Analiza sprawności motorycznej uczniów w roku szkolnym 2008/2009

Analiza sprawności motorycznej uczniów rozpoczynających naukę
w 4-letnim Technikum Zawodowym Regionalnego Centrum Edukacji
Zawodowej w Lubartowie w roku szkolnym 2008/2009
Grzegorz Gradziński
1. Cel badań
• ocena sprawności motorycznej w ujęciu jednostkowym i grupowym;
• dostosowanie nauczanego materiału, na podstawie wyników badań,
do poziomu sprawności motorycznej uczniów;
• indywidualizacja podczas prowadzenia lekcji w-f;
• porównanie wyników osiągniętych przez poszczególne klasy;
• wysunięcie wniosków do dalszej pracy nauczycieli w-f z badaną
młodzieżą.
2. Charakterystyka badanych
Grupę badaną stanowili uczniowie i uczennice 5 klas pierwszych 4letniego Technikum Zawodowego w wieku 16 lat (151 osób). Młodzież
pochodzi zarówno ze środowiska miejskiego jak i wiejskiego, z przewagą
tego drugiego. Do gimnazjum uczniowie w przeważającej części
uczęszczali na wsi.
Z badania wyłączono uczniów, którzy posiadali okresowe zwolnienia
lekarskie z ćwiczeń na lekcji wychowania fizycznego (7 osób) i tych,
którym nie było możliwości przeprowadzenia testu ze względu na ich
absencję lub nieprzygotowanie na zajęciach (4 osoby).
3. Narzędzie pomiaru
Indeks Sprawności Fizycznej autorstwa K. Zuchory to propozycja
indywidualnego sprawdzianu kondycji fizycznej dla osób obojga płci.
Podane w Indeksie próby: szybkości, skoczności, siły ramion, gibkości,
wytrzymałości i siły mięśni brzucha, są łatwe do wykonania i nie
wymagają specjalnego sprzętu, a uzyskane rezultaty są łatwe do oceny.
Podana propozycja oceny sprawności fizycznej w odróżnieniu od
innych tego typu sprawdzianów charakteryzuje się prostotą ćwiczeń i
łatwością odczytywania ocen. Uzyskany ogólny przeciętny wynik –
oceniany za pomocą indeksu – jest obiektywnie porównywalny z
1
wynikami uzyskanymi w różnych okresach życia, innych osób oraz
dorosłych i dzieci 1 .
Indeks jest niezwykle praktyczny w ocenie indywidualnego poziomu
sprawności fizycznej oraz w samokontroli i samoocenie ucznia. Składa się
z następujących prób ocenianych według skali:
kolor różowy – dziewczęta
Próba i sposób
jej wykonania
Szybkość
Biegnij szybko w
miejscu przez 10
sek. wysoko
unosząc kolana i
klaszcz pod
uniesioną nogą.
Policz liczbę
klaśnięć.
Skoczność
Skocz w dal z
miejsca, rezultat
zmierz stopkami
Siła ramion
Uchwyć się drążka
lub gałęzi tak aby
swobodnie
zawisnąć
Gibkość
Stań na baczność.
Wykonaj powolny
skłon w przód nie
zginając kolan
Wytrzymałość
Jak długo możesz
biec:
a) w miejscu (ok.
120 kroków na
minutę)
b) na odległość,
wynikiem będzie
przebiegnięty
dystans
Siła mięśni
brzucha
Połóż się na
plecach, unieś
nogi nad podłoże i
wykonuj nożyce
poprzeczne
1
kolor zielony - chłopcy
1 pkt
2 pkt
3 pkt
bardzo
dobry
4 pkt
12 klaśnięć
16 klaśnięć
20 klaśnięć
25 klaśnięć
30 klaśnięć
35 klaśnięć
15 klaśnięć
20 klaśnięć
25 klaśnięć
30 klaśnięć
35 klaśnięć
40 klaśnięć
5 stóp
6 stóp
7 stóp
8 stóp
9 stóp
10 stóp
j.w
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
minimalny dostateczny
dobry
wysoki
wybitny
5 pkt
6 pkt
zawiśnij,
zawiśnij na
zawiśnij na
zawiśnij na jednej zawiśnij na jednej
podciągnij się
wyprostowanych wyprostowanych
ręce, wytrzymaj 3 ręce, wytrzymaj
(głowa wyżej niż
rękach, wytrzymaj
rękach,
sek.
10 sek.
drążek), wytrzymaj
3 sek.
wytrzymaj 10 sek.
3 sek.
zawiśnij,
podciągnij się
oburącz (głowa
wyżej niż drążek),
wytrzymaj 10 sek.
zawiśnij,
podciągnij się
oburącz, utrzymuj
się kolejno na
lewej i prawej ręce
po 10 sek.
zawiśnij na
wyprostowanych
rękach, wytrzymaj
10 sek.
zawiśnij na
wyprostowanej
ręce, wytrzymaj
10 sek.
zawiśnij na
zawiśnij na
wyprostowanych wyprostowanych
zawiśnij,
podciągnij się
rękach,
rękach,
oburącz, jedną
podciągnij się
podciągnij się
(głowa wyżej niż (głowa wyżej niż rękę wolno opuść,
drążek),
drążek),
wytrzymaj 10 sek.
wytrzymaj 3 sek. wytrzymaj 10 sek.
chwyć oburącz za
kostki
palcami obu rąk
dotknij palców
stóp
palcami obu rąk
dotknij podłoża
wszystkimi
palcami (obu rąk)
dotknij podłoża
dotknij dłońmi
podłoża
dotknij głową kolan
1 min.
3 min.
6 min.
10 min.
15 min.
20 min
200 m.
500 m.
1000 m.
150 m.
2000 m.
250 m.
2 min.
5 min.
10 min.
15 min.
20 min.
30 min.
400 m.
1000 m.
2000 m.
2500 m.
3000 m.
4000 m.
10 sek.
30 sek.
1 min.
1,5 min.
2 min.
3 min.
30 sek.
1 min.
1,5 min.
2 min.
3 min.
4 min.
J. Barankiewicz: Leksykon wychowania fizycznego i sportu szkolnego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1998
2
Normy dla poszczególnych kategorii wiekowych - sprawdź swój wynik:
OCENA
7 lat
8 lat
9-10 lat
11-12 lat 13-15 lat 16-18 lat 19-25 lat 26-35 lat
Minimalna
6
6
6
6
6
6
6
6
Dostateczna
9
10
11
11
12
12
12
12
Dobra
12
13
15
16
17
18
18
18
Bardzo dobra
15
17
19
20
22
23
24
23
Wysoka
18
21
23
25
27
28
30
28
Wybitna
22
25
27
29
31
33
35
33
4. Przebieg badań
Test przeprowadzono na początku roku szkolnego 2008/2009 na
przełomie września i października na lekcjach wychowania fizycznego bez
wcześniejszego uprzedzenia uczniów, aby nie przygotowywali się specjalnie
do wykonywanych prób.
Przed rozpoczęciem prób z Indeksu niezbędny był wywiad z pielęgniarką
szkolną, która na podstawie dostarczonych przez uczniów kart zdrowia i
rozmowy z uczniem określiła jego zdolność do ćwiczeń na lekcji w-f.
5. Wyniki osiągnięte przez uczniów badanych klas po 6 próbach Indeksu
Maksymalnym średnim wynikiem możliwym do uzyskania przez klasę
było 36 punktów.
Porównując dwie klasy dziewcząt wyższy średni wynik ze wszystkich
prób uzyskała klasa 1TH (18,88pkt). Jednakże różnica pomiędzy wynikami
tych dwóch klas jest nieznaczna. Świadczy to o bardzo zbliżonym poziomie
sprawności dziewcząt, który jest określony w indeksie jako „dobry”.
dziewczęta - średnia klasy z sumy pkt
za 6 prób
30,0
18,88
18,57
18,73
20,0
10,0
0,0
1TH dz.
1TEK dz.
średnia
Wśród chłopców poniżej średniej 18,84 znalazła się tylko klasa 1TM,
której osiągnięcie odbiega od rezultatów pozostałych klas i jest na poziomie
dostatecznym.
3
chłopcy - średnia klasy z sumy pkt za 6 prób
30,0
20,13
19,00
16,32
19,90
18,84
20,0
10,0
0,0
1TE
1TB
1TM
1TH/1TEK
średnia
6. Analiza wyników badanych cech motorycznych uzyskanych przez
poszczególne klasy na tle innych grup i w porównaniu do średniej z danej
próby
a) szybkość
dziewczęta - szybkość
6,0
4,40
5,0
4,18
3,95
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
TH dz
TEK dz
średnia
W próbie szybkości, u dziewcząt, klasa 1TEK uzyskała wynik dobry a klasa
1TH wynik na poziomie bardzo dobrym.
chłopcy - szybkość
6,0
5,0
3,84
3,94
4,27
3,90
3,55
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
TE
TB
TM
TH-TEK
średnia
Wśród chłopców wynik bardzo dobry osiągnęli uczniowie klasy 1TEK/1TH.
Powyżej średniej znalazła się jeszcze klasa 1TE a pozostałe klasy poniżej
średniej lecz również na poziomie dobrym.
4
b) skoczność
dziewczęta - skoczność
6,0
5,0
4,0
1,92
3,0
1,77
1,62
2,0
1,0
0,0
TH dz
TEK dz
średnia
W tej próbie obie klasy wypadły słabo uzyskując wynik średni na poziomie
minimalnym, choć bliżej dostatecznego były uczennice 1TH.
chłopcy - skoczność
6,0
5,0
4,0
3,45
3,19
3,00
3,06
2,58
3,0
2,0
1,0
0,0
TE
TB
TM
TH-TEK
średnia
Chłopcy z klasy 1TM ponownie zaprezentowali najgorszy – tylko dostateczny
poziom skoczności i wyraźnie odbiegają od średniej badanej grupy – poziomu
dobrego.
c) siła ramion
dziewczęta - siła ramion
6,0
5,0
4,0
2,48
2,38
2,43
3,0
2,0
1,0
0,0
TH dz
TEK dz
średnia
Siła ramion u dziewcząt na poziomie dostatecznym, nieliczne osoby potrafią
unieść swój ciężar ciała podciągając się na drążku. Podobnie w obydwu
klasach.
5
chłopcy - siła ramion
6,0
5,0
4,0
4,09
3,77
3,59
3,61
2,97
3,0
2,0
1,0
0,0
TE
TB
TM
TH-TEK
średnia
W trzeciej próbie z kolei, bardzo dobry poziom siły mięśni ramion u
chłopców z klas 1TH/TEK. Wyniki w trzech klasach zmieściły się w poziomie
dobrym a 1TM z najniższą średnią ponownie znalazła się na końcu stawki.
d) wytrzymałość
dziewczęta - wytrzymałość
6,0
5,0
3,48
3,48
4,0
3,48
3,0
2,0
1,0
0,0
TH dz
TEK dz
średnia
Poziom wytrzymałości w tym przypadku okazał się identyczny w dwóch
badanych grupach dziewcząt i został określony jako dobry.
chłopcy - wytrzymałość
6,0
5,0
4,41
3,52
4,0
2,82
3,31
TH-TEK
średnia
2,48
3,0
2,0
1,0
0,0
TE
TB
TM
W grupie chłopców zdiagnozowano bardzo dużą rozbieżność poziomu tej
cechy motorycznej, od dostatecznego – poniżej średniej – klas 1TM i 1TH/TEK,
przez dobry klasy 1TB do bardzo dobrego klasy 1TE.
6
e) gibkość
dziewczęta - gibkość
6,0
4,71
4,20
5,0
4,46
4,0
3,0
2,0
1,0
0,0
TH dz
TEK dz
średnia
Blisko poziomu wysokiego znajduje się średnia próby gibkości wykonanej
przez klasę 1TEK.
chłopcy - gibkość
6,0
5,0
4,0
3,28
3,58
3,91
3,45
3,03
3,0
2,0
1,0
0,0
TE
TB
TM
TH-TEK
średnia
Wśród grupy męskiej najbliżej poziomu bardzo dobrego był wynik punktowy
klasy 1 TH/TEK, jednakże wszystkie klasy znalazły się w przedziale poziomu
dobrego.
f) siła mięśni brzucha
dziewczęta - siła mięśni brzucha
6,0
5,0
4,0
3,0
2,4
2,43
2,42
2,0
1,0
0,0
TH dz
TEK dz
średnia
Bardzo podobny wynik wśród badanych grup dziewcząt, lecz tylko na
poziomie dostatecznym.
7
chłopcy - siła mięśni brzucha
6,0
5,0
4,0
3,0
1,91
1,39
2,0
1,42
1,36
1,52
TH-TEK
średnia
1,0
0,0
TE
TB
TM
U chłopców wszystkie klasy osiągnęły wynik minimalny i tylko uczniowie 1TE
zbliżyli się do poziomu dostatecznego.
7. Podsumowanie
Osiągnięte przez poszczególne grupy badanych wyniki obrazują poziom
cech motorycznych wpływających na ogólną sprawność fizyczną a przez to na
przyswajanie nowych umiejętności ruchowych. Wysoki poziom badanych cech
sprzyja szybkiemu nauczaniu ruchu a zbyt niski - prowadzi do wydłużenia tego
procesu.
Wynik średni dziewcząt z całości testu wskazuje na dobry poziom cech
motorycznych, choć siła ramion, siła mięsni brzucha i skoczność są na zbyt
niskim poziomie. Zadowalający jest poziom szybkości i gibkości.
Chłopcy wykazali się słabą wytrzymałością (poza klasą 1TE), niezbyt dobrą
skocznością i wręcz niedostateczną siłą mięsni brzucha. Natomiast dobrze
wypadli w próbach szybkości i siły ramion.
8. Wnioski i zalecenia do pracy
• Zapoznać nauczycieli uczących w klasach pierwszych z wynikami badań;
• Stosować na zajęciach więcej ćwiczeń ogólnorozwojowych poprawiających
te cechy motoryczne, których poziom w danej klasie jest poniżej przeciętnej
badanej grupy pierwszoklasistów;
• Stosować indywidualizację i wskazywać uczniom słabszym metody i
ćwiczenia podnoszące u nich zbyt niski poziom wszystkich lub niektórych
cech motorycznych;
• Opublikować wyniki badań na szkolnej stronie internetowej, aby młodzież
mogła się z nimi zapoznać i wyciągnąć wnioski na temat własnej sprawności
fizycznej na tle rówieśników;
• Zdopingować młodzież do podnoszenia własnej sprawności fizycznej
poprzez samodoskonalenie i stosowanie przy tym samokontroli;
• Wprowadzić rywalizację między klasami pierwszymi – która z klas poprawi
bardziej swoje wyniki do końca roku szkolnego.
Opracowanie mgr Grzegorz Gradziński
8