Pan Mirosław Korcz Dyrektor Domu Dziecka w Płońsku ul. Wolności

Warszawa, 07 września 2015 r.
WOJEWODA MAZOWIECKI
WPS-C.431.1.5.2015
Pan
Mirosław Korcz
Dyrektor Domu Dziecka
w Płońsku
ul. Wolności 8/10
09-100 Płońsk
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zespół
inspektorów
Wydziału
Polityki
Społecznej
Mazowieckiego
Urzędu
Wojewódzkiego
w Warszawie: Jolanta Truszewska – kierownik Oddziału Polityki Społecznej w Ciechanowie
i Sławomir Ozdarski – inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach 10-11 i 13-14 sierpnia 2015
roku kontrolę kompleksową w Domu Dziecka w Płońsku.
Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach
opiekuńczo-wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny
biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego
praw,
przestrzegania
przepisów
określających
zasady
działania
placówki
opiekuńczo-
wychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi
w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w okresie od
1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli.
Wyniki kontroli przedstawione w arkuszach ustaleń kontroli zostały podpisane przez Panią
Bernardę Knaf zastępcę dyrektora Domu Dziecka w Płońsku, w dniu 27 sierpnia 2015 roku. Na
podstawie art. 197d ww. ustawy przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
Na podstawie decyzji Nr 5/2011 z dnia 10 stycznia 2011 roku Wojewoda Mazowiecki wydał
zezwolenie na prowadzenie Domu Dziecka w Płońsku. Według rejestru wojewody jest to placówka
typu socjalizacyjnego przewidziana na 30 miejsc w Płońsku i 14 miejsc w filii w Załuskach.
W Domu Dziecka funkcjonują 4 grupy: w Płońsku 3. grupy mieszkaniowe liczące po 10.
wychowanków oraz 14 osobowa grupa usamodzielnienia w filii w Załuskach.
Na
dzień
kontroli
w
placówce
przebywało
47.
wychowanków,
w
tym
4. wychowanków w wieku do lat 10 (1 dziecko przebywa razem z matką w domu samotnej matki,
pozostała 3. dzieci umieszczona została wraz ze starszym rodzeństwem), 6. wychowanków miało
ukończone 18 lat. W Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych przebywało 2. wychowanków,
w Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii – 6. wychowanków oraz 2. wychowanków w Domu
Samotnej Matki.
Dnia 27 listopada 2013 roku Uchwałą Nr XLIV/277/2013 Rady Powiatu Płońskiego przyjęty został
Statut jednostki.
Regulamin organizacyjny placówki opiekuńczo-wychowawczej socjalizacyjnej pod nazwą Dom
Dziecka im. J. Korczaka w Płońsku przyjęto Uchwałą Nr 641/2013 Zarządu Powiatu Płońskiego
dnia 18 grudnia 2013 roku.
Statut jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa, natomiast w regulaminie organizacyjnym
placówki jest zapis o możliwości przeniesienia wychowanka do innej placówki za karę.
Standardy świadczonych usług
Placówka w Płońsku mieści się w 3. piętrowym budynku, podpiwniczonym, wolnostojącym. Część
budynku wynajmuje Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Filia w Załuskach zajmuje budynek
2. kondygnacyjny, wolnostojący. Obecnie funkcjonują tu 3 osobne lokale mieszkalne, wejście do
mieszkań ze wspólnej klatki schodowej. Do budynku dostęp mają tylko wychowankowie
i pracownicy Domu Dziecka. Teren wokół budynków w Płońsku i Załuskach jest ogrodzony.
Standard świadczonych usług w placówce jest zgodny z zapisami zawartymi w § 18 ust. 1 i ust. 3
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 roku w sprawie
instytucjonalnej pieczy zastępczej. Wychowankowie mają zapewniony dostęp do podstawowej
i specjalistycznej opieki zdrowotnej. Placówka realizuje recepty z lekami zalecanymi przez lekarzy
i realizuje zalecenia lekarskie. Jadłospis jest zróżnicowany i składa się z 5 posiłków dziennie.
Wychowankowie mają całodobowy dostęp do podstawowych produktów żywnościowych
w aneksach kuchennych. Zapewnione są środki czystości i higieny osobistej, podręczniki i przybory
szkolne. Zakupy odzieży i obuwia dokonywane są sezonowo, a w razie potrzeby częściej. Dzieci
biorą udział w zakupach i mają wpływ na to co zostanie kupione.
Dzieci odrabiają lekcje w pokojach nauki oraz w swoich pokojach. W razie trudności
w nauce mogą skorzystać z pomocy wychowawcy i starszych kolegów. Dzieci wymagające
pomocy w formie zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych, rewalidacyjnych
uczestniczą w zajęciach specjalistycznych prowadzonych w szkołach, poradni psychologicznopedagogicznej oraz na terenie placówki w formie zajęć indywidualnych i grupowych.
Wychowankowie mogą realizować i rozwijać swoje zainteresowania poprzez udział w szerokiej
gamie zajęć pozalekcyjnych i rekreacyjno-sportowych. Udział w tych zajęciach jest dobrowolny.
Pokoje dzieci zapewniają wystarczającą przestrzeń do swobodnego funkcjonowania. Wyposażone
są w pojedyncze łóżka, szafki, półki, biurka, krzesła. W pokojach mieszka po 2. wychowanków.
W każdej grupie wychowankowie mają do dyspozycji: pokoje, salon z wydzielonym miejscem do
nauki, łazienki, aneks kuchenny, jadalnię.
Dom Dziecka posiada Regulamin przyznawania kieszonkowego, w którym określone zostały
zasady przyznawania kwoty pieniężnej do własnego dysponowania przez wychowanków.
Regulamin zawiera zapis, że wysokość kwoty pieniężnej jest nie niższa niż 1% i nie wyższa niż 8%
kwoty, o której mowa w art. 80 ust. 1 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej. Kieszonkowe wypłacane jest raz na kwartał.
W placówce prowadzone są dzienniki dyżurów nocnych, w których wychowawcy dokumentują ich
przebieg. Dyżur pełnią zawsze 2 osoby. Zgodnie z §12 ust 2 ww. rozporządzenia obchody
odbywają się 3. krotnie w ciągu nocy.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami .
Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej w placówce
Zgodnie z § 14 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej pedagog w ciągu
miesiąca od daty przyjęcia dziecka do placówki sporządza jego diagnozę psychofizyczną. Na jej
podstawie opracowywany jest przez wychowawcę plan pomocy dziecku (cele krótkoterminowe
i terminy ich realizacji, w niektórych przypadkach są sformułowane mało precyzyjnie). Przy
sporządzaniu planu pomocy dziecku nie brał udziału ani asystent rodziny, ani pracownik GOPS.
W planach pomocy dziecku daty sporządzenia planu były tożsame z datą przybycia dziecka do
placówki.
Karta pobytu dziecka zawiera obszerne informacje dotyczące różnych obszarów funkcjonowania
dziecka) i jest uzupełniana zgodnie z §17 pkt.1 i 4 rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej
pieczy zastępczej.
W placówce prowadzone są także karty udziału w zajęciach pedagoga
i terapeuty, arkusze badań i obserwacji pedagogicznych oraz księga ewidencji wychowanków
Wymienione dokumenty są zgodne z przepisami zawartymi w §17 w pkt.3,4 i 5.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami.
Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej
W statucie placówki w § 3 pkt 5 jest zapis mówiący, że do zadań placówki należy podejmowanie
działań w celu powrotu dziecka do rodziny.
Do zadań pracownika socjalnego należy między innymi inicjowanie działań niezbędnych do
unormowania sytuacji rodziny do stanu pozwalającego na powrót do niej dziecka. Ponadto
pracownik socjalny opracowuje plan pracy z rodziną. Sporządza go we współpracy
z wychowawcami, bez udziału asystenta rodziny czy pracownika gops. Pracownik socjalny
odwiedza
rodziny, z każdej wizyty sporządza notatkę. Sprawdza sytuację rodziny przed
urlopowaniem dziecka i w jego trakcie. Motywuje rodziców do podjęcia leczenia, do podjęcia
pracy. Monitoruje podejmowane przez nich działania. Jest z rodzicami w stałym kontakcie
telefonicznym.
W § 35 pkt 2 regulaminu placówki jest mowa, o tym że do zakresu obowiązków wychowawcy
należy utrzymywanie stałego kontaktu z rodziną dziecka, wizytowanie co najmniej raz na pół roku
środowiska domowego wychowanków będących pod jego opieką. Wychowawcy wywiązują się
z tego obowiązku. Z każdej wizyty w domu wychowanka sporządzane są notatki. Wychowawcy
rozmawiają z rodzinami na temat dziecka. Zapisują w karcie pobytu dziecka każdorazowy kontakt
dziecka z rodziną.
Pedagog zatrudniony w placówce
odwiedza środowiska domowe wychowanków, prowadzi
poradnictwo dla rodziców oraz koordynuje działania związane ze zgłaszaniem wychowanków do
ośrodka adopcyjno-opiekuńczego.
Do zadań Zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka należy ustalanie aktualnej sytuacji
rodzinnej dziecka, zgłaszanie do ośrodka adopcyjno-opiekuńczego dzieci z uregulowaną sytuacją
prawną, wnioskowanie do sądu o możliwości powrotu dziecka do rodziny.
Rodzice czy opiekunowie odwiedzają dzieci, zabierają na spacery czy do sklepów.
Wychowankowie wakacje, czy dni wolne od nauki z reguły spędzają u rodziny. Rodzice zapraszani
są na posiedzenia Zespołu oraz uczestniczą w uroczystościach dzieci.
Placówka nie współpracuje z asystentami rodziny, natomiast współpracuje z ośrodkami pomocy
społecznej. Przedstawiciele gops zapraszani są na posiedzenia stałych Zespołów. Organizator
pieczy zastępczej informowany jest o potrzebie umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej.
W 2014 roku 1. dziecko wróciło do rodziny naturalnej.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie.
Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce
Analiza dokumentów wykazała, że Zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka zwoływany
był 2 razy w roku, co jest zgodne z terminami określonymi w art. 138 ust.1 ustawy z dnia 9 czerwca
2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Dodatkowe spotkania Zespołu odbywają
się w przypadku: przyjęcia nowych dzieci do placówki, konieczności umieszczenia wychowanka
w MOW lub MOS, wcześniejszego usamodzielnienia wychowanka, zajścia w ciążę wychowanki.
Skład Zespołów do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka jest zgodny z art. 137 ustawy. Wnioski
dotyczące zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce kierowane są do sądów zgodnie z art.
138 ust.2 ww. ustawy.
Zespół sporządza opinie wymienione w art. 139a ustawy. Placówka współpracuje z ośrodkiem
adopcyjnym w zakresie art. 139a pkt 6 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
W dokumentacji związanej z pracą Zespołu brakuje zapisu dotyczącego analizy metod pracy
z
dzieckiem.
Po
każdym
spotkaniu
Zespołu
do
sądu
wysyłane
są
informacje
o zasadności dalszego pobytu wychowanków w placówce. Do ośrodka adopcyjnego wysyłana jest
opinia dotycząca umieszczenia wybranych wychowanków w rodzinie adopcyjnej. Natomiast PCPR
otrzymuje opinie dotyczące umieszczenia wybranych wychowanków w rodzinnych formach pieczy
zastępczej.
Wychowankowie są wysłuchiwani przez pedagoga, który przed spotkaniem Zespołu zbiera od nich
opinie. Dzieci, które ukończyły 13. rok życia podpisują oświadczenie w sprawie przysposobienia,
w którym wyrażają na nie zgodę bądź nie. Inna dokumentacja dotycząca wysłuchania dziecka nie
jest prowadzona.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami.
Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia wychowanków
W planie rocznym placówki zawarte są zapisy na temat usamodzielnienia wychowanków. Również
w planach pomocy dziecku, w celach długoterminowych istnieje zapis dotyczący usamodzielnienia.
Proces ten monitorują wychowawcy. Grupa usamodzielnienia zlokalizowana jest w filii
w Załuskach. Wychowawcy prowadzą dziennik zajęć wychowawczych zawierający szczegółowy
rozkład zajęć w dni nauki szkolnej i w dni wolne od nauki. Natomiast w planie pracy dydaktycznej,
wychowawczej i opiekuńczej szczegółowo rozpisane są zadania, sposób ich realizacji, osoby
odpowiedzialne, czas realizacji oraz uwagi. W planie zawarte są również tygodniowe założenia
wychowawcze. Realizacja rozpisana jest na każdy dzień. Plan podejmowanych działań w procesie
usamodzielnienia zawiera zadania z zakresu przygotowania do życia w rodzinie, przygotowanie do
samodzielnego życia społecznego, przygotowanie do życia zawodowego, pomoc w uzyskaniu
odpowiednich warunków mieszkaniowych. Nie zachowane zostały terminy wyznaczania opiekuna
usamodzielnienia (w każdym przypadku około 1. miesiąc po terminie). Wszystkie osoby
wyznaczone na opiekuna usamodzielnienia posiadały akceptację kierownika właściwego PCPR.
Terminy sporządzania
indywidualnych
programów
usamodzielnienia
były
zachowane.
W przypadku wychowanków z terenu PCPR w Makowie Mazowieckim, w dokumentacji
dotyczącej indywidualnych programów usamodzielnienia brakowało akceptacji kierownika PCPR.
W
pozostałych
przypadkach
wymagana
akceptacja
została
stwierdzona.
Usamodzielniani wychowankowie byli wykreślani z ewidencji placówki.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami.
Kwalifikacje pracowników merytorycznych zatrudnionych w placówce
Na dzień kontroli w placówce zatrudnionych było 21 pracowników merytorycznych, w tym
16 wychowawców, 1 pedagog, 1 opiekunka dziecięca, 2 pracowników socjalnych i 1. pielęgniarka.
Zatrudniona kadra spełnia wymogi określone w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie.
Sposób realizacji praw dziecka
W Regulaminie placówki w § 59 wymienione są prawa i obowiązki wychowanka. Dom Dziecka
posiada opracowany Kodeks Wychowanka, który zawiera prawa i obowiązki, przysługujące
nagrody oraz kary, które wychowankowie mogą otrzymać za nieprzestrzeganie regulaminu
placówki. Informacja o zasadach panujących w placówce przekazywana jest przez dyrektora,
pedagoga lub wychowawcę w dniu przyjęcia do Domu Dziecka. Spis telefonów i adresów instytucji
zajmujących się przestrzeganiem praw dziecka umieszczony jest na tablicy ogłoszeń w ogólnie
dostępnym miejscu.
W przeprowadzonym, w ramach czynności kontrolnych, badaniu ankietowym wzięło udział
7. wychowanków i 5. pracowników merytorycznych.
Dzieci potrafiły wymienić jakie mają obowiązki i czego nie wolno im robić w placówce.
Wychowankowie mogą liczyć na pomoc w nauce ze strony wychowawców i starszych kolegów.
Dekorują pokoje według własnych upodobań. Odzież i obuwie kupują samodzielnie i mają wpływ
na to co zostanie kupione. Młodsze dzieci dokonują zakupów przy pomocy wychowawcy. Dzieci za
zgodą wychowawcy mogą spotkać się z rówieśnikami zarówno na terenie placówki jak i poza nią.
Wychowankowie potwierdzają, że utrzymują kontakt z rodzicami i bliskimi. Spotykają się
z nimi na terenie placówki, wyjeżdżają również do domów rodzinnych. Czworo ankietowanych
odpowiedziało, że zdarzyło się, że za karę
ktoś nie pojechał do domu. Z wyjaśnień złożonych
przez 2. Wychowawców i zastępcy dyrektora wynika, że sytuacje ograniczenia kontaktów z rodziną
mogą mieć miejsce po stwierdzeniu przez pracowników złej sytuacji panującej w domu rodzinnym,
która uniemożliwia urlopowanie dziecka lub ze względu na organizację życia w placówce.
Poziom wiedzy w badanej grupie dzieci, na temat praw dziecka był niski, gdyż tylko 2. osoby
potrafiły wymienić podstawowe prawa oraz instytucje pomagające dzieciom w przypadku
nieprzestrzegania ich praw.
Analiza
ankiet
przeprowadzonych
wśród
pracowników
merytorycznych
nie
wykazała
nieprawidłowości w realizacji praw dziecka w placówce. W kwestii ograniczania kontaktów
dziecka z rodzicami „za karę” wszyscy pracownicy wypowiedzieli się, że takie sytuacje nie mają
miejsca.
W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami.
Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.) i wobec stwierdzonych uchybień kieruję do
Pani następujące zalecenia pokontrolne:
1. należy podjąć działania zmierzające do przestrzegania limitu miejsc wskazanego dla
placówki opiekuńczo - wychowawczej w Płońsku;
2. w planach pomocy dziecku cele krótkoterminowe należy formułować w sposób
umożliwiający ocenę ich realizacji;
3. plany pomocy dziecku sporządzać zgodnie z zapisami zawartymi w art. 15 rozporządzenia
w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej, w szczególności przestrzegać kolejności
podejmowanych działań wobec nowoprzyjętego wychowanka;
4. podjąć współpracę z asystentem rodziny przy opracowywaniu planu pomocy dziecku oraz
planu pomocy rodzinie;
5. podczas posiedzeń Zespołu przeprowadzać analizę i modyfikację stosowanych metod pracy
z dzieckiem i rodziną zgodnie z art.136 ust.1 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej oraz modyfikować plany pomocy dziecku zgodnie z wnioskami Zespołu ;
6.
usunąć z regulaminu placówki zapis dotyczący możliwości przeniesienia wychowanka do
innej placówki;
7. wypłacać wychowankom kieszonkowe co miesiąc, zgodnie z pkt 8 § 18 rozporządzenia
w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej;
8. przestrzegać art. 4a ustawy o wpieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
w szczególności dokumentować
rozmowy z wychowankiem poniżej 13 roku życia
i uwzględniać jego zdanie;
9. należy zachowywać terminy wyznaczenia opiekuna usamodzielnienia, co najmniej rok
przed osiągnięciem przez wychowanka pełnoletniości, zgodnie z art. 145 ust. 2 ustawy
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
10. indywidualne programy usamodzielnienia muszą być, zgodnie z art. 145 pkt 4
rozporządzenia, zatwierdzone przez kierownika właściwego powiatowego centrum pomocy
rodzinie.
Uwagi:
1. cele krótkoterminowe w planach pomocy dziecku powinny być zbieżne
z wnioskami zawartymi w protokołach z posiedzeń Zespołu do spraw oceny okresowej
dziecka,
2. należy wyjaśnić wychowankom, dlaczego w niektórych sytuacjach nie otrzymują zgody na
wyjazd do domu rodzinnego, ponieważ w ich mniemaniu do sytuacji takich dochodzi „za
karę”;
Zgodnie z art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wpieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 135, z późn. zm.) dyrektor placówki opiekuńczowychowawczej, któremu wydano zalecenia pokontrolne może, w terminie 7 dni od dnia
otrzymania tych zaleceń, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego na adres:
Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950
Warszawa.
W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz
w przypadku nie zgłoszenia zastrzeżeń do zaleceń, należy w terminie 30 dni powiadomić
o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu
Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze
zmiany wynikające z powyższego faktu.
z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO
Wiesława Kacperek-Biegańska
Dyrektor
Wydziału Polityki Społecznej
Do wiadomości:
1. Pan Andrzej Stolpa
Starosta Powiatu Płońskiego
ul. Płocka 39, 09-100 Płońsk;
2. a/a.