Kierunki rozwoju społeczno- -ekonomicznego gminy Oksa

Łukasz Popławski
Akademia Rolnicza w Krakowie
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa
preferowane przez jej mieszkańców
1. Wprowadzenie
Uwarunkowania rozwojowe obszarów chronionych wynikają zarówno z potencjału zasobów naturalnych, jak i z obiektywnych czynników zewnętrznych.
Procesy rozwojowe powinny przebiegać w warunkach społecznej akceptacji dla
programu rozwoju. Podmiotowa rola społeczności lokalnej w realizacji celów
strategicznych opiera się na ocenie i analizie postaw, oczekiwań mieszkańców
co do kierunków przyszłego rozwoju oraz uwarunkowań prawnych określających reguły działania.
Parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu mogą być naturalnymi
enklawami ekorozwoju przy zachowaniu podstawowych zasad ochrony przyrody według obowiązujących przepisów prawnych. Przez ekorozwój określonych
systemów przestrzennych rozumie się trwały rozwój zrównoważony ekologicznie, ekonomicznie, społecznie i technologicznie1. Każda gmina, zgodnie z ustaleniami globalnego programu działań – „Agendy 21”, stanowiącej dokument
z międzynarodowej konferencji, która odbyła się w Rio de Janeiro w 1992 r.,
powinna opracować lokalny program ekorozwoju2. Program powinien zawierać
wytyczne do opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzenne1
S. Łojewski, Ekonomia środowiska, Wydawnictwo ATR, Bydgoszcz 1998, s. 31–32.
K. Koreleski, K. Gawroński, G. Magiera-Braś, Ochrona i kształtowanie środowiska, Wydawnictwo AR w Krakowie, Kraków 1998, s. 79.
2
136
Łukasz Popławski
go, określającego główne założenia polityki lokalizacyjnej i inwestycyjnej. Zaawansowanie i uspołecznienie procesu „Agendy 21” jest bardzo zróżnicowane,
gdyż obejmuje politykę ekologiczną, strategię ekorozwoju generującą zrównoważoną politykę społeczno-gospodarczą i zróżnicowaną politykę przestrzenną3.
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie kierunków rozwoju społeczno-ekonomicznego preferowanych przez mieszkańców gminy Oksa, która
w całości jest położona we Włoszczowsko-Jędrzejowskim Obszarze Chronionego Krajobrazu.
2. Zakres i metodyka badań
Badania, prowadzone przez autora od 1998 r., polegają na wyznaczeniu kierunków rozwoju obszarów chronionych w województwie świętokrzyskim
i obejmują m.in. rozpoznanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych obszarów
chronionych w tym województwie. Wybór elementów środowiska ograniczony
zastał do podstawowych czynników warunkujących wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa, tj. rozpoznania gleb, warunków wodno-glebowych
i szaty roślinnej.
Podstawą publikacji są badania własne, w szczególności wyniki uzyskane na
podstawie badań ankietowych oraz spotkań z mieszkańcami i władzami gminy
Oksa. Badania zostały przygotowane pod kątem możliwości rozwoju terenów
chronionych. Uczestniczyli w nich mieszkańcy gminy o różnym poziomie wykształcenia, w tym głównie osoby zaliczane do liderów, zgodnie bowiem z poglądem, jaki prezentuje J. Siekierski, głównie takie osoby wyznaczają kierunki
działań rozwojowych w danej społeczności wiejskiej4.
Bezpośrednio do mieszkańców skierowano 230 ankiet, z których 173 zostały
wypełnione, a poddane analizie 142, po przeprowadzeniu selekcji, gdzie odrzucono ankiety niewiarygodne, np. wypełnione częściowo. W grupie ankietowanych osób przewagę stanowiły kobiety, mężczyzn odpowiedziało 60. Wykształcenie zawodowe posiadało 25,4% badanych, 40,1% średnie, 24,6% wyższe,
pozostali respondenci – podstawowe. Respondenci to głównie pracownicy umysłowi (39,4%) i rolnicy (19,0%). W badaniach głównie uczestniczyły następujące gospodarstwa domowe: ze względu na liczbę osób w gospodarstwie: trzy
3
T. Borys, Wskaźniki ekorozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1999,
s. 101.
4
J. Siekierski, Rola liderów wiejskich w absorpcji finansowych środków unijnych dla rozwoju
rolnictwa i obszarów wiejskich [w:] Wpływ integracji europejskiej na przemiany strukturalne obszarów o wysokim bezrobociu, pod red. L. Pałasza, Wydawnictwo AR w Szczecinie, Szczecin
2004, s. 61–68.
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
137
osoby (2 dorosłe i dziecko) – 21,1%, cztery osoby (2 dorosłe i 2 dzieci) – 27,5%,
pięć osób (2 dorosłe i 3 dzieci) – 20,4%; ze względu na liczbę osób zawodowo
czynnych: jedna osoba – 33,1%, dwie osoby – 45,8%, trzy osoby – 13,0%. Na
pytanie o korzystanie ze wsparcia finansowego tylko 1 osoba ankietowana odpowiedziała, że korzysta z funduszy ekologicznych. Jeżeli chodzi o inne fundusze, uzyskano następujące odpowiedzi: z funduszy na rozwój małych i średnich
przedsiębiorstw korzysta 1 osoba, z funduszy na rozwój wielofunkcyjny wsi –
2 osoby, z funduszy okołorolniczych – 4 osoby. Żaden ankietowany nie podał
dokładnej nazwy funduszu, z którego korzysta. Najwięcej ankietowanych uważa, że ich sytuacja majątkowa jest dostateczna (40,8%) bądź zadowalająca
(27,4%), natomiast 14,1% ankietowanych ocenia swoją sytuację majątkową jako
złą. Zdania ankietowanych na temat perspektyw rozwoju miejsca pracy stanowiącego główne źródło utrzymania są następujące: trudno powiedzieć – 38,7%,
bez wsparcia finansowego z zewnątrz nie ma szans na rozwój – 29,6%. Praca
w sektorze państwowym jest głównym źródłem utrzymania dla 50,7% ankietowanych, a praca we własnym gospodarstwie rolnym dla 40,8%.
Przeprowadzone badania ankietowe dotyczyły: preferowanych kierunków
rozwoju terenu badań, świadomości ekologicznej, możliwości prowadzenia działalności rolniczej i turystycznej, problemów życia codziennego utrudniających
rozwój gospodarczy, niektórych aspektów demograficznych, szans i barier rozwojowych. Dane statystyczne oraz materiały uzyskane z gminy, a w szczególności miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, stanowiły element uzupełniający badania. Ponadto w części dotyczącej charakterystyki gminy
wykorzystano projekt „Lokalnego planu rozwoju”, wykonanego przez Świętokrzyską Agencję Rozwoju Regionu SA w Kielcach.
3. Uwarunkowania rozwoju gminy Oksa
Gmina Oksa położona jest w województwie świętokrzyskim, w północno-zachodniej części powiatu jędrzejowskiego i podzielona jest na 16 sołectw.
Gmina Oksa zajmuje powierzchnię 90,26 km2, co stanowi 7,2% powierzchni
powiatu oraz 0,8% powierzchni województwa.
Gmina w całości znajduje się we Włoszczowsko-Jędrzejowskim Obszarze
Chronionego Krajobrazu, położna jest na terenie zlewni Wisły, w widłach tworzonych przez Białą Nidę i Lipnicę. Wzdłuż południowej granicy gminy płynie
rzeka Biała Nida (po połączeniu się z Czarną Nidą tworzy Nidę, będącą lewobrzeżnym dopływem Wisły). Lipnica natomiast ogranicza gminę od północnego-wschodu, łącząc się z Białą Nidą (teren gminy Małogoszcz). Na obszarze gminy wody podziemne występują na dwóch poziomach wodonośnych: kredowym
138
Łukasz Popławski
i czwartorzędowym. Z poziomu czwartorzędowego zaopatrywane są w wodę
lokalne studnie z okolic Oksy, Popowic, Błogoszowa i Rzeszówka. Wody z kredowego poziomu wodonośnego, tzw. zbiornik kredowy, należą do Głównego
Zbiornika Wód Podziemnych Niecka Miechowska. Z jego zasobów zaopatrywana jest komunalna sieć wodociągowa w gminie. Są to wody wysokiej jakości.
Na terenie gminy nie ma znaczących złóż surowców mineralnych, a miejscowe
surowce wykorzystywane są na potrzeby lokalnego budownictwa.
W obrębie gminy występuje mozaika wielu typów i rodzajów gleb. Można
stwierdzić, że warunki agrarne na terenie gminy lokują ją na poziomie średnim –
minimalnie poniżej średniej wojewódzkiej. Gleb klasy IIIb i lepszych jest w sumie 18%. Wskaźnik bonitacji użytków rolnych wnosi 0,92 pkt., co oznacza, że
„przeciętny hektar” w gminie charakteryzuje się klasą bonitacji nieco powyżej
IVb.
Tabela 1. Klasy bonitacyjne gruntów ornych w gminie Oksa w 2003 r.
Klasy bonitacyjne
Grunty
orne
I
II
IIIa
IIIb
IVa
w ha
–
25,26
461,71
436,67
720,11
w%
–
1
9
8
14
IVb
V
VI
842,13 1555,15 1019,34
17
31
20
Razem
5060,37
100
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
Tabela 2. Klasy bonitacyjne użytków zielonych w gminie Oksa w 2003 r.
Klasy bonitacyjne
Użytki
zielone
I
II
III
IV
V
VI
w ha
0,38
3,74
21,48
554,52
519,59
215,79
1315,50
w%
–
–
1
42
40
17
100
Razem
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
Lasy na terenie gminy skoncentrowane są w jej centralnej części, w trzech
większych kompleksach: na północy – fragment kompleksu lasów włoszczowskich, w centrum – wyizolowany pas lasu, na wschodzie w rejonie Kanic Nowych – tworząc samodzielną biocenozę. W lasach oksieńskich dominuje sosna,
rzadziej występuje olcha, dąb i brzoza. W dolinie Nidy występują liczne rośliny
chronione: wawrzynek wilcze łyko, zawilec jaskrawy, kosaciec syberyjski, pełnik europejski, lepiężnik biały, ciemiężnica zielona, długosz królewski i lilia
złotogłów.
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
139
Teren, na którym obecnie znajdują się gminy Oksa i Nagłowice, należał
w XVI i XVII w. do rodu Rejów. Samo miasto Oksa zostało założone przez Mikołaja Reja w 1554 r. Po powstaniu styczniowym odebrano mu jednak prawa
miejskie za udział ludności w walkach wyzwoleńczych.
Obecnie Oksa jest gminą wiejską o charakterze rolniczym z kilkoma zabytkami: we Wronie k. Zakrzowa znajduje się drewniany młyn z 1935 r., zachowany w dobrym stanie; w Węgleszynie – kościół p.w. św. Andrzeja, wybudowany
w 1367 r., z pięknym barokowym ołtarzem z początku XVIII w. z obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej; w Oksie – kościół parafialny (do 1678 r. zbór kalwiński) z XVI-wieczną amboną w kształcie kielicha (na jego murach znajduje się
kartusz z herbem Rejów – Okszą); zespół dworski w Rzeszówku z XIX w.
(pozostałości parku przydworskiego w Zakrzowie) oraz kilka domów w Węgleszynie.
Na zaplecze turystyczne gminy składają się trzy gospodarstwa agroturystyczne: dwa w Oksie i jedno w Popowicach, dysponujące w sumie 24 łóżkami.
Lokale gastronomiczne to 4 bary zlokalizowane w Lipnie, Oksie i w Węgleszynie Ogrodach. Wypoczynkowi sprzyja obecność lasów na prawie 20% powierzchni gminy. Najcenniejszymi obiektami przyrody ożywionej na terenie
gminy są pomniki przyrody ożywionej: 10 dębów w Zakrzowie, aleja modrzewiowa w Oksie – 91 drzew, 22 dęby, 2 lipy i modrzew na terenie parku dworskiego w Rzeszówku. Atrakcję stanowi ponadto odsłonięcie geologiczne w dolinie Lipnicy, w Kanicach Starych oraz grupa głazów narzutowych w parku
dworskim w Rzeszówku, pozostające pod ochroną jako pomniki przyrody nieożywionej.
W gminie zwodociągowane jest centrum Oksa oraz miejscowości Węgleszyn Wieś, Dębina i Ogrody, Rembiechowa, Nowe i Stare Kanice. Sieć obejmuje
prawie 100% budynków mieszkalnych w tych sołectwach – podłączone do niej
są 632 budynki na 640 zlokalizowanych na tym obszarze. Wskazane miejscowości zasilane są z dwóch lokalnych ujęć wody: w Oksie i w Węgleszynie. W pozostałych miejscowościach natomiast brak jest sieci wodociągowej. Podsumowując, w gminie 45% mieszkań podłączonych jest do zbiorczego wodociągu,
o łącznej długości 27,6 km.
Gmina jest zelektryfikowana w 100%, a stan sieci pozwala na zwiększenie
dostarczanej mocy. Gmina zasilana jest liniami średniego napięcia 15 kV z GPZ
Małogoszcz, Jędrzejów, Włoszczowa, a także pośrednio z Sędziszowa i Myszkowa. Przez teren gminy przebiega linia wysokiego napięcia 220kV relacji Łośnice-Różki zasilająca stację systemową „Kielce 400”, z której jedna gmina nie
korzysta.
W telefon stacjonarny wyposażonych jest 636 mieszkań, co stanowi 43,35%
ich ogółu w gminie, przy czym pozostałe gospodarstwa pozbawione są dostępu
do telefonii stacjonarnej, ale jest sygnał telefonii komórkowej.
140
Łukasz Popławski
Przez obszar gminy nie przebiegają szlaki komunikacyjne o znaczeniu krajowym, jednakże gmina znajduje się w niewielkiej, umożliwiającej łatwy dostęp,
odległości od drogi krajowej E7 i od linii kolejowych Warszawa–Kielce–Kraków oraz Kielce–Częstochowa–Katowice.
Na terenie gminy nie prowadzi się selektywnej zbiórki odpadów, a śmieci
gromadzone są w indywidualnych pojemnikach, a następnie wywożone na wysypisko w Borszowie k. Sędziszowa.
W gminie brak jest sieci kanalizacji sanitarnej. Ścieki gromadzone są w bezodpływowych zbiornikach sanitarnych, a następnie wywożone do oczyszczalni
ścieków w Jędrzejowie. Na terenie gminy nie ma sieci gazociągowej. Mieszkańcy korzystają z gazu w butlach lub z kuchni węglowych. Brak jest także sieci
elektrociepłowniczej. Budynki użyteczności publicznej, usługowej oraz pozostałe zakłady ogrzewane są przez lokalne kotłownie na paliwo stałe, nie wymagające stref ochrony sanitarnej.
Rolnictwo jest głównym miejscem zatrudnienia oraz głównym źródłem
utrzymania dla większości mieszkańców gminy. Użytki rolne pokrywają 73% jej
powierzchni. Liczba pracujących wyłącznie lub głównie w swoim gospodarstwie
rolnym w 2002 r. wyniosła 1054 osoby (w tym 512 kobiet), tj. 43% ogółu ludności aktywnej zawodowo (2462 osoby), a 50% ludności pracującej (2112)5. Liczba gospodarstw rolnych w 2002 r. wyniosła 1122, z czego: prowadzących działalność rolniczą – 1013, prowadzących wyłącznie działalność pozarolniczą – 10,
prowadzących działalność rolniczą i pozarolniczą – 76, nie prowadzących ani
działalności rolniczej, ani pozarolniczej – 99. Działalność pozarolnicza to przede
wszystkim handel – 31 gospodarstw, ponadto przetwórstwo przemysłowe – 7,
budownictwo – 6. Działalność pozarolniczą w obrębie dwóch lub więcej sekcji
prowadziło 5 gospodarstw6.
Struktura gospodarstw rolnych w gminie Oksa ma charakter rozdrobniony
(tabela 3). Najwięcej gospodarstw (37%) ma powierzchnię 2–5 ha. Gospodarstwa o powierzchni większej niż 10 ha stanowią 8% (tabela 4)7.
Gospodarstwa nastawione są głównie na uprawę zbóż, w tym przede wszystkim żyta. W 2002 r. 84,3% gospodarstw posiadało pole ze zbożem na 3273 ha,
a 83,1% gospodarstw uprawiało także ziemniaki, ale już na znacznie mniejszej
powierzchni: 593 ha. Uprawą warzyw w 2002 r. zajmowało się tylko 17 gospodarstw. Były to uprawy głównie na użytek własny. Sady zajmowały tylko
5
Podstawowe informacje ze spisów powszechnych 2002: Oksa, gmina wiejska, GUS,
Kielce 2003, s. 37 i 41.
6
Ibidem, s. 54.
7
Różnica między liczbą gospodarstw podaną w tabeli 3 i w tabeli 4 wynika z kryterium, którym posługiwano się, spisując gospodarstwa. W pierwszym przypadku spisano gospodarstwa według ich użytkownika: jeden użytkownik – jedno gospodarstwo; w drugim według osób płacących
podatek od gospodarstwa: jeden płatnik – jedno gospodarstwo.
141
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
6 ha, z czego 4 ha stanowiły sady, w których rosły jabłonie. Wśród zwierząt hodowlanych najwięcej było drobiu, trzody chlewnej (14% stanowiły lochy) i bydła
(w tym 56% to krowy). Koni 3-letnich i starszych było tylko 85. Obsada zwierząt
gospodarskich w sztukach dużych na 100 ha użytków rolnych wyniosła 658.
Tabela 3. Średnia wielkość gospodarstwa w 2003 r.
Sołectwo
Liczba gospodarstw
rolnych
Powierzchnia ogólna
gospodarstw (w ha)
Średnia wielkość
gospodarstwa (w ha)
Błogoszów
68
556,81
8,19
Lipno
65
491,38
7,56
Nowe Kanice
21
156,91
5,06
145
952,19
6,57
Pawęzów
18
118,35
6,58
Popowice
49
317,50
6,48
Rembiechowa
73
449,54
6,16
Rzeszówek
38
414,28
10,90
Stare Kanice
43
345,71
8,04
Tyniec
33
213,56
6,47
Tyniec Kolonia
55
469,53
8,54
Oksa
Węgleszyn
111
724,09
6,52
Węgleszyn Dębina
59
422,79
7,17
Węgleszyn Ogrody
41
399,90
9,75
Zakrzów
50
405,82
8,12
Zalesie
34
292,33
8,60
Ogółem
913
6730,69
7,54
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
Tabela 4. Struktura gospodarstw rolnych w 2003 r.
Struktura gospodarstw
rolnych
do 2 ha
2–5 ha
5–10 ha
10 ha
i więcej
Razem
Indywidualne gospodarstwa rolnicze
351
492
379
108
1330
Udział w liczbie wszystkich gospodarstw (w %)
26
37
29
8
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
8
Podstawowe informacje..., s. 55–57.
100
142
Łukasz Popławski
Tabela 5. Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych w 2002 r.
W tym w gospodarstwach
indywidualnych
Ogółem
Wyszczególnienie
w ha
w%
w ha
w%
Ogółem
7304
100,0
7153
100,0
Użytki rolne
6590
90,2
6443
90,1
5084
222
87
69,6
3,0
1,2
4937
222
87
69,0
3,1
1,2
Sady
6
0,1
6
0,1
Łąki
1403
19,2
1403
19,6
97
1,3
97
1,4
Lasy i grunty leśne
400
5,5
399
5,6
Pozostałe grunty
314
4,3
311
4,3
Grunty orne, w tym:
– odłogi
– ugory
Pastwiska
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
Rolnictwo w gminie Oksa prowadzone jest tradycyjnymi metodami. Niewiele gospodarstw posiada nowoczesne urządzenia zwiększające higienę i skracające czas pracy.
Poza rolnictwem zatrudnionych jest stosunkowo niewiele osób. Mało jest
przedsiębiorstw małych i średnich. Małe przedsiębiorstwa to główni pracodawcy
dla mieszkańców gminy nie zatrudnionych w rolnictwie. W 2002 r. pracę
w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób znalazło 211 osób, z czego: w przemyśle 41, w budownictwie 7, w handlu i naprawach 2, w edukacji 44,
w ochronie zdrowia i opiece społecznej 26, w transporcie, składowaniu i łączności 69. Większość mieszkańców zatrudniona była w sektorze publicznym. Sektor
ten daje zatrudnienie znacznej liczbie osób, mimo że na 227 podmiotów gospodarki narodowej, zarejestrowanych w rejestrze REGON w 2002 r., liczba jednostek publicznych wyniosła 1310. Z roku na rok zmienia się liczba małych podmiotów gospodarczych.
Pod względem formy prawnej podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy najbardziej popularną formą jest samozatrudnienie. W 2002 r. było
zarejestrowanych 188 takich przedsiębiorstw. Poza tym, we wskazanym roku, na
terenie gminy działała 1 spółka prawa handlowego oraz 2 spółdzielnie11.
9
Rocznik statystyczny województwa świętokrzyskiego 2003, GUS, Kielce 2004, s. 356.
Ibidem, s. 475.
11
Ibidem, s. 246.
10
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
143
Struktura wiekowa mieszkańców gminy jest korzystna – ludności w wieku
poprodukcyjnym jest mniej niż w przedprodukcyjnym (liczonym do 20 roku życia). Natomiast niekorzystnie kształtuje się proporcja liczby ludności w wieku
nieprodukcyjnym i produkcyjnym – prawie 1 do 1.
Liczba mieszkańców Oksy wynosi ponad 5 tys. osób i od lat obserwuje się
tendencję spadkową, spowodowaną ujemnym przyrostem naturalnym, który
w 2003 r. wynosił –6,72 na 1000 osób, oraz ujemnym saldem migracji –2,17.
Jest to tendencja charakterystyczna dla całego województwa świętokrzyskiego.
Poziom wykształcenia kobiet jest wyższy od poziomu wykształcenia mężczyzn. 32% z nich posiada wykształcenie co najmniej średnie, mężczyzn tylko
22%, przy czym 5,8% kobiet posiada wykształcenie wyższe, mężczyzn zaś tylko
3,9%. Należy jednak zaznaczyć, że mniejsza liczba mężczyzn w stosunku do
liczby kobiet nie posiada nawet wykształcenia podstawowego.
Na terenie gminy zlokalizowany jest jeden komisariat policji oraz 10 jednostek OSP. Najmłodsze dzieci mogą korzystać z opieki w przedszkolu mieszczącym się w Oksie. W roku szkolnym 2004/2005 korzystało z niego 19 dzieci.
Starsze dzieci pobierają nauki w 6 szkołach podstawowych: w Błogoszowie,
Lipnie, Nowych Kanicach, Oksie, Tyńcu Kolonii i Węgleszynie. W 2003 r. do
szkół podstawowych uczęszczało 413 dzieci. Poza tym w Oksie i Węgleszynie
zlokalizowane są gimnazja. W roku 2003 r. uczęszczało do nich 213 dzieci. Na
terenie gminy nie ma szkolnictwa, które zapewniałoby wykształcenie na poziomie ponadgimnazjalnym. Uczniowie dojeżdżają do liceów i techników zlokalizowanych w Jędrzejowie, Małogoszczu i Włoszczowie, a także w Kielcach.
Podstawowa opieka zdrowotna dla mieszkańców gminy Oksa świadczona
jest przez Ośrodek Zdrowia w Oksie, w którym zatrudniono 2 lekarzy ogólnych,
1 stomatologa i 4 osoby pomocniczego personelu medycznego. Zaopatrzenie
farmaceutyczne zapewnia 1 apteka. Najbliższy szpital, z którego korzystają
mieszkańcy, znajduje się w Jędrzejowie, a usługi wysoko specjalistyczne wykonują placówki w Kielcach.
Gminny Ośrodek Kultury w Oksie wraz z biblioteką i jej filią są placówkami
kulturalnymi umożliwiającymi zaspokajanie potrzeb wyższych mieszkańcom
gminy. Księgozbiór bibliotek zawiera 23 385 woluminów – korzysta z nich 778
czytelników. W 2002 r. wypożyczono 14 439 pozycji, tj. średnio18,6 na jednego
czytelnika.
Główną instytucją świadczącą pomoc finansową dla uboższej części ludności gminy jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Najczęstszą przyczyną
udzielania pomocy jest ubóstwo, bezradność i niepełnosprawność. Większość
niepełnosprawnych pozostaje bierna zawodowo: 481 osób. Spośród ogólnej
liczby osób aktywnych zawodowo prawie wszyscy pracują (191 osób z 196)12.
12
Podstawowe informacje..., s. 36.
144
Łukasz Popławski
Według najnowszych danych dotyczących bezrobocia, pochodzących z 2003 r.,
zarejestrowanych jest 336 bezrobotnych, z czego tylko 138 posiada prawo do
zasiłku. Większa część bezrobotnych to kobiety – 184, absolwentów szkół ponadpodstawowych jest 25. W 2002 r. stopa bezrobocia w gminie wynosiła
14,2%, przy czym liczba osób bezrobotnych wzrasta. W 2002 r. zarejestrowanych w urzędzie pracy było 269 bezrobotnych mieszkańców gminy, z czego pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy – 100, w tym 158 bezrobotnych kobiet, 25 absolwentów szkół ponadpodstawowych i 57 bezrobotnych z prawem do
zasiłku13.
Największą liczbę stanowią bezrobotni z wykształceniem średnim. Drugą
z kolei pod względem liczebności grupą bezrobotnych są osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, ale mieszkańców o takim wykształceniu również jest dużo. W efekcie udział bezrobotnych w grupie osób z tym wykształceniem jest podobny jak udział bezrobotnych w grupie osób z wykształceniem
wyższym. Uwzględniając strukturę wykształcenia, najmniej jest osób bezrobotnych z wykształceniem podstawowym – 3%.
Biorąc pod uwagę główne (przynoszące największe dochody) źródło utrzymania, większość ludności gminy Oksa utrzymuje się z pracy w swoim gospodarstwie rolnym – 37,2%. Emerytura stanowi główne źródło utrzymania dla
22,9% ludności, renta dla 8,7%, przy czym należy zaznaczyć, że tylko 8% emerytów ma na swoim utrzymaniu inne osoby, a 17,8% rencistów utrzymuje także
inne osoby. Podobnie kształtuje się struktura źródeł utrzymania dla gospodarstw
domowych: 33% z nich utrzymuje się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym, 21,4% z pracy najemnej, a 3,4% z pracy na własny rachunek poza rolnictwem. Renciści i emeryci utrzymywali 38,4% gospodarstw domowych.
W tabeli 6 przedstawiono wydatki gminy w latach 2000–2003. Należy zaznaczyć, że największą część wydatków stanowią fundusze na cele oświatowe
i wychowawcze. Najwięcej inwestycji poczyniono w dziedzinie rolnictwa i leśnictwa, oświaty i wychowania oraz transportu. Inwestycje stanowią niewielki
odsetek budżetu gminy – dochody wydatkowane są na bieżące potrzeby.
Fundusze przeznaczone na inwestycje w latach 2000–2003 kształtowały się
następująco: rolnictwo i leśnictwo 783 000 zł, transport 405 912 zł, gospodarka
komunalna 51 697 zł, gospodarka mieszkaniowa 3420 zł, oświata i wychowanie
539 185 zł, bezpieczeństwo publiczne 27 935 zł, administracje rządowa i samorządowa 5813 zł, co w sumie wyniosło 1 816 962 zł.
13
Rocznik statystyczny województwa świętokrzyskiego, s. 147.
0,99
18,20
0,03
47 274
19 100
450 437
1 876
5 000
864 921
1 302
8 003
Kultura i sztuka
Ochrona zdrowia
Opieka społeczna
Kultura fizyczna
i sport
Bezpieczeństwo
publiczne
Administracja
rządowa
i samorządowa
Finanse
Różna działalność
4 752 556 100,00
0,17
0,11
0,04
9,48
0,40
306 341
–
–
–
–
–
–
–
–
4 980
–
30 379
–
90 982
180 000
6,45
–
–
–
–
–
–
–
–
0,10
–
0,64
–
1,91
3,79
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
Ogółem
52,08
2 475 028
Oświata
i wychowanie
3,75
178 235
3,61
2,08
3,86
Gospodarka
mieszkaniowa
98 618
Łączność
171 728
183 566
Transport
5,21
Gospodarka
komunalna
247 468
Rolnictwo
i leśnictwo
Wyszczególnienie wydatki
ogółem
2000
wydatki
%
%
na inwebudżetu stycje budżetu
5,14
2,69
17,67
2,57
0,05
8,91
0,58
1,08
52,47
0,71
0,38
–
5,83
1,92
5 231 525 100,00
268 799
140 915
924 162
134 288
2 774
466 084
30 454
56 607
2 744 941
37 100
20 063
–
304 968
100 370
266 684
–
–
–
–
–
–
–
–
59 483
–
21 318
–
111 169
74 714
5,10
–
–
–
–
–
–
–
–
1,14
–
0,41
–
2,12
1,43
2001
wydatki
wydatki
%
%
na inweogółem budżetu stycje budżetu
Tabela 6. Wydatki gminy w latach 2000–2003
510
962
3,61
1,35
18,96
2,73
0,08
8,03
0,48
1,03
58,39
0,01
0,02
–
5,23
1,31
5 684 447 100,00
205 460
76 926
1 077 590
155 069
4 789
456 689
27 260
58 369
3 318 926
–
297 248
74 649
wydatki
ogółem
160 939
–
–
5 813
27 935
–
–
–
–
11 000
–
–
–
78 488
37 703
2,83
–
–
0,10
0,49
–
–
–
–
0,19
–
–
–
1,38
0,66
2002
wydatki
%
%
na inwebudżetu stycje budżetu
0,23
0,76
15,34
2,11
0,06
6,35
0,94
0,96
57,44
2,73
0,18
–
4,71
8,17
–
–
–
–
–
–
–
–
463 722
3 420
–
–
125 273
490 583
6 508 754 100,00 1 082 998
15 168
49 791
998 740
137 201
4 212
413 376
61 358
62 487
3 738 949
177 669
11 742
–
306 383
531 678
wydatki
ogółem
16,64
–
–
–
–
–
–
–
–
7,12
0,05
–
–
1,92
7,54
2003
wydatki
%
%
na inwebudżetu stycje
budżetu
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
145
146
Łukasz Popławski
Tabela 7. Dochody gminy w latach 2000–2003
Podatki i opłaty lokalne
Rok
Dochody własne gminy
ogółem
rolny
od nieruchomości
od środka
transportu
ogółem
od osób
fizycznych
2000
4 924 567
198 449
177 095
11 850
300 174
298 700
2001
5 111 477
195 842
287 682
16 875
134 094
133 431
2002
3 252 183
201 014
370 104
31 582
133 470
133 098
2003
6 468 820
210 280
366 341
28 970
244 504
234 279
Źródło: projekt „Lokalnego planu rozwoju”.
Proces planowania rozwoju gminy ma na celu ustalenie, w jakim kierunku
powinna zdążać gmina w okresie najbliższych kilkunastu lat. Wskazanie oraz
dokładne zdefiniowanie działań pozwala na wybór kierunków i optymalnych
rozwiązań. Wśród zidentyfikowanych problemów wymienia się:
– niską lesistość – obniżenie rangi ochrony zlewni chronionej Białej Nidy,
– brak infrastruktury wodno-ściekowej w pasie Błogoszów–Lipno–Kanice–
Tyniec oraz intensywne użytkowanie rolnicze terenu – migracja zanieczyszczeń
oraz skażeń komunalnych i rolniczych do GZWP Niecka Miechowska,
– brak infrastruktury wodno-ściekowej – skażenie wód powierzchniowych
w gminie i na terenach, przez które przepływa Biała Nida,
– niekontrolowaną (rabunkową) eksploatację surowców mineralnych – wyrobiska poeksploatacyjne, które często zamieniane są na nielegalne wysypiska
odpadów, co narusza walory estetyczne krajobrazu oraz stanowi zagrożenie dla
jakości wód gruntowych.
4. Kierunki rozwoju gminy w opinii mieszkańców
Rozpatrując czynniki zewnętrzne, zapytano o wpływ instytucji na rozwój
gminy, który w opinii respondentów przedstawia się następująco: najkorzystniejszy wpływ mają władze samorządowe na szczeblu gminnym (64,4%) i powiatowym (46,7%) oraz ośrodki doradztwa rolniczego – 39,8%. Instytucje, takie jak
partie polityczne i związki zawodowe, w opinii respondentów mają wpływ niekorzystny. Spośród wszystkich ankietowanych tylko 7,7% ma świadomość tego,
że mieszka w obszarze chronionym.
Mieszkańcy gminy Oksa, według własnej opinii, odznaczają się obojętną postawą społeczną, zwłaszcza w zakresie umiejętności organizacyjnych (61,2%),
w stosunku do przedsiębiorczości (54,4%) i inicjatyw władz (52,5%), a 43,5%
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
147
badanych uważa, że mieszkańcy gminy są obojętni, jeżeli chodzi o dbałość o estetykę otoczenia. Należy zaznaczyć, że 54,5% ankietowanych uważa, iż mieszkańcy
gminy są pracowici i wytrwali (choć 40,2% uważa tę cechę za obojętną).
Jeżeli chodzi o wpływ struktury przestrzennej na rozwój gminy, to 65,2%
ankietowanych uznało, że pozytywny wpływ ma estetyka krajobrazu, a 53%, że
dostępność terenów. Natomiast 42,9% ankietowanych uznało, że osadnictwo
gminy i zróżnicowanie przestrzenne (52,7%) mają wpływ obojętny (odpowiednio, 39,8% i 34,1% stwierdziło, że korzystny).
Większość wymienionych w ankiecie kierunków działań władz gminy
ankietowani uznali za problemy najpilniejsze do rozwiązania w obecnym czasie,
a procentowy udział odpowiedzi jest następujący: ochrona zdrowia i opieka
społeczna – 54,2%, kształtowanie świadomości i postaw społecznych – 42,4%,
rozbudowa potencjału gospodarczego gminy – 58,1%, kształtowanie i ochrona
środowiska oraz bezpieczeństwo mieszkańców – po 53,0%.
W zakresie współpracy z innymi gminami ankietowani uważają, że należałoby podjąć działania zwłaszcza dotyczące planowania i budowy wspólnych inwestycji (64,1% ankietowanych) oraz budowy i eksploatacji wysypisk odpadów
(71,6%) i organizacji turystyki, sportu i rekreacji (60,5%).
Za najistotniejsze kierunki rozwoju gospodarczego, które powinny stanowić
priorytetowy zakres działalności gminy, ankietowani uważają: rolnictwo –
72,5%, przetwórstwo rolno-spożywcze – 60,6%, turystyka – 55,7%, ochrona
przyrody – 54,8%, usługi – 52,8%, rzemiosło – 45,8%, kultura i twórczość ludowa – 42,6%, przemysł i drobna wytwórczość – 51,9%.
W dalszej kolejności respondenci odpowiadali na pytania dotyczące barier
i szans rozwojowych wyżej wymienionych kierunków.
Respondenci za główne bariery wpływające na rozwój turystyki w gminie
uznali:
– brak instrumentów ekonomicznych wspierających taki rozwój – 39,8%,
– brak środków finansowych na taki rozwój – 76,1%,
natomiast szansą mogłaby być pomoc w zakresie bezpłatnego doradztwa ekonomiczno-prawnego (38,2%).
Główne bariery wpływające na rozwój usług w gminie według ankietowanych to:
– brak instrumentów ekonomicznych wspierających rozwój usług – 70,7%,
– brak środków finansowych na taki rozwój – 73,9%,
a szansą mogłaby być pomoc w zakresie bezpłatnego doradztwa ekonomiczno-prawnego (36,4%).
Z kolei za główne przeszkody wpływające na rozwój rzemiosła w gminie
ankietowani uznali:
– brak instrumentów ekonomicznych wspierających rzemiosło – 36,1%,
– brak środków finansowych na taki rozwój – 38,9%,
148
Łukasz Popławski
szansą zaś mogłaby być pomoc w zakresie bezpłatnego doradztwa ekonomiczno-prawnego (34,6%).
Główne destymulanty rozwoju przemysłu i drobnej wytwórczości w gminie
według ankietowanych to:
– brak środków finansowych na taki rozwój – 41,7%,
– brak inwestorów rozwijających przemysł – 40,7%,
– brak instrumentów ekonomicznych wspierających taki rozwój – 32,8%,
natomiast szansą mogłaby być również pomoc w zakresie bezpłatnego doradztwa ekonomiczno-prawnego (32,0 %).
Respondenci za najważniejsze bariery wpływające na rozwój ochrony przyrody w gminie uznali:
– brak należytej świadomości ekologicznej – 34,5%,
– brak opłacalności działalności na rzecz ochrony przyrody – ponad 50%
wskazań,
– brak środków finansowych na taki rozwój – 37,7%.
Ankietowani wymienili następujące przyczyny utrudniające rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego:
– brak środków finansowych na taki rozwój – 40,4%,
– brak zainteresowania rozwojem przetwórstwa w gminie – 51,2% wskazań,
– brak instrumentów ekonomicznych wspierających taki rozwój – 40,5%.
Respondenci wskazywali na następujące bariery utrudniające rozwój rolnictwa w gminie:
– brak preferencyjnych kredytów dla rolnictwa – 39,6%,
– brak zorganizowanych rynków zbytu na płody rolne – 36,4%,
– brak odpowiednich pozytywnych wzorców – 44,5%.
Za najważniejsze cele strategiczne gminy, możliwe do zrealizowania w obecnych warunkach, ankietowani uznali:
– zwiększenie opłacalności produkcji rolnej – 62,9%,
– możliwości przekwalifikowania zawodowego – 55,6%,
– zwiększenie czynnego i biernego bezpieczeństwa drogowego – 56,0%.
Za cele, które gmina może zrealizować najmniejszym kosztem w obecnych
warunkach, ankietowani uznali:
– zwiększenie czynnego i biernego bezpieczeństwa drogowego – 34,4%,
– zapewnienie większego bezpieczeństwa publicznego – 41,7%.
Za najważniejszy cel, realny do zrealizowania obecnie w gminie, ankietowani uznali możliwość przekwalifikowania zawodowego – 34,6%.
Najistotniejsze zadania do zrealizowania w zakresie rozwoju potencjału gospodarczego gminy według respondentów to:
– zorganizowany zbyt produktów i płodów rolnych – 68,6%,
– rozwój drobnego przetwórstwa rolno-spożywczego – 62,3%,
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
149
– promowanie dobrze zorganizowanych, specjalistycznych gospodarstw –
56,8%.
Za niedostatecznie rozwinięte elementy infrastruktury w gminie Oksa, stanowiące największą uciążliwość dla mieszkańców i wymagające pilnej poprawy,
ankietowani uznali:
– infrastrukturę techniczną (drogi, wodociągi, kanalizacja, telefony) – 59,7%,
– infrastrukturę rolniczą (punkty skupu płodów rolnych, weterynaryjne, napraw sprzętu rolniczego – 62,2%.
W opinii mieszkańców niedostatecznie rozwinięte i wymagające pilnej poprawy elementy infrastruktury ekonomicznej w gminie to:
– punkty napraw sprzętu i maszyn rolniczych – 47,4%,
– punkty skupu i zaopatrzenia – 50,8%.
Niedostatecznie rozwinięte według mieszkańców elementy infrastruktury
technicznej to:
– drogi (budowa nowych, modernizacja istniejących) – 62,3%,
– budowa kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni ścieków (rozbudowa) – 61,9%,
– budowa lub rozbudowa sieci gazowniczej – 58,8%.
Natomiast wśród bolączek w zakresie infrastruktury społecznej ankietowani
wymienili brak dostępu do domu kultury (46,5%).
Potrzeby w zakresie zdrowia i opieki społecznej, które ankietowani wymieniają najczęściej, to:
– powszechny i łatwy dostęp do lecznictwa otwartego – 71,2%,
– pełny zakres usług w lecznictwie otwartym – 74,3%.
Za najbardziej uciążliwe dla mieszkańców gminy problemy społeczne ankietowani uznali:
– bezrobocie wśród dorosłych – 79,9%,
– bezrobocie wśród młodzieży – 80,0%,
– brak perspektyw rozwoju gospodarczego – 71,2%.
Za najmniej uciążliwe mieszkańcy uważają problemy narodowościowe i etniczne (67,9%).
Według mieszkańców najważniejsze są następujące potrzeby w zakresie
kształtowania i ochrony środowiska:
– utrzymanie czystości środowiska naturalnego – 68,3%,
– zorganizowanie odbioru śmieci – 80,3%,
– zlikwidowanie dzikich wysypisk śmieci – 75,7%.
Ankietowani ocenili w następujący sposób wpływ obszaru chronionego –
Włoszczowsko-Jędrzejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu – na rozwój
gminy: obojętnie w aspekcie społecznym (56,6%) i rolniczym (60,0%), natomiast korzystnie w aspektach: kształtowania i ochrony środowiska (52,1%) oraz
turystycznym (49,2%).
150
Łukasz Popławski
Najważniejsze potrzeby w zakresie postaw i świadomości według mieszkańców gminy to:
– dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy – 68,7%,
– dostępność różnorodnych form rozwoju młodzieży – 72,0%,
– uczestnictwo młodzieży w życiu gminy – 70,9%.
Respondenci zapytani o zdolność do mobilizacji i zorganizowania się w miarę potrzeby odpowiedzieli, że społeczeństwo w ich gminie skłonne jest do mobilizacji tylko w obliczu klęsk żywiołowych (powódź, pożar) – 49,3% oraz że
skłonne jest do mobilizacji zawsze, gdy występuje potrzeba – 50,7%.
Ankietowani uważają, że na decyzje podejmowane w gminie największy
wpływ mają: wójt – 78,2%, radni – 71,1% oraz władze powiatowe – 27,5%.
Na pytanie o zainteresowanie miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy ankietowani udzielili następujących odpowiedzi: 28,2% osób
widziało plan przypadkowo w Urzędzie Gminy, o ile był wywieszony w widocznym miejscu, 30,3% ankietowanych nie widziało go do tej pory, ale wie,
o jaki dokument chodzi, natomiast 12,0% interesuje się nim zawsze i analizuje
go po wyłożeniu, przy czym 20,4% respondentów widziało plan przy okazji
ubiegania się o decyzję wymagającą wglądu w ten dokument, a 9,2% przyznaje,
że nie wie, co to jest.
Następujące problemy są zdaniem ankietowanych najistotniejsze i powinny
stanowić priorytetowy zakres działalności gminy:
– budowa urządzeń kanalizacyjnych – 67,7%,
– uporządkowanie gospodarki odpadami (wysypisko śmieci) – 65,2%,
– rozbudowa i naprawa dróg – 75,6%,
– tworzenie nowych miejsc pracy i walka z bezrobociem – 71,4%,
– podniesienie efektywności rolnictwa (melioracje, scalenia gruntów) – 64,3%.
W ramach oceny aktualnego potencjału gminy za niekorzystne aspekty ankietowani uznali:
– wielkość zasobów pracy – 54,2%,
– przemysł – 62,0%,
– budownictwo – 46,7%.
Jedynie w rolnictwie i środowisku naturalnym ankietowani dostrzegli korzystny potencjał gminy. Stwierdziło tak, odpowiednio, 44,4% i 42,3% ankietowanych. W ocenie wpływu tego potencjału na rozwój gminy jedynie rolnictwo
uważane jest za potencjał mający korzystny wpływ na rozwój gminy. Takiego
zdania jest 47,5% ankietowanych osób. Wpływ pozostałych elementów na potencjał gminy respondenci ocenili jako obojętny.
Kierunki rozwoju społeczno-ekonomicznego gminy Oksa...
151
5. Podsumowanie
Gminy na obszarach chronionych, mimo wielu ograniczeń wynikających
z ochrony przyrody oraz braków w infrastrukturze, dają szansę rozwoju mieszkańcom wsi. Przede wszystkim umożliwiają wielofunkcyjny rozwój, w tym
zwłaszcza poprzez turystykę oraz produkcję zdrowej żywności. Działania takie
wymagają specyficznej formy wspierania, np. w pierwszej kolejności gminy
powinny otrzymywać środki finansowe na rozwój wielofunkcyjny, a zwłaszcza na
tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem i infrastruktury ochrony środowiska oraz na przemiany strukturalne w rolnictwie. Ponadto, podmioty gospodarcze powinny mieć szansę otrzymywania subwencji z tytułu ograniczania
produkcji konwencjonalnej na rzecz sprzyjającej środowisku na obszarach chronionych. Instrumenty takie już istnieją, np. programy rolno-środowiskowe
wprowadzone od września 2004 r., lecz konieczne jest zintensyfikowanie działań
w celu większego pozyskiwania środków z innych źródeł na ten cel. Ponadto
istnieje potrzeba wprowadzenia programu promującego działania na rzecz
ochrony przyrody, aby zainteresowani mieszkańcy mogli uzyskać informacje
dotyczące możliwości pozyskania środków na ten cel. Wiedza na ten temat
w terenie jest bowiem bardzo mała.
Podstawowym i strategicznym celem działania władz samorządowych i społeczności lokalnej gminy Oksa jest poprawa jakości życia mieszkańców, ochrona
środowiska naturalnego i rozbudowa potencjału gospodarczego.
Gmina z uwagi na swoje położenie w stosunku do ośrodków gospodarczych
regionu posiada niewielkie możliwości zatrudnienia poza rolnictwem, co jest
czynnikiem niesprzyjającym jej rozwojowi. W wyniku przeprowadzonych badań
można stwierdzić, że rolnictwo jest preferowanym kierunkiem działalności gospodarczej na terenie gminy. Szansą na wielofunkcyjny rozwój może być przetwórstwo rolno-spożywcze oraz turystyka, które to kierunki są wymieniane
przez ankietowanych w dalszej kolejności. Kierunek i typ proponowanego rolnictwa na terenie gminy jest jednoznacznie proekologiczny, czyli oparty na rolnictwie ekologicznym, natomiast mieszkańcy za najpilniejsze kierunki działania
władz uznali rozbudowę potencjału gospodarczego gminy.
Literatura
Borys T., Wskaźniki ekorozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1999.
Koreleski K., Gawroński K., Magiera-Braś G., Ochrona i kształtowanie środowiska, Wydawnictwo AR w Krakowie, Kraków 1998.
Łojewski S., Ekonomia środowiska, Wydawnictwo ATR, Bydgoszcz 1998.
Podstawowe informacje ze spisów powszechnych 2002: Oksa, gmina wiejska, GUS, Kielce 2003.
152
Łukasz Popławski
Rocznik statystyczny – Ochrona środowiska 2002, GUS, Warszawa 2003.
Rocznik statystyczny województwa świętokrzyskiego 2003, GUS, Kielce 2004.
Siekierski J., Rola liderów wiejskich w absorpcji finansowych środków unijnych dla rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich [w:] Wpływ integracji europejskiej na przemiany strukturalne obszarów o wysokim bezrobociu, pod red. L. Pałasza, Wydawnictwo AR w Szczecinie, Szczecin
2004.
Trends in Social and Economic Advancement of Oksa Gmina Preferred
by its Inhabitants
The protected areas in Poland account for 33.1% of its territory, which varies from region to
region. Świętokrzyskie has the highest share of such areas – 62%. In 49 out of 72 rural gminas, the
total area is under protection. One of them is Oksa, which is located in the area of the protected
landscape. The paper presents those aspects of the gmina’s sustainable development which are
favoured by its inhabitants. The conducted research was based on surveys. The number of respondents was 230, out of which 142 expressed their opinions in the way which rendered them useful
for analytical purposes. The investigated expansion areas included tourism, services, handicraft,
manufacturing, farming, food processing and environmental protection. Additionally, the inhabitants were asked to name the most urgent activities carried out by the authorities among the
following areas: provision of financial resources, health care and social security, social awareness
and related attitudes, expansion of the gmina’s economic potential, environmental development
and protection, spatial development, and inhabitants’ security. The results obtained on the basis of
the conducted surveys indicate that the preferred development areas include agriculture and food
processing, while the expansion of the gmina’s economic potential is regarded as the most urgent
activity to be undertaken by the local government.
Łukasz Popławski – adiunkt w Katedrze Ekonomii na Wydziale Rolniczo-Ekonomicznym Akademii
Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Studia wyższe ukończył w 1997 r. na Wydziale Ekonomii
Akademii Ekonomicznej w Krakowie, uzyskując tytuł magistra, a następnie w 1999 r. na Wydziale
Inżynierii Środowiska i Geodezji Akademii Rolniczej im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, również uzyskując tytuł magistra. W 2002 r. uzyskał stopień doktora nauk rolniczych na podstawie rozprawy nt.
„Możliwości rozwoju terenów wiejskich w gminie Imielno na obszarze Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego”.
Zainteresowania naukowo-badawcze: ekonomia środowiska, rozwój obszarów wiejskich i chronionych.
Kontakt: Akademia Rolnicza im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Rolniczo-Ekonomiczny,
Katedra Ekonomii, al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków, tel.: 0-12 662-43-53, e-mail: rmpoplaw@
cyf-kr.edu.pl.