Ustny egzamin maturalny z języka polskiego

Ustny egzamin maturalny z języka polskiego
Lista tematów maturalnych z języka polskiego 2013/2014
Literatura
1. Literackie wizje „małych ojczyzn” w literaturze polskiej. Omów na wybranych przykładach.
2. Kreacja bohatera dramatu romantycznego i bohatera dramatu współczesnego dokonaj
analizy porównawczej wybranych przykładów.
3. Sonet. Ewolucja gatunku. Omów na wybranych przykładach z róŜnych epok.
4. Od „Prób” Montaigne'a do j. M. Rymkiewicza. Przedstaw róŜne oblicza eseju jako gatunku
pogranicznego.
5. Analiza porównawcza literackich ujęć Boga w literaturze średniowiecznej i młodopolskiej.
Omów na podstawie wybranych utworów.
6. Cnota jako przedmiot dociekań filozofów i poetów. Interpretując celowo wybrane przykłady
tekstów literackich oraz odwołując się do kontekstów filozoficznych, zaprezentuj ewolucję
pojęcia.
7. Pamięć wielonarodowej Rzeczypospolitej w literaturze po roku 1939.
8. Konflikty pokoleniowe bohaterów literackich. Omów problem na wybranych przykładach
literatury polskiej.
9. Chansons de geste - baśń - fantasy. Przedstaw podobieństwa i róŜnice gatunków
na przykładzie wybranych utworów literackich.
10. Nurt egzystencjalny w literaturze polskiej i obcej. Omów na wybranych przykładach.
11. Bohaterowie z "kainowym piętnem". Omów wpływ popełnionej zbrodni na Ŝycie
wybranych postaci literackich.
12. Motyw snu i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych dzieł
literackich.
13. Tragizm jednostki w literaturze okresu wojny i okupacji. Omów na podstawie wybranych
utworów, opisz sytuację zwykłych ludzi zmagających się z okrucieństwem wojny.
14. Liryka funeralna dawniej i dziś. Przedstaw rozwój gatunków funeralnych na wybranych
przykładach literackich.
15. Problem moralnej odpowiedzialności jednostki za swoje czyny. RozwaŜ problem odwołując
się do wybranych tekstów literackich.
16. Klątwa, fatum jako temat literatury. Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych
utworów.
17. Człowiek szczęśliwy- człowiek spełniony. Literackie portrety bohaterów szczęśliwych.
Omów zagadnienie odwołując się do wybranych utworów.
18. Pokora i bunt – bohaterowie literaccy wobec świata. Omów problem, analizując wybrane
przykłady.
19. Drzewo – świadek, uczestnik Ŝycia bohaterów literackich. Przedstaw ten motyw, analizując
teksty z róŜnych epok.
20. Metamorfozy bohaterów literackich i ich znaczenie dla samego bohatera. Zanalizuj
na wybranych przykładach.
21. Pary małŜeńskie w literaturze. Porównaj sposoby ich przedstawienia, odwołując się
do wybranych przykładów.
22. Ludzkość wobec problemu tolerancji. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie
z róŜnych epok.
23. Polacy a mniejszości narodowe i ich wzajemny stosunek w świetle wybranych utworów
literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.
24. Motyw rycerza i rycerskiej walki w tekstach róŜnych epok – serio i parodystycznie. Omów
temat na wybranych przykładach.
25. Czym jest bohaterstwo? Prześledź sposoby pojmowania tego pojęcia i jego funkcjonowanie
w literaturze róŜnych epok.
26. Motyw homo viator w literaturze. Omów sposoby jego realizacji w wybranych utworach
róŜnych epok.
27. RóŜne oblicza samotności w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach.
28. Obraz problemów współczesnego człowieka w piosence literackiej. Omów na przykładzie
utworów wybranego twórcy, np. A. Osieckiej, W. Młynarskiego, J. Kofty.
29. Literacki wizerunek rodziny. Porównaj sposób prezentacji w dowolnie wybranych
utworach.
30. Nurt feministyczny w literaturze polskiej. Przedstaw proces rozwojowy tej problematyki w
odwołaniu do wybranych przykładów literackich.
31. Literatura science – fiction wobec problemów współczesnego świata. Omów temat
na wybranych przykładach.
32. Konfrontacja marzeń o ojczyźnie z rzeczywistością – od idealizacji do negacji. Omów temat
interpretując celowo wybrany materiał literacki.
33. Człowiek wobec losu. Omów róŜnorodność kreacji bohaterów literackich róŜnych epok
i ukaŜ ich związek z duchem epoki, w której Ŝyli.
34. Poeci odrzuceni, „poeci przeklęci”. Przeanalizuj dzieła wybranych twórców. Określ język
utworów, kreację podmiotu lirycznego, adresata utworów oraz sytuację poety.
35. Bohater zaangaŜowany i bohater uciekający od świata. Omów wizerunki bohaterów,
analizując teksty literackie z wybranych dwóch - trzech epok.
36. Przemijanie jako motyw obecny w literaturze XX wieku. UkaŜ na wybranych przykładach
funkcjonowanie tego motywu, interpretując celowo wybrany materiał literacki.
37. Macierzyństwo jako motyw literacki. Omów, analizując wybrane przykłady z literatury
polskiej.
38.Motta, tytuły i sceny finałowe. WykaŜ na podstawie celowo dobranych utworów funkcję, jaką
pełnią w dziele literackim.
39.W rzece czasu. Omów na wybranych przykładach literackich, czym jest czasu i jaka rolę
odgrywa w ludzkiej egzystencji.
40. Motyw labiryntu i jego znaczenie w kulturze europejskiej. Omów temat, analizując wybrane
utwory z róŜnych epok.
41. Poeta- mistrz, artysta, rzemieślnik, obrońca. Zaprezentuj róŜne koncepcje twórcy w literaturze
polskiej XX wieku.
42. Stary człowiek w literaturze. Interpretując utwory z wybranych dwóch – trzech epok,
porównaj, jak postrzegano starość.
43. Arkadia, raj, wyspy szczęśliwe – porównaj obrazy krainy szczęścia, interpretując wybrane
utwory literackie róŜnych epok.
44. Rozstania kochanków. Porównaj sposoby funkcjonowania tego motywu, analizując wybrane
przykłady z róŜnych epok.
45. Biblijny początek i koniec a literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów temat,
interpretując wybrane teksty.
46. Kobiety w twórczości pisarzy romantycznych. Na podstawie analizy wybranych dzieł
literackich omów stereotyp kochanki romantycznej.
47. Jak zmagają się z cierpieniem bohaterowie literaccy? Zanalizuj temat na wybranych
przykładach z róŜnych epok.
48. Literatura jako zapis waŜnych wydarzeń narodowych. Omów sposoby ujęcia tematu,
analizując wybrane teksty.
49. RóŜne drogi prowadzące do sukcesu. Przeanalizuj, na wybranych przykładach literackich,
losy kilku bohaterów, wskaŜ motywy ich działania.
50. Poezja religijna - wczoraj i dziś. Interpretując wybrane utwory, omów ewolucję gatunku
literackiego i sposoby wyraŜania uczuć.
51. Motyw nieśmiertelności poety i poezji w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie,
podaj genezę tego problemu i uzasadnij jego uniwersalność.
52. Syn – mąŜ – ojciec. Obraz męŜczyzny w literaturze romantyzmu i pozytywizmu. Oceń
funkcje róŜnych kreacji postaci.
53. Literackie rodzeństwa. Przedstaw róŜne wizerunki i ukaŜ ich związek z ideą utworu,
analizując teksty z wybranych dwóch – trzech epok.
54. Bohater o róŜnych twarzach. Przedstaw róŜne sposoby funkcjonowania motywu maski
w utworach literackich z dwóch – trzech epok.
55. Twórcy emigracyjni – ojczyźnie. Przedstaw ich dąŜenia i inspiracje, wykorzystując wybrane
teksty literatury romantycznej i współczesnej.
56. Kariery polityczne i awanse społeczne w ujęciu pozytywnym i negatywnym. Przedstaw
przykłady literackie i dokonaj ich oceny.
57. Pory roku jako temat literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z róŜnych
epok.
58. Monolog- sposób na wyraŜenie siebie. Uzasadnij tezę na przykładach literackich.
59. Wesele i ślub w literaturze. Omów temat, odwołując się do utworów literackich róŜnych
epok.
60. Relacje między jednostka a zbiorowością. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
utworów literackich.
61. Siedem polskich grzechów głównych. Przedstaw refleksje na temat polskich wad
narodowych, odwołując się do wybranych utworów literackich.
62. Brzydota w literaturze róŜnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych
utworów.
63. Motyw gór i górskiego pejzaŜu w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się
do wybranych przykładów.
64. Niepokoje ludzi schyłku wieków - dokonaj analizy zjawiska na przykładzie twórczości
wybranych autorów.
65. Manifesty programowe kolejnych pokoleń i grup literackich oraz ich realizacje. Omów
i przeanalizuj wybrane przykłady.
66. „ Stabat Mater Dolorosa” - obraz matki cierpiącej w literaturze róŜnych epok. Omów
na wybranych przykładach.
67. Porównaj obrazy Warszawy w literaturze XIX i/lub XX wieku, odwołując się do wybranych
przykładów.
68. Omów cechy gatunkowe bajki i wskaŜ funkcje, jakie ona spełniała. Odwołaj się
do przykładów z wybranych epok.
69. Retrospekcja jako element struktury kompozycyjnej utworu. UkaŜ jej funkcje w wybranych
utworach literatury polskiej i/lub obcej.
70. Omów przyczyny strachu i rolę tego uczucia w Ŝyciu bohaterów literackich. Wykorzystaj
wybrane utwory.
71. Folklor jako inspiracja artystów . Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich
z róŜnych epok.
72. Wizerunek Jezusa w literaturze. Zinterpretuj obraz tej postaci na przykładzie wybranych
utworów literackich.
73. Milczenie jako nośnik znaczenia w literaturze wybranych epok. Przedstaw zagadnienie,
analizując wybrane dzieła literackie.
74. Codzienność jako temat literacki. Przedstaw sposoby jej kreowania i funkcje w wybranych
utworach.
75. Motyw „exegi monumentum” w utworach poetów polskich.
76. RóŜnorodność tematyczna sonetu. Omów na przykładach pochodzących z trzech epok
literackich.
77. Człowiek - zdeterminowany czy wolny? Zanalizuj problem na wybranych przykładach
literackich.
78. Omów róŜnorodne funkcje motywu teatru świata w wybranych utworach literackich.
79. Rola miłości w Ŝyciu bohaterów literackich. Omów temat na podstawie wybranych utworów
pochodzących z róŜnych epok.
80. KaŜdy z nas potrzebuje przyjaciół. Omów motyw przyjaźni w wybranych tekstach
literackich.
81. Szlachetna perswazja. Literatura z tezą w róŜnych epokach literackich ( z wyłączeniem
literatury socrealistycznej). Przedstaw zagadnienie odwołując się do wybranych przykładów
literackich.
82. Sztuka współczesnego reportaŜu i jej mistrzowie (np. R. Kapuściński, H. Krall, W. Tochman).
Omów specyfikę tego gatunku.
Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki.
1.Rola inspiracji mitologicznych w literaturze, filmie i w multimedialnych grach
komputerowych. RozwaŜ problem przywołując wybrane przykłady.
2. Literatura i film-konkurenci czy sprzymierzeńcy ? Porównaj wybrane dzieło literackie z
literatury polskiej z jego filmową adaptacją.
3. Katyń jako inspiracja w literaturze i sztuce nie tylko polskiej.
4. RóŜne ujęcia motywu poŜegnania. Zanalizuj wybrane przykłady literackie i filmowe.
5. Romantyczne przestrzenie w literaturze i malarstwie. Omów ich funkcje na podstawie
wybranych przykładów.
6. RóŜne sposoby kreowania scen batalistycznych w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy
porównawczej wybranych przykładów.
7. Relacja Bóg - człowiek w wybranych dziełach literackich i malarskich średniowiecza
i Młodej Polski. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów.
8. Surrealizm i oniryzm jako środek wyrazu w literaturze i sztuce. Zanalizuj zagadnienie
na wybranych przykładach dzieł sztuki z danej epoki, prądu.
9. Realia Ŝycia w PRL w tragikomicznym ujęciu filmowym i literackim. Zinterpretuj celowo
wybrany materiał, zwracając uwagę na wyznaczniki poetyki groteski.
10. RóŜne funkcje motywu tańca w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach
z dwóch, trzech epok.
11. Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze wybranej epoki w kulturze
europejskiej. Dokonaj analizy porównawczej dziel.
12. Artysta jako kronikarz swoich czasów. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane teksty
kultury i literatury.
13. Dramat romantyczny i jego realizacja teatralna. Omów zagadnienie w oparciu o znane
Ci teksty i ich inscenizacje.
14. Motyw pasyjny w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw zagadnienie na wybranych
przykładach.
15. Dramat współczesny i jego realizacja teatralna. Omów zagadnienie w oparciu o znane
Ci teksty i ich inscenizacje.
16. RóŜne sposoby funkcjonowania w literaturze i sztuce motywu lotu. Analiza porównawcza
wybranych przykładów.
17. Problematyka ekologiczna w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na przykładach.
18. Malarskie, muzyczne i literackie impresje na temat pór roku. Przedstaw zagadnienie
na podstawie wybranych tekstów kultury.
19. Miasto - przestrzeń, która kształtuje człowieka i jego losy. Dokonaj prezentacji
na przykładzie jednego wybranego miasta, np. Warszawy, Krakowa, ParyŜa w róŜnych
dziełach kultury.
20. RóŜne powroty do krainy dzieciństwa w literaturze i innych tekstach kultury. W jaki sposób
wpływają na kreację bohaterów literackich?
21. Homo ludens czyli potrzeba zabawy. Omów znaczenie motywu „zabawy” w wybranych
dziełach litera i plastycznych.
22. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Omów sposoby jego wykorzystania.
23. Porównaj wybrane kreacje bohaterów współczesnego kina z wybranymi kreacjami bohaterów
literatury XIX i XX wieku.
24. Świat absurdu - nierzeczywiste przedstawienie rzeczywistości. Omów problem odwołując się
do literatury i sztuki.
25. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady.
26. Na wybranych przykładach omów funkcjonowanie motywów turpistycznych w literaturze
i malarstwie róŜnych epok.
27. Na wybranych przykładach zaprezentuj róŜne ujęcia motywu ogrodu w literaturze
i sztuce.
28. „Pieniądz rządzi światem” – moralne koszty zdobycia pieniędzy. Przedstaw problem
na wybranych przykładach literackich i filmowych.
29. Kabaret jako zjawisko kulturalne XX wieku. Prześledź ewolucję jego formy
i funkcję na wybranych przykładach.
Język
1. Język ezopowy w literaturze rozwijającej się w warunkach cenzury. Omów problem
na wybranych przykładach.
2. Język utworów Witkacego i Gombrowicza jako wyzwanie wobec tradycji. Zbadaj rolę stylu
językowego w wybranych utworach tych autorów.
3. Scharakteryzuj język reporterów telewizyjnych w oparciu o wybrane programy
(np. sportowe, publicystyczne, itp.)
4. Zabawy słowem w twórczości J. Tuwima, K. I. Gałczyńskiego, M. Białoszewskiego. Omów
temat na podstawie wybranych utworów wymienionych poetów.
5. Komizm językowy i sposoby jego osiągania. Omów, wykorzystując wybrane utwory
literackie.
6. Omów funkcje stylizacji językowej w wybranych utworach literackich.
7. Błędy językowe we współczesnej polszczyźnie. Omów temat na podstawie języka
potocznego i publicystycznego.
8. ZapoŜyczenia językowe we współczesnej polszczyźnie. Omów temat na podstawie
zebranego materiału rzeczowego.
9. Gwara uczniowska i jej ekspansja. Udowodnij oddziaływanie tej gwary środowiskowej
na język ogólnopolski.
10. Opisz dwie wybrane postacie literackie, których język wskazuje na ich przynaleŜność
środowiskową. WskaŜ środki językowe, jakie wykorzystuje autor dla podkreślenia związku
postaci ze środowiskiem.
11. Wypowiedzi polityków. Na podstawie zebranego materiału dokonaj klasyfikacji najczęściej
pojawiających się błędów językowych.
12. Rola i sposób tworzenia neologizmów w twórczości Norwida, Tuwima i Leśmiana. Omów
na wybranych przykładach.
13. Język w domu, w pracy i w szkole – czy to ten sam język polski? Zanalizuj przykłady
odmian współczesnej polszczyzny.
14. Omów funkcje języka w tworzeniu groteskowych obrazów świata. Dokonaj analizy
wybranych przykładów.
15. Nowomowa, czyli o języku władzy i propagandy w systemie totalitarnym.
16. Scharakteryzuj na wybranych przykładach słownictwo internetowe. Oceń jego poprawność
w kontekście kultury języka.
17. Język nazw instytucji, kawiarni i sklepów w Twoim regionie. Zbierz materiał i określ,
jakie tendencje przejawiają się w tej dziedzinie nazewnictwa.
18. Nazwy osobowe twojej okolicy. Usystematyzuj nazewnictwo miejscowe.