Zrozumienie depresji

Zrozumienie
depresji
Understanding depression - Polish
Depresja to coś więcej niż po prostu
przygnębienie – jest to poważna choroba.
Osobom cierpiącym na depresję jest
trudno funkcjonować na codzień. Depresja
ma poważny wpływ na zdrowie fizyczne i
psychiczne.
SKĄD WIADOMO, ŻE KTOŚ MA DEPRESJĘ
A NIE JEST PO PROSTU SMUTNY?
Osoba może mieć depresję, jeśli przez okres dłuższy niż
dwa tygodnie:
• czuje się przeważnie smutna, przygnębiona lub
nieszczęśliwa
LUB
• straciła zainteresowanie lub przyjemność w
kontynuowaniu swoich zwykłych zajęć.
ORAZ ma symptomy odnoszące się do conajmniej trzech z
następujących czterech kategorii:
1. Zachowanie
Zaniechanie wychodzenia z domu
Zaniedbanie się w pracy
Unikanie bliskiej rodziny i przyjaciół
Uzależnienie od alkoholu i środków uspokajających
Zaprzestanie czynności uprzednio wykonywanych z
przyjemnością
Niemożność koncentracji
2. Myśli
„Jestem nieudacznikiem”
„To moja wina”
„Nigdy nie dzieje mi się nic dobrego”
„Jestem bez wartości”
„Życie jest nic nie warte”
3. Odczucia
Przytłoczenie
Poczucie winy
Drażliwość
Frustracja
Brak wiary w siebie
Niezadowolenie
Brak stanowczości
Rozczarowanie
Przygnębienie
Smutek
Po więcej informacji
4. Objawy fizyczne
Ciągłe zmęczenie
Niedyspozycja i wyczerpanie
Bóle głowy i mięśni
Problemy systemu trawienia
Problemy ze spaniem
Utrata lub zaburzenia apetytu
Poważna utrata lub przyrost wagi
W większości przypadków nie leczona depresja może trwać
przez wiele tygodni lub miesięcy. Choroba depresyjna może
mieć nawroty, jeśli nie jest właściwie leczona.
KTO JEST BARDZIEJ PODATNY NA
DEPRESJĘ?
Niektóre czynniki lub sytuacje zwiększają
zapadalność na depresję:
•
•
•
•
•
•
•
konflikt w rodzinie
samotność i odosobnienie
bezrobocie
poważna choroba
używanie alkoholu i narkotyków
chemiczne zmiany w mózgu
członek rodziny cierpiący na depresję.
Należy pamiętać, że każda osoba jest inna i często
połączenie kilku czynników może stworzyć zagrożenie
depresji dla określonej osoby.
JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE DEPRESJA?
Depresja jest bardzo rozpowszechniona. Około 1 miliona
dorosłych i 100.000 młodych Australijczyków walczy co roku
z tą chorobą.
Przeciętnie, na pewnym etapie życia jedna na pięć osób
doświadczy depresji tj. jedna na cztery kobiety i jeden na
sześciu mężczyzn.
JAK LECZYĆ DEPRESJĘ?
Depresja pozostaje często nie leczona z uwagi na
nierozpoznanie choroby.
Istnieje wiele rodzajów choroby depresyjnej, które
wymagają swoistego leczenia. Łagodna depresja może
być leczona przy pomocy ćwiczeń fizycznych. Natomiast
silniejsza depresja może wymagać psychoterapii i leków
antydepresyjnych.
www.beyondblue.org.au lub beyondblue linia informacyjna 1300 22 4636
1 of 2
Zrozumienie
depresji
Understanding depression - Polish
PSYCHOTERAPIA
JAK MOŻNA POMÓC?
Celem psychoterapii jest rozwiązywanie problemów, których
szczególnie doświadczają osoby cierpiące na depresję np.
zmiana negatywnego kierunku myślenia lub trudności w
stosunkach z innymi osobami.
Stan zdrowia osób cierpiących na depresję nie ulegnie
poprawie bez pomocy zewnętrznej. Mogą one uzyskać taką
pomoc od rodziny, przyjaciół i/lub profesjonalną pomoc od
pracowników służby zdrowia tj. lekarza lub psychologa.
Odwiedź: www.beyondblue.org.au i kliknij Find a Doctor.
(znajdź lekarza). Ustąpienie objawów depresji następuje
często. Odwlekanie leczenia może opóźnić powrót do
zdrowia.
Terapia kognitywna (CBT: Cognitive behaviour Therapy)
pomaga w korygowaniu negatywnych kierunków myślenia.
Jest to program skonstruowany z założeniem, że proces
myślenia wywiera skutek na samopoczucie.
Terapia interpersonalna (IPT: Interpersonal Therapy) terapia
skonstruowana w celu odbudowy relacji z otoczeniem.
Psychoterapia może dopomóc w:
•
•
•
•
•
zmianie negatywnego trybu myślenia i odczuć
zachęceniu do brania udziału w zajęciach
przyśpieszeniu powrotu do zdrowia
zapobieżeniu nawrotowi depresji
rozpoznaniu metod kontrolowania choroby dla utrzymania
dobrego stanu zdrowia.
LEKI
Osoby chorujące na depresję często również odczuwają
dolegliwości fizyczne.
Leki antydepresyjne łagodzą fizyczne symptomy depresji.
Leki antydepresyjne nie uzależniają.
Wiele osób boi się potencjalnych skutków ubocznych
wywieranych przez leki antydepresyjne. Trzeba jednak
pamiętać, że zdrowie fizyczne często ulega pogorszeniu w
przypadku braku skutecznego leczenia depresji.
NAJWAŻNIEJSZE JEST, BY ZNALEŹĆ
SKUTECZNĄ METODĘ LECZENIA
Wiele środków stosowanych przez pacjentów nie leczy
przyczyn choroby. Dla przykładu tabletki nasenne lub
zwykła porada nie są efektywne, chociaż mogą przynieść
tymczasową ulgę.
Dostępny jest cały szereg udokumentowanych terapii,
które odnoszą skutek. Każda osoba musi znaleźć metodę
leczenia, która jest dla niej odpowiednia.
Dalsze informacje uzyskasz z
Multicultural Mental Health Australia
www.mmha.org.au
Tel: 02 9840 3333
© beyondblue:( krajowa inicjatywa zwalczania depresji) the national
depression initiative, 2007
PO Box 6100, Hawthorn West VIC 3122
Tel: (03)9810 6100
Faks: (03) 9810 6111
Email : [email protected]
Witryna: www.beyondblue.org.au
Po więcej informacji
MOŻESZ KOMUŚ POMÓC JAK NASTĘPUJE:
• pomóc w otrzymaniu informacji z Internetu lub z biblioteki
• zasugerować wizytę u lekarza lub innego profesjonalnego
pracownika służby zdrowia
• pomóc w zorganizowaniu takiej wizyty
• udać się z chorym na wizytę lekarską lub wizytę u innego
profesjonalnego pracownika służby zdrowia
• sprawdzić wynik wizyty
• zachęcić do udziału w zajęciach towarzyskich
• zniechęcić do używania alkoholu lub innych narkotyków.
NIE BĘDZIE POMOCNE:
• wywieranie presji przez sugerowanie chorym: „otrząśnij
się z tego” lub „weź się w garść”
• trzymanie się od nich z daleka lub unikanie ich
• sugerowanie chorym, aby zajęli się czymś, lub wychodzili
więcej z domu
• namawianie do częstszego udziału w przyjęciach i
zagłuszania ich odczuć alkoholem lub narkotykami.
Porozmawiaj ze swoim lekarzem, lub innym profesjonalnym
pracownikiem służby zdrowia odnośnie sposobu leczenia, jeśli
znana ci osoba potrzebuje pomocy.
ZALECANE WITRYNY INTERNETOWE
ODNOSZĄCE SIĘ DO DEPRESJI
www.beyondblue.org.au
Informacje na temat depresji, zaburzeń lękowych i choroby
afektywnej dwubiegunowej.
www.ybblue.com.au
beyondblue’s witryna dla młodych osób
www.mmha.org.au
Multicultural Mental Health Australia
Tel: 02 9840 3333
This information sheet was jointly developed by
Multicultural Mental Health Australia and beyondblue:
the national depression initiative
www.beyondblue.org.au lub beyondblue linia informacyjna 1300 22 4636
2 of 2
Życie z osobą w depresji
i opieka nad taką osobą
Living with and caring for a person with depression - Polish
Opiekowanie się osobą, która cierpi na depresję
lub życie z taką osobą nie jest łatwe. Czasem
może nie być łatwo powiedzieć czy zrobić
coś właściwego. Często opiekun doświadcza
uczucia gniewu, winy lub obawy. Poniżej
podane są praktyczne wskazówki pomocne w
sprawowaniu opieki nad osobą w depresji oraz
jak zadbać o siebie.
ORGANIZACJE DLA OPIEKUNÓW
CO MOŻNA ZROBIĆ
ARAFMI
1. Dowiedz się więcej na temat depresji
Zdobycie wiedzy na temat depresji pozwoli ci zrozumieć,
dlaczego osoba chora zachowuje się pewien sposób. Może
ci to dopomóc w potraktowaniu samej choroby oddzielnie
od osoby chorego i uświadomieniu sobie, że nie ty jesteś
przyczyną ich zachowania lub nastroju.
2. Zrób sobie przerwę
Jeśli mieszkasz z osobą chorą na depresję lub się nią
opiekujesz, możesz czasem czuć się wyosobniony. Twoi
przyjaciele lub inni członkowie rodziny mogą nie wykazywać
zrozumienia. Może ci dopomóc rozmowa z osobami w
sytuacji podobnej do twojej.
Istnieją usługi, które zapewniają ukierunkowanie i wsparcie
dla opiekunów osób cierpiących na choroby psychiczne.
Możesz porozmawiać z osobami w podobnej sytuacji, biorąc
udział w sesjach informacyjnych i grupach wsparcia.
Stowarzyszenie dla Krewnych i Przyjaciół Osób Psychicznie
Chorych III (ARAFMI: Association for Relatives and Friends
of the Mentally Ill) oferuje szereg usług dla opiekunów osób
chorych psychicznie. Te usługi to grupy wsparcia, materiały
informacyjne, biblioteka, wsparcie telefoniczne i domowe.
• Australian Capital Territory
www.arafmi.org Tel: 02 6231 6530
Jest ważne, że jako krewny czy przyjaciel chorego dbasz
również o siebie. Upewnij się, że spędzasz trochę czasu
robiąc to, co lubisz.
• New South Wales
www.arafmi.org Tel: 02 9805 1883
Tereny prowincjonalne Nowej Południowej
Walii – bezpłatna linia: 1800 655 198
3. Zadawaj pytania
• Northern Territory
www.ntarafmi.org.au Tel: 08 8948 1051
Rozmawiaj o depresji otwarcie i w swobodny sposób. Próbuj
zapytać, co przynosi choremu ulgę, kiedy odczuwa depresję.
Rozmawiając w sposób otwarty dajesz mu do zrozumienia,
że dbasz o niego i chcesz mu pomóc. Możesz spróbować
podzielić się z nim swoją nabytą wiedzą, by przekonać się
czy jest to pomocne.
• South Australia
www.users.senet.com.au/~panangga/mhrc
Tel: 08 8221 5166
• Tasmania
www.tased.edu.au/tasonline/mhcrc Tel: 03 6236 9251
• Queensland
www.arafmiqld.org Tel: 07 3254 1881
4. Porozmawiaj z kimś
Może ci pomóc, jeśli przedyskutujesz swoje odczucia z
przyjaciółmi lub rodziną. Porozmawiaj z doradcą, jeśli nie
dajesz sobie rady, a krępuje cię rozmowa ze znanymi ci
osobami.
• Victoria
www.arafemi.org.au Tel: 03 9810 9300
• Western Australia
www.arafmi.asn.au Tel: 08 9389 9888
of 2
P więcej informacji odwiedź
www.beyondblue.org.au
lub
beyondblue linia informacyjna 1300 22 4636
Życie z osobą w depresji
i opieka nad taką osobą
Living with and caring for a person with depression - Polish
Carers Australia
Carers Australia jest organizacją niezarobkową mającą
na celu poprawę stylu życia opiekunów. Carers Australia
jest główną organizacją w skali krajowej z ośmioma
organizacjami członkowskimi - Stowarzyszeniami Opiekunów
- w każdym stanie i terytorium. Carers Australia dokłada
starań, aby propagować ważność roli opiekunów w naszym
społeczeństwie i pomagać im w uzyskaniu dostępu do
lepszych informacji i zasobów.
Carers Australia
www.carersaustralia.com.au Tel: 02 6122 9900
Carers Association of the ACT
www.carersact.asn.au Tel: 02 6296 9900
Carers NSW
www.carersnsw.asn.au Tel: 02 9280 4744
Northern Territory Carers Association
www.ntcarers.asn.au Tel: 08 8948 4877
Carers Queensland
www.carersqld.ans.au Tel: 07 3843 1401
Carers Association of South Australia
www.carers-sa.asn.au Tel: 08 8271 6288
Carers Tasmania
www.carerstas.org Tel: 03 6231 5507
WIĘCEJ INFORMACJI
blueVoices Network
Carers Victoria
www.carersvic.org.au Tel: 03 9396 9500
Kliknij klawisz ‘Join Us’ (dołącz do nas) na witrynie
www.beyondblue.org.au, aby dostawać przez email
uaktualnienia od referencyjnej grupy użytkowników
beyondblue’s.
Carers Western Australia
www.carerswa.asn.au Tel: 08 9444 5922
Mental Health Association, NSW
www.mentalhealth.asn.au/downloads/info/caring.pdf
Counselling and after hours
Tel: 1800 007 332
Sprowadź tę listę informacyjną z witryny Mental Health
Association, NSW, aby dowiedzieć się więcej na temat
mieszkania z osobą chorą umysłowo.
Dalsze informacje
Multicultural Mental Health Australia
www.mmha.org.au
Tel: 02 9840 3333
© beyondblue: the national depression initiative, 2007
PO Box 6100, Hawthorn West VIC 3122
Tel: (03)9810 6100
Faks: (03) 9810 6111
Email: [email protected]
Witryna: www.beyondblue.org.au
This information sheet was jointly developed by
Multicultural Mental Health Australia and beyondblue:
the national depression initiative
of 2
2
P więcej informacji odwiedź
www.beyondblue.org.au
lub
beyondblue linia informacyjna 1300 22 4636
Jak można
pomóc osobie w depresji?
How can you help someone with depression? - Polish
JAK DAĆ KOMUŚ DO ZROZUMENIA, ŻE TWOIM ZDANIEM POTRZEBUJE POMOCY?
Decyzja o tym jak pomóc osobie w depresji nie zawsze jest łatwa. Czasem może być trudno
zadecydować, co powiedzieć albo co zrobić. Reakcje każdej osoby oraz sposób dyskutowania
są różne. Poniższe rozwiązania biorą to pod uwagę i sugerują kilka dróg pomocy znajomemu lub
członkowi rodziny.
Zapoczątkuj rozmowę
Trudna rozmowa
Podjęcie pierwszego kroku dla udzielenia pomocy osobie,
która wydaje się być w potrzebie, wymaga przemyślenia i
ostrożności. Wybierz odpowiednią porę i miejsce.
Czasem osoby cierpiące na depresję mogą czuć się
niezręcznie dyskutując otwarcie o swoich myślach czy
odczuciach. Mogą nawet rozgniewać się, zapytane czy
dobrze się czują.
Więcej słuchaj niż mów
Czasem, osoba, na której ci zależy chce z tobą
porozmawiać niekoniecznie szukając twojej rady, ale
chcąc przedyskutować swoje obawy. Słuchając, raczej
niż mówiąc zrozumiesz odczucia takiej osoby. Nazywa się
to aktywnym słuchaniem. Powinieneś zachować swoje
rady czy rozwiązania na później, a zamiast nich oferować
nieobowiązujące komentarze takie jak: „Rozumiem, że może
cię to niepokoić”.
Używaj odpowiedniego języka gestów
Język gestów, wprowadzając atmosferę relaksu, odgrywa
ważną rolę w procesie pomagania osobie, na której ci zależy.
Utrzymuj kontakt wzrokowy oraz usiądź w wygodnej pozycji,
aby pokazać, że słuchasz.
Zadawaj otwarte pytania
Otwarte pytania są dobrym sposobem rozpoczęcia rozmowy.
Wymagają one więcej informacji i nie można na nie
odpowiedzieć po prostu „tak” lub „nie”. Niektóre przykłady to:
„A więc powiedz mi o...”, albo, „Jakie masz zmartwienia?”
Po więcej informacji odwiedź
Następujące sugestie mogą być pomocne w prowadzeniu
trudnej rozmowy:
• Zachowaj spokój
• Bądź zdecydowany, bezstronny i konsekwentny
• Przyznaj, jeśli nie masz racji
• Nie utrać kontroli.
Więcej informacji znajdziesz w beyondblue Lista
informacyjna – Zrozumienie depresji.
Spędź razem czas
Często spędzenie z kimś czasu na rozmowie, lub po prostu
przebywanie z taką osobą pozwoli jej zrozumieć, że ci na niej
zależy a tobie dowiedzieć się, co ją nurtuje.
Zajmij się sobą
Upewnij się, że jako członek rodziny, lub przyjaciel osoby
cierpiącej na depresję, zajmiesz się również sobą. Spędź
trochę czasu relaksując się i robiąc to, co lubisz.
Istnieją organizacje, które mogą udzielić pomocy, informacji
oraz ukierunkowania - patrz beyondblue - Lista informacyjna
Nr 2: opieka nad osobą z depresją lub zaburzeniami
lękowymi.
www.beyondblue.org.au lub beyondblue linia informacyjna 1300 22 4636
of 2
Jak można
pomóc osobie w depresji?
How can you help someone with depression? - Polish
PRAKTYCZNE METODY POMOCY
Osoby cierpiące na depresję często nie widzą sensu w robieniu czegokolwiek, a może czują, że nikt
nie może im dopomóc. Rodzaj twojej pomocy i jej poziom zależy od stosunku między tobą i osobą w
stanie depresji.
Może być bardzo trudno dopomóc osobie, która nie jest przygotowana przyznać, że takiej pomocy
potrzebuje.
Poniżej są przykłady tego, co można, a czego nie powinno się robić udzielając pomocy osobom w
depresji.
TAK – możesz im pomóc jak następuje:
NIE – Nie jest pomocne:
• Spędzając z nimi czas i rozmawiając o ich przeżyciach
• Wywieranie presji przez sugerowanie: otrząśnij się z tego”,
„weź się w garść” lub „głowa do góry”
• Wskazując, że zauważyłeś zmianę w ich zachowaniu
• Dając im znać, że chcesz je wysłuchać a nie oceniać
• Sugerując wizytę u lekarza lub profesjonalnego pracownika
służby zdrowia
• Pomagając w zorganizowaniu takiej wizyty
• Udając się z chorym na wizytę lekarską lub wizytę u
profesjonalnego pracownika służby zdrowia
• Trzymanie się z daleka lub unikanie ich
• Sugerowanie chorym, aby zajęli się czymś, lub wychodzili
więcej z domu
• Namawianie ich do częstszego udziału w przyjęciach i
zagłuszania ich odczuć alkoholem lub narkotykami
• Założenie, że problem po prostu odejdzie.
• Pytając o wynik takiej wizyty
• Pomagając w uzyskaniu informacji na temat depresji
• Otwarcie rozmawiając na temat depresji
• Zachęcając do brania udziału w okazjach towarzyskich
• Zachęcając do wykonywania ćwiczeń i do zdrowego
jedzenia
• Od czasu do czasu organizując zmianę otoczenia
• Utrzymując kontakt
• Zachęcając innych bliskich przyjaciół i rodzinę do przyjęcia
podobnego holistycznego podejścia.
Dalsze informacje uzyskasz z
Multicultural Mental Health Australia
www.mmha.org.au
Tel: (02)9840 3333
©beyondblue: krajowy projekt odnoszący się do depresji, 2007
PO Box 6100, Hawthorn West VIC 3122
Tel: (03)9810 6100
Faks: (03) 9810 6111
Email: [email protected]
Witryna: www.beyondblue.org.au
Po więcej informacji odwiedź
This information sheet was jointly developed by
Multicultural Mental Health Australia and beyondblue:
the national depression initiative
www.beyondblue.org.au lub beyondblue linia informacyjna 1300 22 4636
of 2
2
Zaburzenia Lękowe
Anxiety disorders – Polish
Zaburzenie lękowe to coś więcej niż uczucie
zestresowania – jest to poważna choroba.
Ludzie z zaburzeniami lękowymi mają trudności
z normalnym, codziennym funkcjonowaniem.
JAK CZĘSTE SĄ ZABURZENIA LĘKOWE?
Zaburzenia lękowe są najczęściej występującymi w Australii
zaburzeniami umysłowymi. Każdego roku prawie jedna osoba
na 10 doświadcza jakiegoś zaburzenia lękowego – jedna na 12
kobiet i jeden na 8 mężczyzn. Jedna osoba na 4 na którymś
z etapów życia będzie miała zaburzenie lękowe.
CO POWODUJE ZABURZENIA LĘKOWE?
Uważa się, że zaburzenia lękowe wywoływane są przez kombinację
czynników. Należą do nich:
• Ma bóle mięśni (np. szczęki lub pleców)
l tak l nie
• Ma problemy ze snem (np. trudności z zaśnięciem
lub z ciągłością snu albo niespokojny sen).
l tak l nie
Fobia (Phobia)
Fobie powodują, że człowiek bardzo obawia się określonych
przedmiotów lub sytuacji. Osoba może mieć fobię, jeśli:
• Odczuwa wielki niepokój w obecności określonego przedmiotu
lub sytuacji, np. kiedy ma:
– lecieć samolotem
l tak l nie
– zbliżyć się do określonego zwierzęcia
l tak l nie
– dostać zastrzyk
l tak l nie
– iść na spotkanie towarzyskie
l tak l nie
• Unika sytuacji narażającej ją na wystąpienie objawów fobii, np.:
– musi zmienić rutynę pracy l tak l nie
• Stresujące wydarzenia życiowe
– nie chodzi na umówione spotkania
towarzyskie
l tak l nie
• Długotrwała choroba fizyczna
– nie chodzi na kontrole lekarskie
l tak l nie
• Historia problemów ze zdrowiem psychicznym w rodzinie
• Czynniki osobowościowe
RODZAJE ZABURZEŃ LĘKOWYCH, ICH
OZNAKI I OBJAWY
Istnieje wiele rodzajów zaburzeń lękowych z wachlarzem oznak
i objawów.
Zespół lęku uogólnionego (GAD)
(Generalised Anxiety Disorder – GAD)
W zespole GAD chory odczuwa lęk prawie codziennie przez długi
okres czasu. Osoba może mieć GAD, jeśli w ciągu SZEŚCIU LUB
WIĘCEJ MIESIĘCY, przez większość dni:
• Ma trudności z zajęciami codziennego życia (np. z pracą,
nauką, spotykaniem się z przyjaciółmi i rodziną),
ponieważ stara się unikać takich sytuacji.
l tak l nie
Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (OCD)
(Obsessive Compulsive Disorder – OCD)
OCD polega na występowaniu u ludzi niechcianych/natrętnych myśli
i obaw, które wywołują napięcie, często nazywanych obsesjami.
Obsesje te powodują, że ludzie, aby zmniejszyć odczuwane
napięcie, odczuwają potrzebę wykonywania określonych rytuałów,
nazywanych kompulsjami. Osoba może mieć OCD, jeśli:
• Odczuwa silny niepokój l tak l nie
• Ma trudności z pozbyciem się niepokoju
l tak l nie
• Ma powtarzające się myśli lub obawy, które nie
są związane z rzeczywistymi problemami życiowymi
(np. że stanie sie krzywda bliskiej osobie
lub ludziom)
l tak l nie
l tak l nie
• Wykonuje tę samą czynność wielokrotnie, w bardzo
uporządkowany, precyzyjny i podobny sposób za każdym
razem, np:
• Odczuwany lęk utrudnia wykonywanie
codziennych zajęć (np. pracy, nauki, spotykania
się z przyjaciółmi i rodziną).
Jeśli osoba ta odpowiedziała “TAK” na WSZYSTKIE te pytania
i doświadcza TRZECH lub więcej z następujących objawów:
– ciągle myje ręce, zęby, bierze prysznic lub
pierze ubranie
l tak l nie
• Odczuwa napięcie i nie może sobie znaleźć miejsca l tak l nie
– ciągle czyści, sprząta lub układa na nowo,
w określony sposób rzeczy w domu,
w pracy lub w samochodzie
l tak l nie
• Łatwo się męczy
l tak l nie
• Ma trudności z koncentracją
l tak l nie
• Jest poirytowana
l tak l nie
– ciągle sprawdza, czy drzwi i okna są zamknięte
i/lub sprzęty elektryczne wyłączone
l tak l nie
1 of 4
Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej
www.beyondblue.org.au Lub telefonicznej linii informacyjnej beyondblue 1300 22 4636
Zaburzenia Lękowe
Anxiety disorders – Polish
• Czuje tymczasową ulgę po wykonaniu tych czynności,
ale wkrótce odczuwa potrzebę ich powtórzenia
l tak l nie
• Zdaje sobie sprawę, że te uczucia, myśli
i sposoby postępowania są bezsensowne
l tak l nie
• Orientuje się, że te myśli i sposoby zachowania
zajmują ponad godzinę dziennie i/lub mają ujemny
wpływ na jej normalną rutynę (np. pracę, naukę
lub widywanie się z przyjaciółmi i rodziną).
l tak l nie
Zespół lęku panicznego (Panic Disorder)
W przypadkach zespołu lęku panicznego występują częste
ataki paniki. Ataki paniki to uczucia skrajnego, nieopanowanego
niepokoju. Osoba może mieć zespół lęku panicznego, jeśli
W CIĄGU OKRESU 10 MINUT odczuwa CZTERY LUB WIĘCEJ
z poniżej wymienionych objawów:
• Pocenie się
l tak l nie
• Drżenie
l tak l nie
Zespół stresu pourazowego (PTSD)
• Podwyższona częstość akcji serca
l tak l nie
(Post Traumatic Stress Disorder – PTSD)
• Brak tchu
l tak l nie
• Uczucie dławienia się
l tak l nie
• Nudności i ból żołądka
l tak l nie
• Zawroty głowy, uczucie “unoszenia się”
w głowie lub mdlenia
l tak l nie
• Zdrętwienie lub mrowienie
l tak l nie
• Uczucie nierealności - odłączenia się od
siebie lub otoczenia
l tak l nie
• Uderzenia zimna lub gorąca
l tak l nie
• Obawa, że traci się zmysły
l tak l nie
• Obawa przed śmiercią
l tak l nie
W przypadkach PTSD osoba, która przeszła poważny szok
emocjonalny w wyniku stresującego wydarzenia – traumy,
doświadcza nagłych wybuchów niepokoju.
Osoba może mieć PTSD, jeśli:
• Doświadczyła lub była świadkiem czegoś, z czym
wiązała się śmierć, rany, tortury lub znęcanie się,
wywołujące przerażenie i uczucie bezsilności
l tak l nie
• Ma sprawiające przykrość wspomnienia lub
koszmary nocne na temat tego wydarzenia
przez conajmniej MIESIĄC
l tak l nie
• Trudno jej jest w codziennym życiu (np. ma
trudności w pracy/nauce, relacjach z rodziną
i przyjaciółmi).
l tak l nie
Jeśli odpowiedź na WSZYSTKIE te pytania brzmi “TAK” i osoba
ta doświadcza conajmniej TRZECH z poniżej wymienionych
objawów:
Jeśli odpowiedź na WSZYSTKIE te pytania brzmi “TAK” i osoba
ta również:
• Unika zajęć przypominających to wydarzenie
l tak l nie
• Przez MIESIĄC LUB WIĘCEJ odczuwała
strach na myśl o ponownym pojawieniu się
tych objawów.
• Ma trudności z przypomnieniem sobie części
tego wydarzenia
l tak l nie
Należy pamiętać, że u wielu osób z zaburzeniami lękowymi
występują objawy więcej niż jednego zaburzenia lękowego.
• Odczuwa mniejsze zainteresowanie zajęciami,
które przedtem sprawiały jej przyjemność
l tak l nie
• Ma trudności z odczuwaniem intensywnie
pozytywnych emocji (np. miłości, ekscytacji)
l tak l nie
• Mniej myśli o przyszłości (np. o karierze zawodowej
lub celach, które chciała osiągnąć dla rodziny).
l tak l nie
l tak l nie
Należy również pamiętać, że te listy objawów do sprawdzenia
dają tylko ogólny wskaźnik, czy ktoś ma zaburzenie lękowe.
Ważne jest udanie się do lekarza, aby uzyskać pełną diagnozę.
JAK LECZONE SĄ ZABURZENIA
LĘKOWE?
Dostępnych jest kilka sposobów leczenia.
ORAZ conajmniej DWÓCH z poniżej wymienionych:
Leczenie psychologiczne
• Ma problemy ze snem (np. ma koszmary senne
lub trudności z zaśnięciem albo ciągłością snu)
l tak l nie
• Łatwo wpada w złość lub się irytuje
l tak l nie
• Ma problemy z koncentracją
l tak l nie
• Ciągle ma się na baczności
l tak l nie
• Łatwo wzdryga się ze strachu.
l tak l nie
Leczenie psychologiczne może nie tylko pomóc choremu przyjść
do siebie, ale także zapobiec nawrotowi lęku. Ogólnie biorąc
stwierdzono, że jest to najskuteczniejszy sposób leczenia zaburzeń
lękowych. Leczenie psychologiczne może pomóc choremu zmienić
wzorce myślowe i sposób, w jaki reaguje w pewnych sytuacjach.
Pomaga to w wyzdrowieniu i zapobiega nawrotowi choroby.
2 of 4
Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej
www.beyondblue.org.au Lub telefonicznej linii informacyjnej beyondblue 1300 22 4636
Leczenie psychologiczne stosowane jest zwykle przez psychologa,
psychiatrę lub innego pracownika psychiatrycznej sużby zdrowia.
Leczenie farmakologiczne
Wprawdzie leczenie psychologiczne jest zwykle preferowanym
sposobem leczenia zaburzeń lękowych, leczenie farmakologiczne
może również być bardzo pomocne. Niektóre rodzaje środków
antydepresyjnych mogą być skuteczne w leczeniu zaburzeń
lękowych. Więcej informacji na temat leków, które pomagają
w objawach zaburzeń lękowych można znaleźć na stronie
internetowej www.beyondblue.org.au lub pod telefonem
beyondblue info line 1300 22 4636 (koszt rozmowy miejscowej).
Benzodiazepiny obniżają napięcie bez wywoływania senności.
Niektóre typy benzodiazepin, np. alprazolam (Xanax) mogą być
skuteczne w leczeniu niektórych rodzajów zaburzeń lękowych.
Nie są one jednak zwykle zalecane, zwłaszcza do długotrwałego
leczenia, ponieważ mogą wywoływać uzależnienia.
JAK MOŻESZ SOBIE POMÓC, JEŚLI
MASZ ZABURZENIE LĘKOWE
• Odłóż na później większe zmiany życiowe.
• Rozwiązuj konflikty osobiste, jak tylko się pojawią.
• Bierz udział w przyjemnych zajęciach.
• Udaj się po pomoc do lekarza lub innego pracownika
sużby zdrowia.
• Uprawiaj techniki relaksacyjne oddychania i mięśni.
• Poszukaj informacji na temat zaburzeń lękowych.
• Ustal dobrą rutynę snu.
• Uprawiaj regularnie ćwiczenia fizyczne.
• Obniż spożycie alkoholu i innych używek.
JAK POMÓC KOMUŚ Z ZABURZENIEM
LĘKOWYM
• Zapraszaj tę osobę na spotkania i utrzymuj z nią kontakt.
Zachęcaj przyjaciół i członków rodziny do robienia tego samego,
ale nie wywieraj na tę osobę nacisku, aby brała udział.
• Zachęcaj tę osobę aby z pomocą lekarza/psychologa
skonfrontowała swoje obawy.
• Jeśli osoba ta stanie się niebezpieczna dla siebie lub otoczenia,
skontaktuj się z lekarzem lub ze szpitalem.
WHERE TO GET HELP
• Dobrym pierwszym krokiem jest wizyta u lekarza pierwszego
kontaktu (General Practitioner – GP). W niektórych przypadkach
chory może być skierowany do specjalisty zdrowia
psychicznego, jak psychiatra lub psycholog. Listę z lekarzami
GP doświadczonymi w leczeniu zaburzeń lękowych można
znależć na stronie internetowej www.beyondblue.org.au pod
Get Help lub pod telefonem beyondblue info line 1300 22 4636
(koszt rozmowy miejscowej).
• Psychiatrzy są lekarzami specjalizującymi się w zdrowiu
umysłowym. Mogą dokonywać medycznej i psychologicznej
oceny zdrowia chorego, przeprowadzać badania lekarskie
i przepisywać leki. Niektórzy psychiatrzy stosują leczenie
psychologiczne.
• Psychologowie, pracownicy socjalni i terapeuci
zajęciowi specjalizują się w stosowaniu nie-medycznego
(psychologicznego) leczenia depresji i spokrewnionych z nią
zaburzeń. Jeśli lekarz GP, psychiatra lub pediatra skieruje
Cię do zarejestrowanego psychoterapeuty, terapeuty
zajęciowego lub pracownika socjalnego, możesz uzyskać
częściowy zwrot kosztów z Medicare. Zwrot ten przysługuje
za 12 indywidualnych (18 w wyjątkowych okolicznościach)
i 12 grupowych sesji terapeutycznych na rok kalendarzowy.
O dodatkowe szczegóły zapytaj lekarza wystawiającego
skierowanie. Listę pracowników psychiatrycznej służby zdrowia,
stosujących leczenie psychologiczne, za które możesz uzyskać
częściowy zwrot kosztów z Medicare, możesz znaleźć:
• Powiedz tej osobie, że zauważyłeś zmianę w jej zachowaniu.
– Psychologów klinicznych (Clinical Psychologists):
www.beyondblue.org.au na stronie internetowej Get Help
• Spędzaj z tą osobą czas, rozmawiaj na temat tego czego
doświadcza i daj jej poznać, że słuchasz bez oceniania jej.
– P
sychologów (Psychologists): www.psychology.org.au na
stronie internetowej Find a Psychologist
• Zasugeruj wizytę u lekarza lub innego pracownika służby
zdrowia i/lub pomóż tej osobie zamówić wizytę.
– Pracowników socjalnych (Social Workers):
www.aasw.asn.au na stronie internetowej
Find a Mental Health Worker
• Idź z tą osobą do lekarza lub innego pracownika służby zdrowia.
• Pomóż tej osobie znaleźć informacje na temat zaburzeń lękowych.
• Zachęcaj tę osobę aby się dobrze wysypiała, zdrowo jadła
i stosowała strategie samo-pomocy.
– T
erapeutów zajęciowych (Occupation Therapists):
www.ausot.com.au na stronie internetowej
Find a Mental Health OT
3 of 4
Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej
www.beyondblue.org.au Lub telefonicznej linii informacyjnej beyondblue 1300 22 4636
Zaburzenia Lękowe
Anxiety disorders – Polish
GDZIE UZYSKAĆ INFORMACJE
beyondblue: krajowa inicjatywa do walki z depresją
beyondblue: the national depression initiative
Anxiety Disorders Alliance
www.beyondblue.org.au
beyondblue info line 1300 22 4636
Informacje na temat zaburzeń lękowych, odpowiednich środków
pomocy i grup wspierających.
Informacje na temat depresji, zaburzeń lękowych i powiązanych
z nimi zaburzeń związanych z uzależnieniami od używek, dostępne
rodzaje leczenia i gdzie można uzyskać pomoc
www.youthbeyondblue.com
Należąca do beyondblue strona internetowa dla młodych
ludzi – informacje na temat depresji i jak pomóc przyjacielowi.
www.ada.mentalhealth.asn.au
Anxiety Network Australia
www.anxietynetwork.com.au
Informacje na temat zaburzeń lękowych, odpowiednich
programów, warsztatów i kursów, oraz historie opowiedziane przez
ludzi żyjących z tymi zaburzeniami.
TRANX (Tranquilliser Recovery and New Existence)
Lifeline
www.tranx.org.au
13 11 14
Dwudziestoczterogodzinne poradnictwo, informacje i skierowania
(koszt rozmowy miejscowej).
Anxiety Recovery Centre
Informacje na temat benzodiazepin (środków uspokajających
i nasennych), wytyczne na temat bezpiecznego ich używania
i strategie radzenia sobie z lękami i problemami ze snem.
CRUfAD
www.arcvic.com.au
Informacje na temat zaburzeń lękowych, radzenia sobie oraz linki.
ADAVIC (The Anxiety Disorders Association of Victoria)
www.adavic.org.au
Informacje na temat zespołu strachu panicznego, fobii społecznej,
agorafobii, ogólnego zaburzenia lękowego i depresji oraz służb
wspierających.
www.crufad.org
Informacje na temat depresji, stanów lękowych i radzenia sobie z nimi.
Moodgym
www.moodgym.anu.edu.au
Terapia psychologiczna poprzez Internet.
Climate.tv – interactive e-health
PADA (The Panic Anxiety Disorder Association)
www.climate.tv
www.pada.org.au
Opracowany przez ekspertów medycznych system samo‑leczenia dla ludzi z depresją i stanami lękowymi.
Informacje na temat lęków i depresji (włącznie z depresją
poporodową), związanych z tymi tematami badań naukowych
i opublikowanych prac.
Social Anxiety Australia
Panic Online
www.med.monash.edu.au/mental health/paniconline
Interaktywny program internetowy dla ludzi z zespołem lęku
panicznego.
www.socialanxiety.com.au
Informacje na temat lęku społecznego, ataków paniki, relacje
z pierwszej ręki od osób żyjących z tymi zaburzeniami oraz linki.
Multicultural Mental Health Australia
www.mmha.org.au phone: 02 9840 3333
Informacje na temat Transkulturowych Służb Zdrowia Psychicznego
(Transcultural Mental Health Services) w Twoim stanie lub terytorium.
© beyondblue: the national depression initiative, 2009.
PO Box 6100, Hawthorn West VIC 3122
T: (03) 9810 6100
beyondblue info line 1300 22 4636
F: (03) 9810 6111
E: [email protected]
W: www.beyondblue.org.au
08/09
4 of 4
Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej
www.beyondblue.org.au Lub telefonicznej linii informacyjnej beyondblue 1300 22 4636