MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ ARTYKULACYJNYCH, DYKCYJNYCH I

MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ ARTYKULACYJNYCH, DYKCYJNYCH I

MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ ARTYKULACYJNYCH, DYKCYJNYCH I
WOKALNYCH
Oto krótki przegląd głównych błędów dykcyjnych, które można zaobserwować
u bardzo wielu osób biorących udział w konkursach piosenki, castingach i
warsztatach wokalnych, a nawet – co gorsza – u niektórych zdobywających
popularność piosenkarzy:
1) Niepoprawna artykulacja głoski “a” – spłaszczanie (usta układają się jak
przy wymowie głoski “e”).
2) Zbyt mocne zaciskanie szczęk w trakcie wymowy, potocznie mówiąc:
“ściskoszczęk".
3) Niedomawianie (“zjadanie”) końcówek wyrazów, np. “jes” zamiast
“jest”, “żar” zamiast “żart”.
4) Zbitki wyrazowe, np. “łestrumienie” zamiast “łez strumienie”, “jestaki
dzień” zamiast “jest taki dzień”.
5) Naleciałości regionalne (jak podlaskie śledzikowanie czy małopolskie
upraszczanie: “czeba”, “czeciej”, “dżwi” zamiast “trzeba”, “trzeciej”,
“drzwi”).
6) Przykłady ćwiczeń:
Marek Grechuta: “Ważnych jest kilka tych chwil, tych, na które czekamy”.
Perfekt: “Już was w swoje szpony dopadł szmal”.
Czerwone Gitary: “Asfalt ulic jest dziś śliski jak brzuch ryby”.
Edyta Górniak: “A tyś rzekł mi trzy słowa, nic więcej”.
Kayah: “Prawda z ust do ust jest całkiem inna”.
Ćwiczenia artykulacyjne
A. Parsknięcie (naśladowanie konia) – wykonuj je przy zamkniętych wargach i
lekko zaciśniętych zębach. To najlepszy rozluźniający aparat mowy
przerywnik, więc parsknij sobie po każdej serii ćwiczeń.
B. Lekko otwórz usta, dolną szczęką zataczaj w poziomie jak najrówniejsze
koła 10 razy w jedną i 10 razy w drugą stronę (powinieneś wyglądać jak
krowa przeżuwająca trawę). Po wykonanym ćwiczeniu – parsknięcie.
C. Szczęką dolną (żuchwą) zataczaj w poziomie ósemkę.
1
D. Zaciśnij zęby, układaj usta na przemian w szeroki uśmiech i wąziutki
dzióbek. Po wykonanym ćwiczeniu nie zapomnij o parsknięciu.
E. Zaciśnij zęby, ustami stulonymi w dzióbek spróbuj zataczać okręgi.
Ćwiczenia dykcyjne
brim, bram, bram, bram, brom
prim, pram, pram, pram, prom
drim, dram, dram, dram, drom
trim, tram, tram, tram, trom
krim, kram, kram, kram, krom
grim, gram, gram, gram, grom
a) Podawała baba babie przez piec malowane grabie.
b) A w puszczy piszczy puszczyk.
c) Zmiażdż dżdżownicę.
d) Czy tata czyta cytaty Tacyta.
e) Tracz tarł tarcicę tak, takt w takt, jak takt w takt tarcicę tartak tarł.
f) Jola lojalna.
g) Hongkong w Chinach, King-Kong w kinach.
h) Żaby rzępolą na Rzeszowszczyznie.
i) A może babcia w kapciach w ciapki tak tupie?
2. Przypomnienie zasad poprawnego wykonywania wprawek wokalnych:
 W trakcie śpiewu staramy się możliwie najbardziej rozluźniać gardło.
Układ gardła powinien przypominać pierwszy etap ziewania. Ziewanie
można z grubsza podzielić na dwa etapy: pierwszy, gdy nachodzi nas
chęć ziewnięcia i robimy głęboki wdech, podczas którego da się odczuć,
jak bardzo poszerza się gardło, i drugi, kiedy następuje właściwy moment
ziewnięcia. W trakcie ćwiczeń pozostańmy jedynie przy pierwszym
etapie, choć relaksacyjne można sobie parę razy ziewnąć.
2
 Wprawki staramy się śpiewać na rozszerzonym, rozluźnionym gardle,
pamiętając jednak o precyzyjnym wydobywaniu dźwięków.
 Każdą wprawkę śpiewamy w wielu tonacjach dopasowanych do naszych
warunków głosowych, jeśli ćwiczymy w grupie, nie ścigajmy się, kto
zaśpiewa wyżej. Każdy z nas ma inny głos, inną barwę, inne fizjologiczne
możliwości – jeśli czujemy, że już wystarczy, to przerywamy i czekamy
na moment, gdy znów będziemy się mogli dołączyć.
 Oszczędzamy głos, nie forsujemy gardła, śpiewamy raczej delikatnie,
jedynie w wyższych partiach wprawek pozwalamy sobie na mocniejszy
śpiew.
3. Wykonanie wprawek wokalnych:
Ćwiczenie nr 1
Rozpoczynamy śpiew od murmuranda. Przy zamkniętych ustach mruczymy na jednym
oddechu cała frazę. Po trzech zmianach tonacji z murmuranda przechodzimy do śpiewu sylab,
śpiewając przedłużone “m" na początku każdej sylaby. Dźwięk wyraźnie powinien
powstawać na “masce", czyli twarzy.
Ćwiczenie nr 2
W trakcie śpiewu solmizacji staramy się precyzyjnie układać usta.
Ćwiczenie nr 3
W powyższym ćwiczeniu dźwięk powstaje wyraźnie przy dużym udziale nosa.
Każde “don" powinno być mocno zaakcentowane, a ruch położonej na brzuchu dłoni
powinien pokazać, że akcent powstaje na przeponie.
3
Ćwiczenie nr 4
Całość śpiewamy bardzo płynnie.
Ćwiczenie nr 5
Precyzyjnie otwieramy usta. Każde "sol" akcentujemy, podbijając dźwięk przeponą. Dłoń
położona na brzuchu powinna wyraźnie reagować na każdy akcent. Jeśli nie obserwujemy
poruszającej się dłoni, na każdy akcent lekko dociskamy dłoń do brzucha, stymulując
przeponę.
Ćwiczenie nr 6
Pierwszy i trzeci takt śpiewamy bardzo delikatnie i płynnie, drugi –bardzo skocznie
i mocno.
Ćwiczenie nr 7
Staramy się pamiętać o dykcji, śpiewając na szerokim, nienaturalnym uśmiechu.
Ćwiczenie nr 8
Tę piosenkę śpiewamy, wciąż przyspieszając. W trakcie pierwszej serii staramy się śpiewać
bardzo wyraźnie. W kolejnych, znacznie szybszych seriach nie dbamy zbytnio o otwieranie
ust, ale o sprawne nimi pracowanie. Uwaga – całą frazę (linijkę) śpiewamy na jednym
oddechu.
4