Ogowia i wodze

WESTERN
∂
Og∏owia
i
wodze
∑
WOJCIECH ADAMCZYK
fot. autora
∏
π
Jedynie w konkurencji
Barrel Racing u˝ywa si´
wodzy typu loop reins,
które wyglàdajà podobnie
jak te klasyczne.
Wodze typu split reins,
najbardziej charakterystyczne
dla stylu western,
lub macate reins
wyglàdajà inaczej.
tosujàc si´ do zasad doboru ekwipunku
podanych w trzech poprzednich odcinkach o stylu western (KP 9, 10, 11/01),
mo˝emy dobraç dla naszego konia dobrze
pasujàce siod∏o, odpowiedni potnik i ca∏y
ten sprz´t prawid∏owo na niego za∏o˝yç.
Dbamy przy tym o to, aby jakoÊç tego
sprz´tu zapewnia∏a jego trwa∏oÊç i komfort
u˝ytkowania dla konia i jeêdêca. Podobnie
jest w przypadku wyboru sprz´tu, który zak∏adamy na g∏ow´ naszego konia.
W stylu western mamy do wyboru dwa
rodzaje uzd. Pierwsza grupa to og∏owia na
jedno ucho (one-ear headstall, fot.1), a druga to uzdy z naczó∏kiem i paskiem podgardlanym (browband headstall, fot. 2). Oba
typy uzd powinny byç wykonane ze skóry
dobrej jakoÊci, która zapewni bezpieczne
i d∏ugie ich u˝ytkowanie. W zale˝noÊci od
przeznaczenia, uzdy mogà byç wykonane
z ró˝nych gatunków skóry. Mo˝e ona byç
dekorowana srebrnymi ozdobami lub
S
56
przeplatana surowà skórà, tak aby wzór na
uêdzie mo˝na by∏o dopasowaç do wzorów
na siodle i napierÊniku. DoÊç popularne
i tanie sà uzdy z taÊm nylonowych, a dodatkowà zaletà jest ich odpornoÊç na niszczàce dzia∏anie koƒskiego potu.
Mocna uzda robocza wykonana jest
przewa˝nie z surowej skóry. Taka uzda
zrobiona jest z jednego grubego paska
skóry, lub dwa cieƒsze paski sà zszywane
razem (fot. 2). Przed u˝yciem takà uzd´
powinno zakonserwowaç si´ olejem do
skóry. Og∏owia robocze sà przewa˝nie typu browband. Sà one bezpieczniejsze,
zw∏aszcza przy pracy z m∏odymi koƒmi,
gdy˝ naczó∏ek i pasek podgardlany zabezpieczajà przed zsuni´ciem si´ og∏owia
z g∏owy konia. Og∏owie tego typu u˝ywane jest zarówno z w´dzid∏em z czankami,
jak i z w´dzid∏em typu snaffle. Og∏owia na
jedno ucho rzadko sà u˝ywane z tymi
ostatnimi, gdy˝ czasami zdarza si´, ˝e w´-
K o ƒ
Po l s k i
dzid∏o to mo˝e le˝eç krzywo (jedna strona
wy˝ej, druga ni˝ej) lub, gdy dzia∏amy wodzami, jego ruch mo˝e spowodowaç, ˝e
og∏owie uciska ucho konia albo ca∏kiem
zsuwa si´ z jego g∏owy. Równie˝ koƒ sam
mo˝e bardzo ∏atwo zsunàç sobie z g∏owy
to og∏owie. W przypadku u˝ycia w´dzid∏a
typu snaffle stosuje si´ skórzany pasek ∏àczàcy kó∏ka w´dzid∏a, majàcy na celu zapobieganie przesuwaniu si´ w´dzid∏a
w pysku konia. Pasek ten przypinamy na
kó∏kach w´dzid∏a pod wodzami (fot. 2).
Dobrym rozwiàzaniem w og∏owiach roboczych jest te˝ sposób mocowania w´dzid∏a i wodzy. Metalowe klamerki, stosowane w og∏owiach klasycznych, zosta∏y
zastàpione rzemieniami (fot. 2). Dzi´ki temu, gdy koƒ nadepnie na wodze zerwane
sà tylko te rzemienie, a nie og∏owie czy
wodze. Napraw´ takiego uszkodzenia
mo˝na przeprowadziç bardzo szybko i samodzielnie. Zamiast rzemieni stosuje si´
1 2 / 2 0 0 1
te˝ Êruby (Chicago screw, fot. 3), ale to rozwiàzanie jest mniej wygodne w praktyce,
gdy˝ cz´sto si´ one odkr´cajà i powinno
si´ je sprawdzaç przed ka˝dà jazdà.
Uzdy na zawody sprawiajà wra˝enie
delikatnych i sà bogato zdobione. Zw∏aszcza w konkurencji Western Pleasure spotyka si´ du˝o zdobieƒ metalowych i srebrnych (fot. 4). W konkurencji tej doÊç cz´sto u˝ywa si´ te˝ uzd na jedno ucho,
g∏ównie z w´dzid∏ami z czankami (curb
bit, shanked bit).
Najcz´Êciej u˝ywane sà wodze typu
split reins. Sà to dwie oddzielne wodze
d∏ugoÊci od 1,8–2,4 m, które skrzy˝owane
sà nad grzbietem konia i zwisajà po bokach prawie do samej ziemi (fot. 8). Zrobione sà one z pasów surowej skóry o szerokoÊci od 1 do 2,5 cm. Czasami spotyka
si´ wodze split zrobione z liny o Êrednicy
ok. 12 mm. W przypadku zastosowania
w´dzid∏a z czankami u˝ywamy wodzy
krótszych – ok. 1,8 m. Nie sà one w tym
przypadku skrzy˝owane nad grzbietem
konia, poniewa˝ prowadzimy go jednà r´kà i obie wodze zwisajà po tej samej stronie. Jedynie w konkurencji Barrel Racing
u˝ywa si´ wodzy typu loop reins, które
wyglàdajà podobnie jak wodze klasyczne.
W trakcie szkolenia m∏odych koni stosuje si´ te˝ dwa og∏owia bezw´dzid∏owe: sidepull i bosal (fot. 5 i 7). Sidepull jest og∏owiem tylko treningowym, natomiast regulamin AQHA zezwala na pokazywanie na
zawodach koni m∏odych (do 5. roku ˝ycia)
na bosalu (og∏owie z grupy hackamore). Do
bosalu u˝ywamy wodzy typu macate reins
(fot. 7). Sà to wodze pochodzenia hiszpaƒskiego, wykonane z naturalnego koƒskiego
w∏osia, w∏osia syntetycznego lub liny. D∏ugoÊç tych wodzy to ok. 7 m, z czego 3 m to
wodze typu loop, a pozosta∏e 4 m to tzw.
lead rope, lina do pracy z ziemi lub do prowadzenia konia. T´ d∏ugà lin´ wià˝e si´ na
ro˝ku (horn) siod∏a lub wk∏ada si´ za pasek
od spodni. Wygodny dla jeêdêca jest te˝
sposób zak∏adania og∏owia. Trzymamy je
prawà r´kà za pasek potyliczny mi´dzy
uszami konia, a lewà r´kà podajemy koniowi w´dzid∏o do pyska (fot. 6) Nast´pnie
zak∏adamy pasek potyliczny za uszy i dopinamy pasek podgardlany.
Uzupe∏nieniem wyposa˝enia treningowego jest wytok. Jak przekonywa∏ mnie na
ostatnim kursie w Czechach amerykaƒski
trener Chuck Klipfel, wytok nie ma w stylu western znaczenia jako urzàdzenie treningowe, gdy˝ konie trenowane sà w taki
sposób, aby nisko nosi∏y g∏ow´. Stosuje si´
go tylko ze wzgl´dów bezpieczeƒstwa,
zw∏aszcza przy m∏odych koniach, które
czasami mogà byç niesforne. Chuck ciàgle
przypomina∏ nam: „Nigdy nie u˝ywaj
og∏owia z w´dzid∏em
typu snaffle bez
wytoka“.
∫
ª
º
Ω
K o ƒ
Po l s k i
1 2 / 2 0 0 1
57