wytyczne w zakresie czynności kontrolnych w zakładach

Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
WYTYCZNE W ZAKRESIE CZYNNOŚCI KONTROLNYCH W
ZAKŁADACH STWARZAJĄCYCH RYZYKO WYSTĄPIENIA
POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ1
GEORGIOS A. PAPADAKIS & SAM PORTER
WPROWADZENIE
Dyrektywa Rady 96/82/EC (SEVESO II) dotyczy zapobiegania poważnym awariom
przemysłowym z udziałem substancji niebezpiecznych oraz ograniczania ich skutków
dla ludzi i środowiska, wraz z zapewnieniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa dla
ludności zamieszkałej w sąsiedztwie zakładów przemysłowych. Dyrektywa nakłada
szereg różnych wymagań na prowadzących zakłady przemysłowe, dotyczących
podjęcia niezbędnych przedsięwzięć mających na celu zapobieganie poważnym
awariom przemysłowym i ograniczanie ich skutków dla ludzi i środowiska. Dyrektywa
zawiera również wymagania dla Państw Członkowskich, aby wymagały od
kompetentnych władz organizacji systemu stałych czynności kontrolnych lub w celu
sprawdzenia czy prowadzący zakłady spełnili wszystkie wymagania związane z
Dyrektywą.
Wymagania dotyczące kontroli, za które odpowiedzialne są kompetentne władze są
wymaganiami, na które zwrócono szczególną uwagę i położono duży nacisk w
Dyrektywie Seveso II. Wcześniejsza wersja Dyrektywy, tzw. Seveso I zawierała tylko
jeden krótki paragraf na temat kontroli zakładów przemysłowych. Zmiana ta została
wprowadzona w związku z faktem, iż przeprowadzanie kontroli w zakładach
przemysłowych jest niezbędne do zachowania wymagań zawartych w Dyrektywie
Seveso II. Kontrole powinny być zatem przeprowadzane przez kompetentne władze
we wszystkich Państwach Członkowskich na jednakowym poziomie, czemu
pomocnym ma być to opracowanie. O wymaganiach dotyczących kontroli w
zakładach stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej mówi
punkt 16 Wprowadzenia do Dyrektywy Seveso II, w którym napisano:
„Zważywszy na to, że różnice w organizowaniu kontroli zakładów przez
kompetentne władze mogą prowadzić do powstania zróżnicowanego poziomu
bezpieczeństwa, konieczne jest ustalenie na poziomie Unii Europejskiej
jednolitych wymagań, które muszą spełniać procedury kontrolne ustanawiane
przez Państwa Członkowskie”.
Przewodnik ten zatem ma być czymś w rodzaju interpretacji założeń zawartych w
Artykule 18 Dyrektywy SEVESO II, zatwierdzonej przez Komisję Europejską oraz
przedstawicieli Państw Członkowskich. Przewodnik ten nie jest oczywiście
obligatoryjny, jest jedynie próbą podpowiedzi pewnych rozwiązań.
1
Na podstawie dokumentu pt. „Guidance on inspections as required by Article 18 of the Council
Directive 96/82/EC (SEVESO)”, Institute for Systems Informatics and Safety, European Commission,
1999.
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
CELE PRZEPROWADZANIA CZYNNOŚCI KONTROLNYCH
Dokument ten dotyczy kontroli zakładów przemysłowych, których przeprowadzeniem
zająć się powinny kompetentne władze, zgodnie z wymaganiami Art. 18 Dyrektywy
SEVESO II. Postanowienie przeprowadzenia kontroli przez kompetentne władze nie
zmniejsza w jakikolwiek sposób szeregu obowiązków nałożonych na prowadzącego
zakład przemysłowy w celu zapobiegania poważnym awariom przemysłowym lub
ograniczenia ich skutków.
Podstawowym celem kontroli jest czasowe sprawdzenie, czy postanowienia
Dyrektywy są przestrzegane w danym zakładzie przemysłowym, lub innymi słowy
mówiąc, czy w zakładzie został zapewniony wysoki poziom bezpieczeństwa ludzi i
ochrony środowiska przed skutkami wszelkich zagrożeń wynikających z
funkcjonowania zakładu.
Kontrole muszą być odpowiednio zaplanowane i dostosowane do kompleksowej
oceny systemów bezpieczeństwa użytkowanych w zakładzie, zarówno na poziomie
technologicznym, technicznym, organizacyjnym, czy też procedur dotyczących
zarządzania.
Artykuł 18 Dyrektywy wymaga, by kontrole zakładów przemysłowych zapewniały w
szczególności, aby:
• prowadzący zakład przedstawił podjęte czynności zapobiegające poważnym
awariom przemysłowym,
• prowadzący zakład zapewnił odpowiedni sposób ograniczania skutków
poważnych awarii przemysłowych, zarówno na terenie zakładu, jak i poza tym
terenem,
• dane i informacje zawarte w raporcie o bezpieczeństwie odzwierciedlały
rzeczywiste warunki panujące w zakładzie,
• informacje zostały udostępnione do publicznej wiadomości zgodnie z Artykułem
13 Dyrektywy.
ORGANIZACJA KONTROLI
W wielu Państwach Członkowskich wyznaczono tzw. „kompetentne władze” do
wykonywania i przestrzegania zaleceń Dyrektywy SEVESO II. Zaleca się, aby
Państwa Członkowskie przygotowały dokument wyjaśniający role różnych władz
oraz współpracę pomiędzy nimi, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii kontroli w
zakładach przemysłowych. Dyrektywa SEVESO II wymaga by kontrole nie były
zależne tylko od raportu o bezpieczeństwie, lub innych przedstawionych do oceny
dokumentów. Jednakże powinny one uwzględniać zawarte tam informacje, jeśli są
one oczywiście dostępne.
SYSTEM KONTROLI
Od czynności kontrolnych w zakładach stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej wymaga się, aby spełniały następujące warunki:
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
2
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
•
•
•
powinien zostać stworzony odpowiedni program kontroli dla wszystkich
zakładów przemysłowych, czyli zakładów o zwiększonym ryzyku i zakładów o
dużym ryzyku,
po każdej kontroli powinien zostać przygotowany specjalny raport/protokół
sporządzony przez kompetentne władze,
tam, gdzie jest to konieczne każda kontrola przeprowadzona przez
kompetentne władze powinna odbywać się w porozumieniu z zarządem zakładu
przemysłowego, w ustalonym czasie.
Opracowany wcześniej program czynności kontrolnych w zakładach powinien
zawierać strukturę organizacyjną, obowiązki, procedury oraz środki niezbędne do
wdrożenia i rozwoju efektywnego programu inspekcji.
Opracowanie programu kontroli
Dyrektywa SEVESO II wymaga, aby program kontroli obejmował wszystkie zakłady
przemysłowe, zarówno zakłady o zwiększonym ryzyku, jak i zakłady o dużym ryzyku.
W tym kontekście, niezbędnym staje się dla kompetentnych władz prowadzenie i
rzetelne uaktualnianie wykazu wszystkich zakładów przemysłowych objętych
wymaganiami Dyrektywy SEVESO II. Program kontroli powinien uwzględniać przede
wszystkim:
• wymagania przepisów krajowych w zakresie przeciwdziałania poważnym
awariom przemysłowym,
• lokalne lub krajowe priorytety dotyczące oceny zagrożeń, a w tym w
szczególności poważne awarie przemysłowe,
• ogólną ocenę danych i wiedzę na temat wcześniejszych czynności kontrolnych
lub innych ocen stanu podporządkowania się zakładów przemysłowych do
wymagań prawnych związanych z poważnymi awariami przemysłowymi,
• oszacowanie potrzeby przeprowadzania większej ilości kontroli. Następujące
rozważania mogą wpływać na ustalenie priorytetów dla poszczególnych
zakładów lub poszczególnych instalacji/ciągów technologicznych wewnątrz
zakładu przemysłowego.
Czynności kontrolne przeprowadzane w zakładach przemysłowych powinny
uwzględniać następujące informacje:
• ocenę ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej,
• rozmiar i złożoność zakładu i/lub poszczególnych instalacji technologicznych,
• w przypadku zakładów o dużym ryzyku, kontrole mogą być połączone z
procesem oceny raportów o bezpieczeństwie,
• wnioski wyniesione z zaistniałych w zakładzie awarii przemysłowych lub innych
zdarzeń niebezpiecznych.
Planując program czynności kontrolnych w zakładach przemysłowych należy
pamiętać o tym, czy
• uwzględniono zakłady i/lub instalacje technologiczne, które nie były wcześniej
kontrolowane,
• uwzględniono doświadczenia nabyte z wcześniejszych kontroli,
• zostały przeanalizowane raporty/protokoły z przebiegu poprzednich kontroli,
• dokonano sprawdzenia i oceny systemu bezpieczeństwa,
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
3
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
•
•
•
przeanalizowano raporty z zaistniałych na terenie zakładu awarii
przemysłowych,
wpłynęły do urzędu jakiekolwiek skargi od ludności w zakresie zaniedbań w
zakresie poziomu bezpieczeństwa w zakładzie,
kontrolujący posiada wystarczającą wiedzę na temat instalacji technologicznych
i ich zabezpieczeń w kontrolowanym zakładzie.
Program kontroli musi obejmować wszystkie zakłady przemysłowe stwarzające
ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, aczkolwiek następujące czynniki
mogą spowodować pewne różnice w podejściu do zakładów o zwiększonym ryzyku,
w porównaniu do zakładów o dużym ryzyku, a w szczególności:
• potrzeba użycia efektywnych i skutecznych środków zabezpieczeń może
spowodować różnicę w podejściu do zakładów o zwiększonym i o dużym
ryzyku,
• nakładanie większego nacisku na informacje gromadzone podczas kontroli
zakładów o zwiększonym ryzyku, ponieważ zakłady te posiadają mniej
szczegółową dokumentację niż zakłady o dużym ryzyku,
• w przypadku zakładów o zwiększonym ryzyku powyższe rozważania pomogą
określić właściwą częstotliwość czynności kontrolnych,
• zakłady o dużym ryzyku posiadają bardziej szczegółowe informacje dotyczące
przygotowania czynności kontrolnych, na przykład raporty o bezpieczeństwie,
• jeśli wykorzystano systematyczną ocenę w celu określenia częstotliwości
kontroli dla zakładów o dużym ryzyku, kompetentne władze powinny opracować
zrozumiałe procedury dotyczące wykonywania takich ocen, włączając w to
kryteria sądowe.
Wdrażanie programu kontroli
Program lub programy kontroli można określić na krajowym, regionalnym lub
lokalnym poziomie, ale Państwa Członkowskie powinny zapewnić, że poszczególne
programy kontroli obejmują wszystkie zakłady przemysłowe zlokalizowane na ich
terenie, jak również, że wyznaczone zostały kompetentne władze do
przeprowadzenia tych czynności. Programy kontroli powinny uwzględniać zarówno
kwestie techniczne, jak i organizacyjno-proceduralne stosowane w zakładach
przemysłowych.
Kompleksowy program kontroli musi zapewniać ocenę trzech podstawowych
elementów (technicznych, organizacyjnych i procedur zarządzających) dla każdego
zakładu przemysłowego. Poszczególne czynności kontrolne nie muszą odnosić się
do wszystkich tych trzech elementów, ale w większości przypadków, wszystkie ww.
elementy będą prawdopodobnie powiązane ze sobą. Oczekuje się zatem, iż program
kontroli zawierał będzie następujące informacje:
• szczegóły dotyczące obszaru geograficznego na którym zlokalizowany jest
zakład,
• określenia terminów kontroli,
• identyfikację wszystkich zakładów przemysłowych na danym obszarze
geograficznym,
• plan przeprowadzenia inspekcji dla każdego z zakładów przemysłowych,
• szczegółowe procedury dotyczące przeglądu i aktualizacji programu kontroli.
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
4
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
Państwa Członkowskie powinny dążyć do tego, aby kontrole przeprowadzane były w
następujących okolicznościach:
• analizy wszelkich skarg i zażaleń od ludności, odnoszących się do zapobiegania
poważnym awariom przemysłowym,
• analizy powstałych na terenie zakładu awarii przemysłowych i innych zdarzeń
niebezpiecznych, zaraz po tym jak zostały one tylko zgłoszone do odpowiednich
władz.
Raport z przeprowadzenia czynności kontrolnych
Raporty z przeprowadzenia czynności kontrolnych powinny pozwolić na określenie
poziomu spełnienia przez zakład przemysłowy wymagań zawartych w Dyrektywie
SEVESO II, jak również na ocenę systemów bezpieczeństwa wprowadzonych przez
prowadzącego zakład. Raporty powinny również zawierać:
• szczegółowe informacje dotyczące zakresu przeprowadzonej kontroli,
• ocenę wprowadzonych w zakładzie systemów bezpieczeństwa,
• informacje o zgodności zakładu z krajowymi wymaganiami prawnymi w zakresie
przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym oraz nałożonymi wcześniej
decyzjami administracyjnymi,
• szczegóły dotyczące wszystkich przedsięwzięć kontrolnych i zapobiegawczych,
wraz z czasem ich realizacji,
• podsumowanie przebiegu czynności kontrolnych.
Dalsze postępowanie
Raport z czynności kontrolnych powinien wyszczególniać takie przypadki zakładów,
w których koniecznym było stworzenie z prowadzącym zakład wspólnej strategii
działań mających na celu poprawę poziomu bezpieczeństwa w zakładzie. W takich
przypadkach koniecznym będzie zatem przeprowadzenie dalszych czynności
kontrolnych w celu upewnienia się, że działania zostały podjęte prawidłowo. Należy
się także upewnić, że postanowienia związane z przeprowadzoną kontrolą są jasne
dla prowadzącego zakład, jak również przedstawienie wniosków z kontroli
personelowi zakładu odbyło się w odpowiedni i zrozumiały sposób.
POZOSTAŁE CZYNNOŚCI KONTROLNE
Dyrektywa SEVESO II jasno stwierdza, że kompetentne władze muszą opracować
system kontroli. Ponadto pkt.2 Art. 18 Dyrektywy mówi, że:
„System kontroli powinien spełniać następujące warunki:
a) powinien istnieć program kontroli dla wszystkich zakładów. Niezależnie od
tego, czy kompetentne władze ustaliły ten program w oparciu o systematyczną
ocenę ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej w poszczególnych
zakładach, program ten powinien obejmować przynajmniej jedną kontrolę,
przeprowadzaną przez kompetentne władze raz na 12 miesięcy na terenie
każdego zakładu o dużym ryzyku;
b) po każdej kontroli kompetentne władze powinny przygotować raport;
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
5
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
c) jeśli okaże się to konieczne, wnioski z każdej kontroli przeprowadzonej przez
kompetentne władze, będą wdrażane przez prowadzącego zakład w
dogodnym terminie po przeprowadzeniu inspekcji.”
Podmioty wyznaczone do wspierania kompetentnych władz
Artykuł 16 Dyrektywy SEVESO II mówi o tym, że Państwa Członkowskie mogą
wyznaczyć, jeśli jest to konieczne podmioty wspierające władze kompetentne na
poziomie technicznym. W tym kontekście oczekuje się, że Państwa Członkowskie
będą przeprowadzały kontrole w zakładach aby zapewnić kompetencje i
niezależność tych podmiotów. Wiadomo, że istniejące ustalenia kontrolne w
niektórych Państwach Członkowskich wykorzystują władze (np. władze lokalne),
które nie są wyznaczonymi przez Dyrektywę władzami kompetentnymi. Tekst
Dyrektywy odnoszący się do „pozostałych czynności kontrolnych” pozwala na taką
możliwość. Jednakże, władze kompetentne są ostatecznie odpowiedzialne za
zapewnienie, że zostały przeprowadzone adekwatne i wystarczające czynności
kontrolne w danym zakładzie przemysłowym. Pozostałe czynności kontrolne
powinny:
• być odpowiednie do kompleksowej oceny systemów bezpieczeństwa
wprowadzonych w zakładzie, zarówno na poziomie technicznym, jak i
organizacyjnym,
• nie być zależne od raportów o bezpieczeństwie lub innych przedstawionych do
oceny dokumentów w zakresie zapobiegania poważnym awariom
przemysłowym.
ZAKRES CZYNNOŚCI KONTROLNYCH
Podstawowym celem czynności kontrolnych jest dokonanie systematycznej oceny
technicznych oraz organizacyjno-proceduralnych systemów bezpieczeństwa
wprowadzonych w zakładach, w celu sprawdzenia, czy prowadzący zakład podjął
wszelkie środki zapobiegające poważnym awariom przemysłowym oraz
ograniczające ich skutki lub inaczej mówiąc, czy został zapewniony wysoki poziom
ochrony ludzi i środowiska.
Oczekuje się, iż kompetentne władze zapewnią przeprowadzanie kontroli przez
odpowiednio przeszkolony personel posiadający wystarczającą wiedzę, a także na
wystarczającym poziomie. W szczególności niezbędnym okazuje się posiadanie
pewnych kryteriów, które wykazałyby czy prowadzący zakład podjął wszelkie
przedsięwzięcia zapewniające zapobieganie poważnym awariom przemysłowym. W
tym kontekście kompetentne władze powinny ustalić ww. kryterium, jak również
opracować metody i narzędzia przeprowadzania czynności kontrolnych.
Wykazanie odpowiednich przedsięwzięć i środków w celu zapobiegania
poważnym awariom przemysłowym oraz ograniczania ich skutków
Dyrektywa SEVESO II wymaga by prowadzący zakład podjął wszystkie możliwe
środki zmierzające do zapobiegania poważnym awariom przemysłowym oraz
ograniczające ich skutki, jak również zapewnił program zapobiegania awariom oraz
system bezpieczeństwa, oparty na następujących elementach:
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
6
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
•
•
•
•
•
•
organizacji zakładu i zatrudnionym personelu,
ocenie zagrożeń,
kontroli prowadzonych procesów technologicznych,
zarządzaniu zmianami,
monitoringu zagrożeń,
planowaniu na wypadek zagrożeń.
Kontrole w zakładach przemysłowych powinny być przeprowadzone w celu
efektywnej oceny wdrożonych przez prowadzącego zakład systemów
bezpieczeństwa. Przede wszystkim niezbędne jest sprawdzenie, czy sporządzony
został program zapobiegania awariom i system bezpieczeństwa. Następnie należy
sprawdzić, czy przedstawiony przez prowadzącego zakład program zapobiegania
awariom został prawidłowo wdrożony przez odpowiednie systemy zarządzania.
Poradnik Komisji Europejskiej2 przedstawia szczegóły dotyczące wymagań
zawartych w Dyrektywie SEVESO II w zakresie ogólnych systemów zarządzania
bezpieczeństwem dla zakładów o zwiększonym i zakładów o dużym ryzyku.
Następnie należy sprawdzić, czy system zarządzania wdrożony w zakładzie zawiera
odpowiednie elementy.
Państwa Członkowskie powinny zapewnić, że kontrole zawierały będą sprawdzenie
zgodności systemów organizacyjnych i procedur zarządzania z wymaganiami
Dyrektywy SEVESO II, wspomagane przez odpowiednie programy wzorcowe, takie
jak na przykład podręczniki Komisji Europejskiej w zakresie programów zapobiegania
awariom, systemów zarządzania bezpieczeństwem, czy też innych odpowiednich w
tym zakresie. Poradniki Komisji Europejskiej maja za zadanie zapewnienie
odpowiedniej wiedzy osób przeprowadzających kontrole w zakresie oceny systemów
technicznych i technologicznych, a także w zakresie proceduralno-organizacyjnym.
Ponadto, kontrola systemu technicznego powinna również wykazać, czy prowadzący
zakład dokonał identyfikacji głównych zagrożeń wynikających ze specyfiki zakładu,
jak również czy podjął wszelkie możliwe środki w celu zapobiegania poważnym
awariom przemysłowym i ograniczeniu ich skutków. W tym kontekście władze
kompetentne powinny zapewnić, że inspektorzy posiadają wystarczającą wiedzę
techniczną, aby czynności kontrolne były jak najbardziej efektywne.
Prowadzący zakład przemysłowy musi wykazać, że w zakładzie zostały podjęte
wszystkie możliwe środki bezpieczeństwa w zakresie zapobiegania poważnym
awariom przemysłowym, a w szczególności musi wykazać, że:
• zidentyfikowano wszystkie powstałe na terenie zakładu awarie,
• oszacowano poziom skutków awarii dla ludzi i środowiska,
• uniknięto lub zredukowano do minimum prawdopodobieństwo wystąpienia
innych zagrożeń,
• istnieje jasny związek pomiędzy zidentyfikowanymi zagrożeniami a środkami
podjętymi w celu ich likwidacji lub ograniczeniu ich skutków,
• środki zapobiegawcze są w stanie zapobiec przewidywalnym zagrożeniom,
błędom, które mogłyby do prowadzić do poważnych awarii przemysłowych,
• zastosowane systemy bezpieczeństwa są w stanie ograniczyć skutki możliwych
do przewidzenia awarii przemysłowych.
2
Poradnik dotyczący programu zapobiegania awariom i systemów zarządzania bezpieczeństwem w
świetle wymagań Dyrektywy SEVESO II.
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
7
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
Zagadnienia związane z identyfikacją zagrożeń oraz niektórymi metodami oceny
ryzyka zawarto w Poradniku Komisji Europejskiej dotyczącym przygotowania, oceny i
weryfikacji raportów o bezpieczeństwie. Chociaż poradnik ten odnosi się głównie do
zakładów o dużym ryzyku, to wiedza w nim zawarta na temat identyfikacji tych
zagrożeń, jest także ściśle związana z zakładami o zwiększonym ryzyku.
Ocena informacji zawartych w dokumentacji zakładu
Potwierdzenie danych i informacji zawartych w raportach o bezpieczeństwie lub
innych przedłożonych dokumentach można przeprowadzić przez:
• rozmowę z przedstawicielami zakładu na temat informacji o rozwiązaniach
stosowanych na instalacjach i aparatach procesowych w zakresie oceny ryzyka,
• ocenę innych dokumentów dostępnych w zakładzie związanych z oceną
zagrożeń oraz oszacowaniem efektywności oraz adekwatności takich
rozwiązań,
• obserwację warunków fizycznych i systemów pracy w zakładzie.
Potwierdzenie danych i informacji zawartych w raportach o bezpieczeństwie lub
innych przedstawionych do oceny dokumentach powinno dotyczyć w szczególności
przyjętych zasad bezpieczeństwa. Opisy te są istotne w celu lepszego zrozumienia
oceny zagrożeń, jasno opisujących zależność pomiędzy źródłem zagrożeń, a ich
zapobieganiem, kontrolą i ograniczaniem skutków.
Artykuł 13, punkt 1 Dyrektywy SEVESO II mówi, że:
„Państwa Członkowskie zapewnią przekazywanie, bez dodatkowych upomnień,
osobom narażonym na potencjalne skutki poważnych awarii mogących
wystąpić w zakładach o dużym ryzyku, informacji dotyczących środków
bezpieczeństwa oraz odpowiedniego postępowania w razie awarii (...)”
W przypadku zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
system czynności kontrolnych musi zapewnić spełnienie następujących wymagań:
• przekazanie do publicznej wiadomości odpowiednich informacji;
• informacje te powinny być przeglądane co trzy lata i aktualizowane co najmniej
co pięć lat.
Ocena planowania na wypadek zagrożeń
Program zapobiegania awariom wymagany jest dla wszystkich zakładów zgodnie z
wymaganiami zawartymi w Dyrektywie SEVESO II. Załącznik III Dyrektywy –
planowanie na wypadek awarii – mówi, że przyjęcie i wdrożenie procedur do
identyfikowania potencjalnych awarii poprzez ich systematyczną analizę oraz
procedur przygotowywania, sprawdzania i przeglądu procedur ratowniczych, w celu
właściwego reagowania. Kontrole zatem powinny zawierać rozważenie takich
aspektów. Natomiast dodatkowe wymagania odnoszące się do planowania na
wypadek awarii dla zakładów o dużym ryzyku określa Artykuł 11 Dyrektywy. W
szczególności wymaga on, aby Państwa Członkowskie zapewniły wewnętrzne i
zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze, które muszą być zapewnione w przypadku
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
8
Opracował:
RAFAŁ POROWSKI
istniejących zakładów, które dotychczas nie były objęte Dyrektywą 82/501/EWG – w
ciągu trzech lat od daty ustalonej w Artykule 24 (1) Dyrektywy SEVESO II, jak
również w przypadku innych zakładów – w ciągu dwóch lat od daty ustalonej w
Artykule 24 (1).
POZOSTAŁE INFORMACJE
Czynności kontrolne zapewniać powinny sprawdzenie poprawności danych i
informacji zawartych w raporcie o bezpieczeństwie dla zakładów o dużym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. W rzeczywistości jednak istnieje
dwustopniowa zależność pomiędzy czynnościami kontrolnymi, a oceną raportu o
bezpieczeństwie. Na przykład:
• ustalenia z czynności kontrolnych powinny wspomagać ocenę raportów o
bezpieczeństwie,
• informacje zawarte w raporcie o bezpieczeństwie powinny być pomocne
podczas określania zakresu, metod i priorytetów czynności kontrolnych.
Jednakże, czynności kontrolne powinny być przeprowadzane w każdym przypadku i
nie powinny być zależne od wpływu raportu o bezpieczeństwie. Ocena raportów o
bezpieczeństwie powinna zapewniać podstawowe dane niezbędne do planowania
zakresu kontroli. Kompetentne władze powinny koordynować ustalenia zarówno
wynikające z przeprowadzenia czynności kontrolnych, jak również w zakresie oceny
raportu o bezpieczeństwie.
Kontrole po wystąpieniu poważnej awarii przemysłowej
Dyrektywa SEVESO II wymaga, aby kompetentne władze:
• gromadziły, poprzez kontrole, informacje wystarczające do sporządzenia pełnej
analizy wszystkich aspektów technicznych i organizacyjnych poważnych awarii
przemysłowych,
• podejmowały odpowiednie kroki w celu upewnienia się, czy prowadzący zakład
zastosował wszelkie niezbędne środki w celu zapobiegania poważnym awariom
przemysłowym,
• sporządziły zalecenia w sprawie doboru i zastosowania środków
zapobiegających poważnym awariom przemysłowym w przyszłości.
Zależność pomiędzy czynnościami kontrolnymi, a zakazie użytkowania
System czynności kontrolnych powinien zapewniać obiektywną ocenę dotyczącą
prawidłowości funkcjonowania zakładu przemysłowego. Państwa członkowskie mogą
wprowadzić zakaz użytkowania lub uruchomienia każdego zakładu lub instalacji,
jeżeli działania zapobiegające lub ograniczające skutki poważnych awarii
przemysłowych podjęte przez operatora, są w znacznym stopniu niedostateczne.
Biuro Rozpoznawania Zagrożeń
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej
9