obracając mózgowym

Magdalena Malec1, Radosław Rutkowski1,
Anna Straburzyńska-Lupa1,2
1Zakład
Fizykoterapii i Odnowy Biologicznej AWF w Poznaniu
2Wyższa
Szkoła Edukacji i Terapii w Szczecinie
HIPOTERAPIA JAKO ELEMENT
KOMPLEKSOWEJ REHABILITACJI DZIECKA Z
MÓZGOWYM PORAŻENIEM DZIECIĘCYM
HIPPOTHERAPY AS AN ELEMENT OF COMPLEX
REHABILITATION OF CHILD WITH CEREBRAL
PALSY
Hipoterapia to:
Ukierunkowane działanie terapeutyczne o
podłożu neurofizjologicznym, mająca
służyć poprawie funkcjonowania
człowieka we wszystkich jego sferach,
emocjonalnej, poznawczej i/lub
społecznej, podczas którego, specjalnie
przygotowany koń, stanowi integralną
część procesu terapeutycznego1.
Przegląd
badań
dotyczący
hipoterapii
2,3,4,5
wskazuje na pozytywne efekty stosowania tej
terapii
u
pacjentów
z
zaburzeniami
CUN
centralnego układu nerwowego w tym także
Mózgowym Porażeniem Dziecięcym (MPD)3,4,5.
Cel pracy
pracy była ocena wpływu hipoterapii na
dystrybucję napięcia mięśniowego oraz wybrane
parametry funkcji ruchowych dziecka z mózgowym
porażeniem dziecięcym.
 Celem
 The aim of this work was the assessment of the impact of
hippotherapy on specific parameters of motor functions of
the child with cerebral palsy and normalization of muscle
tension.
Materiał badawczy
Badaniu poddano dziecko w wieku 10 lat ze spastyczną postacią
mózgowego porażenia dziecięcego (hemiplegia bilateralis).
Ocenie poddano stan napięcia mięśniowego oraz zweryfikowano
zdolności motoryczne dziecka. Zajęcia hipoterapii prowadzone
były
przez
dyplomowanych
instruktorów,
w
obecności
fizjoterapeuty i rodzica, przez okres 12 tygodni. Spotkania
odbywały się co drugi dzień i trwały 30 minut. Badania zostały
powtórzone trzy razy – przed rozpoczęciem hipoterapii, w połowie
trwania turnusu oraz na końcu. Wszystkie próby wykonano w tych
samych warunkach.
Object of study
The object of this study was a ten year old girl with spastic
cerebral palsy. Hippotherapy was conducted by certified
instructors, in the presence of a physiotherapist and parent.
The therapy lasted 12 weeks. Sessions were 30 minutes long
and took place every other day.
All experiments were repeated 3 times: before starting the
therapy, in the middle of therapy period, and at the end of the
therapy.
Metody badawcze
Ocenę funkcji motorycznych przeprowadzono opierając się o skalę
sporządzoną na podstawie testu GMFM (ang. Gross Motor Function Measure)
– w modyfikacji własnej. Kwestionariusz złożony z 13 zadań ocenił zakres
ruchomości głowy i jej stabilności w różnych pozycjach, obroty oraz pozycję
siedzącą.
Zastosowano następującą skalę punktową:
0 – nie inicjuje ruchu
1 – inicjuje ruch
2 – wykonuje ruch częściowo
3 – czynność wykonana prawidłowo
Ocenę napięcia mięśniowego zweryfikowano skalą Ashworth6. W badaniu
uwzględniono
zajęte
stawy:
łokciowe,
promieniowo-nadgarstkowe,
międzypaliczkowe bliższe i dalsze, biodrowe oraz kolanowe. Wyjątkiem był
podwichnięty lewy staw promieniowo-nadgarstkowy.
Skala Ashworth6
0 – brak podwyższonego napięcia mięśniowego
1 – nieznaczne zwiększone napięcie mięśniowe wyczuwalne w trakcie poruszania
kończyną w zgięciu albo wyproście
2 – zwiększone napięcie mięśniowe, ale ruch w kończynie odbywa się łatwo
3 – znaczne zwiększone napięcie mięśniowe, ruch bierny ograniczony
4 – kończyna sztywno ustawiona w zgięciu lub wyproście
Methods
The assessment of motor function was conducted on the basis of the scale drawn
up on the basis of a test GMFM (Gross Motor Function Measure) – a
modification own. The questionnaire consists of 13 tasks rated range of motion
of the head and its stability in different positions, rotations and sitting position.
Using the following point:
0 – does not intitiate task
1 – intitiates task
2 – partially completes task
3 – completes task
The assessment of muscle tone was measured with the Ashwort Scale. The study
included occupied elbow joints, radiocarpal joints interphalangeal joints proximal
and distal, hip joints and knee joints. The exception was subluxated left radialcarpal joints.
Ashworth Scale
0 – normal muscle tone
1 – slight increase in muscle tone
2 – more marked increase in muscle tone, but limb easily flexed
3 – considerable increase in muscle tone
4 – limb rigid in flexion or extension
Wyniki
Tab. 1. Kwestionariusz oceny funkcjonalnej - wynik
Lp. Zakres ruchomości głowy w leżeniu
1 Leżenie tyłem, głowa w linii środkowej ciała:
skręca głowę w stronę lewą i prawą
2 Leżenie tyłem: unosi głowę
3 Leżenie tyłem: unosi głowę do 45 stopni
4 Leżenie przodem na przedramionach: unosi
głowę
Stabilność głowy w pozycji siedzącej
1 Leżenie tyłem, ręce trzymane przez badającego:
podciąga się do siadu z kontrolą głowy
2 Siad, podtrzymana w okolicy klatki piersiowej:
unosi głowę i podtrzymuje przez 3 sekundy
3 Siad, ramiona wole: utrzymuje głowę przez 3
sekundy
Badanie Badanie Badanie
wstępne kontrole końcowe
2
0
0
2
1
1
3
1
1
2
2
3
2
2
3
2
3
3
2
3
3
1
2
3
1
2
3
Obroty
Leżenie tyłem: obraca się do prawego i lewego
boku
Leżenie tyłem: obraca się do leżenia przodem
Leżenie przodem: obrót do leżenia tyłem przez
lewą i prawą stronę
Siad
Leżenie tyłem: ruch do siadu
Siad na wałku: ręce i nogi wole, utrzymuje
pozycję 3 sekundy
Siad: skręt tułowia w lewą i prawą stronę
Suma punktów:
Wynik procentowy
3
2
3
2
3
3
2
2
3
0
0
0
2
2
21
53%
2
2
25
64%
3
3
32
82%
90,00%
82%
80,00%
70,00%
60,00%
64%
53%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
Badanie wstępne
Badanie kontrolne
Badanie końcowe
Ryc. 1. Procentowy wynik globalnej oceny funkcjonalnej
Tabela nr 2
Oceny napięcia mięśniowego skalą Ashworth – wynik
Badanie
Staw
Łokciowy L
Łokciowy P
Promieniowo - nadgarstkowy L
Promieniowo - nadgarstkowy P
Międzypaliczkowe bliższe i dalsze L
Międzypaliczkowe bliższe i dalsze P
Ruch
Wyprost
Wyprost
Wyprost
Wyprost
Wyprost
Wyprost
Biodrowy L
Biodrowy P
Kolanowy L
Kolanowy P
Odwiedzenie
Odwiedzenie
Wyprost
Wyprost
Wstępne Kontrolne Końcowe
2
2
2
2
2
2
4
4
4
3
3
3
2
2
2
2
2
2
3
3
2
2
3
3
2
2
2
2
2
2
Suma punktów badania napięcia mięśniowego
25,5
25
25
25
24,5
24
23,5
23
23
22,5
22
Badanie wstępne
Badanie kontrolne
Badanie końcowe
Ryc. 2. Podsumowanie badania napięcia mięśniowego skalą Ashworth.
Wnioski
 Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na ogólną poprawę
umiejętności funkcjonalnych dziecka, z wyjątkiem uzyskania
pozycji siedzącej i obrotów.

Hipoterapia
wpływa
na
wyłącznie kończyn dolnych.
poprawę
napięcia
mięśniowego,
Results
 The results of the study indicate a general improvement in
functional ability of the child with the exception of obtaining a
sitting position and rotation.
 Hippotherapy improves muscle tone of the lower limbs.
Piśmiennictwo
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Strumińska A., Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych intelektualnie, Warszawa 2003, s.16.
Herrero P, Asensio A, Garcia E et al. Study of the therapeutic effect of an advanced
hippotherapy simulator in children with cerebral palsy: a randomised controlled
trial. BMC Musculoskelet Disord. 2010;11:71.
Lechner HE, Kakebeeke TH, Hegemann D, Baumberger M: The effect
ofhippotherapy on spasticity and on mental well-being of persons with spinal cord
injury. Arch Phys Med Rehabil 2007, 88(10):1241-1248.
Debuse D, Chandler C, Gibb C: An exploration of German and British
physiotherapists' views on the effects of hippotherapy and their measurement.
Physiother Theory Pract 2005, 21(4):219-42
Liptak GS: Complementary and alternative therapies for cerebral palsy. Ment
Retard Dev Disabil Res Rev 2005, 11(2):156-63.
Pandyan AD, Johnson GR, Price CI, Curless RH, Barnes MP, Rodgers H. A review
of the properties and limitations of the Ashworth and modified Ashworth Scales as
measures of spasticity. Clin Rehabil 1999; 13 (5): 373-83.