Tajemnica

Tajemnica
zawodowa
i bankowa
Plan prezentacji

Tajemnica zawodowa – czym jest

Zawody i osoby objęte tajemnicą zawodową

Złamanie tajemnicy zawodowej

Bezwarunkowe i warunkowe zakazy dowodowe a tajemnica
zawodowa. Zwolnienie od obowiązku zachowania tajemnicy
zawodowej

Definicja tajemnicy bankowej

Jakie dane chroni tajemnica bankowa

Zwolnienia z tajemnicy bankowej

Kary za złamanie tajemnicy bankowej
Tajemnica zawodowa

Czym jest?

Brak prawnie określonej definicji

Wspólny mianownik – złamanie tajemnicy
Tajemnica zawodowa
"tajemnica zawodowa istnieje, gdy wiadomość nią objęta została
uzyskana przez osobę reprezentującą określony zawód, z tytułu
wykonywania którego było możliwe wejście w posiadanie cudzej
tajemnicy czy sekretu"
komentarz do kodeksu karnego - Magdalena Budyń-Kulik, Patrycja Kozłowska-Kalisz, Marek Kulik i Marek Mozgawa
Tajemnica zawodowa
KODEKS PRACY
Art. 100. Obowiązki pracownika
§ 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności:
(…)
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować
w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić
pracodawcę na szkodę;
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;
(…)
Tajemnica zawodowa







1) ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera (art. 7 ust 1);
2) tajemnica adwokacka określona w ustawie z dnia 26 maja 1982 r.
Prawo o adwokaturze (art. 6 ust. 1);
3) tajemnica radcowska określona w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r.
o radcach prawnych (art. 3 ust. 1);
4) tajemnica dziennikarska określona w ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r.
Prawo Prasowe (art. 15 ust. 2);
5) tajemnica notarialna określona art. 18 w ustawie z dnia 14 lutego
1991 r. Prawo o notariacie (art. 18 § 1);
6) tajemnica aptekarska określona w ustawie z dnia 19 kwietnia 1991 r.
o izbach aptekarskich (art. 21);
7) tajemnica autorska określona w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych (art. 84 ust. 1);
Tajemnica zawodowa







8) ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
(art. 20 ust. 8)
9) ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego
(art. 50 ust. 1);
10) ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (art. 12);
11) tajemnica doradcy podatkowego określona ustawie z dnia 5 lipca
1996 r. o doradztwie podatkowym (art. 37 ust. 1);
12) tajemnica pielęgniarki i położnej określona w ustawie z dnia 5 lipca
1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (art. 21 ust. 1);
13) tajemnica lekarska określona w ustawie z dnia 5 grudnia 1996 r.
o zawodach lekarza i lekarza dentysty (art. 40 ust. 1);
14) ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami
(art. 175 ust. 3);
Tajemnica zawodowa

15) tajemnica komornicza określona w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o komornikach sądowych i egzekucji (art. 20 ust. 1);

16) tajemnica rzecznika patentowego określona w ustawie z dnia
11 kwietnia 2001 r. orzecznikach patentowych (art. 14);

17) ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa
i samorządzie zawodowym psychologów (art. 14 ust. 1);

18) ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych
(art. 12 ust. 1);

19) ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (art. 6 ust. 1);

20) ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej
(art. 29 ust. 1);

21) ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego (art. 48 ust. 7);
Tajemnica zawodowa

22) ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym
(art. 13 ust. 1 pkt 3 i art. 26. ust. 1 pkt 3);

23) ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o zakładach leczniczych dla
zwierząt (art. 28 ust. 3);

24) ustawa z dnia
(art. 119 ust. 2 pkt 5);

25) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 czerwca 2003 r.
w sprawie regulaminu czynności w zakresie przeprowadzania wywiadu
środowiskowego oraz wzoru kwestionariusza tego wywiadu (§ 8);

26) rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 listopada 2003 r. w sprawie
warunków zdrowotnych wymaganych od osób wykonujących pracę
na statkach żeglugi śródlądowej (§ 6 ust. 2);
12
marca
2004
r.
o
pomocy
społecznej
Tajemnica zawodowa

27) tajemnica funduszy emerytalnych określona w ustawie z dnia 28 sierpnia
1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (art. 49 ust. 1);

28) tajemnica bankowa określona w ustawie z dnia 29 sierpnia
1997 r. Prawo bankowe (art. 104 ust. 1) i w ustawie
z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polski (art. 55);

29) ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (art. 53 ust. 1);

28) tajemnica ubezpieczeniowa określona w ustawie z dnia 22 maja 2003 r.
o działalności ubezpieczeniowej (art. 19 ust. 1);

29) tajemnica pocztowa określona w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo
pocztowe (art. 39 ust. 1);

30)
tajemnica
funduszy
inwestycyjnych
określona
w
z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (art. 280 ust. 1);

31) tajemnica telekomunikacyjna określona w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r.
Prawo telekomunikacyjne ( art. 159 ust. 1);
ustawie
Tajemnica zawodowa

32) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
(art. 147);

33) ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu
ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (art. 4c);

34) tajemnica służby medycyny pracy określona w ustawie z dnia 27 czerwca
o 1997 r. służbie medycyny pracy (art. 11 ust. 3);

35) ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu
komórek, tkanek i narządów (art. 19 ust. 1);

36) tajemnica żołnierzy zawodowych określona w art. 51 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (art. 51);

37) tajemnica inspektora pracy określona w ustawie z dnia 13 kwietnia 2007 r.
o Państwowej Inspekcji Pracy (art. 45);
Tajemnica zawodowa

38) tajemnica sędziowska określona w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo
o
ustroju
sądów
powszechnych
(art.
85)
oraz
w
ustawie
z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (art. 35);

39) tajemnica prokuratorska określona ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r.
o prokuraturze (art. 48);

40) tajemnica biegłego rewidenta określona w ustawie z dnia 7 maja 2009 r.
o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych
do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (art. 101);

41) tajemnica skarbowa określona w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Ordynacja podatkowa (art. 294);

42) tajemnica strażnika gminnego określona w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o strażach gminnych (art. 27);

43) tajemnica handlowa określona w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r.
o Inspekcji Handlowej (art. 16);

44) tajemnica urzędnika państwowego określona w ustawie
16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (art. 17);
z
dnia
Tajemnica zawodowa

45) tajemnica pracowników i członków rady nadzorczej ZUS (również tajemnica
zakładu ZUS) określona w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (art. 79);

46) tajemnica pracowników sądów i prokuratury określona w ustawie
z dnia 18 grudnia 1998 r. o pracownikach sądów i prokuratury. (art. 6);

47) tajemnica członka korpusu służby cywilnej
z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (art. 76);

48) tajemnica obrońcy określona w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r.
o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz
urbanistów (art. 49);

49) tajemnica przedsiębiorstwa i pracownika Urzędu Konkurencji i Ochrony
Konsumentów określona w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (art. - 70, 73);

50) tajemnica celna określona w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie
Celnej (art. 8);
określona
w
ustawie
Złamanie tajemnicy zawodowej
KODEKS KARNY
Przestępstwa przeciwko ochronie informacji
Art. 265. § 1. Kto ujawnia lub wbrew przepisom ustawy wykorzystuje
informacje niejawne o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli informację określoną w § 1 ujawniono osobie działającej w
imieniu lub na rzecz podmiotu zagranicznego, sprawca podlega karze
pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 3. Kto nieumyślnie ujawnia informację określoną w § 1, z którą zapoznał
się w związku z pełnieniem funkcji publicznej lub otrzymanym
upoważnieniem, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do roku.
Złamanie tajemnicy zawodowej
KODEKS KARNY
Art. 266. § 1. Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie
zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał
się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością
publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie nieuprawnionej
informację niejawną o klauzuli „zastrzeżone” lub „poufne” lub
informację, którą uzyskał w związku z wykonywaniem czynności
służbowych, a której ujawnienie może narazić na szkodę prawnie
chroniony interes, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na wniosek
pokrzywdzonego.
Bezwarunkowe zakazy dowodowe
a tajemnica zawodowa

Ich działanie nie jest zależne od woli osoby będącej źródłem
dowodowym. Dwa zakazy w kodeksie postępowania karnego –
obrońca oraz duchowny. W innych przepisach – tajemnica lekarska,
biegły;

Ochrona
zaufania,
która
łączy
oskarżonego
przeprowadzającą czynność (np. obrona);

Słabsza wiarygodność;

Chronią dotarcie do prawdy;
z
osobą
Warunkowe zakazy dowodowe
w tajemnicy zawodowej

KODEKS POSTĘPOWANIA KARNEGO
Art. 180. § 1. Osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy
informacji niejawnych o klauzuli tajności „zastrzeżone” lub „poufne” lub
tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji mogą
odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten
obowiązek, chyba że sąd lub prokurator dla dobra wymiaru
sprawiedliwości zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy,
jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Na postanowienie w tym
przedmiocie przysługuje zażalenie.
- Wola świadka; sytuacja kolizyjna
- Pierwszeństwo ochrony wartości nad ustaleniem prawdy
Definicja tajemnicy bankowej.

Tajemnica bankowa – została określona w art. 104
ust. 1 ustawy Prawa bankowego: „Bank, osoby w nim
zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem
bank wykonuje czynności bankowe, są obowiązane
zachować tajemnicę bankową, która obejmuje
wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej,
uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i
realizacji umowy, na podstawie której bank tę
czynność wykonuje.”
Jakie dane chroni tajemnica
bankowa

W treści art. 104 ust. 1 pr. bank. Ustawodawca określił, że tajemnica
bankowa obejmuje „wszystkie informacje dotyczące czynności
bankowej”. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie „wszystkie
informacje” oznacza jakiekolwiek dane, które pozostają wobec
czynności bankowej w takim związku, że dotyczą wspomnianej
czynności.
Czas trwania ochrony tajemnicy
bankowej

Przyjmuje się, że tajemnica bankowa obowiązuje od momentu
negocjacji między bankiem a klientem i trwa nawet jeśli czynność
bankowa nie została wykonana. Na banku ciąży nieograniczony
obowiązek przechowywania wiadomości stanowiącej tajemnicę
bankową. Zakończenie trwania stosunku między bankiem a klientem
nie ma wpływu na ustanie tajemnicy bankowej. Obowiązek
zachowania tajemnicy bankowej nie jest uzależniony czasu trwania
określonego stosunku umownego między danym podmiotem a
bankiem, może powstać jeszcze przed zawarciem umowy (na etapie
negocjacji) lub gdyby ostatecznie umowy nie sfinalizowano.
Obowiązek zachowania tajemnicy może też przejść na inny bank, w
sytuacji gdy np. dojdzie do przejęcia między bankami. Nie można
uzasadniać naruszenia tajemnicy bankowej faktem, iż bank zaprzestał
działalności lub rozwiązano stosunek pracy z pracownikami banku.
Tajemnica bankowa ma charakter tajemnicy zawodowej i każdy kto
wejdzie w jej posiadanie ma obowiązek jej nie ujawniać.
Kto może powoływać się na
tajemnicę bankową?

W ustawie pr. bank. nie znajdziemy legalnej definicji beneficjenta
tajemnicy bankowej, natomiast w art. 104 ust. 3 tejże ustawy zawarte
zostało sformułowanie „ banku nie obowiązuje zachowanie tajemnicy
bankowej wobec osoby, której dotyczą informacje objęte ochroną”. Z
przytoczonej treści przepisu pośrednio można wysnuć wniosek, że
beneficjentem jest nie tylko osoba dokonująca z bankiem czynności
bankowych, ale także inne osoby, które dokonały czynności
pozostających w związku z umową na podstawie, której bank wykonuje
te czynności bankowe np. poręczyciel, pełnomocnik.[11] W polskim
porządku prawnym jest możliwe szerokie wyznaczenie kręgu
beneficjentów tajemnicy skarbowej. Z odmienną sytuacją spotykamy
się w Wielkiej Brytanii oraz w Niemczech, ponieważ w tych krajach
źródłem dla tajemnicy bankowej jest umowa. Toteż na bankach nie
spoczywa obowiązek zapewnienia dyskrecji danym, które zostały
powierzone przez osoby, których nie łączy z bankiem żaden stosunek
prawny.[12]
Kiedy banki zwolnione są z
obowiązku zachowania tajemnicy

Bank musi udzielić informacji poufnych w następujących sytuacjach:
•Na żądanie sądu lub prokuratora – ale tylko w przypadku jeśli żądanie to wiąże się z toczącym się postępowaniem o
przestępstwo albo przestępstwo skarbowe.
•Jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie, że bank jest wykorzystywany przez klienta w celu prania brudnych pieniędzy bądź
finansowania działań terrorystycznych – w takim wypadku bank ma obowiązek przeciwdziałania takim procederom i
zawiadomienia właściwych służb, co daje prokuratorowi dostęp do poufnych informacji bankowych.
•W przypadku, gdy żadna z powyższych sytuacji nie ma miejsca, zwolnienie z tajemnicy dochowania obowiązku jest
wydawane tylko i wyłącznie na wniosek prokuratora, po wydaniu decyzji przez sąd okręgowy. Sąd, jeśli uzna wniosek za zasadny,
udziela zgody na udostępnienie danych, precyzując ich rodzaj i zakres oraz jednostkę, której dotyczą.
•W przypadku przesłuchań sądowych, osoby związane tajemnicą zawodową mogą odmówić zeznań, chyba że sąd
zwolni je z obowiązku zachowania tajemnicy.
•Bank jest również zwolniony z obowiązku dochowania tajemnicy, jeżeli z jakichś względów nie może należycie wykonać
umowy z klientem. Może to być spowodowane np. istniejącymi przepisami prawa.
•Jeżeli bank zleca wykonanie pewnych zobowiązań innym podmiotom, wtedy może ujawnić informacje poufne zgodnie z
przepisami dotyczącymi outsourcingu.
•Bank ma również możliwość udostępnienia informacji organom prawnym, np. adwokatom czy radcom prawnym, jeżeli
jest to zasadne z punktu widzenia świadczenia przez nich usług prawnych.
•Istnieje również cały katalog podmiotów, którym bank zobowiązany jest udzielać informacji poufnych. Są to: Komisja
Nadzoru Finansowego, sąd lub prokurator, Prezes NIK, Szef Służby Celnej, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Prezes Zarządu
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, biegły rewident upoważniony do kontrolowania sprawozdań banku, Agencja Wywiadu,
Centralne Biuro Antykorupcyjne, Policja, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna, Służba Więzienna, komornik sądowy, GIODO,
Prezes UOKiK, NBP.
Kary przewidziane za złamanie
tajemnicy bankowej.

Prawo bankowe przewiduje karę w sytuacji ujawnienia lub
wykorzystania informacji stanowiących tajemnicę bankową poza
przypadkami dozwolonymi w ustawie. Podmiot ujawniający taką
tajemnicę zagrożony jest karą grzywny aż do miliona złotych (!), a
także karą pozbawienia wolności do 3 lat.

Osoba lub instytucja, która ucierpiała w wyniku ujawnienia
tajemnicy bankowej (chyba, że doszło do tego w oparciu o
ustawę), może dochodzić od danego banku zadośćuczynienia
finansowego.
Tendencje do zmniejszania zakresu
obowiązywania tajemnicy bankowej

Duża liczba wyjątków od zasady tajemnicy bankowej skutkuje jej
znacznym osłabieniem. Niektórzy autorzy podnoszą nawet, iż dochodzi
do odwrócenia pojęć tzn. wyjątkiem staje się ochrona informacji
poufnych, a zasadą zaczyna być możliwość dostępu do informacji na
temat stanów konta i transakcji klientów banków. Przed zmianą ustawy
zawarty w pr. bankowe katalog podmiotów uprawnionych do
uzyskania informacji objętej tajemnicą bankową określony w art. 105
liczył 12 przypadków. Po upływie 15 lat od momentu wejścia w życie tej
ustawy liczba ta wzrosła do 28. Cechą charakterystyczną dla kolejnych
nowelizacji jest rozszerzanie tego katalogu o kolejne podmioty.[23]
Prawo do prywatności a
wyłączenia tajemnicy bankowej

Tajemnica bankowa jest elementem prawa do prywatności i stanowi
obowiązek utrzymania w dyskrecji uzyskanych od klienta informacji.
Definicję tajemnicy bankowej można ukształtować na wiele sposobów.
Jeśli przyjmiemy za jej trzon obowiązek wynikający z ustawy to jako
tajemnicę bankową należy rozumieć tajemnicę zawodową bez
względu na fakt, iż podmiotem zobowiązanym do jej przestrzegania jest
bank. W przypadku gdybyśmy chcieli przyjąć jako meritum pojęcia
tajemnicy bankowej nie obowiązki nakładane na podmioty
wykonujące czynności bankowe, ale uprawnienia beneficjentów
tajemnicy bankowej, wtedy można ją określić jako prawo podmiotowe
do żądania ochrony przed bezprawnym udostępnianiem danych
powierzonych bankowi.
Przypadki złamania tajemnicy
bankowej

http://samcik.blox.pl/2015/01/Bank-sie-pomylil-i-ujawnil-historierachunku.html

http://uwazaj.pl/odszkodowania/wyciek-danych-w-plus-banku-czydoszlo-do-zlamania-tajemnicy-bankowej/
Źródła:

Rusinek M, Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie
karnym, Wolters Kluwer SA, Warszawa 2007 r.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego

http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/806318,tajemnicazawodowa-zawody-profesje-rodzaje.html

http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-ikariera/artykuly/977811,kogo-obowiazuje-tajemnicazawodowa.html
Źródła:








Żygadło A., Wyłączenia tajemnicy bankowej a prawo do prywatności, Wolters Kluwer,
Warszawa 2011 r.
http://e-prawnik.pl/artykuly/prawo-bankowe/kiedy-tajemnica-bankowa-moze-bycuchylona-strona-2.html
http://www.lexagit.pl/zwolnienie-z-tajemnicy-bankowej-kiedy-dozwolone/
http://www.kalkulator.pl/tajemnica-bankowa-kto-odpowiada-za-zlamanie/
http://prawo.ws/bankowe/art104.htm
http://bizneszone.pl/tajemnica-bankowa-czym-sa-wyjatki/
http://teczka.pl/prawo/co-grozi-za-ujawnienie-tajemnicy-bankowej
http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/578636,tajemnica-bankowa-objete-sa-nawetnegocjacje-z-klientem-banku.html