miejsce na rynku pracy.
Grupa 44 – tak jak poprzednio – reprezentowana jest przez 2 osoby, przy czym
1 z nich pozostaje w ewidencji bezrobotnych powyżej 12 m-cy.
Najprawdopodobniej zawód ten (chodzi o listonosza) pozyskany został
w praktyce zawodowej nie zaś drogą planowego kształcenia szkolnego. Trudno
tu zatem mówić o rzetelnej analizie zapotrzebowania na ten zawód bez ryzyka
dokonania oceny popytu na podstawie uwzględnienia samego doświadczenia
zawodowego zarejestrowanych osób bezrobotnych.
Podobnie wygląda sytuacja w grupie 94, bo choć na koniec roku miała co
prawda nie 2 a 15 przedstawicieli, to były to same „pomoce kuchenne” – czyli
również zawody zdobyte wyłącznie praktyką zawodową, w dodatku nie
wymagające praktycznie żadnych kwalifikacji; gdyby brać tą sytuację pod
uwagę przy wnioskowaniu, wówczas można by błędnie uznać, że właściwie
w ogóle nie trzeba się kształcić, bo jest mnóstwo pracy dla pomocy kuchennych.
Zmianom podlega podejście do zawodów związanych z ochroną mienia.
Zderzają się tu ze sobą: spadek zainteresowania zawodem oraz specjalizowanie
się w branży. To drugie podejście wynika prawdopodobnie przede wszystkim
z rosnących wymagań tej gałęzi zawodowej; niewykluczony jest jednak element
swego rodzaju ekscytacji (co zdarza się być zauważalne w kontakcie
z bezrobotnymi) w traktowaniu faktu obsługi i posiadania broni, jako elementu
dostępnego dla ludzi wyjątkowych, których rękom powierza się losy jakiejś
części świata.
ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW
( GRUP ZAWODÓW )
Analizując I półrocze 2013 roku, wskazać można kilka grup zawodów wg
kodu czterocyfrowego, w obszarze których zgłaszane były oferty pracy
o najwyższym wskaźniku szansy uzyskania oferty ( oznaczony tu jako W* ).
W powiecie strzyżowskim wskaźnik taki mają:
2412 DORADCY FINANSOWI I INWESTYCYJNI
W* = MAX
5321 POMOCNICZY PERSONEL MEDYCZNY
W* = MAX
3333 POŚREDNICY PRACY I ZATRUDNIENIA
W* = MAX
4132 OPERATORZY WPROWADZANIA DANYCH
W* = MAX
2282 SPECJALIŚCI DO SPRAW HIGIENY,
BEZPIECZEŃSTWA PRACY
I OCHRONY ŚRODOWISKA
W* = MAX
4415 PRACOWNICY DZIAŁÓW KADR
5312 ASYSTENCI NAUCZYCIELI
W* = MAX
W* = MAX
W wypisanej wyżej grupie zawodów pierwszą pojawiającą się jako nowa
w stosunku do poprzedniego monitorowanego okresu jest grupa 3333, czyli
pośrednicy pracy. W I półroczu 2013 r. w zawodzie tym zgłoszona była tylko
jedna oferta pracy. Zdobycie uprawnień do wykonywania w/w zawodu wymaga
nie tylko pozyskania doświadczenia, ale i konkretnej wiedzy, dlatego
pracownicy o takich kwalifikacjach niechętnie rezygnują ze zdobytego
zatrudnienia (nie chcąc zaprzepaszczać zaangażowanego czasu i wysiłku),
pracodawcy natomiast – zobowiązani odpowiednimi przepisami – nie mogą
pochopnie likwidować w/w stanowisk. Brak pośredników pracy
zarejestrowanych jako bezrobotne jest prawdopodobnie wynikiem wyżej
opisanej sytuacji, nie zaś efektem doskonałego odnajdywania się na rynku pracy
osób, które mechanizmy rządzące tym rynkiem powinny znać najlepiej.
W grupie 2282, w omawianym okresie zgłoszona była również tylko jedna
oferta, w zawodzie „specjalista zdrowia publicznego”. Była to w dodatku oferta
stażu, a wybrany przez pracodawcę kandydat miał wykształcenie w zawodzie
„towaroznawca” o kodzie 214110, a więc należącym do innej grupy zawodów.
Wyznaczony zatem najwyższy wskaźnik szansy uzyskania oferty jest tu niestety
nic nie znaczącym pseudo – miernikiem.
Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku grupy 4415. Otóż zgłoszone były
zaledwie 2 oferty w zawodzie „pracownik do spraw osobowych”, i obie
dotyczyły stażu. Żadna ze skierowanych osób nie miała doświadczenia w takim
zawodzie (co jest zresztą zgodne z logiką odbywania stażu), ani też wyuczonego
zawodu o wymienionym kierunku.
Grupa 5312 reprezentowana jest w naszym zestawieniu przez „asystentów
nauczycieli przedszkola”. Szanse na wykonywanie pracy w w/w zawodzie
możliwe były niemal wyłącznie w formie stażu. Tylko jedna oferta związana
była z subsydiowaniem zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych,
a zatrudniona osoba miała kierunkowe wykształcenie.
Wyłonić można następujące grupy zawodowe ( wg kodu dwucyfrowego ), na
przedstawicieli których w I półroczu 2013 roku zgłaszano najwyższe
zapotrzebowanie na strzyżowskim rynku ofert pracy:
51
Pracownicy usług osobistych
-
15,42553
52
Sprzedawcy i pokrewni
-
13,7681
41
Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych
-
13,6646
i pokrewni
71
Robotnicy budowlani i pokrewni
(z wyłączeniem elektryków)
93
91
Pomoce domowe i sprzątaczki
94
Pracownicy pomocniczy przygotowujący
posiłki
7,4535
-
5,5901
-
4,0373
-
3,7267
-
3,4161
Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy
pracach prostych
3
-
Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn
i urządzeń i pokrewni
96
7,5569
Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle,
budownictwie i transporcie
72
-
% ogółu ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2013 roku w powiecie strzyżowskim 75
Robotnicy w przetwórstwie spożywczym,
obróbce drewna, produkcji wyrobów
tekstylnych i pokrewni
33
-
2,8986
-
2,7950
Średni personel do spraw biznesu
i administracji
W ofertach grupy 51 najwięcej zgłoszeń dotyczyło zawodu „robotnik
gospodarczy” (118 ofert – rozumianych tu jako ilość stanowisk pracy) oraz
„fryzjer” (10 ofert). Wśród ofert dla „robotników gospodarczych” najwięcej
odnosiło się do prac społecznie użytecznych, później do staży, prac
interwencyjnych i robót publicznych. Nie było ani jednej wolnej oferty pracy
w omawianym zawodzie. W całej grupie 72 zgłoszone były 133 oferty, w tym
65 w zawodzie „sprzedawca” i 50 w zawodzie „kasjer handlowy”. Grupa 41
najliczniej reprezentowana była przez stanowisko „technik prac biurowych” (64
oferty, dotyczące wyłącznie staży). W grupie 71 najwięcej ofert dotyczyło
zawodów: „brukarz” (13 ofert) i „monter izolacji budowlanych” (11 ofert).
Grupa 93 to przede wszystkim „robotnicy budowlani” (35 ofert). O pozycji
grupy 91 zadecydowały oferty dla „sprzątaczki biurowej” (50 ofert
– w przytłaczającej większości stanowiska refundowane). W grupie 94
najbardziej poszukiwane były przez pracodawców „pomoce kuchenne” (36
ofert), zaś w grupie 96 – „woźni” (20 ofert). Oferty grupy 33 skierowane były
głównie do „techników administracji” (13 ofert). Natomiast grupa 72
dysponowała pojedynczymi ofertami dla różnych należących do niej zawodów;
podobnie rzecz wyglądała w grupie 75.
Grupa zawodów zgłoszonych w ofertach pracy w powiecie strzyżowskim
w I półroczu 2013 roku, a znajdująca się na przeciwległym biegunie, bo mająca
najniższe wskaźniki szansy uzyskania oferty (W* = 0,0000), to m.in.:
- kartografowie i geodeci,
- lakiernicy,
- kasjerzy bankowi,
- nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz nauczyciele
kształcenia zawodowego,
- lekarze bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji,
- technicy: elektrycy, leśnictwa, budownictwa, weterynarii, farmaceutyczni,
chemicy, elektronicy, medyczni
- biolodzy,
- dietetycy,
- filolodzy i tłumacze,
- fizycy i astronomowie,
- ekonomiści
- inżynierowie elektrycy, inżynierowie budownictwa, górnictwa, chemicy
- kompozytorzy,
- rolnicy,
- operatorzy centrali telefonicznych,
- specjaliści do spraw ochrony środowiska,
- artyści plastycy,
- archeolodzy, socjolodzy i pokrewni
- psycholodzy i pokrewni,
- dziennikarze,
- marynarze,
- kaletnicy, rymarze,
- operatorzy maszyn,
- szwaczki
- i inni.
Analizując przytoczone wyżej zestawienie trudno dopatrzeć się obszarów
zawodowych dających szansę na zatrudnienie. Wskazane przykłady tworzą
jakby siatkę, oplatającą cały rejon powiatu strzyżowskiego, łącząc się,
przeplatając i uzupełniając, a zostawiając nieliczne tylko „oczka” – szanse na
wolne miejsca pracy. Ponieważ w powyższym wykazie wydaje się brakować
zawodów związanych z gastronomią, to w tychże teoretycznie można by
próbować wypatrywać szans na znalezienie pracy. Trudno jednak ocenić na ile
takie nadzieje mają pokrycie w rzeczywistości. Skoro bowiem prawie nie ma
zakładów produkcyjnych, wytwórstwa, rzemiosła, nie rozwija się kultura,
ubywa uczniów, kiepsko z turystyką, słabo stoi rolnictwo i mało kto ma szansę
na zarobkowanie, to kogo będą gościć zakłady gastronomiczne ? Wszystko to
ciągle świadczy o potężnej klęsce ekonomiczno – gospodarczej, która na dobre
zadomowiła się w naszym kraju, obarczając również nasz region skutkami
swojej obecności.
Dodatkowo przykre jest to, że nawet rolnictwo, którym historycznie
przesiąknięta jest ziemia strzyżowska, przestaje mieć na większą skalę rację
bytu.
Osobny natomiast i zrozumiały przypadek stanowi ta pula zawodów, która
nie znajduje miejsca w naszych ofertach pracy z uwagi na położenie i kierunek
rozwoju powiatu strzyżowskiego.
ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH
I NADWYŻKOWYCH
Podejmując się przeprowadzenia analizy zawodów, posłużyliśmy się
podstawowym miernikiem, określającym zawody deficytowe i nadwyżkowe
oraz zawody zrównoważone. Przyjęliśmy – zgodnie z wytycznymi – że zawody
o wskaźniku mniejszym od 0,9 określa się jako zawody nadwyżkowe, o
wskaźniku większym lub równym 0,9 i mniejszym lub równym 1,1 to zawody
zrównoważone, zaś o wskaźniku zaś o wskaźniku większym niż 1,1 określa się
jako zawody deficytowe.
Wśród zawodów nadwyżkowych, wiodące miejsce zajmują:
(wskaźnik oznaczamy jako W*
753105 KRAWIEC
W* = 0,0227
712607 MONTER RUROCIĄGÓW PRZEMYSŁOWYCH
W* = 0,0417
751204 PIEKARZ
W* = 0,0714
234113 NAUCZYCIEL NAUCZANIA POCZATKOWEGO
W* = 0,0769
722204 ŚLUSARZ
W* = 0,0789
722314 TOKARZ W METALU
W* = 0,1053
741101ELEKTROMONTER INSTALACJI
ELEKTRYCZNYCH
W* = 0,1111
711202 MURARZ
W* = 0,1220
522305 TECHNIK HANDLOWIEC
W* = 0,1250
723303 MECHANIK MASZYN I URZADZEŃ
BUDOWLANYCH I MELIORACYJNYCH
W* = 0,1250
712601 HYDRAULIK
W* = 0,1429
713102 MALARZ BUDOWLANY
W* = 0,1429
752205 STOLARZ
W* = 0,1500
512001 KUCHARZ
W* = 0,1667
722301 FREZER
W* = 0,1818
222101 PIELĘGNIARKA
W* = 0,2000
341205 PRACOWNIK SOCJALNY
W* = 0,2000
712204 POSADZKARZ
W* = 0,2222
752208 STOLARZ MEBLOWY
W* = 0,2273
228301 FIZJOTERAPEUTA
W* = 0,2500
351203 TECHNIK INFORMATYK
W* = 0,2500
513101 KELNER
W* = 0,3077
325905 OPIEKUNKA DZIECIĘCA
W* = 0,3333
711401 BETONIARZ
W* = 0,3333
711402 BETONIARZ-ZBROJARZ
W* = 0,3333
832203 KIEROWCA SAMOCHODU OSOBOWEGO
W* = 0,3333
832202 KIEROWCA SAMOCHODU DOSTAWCZEGO
W* = 0,3333
242217 SPECJALISTA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
W* = 0,3529
751201 CUKIERNIK
W* = 0,3684
721301 BLACHARZ
W* = 0,4000
Nadwyżkowy charakter przytoczonych tu zawodów, generowany jest w
dalszym ciągu kierunkiem kształcenia istniejących dawniej na naszym terenie
szkół. Osoby posiadające średnie, bądź zawodowe wykształcenie w zawodzie,
do którego wykonywania potrzebne są w dzisiejszym czasie coraz wyższe
kwalifikacje i specjalizacja, mają znikome szanse na zdobycie zatrudnienia w
wyuczonym zawodzie, bez podjęcia wysiłku podniesienia kwalifikacji. W wyżej
wymienionych zawodach częściej zgłaszano do Urzędu oferty pracy niż
rejestrowały się osoby bezrobotne.
Zawody zrównoważone to przede wszystkim:
214106 LOGISTYK
W* = 1,0000
261906 PRAWNIK LEGISLATOR
W* = 1,0000
311101 LABORANT CHEMICZNY
W* = 1,0000
332302 ZAOPATRZENIOWIEC
W* = 1,0000
343204 PLASTYK
W* = 1,0000
441203 LISTONOSZ
W* = 1,0000
514202 KOSMETYCZKA
W* = 1,0000
911206 SALOWA
W* = 1,0000
911203 POKOJOWA
W* = 1,0000
522303 SPRZEDAWCA W BRANŻY PRZEMYSŁOWEJ
753402 TAPICER
712602 MONTER INSTALACJI CENTRALNEGO
OGRZEWANIA I CIEPŁEJ WODY
W* = 1,0000
W* = 1,0000
W* = 1,0000
722313 TOKARZ/FREZER OBRABIAREK STEROWANYCH
NUMERYCZNIE
W* = 1,0000
752305 PILARZ
W* = 1,0000
741201 ELEKTROMECHANIK
W* = 1,0000
Wymienione tutaj zawody pojawiły się w bazie ofert pracy, niejako dzięki
aktywności osób zainteresowanych podjęciem pracy w takim właśnie
konkretnym zawodzie.
Na czoło zawodów deficytowych wysuwają się:
911207 SPRZĄTACZKA BIUROWA
W*=25,0000
411004 TECHNIK PRAC BIUROWYCH
W*=21,3333
515303 ROBOTNIK GOSPODARCZY
W*=16,8571
523002 KASJER HANDLOWY
W*=16,6667
811105 OPERATOR KOPARKO-ŁADOWARKI
941201 POMOC KUCHENNA
422201 PRACOWNIK CENTRUM OBSŁUGI
TELEFONICZNEJ(CALL CENTER)
711601 BRUKARZ
712401 MONTER IZOLACJI BUDOWLANYCH
931301 ROBOTNIK BUDOWLANY
W*=8,0000
W*=5,1429
W*=5,000
W*=4,3333
W*=2,7500
W*=2,5000
331301 KSIĘGOWY
W*=2,0000
422602 RECEPCJONISTA
W*=2,0000
341202 OPIEKUN OSOBY STARSZEJ
W*=2,0000
524502 SPRZEDAWCA W STACJI PALIW
W*=2,0000
611303 OGRODNIK
W*=2,0000
741303 ELEKTRYK
W*=1,8000
833203 KIEROWCA SAMOCHODU CIĘŻAROWEGO
932101 PAKOWACZ
W*=1,7500
W*=1,6607
235914 WYCHOWAWCA W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH,
WYCHOWAWCZYCH I OPIEKUŃCZYCH
W*=1,1667
931205 ROBOTNIK DROGOWY
W*=1,1429
Pozycję niektórych z wymienionych tu zawodów, zaliczonych do deficytowych
determinuje charakter oferty traktującej o zapotrzebowaniu na dany zawód.
Analizując zawody deficytowe należy wziąć pod uwagę fakt, że do wskaźników
zostały wliczone także oferty stażu.
WNIOSKI
Zaprezentowana analiza dokonana została na podstawie materiału
statystycznego zebranego w sprawozdaniach, ewidencjonowanego w systemie
SYRIUSZ.
Wskaźniki zalecone do wykorzystania jako narzędzie przy tworzeniu
monitoringu niemal w ogóle nie odzwierciedlają rzeczywistej sytuacji lokalnego
rynku pracy i nie pozwalają na prawdziwe zobrazowanie faktycznego deficytu
i nadwyżki zawodów.
Główną winę za taki stan rzeczy ponosi konieczność uwzględniania
subsydiowanych stanowisk pracy, czym zaciemnia się obraz prawdziwych
zjawisk i zmian na rynku pracy, nasycenia konkretnymi zawodami oraz
aktualnych i perspektywicznych potrzeb.
Trochę światła do wyliczeń dorzuca bieżąca obserwacja sytuacji na rynku
pracy powiatu strzyżowskiego. Wniosek jest jednak przykry – rynek ten
dogorywa; w swych jakby przedśmiertnych drgawkach strząsa momentami brak
nadziei, odkrywając chwilowe, subsydiowane szanse. Pustoszeją domy, których
mieszkańcy wyjeżdżają za chlebem za granicę, ubożeją półki sklepowe lub
zapełniają się niższej klasy asortymentem. Ograniczane jest zatrudnienie, obniża
się poziom ambicji zawodowych coraz większej grupy ludzi, którzy zaczynają
walczyć o przetrwanie. Spora grupa zwalnianych osób rejestruje się z nadzieją
na ratunek w postaci świadczenia przedemerytalnego, trafnie oceniając brak
szans na podjęcie zatrudnienia. Jednocześnie coraz wyraźniej zarysowuje się
klasa osób bardzo bogatych. Taki podział społeczeństwa staje się coraz
wyraźniejszy i u tych uboższych potęguje obniżenie własnej samooceny co do
przydatności zawodowej, zaś w tych dobrze sytuowanych rodzi poczucie prawa
do gorszego traktowania tej pierwszej grupy, która przecież niemal żebrze
u nich o pracę.
W badanym okresie stopa bezrobocia w powiecie strzyżowskim
kształtowała się na poziomie 21,4 % (stan na koniec czerwca 2013 r.).
Na dzień 30.06.2013 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła
5791osób. W okresie 01.01.2013 r. – 30.06.2013 r. zarejestrowało się 2514
osób, a pracę podjęło 1501 osób.
Podobnie jak dotychczas, wskazanie dużych grup zawodowych, w ramach
których są zdecydowanie największe bądź najmniejsze szanse na uzyskanie
oferty pracy jest zadaniem trudnym ze względu na duże zróżnicowanie w tym
zakresie na poziomie grup elementarnych. Niestety również zatrzymanie się
przy analizie tych ostatnich okazuje się nie przynosić odpowiedzi. Nie łatwo
bowiem dopatrzyć się zawodu, w którym liczyć by można na rzeczywiście
największą szansę uzyskania zatrudnienia. Te oferty pracy, które składano bez
ubiegania się o wsparcie finansowe były nieliczne, a nierzadko powodowane
rezygnacją poprzedniego pracownika z kontynuowania zatrudnienia (co
rozumieć niejednokrotnie trzeba jako ucieczkę przed warunkami pracy,
wynagrodzenia lub sposobem traktowania przez właściciela).
Wśród wolnych ofert pojawiały się np. dla przedstawiciela handlowego,
brukarza, sprzedawcy, agenta ubezpieczeniowego, szwaczki, tokarza, frezera,
elektromontera. Przy części z tych ofert stawiane były bardzo konkretne
wymagania stanowiskowe, np. uprawnienia SEP 1kV czy znajomość rysunku
technicznego.
Niezmiennie – i identycznie jak poprzednio – w I półroczu 2013 r.
najliczniej reprezentowaną grupą bezrobotnych były osoby nie posiadające
żadnych kwalifikacji zawodowych, a następnie: sprzedawcy, ślusarze, krawcy,
kucharze, technicy ekonomiści. Ponieważ to zestawienie powtarza się od lat,
staje się tym samym czytelnym sygnałem alarmującym o konieczności zmiany
kierunku kształcenia. Takiej wyrazistości nie ma już niestety przy ocenie
pożądanego kierunku kształcenia na poziomie szkolnictwa wyższego. Wydaje
się, że osoby lepiej wykształcone mają wręcz mniejsze szanse na znalezienie
zatrudnienia odpowiadającego poziomowi ich kwalifikacji. Może tylko – nieco
trywializując – sam tytuł przed nazwiskiem podnosi nieco postrzeganie tych
osób jako kandydatów do pracy, nie przekłada się jednak bezpośrednio na
wzrost szans na zdobycie satysfakcjonującej pracy. Być może decyduje o tym
wzrost dostępności do szkolnictwa wyższego, ale i jednocześnie coraz
wyraźniejsze obniżenie poziomu tegoż kształcenia, zwłaszcza na prywatnych
uczelniach.
Istnieje też naturalnie pewien procent bezrobotnych, którzy absolutnie nie
są zainteresowani podjęciem pracy, gdyż np. zarobki współmałżonka (często
nielegalne, z pracy za granicą) wystarczają na utrzymanie rodziny, ale
możliwość otrzymania dodatkowego wsparcia z opieki społecznej powoduje
uparte ich pozostawanie w ewidencji zarejestrowanych bezrobotnych. Pominąć
nie można też pewnej grupy osób, które ze względu na różnego rodzaju trudne –
czasem wręcz dramatyczne – sytuacje losowe, nie mają fizycznej możliwości
podjęcia pracy zarobkowej, a jednocześnie pomoc finansowa z opieki jest
niezbędna dla ich podstawowej egzystencji.
Podtrzymać też trzeba naszą wcześniejszą opinię, że do grupy osób ewidentnie
nie chcących pracować zarobkowo należą uzależnieni od alkoholu oraz
większość dłużników alimentacyjnych (tym ostatnim nie na rękę jest przede
wszystkim legalne zatrudnienie).
Opracowana analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych nie daje
pełnego nie stanowi kompleksowej analizy lokalnego rynku pracy. Bardzo
często osoby poszukujące pracy korzystają z innych możliwości znalezienia
zatrudnienia, np. Internet, prywatne agencja zatrudnienia, polecenie, itd. Bardzo
często się zdarza, że do Urzędu trafiają oferty od tych samych pracodawców,
powtarzające się nawet kilka razy w krótkim przedziale czasu na te same
stanowiska- tzw. oferty trudne, które również niekorzystnie wpływają na
rzetelność analizy. Duża rozbieżność między zawodami nadwyżkowymi
i zawodami deficytowymi może wynikać przede wszystkim z realizowanego
szkolnictwa, które nie pokrywa się ze zmieniającym się zapotrzebowaniem na
rynku pracy. Największe szanse uzyskania zatrudnienia mają osoby w
zawodach: sprzątaczka biurowa, technik prac biurowych, robotnik gospodarczy.
Jednak są to oferty w ramach stażu lub prac interwencyjnych.
W powiecie strzyżowskim istnieje również problem szarej strefy, która
jest znaczącym elementem zakłócającym wiedzę o lokalnym rynku pracy.
Najmniejsze szanse uzyskania zatrudnienia mają osoby w zawodach : krawiec,
monter rurociągów przemysłowych, piekarz, nauczyciel nauczania
początkowego. Zawody zrównoważone w powiecie strzyżowskim stanowią
bardzo nieliczną grupę zawodów.
Lokalny rynek pracy charakteryzuje się znaczną przewagą zawodów
nadwyżkowych nad deficytowymi.