Strategia Gminy Strzeleczki

Transkrypt

Misją gminy Strzeleczki jest stworzenie poczucia stabilizacji i
perspektyw rozwoju swoim mieszkańcom, dla wzmocnienia ich
identyfikacji z miejscem zamieszkania. Kierując się zasadami
zrównoważonego rozwoju pragnie ona rozwijać turystykę,
rolnictwo i gospodarkę lokalną w oparciu o walory
przyrodnicze, geograficzne i historyczne.
DCRL- Strategia rozwoju gminy Strzeleczki
Spis treści
Wstęp........................................................................................................................................... 4
I. Sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym strategią ....................................... 5
1.1. Obszar i czas realizacji Strategii rozwoju gminy Strzeleczki ........................................... 5
1.2. Podstawowe informacje o gminie ..................................................................................... 5
1.2.1. Położenie geograficzne .............................................................................................. 5
1.2.2. Powierzchnia.............................................................................................................. 5
1.2.3. Ludność i demografia ................................................................................................ 6
1.3. Sfera ekologiczno - przestrzenna ...................................................................................... 8
1.3.1. Naturalne walory turystyczne .................................................................................... 8
1.3.2. Infrastruktura techniczna ......................................................................................... 10
1.3.3 Własność nieruchomości ......................................................................................... 13
1.3.4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego ................................................................. 15
1.3.5. Identyfikacja problemów ......................................................................................... 20
1.4. Sfera gospodarcza........................................................................................................... 20
1.4.1. Struktura gospodarki lokalnej .................................................................................. 20
1.4.2. Rolnictwo................................................................................................................. 22
1.4.3. Leśnictwo................................................................................................................. 24
1.4.4. Handel i gastronomia ............................................................................................... 25
1.4.5. Turystyka ................................................................................................................. 26
1.5. Sfera społeczna gminy..................................................................................................... 27
1.5.1. Rynek pracy i bezrobocie......................................................................................... 27
1.5.2. Oświata i wychowanie ............................................................................................. 29
1.5.3. Ochrona zdrowia...................................................................................................... 30
1.5.4. Kultura ..................................................................................................................... 30
1.5.5. Sport i rekreacja ....................................................................................................... 33
1.5.6. Opieka społeczna ..................................................................................................... 33
1.5.7. Bezpieczeństwo publiczne ....................................................................................... 36
III. Konstrukcja strategii rozwoju ......................................................................................... 42
3.1. Misja gminy..................................................................................................................... 42
IV. Cele strategicznego rozwoju gminy Strzeleczki.............................................................. 43
4.1. CEL STRATEGICZNY - ROZWÓJ GOSPODARCZY GMINY ....................................... 43
4.2. CEL STRATEGICZNY - AKTYWIZACJA SPOŁECZNA I KULTURALNA WSPÓLNOTY
LOKALNEJ ............................................................................................................................ 48
4.3. CEL STRATEGICZNY – STYMULOWANIE ROZWOJU TURYSTYKI I REKREACJI.. 56
4.4. CEL STRATEGICZNY – ROZBUDOWA I UNOWOCZEŚNIENIE GMINNEJ
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ................................................................................... 70
2
V. Plan operacyjny strategii rozwoju Gminy Strzeleczki .................................................... 77
VI. Zasady monitorowania i nadzoru nad realizacją strategii ............................................ 82
3
Wstęp
Proces zarządzania gminą nie może polegać wyłącznie na podejmowaniu bieżących,
doraźnych decyzji. Władze samorządowe coraz częściej zdają sobie sprawę z tego, że
kierowanie gminą musi mieć charakter aktywny, uporządkowany i zorientowany na kreowanie
jej przyszłości. Stanowisko takie wynika z analizy otaczającej nas rzeczywistości – przemian
społeczno – gospodarczych zachodzących w naszym kraju oraz na świecie, w tym wstąpienia
naszego kraju do struktur unijnych. Władze w swej działalności stale borykają się
z
ograniczeniami
ludzkimi,
finansowymi,
politycznymi
oraz
technicznymi,
które
usprawniłyby zaspokajanie potrzeb mieszkańców. Właśnie dlatego tak istotne jest racjonalne
i efektywne wykorzystanie posiadanych atutów, walorów i szans. Aby temu wszystkiemu
sprostać, wykorzystuje się planowanie strategiczne.
Obecne przemiany struktury społeczno – gospodarczej naszego kraju stanowią szczególne
wyzwanie nie tylko dla władz państwa, ale również dla samorządów reprezentujących
społeczności lokalne.
Władze Strzeleczek podjęły decyzję o przygotowaniu Strategii rozwoju gminy, a zadanie
to zostało zlecone Dolnośląskiemu Centrum Rozwoju Lokalnego (DCRL).
W ramach prac nad strategią eksperci odbyli spotkania z przedstawicielami gminy.
Przeprowadzono warsztaty z udziałem radnych, władz, pracowników samorządowych,
sołtysów, liderów społecznych i politycznych. Spotkania te posłużyły do określenia słabych
i mocnych stron gminy oraz istniejących szans i zagrożeń rozwojowych (analiza SWOT).
Rezultatem tych prac jest opracowanie zawierające diagnozę warunków rozwoju gminy,
zestaw celów strategicznych, operacyjnych oraz zadań, które planuje się zrealizować w latach
2005-2018. Działania, według tak właśnie określonych celów, powinny zapewnić sukces
i perspektywę stałego, długofalowego rozwoju gminy.
Należy zaznaczyć, że strategia jest dokumentem otwartym i dynamicznym. W związku
z tym wskazana, a nawet konieczna jest jego modyfikacja w zależności od zmian
zachodzących wewnątrz gminy i w otoczeniu systemu gminy.
Dolnośląskie Centrum Rozwoju Lokalnego wraz z zespołem ekspertów składa
podziękowania wszystkim osobom, które wniosły swój wkład w proces budowania programu
Strategii rozwoju gminy Strzeleczek poprzez udział w warsztatach oraz poprzez udzielanie
wielu cennych informacji i wskazówek służących opracowaniu niniejszego dokumentu.
4
I. Sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym
strategią
1.1. Obszar i czas realizacji Strategii rozwoju gminy Strzeleczki
Strategia rozwoju obejmuje obszar całej gminy Strzeleczki. Strategię zaplanowano na
lata 2005 – 2018. W ramach strategii opracowano cele strategiczne i operacyjne oraz zadania
strategiczne, które mają prowadzić do zrównoważonego rozwoju gminy Strzeleczki.
1.2. Podstawowe informacje o gminie
1.2.1. Położenie geograficzne
Gmina Strzeleczki leży w środkowej części województwa opolskiego, w powiecie
Krapkowice. Graniczy ona z czterema gminami: Prószków, Krapkowice, Głogówek Biała.
Większość gminy zajmują obszary osadniczo-rolne, natomiast północną część gminy zajmuje
kompleks leśny. Przez gminę przepływają następujące cieki wodne: Osłoboga, Biała,
Rzymkowicka Struga, Browiniecki Potok i Urszulanowicki Potok. Średnia temperatura roczna
wynosi 8˚C,. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń z temperaturą: -2,5˚C, najcieplejszym –
lipiec, ze średnią temperaturą 18,2˚C. Opady atmosferyczne wynoszą średnio 630 mm, przy
czym najniższe są w lutym, a najwyższe w czerwcu. Na terenie gminy dominują wiatry z
kierunków południowych i zachodnich.
1.2.2. Powierzchnia
Gmina Strzeleczki leży w zasięgu dwóch mezoreginów fizyczno – geograficznych
Niziny Śląskiej tj. Kotliny Raciborskiej i Równiny Niemodlińskiej. Obszar gminy wynosi
11711 ha. W jego skład wchodzi 13 miejscowości, z czego największe to Strzeleczki
(2 775ha), Dobra ( 1 912ha), Smolarnia (1 259ha), natomiast najmniejsze to: Ścigów (430 ha)
5
i Zielina (395 ha). Na terenie gminy powierzchnię 4 331 ha zajmują lasy i grunty leśne,
1 485 ha – łąki i pastwiska, 6 594 ha – tereny użytkowane rolniczo. Obok lasów państwowych
najwięcej ziemi jest w rękach prywatnych (5 774 ha) i Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu
Państwa (1 033 ha).
1.2.3. Ludność i demografia
Ludność gminy Strzeleczki na rok 2004 wynosi 8 025 osób. Podobnie jak w innych
gminach kraju dominują kobiety, których jest 4 170 (52%). Zdecydowanie najwięcej jest osób
w wieku produkcyjnym (59,5%),
następnie w wieku przedprodukcyjnym (22,7%)
i poprodukcyjnym (17,7%). Niepokojący jest fakt zmniejszania się liczby osób w wieku
przedprodukcyjnym. W ostatnich dwóch latach liczba ta zmniejszyła się o 193 osoby.
Równocześnie liczba osób powyżej 65 roku życia systematycznie rośnie. Dane wskazują, że
w czerwcu 2004 liczba osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym
wynosiła 68,1 osoby. Te zdarzenia powodują, że od trzech lat w gminie Strzeleczki notuje się
ujemny przyrost naturalny. W roku 2004 wynosił on – 18 osób. Również saldo migracji stałej
ma wynik ujemny i wynosiło w czerwcu 2004 – 12 osób. Ogólny stan ludności w gminie od
trzech lat systematycznie spada, co nie jest zjawiskiem odosobnionym w skali województwa
czy kraju.
Szczegółowe dane dotyczące demografii przedstawiają tabele poniżej.
6
Tabela 1. Zmiany ilości mieszkańców
Ogółem
miasto
X
X
Kobiety
Mężczyźni
2002
wieś
4 221
3 899
2003
miasto
X
X
2004
miasto wieś
X
4 170
X
3 855
wieś
4 185
3 880
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy.
Tabela 2. Zmiany struktury wiekowej mieszkańców gminy
Wiek
Stan ogółem
2002
2003
2004
kobiety
mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety mężczyźni
4 221
3 899
4 185
3 880
4 170
3 855
0-6
250
246
238
230
203
201
7-15
541
559
524
535
493
501
16-18
213
211
202
209
201
228
20-60
2 261
2 477
2 285
2 477
2 318
2 457
Powyżej 60 lat
956
406
936
429
955
468
Tabela 3. Migracje wewnętrzne ludności gminy
Lata
Napływ
Odpływ
2002
2003
3004
88
67
25
129
98
37
Saldo migracji
stałej
-41
-31
-12
Tabela 4. Struktura demograficzna wg ludności w wieku produkcyjnym
i poprodukcyjnym
Ludność w wieku
nieprodukcyjnym na
Ludność w wieku
100 osób w wieku
produkcyjnym
przedprodukcyjnym
produkcyjnym
poprodukcyjnym
2002r.
2 020
4 738
1 362
7
71,3
2003r.
1 938
4 762
1 365
69,4
1 423
68,1
2004r.
1 827
4 775
Tabela 5. Ruch naturalny ludności
Małżeństwa
Urodzenia żywe
Zgony
ogółem
Przyrost
naturalny
niemowląt
2002r.
33
65
78
0
-13
78
0
-18
30
0
-14
2003r.
30
58
2004r.
6
16
1.3. Sfera ekologiczno - przestrzenna
1.3.1. Naturalne walory turystyczne
1.3.1.1. Parki krajobrazowe i lasy
Na terenie gminy występują trzy parki zabytkowe. Są to parki w Mosznej, Dobrej
i Kujawach.
Park w Mosznej otacza pałac i leży na lewym brzegu dopływu rzeki Białej. Ma on obszar 39
ha. Na uwagę zasługują tu skupiny rododendronów i azalii oraz drzewostan parku. Na terenie
parku znajduje się sześć alei drzewnych: trzy obsadzone dębami, dwie lipami,
jedna
kasztanowcami.
Kolejnym jest park w Dobrej ma 39, 6 ha powierzchni i ciągnie się wzdłuż rzeki Białej. Park
ma charakter parku łęgowego, gdzie głównym walorem są łąki widokowe i stawy. Trzeci z
parków jest w miejscowości Kujawy i ma 3 ha powierzchni. Na terenie parku dominuje
8
robinia, olsza czarna, dąb szypułkowy. Rosną też drzewa ozdobne m.in. platan, sosna
wejmutka, cyprysik błotny, limba biała, klon pospolity, lipy, kasztanowce.
Na terenie gminy nie występują rezerwaty i parki krajobrazowe.
Obszar lasów wynosi 4 331 ha. W tym do Lasy Państwowe posiadają 4 278 ha, gmina 2 ha,
a 51 ha jest w rękach prywatnych. Obszar lasów, będących własnością Lasów Państwowych
jest objęty ochroną krajobrazu.
1.3.1.2. Pomniki przyrody
W rejestrze pomników przyrody jest sklasyfikowanych 21 sztuk drzew. Drzewa te
znajdują się w Mosznej, Urszulanowicach i Dobrej. W parku w Mosznej znajduje się 13 dębów
szypułkowych w wieku 250 lat i obwodzie powyżej 500 cm. Ponadto w parku tym rosną
jeszcze dwie dwustupięćdziesięcioletnie sosny wejmutki. W miejscowości Urszulanowice
znajduje się pięć pomników przyrody. Są to dęby szypułkowe. Ich wiek waha się od 250 do
300 lat, a obwód od 455 cm do 565 cm. W parku w Dobrej stoi tylko jeden pomnik przyrody.
Jest nim wiąz polny w wieku 200 lat i obwodzie pnia 275 cm.
1.3.1.3. Stawy
Na terenie gminy znajdują się trzy stawy. W Mosznej znajduje się jeden hodowlany
staw rybny, będący w rękach prywatnych. W miejscowości Dobra, w tamtejszym parku,
znajdują się dwa stawy. Jeden o powierzchni 1,93 ha, połączony z rozlewiskiem rzeki Biała
i drugi o powierzchni około 2 ha, na południowo – zachodnim krańcu tego parku.
1.3.1.4. Czystość środowiska
Gmina Strzeleczki leży w bliskim sąsiedztwie ośrodków przemysłowych Opolszczyzny
tj. Krapkowic, Gogolina, Zdzieszowic, Kędzierzyna, które mogą zanieczyszczać środowisko
przyrodnicze gminy. Jednakże transformacja gospodarcza ostatnich lat i związana z nim
likwidacja zakładów oraz poprawa stanu infrastruktury środowiska spowodowała, że stan
atmosfery w gminie Strzeleczki jest dobry.
Jeżeli chodzi o stan gleby na terenie gminy, to jej czystość nie odbiega od normy.
9
Stan czystości rzek pozostawia wiele do życzenia. Według badań z 1996 roku żadna z rzek nie
spełnia norm czystości. Stan ten może być spowodowany niekontrolowanymi rzutami ścieków
bytowych i gospodarczych związanych z bardzo słabo rozwiniętą siecią kanalizacyjną.
Gmina nie ponosi opłat związanych z przekroczeniem dopuszczalnych emisji zanieczyszczeń.
Należy zwrócić uwagę, że na stan środowiska może mieć wpływ ogrzewanie indywidualne
gospodarstw węglem i koksem oraz bliskość autostrady A4.
1.3.2. Infrastruktura techniczna
1.3.2.1. Sieć wodociągowa
Na terenie gminy Strzeleczki funkcjonuje sieć wodociągowa. Jej długość wynosi
62,3 km. Siecią zarządza Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej. Przez gminę biegnie
również tranzyt Aqua Silesia. W chwili obecnej woda pobierana jest z jednego ujęcia
w Nowym Budzie. Również w tej miejscowości znajduje się stacja uzdatniania wody. Powstała
ona w latach 1994/95 i w chwili obecnej wydobywa i uzdatnia 1 100 m3 wody na dobę.
W skład stacji uzdatniania wody wchodzą dwie studnie, zbiornik wody czystej o pojemności
2 x 200 m3, trzy filtry odżelaziacze, pompowania, odstojnik popłuczyn i cztery studnie
chłonne.
Sama sieć wodociągowa pochodzi z lat 1992 – 2003 i w chwili obecnej podłączonych jest do
niej 2 065 odbiorców. Największą ilość odbiorców stanowią gospodarstwa domowe.
Szczegółowe dane dotyczące odbiorców wody przedstawia tabela poniżej.
Tabela 6. Użytkownicy wodociągów
Odbiorcy
Ilość odbiorców w sztukach
Gospodarstwa domowe
Odbiorcy komunalni
1 959
45
61
Przedsiębiorcy / rzemieślnicy
Ilość odbiorców
korzystających z sieci
( w %)
95
2
3
Woda nie jest dostarczana jedynie do 10 gospodarstw domowych na terenie gminy.
W 2004 roku ubytki na sieci wynosiły 29,1m3 wody, a zużycie na wody na cele socjalno-
10
bytowe wynosiła 168 310m3 na rok. Stan wody pitnej dostarczanej przez GZGW jest oceniany
jako bardzo dobry. Na terenie gminy znajdują się również dwa wodociągi zakładowe. Pierwszy
zaopatruje stadninę koni w Kujawach, drugim jest wodociąg Ośrodka Terapii Nerwic
w Mosznej.
1.3.2.2. Sieć kanalizacyjna
Na terenie gminy nie ma kompleksowego rozwiązania systemu odprowadzania ścieków
bytowo-gospodarczych. Istnieje jedynie 600m dziesięcioletniej sieci kanalizacyjnej. Sieć ta
odprowadza ścieki z 9 gospodarstw domowych i od trzech odbiorców komunalnych tj.: szkoły,
przedszkola i ośrodka zdrowia. Sieć kanalizacyjna jest ona podłączona do oddanej
w 1994 roku oczyszczalni ścieków typu MINI BLOK w miejscowości Zielina. Moc
przerobowa oczyszczalni wynosi 37 m3 na dobę. W chwili obecnej oczyszcza ona 1,4 m3
ścieków. Zarządza nią Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej.
Pozostałe ścieki są gromadzone w indywidualnych szambach, których jest na terenie gminy
2 051, a ścieki z nich wywożone są do oczyszczalni ścieków w Krapkowicach.
Na terenie gminy istnieje jedynie szczątkowa ilość kanalizacji deszczowej.
W chwili obecnej gmina opracowuje plany skanalizowania całej gminy. Prace te planowane są
na lata 2005 – 2008.
1.3.2.3. Zaopatrzenie w energię cieplną
W gminie nie ma zintegrowanego systemu zaopatrzenia w energię cieplną. Wszystkie
budynki są ogrzewane indywidualnie piecami na paliwa stałe lub płynne.
1.3.2.4. Gospodarka odpadami
W gminie Strzeleczki nie ma komunalnego wysypiska śmieci. Nieczystości stałe są
wywożone przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Gogolinie na tamtejsze
wysypisko śmieci. Zostało ono oddane do użytku w 2001 roku i w tej chwili wykorzystane jest
w 35%. Według stanu na rok 1999 w gminie wytwarzano około 4000 m3 odpadów
komunalnych.
W chwili obecnej na terenie gminy prowadzi się selektywną zbiórkę odpadów, a gmina jest
w trakcie opracowywania programu gospodarki odpadami i ochrony środowiska.
11
1.3.2.5. Sieć elektryczna
Siecią elektroenergetyczną zarządza EnergiaPro Koncern S.A. Oddział w Opolu, Rejon
Energetyczny Strzelce Opolskie. W gminie znajduje się 47 stacji transformatorowych,
a główny punkt zasilający znajduje się w Krapkowicach. Jego moc wynosi 110/15kV 25 MVA.
Przez gminę przebiegają dwie linie energetyczne 15 kV. System zasilania awaryjnego jest
oparty na GZP 110/15kV „Ceglana” z rejonu Kędzierzyna Koźla. W chwili obecnej do sieci
podłączonych jest 2 100 odbiorców, a awaryjność w roku 2003 wynosiła 7 zakłóceń na liniach
15kV, które trwały 2 godziny 20 minut i 92 zakłócenia na liniach niskiego napięcia, których
średni czas trwania wynosił 45 minut.
1.3.2.6. Zaopatrzenie w gaz
W gminie Strzeleczki nie ma sieci gazowej, a mieszkańcy korzystają z indywidualnych
zbiorników na gaz.
1.3.2.7. Drogi
Przez gminę przebiegają drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Dwie drogi
wojewódzkie: relacji Krapkowice – Dębina o numerze 409 i relacji Opole – Prudnik o numerze
414. Łączna długość tych dróg wynosi 18,98 km. Drogi te mają nawierzchnię asfaltową.
Dróg powiatowych jest pięć. Ich łączna długość to 30,72 km. Posiadają one nawierzchnię
asfaltową. a ich stan techniczny jest średni.
W swoim władaniu gmina posiada łącznie 62,85 km dróg. Mają one różną nawierzchnię od
asfaltu po drogi gruntowe. Ich stan techniczny jest średni. Wzdłuż tych dróg biegnie 5,1 km
chodników.
Analizując stan dróg na terenie gminy, należy stwierdzić, że są one w miarę równomiernie
i funkcjonalnie rozmieszczone. Niestety nie spełniają one dostatecznie wszystkich parametrów.
Przede wszystkim szerokość jezdni i poboczy jest niewystarczający, ponadto znaczna część
dróg w miejscowościach nie posiada chodników.
12
1.3.3 Własność nieruchomości
Gmina Strzeleczki jest właścicielem 17 budynków mieszkalnych, 12 lokali użytkowych
oraz 7 obiektów szkolnych, 3 domów kultury, 4 ośrodków zdrowia, 6 przedszkoli, 9 remiz
OSP i Ośrodka Wypoczynkowego w miejscowości Dobra. Ogólna wielkość kubaturowa
obiektów wynosi około 15 524 m2. Stan większości obiektów jest oceniany jako dobry, jedynie
stan remizy OSP oceniany jest jako dostateczny. Wykaz nieruchomości będących w posiadaniu
gminy przedstawiają poniższe tabele.
Tabela7. Nieruchomości posiadane przez gminę.
Nieruchomość
Obiekty szkolne
Obiekty
kulturalne
Służby zdrowia
Użyteczności
publicznej
Przedszkola
Budynki
mieszkalne
Ośrodek
Wypoczynkowy
Dobra
Miejsce - na
terenie gminy
Strzeleczki
Dobra
Komorniki
Pisarzowice
Racławiczki
Dziedzice
Zielina
Strzeleczki
Racławiczki
Kujawy
Dobra
Strzeleczki
Racławiczki
Zielina
9 budynków
Dobra
Komorniki
Strzeleczki
Moszna
Racławiczki
Pisarzowice
11 budynków
43 mieszkania
Dobra
Charakter (do
czego jest
przeznaczona)
Stan techniczny
(krótki opis)
Wielkość /
kubatura
szkoły, mieszkania
nauczycieli
dobry
7 235 m2
łącznie
domy kultury
dobry
880 m2
łącznie
ośrodki zdrowia
wraz
z mieszkaniami
remizy OSP
dobry
1 815 m2
łącznie
dostateczny
1 199 m2
przedszkola
dobry
920 m2
mieszkania
komunalne
budynki
kempingowe, 10
ha gruntów
dobry
2 189 m2
13
???
dobry
Tabela 8. Szczegółowe dane dotyczące nieruchomości.
Wyszczególnienie
2002r.
2003r.
2004r.
Liczba budynków mieszkalnych
19
17
17
Liczba lokali mieszkalnych
56
54
54
Liczba lokali użytkowych
12
12
12
Powierzchnia eksploatacyjna ogółem (w tys. m² powierzchni
użytkowej, lokale użytkowe + lokale mieszkalne)
4 345,84 4 154,5 4 154,5
Powierzchnia lokali mieszkalnych (w tys. m²)
3 666,8
3 475,5 3 475,5
Przeciętna wielkość mieszkania (w m²)
65,48
65,48
65,48
Liczba lokali mieszkalnych wykupionych
2
0
0
Liczba lokali użytkowych wykupionych
0
0
0
Jeżeli chodzi o bilans wykorzystania terenów w gminie to tereny użytkowo-rolnicze
zajmują 6594 ha, tereny pod inwestycje 17 ha, lasy 4267 ha, tereny wód otwartych 36 ha,
a nieużytki 42 ha.
Wśród właścicieli terenów najwięcej ziemi jest w rękach indywidualnych tj. 5774 ha. Swoje
tereny posiada również Agencja Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa – 1033 ha,
województwo samorządowe – 23 ha, powiat 18 ha, Lasy Państwowe – 4 267ha.
14
1.3.4. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego
Na obszarze gminy Strzeleczki jest bardzo dużo obiektów zabytkowych, zarówno
wpisanych do rejestru zabytków, jak i ujętych w ewidencji zabytków. Na liście zabytków
figurują: pałace, kościoły, zabytki techniki, zabytki ruchome, parki zabytkowe oraz stanowiska
archeologiczne. Większość obiektów jest w stanie dobrym lub bardzo dobrym. Są one
remontowane i wykorzystywane do celów publicznych. Obok obiektów zabytkowych
w siedmiu miejscowościach, istnieją stanowiska archeologiczne, które swoim okresem
obejmują czasy od neolitu, aż po wczesne średniowiecze. Ważniejsze obiekty dziedzictwa
kulturowego i ich opis przedstawia tabela poniżej.
15
Kościół parafialny
Rejestr zabytków nr 728/64 i 91/84
Dobra
Strzeleczki
Moszna
Zamek i park w Mosznej;
Rejestr zabytków nr 681/63 i 681/84
Kościół parafialny św. Marcina;
Rejestr zabytków nr 1068/68
Miejscowość,
w której obiekt
znajduje się
Wyszczególnienie obiektów
dziedzictwa kulturowego
1867r.
XVIII w.
1913r.
Rok
pochodzenia /
wiek
Stan
obiektu
Zamek w Mosznej, ufundowany przez Tiele-Wincklerów - jedną z najzamożniejszych bardzo
śląskich rodzin, należy do najwspanialszych zabytkowych budowli na Opolszczyźnie. dobry
Odbudowany i rozbudowany został po pożarze, który wybuchł w nocy z 2 na 3
kwietnia 1896r. (powiększony został w 1913r). Duże zróżnicowanie kształtów
i wysokości, zawiłość układu poszczególnych elementów architektonicznych, wreszcie
całkowite zatarcie brył stanowiących korpus każdej z części zamku powoduje,
iż trudno jest od razu pojąć koncepcję zawartą w owej budowli.
Najstarsza część zamku w Mosznej jest odbudowanym pałacykiem o barokowych
XVIII–wiecznych formach. Dwa boczne skrzydła powstały później. Plan zamku układa
się w nieregularny kształt litery U, przy czym skrzydła boczne, dołączone od wschodu
i zachodu do środkowej części pałacu, głęboko wchodzą w stronę parku, ujmując z obu
stron taras z ozdobną balustradą i reprezentacyjnymi lustrzanymi schodami.
Tę bardzo oryginalną budowlę, wieloskrzydłową z reprezentacyjnymi wnętrzami,
basztami i tarasami, charakteryzuje rzadko spotykany rozmach. Dominującą cechą
zamku jest jego asymetria i nieregularność oraz trudna do uchwycenia kompozycja
przestrzenna oparta na tzw. addytywności czyli dodawaniu poszczególnych elementów
architektonicznych. Budowla przypomina wyglądem malowniczy i tajemniczy zarazem
średniowieczny zamek. Pałac otacza wspaniały park uznany za zabytek kultury. Ma on
obecnie 39 ha powierzchni. Rośnie w nim 13 dębów szypułkowych (ich wiek: 300-350
lat) i dwie sosny wejmutki (wiek 120 lat). Zachowany do dziś kanał wzorowany na
holenderskich i francuskich otoczony jest aleją lipową, której wiek ustalono na ok. 200
lat. W parku urzeka swym pięknem czterorzędowa aleja kasztanowa, a także
sześciorzędowa aleja czerwonych dębów. Park moszneński przecina wiele dróg
i ścieżek. Do 1945 roku była tu droga wodna, wiodąca po okolicznych stawach
i kanałach. Można było z łodzi oglądać zarówno park, jego ciekawą roślinność,
zwłaszcza piękne azalie, którymi do dziś szczyci się pałac i park w Mosznej. Nie ma tu
ani płotów, ani innych ograniczeń. Park łączy się bezpośrednio z okolicznymi lasami
i polami. Wraz z zamkiem stanowi znakomity przykład połączenia architektury
z przyrodą.
Kościół parafialny p.w. św. Marcina - wzmiankowany po raz pierwszy w 1394r.,
bardzo
a w 1447r. wymieniony w rejestrze świętopietrza wśród parafii arcyprezbitariatu
dobry
głogóweckiego. Kościół ten, najpierw drewniany, ulegał kilkakrotnie pożarom.
Obecny, murowany, późnobarokowy, zbudowany został w 2 połowie XVII w. być
może z zachowaniem dolnej kondygnacji poprzedniego kościoła, późnogotyckiego.
Kościół - ufundowany w 1867r. przez żonę właściciela Dobrej, hrabinę Olgę Seherrbardzo
Thoss, murowany, neogotycki. Na zewnętrznej ścianie wmurowana płyta nagrobna
dobry
rycerza Kaspra Rogowskiego (zm. 1611r.). Płyta wykonana z kamienia, na niej płasko
rzeźbiona postać, otoczona ośmioma kartuszami herbowymi.
Krótka charakterystyka
Tabela 9. Wyszczególnianie obiektów dziedzictwa kultury znajdujących się na terenie gminy
Pałac z połowy XVII w
Kościół parafialny pw. św. Michała
Archanioła
Wiatrak - zbudowany w 1868 r
Pisarzowice
Pisarzowice
Łowkowice
Kujawy
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej
Marii Panny
Komorniki
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej
Marii Panny
Dobra
XVII w.
około 1600r.
1868r.
XVI w.
1888r.
18
XIX wieku przez Gustawa Meyra, twórcę ogrodów berlińskich, znajdują się ruiny – w chwili
pałacu, który niegdyś był siedzibą możnego rodu von Seherr- Thoss. W parku znajdują obecnej
się
liczne
okazy
starodrzewia,
w
tym
dwustuletni
wiąz
polny. odbudowywany
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny - neogotycki, zbudowany przez
bardzo
proboszcza Zarubę, w znacznej mierze z funduszów zgromadzonych przez poprzednika
dobry
ks. Jachnika. Świątynia powstała w roku 1890 w miejscu rozebranego starego kościoła.
Przeniesiono do niej stacje drogi krzyżowej z poprzedniego kościoła.
Kapliczka - zbudowana ok. połowy XIX w. Kwadratowa, sklepiona krzyżowo
z wejściem zamkniętym półkoliście. Narożniki ujęte pilastrami, niski szczyt trójkątny,
dach siodłowy.
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny., rozbudowany w stylu
???
renesansowym. Świątynia wykona została z otynkowanego kamienia. Po rozbudowie
przybrała formę trójnawową, bazylikową. Okna są tu półkoliste. Wejście do zakrystii
jest
łukowate
z żelaznymi drzwiami, okutymi w środku, z rozetą i starym zamkiem z 2 połowy
XVI w. W prezbiterium znajduje się późnorenesansowa polichromia z XVI wieku, na
sklepieniu dwa trąbiące anioły z Arma Christi. Kościół posiada drewniany,
późnobarokowy ołtarz główny z 2 połowy XVIII wieku, renesansową ambonę z końca
XVI wieku. W świątyni znajdują się liczne zabytkowe przedmioty liturgiczne oraz
brązowe lichtarze. Dużą osobliwością jest również rejestr zawartych małżeństw.
Najstarsze wpisy pochodzą z XVI w., a dokonywane były w języku polskim
i niemieckim.
Wiatrak - zbudowany w 1868 r. z cegły , otynkowany, o formie cylindrycznej i ścianie
???
zwężającej się ku górze. Obiekt został niedawno odrestaurowany przez prywatnego
właściciela
Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła - początki świątyni, wówczas pod
???
wezwaniem św. Trójcy, sięgają końca XIII w. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1301r.
Niektóre części kościoła mogą pochodzić nawet z XIV w. Kruchta i kaplica zostały
wzniesione około 1600r. Kościół odnawiany był w 1784r., 1858r. i 1950r.
Wczesnogotycka część kościoła posiada elementy renesansowe i barokowe,
a zbudowana została z cegły i kamienia. Nad kruchtą znajduje się szczyt pochodzący
również z 1600r. W kościele znajdują się zabytkowe przedmioty kultu: krucyfiks
z 1 pol. XVI w., barokowa monstrancja z XVII w. We wnętrzu kościoła wyróżnia się
płyta nagrobna starosty opolskiego i właściciela Pisarzowic Mikołaja Lesoty
z 1580 roku. Jest to dzieło późnorenesansowe z kamienia z płaskorzeźbą rycerza.
Wokół świątyni rozciąga się średniowieczny mur z kamienia.
Pałac z połowy XVII w. – piętrowa bryła w stylu późnobarokowym. Posiada okazałą
???
dwubiegową klatkę schodową. Sień wyposażona jest w 6 czworobocznych filarów. Od
strony północnej zlokalizowana jest pałacowa kaplica. Od południa ulokowany jest
dwukondygnacyjny spichlerz, nakryty dachem naczółkowym.
połowa XIX w. Park krajobrazowy z ruinami zamku. W parku krajobrazowym stworzonym w połowie dostateczny
pw.
Św.
Marii
Racławiczki
XVII w.
Kościół parafialny
Magdaleny
19
Kościół parafialny pw. Św. Marii Magdaleny – ma XV-wieczne tradycje.
Obecny został wzniesiony na początku XIX w. Elewacja zachodnia i wieża zostały
przebudowane w 1913 roku. Znaczące remonty przeprowadzano w 1887r. oraz
w 1888r. i 1952r. W prezbiterium kościoła występuje sklepienie krzyżowe i sufitowe
z fasadą. Na wieży znajduje się hełm baniasty z chorągiewką z datą 1913r. Ołtarz
i ambona mają charakter barokowy i pochodzą z I połowy XIX w. W kościele znajduje
się także późnobarokowy obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVIII w. Najstarszym
elementem w świątyni jest dzwon, odlany w 1618r. przez Adama Schrauba dla fundacji
Johanna Tracusa. W spisie zabytków figuruje również ambona z 1836r. i murowana,
sklepiona krzyżowo, kapliczka z 1 połowy XIX w.
???
1.3.5. Identyfikacja problemów
Analizując sferę ekologiczno – przestrzenną gminy jako główny problem wysuwa się
brak sieci kanalizacyjnej gminy. Prowadzi to do zwiększania zanieczyszczenia gleby oraz
wód
podziemnych.
Zjawiskiem
bardzo
niekorzystnym
jest
zanieczyszczenie
wód
podziemnych, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, iż na terenie gminy wód tych jest bardzo
dużo, a ich stan jest dobry.
Kolejnym problemem jest niedostateczny stan dróg. Są one zdekapitalizowane, za wąskie,
a w miejscowościach gminy brakuje chodników.
Ważnym problemem jest również odpowiednie dbanie o stan zasobów dziedzictwa
kulturowego. Jego mnogość może mieć korzystny wpływ na rozwój gminy, z drugiej jednak
strony wymaga znacznych nakładów finansowych, których gmina może nie posiadać
1.4. Sfera gospodarcza
1.4.1. Struktura gospodarki lokalnej
Na terenie gminy Strzeleczki nie ma większych przedsiębiorstw. Gospodarka lokalna
opiera się na indywidualnych podmiotach gospodarczych. W roku 2004 zarejestrowane były
w gminie 263 podmioty gospodarcze. Obecnie jest ich więcej niż w latach poprzednich.
W roku 2002 zarejestrowano 256 podmiotów gospodarczych, a w 2003r. – 262. Najwięcej
podmiotów jest zarejestrowanych w miejscowościach Strzeleczki, Dobra z przysiółkiem
Nowy Bud i Racławiczki. W gminie działa jedynie oddział Banku Spółdzielczego z Gogolina.
Przedsiębiorcy w gminie nie są zrzeszeni w cechy, czy reprezentacje przedsiębiorców,
a gmina nie stosuje dla przedsiębiorców żadnych preferencji. Nie uczestniczy ona również
w targach gospodarczych. Wykaz podmiotów i ich rozmieszczenie przedstawia tabela
poniżej.
20
Tabela 10. Ilość podmiotów gospodarczych na terenie gminy
Liczba
podmiotów
gospodarczych
w roku 2002
Liczba
podmiotów
gospodarczych
w roku 2003
Liczba
podmiotów
gospodarczych
w roku 2004
Dobra z przysiółkiem Nowy
Bud
36
36
41
Dziedzice
11
12
13
Komorniki z przysiółkiem
Nowy Młyn
12
12
11
Kujawy
17
18
20
Łowkowice
23
25
25
19
20
21
5
4
4
Racławiczki
30
31
30
Smolarnia z przysiółkiem
Serwitut
5
5
5
Strzeleczki
73
71
68
Ścigów z przysiółkiem Kopalina
6
7
7
Wawrzyńcowice
2
3
1
Zielina
17
18
17
Miejscowość
Moszna z przysiółkiem
Urszulanowice
Pisarzowice z przysiółkiem
Buława
Na terenie gminy działa również 10 większych podmiotów gospodarczych. Wykaz
tych przedsiębiorstw przedstawia tabela poniżej.
Tabela. 11 Większe przedsiębiorstwa na terenie gminy
Nazwa firmy
Adres
Stadnina Koni Spółka z o.o. – hodowla koni, uprawa roli
Moszna, ul. Wiejska
47-370 Zielina
Moszna – Zamek,
47-370 Zielina
Komorniki, ul. Prudnicka 9
47-364 Strzeleczki
ul. Prudnicka 12
47-364 Strzeleczki
Centrum Terapii Nerwic - sanatorium
P.P.U.H Filplast – produkcja stolarki plastikowej
i aluminiowej
Zakład Prac Leśnych S.CCz. Kaim J. Jezierski – tartak,
prace porządkowe w lasach, wycinka drzew
21
P.P.H.U. „Wenus” spółka jawna – produkcja i układanie
kostki polbruk, roboty budowlane
Zakład Rzeźniczo – Masarski
Henryk Kostka – masarnia, sklep
EKSPORT – IMPORT „JÓZEF”
Rajmund Józef – tartak, handel opałem, nawozami
Betoniarstwo – Kamieniarstwo
Export – Import
Harynek i Kubotsch – zakład kamieniarsko - betoniarski
Zakłady Mechaniczne „BEWA”
Kusiek – Widerski – obróbka skrawaniem, toczenie,
produkcja części
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” – sklepy
spożywcze, piekarnia
Łowkowice,
ul. Krapkowicka 47
47-364 Strzeleczki
ul. Prudnicka 26
47-364 Strzeleczki
Racławiczki, ul. Boczna 5
47-370 Zielina
ul. Osiedle 10
47-364 Strzeleczki
Komorniki ul. Kościelna 71
47-364 Strzeleczki
47-364 Strzeleczki
ul. Prudnicka 1A
1.4.2. Rolnictwo
Gmina Strzeleczki jest gminą rolniczą. Tereny użytkowane rolniczo wynoszą
6594 ha, z tego 5111 ha to grunty orne, a 1468 ha tereny zielone.
Na koniec 2003 roku w gminie były 574 gospodarstwa rolne. Jest to spadek w stosunku do
roku poprzedniego o 50 gospodarstw i o 59 gospodarstw w stosunku do roku 2001. Najwięcej
gospodarstw rolnych jest w miejscowościach: Strzeleczki (93), Łowkowice (71),
Racławiczki (70), Komorniki (64). Większość z gospodarstw ma powierzchnię do 10 ha, a
jest ich 436 w gminie. Tabela poniżej prezentuje strukturę gospodarstw rolnych w latach
2001 – 2003.
Tabela 12. Struktura gospodarstw rolnych w latach 2001-2003
Liczba indywidualnych
gospodarstw rolnych
Do 5 ha powierzchni
w roku 2001
w roku 2002
w roku 2003
380
371
320
Powierzchnia 5 - 10 ha
116
116
116
Powierzchnia 10 - 50 ha
127
124
153
Powierzchnia powyżej 50 ha
10
13
15
22
Większość gruntów ornych tj. 3036 ha zajmują gleby zaliczane do IV klasy, ponadto ponad
1 641 ha to ziemie bardzo słabe - klasy V i VI. Szczegółowe dane dotyczące bonitacji
gruntów rolnych i użytków zielonych przedstawia tabela poniżej.
Tabela 13. Struktura gruntów rolnych
Struktura gruntów ornych w gminie
Powierzchnia w hektarach
Grunty bardzo dobre - klasa I, II
Grunty dobre - klasa III
Grunty średnie - klasa IV
Grunty słabe - klasa V, VI
1
413
3 036
1 641
Tabela 14. Struktura użytków zielonych
Struktura użytków zielonych w gminie
Powierzchnia w hektarach
grunty bardzo dobre - klasa I , II
grunty dobre - klasa III
grunty średnie - klasa IV
grunty słabe - klasa V, VI
69
663
560
138
Rolnicy na terenie gminy uprawiają głównie zboża, wśród nich pszenicę i żyto. Pszenicą
obsiewa się około 1210 ha, zaś żytem 1119 ha. Wśród zwierząt hoduje się przede wszystkim
trzodę chlewną (15 400 sztuk) i bydło (3 464 sztuk).
Powierzchnię zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich przedstawiają poniższe tabele.
Tabela 15. Struktura zasiewów w gminie
Wyszczególnienie
Ilość (w ha)
Zasiewy ogółem:
W tym zboża:
4 397
3 579
1 210
1 119
670
150
550
880
300
267
22
Pszenica
Żyto
Jęczmień
Owies
Pszenżyto
Mieszanki zbożowe
Ziemniaki
Rośliny pastewne
Warzywa
23
Tabela 16. Pogłowie zwierząt w gminie
Rodzaj zwierząt
Ilość w sztukach
Trzoda chlewna
Bydło
Owce
Kozy
Drób
15 400
3 464
4
20
Brak danych
W rękach rolników znajduje się m.in.: 507 ciągników rolniczych, 173 kombajny zbożowe,
122 kombajny ziemniaczane, 198 chłodziarek na mleko. Poniższa tabela przedstawia
wyposażenie techniczne gospodarstw.
Tabela 17. Sprzęt rolniczy w gospodarstwach rolnych
Sprzęt rolniczy
Ilość (sztuk)
Ciągniki rolnicze
Samochody ciężarowe
Przyczepy
Kombajny zbożowe
Kombajny ziemniaczane
Rozsiewacze nawozów
Kosiarki rotacyjne
Opryskiwacze
Dojarki
Chłodziarki na mleko
507
11
497
173
122
290
344
243
270
198
W gminie Strzeleczki rolnicy mogą odstawiać żywiec do istniejącego na terenie gminy
Zakładu Rzeźniczo – Masarskiego. Niestety rolnicy nie zrzeszają się w związki producenckie.
1.4.3. Leśnictwo
Większością lasów na terenie gminy zarządza Nadleśnictwo Prószków. Dzieli się ono
na dwa obręby: Chrzelice i Dobra. Obszar zarządzany przez Nadleśnictwo to 4 278 ha lasów
i terenów leśniczych, i w całości jest on częścią tzw. Borów Niemodlińskich. Z tego powodu
jest obszarem chronionym. Pełni on dwie funkcje: wodochronną i środowiskową, gdyż chroni
mieszkańców
przed
szkodliwym
oddziaływaniem
przemysłu.
Na terenie lasów przeważają lasy wilgotne i świeże. Dominuje sosna (73%),
24
dąb (11%) i olsza czarna (5%). Wśród żyjących tam zwierząt można spotkać jelenia, sarnę,
dziki, kuny, zające, bażanty, kuropatwy.
Ponadto na terenie gminy 51 ha lasów jest w rękach prywatnych, a 2 ha należy do gminy.
1.4.4. Handel i gastronomia
Na
terenie
gminy
Strzeleczki
znajduje
się
45
sklepów.
Są
to
sklepy
spożywczo-przemysłowe. Na terenie gminy – w Strzeleczkach, odbywa się targowisko
gminne. W gminie swoje usługi świadczy 117 zakładów rzemieślniczych. Głównie są to
zakłady ogólnobudowlane – 36, stolarskie – 12, wyrobu wieńców i sztucznych kwiatów – 10.
Większość tych zakładów znajduje się w Strzeleczkach, chociaż zakłady stolarskie dominują
na pozostałym obszarze gminy. Wykaz zakładów przedstawia tabela poniżej.
Tabela 18. Zakłady rzemieślnicze na terenie gminy
Rodzaj zakładu
Ilość
Malarski
Stolarski
Krawiecki
Fryzjerski
Kamieniarski
Murarski (ogólnobudowlane)
Blacharsko – lakierniczy
Wulkanizatorski
Betoniarski
Ślusarski
Zduński
Wyrobu wieńców i sztucznych kwiatów
Kowalski
Rzeźniczo – wędliniarski
Dekarski
Piekarski
Elektromechaniczny
Naprawy sprzętu AGD
Instalacji wodno – kanalizacyjnej i c.o.
Mechaniki pojazdowej
Elektryczny
Poligraficzny
Legalizacji i ładowania gaśnic
Brukarski
Naprawy RTV
8
12
4
4
5
37
4
1
3
2
2
10
1
2
4
2
4
1
4
2
8
1
1
3
1
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych urzędu gminy
25
Miejsce
Stolica gminy
3
2
1
2
3 (1faktycznie)
10 (9 faktycznie)
1
1
0
0
1
8
0
1
0
0
0
0
1
0
6 (3 faktycznie)
0
0
0
1
Obszar wiejski
5
10
3
2
2
27
3
0
3
2
1
2
1
1
4
2 (1 faktycznie)
4
1
3
2
2
1
1
3
0
1.4.5. Turystyka
W gminie Strzeleczki można spędzić czas wolny w zarządzanym przez gminę
Ośrodku Wypoczynkowym w miejscowości Dobra. W chwili obecnej dysponuje on
dziewięćdziesięcioma miejscami w 5 sześciopokojowych
domkach (w każdym pokoju:
3 miejsca noclegowe, ubikacja, łazienka, wnęka kuchenna). Ponadto można nocować
w miejscowości Moszna w tamtejszym zajeździe „Amazonka”. Dysponuje on 52 miejscami
noclegowymi i barem.
Niestety na terenie gminy nie ma gospodarstw agroturystycznych. Również nie ma jeszcze
wyznaczonych szlaków turystycznych pieszych czy rowerowych. Gmina nie posiada mapki
swojego terenu, ani nie uczestniczy w targach turystycznych. Posiada natomiast wydaną na
swój temat monografię.
Podstawowym problemem sfery gospodarczej gminy jest jej niewykorzystanie
turystyczne. Posiadane walory przyrodnicze (Bory Niemodlińskie) czy istnienie dużej ilości
dobrze zachowanych zabytków mogłoby przyciągnąć turystów zwłaszcza weekendowych.
Kolejnym problemem jest brak poważniejszych inwestorów. Bliskość autostrady A4, zasoby
minerałów oraz duże zasoby wód podziemnych mogłyby przyciągnąć inwestorów z branż
budowlanych czy spożywczych. Niestety gmina nie uczestniczy w targach gospodarczych czy
targach nieruchomości, co osłabia jej pozycję rynkową.
Ostatnim problemem jest również brak alternatywnych źródeł dochodów na wsi, starzenie się
gospodarzy oraz wyjazdy wielu młodych ludzi do pracy za granicę.
26
1.5. Sfera społeczna gminy
1.5.1. Rynek pracy i bezrobocie
Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Krapkowicach w czerwcu 2004 roku
w gminie Strzeleczki było zarejestrowanych 297 bezrobotnych. Większość to kobiety (70%)
bez prawa do zasiłków. Z analizy wieku bezrobotnych wynika, że najwięcej takich osób jest
w wieku 35 – 44 lat (90 osób) i 25 – 34 lata (77 osób). Ponad 60 % bezrobotnych to osoby
pozostające bez pracy do 12 miesięcy. Znacząca, bo aż 79 osobowa jest grupa ludzi
pozostająca bez pracy powyżej 24 miesięcy. Gdy przyjrzymy się stażowi pracy bezrobotnych,
to okazuje się, że najwięcej jest bezrobotnych posiadających od 10 do 20 lat stażu pracy
(71 osób), duża jest również grupa osób nieposiadających wcale lub posiadających tylko rok
stażu ( 85 osób). Szczegółowe informacje dotyczące bezrobocia przedstawiają poniższe
tabele.
Tabela 19. Struktura bezrobotnych w gminie
Wyszczególnienie
Ogółem (bezrobotni)
O
S
O
B
Y
Bezrobotni zarejestrowani
ogółem
z prawem do zasiłku
razem
kobiety
razem
kobiety
miasto wieś miasto wieś miasto wieś miasto wieś
0
297
0
208
0
31
0
12
poprzednio pracujące
0
242
0
163
0
31
0
12
w tym zwolnione
z przyczyn dotyczących
zakładów pracy
dotychczas niepracujące
0
28
0
21
0
8
0
3
0
55
0
45
0
0
0
0
Wybrane kategorie bezrobotnych
(ogółem)
Niepełnosprawni
0
3
0
2
0
0
0
0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Krapkowicach.
27
Tabela 20. Struktura wiekowa bezrobotnych
Wiek bezrobotnych
Ogółem
w tym kobiety
od 15 do 17 lat
0
0
od 18 do 24 lat
70
44
od 25 do 34 lat
77
60
od 35 do 44 lat
90
68
od 45 do 54 lat
48
33
od 55 do 60 lat
8
3
powyżej 60 lat
4
0
Tabela 21. Czas pozostawania bez pracy przez bezrobotnych
Czas pozostawania bez pracy
Ogółem
w tym kobiety
do 1 miesiąca
15
6
od 1 do 3 miesięcy
31
14
od 3 do 6 miesięcy
37
16
od 6 do 12 miesięcy
95
65
od 12 do 24 miesięcy
40
34
powyżej 24 miesięcy
79
73
Tabela 22. Struktura zarejestrowanych bezrobotnych według stażu pracy
Staż pracy bezrobotnych
Ogółem
w tym kobiety
bez stażu
55
45
do 1 roku
31
22
od 1 do 5 lat
58
34
od 5 do 10 lat
49
34
od 10 do 20 lat
71
59
od 20 do 30 lat
30
14
powyżej 30 lat
3
0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Krapkowicach
28
1.5.2. Oświata i wychowanie
Gmina, w zakresie swoich obowiązków, zarządza oświatą na trzech poziomach:
przedszkolnym, podstawowym i gimnazjalnym.
Przedszkoli w gminie jest pięć, a uczęszcza do nich 228 przedszkolaków. Opiekuje się
nimi 13 nauczycieli.
Szkół
podstawowych
na
terenie
gminy
jest
siedem.
Znajdują
się
one
w miejscowościach: Dobra, Dziedzice, Komorniki, Pisarzowice, Racławiczki, Strzeleczki,
Zielina. W sumie uczęszcza do nich 574 uczniów, ucząc się w 36 oddziałach szkolnych. Daje
to średnio 16 uczniów na oddział. Szkoły podstawowe nie posiadają sal gimnastycznych. Nie
prowadzą również zajęć pozalekcyjnych.
W gminie jest jedno gimnazjum w miejscowości Strzeleczki. Uczy się w nim
365 uczniów w 15 oddziałach, co daje średnią 24 uczniów na oddział. Gimnazjum posiada
swoją salę gimnastyczną. Prowadzone są w nim 23 godziny zajęć pozalekcyjnych
tygodniowo. Średnia wyników egzaminów gimnazjalnych wynosi 23,9 punktu z części
matematyczno – przyrodniczej i 22,5 punktu z części humanistycznej. Z części matematyczno
– przyrodniczej jest to wynik o 1 punkt wyższy od średniej powiatowej i 0,6 punktu wyższy
od średniej wojewódzkiej. Prowadzi ono również wymianę młodzieżową z gimnazjum
w Bitburgu w Niemczech.
Większość
nauczycieli
uczących
w
szkołach
posiada
wykształcenie
wyższe
z przygotowaniem pedagogicznym oraz stopień nauczyciela mianowanego.
Analizując sytuację demograficzną w oświacie gminnej, widać powolny spadek liczby
uczniów do roku 2009. Nie jest to sytuacja odosobniona, a podobne tendencje obserwuje się
w całym kraju. Poniższa tabela przedstawia demografię w szkołach gminy Strzeleczki na lata
2000/2001 – 2008/2009.
29
Tabela 23. Struktura demograficzna w szkołach w latach 2000 - 2009
Rok szkolny
2000/2001
2001/2002
2002/2003
2003/2004
2004/2005
2005/2006
2006/2007
2007/2008
2008/2009
Szkoły Podstawowe
SP Dobra
71
73
69
59
54
52
45
36
32
SP Dziedzice
34
22
28
22
21
24
23
22
21
SP Komorniki
130
118
114
103
86
75
80
81
68
SP Pisarzowice
13
13
15
21
19
15
12
14
14
SP Racławiczki
142
138
126
119
126
111
102
100
105
SP Strzeleczki
138
135
133
139
124
113
107
98
93
SP Zielina
196
188
162
147
150
130
123
111
108
232
365
360
376
375
380
351
335
283
956
1052
1007
986
955
900
843
797
724
i gimnazja
Gimnazjum
Strzeleczki
Razem
1.5.3. Ochrona zdrowia
Na terenie gminy Strzeleczki działają cztery przychodnie w Dobrej, w Strzeleczkach,
w Zielinie, w Racławiczkach. Świadczą one swoje usługi w zakresie podstawowej opieki
zdrowotnej. Każda przychodnia ma swojego lekarza.
Na terenie gminy prowadzone są również dwie praktyki indywidualne, jedna praktyka
specjalistyczna i trzy praktyki stomatologiczne.
W gminie działa również sanatorium w Mosznej, będące Centrum Terapii Nerwic.
1.5.4. Kultura
W gminie podstawowym podmiotem zajmującym się kulturą jest Gminny Ośrodek
Kultury. Organizuje on w ciągu roku trzy imprezy o charakterze lokalnym, gdzie każda
30
skupia około 2 000 uczestników oraz jedną o charakterze powiatowym tj. Przegląd
Twórczości Amatorskiej Kół „Unser Singen – Nasze Śpiewanie”. Obok GOK-u swoje
imprezy kulturalne organizuje Centrum Terapii Nerwic. Poniższa tabela przedstawia rodzaj
i charakter imprez organizowanych w gminie.
Tabela 24. Wykaz imprez organizowanych w gminie Strzeleczki
Nazwa imprezy
Organizator
Charakter
imprezy *
Czas
trwania
(ilość
dni)
Gminny Konkurs
Kroszonkarski
w Strzeleczkach
Gminny Ośrodek
Kultury w Strzeleczkach
lokalny
1
120
Gminny Ośrodek
powiatowy
1
200
Centrum Terapii Nerwic
w Mosznej
ogólnopolski
10
1 000
lokalny
2
1 000
międzynarodowy
7
20
lokalny
2
1
000
Przegląd twórczości
amatorskiej kół TSKN:
„Unser Singen – , Nasze
Śpiewanie“
Muzyczne święto
kwitnących azalii,
Moszna
„Rzemieślniczy Fajer na
Gminny Ośrodek
102”
Międzynarodowy plener Centrum Terapii Nerwic
malarski Zamek Moszna
w Mosznej
Gminne Dożynki
Gminny Ośrodek
Szacunkowa
ilość
uczestników
•
charakter imprezy: lokalny, powiatowy, regionalny, ogólnopolski
•
Obok ośrodka kultury działa również pięć świetlic i dwa domy kultury. Ich wykaz
przedstawia tabela poniżej
Tabela 25. Wykaz placówek kulturalnych na terenie gminy
Rodzaj i nazwa placówki
Miejscowość
Liczba
Gminny Ośrodek Kultury w Strzeleczkach
Świetlica w Strzeleczkach
Świetlica w Dobrej
Świetlica w Pisarzowicach
Świetlica w Ścigowie
Strzeleczki
Strzeleczki
Dobra
Pisarzowice
Ścigów
1
1
1
1
1
31
Dom Kultury w Racławiczkach
Dom Kultury KUJAWIANKA w Kujawach
Świetlica w Łowkowicach
Racławiczki
Kujawy
Łowkowice
1
1
1
Generalnie stan świetlic na terenie gminy jest dobry. Jednakże wymagają one remontów
i zabiegów konserwacyjnych.
Na terenie gminy działa również biblioteka publiczna, posiadająca cztery oddziały. Ogółem
stan zasobów bibliotecznych wynosi 61 888 pozycji, a liczba czytelników wynosi 2 117 osób.
Poniższe tabele prezentują stan zasobów bibliotecznych oraz liczbę czytelników.
9 371
3 570
10 652
5 335
2 743
2 310
2 551
1 199
162
404
327
39
140
1 075
1 199
162
404
327
39
140
1 075
na wsi
ogółem
---------------
na wsi
9 371
3 570
10 652
5 335
2 743
2 310
2 551
Wypożyczenia na miejscu
ogółem
książki
ogółem
---------------
na wsi
---------------
ogółem
15 788
9 738
11 468
9 172
6 518
4 475
4 729
na wsi
ogółem
Strzeleczki
Dobra
Racławiczki
Zielina
Moszna
Pisarzowice
Komorniki
Wypożyczenia na zewnątrz
ogółem
książki
Stan zasobów
bibliotecznych
Miejscowość
Tabela 26. Stan zasobów bibliotecznych w gminie
---------------
Tabela 27. Liczba czytelników
Miejscowość
Liczba czytelników
Strzeleczki
Dobra
Racławiczki
Zielina
Moszna
Pisarzowice
Komorniki
606
152
407
253
459
89
151
32
Na terenie gminy działają również zespoły artystyczne. Są to:
- Zespół Śpiewaczy z Kujaw,
- Zespół Śpiewaczy z Komornik i Łowkowic,
- Dziecięcy Zespół Śpiewaczy TIP TOP ze Strzeleczek,
- Młodzieżowy Zespół Śpiewaczy z Komornik,
- Parafialna Orkiestra Dęta ze Strzeleczek.
1.5.5. Sport i rekreacja
Gmina nie posiada własnej instytucji zajmującej się sportem i rekreacją. Działalnością
taką zajmuje się Gminne Zrzeszenie „Ludowe Zespoły Sportowe” w Strzeleczkach. W gminie
działa również sekcja tenisa stołowego LZS w Racławiczkach.
Na obszarze gminy organizowana jest jedna impreza sportowa o charakterze wojewódzkim
i jedna o charakterze powiatowym. Obie imprezy dotyczą tenisa stołowego i są organizowane
przez LZS w Racławiczkach. W zawodach tych uczestniczy w sumie 180 osób. Ponadto jest
organizowanych 90 imprez o charakterze lokalnym, w których bierze udział ponad 2 500
uczestników. Na terenie gminy nie ma basenu, są natomiast boiska sportowe.
1.5.6. Opieka społeczna
W gminie opieką społeczną zajmuje się Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. W roku
2004 z pomocy społecznej skorzystało 125 osób. W szkołach dożywianych jest 26 dzieci.
W roku 2003 najwięcej rodzin skorzystało z pomocy z powodu ubóstwa (92 rodziny),
bezrobocia (59 rodzin), bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych (52 rodziny).
Analizując lata 2001 – 2002 również w tych latach ubóstwo jest najważniejszym powodem
przyznawania pomocy rodzinom. W trzech ostatnich latach znaczną pomoc przyznano
osobom z powodu niepełnosprawności (w 2001r. przyznano pomoc 127 osobom, w 2002r. –
89 osobom, a w 2003r. – 102 osobom). W 2003 najwięcej osób skorzystało z pomocy
w formie zasiłków okresowych i celowych. Szczegółowe dane dotyczące pomocy w trzech
ostatnich latach przedstawiają tabele poniżej.
33
Tabela 28. Ilość rodzin korzystających z pomocy społecznej
Ilość rodzin
w 2002r.
160
w 2001r.
136
w 2003r.
125
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej.
Tabela 29. Ilość dzieci dożywianych w szkołach
2001r.
32
Ilość dzieci dożywianych
2002r.
80
2003r.
26
Tabela 30. Formy udzielonej pomocy rodzinom
LATA
ZADANIA
ZLECONE
GMINIE:
ZADANIA WŁASNE GMINY:
FORMY POMOCY
schronienie
posiłek (w tym dzieci)
ubranie
usługi opiekuńcze
pomoc finansowa na świadczenia
w publicznym ZOZ
zasiłki na pokrycie skutków wydarzeń
losowych
sprawienie pogrzebu
inne zasiłki celowe i w naturze
pomoc ekonomiczna na usamodzielnienie
poradnictwo specjalistyczne
pomoc w załatwianiu spraw urzędowych
praca socjalna
Liczba rodzin objęta świadczeniami
zasiłki stałe
zasiłki stałe wyrównawcze
zasiłek okresowy gwarantowany
zasiłek okresowy specjalny
zasiłki okresowe (z powodu braku
możliwości zatrudnienia)
renta socjalna
34
2001r.
2002r.
2003r.
0
17
0
5
0
0
33
0
4
0
0
15
0
2
0
0
0
0
0
78
0
1
79
0
23
20
100
4
5
3
0
25
20
45
177
4
2
3
0
56
0
78
0
0
25
20
78
4
4
3
0
53
30
34
33
zasiłki z tytułu ochrony macierzyństwa
zasiłki celowe na pokrycie kosztów
powstałych w wyniku klęski żywiołowej lub
ekologicznej
zasiłki celowe w formie biletu kredytowego
specjalistyczne usługi opiekuńcze
zasiłki rodzinne
zasiłki pielęgnacyjne
pomoc dla kombatantów
Liczba rodzin objęta świadczeniami
11
0
11
0
9
0
0
0
1
30
3
78
0
0
1
28
0
110
0
0
3
25
0
104
35
1.5.7. Bezpieczeństwo publiczne
Na terenie gminy bezpieczeństwa publicznego i pożarowego strzeże rewir dzielnicowy
Komendy Policji Powiatowej w Krapkowicach oraz Ochotnicza Straż Pożarna.
Na komisariacie pracuje 3 policjantów dysponujących samochodem osobowym. Komisariat
nie posiada aresztu. Najczęściej popełniane przestępstwa to prowadzenie pojazdu w stanie
nietrzeźwym, kradzież z włamaniem, zniszczenie mienia i pobicie.
Tabela 31. Wskaźnik i ilość przestępstw na terenie gminy.
Rok
Wskaźnik
Ilość
Przestępstwa
dynamiki
przestępstw wśród nieletnich
przestępstw
(w %)
ogółem
(w sztukach)
Wykrywalność
(w %)
2001
85
4
110
69
2002
100
8
117,6
78
2003
105
5
105
80,5
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Posterunku Policji w Strzeleczkach.
Bezpieczeństwa pożarowego strzeże na terenie gminy Ochotnicza Straż Pożarna.
Liczy ona 392 czynnych strażaków ochotników, 102 strażaków wspierających i 26
honorowych. W OSP działa również 42 dziewcząt i 65 chłopców w młodzieżowej drużynie
pożarniczej. OSP dysponuje dziesięcioma samochodami, w wieku od 20 do 35 lat.
Dodatkowym sprzętem w posiadaniu OSP są: 16 motopomp, pompa szlamowa, dwa agregaty
prądotwórcze, 16 radiostacji i osiem aparatów powietrznych. Wiek tego sprzętu jest bardzo
różny. Obok urządzeń mających powyżej 25 lat, znajdują się również urządzenia nowe
mające 5 lat.
Rokrocznie na terenie gminy wybucha kilkanaście pożarów. Większość z nich jest
spowodowane wypalaniem traw i nieużytków. W 2003 roku w obiektach mieszkalnych lub
produkcyjnych odnotowano pięć pożarów.
36
Podstawowym problemem sfery społecznej w gminie Strzeleczki jest brak sal
gimnastycznych przy szkołach w gminie. Również istotny jest niedostateczny stan boisk
sportowych na terenie gminy.
Bardzo ważnym problemem jest sprawa dotycząca braku, na terenie gminy,
wykwalifikowanych pracowników. Jest to spowodowane tym, że wiele osób w wieku
produkcyjnym wyjeżdża do pracy w Niemczech. Z tego powodu najwięcej bezrobotnych osób
to kobiety, które pozostają w Polsce. To z kolei sprawia, że najwięcej osób korzystających
z pomocy społecznej to kobiety samotnie wychowujące dzieci.
Problemem może być również stan świetlic wiejskich, które wymagają remontów.
37
II. Wyniki analizy SWOT gminy Strzeleczki
Jak dowodzi doświadczenie bardzo użyteczną metodą przy określaniu priorytetów
rozwojowych jest, coraz powszechniej stosowana w pracach nad strategią, analiza SWOT,
oceniająca zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne czynniki wpływające na powodzenie
strategii.
Jest to metoda analizy sytuacji społeczności lokalnej. Nazwa techniki pochodzi
od pierwszych liter angielskich słów:
S - Strengths
W - Weaknesses
O - Opportunities
T - Threats
–
–
–
silne strony, atuty,
ZASOBY
słabe strony, wady, słabości,
szanse, okazje, możliwości,
OTOCZENIE
zagrożenia, trudności.
Jakkolwiek nie zawsze można wyraźnie oddzielić poszczególne składniki tej analizy,
w celu uzyskania większej przejrzystości i unikania powtórzeń traktuje się w niej najczęściej
silne i słabe strony podmiotu jako czynniki wewnętrzne (zasoby), natomiast szanse
i zagrożenia jako czynniki zewnętrzne (otoczenie).
Wnikliwe opracowanie analizy SWOT stanowi przełomowy etap procesu planowania
strategicznego. Jeśli więc zostanie ona właściwie przeprowadzona może stanowić podwaliny
celów strategicznych oraz projektów przedsięwzięć.
Poprzez jasne określenie silnych stron i szans można stworzyć i wykorzystać nowe
koncepcje i plany.
Należy sobie jasno zdać sprawę ze słabości i zagrożeń. Niektóre ze słabości mogą być
kontrolowane i z łatwością skorygowane, inne mogą być poza zasięgiem kontroli
społeczności. Te zagrożenia należy określić i rozważyć w ramach planu działania.
Taką właśnie analizę przygotowali mieszkańcy gminy Strzeleczki (przy udziale
moderatorów z DCRL). W spotkaniu warsztatowym uczestniczyli radni, władze lokalne
liderzy oraz zaproszenie goście. Wspólnie zastanawiali się, jakie są mocne i jakie słabe strony
Strzeleczek oraz szanse i zagrożenia dla gminy. Wynik tych prac obrazuje poniższa tabela:
38
SŁABE STRONY
Brak kanalizacji na znacznym obszarze
gminy.
MOCNE STRONY
Zwodociągowanie gminy.
Bardzo dobra jakość wody pitnej.
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych.
Niski poziom zadłużenia gminy.
Słaba melioracja rowów.
Korzystne położenie przy autostradzie A4.
Nieuregulowana rzeka Osobłoga.
Zły stan nawierzchni drogowej.
Bliskość przejścia
towarowo - samochodowego z Czechami.
Niedostateczna ilość chodników i ścieżek
rowerowych na terenach zabudowanych
gminy.
Korzystna róża wiatrów.
Brak obwodnic w miejscowościach, przez
które przebiega droga 409.
Dobrze rozwinięta sieć bibliotek, domów
kultury, świetlic wiejskich.
Niepełna łączność komórkowa.
Dobra sieć placówek podstawowej opieki
zdrowotnej.
Racjonalna sieć placówek oświatowych.
Brak łączy internetowych.
Zmodernizowane oświetlenie uliczne.
Brak gospodarstw agroturystycznych.
Niedostateczne zagospodarowanie
miejscowości atrakcyjnych turystycznie.
Gospodarność mieszkańców gminy - dbałość
o porządek i estetykę.
Znaczna aktywność społeczna mieszkańców.
Nieczynna linia kolejowa Krapkowice –
Prudnik.
Estetyczny wygląd posesji.
Brak bazy noclegowej o średnim i wysokim
standardzie.
Istniejące na terenie gminy znaczne zasoby
leśne w tym części Borów Niemodlińskich.
Brak zaplecza gastronomicznego.
Znaczna różnorodność flory i fauny na
terenach leśnych.
Brak miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego gminy.
Wyznaczone atrakcyjne szlaki dla turystyki
rowerowej, pieszej i konnej.
Brak uzbrojenia terenów przeznaczonych pod
inwestycje.
Posiadanie własnego ośrodka
wypoczynkowego w Dobrej.
Słaby dostęp do lekarzy specjalistów.
Istniejące na terenie gminy zespoły parkowo –
Brak zakładów przetwórstwa rolno –
pałacowe w Dobrej i Mosznej.
spożywczego.
Przebiegająca przez gminę linia kolejowa.
Słaba jakość gleb.
39
Przestarzały sprzęt OSP.
Brak sal gimnastycznych przy szkołach.
Brak zakładów zanieczyszczających
środowisko.
Posiadanie własnych terenów inwestycyjnych
w Dobrej i Strzeleczkach.
Istniejące duże pokładów żwirów.
SZANSE
ZAGROŻENIA
Przystąpienie do Unii Europejskiej i udział
Polski w polityce strukturalnej UE (fundusze
strukturalne).
W ramach procesu integracji z UE może
nasilić się zjawisko emigracji i wyjazdy
młodych, wartościowych mieszkańców gminy
w celu poszukiwania pracy w krajach UE.
Utrzymanie (szczególnie po wejściu do UE)
polityki proekologicznej Państwa.
Słabe wykształcenie młodzieży.
Dalszy rozwój stosunków partnerskich
między gminami oraz podmiotami
gospodarczymi.
Pogłębiający się niż demograficzny.
Rozwój współpracy międzynarodowej,
szczególnie w obszarze samorządu
(współpraca z gminami zagranicznymi).
Duża konkurencyjność produktów rolnych
pochodzenia zagranicznego (szczególnie
w wyniku przyłączenia do UE).
Nieuregulowana własność gruntów.
Wykorzystanie nieformalnych kontaktów
ludności miejscowej z zagranicą.
Zbyt wygórowane wymagania (standardy)
UE, których polskie podmioty gospodarcze
(rolnicy, przedsiębiorstwa), ze względu na
Położenie geograficzne (bliskość autostrady). brak kapitału, nie będą mogły spełnić.
Rozwój gospodarstw rolnych zasilanych
dopłatami bezpośrednimi.
Zmniejszenie środków finansowych dla
samorządów.
Produkcja żywości ekologicznej.
Pogarszające się wskaźniki
makroekonomiczne w wyniku braku
odpowiednich działań ze strony państwa,
ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami
(bezrobocie itp.).
Możliwość rozwoju gospodarstw
agroturystycznych.
Rozwój przetwórstwa drzewnego.
Możliwość wykorzystania linii kolejowej dla
celów upowszechniania turystyki.
Promocja terenów atrakcyjnych.
Wykorzystanie walorów krajobrazowo –
przyrodniczych Borów Niemodlińskich
Niestabilna polityka finansowa państwa
(wzrost, spadek cen).
Słaba świadomość ekologiczna, co
w konsekwencji może powodować
narastające zanieczyszczenie środowiska.
Nadmierna ilość kontroli.
40
i pozostałych terenów leśnych.
Turystyczne wykorzystane rękodzielnictwa
artystycznego.
Możliwość wykorzysta rzek w Białej
i Osłobogi do wytwarzania energii
odnawialnej.
Rozwój edukacji w kraju stwarzający duże
możliwości ludziom młodym (studia, kursy,
wymiana).
41
III. Konstrukcja strategii rozwoju
3.1. Misja gminy
Obecnie większość jednostek samorządowych, w Stanach Zjednoczonych i Europie
Zachodniej ma sformułowaną misję. Dobrze sformułowana misja gminy ma odpowiedzieć na
następujące pytanie: Po co istnieją struktury samorządowe i komu (czemu) powinny służyć?
Ma również ona wskazać wartości, jakimi się kierujemy, do czego dążymy i dlaczego
jesteśmy lepsi od innych.
Misja gminy, będąca nadrzędnym celem dla rozwoju społeczności lokalnej, ma określić
kierunki dążeń mieszkańców gminy oraz zadania dla przedstawicieli władzy lokalnej.
W wyniku spotkań warsztatowych, w których uczestniczyli radni, władze, zaproszeni
goście wypracowano misję gminy, którą prezentujemy poniżej:
Misją gminy Strzeleczki jest stworzenie poczucia stabilizacji
i perspektyw rozwoju swoim mieszkańcom, dla wzmocnienia ich
identyfikacji z miejscem zamieszkania. Kierując się zasadami
zrównoważonego rozwoju gmina pragnie rozwijać turystykę,
rolnictwo i gospodarkę lokalną w oparciu o walory przyrodnicze,
geograficzne i historyczne.
42
IV. Cele strategicznego rozwoju gminy Strzeleczki
4.1. CEL STRATEGICZNY - ROZWÓJ GOSPODARCZY GMINY
Kompetencje gmin w zakresie stymulowania lokalnego rozwoju są raczej skromne.
Mimo szczupłości narzędzi można w sposób zauważalny wpływać na poprawę stanu
gospodarki lokalnej. W tym celu można działać dwukierunkowo. Z jednej strony działania
stymulujące muszą dotyczyć małych i średnich przedsiębiorstw. Są one fundamentem
rozwoju gospodarczego i stabilizują lokalną politykę ekonomiczną. Stworzenie dobrego
klimatu dla przedsiębiorczości może skutkować nie tylko zwiększonymi wpływami
budżetowymi i mniejszym bezrobociem, ale przede wszystkim ożywieniem społeczności
lokalnej, mobilizowaniem mieszkańców gminy do aktywności zawodowej. Z drugiej strony
należy również podjąć aktywne starania, aby przyciągnąć do gminy kapitał zewnętrzny.
4.1.1. Cel operacyjny
Stymulowanie lokalnej przedsiębiorczości
Zadanie strategiczne 4.1.1.1.
Promowanie i wspieranie ekologicznej produkcji rolnej
W Polsce rolnictwo ekologiczne zaczyna cieszyć się popularnością. Mając na uwadze
stopniowy wzrost zainteresowania produktami pochodzącymi z upraw ekologicznych,
zwłaszcza wśród mieszkańców dużych miast, uzasadnione jest rozwijanie tego typu produkcji
na terenie gminy Strzeleczki. Rozpropagowanie prowadzenia tego typu działalności jest
szczególnie zasadne ze względu na istniejące w gminie warunki przyrodnicze oraz jej
rolniczy charakter.
Obecnie żaden z rolników z obszaru gminy nie prowadzi produkcji ekologicznej. Aby
uruchomić tego typu działalność, konieczne jest przeprowadzenie wśród rolników akcji
informacyjnych przybliżających możliwości w tym zakresie. Gospodarstwo chcące
produkować zdrową żywność musi spełniać szereg wymagań określonych w stosownych
przepisach. Musi się także poddawać odpowiednim kontrolom (pod kątem wymagań
„Kryteriów rolnictwa ekologicznego”), uzyskać specjalne atesty, certyfikaty (udzielane przez
43
stowarzyszenie EKOLAND czy LUB – EKO). Rolnicy podejmujący opisywaną działalność
muszą posiadać szeroką wiedzę o sposobach, metodach i możliwościach jej prowadzenia.
Dlatego właśnie, w pierwszej kolejności, konieczne jest przekazanie wiedzy na ten temat
wszystkim zainteresowanym. Decyzja o prowadzeniu produkcji ekologicznej jest sprawą
indywidualną przedsiębiorcy, jednak władze gminy mogą pokusić się o wprowadzenie
różnego rodzaju zachęt (np. ulgi w podatku rolnym). Rolnicy prowadzący ekologiczną
produkcję mają zwiększone możliwości starania się o różnego rodzaju dotacje.
Celem
zaproponowanego
zadania
jest
wykreowanie
nowych
rodzajów
wyspecjalizowanej produkcji rolnej na terenie gminy oraz wspieranie wielofunkcyjnego
rozwoju wsi.
Wspieranie zrzeszeń producentów rolnych
Przedsiębiorcy z terenu gminy produkujący żywność mają możliwość specjalizowania
swojej produkcji i tworzenia na tej bazie grup producenckich. Zrzeszenia takie pozwalają
wygenerować
większą
konkurencyjność
zrzeszonych
podmiotów
w
stosunku
do
przedsiębiorców działających w pojedynkę. Mimo, iż w gminie Strzeleczki rozpoczęto już
działania w tym kierunku, celowe wydaje się jednak dalsze promowanie powstawania grup
producenckich bazujących na wytwórczości rolniczej. Promowanie wśród rolników
prowadzenia
wyspecjalizowanej
produkcji
oraz
zrzeszania
się
i
prowadzenia
komplementarnej wytwórczości, stanowi dużą szansę ożywienia lokalnej gospodarki.
Realizacja tego zadania sprowadza się do prowadzenia działań promujących opisany
sposób wytwórczości wśród ludności zatrudnionej na roli (szkolenia, dostęp do informacji)
oraz wprowadzenia zachęt np. w postaci obniżenia podatków / opłat lokalnych, ułatwiania
dostępu do infrastruktury koniecznej do prowadzenia określonego rodzaju działalności,
pomoc w kwestiach formalnych, itp.
Szkolenia i doradztwo w zakresie przedsiębiorczości
Doceniając wagę rozwoju przedsiębiorczości gminnej proponuje się realizację
zadania, które zmierzałoby do wsparcia istniejących podmiotów gospodarczych na terenie
gminy oraz zachęcało mieszkańców do podejmowania działalności gospodarczej. Zadanie
44
polegałoby na proponowaniu mieszkańcom cyklu szkoleń dotyczących prowadzenia
działalności gospodarczej. W ramach niego powinny zostać zorganizowane szkolenia
przygotowujące do podjęcia działalności gospodarczej takie jak: podstawy księgowości,
marketingu, podatków i świadczeń małej firmy, nauki tworzenia biznes planów itp.
Jednocześnie powinny zostać zorganizowane szkolenia dla osób prowadzących już
działalność, a dotyczące: marketingu, sposobów pozyskania środków finansowych na
dokapitalizowanie swojej firmy, prawa i podatków dla małej i średniej firmy, planowania
rozwoju przedsiębiorstwa, zastosowania internetu w działalności firmy (praktyczne).
Wymienione szkolenia powinny być w pewnej części dofinansowane ze środków
Urzędu Gminy. Na tego typu działania można również zdobyć dofinansowanie ze środków
pomocowych. Bardzo ważne jest jednak to aby szkolenia były w jakieś, choćby małej części,
finansowane przez uczestników. Cena za takie szkolenie nie powinna stanowić bariery
utrudniającej udział, ale jednocześnie uczestnik musi mieć świadomość, że szkolenie jest jego
inwestycją w przyszłość, a to zapewni, że jego udział w przedsięwzięciu będzie aktywny
i efektywny. Jednym ze sposobów realizacji tego działania mogą być Gminne Centra
Informacji i Promocji.
Wspieranie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości poprzez system preferencji
Rozwój małej i średniej przedsiębiorczości jest największą szansą stabilnego rozwoju
gminy i jej mieszkańców, dlatego też jak największy nacisk należy położyć na rozkwit. Poza
zaproponowanymi szkoleniami i pomocą w prowadzeniu tego typu działalności
(zaproponowanymi
we
wcześniejszym
zadaniu)
należy
również
stworzyć
system
preferencyjny promujący małe i średnie przedsiębiorstwa z terenu gminy.
Obecne możliwości gminy w zakresie regulowania stawek podatkowych w stosunku
do działających na jej terenie podmiotów gospodarczych sprowadzają się do redukcji
niektórych tylko opłat, jednak i te możliwości należy wykorzystać. Można także
w usystematyzowany sposób ustalać stawki czynszu z tytułu najmu i dzierżawy
nieruchomości oraz stawki za dostarczanie wody.
Realizacja tak zarysowanego zadania powinna doprowadzić do zwiększenia
aktywności lokalnych przedsiębiorców oraz co ważniejsze do podejmowania inicjatywy przez
osoby dotąd bezrobotne bądź absolwentów.
45
Cel operacyjny 4.1.2.
Tworzenie warunków dla pozyskiwania inwestorów zewnętrznych
Uzbrojenie terenów pod inwestycje
Przyciągnięcie inwestorów wymaga przede wszystkim przygotowania odpowiednich
terenów, na których potencjalni przedsiębiorcy mogliby usytuować zakłady wytwórcze.
Tereny takie muszą być atrakcyjne zarówno pod względem położenia (względna bliskość
atrakcyjnych szlaków komunikacyjnych), jak i wyposażenia (możliwość doprowadzenia
stosownej infrastruktury technicznej).
Gmina Strzeleczki posiada swoje tereny inwestycyjne w miejscowości Dobra, koło
Mosznej i Strzeleczkach. W związku z tym proponujemy opracować kompleksowy pakiet
działań mający na celu przygotowanie tych terenów pod przyszłe inwestycje. Przede
wszystkim należałoby opracować miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla tych
terenów, a następnie przystąpić do uzbrojenia ich w infrastrukturę techniczną. Obok
uzbrojenia w energię elektryczną uzbroić je w system wodno – kanalizacyjny.
Opracowanie systemu preferencji inwestycyjnych
Inwestorzy zewnętrzni, chcąc ulokować swoje przedsiębiorstwa w określonym regionie,
kierują się wieloma przesłankami. Najistotniejszą będzie atrakcyjność oferowanych terenów,
nie będzie to jednak jedyne kryterium inwestora. Nowy przedsiębiorca będzie także brał pod
uwagę elastyczność władz gminnych w zakresie świadczeń, jakie przyjdzie mu przekazywać
bezpośrednio na rzecz najniższego szczebla samorządu terytorialnego. Dlatego właśnie,
władze powinny opracować system preferencji dla zewnętrznych inwestorów. Obecnie
zewnętrzni inwestorzy nie są w żaden sposób premiowani. System taki powinien określać ulgi
i zwolnienia podatkowe oraz preferencyjne stawki czynszu z tytułu najmu i dzierżawy
nieruchomości oraz lokali komunalnych, przeznaczonych pod działalność gospodarczą.
46
Ważna może okazać się także deklaracja władz dotycząca chęci doprowadzania stosownej
infrastruktury technicznej do terenów, które cieszą się zainteresowaniem przedsiębiorców.
Opracowany już system należy w jak najszerszym zakresie rozpropagować tak, aby
dotarł do jak najliczniejszej grupy potencjalnych przedsiębiorców.
Aktywna promocja inwestycyjna gminy
Konieczność pozyskiwania zewnętrznych inwestorów, którzy utworzą nowe miejsca
pracy oraz promocja lokalnego biznesu, wymaga prowadzenia przez gminę aktywnej
promocji inwestycyjnej jej obszaru i atrakcji.
Jednym z instrumentów polityki promocyjnej gminy powinien być aktualizowany
corocznie Gminny informator gospodarczy. Zawarte w nim informacje powinny zawierać
podstawowe dane o gminie, o możliwościach inwestycyjnych (tereny, ulgi). Należy również
przedstawić w nim atuty gminy (np. położenie), atuty społeczne (np. znajomość języka
niemieckiego wśród mieszkańców). Bardzo istotną kwestią jest dystrybucja informatora.
Publikacja powinna być, co najmniej dwujęzyczna, zamieszczona również na stronach
internetowych. Należałoby go rozprowadzić wśród Stowarzyszeń Pracodawców (np. BCC,
Konfederacja Pracodawców Polskich). Powinno się zadbać, aby informacje gospodarcze były
dostępne w informatorach gospodarczych województwa czy powiatu (również na stronach
internetowych). Można promować się również poprzez gminy partnerskie czy też
wykorzystując nieformalne kontakty mieszkańców za granicą.
Jednym, ze skutecznych, ale niestety kosztownych, sposobów może być zatrudnienie
profesjonalnej firmy lobbystycznej, której zadaniem byłby promocja gminy i poszukiwanie
inwestora.
47
4.2. CEL STRATEGICZNY - AKTYWIZACJA SPOŁECZNA
I KULTURALNA WSPÓLNOTY LOKALNEJ
Niniejszy cel strategiczny w swoim założeniu ma pobudzić społeczność lokalną do
aktywności. Wiele przykładów dowodzi, że stagnację i niedostatki, społeczności lokalne
przezwyciężają dzięki aktywności niewielkiej grupy pasjonatów i entuzjastów. Po dokonanej
analizie i przeprowadzonych z liderami spotkań, zespół konsultantów proponuje zrealizować
w tym celu strategicznym dwa cele operacyjne. Pierwszy z nich dotyczy szeroko pojętej
wspólnoty lokalnej. Drugi skierowany jest przede wszystkim na aktywizację i to zarówno
społeczną jak i zawodową młodzieży. Można sądzić, że realizacja tych celów uaktywni
społeczność lokalną oraz przyczyni się do realizacji postulatów zawartych w misji gminy,
a także wpłynie na zwiększenie identyfikacji mieszkańców i młodzieży z miejscem
zamieszkania.
Pobudzanie aktywności wspólnoty lokalnej
Zadanie strategiczne 4. 2.1.1.
Rozbudowa i unowocześnienie Gminnego Ośrodka Kultury
w Strzeleczkach
Gminny Ośrodek Kultury w Strzeleczkach jest jednostką organizacyjną gminy
zajmującą się realizacją zadań z zakresu upowszechniania kultury. Podmiot ten zajmuje się
organizacją większości wydarzeń kulturalnych, mających miejsce w gminie. Instytucja ta
odgrywa niepoślednią rolę w aktywizacji społeczności lokalnej, a szczególnie w aktywizacji
dzieci i młodzieży. Aby GOK mógł efektywnie wykonywać przypisane mu zadania oraz
realizować imprezy i wydarzenia zadowalające mieszkańców oraz przyciągające szersze
grono odbiorców, konieczne jest istnienie zaplecza w postaci wielofunkcyjnego budynku
mogącego spełnić różnorakie oczekiwania.
Zadanie to należy traktować priorytetowo ze względu na ważną rolę jaką GOK pełni w życiu
społeczno - kulturalnym miejscowej ludności oraz ze względu na realizację zaproponowanych
48
w strategii zadań, dotyczących rozwijania funkcji kulturalno - sportowo – rekreacyjnej gminy,
w celu przyciągnięcia turystów.
Unowocześnienie domów kultury i świetlic wiejskich
Zadanie ma na celu unowocześnienie istniejącej sieci świetlic wiejskich. Dodatkowo
rozbudowy wymagają domy kultury w miejscowościach Racławiczki i Kujawy. Świetlice
z założenia mają pełnić rolę wiejskich centrów społeczno-kulturalnych, miejsc spotkań i bazę
lokalową niezbędną dla aktywności społecznej mieszkańców wsi. Aby świetlice w optymalny
sposób wypełniały przypisywaną im rolę należy je doposażyć oraz unowocześnić.
Rozbudowa i polepszenie jakości bazy lokalowej, będzie działało stymulująco na aktywność
społeczną i kulturalną mieszkańców wsi. Pośrednio realizacja tego zadania przyczyni się do
wzrostu kapitału społecznego, lepszej integracji społeczności wiejskiej i silniejszej więzi
z miejscem zamieszkania. Świetlice mogą również generować dochód dla gminy.
Opracowanie planów rozwoju sołectw
Odnowa wsi, niekiedy zamiennie określana terminem „zintegrowany rozwój wsi” jest
wypróbowaną, w niemieckojęzycznym obszarze gospodarczym i kulturowym, koncepcją
rozwoju obszarów wiejskich, w formie najlepiej odpowiadającej społeczności lokalnej i przez
społeczność lokalną wybranej. W odnowie wsi szczególnie ważne jest przygotowanie
społeczności wiejskich do zmian koniecznych na wsi, głównie w rolnictwie oraz tworzenie
tkanki rozwoju w postaci organizacji gospodarczych i społecznych zdolnych do
samodzielnego prowadzenia projektów i współpracy z samorządami i instytucjami
działającymi na rzecz wsi i rolnictwa. Odnowa wsi wywołuje osobiste zaangażowanie
mieszkańców, wypływające z odpowiedzialności za własną przyszłość, daje możliwość
samorealizacji i poczucia uczestnictwa we wspólnocie i współtworzeniu. Uaktywnia ona
bowiem podstawowy zasób, jakim dysponuje społeczeństwo tj. zaangażowanie ludzi.
Mobilizuje siły i zasoby własne, wykorzystuje posiadane atuty i szanse, jakie znajdują się
w otoczeniu. Polega ona na aktywnym zaangażowaniu społeczności wiejskiej, któremu
wychodzi naprzeciw wielostronne wsparcie gminy i regionu. Prostota tego mechanizmu jest
49
zaskakująca. Tkwi w nim, bowiem formuła „pomocy dla samopomocy” wynikająca z zasady
pomocniczości, fundamentalnej dla demokracji lokalnej i samorządności terytorialnej.
Aktywizacja mieszkańców, w ramach proponowanego programu odnowy wsi, polega na
oddolnym określeniu przez społeczność sołecką całościowej wizji wsi oraz zrealizowaniu tej
wizji. Służyć temu ma szereg działań gospodarczych, infrastrukturalnych i społecznych,
a także działań w dziedzinach: edukacji, kultury i sportu, ochrony środowiska przyrodniczego
i kulturowego, jak również w urządzaniu przestrzeni publicznych, podnoszeniu estetyki wsi
oraz pojedynczych domostw i zagród.
Podstawą przyszłych działań powinny stać się programy rozwoju wsi, które powstaną
w każdym sołectwie. Metodyka ich przygotowania powinna uwzględniać następujące zasady:
a. powstawać w formie uspołecznionej, tj. podczas spotkań (warsztatów) z udziałem
kilkuosobowych grup odnowy wsi, reprezentującej społeczność danej wsi,
b. angażować niezbędne minimum czasu i środków finansowych,
c. posiadać walor przystępności, umożliwiając aktywne uczestnictwo w zajęciach
warsztatowych uczestnikom o zróżnicowanym poziomie wykształcenia,
d. w razie potrzeby umożliwić prosty sposób weryfikacji ustaleń.
Podczas spotkań, warsztatów powinno się uzyskać informacje o rzeczywistości
funkcjonowania danej wsi, koncentrując się na pytaniach;
a. analiza i diagnoza stanu aktualnego – jak jest?
b. prognoza (określenie wizji i jej uszczegółowienie) - jak ma być?
c. sformułowanie celów /programów – co i kiedy?
d. określenie projektów/zadań – co konkretnie zrealizujemy?
Odpowiedzi na pytania te i pokrewne, ujęte w odpowiednim formularzu
i zredagowane stałyby się Planem rozwoju wsi.
Tak opracowane Plany powinny stanowić podstawę prowadzenia polityki gminy oraz
aplikowania po środki pomocowe, przeznaczone dla obszarów wiejskich. Jednocześnie
projekty/zadania zamierzone w Planach powinny być realizowane przy pomocy pracy
społecznej mieszkańców, środków stanowiących dochód gminy, a pozostawionych do
dyspozycji sołectwa, środków sponsorów, środków pomocowych (uzyskanie powinno
odbywać się przy udziale gminy), środków Funduszu Małych Grantów utworzonego
w gminie - po które aplikowałyby sołectwa.
50
Fundusz Małych Grantów
Istota zadania sprowadza się do aktywizacji społeczności lokalnej Strzeleczek.
Zadanie polega na utworzeniu Funduszu Małych Grantów (inicjatyw lokalnych), który
powinien wspierać drobne, oddolne przedsięwzięcia. Powinien on działać na zasadzie
systemu małych dotacji celowych, a więc np. konkursu projektów opracowywanych przez
sołectwa czy zorganizowane grupy mieszkańców. Fundusz powinien działać w oparciu
o regulamin, zatwierdzany przez Radę Gminy, określający cele jego działania, a tym samym
rodzaje inicjatyw, jakie będą z niego dofinansowane. Można w każdym roku jego działania
wskazywać na odmienne priorytety, każdorazowo związane z konkretnymi problemami
regionu: ekologia, edukacja, rozwój przedsiębiorczości, zdrowie, pomoc społeczna, kultura,
sport, integracja europejska i inne.
Fundusz winien być powołany na podstawie uchwały Rady Gminy i początkowo
finansowany ze środków budżetowych gminy. W uchwale winno być wskazane, na co środki
mogą być przeznaczone, kto nimi zarządza i w jaki sposób należy je rozliczać. Po okresie
rozpropagowania proponowanej inicjatywy oraz jej planowanych efektów, z całą pewnością
łatwo będzie pozyskać sponsorów całkowicie albo w znacznej części finansujących Fundusz.
Realizacja i rozpropagowanie takiej proponowanej inicjatywy, przyczyni się do aktywizacji
i integracji miejskiej społeczności lokalnej, możliwe będzie także osiągnięcie wysokiego
poziomu identyfikacji mieszkańców gminy ze swoim środowiskiem lokalnym itp.
Partycypacja w zarządzaniu gminą
Zaangażowanie mieszkańców gminy w proces kreowania jej rozwoju jest najlepszym
gwarantem, że będzie się to odbywało w sposób efektywny i zrównoważony. Aby angażować
społeczność lokalną w proces zarządzania gminą, należy stworzyć skuteczne mechanizmy
artykulacji ich potrzeb. Można do tego wykorzystać następujące narzędzia:
•
Stworzenie sieci tablic informacyjnych rozmieszczonych w różnych punktach gminy,
prezentujących samorządowy serwis miejski.
•
Wydawanie Informatora Gminnego (np. w cyklu miesięcznym).
51
•
Poprawia komunikacji pomiędzy społecznością a władzą samorządową. Powinno
temu służyć także organizowanie corocznych, jesiennych spotkań z mieszkańcami,
dotyczących założeń projektowanego na rok następny budżetu.
•
Istotnym elementem wydaje się także wprowadzenie rzeczywistej formy konsultacji
społecznych w stosunku do ważniejszych projektów związanych z funkcjonowaniem
Strzeleczek.
•
Doskonalenie funkcjonowania administracji samorządowej (głównie w zakresie
jakości obsługi interesantów).
Realizacja zadania z pewnością nie będzie łatwa i już na samym wstępie trzeba założyć,
że rzeczywistą aktywność i zaangażowanie będzie można osiągnąć dopiero po jakimś czasie
od zainicjowania działań zmierzających do aktywizacji. Wynika to stąd, że mieszkańcy muszą
przyzwyczaić się do zaproponowanych formuł działania oraz dostrzec ich wymierne rezultaty.
Władze gminne (rada gminy, wójt) muszą więc mieć świadomość, że należy działać
konsekwentnie i nie zrażać się ewentualnymi początkowymi przeszkodami. Korzyści płynące
z wprowadzenia partycypacyjnego systemu zarządzania gminą mogą być następujące:
- uzyskanie poparcia dla działań i inwestycji,
- lepsze rozpoznanie i zaspokojenie potrzeb mieszkańców,
- zapewnienie obywatelom wpływu na losy gminy,
- zapewnienie mieszkańcom możliwości kontroli wydatkowania środków publicznych,
- zwiększenie zaangażowania mieszkańców w realizację wspólnych przedsięwzięć,
- kształtowanie prawidłowych zachowań wśród urzędników.
Nawiązanie współpracy gmin partnerskich
Gmina Strzeleczki nie istnieje w oderwaniu od instytucji i partnerów zewnętrznych.
Świadczy
o
tym
chociażby
administracyjna
przynależność
gminy
do
Powiatu
Krapkowickiego, dobrowolne uczestnictwo w Euroregionie Pradziad czy Związku Aqa
Silesia. Działania te w zamyśle ekspertów strategii należałoby zintensyfikować zwłaszcza
w związku z rozwojem turystyki. Gmina powinna nawiązać szerszą współpracę z gminami
z innych państw, dzięki czemu mogłaby korzystać z ich doświadczeń i sposobów
rozwiązywania problemów. Współpraca partnerska z niemiecką gminą Bitburg. Nie jest
wystarczająca, choć z całą pewnością jest owocna i ciekawa. Warto jednak postarać się
o nawiązanie współpracy z gminami bardziej odmiennymi kulturowo. Można np. zorientować
52
się na wschód i nawiązać współpracę z Ukrainą. Możliwe są również partnerskie stosunki
z gminami słowackimi, czeskimi czy innymi samorządami Europy środkowo – wschodniej.
Ciekawa i stosunkowo nowatorska może się także okazać koncepcja nawiązania
bliższej współpracy partnerskiej z gminami polskimi położonymi w odległych częściach
kraju.
Aktywizacja społeczno – zawodowa młodzieży
Powołanie Młodzieżowej Rady Gminy
Jednym z zadań gminy, które zostało potwierdzone zapisem w ustawie o samorządzie
gminnym (art. 7 pkt 17) jest wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej. Aby zapis ten
realizować gminy m.in. powołują młodzieżowe rady, angażując tym samym młodych
mieszkańców, wykorzystując ich świeże spojrzenie na politykę oraz utrwalając postawy
obywatelskie i rozwijając poczucie więzi z gminą. Promowanie w tej formie idei demokracji
i samorządności powinno sprzyjać włączeniu młodego pokolenia w mechanizm artykulacji
potrzeb wspólnoty lokalnej i otworzyć perspektywę ich szerszego uwzględnienia
w programach lokalnych. Realizacja zadania, to szansa na praktyczne wykorzystanie wiedzy
z zakresu edukacji samorządowej, a w długoterminowej perspektywie przygotowanie
nowych kadr miejscowych działaczy samorządowych.
Realizacja zadania ma znaczący wymiar edukacyjny. Stwarza warunki dla nabywania
i rozwijania przez młodych ludzi, praktycznych umiejętności funkcjonowania w warunkach
demokratycznego państwa. Stanowi to znaczące uzupełnienie wiedzy z zakresu szeroko
rozumianej edukacji obywatelskiej, której deficyt w ostatnich latach jest szczególnie
zauważalny. Jako przykłady dobrze funkcjonujących Młodzieżowych Rad możemy
rekomendować rady działające na Dolnym Śląsku: w Żarowie, w Polkowicach
i w Dusznikach Zdroju.
Wstępny etap prac polegać powinien na intensywnej promocji idei powołania rady
oraz poszukiwaniu kontaktów ze środowiskiem nauczycielskim i uczniami szkół w celu
stworzenia grupy inicjującej. Rada gminy powołuje młodzieżową radę nadając jej statut,
53
określający tryb wyboru jej członków i zasady działania. Jest jednocześnie niezbędne, aby na
jej działalność zapewnić odpowiednią ilość środków finansowych.
Opracowanie i wdrożenie systemu stypendiów dla młodzieży
Jednym z ważniejszych problemów społecznych gminy Strzeleczki jest migracja
zarobkowa młodzieży do krajów Europy zachodniej. Związana jest ona przede wszystkim
z dużymi dysproporcjami w zarobkach między poszczególnymi krajami Unii Europejskiej.
Fakt migracji powoduje zarówno problemy na lokalnym rynku pracy (brak wykwalifikowanej
siły roboczej), jak i problemy społeczne, głównie niechęć uczniów do kontynuowania nauki
i zdobywania wykwalifikowanej wiedzy.
Zespół ekspertów zdaje sobie sprawę, że gmina nie ma zbyt dużych możliwości
zahamowania tego procesu, może jednak spróbować odwracać tę tendencję. Zadanie to można
zrealizować
z jednej strony poprzez wykonywanie poszczególnych celów strategicznych, które
w konsekwencji winne przynieść nowe miejsca pracy i wzmocnić identyfikację mieszkańców
z „małą ojczyzną”. Z drugiej strony można podjąć działania jednostkowe, które mogą tę
tendencję odwrócić.
W związku z tym proponujemy opracować i wdrożyć system stypendiów dla
młodzieży. System taki powinien zyskać formę zinstytucjonalizowaną, a stworzony powinien
być wspólnie przez Młodzieżową Radę Gminy, Opolskie Kuratorium Oświaty, Powiatowy
Urząd Pracy, Radę Gminy Strzeleczki. Powinien on być skierowany nie tylko do młodzieży
uzdolnionej czy ubogiej, ale do każdego młodego mieszkańca gminy, który chce
kontynuować naukę. System taki powinien być oparty na regulaminie, który jasno
i precyzyjnie wskaże beneficjentów, formy pomocy i wymogi formalne, które winny być
spełnione, aby takie stypendium uzyskać.
Środki na to działanie funduszu powinny pochodzić z budżetu gminy, od sponsorów. Można
również starać się uzyskać środki z programów Unii Europejskiej czy z Urzędu
Marszałkowskiego.
Ciekawym rozwiązaniem może poszczycić się w tym zakresie miasto Dzierżoniów, które
posiada taki system stypendialny.
54
Opracowanie programu praktyk i stażów zawodowych dla młodzieży
Obok stworzenia systemu stypendialnego, jednym ze sposobów na zahamowanie
migracji młodych ludzi, może być opracowanie programu praktyk i stażów zawodowych.
System powinien być stworzony przy współudziale Powiatowego Urzędu Pracy oraz
stowarzyszeń pracodawców. Młodzież uczestnicząca w stażach powinna sporządzać
„dzienniki staży”, niezbędne jest również sporządzanie ocen praktyk, tak przez osoby
uczestniczące jak i przez pracodawców. Program staży powinien być sporządzany na rok
kalendarzowy i rokrocznie aktualizowany.
55
4.3. CEL STRATEGICZNY – STYMULOWANIE ROZWOJU
TURYSTYKI I REKREACJI
Walory krajobrazowe i przyrodnicze gminy stwarzają warunki do pełnienia przez nią
funkcji turystycznej. Szczególnie atrakcyjna powinna być dla mieszkańców Opola
potrzebujących wypoczynku na świeżym powietrzu. Strzeleczki już dzisiaj są chętnie
odwiedzane przez „grzybiarzy” – niestety z tej formy turystyki nie płyną dla gminy żadne
korzyści.
Aby rozwinąć działalność turystyczną niezbędne są inwestycje, zaangażowanie władz
samorządowych oraz społeczności lokalnej. Gmina ma szansę zostać zapleczem turystyki
weekendowej, przyciągać turystów jedynie wtedy, gdy podejmie trud wykreowania nowych
produktów i atrakcji turystycznych. Rozwijanie działalności turystycznej w gminie, oprócz
zaangażowania władz samorządowych musi spotkać się z szerokim poparciem społecznym.
Budowa oraz rozwój infrastruktury turystyki i rekreacji
Rozwój agroturystyki
Rozwój agroturystyki na terenie gminy Strzeleczki wydaje się być jednym ze
sposobów na realizację jej funkcji turystycznej. Jest to jednocześnie najprostsza, najszybsza
i najmniej kosztowna forma wygenerowania dodatkowych miejsc noclegowych. Obecnie,
w Strzeleczkach, nie funkcjonują usługi w tym zakresie, dlatego w pierwszej kolejności
należy podjąć działania propagujące ten rodzaj świadczenia usług turystycznych wśród
miejscowej ludności. W tym celu należy przeprowadzić szeroko zakrojoną akcję
informacyjną, polegającą przede wszystkim na przybliżeniu specyfiki prowadzenia
działalności agroturystycznej i związanych z tym możliwości. Należałoby także opracować
i dystrybuować wśród mieszkańców materiały informacyjne. Wartościowe mogłyby się
okazać wyjazdy studyjne, pokazujące mieszkańcom gminy jak funkcjonuje turystyka wiejska.
56
Popularnych przykładów, w opisywanym zakresie, na terenie naszego kraju, nie brakuje, np.
miejscowość Śladów Mały (gmina: Chmielnik, woj. świętokrzyskie), w której funkcjonuje
ponad 30 gospodarstw agroturystycznych.
Rozwój agroturystyki wymaga pewnego profesjonalizmu, dlatego konieczne jest
organizowanie szkoleń pozwalających, osobom zainteresowanym świadczeniem takich usług,
zgłębić ich specyfikę. Celem takich szkoleń powinno być przekazanie wiedzy na temat
ścieżek formalnych, możliwości i standardów w opisywanym zakresie. Korzyści z takich
szkoleń, poza rozpoznaniem możliwości podwyższania poziomu świadczonych usług,
polegałyby na uzyskaniu wiedzy związanej z planowaniem takich przedsięwzięć,
marketingiem, finansami, zarządzaniem.
Potencjalny usługodawca musi także mieć na względzie, że oferta dla turysty powinna być
bogata - sam wynajem pokoju nie wystarcza. Warto, więc pomyśleć o zorganizowaniu
wyżywienia opartego na kuchni regionalnej, ciekawych wycieczek, grzybobraniu
z możliwością suszenia i marynowania grzybów, wspólnej pracy w gospodarstwie.
Proponowane kursy, w pierwszym etapie podstawowe, z czasem powinny ewoluować
w szkolenia dalszego doskonalenia umiejętności osób działających w agroturystyce. Wynika
to stąd, że warunkiem rozwoju turystyki wiejskiej jest stworzenie pakietu różnorodnych
propozycji spędzania wolnego czasu. Wachlarz atrakcji agroturystycznych jest ogromny
i może być świadczony przez kilka okolicznych gospodarstw tworząc tym samym system
usług o charakterze uzupełniającym i kompleksowym. Mieszkańcy wsi muszą być jednak
przygotowani do świadczenia takich usług. Stąd wynika konieczność podnoszenia ich,
szeroko pojętych, umiejętności w opisywanym zakresie. Organizacją takich kursów
w pierwszym etapie (promocyjnym) powinien zająć się Urząd Gminy (np. pomoc
organizacyjna). W ramach programów rozwoju wsi, można postarać się o zewnętrzne środki
finansowe, pozwalające na przygotowanie mieszkańców określonego sołectwa do
świadczenia proponowanych usług itd.
57
Rewitalizacja terenów i obiektów w Dobrej
Rozwój funkcji turystycznej na określonym obszarze nieodłącznie związany jest ze
stworzeniem stosowną oferty w tym zakresie, skierowanej do różnych grup odbiorców. Taką
ciekawą ofertę łatwo można stworzyć na terenie gminy Strzeleczki, w miejscowości Dobra.
We wskazanej miejscowości, w zabytkowym parku krajobrazowym, stworzonym
w połowie XIX wieku na obszarze 40 ha, przez Gustawa Meyera – twórcę ogrodów
berlińskich, znajdują się ruiny pałacu – niegdyś siedziby możnego rodu von Seher – Thoss.
Ponadto w granicach parku znajduje się Gminny Ośrodek Wypoczynkowy, który w okresie
od maja do września służy 90 miejscami noclegowymi w domkach kempingowych oraz na
polu namiotowym. Znajduje się tu także restauracja i jedna z większych dyskotek
Opolszczyzny. Wyraźnie widać więc potencjał, jaki można wykorzystać i zagospodarować
dla rozwoju usług turystyczno – rekreacyjnych w miejscowości Dobra, przyczyniając się
jednocześnie do zachowania dziedzictwa kulturowego.
Istniejące w Dobrej pozostałości po zamku znajdują się obecnie w rękach prywatnego
inwestora, który prowadzi we wskazanym obiekcie prace renowacyjne. W przyszłości ma tam
powstać m.in. hotel. Odrestaurowany obiekt niewątpliwie stanie się wizytówką Dobrej i całej
gminy. Z tego też względu władze gminne powinny podjąć działania, które doprowadzą do
rewitalizacji większej części miejscowości.
Odnowie należy również poddać, funkcjonujący w Dobrej, Gminny Ośrodek
Wypoczynkowy, aby stanowił on atrakcję rekreacyjną (nie tylko w sezonie letnim). Odnowie
i / lub odtworzeniu należy poddać tereny i obiekty na obszarze miejscowości, które pozwolą
przywrócić jej dawną świetność. Rewitalizacji można poddać cały obszar Dobrej. Na
szczególne uwzględnienie zasługiwałby istniejący park krajobrazowy, w którym można
odtworzyć funkcjonujące dawniej obiekty architektury np. elektrownię wodną, młyn
wodny itp.
Aby rewitalizacja terenów i obiektów na terenie Dobrej miała charakter optymalny,
należy w pierwszej kolejności opracować wielowariantową koncepcję realizacji takiego
przedsięwzięcia oraz studium jego wykonalności. Kompleksowa realizacja proponowanej
inwestycji jest realna ze względu na możliwość wykorzystania finansów z wielu
zewnętrznych źródeł. Poza tzw. środkami europejskimi można pozyskać środki w Funduszach
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ministerstwie Kultury, u samorządowych władz
wojewódzkich.
58
Przygotowanie bazy turystycznej dla miejscowości Moszna
Miejscowość Moszna dzięki istniejącemu tam pałacowi jest jedną ze słynniejszych
atrakcji turystycznych Opolszczyzny. Okazały pałac pochodzący z XIX i XX wieku otoczony
jest zabytkowym parkiem (stanowiącym część parku krajobrazowego). W pałacu ma swą
siedzibę Centrum Terapii Nerwic. W zamku odbywają się cykliczne imprezy muzyczne.
W Mosznej znajduje się także Stadnina Koni Spółka z o.o. organizująca zawody konne, naukę
jazdy konnej, przejażdżki bryczką. Ponadto istnieje też Ośrodek Hodowli Zwierzyny PZŁ,
który prowadzi hodowlę bażantów i jest organizatorem polowań dewizowych. Moszna,
pomimo licznych atrakcji, nie posiada bazy infrastrukturalnej, która pozwalałaby zwiększyć
dynamikę odwiedzania tej miejscowości przez turystów. Brakuje przede wszystkim miejsc
parkingowych, punktów małej gastronomii, publicznych szaletów, małych sklepików
oferujących wyroby pamiątkarskie czy wyroby regionalnego rękodzielnictwa. Szczególnie
odczuwalne są braki tego typu usług w najbliższej okolicy wskazanych powyżej atrakcji
Mosznej. Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż Moszna, jako miejscowość oferująca tak
dużą ilość atrakcji, może specjalizować się w tzw. turystyce weekendowej, należałoby jednak
stworzyć stosowną ofertę noclegową. Aby zakreślone w proponowany sposób zadanie
zrealizować, w pierwszej kolejności należy zadbać o uporządkowanie gospodarki
przestrzennej – takie rozplanowanie przestrzeni wokół atrakcyjnych turystycznie obiektów,
aby mogły tam powstać parkingi, toalety, punkty gastronomiczne, pamiątkarskie itp.
Utrzymanie w dobrym stanie miejscowości i atrakcyjnych obiektów na terenie gminy
Strzeleczki to gmina zasobna w różnego rodzaju atrakcje kulturowo – turystyczne, od
określonych obiektów budowlanych (stanowiących dziedzictwo kulturowe) począwszy,
poprzez stadninę koni czy bażanciarnię, aż po bogactwa naturalne – walory przyrodniczo –
krajobrazowe, runo leśne itp. Takie zasoby należy wykorzystać, aby przyciągnąć turystów
i odwiedzających z zewnątrz. Dla zwiększenia atrakcyjności całej gminy ważne jest, żeby
interesujące obiekty i miejsca, rozsiane po całym jej obszarze były utrzymane w jak
59
najlepszym stanie. Wszelkiego rodzaju zabytkowe budowle, kompleksy pałacowo-parkowe,
przyrodę i jej pomniki należy systematycznie remontować, restaurować i pielęgnować.
Należy oczywiście przeznaczać na ten cel odpowiednie, w miarę możliwości, środki
z budżetu gminy, ale przede wszystkim należy poszukiwać środków z zewnątrz oraz od osób
prywatnych.
Ponadto należy także zadbać o estetykę wsi. Mimo, że cała Opolszczyzna słynie
z pięknych zagród, a Strzeleczki nie odbiegają od tych trendów, to stale należy mieć na
uwadze utrzymanie w dobrym stanie całych miejscowości. Do tych działań należy włączyć
całą społeczność lokalną.
Wspieranie partnerstwa publiczno – prywatnego w celu udostępnienia
atrakcyjnych miejsc na terenie gminy
Na terenie całej gminy Strzeleczki istnieją liczne obiekty stanowiące miejsca
atrakcyjne turystycznie, a niebędące własnością gminy czy innych podmiotów publicznych.
Do podmiotów takich zaliczyć można np. Stadninę Koni Spółkę z o.o. z Mosznej,
bażanciarnię, czy też obiekty znajdujące się w rękach prywatnych jak: zabytkowy wiatrak
holenderski w Łowkowicach oraz zamek w Dobrej.
Fakt ten powoduje, że dla rozwoju turystyki i rekreacji w gminie niezbędna jest stabilna
i zinstytucjonalizowana forma współpracy pomiędzy gminą a prywatnymi właścicielami.
Współpraca taka może opierać się np. na wspólnych akcjach marketingowych i reklamowych
lub współudziale obu stron w utrzymaniu małej architektury wokół wyżej wskazanych
obiektów.
Budowa i urządzenie terenów sportowo-rekreacyjnych na terenie gminy
Do rozwoju rekreacji i turystyki przyczyniają się różne elementy z zakresu szeroko pojętej
infrastruktury. Do podstawowej bazy, służącej popularyzowaniu sportu i rekreacji na terenach
wiejskich, zaliczają się przede wszystkim boiska z całym otaczającym je zapleczem. Stan
boisk i ich otoczenia, na terenie gminy Strzeleczki, nie jest zadowalający. Podstawowe
działania, jakie należy podjąć we wskazanym zakresie, są następujące:
60
-
Budowa zespołu boisk i terenów sportowych przy Gimnazjum w Strzeleczkach.
-
Urządzenie terenu sportowo-rekreacyjnego w Kujawach.
-
Modernizacja stadionu w Strzeleczkach.
Ze względu na duże zainteresowanie, zwłaszcza młodzieży, korzystaniem z boisk, należy
zadbać o prowadzenie intensywnych prac w zakresie dostosowania ich do potrzeb
mieszkańców gminy.
Utworzenie i zagospodarowanie parkingów leśnych
Na terenie gminy Strzeleczki brakuje parkingów leśnych, które, zważywszy na jej
duże zalesienie, bogactwo runa leśnego oraz aspiracje szerzenia oferty turystycznej, mogą
odgrywać ważną rolę, zachęcając przejeżdżających do zatrzymania się tutaj.
Parkingi leśne powinny być nie tylko miejscem postoju, ale również miejscem dłuższego
odpoczynku, połączonego z korzystaniem z atrakcji, jakich dostarczają okoliczne lasy. Dla
realizacji tego zadania konieczne jest przygotowanie miejsc na palenisko (grill) oraz miejsc
do siedzenia i stołów wraz z zadaszeniem (tzw. grzybków), a także urządzeń spełniających
rolę toalet. Ponadto w okresie letnim i jesiennym można wyznaczyć dni i godziny, w których
parking będzie strzeżony. Istotne jest także postawienie tablic z mapkami i informacjami
o okolicznych miejscach, atrakcyjnych przyrodniczo i turystycznie.
Realizacja zadania spowoduje zwiększenie atrakcyjności turystyki leśnej, w szczególności
poprzez stworzenie możliwości pozostawienia samochodu lub roweru w bezpiecznym
miejscu. Ma to nieocenioną wartość dla osób zamiejscowych, przybywających pozyskiwać
runo leśne, dla których barierą jest pozostawienie samochodu bez opieki. Realizacja tego
zadania niewątpliwie przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej gminy, poprzez
aktywniejsze wykorzystanie parkingów leśnych oraz do powstania dodatkowych, okresowych
miejsc pracy. Parkingi, w proponowanym wariancie mogłyby powstać na skraju lasów
np. w miejscowościach: Dobra, Strzeleczki, Kopalina, Smolarnia. Aby to zadanie
zrealizować władze gminy będą musiały nawiązać współpracę nadleśnictwem Prószków.
61
Wytyczenie i aktywna promocja działek rekreacyjnych
Gmina Strzeleczki może przyciągać turystów poprzez opracowanie oferty działek
rekreacyjnych. Obecnie tereny takie są dostępne w miejscowościach Smolarnia, Serwitut,
Moszna, Strzeleczki. Opracowując aktualną wersję Studium kierunków i zagospodarowania
przestrzennego gminy oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego należy
uwzględniać
przeznaczenie
terenów
gminy
pod
tego
typu
zabudowę.
Obecnie
zainteresowanie zakupem takich działek istnieje – mieszkańcy miast chętnie spędzają wolny
czas na łonie natury, w miejscowościach znajdujących się niedaleko ich miejsca
zamieszkania. Dlatego należy sądzić, że oferta tego typu może zainteresować mieszkańców
Opola, Gogolina, Krapkowic, a nawet Kędzierzyna. Obecnie działki są wyznaczone i można
je sprzedawać.
Proponowaną ofertę należy szeroko rozpropagować np. poprzez wykorzystanie biur
pośredniczących w handlu działkami czy nieruchomościami (np. Wrocławska Giełda
Nieruchomości).
Promocja turystyczna gminy Strzeleczki
Tworzenie wśród mieszkańców gminy korzystnego klimatu dla rozwoju turystyki
Aby
rozwinąć
w
Strzeleczkach
funkcję
turystyczną,
istniejącą,
jak
dotąd,
w marginalnym zakresie, należy przeprowadzić szeroko zakrojoną i długotrwałą akcję
promocyjną wśród samych mieszkańców gminy (tzw. promocja wewnętrzna).
Promocja wewnętrzna polegać miałaby na wypracowaniu pozytywnego nastawienia do
turystyki i turystów oraz na inspirowaniu mieszkańców - czyli podstawowych usługodawców,
do świadczenia usług z opisywanego zakresu. Wynika to stąd, że mieszkańcy wsi decydując
62
się na przyjmowanie gości, swoim zachowaniem, życzliwością i otwartością mogą wiele
zyskać, gdyż głównie na podstawie tych cech ocenione zostaną prowadzone usługi
turystyczne. Zarówno kontakty z bezpośrednimi dawcami usługi turystycznej, jak i z całą
miejscową ludnością, muszą prowadzić do przyjemnego i odprężającego wypoczynku,
dlatego nastawienie do przyjeżdżającego turysty musi być pozytywne.
Wewnętrzną promocję należy prowadzić poprzez popularyzowanie zjawiska turystyki
wiejskiej – przybliżanie jego istoty i płynących stąd korzyści wszystkim mieszkańcom gminy.
Należałoby także opracować i dystrybuować wśród mieszkańców materiały informacyjne.
Wartościowe mogłyby okazać się wyjazdy studyjne, pokazujące mieszkańcom gminy jak
funkcjonuje turystyka wiejska. Można w tym celu wykorzystać kontakty z instytucjami
statutowo zajmującymi się tego typu działalnością (np. Polska Federacja Turystyki
Wiejskiej). Koordynatorem tego typu działań (akcji promocyjnych, organizowania wyjazdów
studyjnych, prezentacji), powinien być proponowany w innym punkcie strategii animator
turystyki.
Stopniowe tworzenie zaplecza usług z zakresu turystyki wiejskiej wpłynie nie tylko na
różnicowanie źródeł dochodów mieszkańców gminy, ale także świadczyć będzie o tym, że
Strzeleczki to gmina przyjazna i otwarta. Naturalną konsekwencją opisanych powyżej działań
będzie promowanie Strzeleczek na zewnątrz i zachęcanie do przyjazdu do tej gminy
i spędzenia wolnego czasu właśnie tu.
Zewnętrzna promocja turystyczna gminy
Zwiększenie konkurencyjności turystycznej Strzeleczek wymaga zintensyfikowania
działań promocyjnych w tym zakresie. Aby tego typu starania były skuteczne powinny zostać
ujęte w ramy zintegrowanego systemu działania określonego, np. jako plan promocji gminy.
Jego celem będzie nie tylko przyciągnięcie turystów, ale też propagowanie miejscowych
atrakcji oraz zwiększenie identyfikacji mieszkańców ze swoją miejscowością, poprzez
propagowanie miejscowej kultury i świadomości lokalnej. Aby plan promocji był skuteczny
przystępując do jego opracowania należy określić:
-
grupę (grupy) odbiorców - adresatów promocji (świadczonych usług);
-
cele promocji;
-
środki i formy promocji;
-
zasięg promocji (lokalizacja, czas, częstotliwość);
63
-
zasoby finansowe (budżet promocji) i środki organizacyjne potrzebne do wdrożenia
strategii.
Skalę akcji promocyjnej należy stopniowo zwiększać - proporcjonalnie do skali oferty
proponowanej potencjalnym klientom. Początkowo turystyczna promocja zewnętrzna będzie
polegała na wprowadzeniu efektywnego systemu dystrybucji oferty działek rekreacyjnych czy
map z rowerowymi szlakami turystycznymi. Kiedy już na terenie gminy uruchomiona
zostanie działalność agroturystyczna wraz z towarzyszącymi jej atrakcjami, kiedy
rewitalizacji zostaną poddane zabytkowe obiekty oraz stworzone zaplecze służące obsłudze
turystów, prowadzenie promocji zewnętrznej nabierze właściwego wymiaru. Będzie ono
polegało na rozpowszechnianiu informacji o tym, że w gminie można w ciekawy sposób
spędzić czas. Potencjalny klient ( np. z Opola, Dolnego Śląska albo Śląska) musi dowiedzieć
się o tym, jakie możliwości spędzenia wolnego czasu stworzono mu na terenie gminy.
Przydatne okazać się mogą takie działania jak: współpraca z opolskimi, wrocławskimi,
gliwickimi biurami podróży, informacja zamieszczana w internecie i przewodnikach
turystycznych województwa opolskiego itp. Przy prowadzeniu proponowanej promocji
wartościowa może okazać się współpraca z instytucjami wspierającymi (zrzeszającymi) tego
typu przedsięwzięcia czy przedsiębiorców, np. Federacja Turystyki Wiejskiej.
Uruchomienie Punktu Informacji Turystycznej
Strzeleczki, chcąc rozwijać na swoim terenie turystykę i chcąc rozwijać różnego
rodzaju produkty turystyczne, którymi zainteresowaliby się zewnętrzni klienci, muszą zadbać
o to, aby na terenie gminy powstał punkt informacji. Placówka taka dysponowałaby
informacjami typu: gdzie można zjeść, gdzie przenocować, a gdzie znajdują się gospodarstwa
agroturystyczne, gdzie wypożyczyć rower, jak dotrzeć do określonego miejsca w gminie,
gdzie nabyć pamiątki. Oferowałaby również materiały informacyjne na temat gminy.
W charakterze przewodników (na zasadzie wolontariatu) w punkcie takim mogłyby pracować
osoby emerytowane, znające historię oraz interesujące ciekawostki na temat gminy i jej
okolic.
Uruchomienie takiego punktu powinno nastąpić w momencie, kiedy oferta turystyczna
wypracowana w gminie zacznie w odczuwalny sposób przyciągać turystów. Początkowo
64
mogłaby to być placówka funkcjonująca w sezonie letnio-jesiennym i być bezpośrednio
związana z funkcjonowaniem Gminnego Ośrodka Wypoczynkowego w Dobrej. Z czasem,
kiedy oferta turystyczna gminy rozwinie się, może to być samodzielnie funkcjonujący przez
cały rok punkt informacyjny. Punkt taki mógłby także powstać w Dobrej na terenie Ośrodka
Wypoczynkowego, w zabytkowej baszcie oraz w Mosznej.
Oznakowanie turystyczne gminy
Jeśli gmina Strzeleczki ma rozwijać funkcję turystyczną, konieczne jest dostosowanie
istniejącej i przyszłej infrastruktury do potrzeb odbiorców tego typu usług. Niezwykle istotne
jest dostarczenie informacji o możliwościach, jakie oferowane są na terenie gminy, a przede
wszystkim ich przestrzenne usytuowanie – tak, aby każdy potencjalny odbiorca usług mógł
łatwo i bezpiecznie dotrzeć do określonych, interesujących go miejsc. Aby zrealizować tak
zarysowaną formułę atrakcji turystyczno-rekreacyjnych oraz kulturalnych, należy postarać się
o dokładne oznakowanie gminy. Najprostszym i jednocześnie najtańszym sposobem będzie
umieszczenie na terenie gminy tablic informacyjnych, które dostarczałyby wiedzy, co do
tego, w którym miejscu gminy (szlaku) się znajdujemy, jakie atrakcje znajdują się przed
nami, jakie odległości dzielą nas, np. od poszczególnych miejsc na trasie itp. Tablice takie
powinny mieć postać uproszczonych mapek i być rozmieszczone we wszystkich ważnych
punktach gminy – wzdłuż tras, na skrzyżowaniach dróg, przy interesujących miejscach.
Takie oznakowanie sprawi, że potencjalni turyści nie będą się czuli zagubieni i bez
większych problemów dotrą w wytyczone miejsce.
Aktualizacja i opracowanie systemu dystrybucji mapy i przewodnika po gminie
Aktualny przewodnik oraz stosunkowo szczegółowa mapa gminy Strzeleczki
w naturalny sposób wpisuje się w system rozwoju jej funkcji turystycznej. Przewodnik dla
gminy został opracowany kilka lat temu i stracił już swą aktualność, natomiast szczegółowa
mapa, z oznaczonymi ciekawymi miejscami, nie istnieje.
65
Jednym z nieodzownych elementów promowania Strzeleczek, jako miejscowości
atrakcyjnej turystycznie, jest opracowanie przewodnika turystycznego po gminie. Informator
taki powinien zawierać wszystkie najważniejsze informacje na temat bazy turystycznej, jakie
mogą interesować odwiedzającego, czyli: miejsca noclegowe, punkty gastronomiczne,
parkingi (w tym parkingi zagospodarowane – z WC, strzeżone, z możliwością
grillowania, itp.), trasy rowerowe, spacerowe, wypożyczalnie rowerów, miejsca do
wędkowania, atrakcje przyrodnicze i kulturowe, itp.
Najistotniejszą kwestią jest dystrybucja proponowanego przewodnika i mapy. Należy
zadbać o to, aby dotarł on do jak najszerszego grona odbiorców, żeby był łatwo dostępny.
Wynika to stąd, że przy promowaniu turystyki należy przyjąć filozofię aktywnego
poszukiwania odbiorcy oferowanych przez nas usług – należy wyjść turyście naprzeciw,
dostarczyć mu informację o tym, że Strzeleczki to atrakcyjna miejscowość, w której można
przyjemnie spędzić kilka dni. Dystrybucję proponowanego informatora może ułatwić
aktywna współpraca np. z opolskimi czy wrocławskimi biurami podróży, czy też
z organizacjami zrzeszającymi tego typu przedsiębiorców. Atrakcyjną grupą turystów mogą
się również okazać studenci – ofertę można więc dystrybuować w organizacjach studenckich
czy nawet akademikach i na uczelniach.
Wykorzystanie walorów krajobrazowo – przyrodniczych Borów Niemodlińskich
Bory Niemodlińskie to cenny przyrodniczo zasób gminy Strzeleczki. W ramach
koncepcji turystycznego uatrakcyjniania gminy należy zadbać o wykorzystanie potencjału
rozwojowego
wskazanego
obszaru.
W
tym
celu
należy
przygotować
koncepcję
zagospodarowania obszaru Borów Niemodlińskich, najlepiej we współpracy z gminami na
terenie, których leżą. Dzięki temu można będzie uzyskać zestaw wzajemnie uzupełniających
się usług turystycznych. W celu realizacji zadania należy postarać się o umieszczenie na
terenie Borów Niemodlińskich takich atrakcji jak:
-
wytyczenie tras rowerowych, pieszych, narciarskich (do nart biegówek), traktów
konnych;
-
wytyczenia na takich trasach miejsc postojowych wraz z niezbędną infrastrukturą
w postaci zadaszonych wiat wraz z ławami i stołami, miejsc do grillowania, tablic
informacyjnych itp.;
66
-
zaplecze gastronomiczne oraz noclegowe;
-
zaplecze dla turystyki rowerowej (wypożyczalnie rowerów, punkty napraw) wraz
z możliwością strzeżonego parkowania dla osób zmotoryzowanych.
Takie, szeroko zakrojone, przedsięwzięcie przyczyni się do lepszego wykorzystania
potencjału rozwojowego terenów wiejskich, poprawie ich konkurencyjności, jako miejsca
zamieszkania oraz miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, a także przyczyni się do
aktywizacji i współpracy lokalnych środowisk.
Wygenerowanie produktu lokalnego
Produkt lokalny, to usługa lub wyrób o określonej jakości, specyficzny dla regionu
powstawania i przyjazny dla środowiska. Każda społeczność, gminna i nie tylko, może za
produkt lokalny uznać coś innego, z jakiegoś powodu ważnego dla danego regionu lub
lokalnej społeczności.
Gmina, która ma aspiracje stać się gminą turystyczną i osiągać sukcesy na polu
rozwoju drobnej przedsiębiorczości wśród mieszkańców, powinna wykreować taki właśnie
produkt, który byłby rozpoznawalny, a jednocześnie spełniałby rolę swoistej wizytówki
gminy.
Dla
gminy
Strzeleczki
najlepiej,
aby
produkt
związany
był
z
branżą
rolniczo-owocową lub leśną (rzemiosło). Istnieją liczne przykłady gmin, dla których produkty
lokalne stały się czynnikiem rozwoju. Do takich zaliczyć można choćby: zabawki ze
Stryszawy, palmy, miód, owoce i warzywa z Lipnicy, wiklina i sól z Ziemi Bocheńskiej, miód
z Przemkowa, ogórki ze Ścinawy, torby, hafty i mąka z Debrzna, brzozowe wytwory ze
Skowarnków, artystyczne wyroby z Człuchowa itp. Do takich przykładów z zagranicy
zaliczyć można, np.: Makową Wioskę Amsechlag i jej wyroby, Dolinę Zegarów Słonecznych
w Austrii. Dodać należy, że w ramach polityki regionalnej Unii Europejskiej istnieją środki
wspierające aktywność w tym obszarze.
Realizując to zadanie można przeprowadzić na terenie gminy konkurs, którego
przedmiotem będzie pomysł na produkt lokalny Strzeleczyk. Jego rozstrzygnięcie powinno
nastąpić podczas publicznej debaty lub plebiscytu, np. podczas cyklicznego festynu.
Mieszkańcy musieliby mieć okazję zapoznać się z zaprezentowanymi produktami stającymi
do konkursu i zagłosować na najlepszą propozycję. Konkurs powinien oferować nagrody
pieniężne i pozafinansowe. Przede wszystkim, zwycięzca, lub grupa zwycięzców, byliby
prezentowani w materiałach promocyjnych gminy. Na bazie zaproponowanego produktu –
67
poza możliwością wprowadzenia jego produkcji na szerszą skalę, można utworzyć
interaktywne muzeum (warsztaty), gdzie wycieczki szkolne, bądź przybywający turyści będą
mogli obejrzeć linie technologiczne, sposób wytwarzania, a nawet sami będą mogli taki
produkt wykonać.
Animator turystyki
Rozwijanie funkcji turystycznej w Strzeleczkach oraz propagowanie różnego rodzaju
wydarzeń turystyczno – rekreacyjnych i kulturalnych, mogących wypromować gminę jako
aktywny ośrodek imprez ponadlokalnych, należy aktywnie wspomagać. W tym celu należy
w sposób profesjonalny opracować i wdrożyć wachlarz imprez i atrakcji, które
przyciągnęłyby szersze grono osób spoza gminy. Imprezy takie, stanowiłyby jednocześnie
atrakcję dla miejscowej ludności oraz dodatkowo mogłyby ją aktywizować i inspirować do
podejmowania różnego rodzaju działań wzbogacających życie kulturalne i turystycznorekreacyjne gminy, np. poprzez organizowanie stoisk, pozwalających każdej zainteresowanej
osobie wytwarzać produkt lokalny itp.
Istota zaproponowanego zadania sprowadza się do aktywnego ożywiania życia gminy
w zakresie sportu i rekreacji oraz kultury. Ze względu na słabe tradycje w tym zakresie do
sprawy należy podejść profesjonalnie i z dużym zaangażowaniem. W takiej sytuacji
najbardziej efektywną formą realizacji opisanej funkcji gminy może okazać się utworzenie
stanowiska animatora turystyki. Osoba zajmująca proponowane stanowisko powinna potrafić
organizować różnego rodzaju imprezy tak, aby przyciągały jak najszersze grono osób, aby
stanowiły wydarzenia w skali ponadlokalnej. Osoba zajmująca się realizowaniem wskazanych
działań nie musi być pracownikiem zatrudnionym na stałe. Może to być profesjonalny
menedżer zakontraktowany do realizacji określonej serii imprez, wyłoniony w drodze
konkursu. Taka formuła organizacyjna wydaje się być najbardziej efektywną. Do zadań
animatora należałoby również przeprowadzanie akcji promujących świadczenie usług
z zakresu turystyki wśród mieszkańców, czy przygotowywanie zewnętrznych akcji
promocyjnych. Możliwy jest także wariant zatrudnienia takiego animatora przez kilka gmin,
np. tych, na obszarze których leżą Bory Niemodlińskie, w celu wypracowania wspólnych,
integralnych produktów turystycznych i sposobu ich promowania.
68
Opracowanie logo gminy
Dla podniesienia rangi turystycznej gminy, jak i jej promocji niezbędne jest
wykreowanie logo gminy. Przedsięwzięcie takie ma na celu stworzenie znaku
marketingowego gminy, który byłby łatwo rozpoznawalny i kojarzony ze Strzeleczkami
(przykładem takim, może być warszawska syrenka). Znak taki mógłby znajdować się na
towarach produkowanych w gminie, materiałach reklamowych. Logo takie powinno powstać
w drodze konkursu plastycznego, ogłoszonego wśród mieszkańców i młodzieży gminy lub
wśród zawodowych artystów z terenu Opolszczyzny i kraju.
69
4.4. CEL STRATEGICZNY – ROZBUDOWA
I UNOWOCZEŚNIENIE GMINNEJ INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ
Infrastruktura techniczna jest podstawowym podsystemem obszarów, na których
mieszkają ludzie, obejmującym wodociągi i kanalizację, stan dróg i towarzyszącej im
infrastruktury, sieć energetyczną oraz inne urządzenia sieciowe, a także elementy techniki
budowlanej. Od jej jakości i łatwej dostępności zależy nie tylko poziom życia mieszkańców,
ale także chęć inwestowania przez zewnętrzne podmioty gospodarcze. Infrastruktura
techniczna ma zatem także pośredni wpływ na sferę społeczną czy kulturalną, nie
wspominając już o ekologicznej.
Stan zagospodarowania infrastrukturalnego gminy Strzeleczki, w momencie
przygotowywania diagnozy, oceniony został przez konsultantów na poziomie nie w pełni
zadowalającym użytkowników. Są oczywiście i takie układy infrastruktury, które ocenione
zostały jako dobre, czy w wystarczającym stanie technicznym (te zostały poniżej pominięte).
Za najważniejsze kwestie uznano systematyczną poprawę stanu dróg na terenie gminy,
rozbudowę infrastruktury wodnej i kanalizacyjnej oraz uporządkowanie gospodarki
przestrzennej.
Modernizacja układu drogowego gminy
Modernizacja dróg gminnych i powiatowych
Przeprowadzane podczas opracowywania strategii warsztaty strategiczne wykazały, że
wielu mieszkańców dostrzega znaczne deficyty w zakresie stanu dróg na terenie gminy.
70
Najczęściej wymieniane uwagi dotyczą słabej jakości technicznej nawierzchni, braku
poboczy, chodników i oświetlenia.
Gmina powinna uzyskać środki na modernizację zarządzanych przez siebie dróg oraz
dbać o intensywność prac, prowadzonych w zakresie remontów przez podmiot powiatowy.
W przypadku dróg gminnych chodzi przede wszystkim o poprawę nawierzchni, a także
wydzielenie odpowiedniego obszaru, który można byłoby wykorzystać jako pobocze oraz
ścieżki rowerowe. W tym celu konieczne są zaplanowane i usystematyzowane działania,
poprzedzone badaniami technicznymi, które zapoczątkowałyby proces modernizacji
i przebudowy dróg.
Budowa obwodnic w miejscowościach położonych wzdłuż drogi numer 409
Jednym z kluczowych elementów strategii powinno być przygotowanie i wdrożenie
realizacji projektu związanego z budową obwodnic na terenie gminy. Zasadniczym celem
zadania jest wyprowadzenie poza wysoce zurbanizowane tereny wiejskie, znacznej części
ruchu tranzytowego, w tym szczególnie pojazdów ciężarowych. Inwestycja ta, ze względu na
układ podziału zadań publicznych oraz koszty i związane z tym możliwości finansowe gminy,
powinna być prowadzona przez podmioty zewnętrzne w stosunku do gminy, w tym przez
Generalną Dyrekcję Dróg Publicznych. Władze lokalne powinny pełnić funkcję inspiratora,
a nie bezpośredniego wykonawcy, ewentualnie partycypować w niewielkim zakresie w jej
finansowaniu. Podstawą dla działań planistycznych powinny być ustalenia zawarte w Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego.
Budowa chodników i ścieżek rowerowych na obszarach zabudowanych gminy
Przedmiotem zadania jest budowa chodników na obszarach zabudowanych gminy.
Dzięki temu poprawi się bezpieczeństwo pieszych, poruszających się wzdłuż drogi. Na dzień
dzisiejszy, na terenie gminy, ilość chodników jest niewystarczająca. Chodniki powinny być
71
wybudowane, w pierwszej kolejności, w miejscach najbardziej intensywnego ruchu pieszych,
w pobliżu szkół, kościołów i atrakcyjnych miejsc. Istniejące chodniki powinny być w miarę
możliwości technicznych poszerzone, po to, aby ruch pieszych odbywał się bezpiecznie
i wygodnie. Oczywiście w wielu przypadkach opisywany deficyt dotyczy dróg powiatowych.
Dlatego realizacja zadania wymaga również zabiegów i negocjacji z partnerami
zewnętrznymi (starosta).
Budowa parkingów na terenie gminy
Jednym
ze
znaczących
mankamentów
infrastruktury
technicznej
jest
brak
wystarczającej ilości miejsc parkingowych na terenie gminy. Ten element decyduje
w pewnym stopniu o komunikacyjnej dostępności terenu oraz o atrakcyjności turystycznej.
Problem ten w sposób szczególny dotyczy terenów wiejskich gminy, które stanowią atrakcję
dla turystów. Szczególnie newralgiczne miejsca, gdzie należałoby zadbać o miejsca
parkingowe to okolice szkół, kościołów, cmentarzy.
Rozbudowa i modernizacja systemu wodnego i kanalizacyjnego oraz
optymalizacja gospodarki odpadami na terenie gminy
Budowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wraz z punktami zlewnymi
Gmina Strzeleczki nie posiada systemowego rozwiązania w zakresie gospodarki
ściekowej. A trzeba pamiętać, że jest to jedno z ważniejszych zadań własnych, którego
realizację należy zabezpieczyć. Realizacja tego zadania wiąże się przede wszystkim
z podniesieniem walorów środowiskowych i ekologicznych gminy oraz ze zwiększeniem
standardu jakości życia mieszkańców. Obecnie gmina stara się o zdobycie środków na
budowę sieci kanalizacyjnej. Należy również pamiętać o budowie punków zlewnych.
72
Planując nowe inwestycje dotyczące gospodarki ściekowej należy przyjąć założenia,
które spełnią warunki takie jak:
•
wypracowanie optymalnej formuły systemu kanalizacyjnego;
•
zastosowanie wypróbowanej, a jednocześnie nowoczesnej technologii procesu
oczyszczania;
•
niskie koszty eksploatacyjne (w tym możliwie najniższa energochłonność);
•
odpowiednia do wymagań i stabilna jakość oczyszczonych ścieków;
•
wysoka niezawodność i ciągłość funkcjonowania, także w sytuacjach awaryjnych;
•
brak uciążliwości dla otoczenia;
•
niskie koszty inwestycyjne.
Budowa Stacji Uzdatniania Wody w Smolarni wraz z tranzytami
Jednym z ważnych elementów infrastruktury wodnej jest stacja uzdatniania wody.
Działania podejmowane przez gminę w ramach związku Aqa Silesia powodują, że gmina
powinna wybudować stację uzdatniania wody wraz z tranzytami. Dzięki temu podniesienie
się jakość wody dla mieszkańców gminy Strzeleczki, jak i dla gmin sąsiednich. Budowa
nowej stacji ma również wpływ na rozwój gospodarczy i społeczny gminy. Dobra jakość
wody może mieć wpływ na możliwości pozyskania w gminie inwestora, np. z branży
spożywczej, a także zachęcać mieszkańców miast do zamieszkania, bądź budowy domków
letniskowych na terenie gminy.
Wprowadzenie kompleksowej, selektywnej zbiórki odpadów komunalnych
na terenie gminy
Poprawa stanu środowiska gminy, w kontekście jej rozwoju turystycznego, jest
elementem niezbędnym. Obok działań skierowanych na infrastrukturę, np. budowa
kanalizacji, ważne wydaje się wprowadzenie kompleksowej zbiórki odpadów. Gmina
prowadzi już takie działania, rozdając worki i stawiając kontenery na tworzywa. Jednakże
działania te należy zintensyfikować i sformalizować. Trzeba też wzmocnić działania
skierowane na edukację ekologiczną i promować ochronę środowiska.
73
Uzbrojenie terenów pod budownictwo jednorodzinne
Bliskość autostrady, miasta Opola, czy też Zagłębia Górnośląskiego powoduje, że
gmina Strzeleczki, może być atrakcyjnym miejscem, nie tylko do weekendowego
wypoczynku, ale również do zamieszkania na stałe. W tym celu, jednym z niezbędnych
zadań, jest przygotowanie terenów pod zabudowę jednorodzinną. Należy pamiętać, że działki
takie nie mają służyć jedynie zewnętrznym inwestorom, ale również budować się na nich
mają rodowici mieszkańcy gminy. Obok uzbrojenia terenów, trzeba stworzyć ofertę tych
działek w profesjonalnych biurach nieruchomości.
Uporządkowanie gospodarki przestrzennej gminy
Aktualizacja Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest
dokumentem, który gminy są ustawowo zobligowane tworzyć. Studium jest dokumentem
kształtującym politykę przestrzenną gminy, koordynującym ustalenia planów miejscowych
oraz promującym gminę na zewnątrz. Ostatnia ze wskazanych funkcji wynika stąd, że
studium, jako swoista filozofia rozwoju przestrzenno – gospodarczego na przyszłość, może
wpływać na przyciągnięcie inwestorów na określony obszar.
W
studium
uwzględnia
się
uwarunkowania
wynikające
w
szczególności
z dotychczasowego zagospodarowania i uzbrojenia terenu, występowania obiektów i terenów
chronionych na podstawie przepisów szczególnych, stanu środowiska przyrodniczego
i kulturowego (w tym stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej, prawa własności gruntów)
oraz zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych.
74
Gmina Strzeleczki posiada studium opracowane w roku 1999. Ze względu na zmiany
prawne, jakie w zakresie planowania przestrzennego wprowadziła Ustawa z dnia 27 marca
2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, należy podjąć działania zmierzające
do aktualizacji istniejącego w Strzeleczkach dokumentu, bądź też zastąpienia go nowym.
Podniesienie rangi studium, w świetle wskazanego aktu prawnego, czyni go
dokumentem o dużym znaczeniu w kształtowaniu przestrzeni samorządów terytorialnych.
Dlatego też, musi to być opracowanie kompleksowe, przygotowane przy udziale szerokiego
grona aktorów społecznych oraz w przemyślany sposób wskazujące kierunki rozwoju gminy.
Studium dla Strzeleczek, w swym nowym kształcie, powinno uwzględniać rozwój funkcji
turystycznej i rekreacyjnej w gminie, a pod kątem rozwoju gospodarczego, jako oferta dla
zewnętrznych inwestorów, wskazywać możliwość wykorzystania takich bogactw naturalnych
gminy, jak doskonałej jakości woda czy wykorzystanie kopalin mineralnych. Istotne wydaje
się także wskazanie, w opisywanym planie rozwoju przestrzeni, terenów, które mogłyby być
zalesiane.
Systematyczne opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
W celu ustalenia przeznaczenia terenów, w tym dla inwestycji celu publicznego, oraz
określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy władze gminy decydują
o przystąpieniu do sporządzenia Miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Plan
miejscowy jest aktem prawa miejscowego.
W planie miejscowym określa się:
1) przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu, lub
różnych zasadach zagospodarowania;
2) zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;
3) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;
4) zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;
5) wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych;
6) parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym:
linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy;
7) granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie,
ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także
75
narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas
ziemnych;
8) szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem
miejscowym;
9) szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu,
w tym zakaz zabudowy;
10) zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury
technicznej;
11) sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów.
Gmina Strzeleczki obecnie nie posiada żadnego Miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego. Plany takie powinny być opracowane w szczególności dla terenów, które
gmina planuje przeznaczyć jako ofertę inwestycyjną, czy też dla obszarów ewidentnie
wpisujących się w generowanie infrastruktury oraz dla atrakcji turystycznych i rekreacyjnych
na terenie gminy, np. tereny pod budownictwo rekreacyjne. W takiej sytuacji, po aktualizacji
studium oraz dokonaniu analizy potrzeb w opisywanym zakresie, władze gminy powinny
przyjąć listę obszarów, dla których po kolei opracowywane będą Miejscowe plany
zagospodarowania przestrzennego.
76
AKTYWIZACJA
SPOŁECZNA
I KULTURALNA
WSPÓLNOTY
LOKALNEJ.
ROZWÓJ
GOSPODARCZY
GMINY
Cele strategiczne
Tworzenie warunków
dla pozyskiwania
inwestorów
zewnętrznych
Stymulowanie
lokalnej
przedsiębiorczości
Cele operacyjne
Rada gminy, wójt
Rada gminy, wójt
Wspieranie zrzeszeń producentów rolnych
Szkolenia i doradztwo w zakresie przedsiębiorczości
77
Uzbrojenie terenów pod inwestycje
Opracowanie systemu preferencji inwestycyjnych
Aktywna promocja inwestycyjna gminy.
Rada gminy, wójt
Rada gminy
Wójt
Wspieranie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości poprzez Rada gminy
system preferencji
Rada gminy, wójt
Promowanie i wspieranie ekologicznej produkcji rolnej
Zadania strategiczne
Podmiot inicjujący
i/ lub nadzorujący
realizację zadania
V. Plan operacyjny strategii rozwoju Gminy Strzeleczki
5 lat
1 rok
zadanie ciągłe
1 rok
zadanie ciągłe
zadanie ciągłe
zadanie ciągłe
Czas
realizacji
zadania
Budżet gminy
Nie dotyczy
Budżet gminy
Budżet gminy
Budżet gminy,
środki europejskie
Budżet gminy,
składki członków
Budżet gminy, PUP,
środki europejskie,
Wojewódzki Urząd
Pracy, uczestnicy
szkoleń
Nie dotyczy
Możliwe źródła
finansowania
zadania
STYMULOWANIE
ROZWOJU
TURYSTYKI
I REKREACJI
Budowa oraz rozwój
infrastruktury
turystyki i rekreacji
Aktywizacja
społeczno-zawodowa
młodzieży
Pobudzanie
aktywności wspólnoty
lokalnej
Wójt, sołtysi, rady sołeckie
Rada gminy
Wójt
Rada gminy, wójt
Opracowanie planów rozwoju sołectw.
Fundusz Małych Grantów
Partycypacja w zarządzaniu gminą.
Nawiązanie współpracy gmin partnerskich
Rozwój agroturystyki
78
Opracowanie programu praktyk i stażów zawodowych
dla młodzieży
Opracowanie i wdrożenie systemu stypendiów dla
młodzieży
Rada gminy, wójt,
Rada wójt, wójt
Rada gminy, dyrektorzy
szkół
Rada gminy, wójt
Wójt, dyrektor Ośrodka
Kultury
Unowocześnienie domów kultury i świetlic wiejskich.
Powołanie Młodzieżowej Rady Gminy
Wójt, dyrektor Ośrodka
Kultury
Rozbudowa i unowocześnienie Gminnego Ośrodka
Kultury w Strzeleczkach.
2 lata
2 lata
2 lata
1 rok
zadanie ciągłe
zadanie ciągłe
2 lata
1 rok
4 lata
2 lata
Budżet Gminy
Budżet gminy,
budżet powiatu,
środki unijne, Urząd
Marszałkowski,
sponsorzy
Pracodawcy, Urząd
Pracy
Budżet gminy
Budżet gminy,
środki unijne, środki
z Ministerstwa
Kultury
Budżet gminy,
środki unijne, środki
z Ministerstwa
Kultury
Budżet gminy
Budżet gminy,
sponsorzy
Nie dotyczy
Budżet gminy
Promocja turystyczna
gminy Strzeleczki
Rada gminy, wójt,
animator turystyki
Rada gminy, wójt
Rada gminy, wójt
Rada gminy, wójt
Wójt
Przygotowanie bazy turystycznej dla miejscowości
Moszna
Utrzymanie w dobrym stanie miejscowości
i atrakcyjnych obiektów na terenie gminy
Wspieranie partnerstwa publiczno – prywatnego w celu
udostępnienia atrakcyjnych miejsc na terenie gminy
Budowa i urządzenie terenów sportowo rekreacyjnych
na terenie gminy
Utworzenie i zagospodarowanie parkingów leśnych
Wytyczenie i aktywna promocja działek rekreacyjnych
Wójt, animator turystyki
Uruchomienie Punktu Informacji Turystycznej
Oznakowanie turystyczne gminy
79
Rada gminy, wójt,
animator turystyki
Tworzenie wśród mieszkańców gminy korzystnego
klimatu dla rozwoju turystyki
Zewnętrzna promocja turystyczna gminy
Rewitalizacja terenów i obiektów w Dobrej
animator turystyki
Wójt, animator turystyki,
kierownik ośrodka
wypoczynkowego w
Dobrej, sołtys wsi Dobra
Wójt, animator turystyki,
sołtys wsi Moszna
Budżet gminy,
prywatni sponsorzy
i inwestorzy
Budżet gminy,
prywatni sponsorzy
i inwestorzy
Budżet gminy,
środki
zadanie ciągłe
3 lata
3 lata
Budżet gminy
Budżet gminy,
środki unijne,
WFOŚiGW,
prywatni inwestorzy
Budżet gminy,
środki unijne,
WFOŚiGW,
prywatni inwestorzy
Budżet gminy,
prywatni sponsorzy
i inwestorzy
Budżet gminy,
prywatni sponsorzy
i inwestorzy
Budżet gminy,
środki unijne,
Totalizator
Sportowy,
Ministerstwo
Edukacji
Budżet gminy,
budżet Lasów
Państwowych,
środki unijne
Budżet gminy
zadanie ciągłe
5 lat
3 lata
4 lata
zadanie ciągłe
zadanie ciągłe
4 lata
4 lata
ROZBUDOWA I
UNOWOCZEŚNIENIE
GMINNEJ
INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ
Rozbudowa
i modernizacja
systemu wodnego
Modernizacja układu
drogowego gminy
80
5 lat
Budowa parkingów na terenie gminy
Wójt
8 lat
13 lat
8 lat
1 rok
1 rok
3 lata
3 lata
3 lata
Budowa chodników i ścieżek rowerowych na obszarach Wójt, Powiatowy Zarząd
zabudowanych gminy
Dróg
Wójt, Powiatowy Zarząd
Dróg, Wojewódzki Zarząd
Dróg
Wójt
Wójt, dyrektor GOK
Animator turystyki
Opracowanie logo gminy
Budowa obwodnic w miejscowościach położonych
wzdłuż drogi numer 409
Rada gminy
Wygenerowanie produktu lokalnego
Wójt, Powiatowy Zarząd
Dróg
Wykorzystanie walorów krajobrazowo-przyrodniczych
Borów Niemodlińskich
Modernizacja dróg gminnych i powiatowych
Aktualizacja i opracowanie systemu dystrybucji mapy
i przewodnika po gminie
Budżet gminy,
budżet powiatu,
środki unijne
Budżet gminy,
budżet powiatu,
środki budżetu
państwa, środki
unijne
Budżet gminy,
budżet powiatu,
środki unijne
Budżet gminy,
środki unijne
unijne, prywatni
sponsorzy i
inwestorzy
Budżet gminy,
środki unijne,
prywatni sponsorzy
i inwestorzy
Budżet gminy,
środki unijne,
prywatni sponsorzy
i inwestorzy
Budżet gminy,
środki unijne
Budżet gminy
Budżet gminy
Uporządkowanie
gospodarki
przestrzennej gminy
i kanalizacyjnego oraz
optymalizacja
gospodarki odpadami
na terenie gminy
zadanie ciągłe
Rada gminy, wójt
81
Aktualizacja Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy
Systematyczne opracowywanie Miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego
zadanie ciągłe
Rada gminy, wójt
Wprowadzenie kompleksowej, selektywnej zbiórki
odpadów komunalnych na terenie gminy
Uzbrojenie terenów pod budownictwo jednorodzinne
zadanie ciągłe
zadanie ciągłe
Rada gminy, wójt
Rada gminy, wójt
3 lata
Rada gminy, wójt
Budowa Stacji Uzdatniania Wody w Smolarni wraz
z tranzytami
10 lat
Rada gminy, wójt
Budowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wraz
z punktami zlewnymi
Budżet gminy,
prywatni inwestorzy
Budżet gminy
Budżet gminy
Budżet gminy,
środki unijne,
WFOŚiGW,
Budżet gminy,
środki unijne,
WFOŚiGW, środki
Związku Gmin Aqa
Silesia
Budżet gminy
VI. Zasady monitorowania i nadzoru nad realizacją
strategii
Dynamiczny
charakter
strategii,
jako
programu
służącego
realizacji
idei
zrównoważonego rozwoju gminy, narzuca konieczność monitorowania zmian zachodzących
w niej i jej otoczeniu, a na tym tle weryfikacji przyjętych celów strategicznych i metod ich
osiągania.
Monitoring strategiczny powinien mieć charakter sformalizowany, w tym celu proponujemy
powołanie zadaniowego Zespołu ds. Realizacji Strategii. W jego skład powinien wejść wójt
(ew. wicewójt), przewodniczący Rady Gminy i zainteresowani radni oraz liderzy lokalni.
Zespół ten, raz w roku, będzie oceniał realizację strategii, a także, na podstawie własnych
analiz oraz informacji o stanie gminy, proponować będzie radzie zmiany w dokumencie.
Istotną rolą Zespołu ds. Realizacji Strategii będzie zdefiniowanie wskaźników rozwoju
lokalnego. Lista ich może być dość długa, stąd konieczną wydaje się ich weryfikacja
w oparciu o następujące kryteria:
•
mierzalność danych niezbędnych do wyliczenia wskaźnika (czy dane te są łatwo
dostępne i czy ich zdobycie nie wiąże się z nadmiernymi kosztami?),
•
prostota w konstrukcji wskaźnika i łatwość jego interpretacji,
•
łatwość
prezentacji w lokalnych
mediach,
jako
instrument
monitorowania
i analizowania głównych trendów rozwojowych gminy.
Przykładowymi wskaźnikami mogą być:
-
procentowa liczba mieszkańców żyjąca poniżej minimum socjalnego - wskaźnik
bezpieczeństwa socjalnego,
-
liczba mieszkańców usatysfakcjonowanych jakością życia - wskaźnik dobrobytu,
-
stosunek powierzchni terenów zielonych do ilości terenów zabudowanych - wskaźnik
jakości życia mieszkańców,
-
stosunek dochodów budżetowych do ilości mieszkańców - wskaźnik dochodowości
budżetu.
Wskaźniki powinny być opracowane dla wszystkich ważniejszych funkcji, jakie realizuje
gmina Strzeleczki.
Na zakończenie warto zaznaczyć, że istotnym jest dalsze uczestniczenie społeczności lokalnej
w procesie generowania kierunków rozwojowych gminy. Dlatego też należałoby
82
przynajmniej raz w roku przeprowadzać konsultacje z mieszkańcami, czy to w formie
spotkania otwartego (warsztatu) czy też ankiety.
83

Strategia Gminy Strzeleczki

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nr_XIX-105-16 w spr. apelu RG do MEN i

TR 107

biur podróży - Dr Izabela Michalska